장음표시 사용
151쪽
est; non ex ejus natura , siquidem nedum respuat, exigit infinitam scientiam. 3' Persecte seipsum cognoscit, ut evidens est, Persecte etiam creaturas , cum omnia condiderit 'et ordinaverit; Persecto etiam mere possibilia, eum non sint possibilia nisi quia iis existentiam dare Potest, et eorum typum et formam tu se continet, quod esse non posset nisi ea cognosceret; persecte etiam novit libero sutura, ut mox patebit; ergo omnia, etc. 4' Deus est omnino immutabilis, cum non Possit concipi alio modo ac est, quin eo ipso cori. cipi possit non existens, ut alibi probatum est ;atqui si Deus non omnia etiam libere sutura et conditionata cognosceret, non esset immutabilis , siquidem quotidie novas cognitiones acquireret, cum singulis instantibus novae sant ab hominibus actiones liberae. 5' Id optime novit Deus quod ab hominibus iussit praedici; atqui, ex certis historiae monumentis, constat ipsum per prophetas praenuntias. Se plurimas actiones Ithere suturas, V. gr. bella, crimina, etc.; id nemo non novit si vel minimum tu historiae aut Scripturae scientia peritus Sit . Sic ipse Christus suam cum omnibus circumstari liis praedixit passionem; sic praedixit Ecclesiae nascentis persecutiones, Hierosolymae distructionem , etc.
6' Si omnia sutura, etiam conditionala , Deus non Persecte cognosceret, jam ignorasse dicendusseret quid, hoc ordine mundi posito, in tali circumstantia ab homine agendum esset; sed si id ignorasset, jam sapiens non fuisset hunc eligendo, cum caeco modo absque ullo fine certo egisset; ergo debuit omnia praescire. Si Deus sutura non cognosceret , maXimo
qui on essent intelligibilia, atqui id salsum est;
siquidem ea saepe probabiliter praevident homines Paululum Perspicaces; ac proinde certius Praeviderent, si sorem perspicaciores.
152쪽
sEcTIo I. rsi Obi. et ' Si Deus suturas hominum actiones praesciret, jam non essent liberae; ergo eas non cognoscit. Rev. Neg. ant. Praescientia enim Dei nullam imponit actionibus necessitatem, siquidem Supponit eas esse suturas; nec illae suturae sunt quia praevidentur, sed praevidentur quia suturae Sunt. Sic cognitio certa alicujus rei quae hominibus inest, non eam reddit necessariam ; non enim homo cogitur ambulare, quia illum video ambulantem ; porro praevisio Dei eodem modo se habet ad res suturas ac visio hominis ad res existen utraque res supponit , non necessitat. Inst. Actiones quae praevidentur a Deo, non Possunt nou Evenire, ergo liberae non sunt. Re'. Neg. ant Quidquid enim ut liberum a Deo Praev1detur, potest certe non evenire; atqui actiones hominis praevidentur a Deo ut liberae , siquidem eas praevidet quales esse debent; nec
homini potestatem adimit ab illis abstinendi, imo
Potius eam supponit, et suturam praenoscit. . dist. Si nctiones praevisae possent non evenire , posset salii Dei praescientia , atqui id repti.
gnat; ergo non possunt non evenire. Re . Neg. ant. Non potest salii divina prae- Scientia, quamdiu consormis remanet suo obiecto ; Porro semper remanet conformis suo objecto ; quamvis actus Praevisus possit non evenire, siquidem eum talem praevidet. Imo potius salteretur, si non posset actus non evenire, siquidem
eum da praecognoscit ut possit non fieri. rast. Si non aveniret quod Deus praescivit,salleretur ejus praescientia; ergo salii posset, si
Posset non evenire. RESP. Neg. cons. et parit. Ratio est quia sin tus non eveniret, praescientia non esset conformis suo obiecto, proindeque certo eveniet,
quamvis libere, qnidquid praevidit Deus; dum
semper eidem obieeto consormis est, quamvis
Possit non evenire , siquidem praevidet ex hypo
153쪽
thesi aelum revera liberum. Sic sallerer Itomi Dein ambulantem in idendo, si revera non ambu . Iaret, sed minime eum videndo salii possum, ideo praecise quod possit non ambulare, Si quidem eum ita ambulantem video, ut ab eo sese absit nere Possit.
Inst. Supponi potest quidquid possibile est,
ex axiomate : ρOssibili Posito , in actu nihil se . quitur absurdi ; ergo si actus praevisus possit nota evenire , Supponi potest eum non evenire , Proindeque supponi Dei praescientiam salii, quod
' REU. Dist. ant. Si non sacta suerit antea Ι1ypothesis opposita, cono.; si facta fuerit, neg. Non enim simul fieri possunt duae suppositiones repugnantes et contradictoriae; porro, supposita Praescientia Dei, actus supponitur laturus. Deus enim eum non praevidet nisi quia futurus est, ut patet; ergo supponi non potest eum non esse Eventurum, alioqui simul sierent duae oppositae Suppositioncs. Hinc actus praevisus certo futurus est quia praevidetur, libere autem, quia talis praevidetur. Inst. Supposita Dei praescientia , actus non est liber; atqui jam supponi deberet praesci Entia , quando sit actus praevisus; ergo non esset liber. Rem. Neg. ant. Non est equidem dubius, sed semper liber est, quia necessario talis praevidetur.
Inst. Actus praevisus necessario connectitur cum praescientia Dei; ergo ea Supposita actus
Rem. Dist. ant. Necessario connectitur αnectis cedenter , couc. ἰ ConSequsnter , neg.; id est , necessario Supponi debet suturus actus ut existat praescientia, et ea posita actus certo suturus est; sed non inde actus fit necessarius, siquidem Praescientia ipsa supponit actum esse libere a voluntate eligendum.
154쪽
SEcTIo I. 153 Prob. Sed praescientia semper actum praecedit; ergo si ea posita actus sit certo suturus, non
Rev. Dist. ant. Actum ' Praecedit peractum , eon .; electum Seu futurum , neg. Praescientia enim , cum sit aeterna , tempore prior est quam actus peractus, sed tamen necessario PraeSupponit eum Iibere eligendum; siquidem ideo tantum eum praevidet Deus quia existet; existet autem quia homo libera eum electurus est.
O . α' Eta Dei praescientia nascitur indifferentia; si enim Deus aIiqn id praevidit, eveniet, si non praevidit non eveniet, quidquid agatur; ergo
rejicienda eεt. ResP. Neg. ant. Deus enim non praevidet sutura nisi consequenter ad hominis determinationem, seu posito quod homo ea facere velit, et ad id media adhibeat necessaria. De libertate, et inlinutal,ilitate Dei. lDuo haeo attributa coniungimus, eo quod aliqua in iis conciliandis prima fronte difficultas
BPpareat. Demonstrabimus tamen hanc diffleuitatem non eam esse quam singunt adversarii; sed quamvis revera duo haec attributa conciliari non Possent, non ideo jeiicienda foret, cum invicte Gemonstretur ea in Deo reperiri; nihil aliud inde sequeretur nisi infirmissimam esse intelligentiam
' I DE IMMuTABILITATE. Dei immutabilitatem Praecipue negarunt Sociniani, quibus visum est Deum mutari posse in suis consiliis et decretis a contra quos ait.
155쪽
Deus est omnino immutabilis. Prob. Ille onmino immutabilis est, qui nee ratione essent Iae et persectionum, nec ratione decretorum mutari potest: in id quippe . recidit
omnis mutatio ; atqui Deus mutari nequit, etc. . I ' ratione essentiae et persectionum: nullas enim otest acquirere aut deperdere, cum eas omnes aboat necessario et vi naturae suae , ut jam sacpius probatum est; a' ratione decretorum: sua enim decreta tulit Deus ab aeterno, et ea revocare non potest, alioquin admittenda seret in Deo vel levitas , vel impotentia, vel ignorantia; nulla enim alia ratio esse potest, cur exstet anceps et indeterminatus,taut an eo recedat quod
semet ipsi probatum est. nisi quia vel huc et
illuc, sine ulla ratione et absque motivo, Ie-vitate impelleretur , vel intenta exequi nou posset , vel secuturos effectus ignoraret, aut alias rationes, quae postea superVenirent, quae quidem omnia de Deo dici nequeunt ,, cum sit forfectissimus t ergo est etiam immutabilis ratio
O . xv Aliquando poenitere Deum affirmat Scriptura; ergo mutatur. Rev. Dist. aut. Poenitere Deum Scriptura cli. eit improprio et metaphorice, cono.; proprio neg. Deum Equidem poenitere dicit Scriptura , ut sese captui nostro accommodet, quia exter sie egἰt Deus, quasi ipsum revera poenituisset; ot proprie poeniters Deum non dicitur, ita ut verus fuerit dolor et conversio sententiae prioris; neque enim Deus homo est, ut agat poenitentirem lib. I. Reg. 19, 2οὶ Nam Deus, Pro Sua sumisma intelligentia , quae fierent ab aeterno cogno erat , et quid ipse propterea ageret Pariter δε- creverat, alioquiu imperfectus dicendus esset.
156쪽
SEcTIo I. ' i55 dist. Aliquando decreta revocavit; Sic V. S.;decreverat mortem EZechiae, Ninivae subversio - εnem, quae revera non evenerunt; ergo, etc. Resp. Neg. ant. Deus enim ab aeterno decreverat Ezechiae et Ninivitis ignoscere, quia praeviderat eos Poenitentia et lacrimis i obtenturos ut Deus ipsis parceret., sed illum monuit, et his. minatus est, ut inde media' possent efficacius adhibere quibus ipsum flecterenti Hinc non Deus, sed ii mutati sunt. Inst. Deus aliquando justum hunc diligit, quem Postea peccatorem odit, et vice versa; ergo mu
ReV. Neg. cons. Nam Deus per unum, immutas item, et aeternum justitiae amorem, Sem 'per diligit justum et peccato em odit, quam Vis Iu ordine ad diversa tempora; sicut Sol, ait Aug., oculos sanos hahenti tranquillus apparet , in oculos autem lippos quasi tela asprra jaculatur ; intuentem excruciat non mutatus , Sed mu- . tatum , ,3 ergo non Deus, sed homo mutatur. O . De non creante Deus iactus est creator ἰErgo mutatus est Rev. Neg. cons. Non enim per ereationem no Vas Deus acquisivit persectiones, nec consilia mutavit cum creationem ab aeterno decrevisset, sed tantum in tempore peregit opus ab aeterno statutum, juxta id August. , ad opus, novum νnon nOVum, sed sempiternum adhibet consi- Irum D. Eadem ergo constans perpetuaque Vo Iunias in uno momento producit, quod Perm 'Dent 'Producendum decernit. Hine nulla nisi in objectis creatis mutatio est; incipiunt existere, sed Deus eorum creationem perpetuo vulv et
DE LIBERTATE. Lihortas est iacuItas agendi vel non ogendi. Duobus modis coerceri potest, Vel causa interna, vel causa externa, seu neeeSSilato et coactione r prior impedit ne voluntas libero Sese determinet, posterior ne possit 3Sero quod
157쪽
voluit; una electioni , altera executioni oppoenitur; porro inquiritur utrum Deus in quibusdam actibus sit Iiber; nam certum est ipsius li- .hertatem ad omnia non extendi, siquidem necessario agit quidqWid exigunt eius persectiones, ab eoque abstinet quod iis adversatur; in eoque sita est summa libertatis Persectio. Hinc necessario sese diligit, necessario agit in actibus internis , necessario peccatum odit. Expendemus ergo xv utrum sit liber in actibus externis , seu qui respiciant creaturas; a' utrum in his teneatur ad optimum. PROPOSITIO I. Deus est Omnino liber in suis actibus externis. Prob. I' Ille . prorsus est liber in suis actibus externis , qui nec a Se , vel a natura Sua , nec ab alio necessuari potest; atqui Deus, etc.
1' non a se aut a natura sua necessitari potest; si enim res ita esset, omnes creaturae aeternae forent et necessariae, nec possent concipi non
existentes; nam Deus, in hac hypothesi, ageret ad extra necessario et ab aeterno, nec ullo modo Posset concipi quin agat et operetur, Siquidem id non esse minime potest, quod exigit natura Dei; ergo creaturae quas agendo efficeret, Eo ipso essent necessariae et aeternae , si Elidem necessario et ab aeterno rationem haberet Existendi. Imo etiam non possunt concipi alio modo ac Sunt, nec proinde in alio numero, in alio ordine, in alia sorma; atque ideo repugnaret, ne sine absurditate fingi posset aliquam vel minitiam partem addi vel detrahi materiae, aut aliter disponi ; alioqui circa hoc saltem liber esset Deus, nec in hoc egisse, natura sua necessitatus Tecte diceretur; porro haec omnia tam ridicula sunt quam salsa ; ergo, etc. α' Non potest cogi ab
ali' siquidem omnino est independensi Potest
158쪽
absque alio concἰpi , et nihil existit quin prius
ipsi dederit Deus existentiain; ab ente nullo proinde cogi potest in iis quae creaturas respiciunt.1' Ubique in mundo reperitur relatio constansentium ad finem suum , per media huic apta et
Droportionata ; porro haec omuia non essent Si Deus ageret necessario, quia caeco sato ductus , nec sinem intendere potuisset, nec ad hunc media eligere , ut evidens est; ergo, etc.
3' Libertas est evidenter persectio; ergo Deus ea gaudet , alioqui non esset persectissimus . Hinc eam omnibus hominibus indidit, proindeque eam in se habet, ex axiomate et nemo daequod non habet; ergo, etc. Obj. IR Deus per gloriae Suae amorem, neces.sario in actibus ad extra determinatur; ergo non
est liber. Rese. Neg. ant. Gloria enim ipsius non pendeta variis essectibus externis quos producere Potest. 5 ecessario in se summam excellentiam et Persectionem continet; haec autem excellentia , quae essentialem Dei gloriam constituit, erea intione , ut evidens est, augeri nequit; nec per ejus manifestationem beatior Deus aut persectior effici potest, alioquin ante mundum conditum
aliquid summae Dei persectioni aut beatitudini
defuisset, quod sane absurdum est; ergo, etc. O . α' Deus est immutabilis tum ratione persectionum , tum ratione consiliorum, atqui si liber esset, jam nou soret immutabilis; ergo non est liber. Resρ. I ' non ea reiicienda esse omnia quae non persecte conciliare possumus, cum adeo infirma sit limitata hominis intelligentia. α' Haec attributa facillime conciliantur , ut evidens est , in aeternitate simultanea ; ergo minimo incompatibilia dici possimi, cum adsit modus aliquis minime repugnans, quo conci lientur .
159쪽
3' Neg. min. Immutabilitas enim consiliorum exigit ut decreta revocare non possit, alioquin esset in Deo levitas, aut impotentia, aut ignorantia ; libertas autem aliud non exigit, ad eam quippe sufficit ut potuerit Deus decretum serre et non ferre, nec requiritur ut revocare Possit
quod semel decrevit , siquidem libertas in Deo
ad ea non extenditur, quae ipsius attributis ad . ersantur; ergo libertas et immutabilitas sibi minime contradicunt. Notandum ergo non eam Deo Iibertatem a nobis attribui, qua possit etiamnum aliud decernere quam quod ab aeterno voluit, sed eam tantum qua Potuerit id non decernere. dist. Deus non potuit ab eo abstinere quod ipsum perficit; atqui decretum de condendo in uuis
do ipsum perficit; ergo non potuit creationem
Rev. Neg. min. Quidquid enim in Deo per
ipsius naturae necessitatem non existit, quidquid Deo inest per actum voluntatis liberum, et sinaquo concipi potest, Deum evidenter non Perse cit; atqui tale est decretum de condendo mundo, alioquin, ut jam probavimus, mundum ab ae interno condidisset. Aliunde nihil perseetionis Deo contingere potest ex mundi creatione: id evidens est; alioqui Deus a creaturis penderet, et ante creationem fuisset impersectus. Praeterea Deus, ut clare patet, concipi potest non creator, alioqui ab aeterno creavisset, ac proinde non eSt
neceSSario creator, ut evidens est: si autem noueSt neceSSario creator, quomodo dici posset ne-CeSSario creationem decrevisse Z Creatio est essectus insallibilis et necessario essentialiter cum Dei decreto connexus; si ergo creatio non sit, neceSSaria , ejus decretum essentialiter est liberum, nec Dei proinde persectivum. Inst. Quidquid Deo internum est, iIlum Perinficit: atqui deeretum de condendo mundo Deo
internum est; ergo ilIum Persicit.
160쪽
SE TIo I. IssRes . Dist. min. Deo internum in ss, eonc. 3 quoad objectum, neg. Decretum equidem in se Deo internum est, siquidem in ipsius voluntata existit, et ab ea producitur; objectum autem
ejus , cum respiciat creaturas, evidenter exteris
num est et porro Deus per id equidem perficitur quod ipsi internum est omni modo, seu quod ab ipso procedit et illum respicit; minimo vero per id quod objectum habet externum, siquidem
omnino a creaturis independens est quoad suas Porsectiones, nec ulla est inter ipsum et creaturas relatio necessaria, ut evidetiter patet ex supra dictis et probatis . . Inst. Per decretum de mundi creatione, Deus ab in determinatione eductus est; ergo decretumhoe illum perscit.
REV. Neg. cons. Determinatio equidem Dei illum perficit : quia nullo modo potest esse incertus et fluctuans; sed non pariter eum perficit decretum tals quo in determinatione constituitur, siquidem in ea per aliud decretum posset constitui ; nec ei quidquam superveniti, ex de- ercto creationis, quo caruisset, si nihil creasset, cum sibi persecte sufficiat. Hinc pariter, ut patet. Potuisset ab aeterno se Iibere ad nihil ereandum determinare, aut ad plura aut pauciora
creanda. Hinc etiam per actus suos externos nota
perficitur, siquidem ipsi non melius est agerct ad extra quam non agere, alioqui debuisset ab neteruo creare, quamvis ipsum perficiat, ut omnibus patet, facultas agenai vel non agendi, cum eam habere melius sit quam non habere. Inst. Sed nequeunt actus esse liberi quin eo ipso sint contingentes; Porro repugnat In Deo aliquid esse contingens ; ergo, etc. Rem. Dist min. Repugnat in Deo esse quid. quam contingens: cum agitur de natura ejus et attributis, cone. ; eum agitur de actibus voluntatis , neg. Cum Dei existentia sit necessaria , nullum tu eo concipi potest attributum, nullus