장음표시 사용
91쪽
etio entium productorum Z Necessitati evidenter repugnat productio quae initium supponit. Si
Posterius , evidenter unum admittendum est necessarium , ut contendimus.s Argumenta physica. Primum arg. ex necessitate creatoris. Existit Deus, si admittendus sit materiae creator ; id consitentur ipsimet athei, qui ideo negant ess Deum , quia .materiam credunt aeternam ; atqui necessario admitti debet materiae creator e vel enim materia creata est, vel existit necessario; Mam nulla alia ratio dari potest entis cujuslibet existentiae, quam causa interna seu necessitas existendi, aut causa externa; et ineptum seret,
ut semel dicam, quidquam tribuere fortuito casui, cum nihil sit aliud quam nomen inaus, et refugium ignorantiae; aut fingere quidquam sibi,
eum nondum esset, existentiam dedisses atqui materia non existit necessario: nam IR quod exi ostit necessario concipi nequit sine Existentia, atqui materia concipi potest non existens, aut vixistens cum minori quantitate et extensione, nihil enim ex hoc absurdi sequeretur; ergo non est necessaria. Quod est necessarium , habet etiam a se suas modificationes, cum non distinguantur a re ipsa ; atqui maioria nullas habet a se modificationes , nec situm , nec figuram , nec motum, ut Omnes norunt; ergo, etc. '3' Entis necessarii immutabiles sunt modi, nec eoneipi possunt alii sitio absurditate , quia Sunt pariter necessarii, cum ab ente ipso non distin guantur; ens enim nihil aliud est quam coliretio' modorum, aut essentia existens; at pii experieu- tia constat quotidie mutari maioriae modificatio nes , ergo, etc. Ens necessarium excludit omnem imperse- otionem et limitationem, ut jam demonstra amus a
atqui materia ' essentialiter est imperfecta et lit
92쪽
sEcTIo I. s Imitata, quotἱdie melioratur, deterior sit aut dis- Solvitur, omnia crescunt et decrescunt, omnia incipiunt et perficiuntur, aliunde essentialiter est Passiva et iners, incapax sensus, et cogitationis et simplicitatis, sinito spatio continetur, et ., etc. 3 ergo materia imperseeta est, ideoque minime necessaria; ergo existit Deus. Obj. r' Creatio est impossibilis; ergo materia, non eSt creata.
Rem. Neg. ant. Ab actu ad posse Valet, conssecutio ; atqui prohatum est creationem necessas rio admittendam esse; ergo possibilis est. Imi. Non potest concipi, ergo est impossibiIisi Rem. Neg. oons. Ut res impossibilis judicetur, non satis est eam comprehendi non posse, sed requiritur ut repugnaro concipiatur. Nonne Di. miae modestiae est dicere r hoe non concipio , ergo impossibile est Z Numquid possibilium ratio athei mensura est Eodem prinoipio rejieeretur motus, electricitas, et sere omnia naturae phoe-
Inst. Ex nihilo nihil la; emo, etc. a
Rev. x' axioma istud, gratuito assertum , gratuito etiam negari posse. α 3 Id est, nihilum non potest esse principium, aut sons alicujus entis ; sed quaenam contradictio esse Potest iri eo quod ens summum et omnio potens Producat ens contingens, quod in Se conoeipit possibile r Numquid id repugnat ici ser Autenti necessario 7 Minime, cum ens contingens possibile concipiatur, et ens necesSarium omni in Poteus . ' arast. Deus materiam non continet, ergo eam Producere nequit. νRem. Neg. cons. Deus enim , Creando materiam , non extrahit eam ab aliquo Ioeo; sed ei dat existentiam qua carebat, in quo, ut diximus, nul Ia concipiuntur repugnantia. Obj. α' Modificationes. materiae sunt necessariae, ergo materia . Ou est creata. .
93쪽
Rev. Neg. ant. Nam plurimae sunt vicissitu odines , sive ex causis externis, sive ex sermen. tatione , Vegetatione, putrefactione , combustio.
Inst. Hateria est necessario extensa, divisibi. Iis , impenetrabilis, figurata , etc. 3 ergo, etc- . . Rev. r' id demonstrare materiam necessario finitam , imperfectam , limitatam essa sive Ioco,
sive persectionibus, ut in probationibus dictum
Rev. 2' Neg. cons. Nam, ut materiae modifieationes dici possint necessariae, necesse foret eas immutabiliter determinatas esse ; illud enim De ESSarium non est, quod innumeris subjacet variationibus. Eus necessarium habet existendi modum etiam necessarium, existentia quippe et modus existendi non distinguuntur; ubi ergo variatur ille modus, ens evidenter inde probatur
se contingens ; porro, continuae mutatrones accidunt ita materiae modis di ergo illi modi sunt contingentes ; sed quomodo concipi potest aliquid contingens in ente necessario rAliunde extensio, figura, etc., in genere nihil
aliud est quam abstractio; etis neceSsario existit eum extensione tali, figura tali, etc., Proinde-que' entis modus est si ura et extensio talis si haec figura variari possit, evidenter Est contingens, sicut ens in quo reperitur. Figura et extensio sunt materiae necessaria, sed tantum hypothetice , si nempe existati sed nulla figura potius essentialis est quam alia, indeque. evidenter Patet eam non necessario existere, quia existere nequit nisi eum figura tali et determinata, qua Proinde non minus esse deberet necessaria, quamens quod sine hae eSse non posset. Secundum ang. eae necessitate primi motoris .
Existit Deus, si existat materiae motor; atqui existit materiae motore vel enim res. ita est, Vel motus est essentialis , atqui posterius dici no-quit; nam materia recte coticipitur, imo ex1-
94쪽
SEcetIo I. sastit sine motu; plurima corpora Prius mota quiescunt, corpus facile concipitur quiescens; atqui illud non est essentiale sine quo res esse et concipi potest; ergo. a' Haec est prima lex mechanicae, materiam Sse ex se inertem, ad motum vel ad quietem indisserentem ; et revera omnes norunt corPus Sine vi aliqua non posse moveri , imo illud resistere vi motrici , ergo motus ipsi non est essentialis . 3 in Quotidie motus communicatur, augetur, minuitur, et cessat ; atqui id quod essentiale est , nec communicari, nec augeri, nec minui potest;
4' Motus illa vel esset in omnem partem, vel in aliquam 3 si prius , motus esset impossibilis ,
siquidem vires appositae et aequales, ut poto necessariae, se se mutuo destruerent; Si posterius, cur corpora Successive huc et illuc in quascumque Partes moveri possunt r50 Motus esse non potest sine aliqua directione et celeritate, quae necessaria esse debet in motu essentiali, siquidem ejusdem naturae est modus quam motus ipse quem constituit; porro, nulla est directio, vel celeritas essentialis; alioqui, ut Patet, quotidie essentia mutaretur, cum mutetur directio aut celeritas.
60 Vol directio eadem esset pro diversis parti. hus, vel non; si prius, omne corpus esset in. divisibila; si posterius, omne corpus esset ineo. '
Tandem si materias motus esset essentialis, evidenter quies esset repugnans et contradictoria: qui autem illud dixerit Z i . Ergo existit materiae motor , proindeque Deus. O . 'i' Probatur tantum motum non eSSe par tibus essentialem, non vero toti collectioni; ergo non valet probatio. Rev. I' Neg. ant. siquidem probatur motum materiae in generei non esse essentialem, protu
deque nec partibus, nec collectioni.
95쪽
Resp. Si partibus non est essentialis motus , evidentissimum est hunc collectioni non esse ne cessarium; ineplum quippe esset dicere ex Partihus ad motum indisserentibus effici totum essen. tialiter in motu. O . Motus sequitur ex gravi latione et attractione , porro attractio est essentialis ; ergo,
Resp. x Neg. maj. Sequitur tantum mobilitas, non Vero motus , quia aliqua causa motum rem primere potest; sic nemo dixerit moveri lapidem in aere suspensum, quamvis Vergus terram gravitet , quia motus ejus continetur. MV. α' Negari posset minor, quia materia posset absolute sine attractione concipi.
3' Attractio potius dici debet motus aliquis ,
quam ipsius cauSa. 4' Attractio, qualis existit, supponit duplicem motum; unum centripetam , alium centrifugam, ex quorum combinatione nascitur rotatio; por. ro , quis concipere posset duplicem motum oPPositum esse materiae essentialem r. 5' Gravitatio necessario supponit centrum, Verosus quod alia tendunt; unde autem habet una Pars ut sit immota , dum aliae moventur Z Imo etiam, quare staret immota si omne corpus necessario moveatur r6' Gravitatio. supponit diversam directionem et celeritatem, prout corpora longius distant et in diverso sita ponuntur; sed celeritas et dio rectio essentialis ut ipse motus esse deberet. Si sese partes mutuo et essentialiter attraherent 3 cum omnia corpora hac proprietate pollerent, impossibilis esset omnis divisio et separaotio , ut patet; imo etiam impossibilis motus, quia partes necessario ad se pervenirent, necessario iungerentur, proindeque, quiescerent. Obj. 3' Corpora alia ab aliis in infinitum moventur ; ergo , etc. Rev. i' Iade aequi evidenter repugnare m.
96쪽
SECTIO I. . a 95lum materiae essentialem; uam tunc necessario motus communicaretur et reciperetur 3 quis autem
essentiale dixerit id quod corpus. aliquod ab alio recipit r. Vel suit aliqua prima causa horum motuum, vel non; si prius, jam series non potest dici infinita; et aliunde a quo motum ipsa tenebat, si etiam sit ipsa materialis p Si posterius, ergo
omnes illi motus essent effectus sine causa. 3' Tandem haec infinita motus communicatio repugnare demonstratur iis omnibus quibus absurdam esse seriem infinitam antea demoustra
Plurima alia nobis obiiciunt athei, quae εup
ponunt equidem extolere motum, eumque aegi-hus certis moderari, minime autem hunc esse essentialem. Tertium arg. ex Orbis dispositione. Existere in mundo ordinem Varium, constantem, Sapientem, nemo. Posset, quin domens sit, insiciare.
Quanta in coelis magnificentia i quam mira . in singulis partibus varietas , concordia et constantia i Quam varia in terra animantium genera, Plantarum species t quam mirum in bis omnibus artificium t quam mirabilis et foecunda montium
et corporum, terrae et maris varietas i Investio. getur astrorum cursus, ignis, Beris , aquae et ter .rae infinita propemodum compositio, animantium conformatio , Dominis iphius structura , omnium tandem partium inter se tam multiplices, tam constantes relationes, reperietur ubique ordo eou- . stantissimus et sapientissimus : porro. . ubi adest ordo sapiens et continuus, evidenter requiritur
Causa intelligens et ordinatrix; id omnibus dictat ratio, ita sentit natura, ita judicat sensus com munis. Quis enim , cum horologium videt , aut Perseetam imaginem, non statim judicat ea ratione essecta esser Cur autem, ait Cicero, eum impetum coeli admirabili cum celeritate moveri Vertique videamus, constantissime conficientem
97쪽
96 METAPHYSIca. SPEcIALIS , vicissitudines anniversarias cum summa salute et conversatione rerum omnium, dubitamus quin ea nou solum ratione facit, sed etiam excellenii
ruadam divinaque ratione 7 Ergo ex ordine muciat certissimo concluditur Dei summe persecti existulatia. De his legatur inter alia permulta lib. II, de Nat Deor. , ubi Dei existentiam atquctejus Providentiam, ex mundi adspectu, cum so lita eloquentia Cicero demonstrat. obj. iv ordo mundi ex necessitate aut casu fortuito provenire potest; ergo nihil probat. Rev. Neg. ant. I Nou provenit ex necessitate ; nam facile et absque contradictione concipi. 'tur alius et posset enim pariter sol ab oecasu ad ortum moveri; porro quod potest concipi aliudae est, aut non existens, evidenter non est na cessarium. Aliunde nec existentia, nec motus materiae essentialia sunt; quomodo ergo necessarius
esset ordo inde resultans r Praeterea, si haec caecnnecessitate fiant, unda ergo multiplicitas haec et varietas dispositionis, haec gradatio et eombina. tio relationum Nonne potius Inde oriri deberet continua destructio, siquidem corpora necessario mota , nec consistere nec quiescere , nec eoale. Seere , nec diverse moveri possent 7 Nonne evidens est partes necessario 'sitatas nullum solidum eor. Pus aut permanens eincere posse tu' Non provenit ex casu fortuito. Casus ille,
ut iam diximus, nihil est aliud quam velamen
ignorantiae; porro ex 'nihilo sane produci nequit' tam Stupendus offectus, nihil quippe existit sineshfficienti ratione. Aliundo sortuitus casus necesa Sario supponit causam aliquam, quamvis incoagnitam nec praevisam; semper effectus fortuitus venit juxta eertas leges, i cluamvis nobis insciisaeplicatas; ergo inepta huto tribuitur ordo muri. di, thiasi a Deo non evenisset. Praeterea casus materiam requirit existentem et porro si materia est creata, semper existit Deus, a quo etiam
inpote sapiente ordinata erit at existit necessa -
98쪽
sLCTIO Ι. 9 rio, tunc nullus datur locus casui fortuito , quia
omnia in ea necessaria esse debent. Et si mundnm efficere potest, cur non urbem,
templum, Porticum, Statuam, horologium, aut aliud quid mechanicum caecere queat Z Nonnarideretur qui a manu, sine ulla intelligentia, productas diceret optimas εtatuas , aut imagines , aut machitias, quas miramur ut urbium oris
Damenta 8 Quanta ergo miseratione dignus est, stupidus ille qui mundi tam constantia phoeno me ua , tam Varios motus, tam mirabiles leges casui tribuere non erubescit Z Et revera, quanta intelligentia pollere debuit causa illa , quae haec omnia tam mirabiliter ordinavit, quorum Eola explicatio ut stupendum rationis Prodigium in hominibus admiratur 2 Etenim causa haec sine qua nullus absolute nasortuitus quidem concipitur essectus , evidenter a partibus ordinatis atque ideo. eontingentibus distincta, Proindeque necessaria esset; causa autem necessaria quomodo intelligentia eareretr Et si Careat, nonne Pariter orbata ait voluntate et acotionc necesse est Z Quod si ita sit, quomodo pro-. veniet ordo ex caeca brutaque causa3 Ergo quid quid dicant athei, ordo mundi essectus erit quam splendidissimus sine causa , aut supponit ens Per .fectissimum a quo proveniat. Taudem supponatur mundus fortuito ordinat rquomodo ita subsistetr Numquid etiam easu id eveniet; sed quis supponere audeat ita constan. tem et immutabilem, ut calculo Eubjici possit ordinem hunc permanere , quem casus, instituisset, cum ne duo quidem omnino similia ex eo provenire possint.
Obj. ordo nobis est incognitus, siquidem μο- venit ex omnium partium inter se relatione quam non cognoscimus; ergo ex eo Dei existentia pro hari nequit. Rωρ. Neg. ant. Nemo est enim qui non perapi. Ciat mem plurium entium et vias ad hunc arae
99쪽
quendum; quis dubitare posset solem ad illum iis
nandam terram ordinari; terram ad omnia Producenda, quibus homo utatur ad Suos usu S; aerem , ad vitam aut malem conservandam 3 Quis non videt statim, in corpore humano, diversos sensus ad Suum quemque finem creatos et aptos esser Nonne indubitanter cognoscit astronomus cursum astrorum maxime idoneum esse ad diversos effectus, diversaque phoenomena regulariter producendar Equidem non cognoscimus relationem gener'lem partium inter se; atque ideo minime inutilitatis arguere debet atheus ea quorum
usum non percipit, sed numquid ideo judicara deheret imperitus in horologio complicato, aut in machina mardiaca di Marly , nullum existero ordinem, eo quod omnium partium relationem
O . 3' Plurimae sunt in mundo deordinatio ἀnes, plurimae res inutiles aut noxiae, plurima
monStra, ergo nullus est ordo.
Reερ, et ' Minime atheum judicare posse res nil quas esse inutiles, aut noxias, aut male ordinatas, Mam ad id requireretur ut coguosceret relationem omnium partium, sive causarum, Sive effectuum, Sive mediorum, sive terminorum; atqui id se ignorare confitetur, ut constat ex objectione Praecedenti. Numquid argui deberet insipientiae faber, qui ad opera mechanica adhiberet media aut in-Strumenta quae despiceret imperitu sp o stupidum
Sophistam, qui, cum ne ea quidem sciat quae affirmare debet, aut negare ad causae suae defensionem, Dei opera comprehendere usilet l- ὼ a' Quo magis in physicis proficitur, eo plures reperiuntur in variis rebus utilitates: nonne etiam sua est sul gyri utilitas, sua etiam animalibus venenosisῖ Cmnia, ab infimis et vix sensibilibus animantibus usque ad Gelestia corpora, omnipotentiam, et sapientiam, et Providentiam demonstrant Entis huius supremi, a quo condita Sunt, SuStinentur , aut nutriuntur. Monstra etiam Dei intel
100쪽
liuin consectaria, quamvis repugnare videantur
legibus specialibus. Quis id negaro posset, nisi
cognoscat omnium legum simplicitatem, combi nationes, etc. 3 Aliundo spectari possunt veluti naturae ludi, quibus animus delectetue, et fiat illustrior et magis stupenda cursus ordinarii pulchritudo. Memiuerit ergo atheus hujus sententiae clarissimi Baconisi levis naturae notio a Deo nos abducit 3 maturior perscrutatio ad eum reis ducit. 3' Tandem id sedulo notandum, creaturam omnem ex se necessario imperfectam esse ; ubi ergo quaedam explicatu difficilia requiruntur , id reputari debet tanquam defectus necessarius vel in nobis , vel in creaturis; minime autem inde potest accusari causa quae haec omnia produxit, siquidem evidenter intelligentia xequiritur quae stupendum ordinem , quem prae se serunt tot tantaeque aliae partes, tam constanter ordinaverit . Argumenta moralia. Ex consensu Omnium Populorum. Omnes populi , tum veteres, tum recentiores , Dei existentiam admiserunt i atqui hic universalis consensus est veritatis invictum argumentum.
Prob. Prima pars. Omnium veterum in admittendo Numine consensum probant, tum annales et historiae scriptorum antiquissimorum, tum fictiones poetarum, tum oratores et philosophi alum monumenta. Legantur Homerus, Hesiodus, et Herodotus. , omnes populos Deum colentes exhibent. Peregrinantibus cait Plutarchus, adv. Colot. multas contingit occurrere urbes sinctmuris, sine legibus; nusquam autem stat urbs nut πρidum, quibus nullus sit Deus. Idem anfirmat Tullius: in ρorro firmissimum hoc asserri videtur cur Deus esse credamus; quod nulla gens