D. Basilii Magni, Archiepiscopi Caesareae Cappadociae, De moribus orationes 24., a Simone Magistro ac sacri palatij quaestore ex eius scriptis olim in unum congestae

171쪽

imitari studeamus, & ne nobis inuicem; sed solum daemoni succenseamus; si in do uolumus regnum coeleste consequi, benignitate Ι, , V Christi domini nostri, quem gloria, & imperium cum Patre arterno , & sancto ac uiuifico Spiritu in sempiterna saecula consequatur. Amen.

DE INVIDI A,

ET ODIO

V x et x M nobis molestiam affert istius praesentis temporis iniuria, in quo & Omnes ecclesiae conquassatae sunt, & uniuersae animae assiiguntur . Aperuerunt enim aliqui immodeste ora sua in conseruos, narratur mendacium intrepide, ueritas supprimitur: qui in crimen uocantur, sine iudicio condemnantur; qui uero uocant, eis fides habetur absque ulla examinatione. ac sane multum iam temporiS praeteriit, ex quo calumniis affe-

172쪽

ORATIONES. a 2 ctus, accusationis flagella sero , eo contentus quod dominum habeam abdito.

rum cognitorem atque calumniae testemia .

Sed cum multi silentio nostro ad maledictorum corroborationem abutantur, nec

existimant ob tolerantiam nos silere: sed quod potis non sim os diducere ad ueritatem, eam ob causam adhortor uestrant in Christo dilectionem , ne ea probra, quae ex una parte manat, ac si uera essent, suscipiatis. Nam , sicuti literis memoriae, proditum est, neminem iudicat lex nisi primum acceperit & cognouerit quid fe- .cerit. Eorum autem criminum, quae in . nos coniiciuntur, rationem a nobis exigite, & si quidem apud nos ueritatem in- . ueneritis, ne locum detis, obsecro, mendacio ; sin parum ualentes nos in dest dendo esse perceperitis, tunc aduersariis, nostris, quasi uera proferentibus, fidem habete. Verisimilius autem est, & irritari ipsos nostris defensionibus, & maiora ac longe difficiliora contra nos moliri , scribere, atque agitare. at aequo i dici satis sunt ipsae res ad ueritatem i dagandam ; & etiam si nos taceamuS, licet nobis res ipsas, quae fiunt, intueri. Oro autem ante omnia uos , tum qui me

nunc

173쪽

nunc aud itur i estis, tum qui in posterum familiaritatem nobiscum sitis habituri,

ne multitudine mendacium a ueritate diiudicare uelitis, cu maiori parte rem praestantiorem copulantes; neque auctoritati adhaerentes, mentem uestram o

scuretis, aut plus iis tribuendo, qui dignitate ordine alios antecedunt, infimis aures non detis . Necesse est enim iudicem alteram aurem ei, qui abest,reseruare, sicuti Alexander fecit. etenim illuserunt, cum quidam: obtrectaret familiari suo, alteram quidem aurem praebuis. se calumniatori, altera uero manu diligenter obturasse; quod nimirum declararet, oportere eum , qui iuste iudicaturus est, non totum se euestigio uni parti tradere, sed partem auditus integram atque sarciam ei, qui non adest, seruare. Solent enim quodammodo amplo magistratui

illiberales ipsi cultus adhaerescere , qui ideo quod illis desit proprium bonu, cuius opera in cognitionem uenire possint, alienis malis seipsos commendant. AC sane quemadmodum uultures ad ea, quae male olent, maiori cum impetu feruntur, multa prata , multosque iacundos , &odoratos locos prateruolantes; & ut m

174쪽

scae sanis corporis partibus neglectis , ad ulcera contendunt: sic etiam inuidi, uiatae splendorem . recteque factorum magnitudine ne aspiciunt quidem; ad ma cida uero mirandum in modum feruntur . Proinde homines prudentes illud Alexandri tenere par est, qui accepta ea epistola, quae contra medicum ipsius scripta erat, quasi insidias ipsi struere uelleticum accidisset, ut eo tempore medicarimentum sibi accipiendum esset, asque adeo fidem non adhibuit calumniatori sui simul & epistolam legeret,& medica mentum biberet. QSi igitur proximum probris perfundunt , non comprobantei ea, quae in eum dixerunt; tales omnino uidentur sibi ipsis malum nomen, ex hoc inani uerborum usu, imponere uelle . n' calumniatorem quo , obsecro, nominet appellare conuenit, quam eo, quod sibi ille ipse, ex re, cuius studio tenetus , in ponit. Neque igitur ille, qui nos incre' Pat, calumniaton sit, sed potius ueluti frater quidam, cum dilectione commo nefaciat , & correctionis causa admoneat; neque uos conuiciorum sitis audi, tores , sed redargutionum examinatores: ne illi , quibus crimina ascribuntus,

175쪽

D. B A S TI. I Dinsanabiles relinquantur, dum peccaturii ipsorum non patefit. conuicti enim &ipsi peccatum suum agnoscent, & uobis

uenia, ubi redargueritis, a domino concedetur, quod uos a societate hominum peccatorum seiunxeritis . praeterea illi, qui conuicerunt , mercedem accipient; utpote qui abditam malitiam in apertum protulerint. Quod sit uero aliquem, ante quam conuictus fuerit , condemnaueritis, ipse quidem nulla alia iniuria afficietur, nisi quod preciosissim, posses

sionis, hoc est dilectionis, erga uos iactu tam faciet ; uos uero illud ipsum pati: mini illo iam priuati. sicuti enim aerugo proprius est frumeti morbus; ita inuidia amicitiae . & ut boni est, nemini inuideare ; sic daemonis peculiaris est inuiden tia: & proinde ac rubigo ferrum, sic in-

india animam, quae ex ea laborat, con simit, immo uero magis . nam ut uipe ras, aiunt, exeso materno utero, in tu

cena edi; ita quoque malevolentia an, mam, quae ipsam parturit, conficere so lat. Inuidus unicam mali expectat res Creatione ; nempe sicubi conspexerit ali quem ex his,quorum bonismoeret, ruen-

rem . hic est odii scopus,intalicem ex M

176쪽

ORATIONES: et

4ici, miserabilem ex beato aliquem con-hicere . tunc socius & amicus est, cum lacrymantem uiderit , cum lugentem conspexerit, nec cum hilari quidem la titia exultat: at cum eo, qui in luctu est, lacrymas profundit, uitaeque eius commutationem mi seretur, ostendendo ex

quibus ad qualia deuenerit; non huma nitate id quidem, nec quod uicem eius doleat, sed ut grauiori calamitate mise tum affligat. Talis sane erat Saul, qui summa beneficia, quibus eum affecerat Dauid , causam belli aduersus eundem

esse uoluit, conabaturque benefactorem suu hasta transverberare . nam cum eius opera una cum suo exercitu ab hostibus

seruatus esset,&ea infamia, qua illuni asperserat Goliath, leuatus, manu sua illum interimere, atq; per insidias e medio tollere studebat. deinde, quanuis in exilium ipsum eiecisset, neque tamen sic inimicitiae finem imposuit , sed ad extremum, tribus millibus electorum contra ipsum eductis, solitudines perscrutatus est . qui sane dum Dauidem persequere tur , deprehensus cum esset, & neci expositus, a iusto tamen rursus, qui ei manus inferre noluit, seruatus est . neque tamen

177쪽

D. BASILII hac beneficentia flecti potuit, sed itersi

exercitum conscribebat, atque denuo hominem persequebatur, donec ab eodem in spelunca captus, illius quidem uirtutem illustriorem, suam uero ipsius prauitatem manifestiorem reddidisset. Sic & n Iosephum fratres erant animati, cum quid facerent, nescirent . nam , si uera erant Iosephi insomnia, qua ratione potuit effici, ut non omnino ea euenirent,

quae praedixit Z sin falsa, cur inuidebant erranti & decepto λ sed reuera propria diaboli est affectio, ipsa inuidentia, quae

nullam medelam recipit. mii ex capiate laborat, aperit medico capitis dolorem ; at qui inuidia flagrat, quid reseret λ Moerore me conficiunt, inquiet, res secundae fratris λ equidem ita sese res h hel; at uerba ea proferre unum quenque pudet, quid te excruciat ξ propriumne malum, an alienum bonum Z reuera g minum est malum, Diaboli inuidentia . Quemadmodum autem tela', quae magno cum impetu feruntur, ubi ad rem quandam sortem ac renitentem appulsa fuerint, uicissim ad ipsum, qui ea emisit, reuertuntur; ita etiam inuidiae impetus,

nulla noxa allata illi, cui inuidetur, ipsi invido

178쪽

ORATIONES: et sinu ido plagas incutit. Multa quidem inuidiae insunt mala, unicum tamen etiam inest bonum, nempe, quod nocumento

sit illi ipsi, qui ea aestuat, quodque cor

eius magis exedat , quam rubigo serrum. Malevolus enim parum ei, cui inuidet, damni affert, at seipsum moerore ob id conficit, quod amicus suus secunda utatur fortuna. ac ille quidem diuitias uicini non imminuit, seipsum uero inuidia conterit. Sicuti enim eam materiem , quae facile ignem concipit, quam

longissime ab igne seponere solemus; sic

par est nos, quantum in nobis situm est, amicitias ab hominum invidorum consuetudine abducere, ut extra inuidiae tela esse possimus. Canes quidem alendo mansuefacimus; at inuidum , benigne ei faciendo, multo peiorem reddimus. non enim gaudet beneficiis, quibus cumulatur , sed moerore assiigitur ob alioru opulentiam ; eo quod materiem habeant, unde suae egestati succurrere possint. Pantherae naturalem quandam habent aduersus hominem iram, & solent uel maxime

in oculos insilire . hinc qui insanae illi bestiae illudunt, ex charta imaginem quasi hominem ipsi ostentant: illa uero nimio Tom a. D im-

179쪽

impetu ac nulla consideratione facta, esse 'hominem autumans, chartam ueluti hominem concerpit, atque hinc, quanto sit

in hominem odio,ostendit . sic & daemon in imagine, quo sit in Deum odio, ostendit, cum ipsum Deu attingere nequeat . Proinde noli tibi ueteranorum fraudes ad imitandum proponere, sed ex imbecilli bestiola magnam astutiam dolumq; discito. Cancer quidem Ostreum appetit , sed eius carnem propter testam, qua tegitur, perdifficulter capere & inuadere

potest: eius enim carnis mollitudine ualido operculo & quasi uallo natura circumsepsit, ex quo ορακαδε νιον, id est,testaceo operculo animal dicitur: & cum duae illae concauitates inter se aptae & copulatae ostreum concluserint, nihil omnino efficere Cancri brachia, nihil contra in

liri possunt. Quid ergo facit λ cum ipsum in locis tranquillis cupide calefieri animaduertit, & ad radios Solis conchas suas aperire, tum demum clam calculo iniecto eas,quo minus Occludat,impedit,& ita quod ut non poterat, astu perficit. Atque hic est dolus eoru,quae muta sunt,& rationis expertia . eiusmodi est, qui

cum fraude fratrem adit, S in proximos,

180쪽

ORATIONES. 7 16

rebus eorum aduersis, impetum facit, alienisque incommodis laetatur. Sed neque Polypi dolus ac fraus silentio praetereunda est. is quodcunque in saxum adhaeserit, eius colorem imitatur, & obtinet, ac ita multi pisces nantes in Polypum tanquam in petram incidunt, eiu Sque ueteratoris praeda fiunt. Moribus similes sunt ij , qui semper eos adeunt, qui potestate& imperio ualent, seque pro rerum &temporum ratione ita accommodant, ut

in proposito, & sententia nunquam permaneant, sed alios atq; alios se gerant,&pro cuiusque arbitratu ac libidine mutat sententiam. Hos profecto homines uita re eorumque mala cauere, magni est laboris , propterea quod in illa religionis specie & simulatione summa lateat improbitas . Nam odium in profundo detinentes, dilectionis ostendunt fucatam, atque adumbratam speciem: non aliter ac petrae sub mari latetes,quae pauca aqua cum sint opertae, malum , quod prouideri non potest, hominibus incautis afferunt . Ad calumnias autem conticescere non oportet: non ut contradicendo nos

ipsos defendamus, sed ne mendacio progressum permittamus, circumuentoSque D ij damno