D. Basilii Magni, Archiepiscopi Caesareae Cappadociae, De moribus orationes 24., a Simone Magistro ac sacri palatij quaestore ex eius scriptis olim in unum congestae

231쪽

sed hominum quaerunt, atque uenantur .

Si enim quasi ipso Deo intuente, benigne alicui facis, uidenn id agas ex pen, peram acquisitis, illud persuasunt habes, quod inspectorem Deum latitia non aia ficies . proinde sic benigne faciamus pauperibus, ut etiam ipsi hinc aliquid a Deo

recipiamus. rependit autem Deus illis , quo laudat is laudat uero auid una nemi nem . Ne eri etis, non aliter recipiet Christiis eam benignitatem, quam in paupem

res consextis, nisi prius sati seceritis iis, quibus aliquod damnum dedistis. Sic dominus recepit Zacchari probitate, inquiens, Hodie huic domui selus parta

est; quonia paratus erat restituere qua

druplum, si quem circuuenisset, & quod mediam partem eius pecuniae, quae sibi relicta erat , pauperibus distribuisset . sciebat enim ita se demum Christo rem gratam facturum. Demus igitur , o fra tres, diuitiis licentiam, quae ad egenos

estundi uolunt . ne praetereamus LaZa μros etiam nunc ob oculos nostros positos; neque negemus ipsis micas mensae

nostrae, quae ad explendam famem illis satis sunt; ne immanem illum diuitem imitantes , adeaudem cinn illo gehennae flammam

232쪽

slammam descedamus. nam multis quidem tum precibus ab Abrahamo con tendemus, & ab aliis, qui honeste uitam traduleruntsuam, uerum nihil nobis illa uociseratio emolumenti afferet. frater enim cum non liberet, liberabit ne, amabo, alius homo λ Dicet autem n bis quilibet illorum magna uoce, Ne desideres humanitatem, quam tu alii* tri

buere noluisti, neque contendas accipe re adeo magna, cum tu in minoribus rem

strictus fueris ; fruere his, quae tibi, duna, in uiuis esses , parasti , lacrymas nunc profundito: quandoquidem tum lacryniantem fratrem eonspiciens, ipsius non 8s misertus . haec dicent nobis, nec sane

iniuria. Valde autem extimesco , lanetiam asiperioribus nos impetant, cum

longe superiores simus illo diuite, ut mutis, improbitate, quoniam adulatores,¶siti, praeter hoc quod laute a nobis accipiunturo manus etiam preciosis muneribus refertas reserunt , & discunt a nobis, longe melius eme, talia exercere , quam uirtuti operam dare. Quodsi, murex aliquis nobis adstiterit, qui prae fame uix loqui possit, abominabimur homine, ac festinanter praeterimus, . XOna. B tan-

233쪽

tanquam extimescentes, ne etiam inso

licitatis ipsius ex tardiori gressu parties pes fiamus : & si quidem ille oculos solo

defixerit, ob calamitatem pudore affectus , simulationis artificem ipsum esse dicimus. sin uero confidenter, Propter grauem famis stimulum, nos aspexerit; impudentem rursum ac audace appellamus . & si quide integris uestibus coopertus fuerit,quas sorte aliquis illi dono dedit, uelut inexplebilem repellimus, paupertateq; ipsum stimulare, etiam iuramento asserimus. sin uero pannis obsitus fuerit, ut putidum abigimus, & neq; creatoris nomen , quod supplicationibus luis inserit, neq; ne in tales calamitates ueniamus, assidue precando, serum ac inhumanum propositum nostrum siectere potest . Quapropter multo grauiorem gehennae igne extimesco, quam diuitis illius fuit, qui Laetarum despexerat. Id ne fiat, misericordiam tribuamus assi ictis,& ut praeterea ipsi bona aeterna cosequi possimus, in Christo Ι Α , v Domino nostro, cui sit gloria, & potestas cum aeterno Patre, Muiuifico spiritu, nunc,& semper, dc φsumpiterna saecula. Amen.

ne diuitiis

234쪽

ORATIONES. io

ET PAV PERTATE

Vemadmodum putei illi,

qui identidem exhauriu-tur, longe elegatiores criteris esse solent; sic etiam diuitiae illat, quae quiesciit ac reponutur, nullius usui existunt: at quae mouentur , & hinc inde transeunt, summam utilitatem, fructum- asserunt. Ego quidem uehementer mirari soleo, quomodo post illos stipemnuos, ac non necessarios sumptus, cum ves, multas in partes distractae sint, adlauc redundent, & ab iis, qui eas tenent, bfςrram Gesudantur, atque locis in abditis asseruentur. Heu , cum mnitis modis aurum insumere non posses, tunc allud terra obruis. Ac mihi sane uidetur animus diuitum , hellitonum animo per rimilis esse; qui disrumpi potius prae i g uvie malunt, quam quidquam ex his rςdu., quae supersunt , egentibus impar

235쪽

c . D BAIT LID . tiri . talis nobis in. euangelio describitur Mes4 cIrcul steterant lanx cum illi, qui

animam ab eo repetituri erant: ille tamen de eduliis cum dias nά diuesebat:

illa nocte e uita ς at distellurM, multorum tamen annorum ustinr meditabatur. Ingens sane insania est, terram, dum in metallis continebat aurum, perscrutarr, cum autem est erutum , itusus illud defodere contingit praetere L mea quidem sententia, ut ille, qui autum defodit, tantul etiam cor ipsum defugiat. Vbi enim thesaurus tuus est , inquit ille, ibi etiam Ee cor tuum . Age igitur, o diues , u riuopes tuas dispensa . ne , quaeso, difficiti animo sis: ne'ue expecte5 rei frunien

riae penuriam, ut tum horrea aperias tua. ne famem appetas auri causa , neque o timium inopiam , priuatae opulentiae. μαsis caupo humanarum calamitatumi ne iram Dei ueluti occasionem quandam ad conficiendam pecuniam captes L Tu quiudem aurum respicis, fratrem uero tuum non conspicis . numismatis etiam sculpturam agnoscis, & ab sincero adulterinum belle discernis; at quantis frater tuus co flictetur malis, no uides: & auri quidem colore mirandum in modum .gaudes . at

... quantus

236쪽

quantus te egeni gemitus sequatur, an ino non lustras tuo. Sed dices, quem, obsecro, iniuria afficio, si mea retineo Sconseruo 3 quaenam ista tua sint, ce do λ unde ea accipiens in hanc uitam intulisti Z perinde ae si quis in theatro spectandi locum occupet , deinde ingredi uolentes arceat, suum esse iudicans id ;quod omnium ad usum constitutum est. Eiusceimodi equidem sunt diuites, qui ea, quae omnium ad utilitatem sunt donstituta, praeoccupantes, sibi uendicant , propter mporis quandam anticipati6nem; cum si unusquisque tantum ex iis caperet, quantum satis esset ad uitam reflarandam, & id, quod redundaret, et , qui opus habet, largiretur, nemo esset diues, nemo inops I Nonne nudus ex ute-h6 matris excidisti λ nonne rursum n dus in terram reuertes λ Ea uero, quae tenes, unde habes λ si casu dicis te ea con sequutuna esse, impius es, qui neque co- ditorem agnoscis, neque gratiam ei, qui haec in te contulit, refers; sin uero fateris a Deo prosecta esse, quae habes, cedo rationem , ob quam ea in te collata sunt Z Num iniustus est Deus, qui inaequaliter nobis ea, quae ad uitam sunt necessaria,

237쪽

distribuit cur tu diuitiis circumfluis 3 eur illi egestas imperat λ Prosecto nulla alia de causa, nisi ut & tu benignitatis ac

fidelis dispensationis mercedem acciperes,& ille ob magna patientiat certamina praemiis afficeretur. Αt dices neces sarias esse opes liberoru causa. perbellὰ tu quidem auaritiam tuam hoc nomine uelas, ac tegis. liberos enim praetendis, cor uero auaritia plenum geris. Ne, o secro, culpam transferas in insontem .habet enim is proprium dominum; h

bet proprium oeconomum, cui uitam a ceptam refert, & a quo uitae sumptus e

pectat. Num his, qui uxores sibi adiunxerunt , euangelium scriptum non est scriptum etenim est, Si uis omni ex pa te perfectus esse, uende omnia, quae habes , & da pauperibus. Quando petebasa domino, ut te liberis frugi ornaret, nuetiam illud addidisti, Da mihi filios, ut

mandata tua negligam , ac nihili penda; da liberos, ne in regnum coelorum intre Quis uero sponsionem faciet, filium tuu rebus datis ac relictis, recte usurum multis enim diuitiae ministras se praebuerunt ad intemperantiam. Vide igitur nepas diuitias, quas magno cu labore con-

. gessisti,

238쪽

ORATIONES. 12 gessisti , aliis ueluti materiem quandam peccandi des; & ne deinde binas poenas pendas, tum ob ea, quae ipse perperam fecisti, tum ad quae perpetrada campum iteri suppeditasti. Multi quidem, qua- uis a paretibus nihil accepissent, sibiipsis

domos pararunt ; uerum animae tuae, qua

tu deseris, quis misericordiam tribuet pCur, amabo, tanti facis atque adeo suspicis aurum Z quis, obsecro, ex istis, qui ornatui nimium student, horam uitae suae apponere potest cui pepercit mors ob diuitias que morbus ob diuitias non amixit λ QSousque tandent auro parando operam dabis λ auro, inquam, quod nihil aliud est, quam animarum quidam laqueus, mortis hamus, peccatique in-ςscatio. quam diu diuitiis, quae belli causa esse solent, & ob quas conflantur a ma , ac enses acuuntur, inhiabis p propter has cognati, quid natura postulet,nouident; fratres se mutuo torve intuentur, caedesque spirant . propter opes solitudines homicidas alunt; ciuitates uero sycophantas, atque calumniatores.

Quis est mendach pares λ quis falis aci. misationis architectus λ quis periurij auctor nonne diuitiae, nonne opum stu-

B iiij diume

239쪽

dium 3 Quid facitis, o homines, quis uobis insidias rebus uestris tendit λ in

adiumentum uitae, non uiaticum malΟ-

tum, pecuniae datae sunt; ad redimendam animam, no ad perdendam sunt tributae ;ad uitam sustentandam nobis pecuniae datae sunt, non ut se nobis ministras ad macita praebeant . Etenim si diuitiae ansam nobis dant iniustitiam perpetrandi, mi

serabilis profecto est is, qui ditescit; sin

uero ministras se exhibent ad consequendam uirtutein, longe a reprehesione absunt: cum omnibus eam utilitatem eqipsis percipere integrum sit. Q apropter par est, nos diuitias absentes non expetere; & si nobis suppetant, non tam se . ob possessionem ipsarum efferre, quam ob scientiam dispensandi ipsas . scitum enim est illud Socratis, qui dixit, cum opulentus quidam magnopere pecuniae causa superbiret, non prius se illum admiraturum , quam si cognosceret, quod iis recte uti posset. nam diuitiae & fani tas , saepenumero iis, qui male eis utuntur, ministras sese ad peccata perpetranda exhibent: at paupertas cum ueritate coniuncta, apud homines frugi, inter onmia ali* bona principem locum tenet e

240쪽

ORATIONES. 7 ir

Sed nihil horum unusquisq; nostrum ani mo agitat suo; uertina si uiderit uirum necessitate astrictum, genua flectere, &ante pedes supplicem se prolicere, deni que nescio quid non humile edentem , ut inopiam suam etiam magno cum foenore illius subleuet, non tamen eiuS, qui multa praeter dignitatem facit , miseretur, sed implacabilem atque inexorabilem se praebet, iurans ac obtestans, sibi penitus pecuniam non esse, ac seipsum quoque circunspicere ait, num aliquem reperire possit, qui sibi pecuniam mutuo dare ue.

lit . atque sic mendacium situm iuramento confirmans, praeter inhumanitatis malum , etiam periurium concipit. Cum ue

ro is, qui mutuum sumit, usurarum mentionem fecerit, ac pignora etiam nomi- hauerit, tunc ille demisso supercilio arridet, paternam etiam amicitiam memo rat, dein familiarem suum aci necessariueum nunc npat. Videbo, inquit, an aliquam pecuniam repositam habeam : ac

deinde in ista uerba prorumpit, Est apud

me deposita pecunia uiri cuiusdam amici, qui eam lucri gratia apud me depo, fuit, sed is intolerabiles usuras exigit, ego tamen nonnihil remittam, ac mihi B v omnino