장음표시 사용
111쪽
finito:& ideo prin. se se offert
dZ distinctione motus a mobilina forma,ad qua est motus.
3.physicorum. Vtinam motus sit
res distincta a mobili,&n forma ad quam
est motus. Idetur quod siet quias non distinguere
tur,oportet Q motus vel esset 'quantitas in motu augmentatio
nis,vel es t qualitas in motu alterationis, viil esset siectuin Et in motu locali esset vel spatium quod pertranstur,vel mobiale ipsuin sed hoc non potest stare quia enset praedicamentorum confuso,&vnares esset quantitas qualita, ubi, dc substantia quod est maxime repugnans, cum raegi camenta sint per se diue sa sed quod posito motus non si res distincta,haec sequantur,est compertissimum. seeundo.Nulla res siccessiva est perma
nens,ileq; econtra,permanetis,est susces
sua:sta quolitas &qualitas sunt res permanentes, ii liabeant stium ese simul,& incipiant Esse per primu sui esse,&non possitit desilere per ultimis sui esse: sed motus estres luccessiua,sicut es tempus,quae incipit esse per Vltimum noti esse,&gesilit pei vitinium sui esse quia repugnat motui suas habere partes sinuri quia que praeteriit noest,' quae futura est,nondum est:&in prisenti, tum habemus mutatum est scutinstans in tempore ergo nullo modo motus estissem cum re quae mouetur,neque cum forma acquisita per motum. Tettio. Impetus est res distincta a req 144, 1. impetu movet ergo & motus similiteri 1 ea te est Utrobiq; ratio.probat antecedes. Culapis mouetur sursum aliquid est cati si eius,no proijcies quia stat lapide moueri,mortuo proiicient neq; est formas . stantiali, lapidis,cu potius res stat: neque aer quia stat ventu trahere aerem ex alia parte.lte Si aer mouere esset exin tiose vitangi .actita ut licit Thomas de Garbo in sua doctrina de elementis,quaessio.snali se thoenorquia ille motus esset uniformis, contra Aristo.Aeentem,quod motus violentus semper est tardior,oc tardior,&remissior.Patet sequela quia ratio vitangvacuum semper manetlergo. In contrarium est Aristote hie in text. .
.ubi ait, quod motus non est praeter res ι- ad quas est motus..is Pro lecisone oportet prius praesuppo, Mitici 'nere motus definitionem , quae talis est. B ue. Motus est actus entis in potentia,s,undu quod in potentia.Dicitur actus, quaa oportet intelligere in omni motu aliquid esse de actumam si motus si alterationis,oportet eousclerare actu aliquid de sorma, ad quam est motu;mam fici iquid eiusno est, nondum incepit motus. Et dicitur actus
enti id est habentis esse:ut est subiectum in quo est motus quia non est subiectuin pura potentia sed aliquid habet δε actu 1ea tamen motus se ei factus, quod no stpersectus actus,qui ei medium quoddam inter tertii inua quinqui est pura potetia, ct tuminu ad que,qui est persectusatius.sst ergo motus actus entis est in potentia:quia si mobile non esset in potetia agid
112쪽
Speculatio. 1. An motus gistet a mobili. icii
ad quodest motus, nunquam moueretur: at quia in potentia est,& partim habet Dctum illius, ratione cuius est motus, dicit actus entis in potentia. Esteonsideratissum etiam quod potens, est. p. tia sumitur tripliciter. Vno modo actitistii visa. ut dicimus aliquem posset quae non est ad propositum. Alio modo capitur pro pocsbilitate physea adiarmam, quaecunquest tali, foema &se dicit ordinem subiecti ad formam i siue habeat illam,sue non, &non sumitur hic pro tali potentia. Tertio modo potentia clicit aptitudinem in subiecto,simul cum priuatione eiusdem forme ut corpus calidum est in potentia ut sisti duinhoe modo sumitur potentia in de
tinitione nain motus est actus entis in potentia, id est,illius subiecti in quo est potelia issest, aptiiugo agia ad quod est mos,
eum priuatione eius quias esset aptitudo, ct non esset priuatimnongiceretur motus.
Additur in Aefinitione, in quantum est
potentiarnam de ratione motus est, quosspartiin sit in actu,& paetim in potentia: icut corpus dicitur moueti ad frigissitatem, quando habet actu aliquid frigiditatis, dctendit ut habeat perfecte eam: &mota tur:quia in potentia est,es inquantum itipotentia dicitur moueri quiaeespectu gradus acquisiti sigi sitatis, non est motus,sed respectu acquirendi, respectu cuius est inpotentia .Forma enim substantialis aquae,
ct formastigiditatis aerissentalis sunt amentis in potenti scilicet,ipsus aquae,quae agealorem habet potentiam i sed quando aqua in esse quieto est,non dicitur esse motus: quia non est actus eiu forma sustisantialis eius neque accidentalis,in quam tum est in tali potentia agealorem sed est actus,in quantum in quiete est, in esse suae formae.Itaque secutam quod est potetia, intelligitur inquantum motus est actus te ...ti, dentis a potentia in actum,mas in via.
ρπη δ' - Etiam est assuertentam, quod motus non est aliud, praeter res ad quas est motu; quoa est Aeere.Motus ponetur in eodem praedicamento,ubiponitur forma,vel res,quae per motum acquirituri & ideo sue plato In per motum est maior quantitas, motus est. 1o.de re- rit in praedicamento quantitatis: si est per publica ct motum aequisitio qualitatis,erit motus in x ος V siaedicamento qualitatis.
Ilie tamen consideian/um est, ne quis decipiatur,quia cum motus sit actio, ut amouente,& sit passio, ut in mobili , sigistinctum praedicamentum S peculiare sortietur, scilicet, in actionis,&passionis praedieamento . Quapropter dieit Com- Auer hie.Linent.&Diuus Thomas quod motus dicit 4. duo,seilicet, formam, quae est inseri, quae s.Tλυ. s. nondum peruenit ag perfectuiniquia nondum ad terminum peruenit: isto modo non habet peculiare praedicamehitim,sed ponitur reducti in illo in quo forma, ad
quam est motus. Alio modo accipitur motus formaliter ut dieit viam,&continuam acquisitionem eiusdem formae &isto modo habet praedicame itum peculiare actionis,&passionis, secundum variam considerationem: δc in utroque est in tali via,&aequisitione eontinua, qui tam fluxus . formae non ut si res distincta a subiecto , ct formai sea suxus dieit formamillam conside atam in ordine ad terminum a quo, & iaterminum. ad quem,prout continue, desine interruptione processus est ab uno
quod motus non complatui solum peh id ' 0M
quod est in ierum natura, sea per id quod
ratio apprehendit:in quo intelligit, rationem apprehendere, huiusmodi sititium
7 Vlterius notan tum quod motus cum Notati l .
pcinatur actus entis est in mobili, tanquain subiecto sicque motus subiectatur in re quae mouetur.Siquis ad qualitatem moueatur,oportet motus sit ibi, in quo talis est aequistio qualitatis et alteratio quoa
Ahist probat quia est motus actua mobi ia ibilis seut albedo ibi ponetur Ubi intelligitve 'r' 'x actuare in ratione albi ergo & motu; similiter oportet ibi ponatur quod si in agetite eo quod agendo repatiatur)motus ponatur,non erit inquantum mouens: sed inquantum mobile est,&anu mouetur.
I De hoc ergo, utrum motus sit qualitas vis, , opῬώdistincta a subiecto,&re quae per motum tisones. acquiritur,suerunt variae opiniones, quae Albert.Ma- ab Alberto Magno recitantur rex quibus M', 3 ph solum tres in medium adducemus,quaesus xx ς fieiunt declarare rem.
Est opinio,antiqua quidem,quam sequitti paulus Venetus dicens,quod motus alterationis 'erbi gratia)est quidam suilus
qualitatiq realiter distinctus ab eagem qualitate:&se dieunt motum esse entitatem
Seeuda opinio dici motu esse relatione opitiio
113쪽
realem,quae est qualitatis,quae per motum acquiritur ad terminum: quae habitudo tetidentis in stim dicitur.Haec opinio est
realium,&Thomissariuii praecipue. sopinio no- Tertia opinio est Oca,& Gregorij, qua mimai. nominales sequuntur.Haec dicit, quodnao ea, a sin- tu, eseipsam et res absoluta,quae per motus ἡ- ,. l. acqualitur:&sisimotus alterationi, ne
i ., h. ' que est sutius qualitaς ieciiij diuiti a iisorum,neque est relatio realis , distincta a sui damento,sed est ipsa qualitas,quae permotum acquiritur:si sit motus augmentationis,estidem quod quantitas. I secundum varietatem opinionum varia formantur argumenta hinc inde, re non
libetin praesentiarum adducere,ola prolixitatem vitondam Et quia aliqua sunt dissicilia intellectu,nisi pluribus praesupposi ti, quid tamen sit probabilius, incire nos ro,conelutionibus faciemus notum. i. geluso. Prima conclusio. Ita omni opinione est concedendum necessariὼ motum esse sim in sue sit motus alterationis, siue aug-rahiti, st mentationis.siobatur. Motu ad hoc ψqui clam stu si motus,oportet sit continuus ut explicius. catum est:& quod si entis in potentia, staeundum quo sin potentia:sed hoc non ut si fluxus formae emergo motus luxus est vete&sorinaliter.
Ratio. a. 'l praeterea . In omni opinione oportet concedere i necessario motum esse eris successivuin, ct non permanetis, scut &tempus: δέ sicut motui repugnat omnes
sua, habere partes smul,sic & tempori repugnat,eo quod uotus in seYi eonsistit, si
cui dc telupus sed Loe aliud non est,quam quidam fluxus continuus: ergo motus sor aliter est suos. Ratio. i. ' item . si motus non est fluxus forma lite eo est,quiasuccessivum non ea, sed . a tu, petitian ei, sed hoc non potest stare:quia si octu est, & portes orenes habet simit, motus non est,sed quies potius:ergo sequitur quod motus est fluxus sormaia
C esu. . 'Secunda concluso. Hie fluuiis, qui notus est ranaliter,non est reale quid disi istium asotin qua acquiritur per motum.Naaec conclusio est de directo contra primana adductam opinionem . Et venit
Primo probanda ex adductis in notabili-R ih , bus eri Arist. t. .qui ait, motum no distin CA civ.hό gul ab illi ,ad uelimos. Ille nint sormali
motus, ex Aristotel. non est renaita, si qua gistincta a sorma ad quam est motus: ergo de prirno ad ultimum,ille fluxus noerit aliqua entitas distincta ab illo quod
Probatur secundo communi,&sacili ar luis gumento,& conuincenti.Si ille fluxu; qui tormaliter est motus,qualitas realis ili itincta est forma,quae permotum acquiri sequeretur,quod quansso aqua calest, dua leales acquirit distinctos entitates una ealorem ratione cuius isouetur,&aliam,si
sum illum, vel motum,quem ponunt qualitatem distinctant sed consequens est fata sum.Quod sequatur,est apertissimum naquaero,illa qualitas vel est ealor,vel non si dicis quod non a quo producitur 3 vel ab aqua,vel ab igne,vel a calore qui acquiriturin oti ab aquat quia ipsa aqua patitur, S non agit,neque habet virtutem producendi contrarium naturae suae, quale esset
talis fluxus,cum tedat peridaὰ corruptionem.Neque ab igniet quia ignis solum habet ignem producere & calorem: sed tali qualitas,seu Rusus non est ignis,neque calor:ergo non producitur ab igne, neque a calore ut contiat: sequitur ergo quod nullo modo est ponendus talis fluxus, i est motus,qualitas distincta asorma. Teetio.Si ille motus uui est Auxus, est tu qualitas realis,gistincta a qualitate, pote rit Deus illam conseruare sine qualitate,&poterit eam Aestruer manente qualitate, cum neutra sit alterius pars. Destruateam Deus,& calor recipiatur in aquae posito
casu,aqua tune vererecipiendo talem calorem,diceretur moueri,sicut &modo mouetur:scut ergo motus est sὶne tali qualitate superaddita solum per hoc quod aqua
recipit calorem,& mogo etiam est vere mos,iine tali qualitate reali superaddita,quaest distincta ab ipsa qualitate, quae per motum acquiritur Frustra enim sunt per plura,quae potantsetisque bene per paucioraivi dicit Aristo. 1 physicorum. trifidi potest seriargiumentum. Si motus est Attineas
res distincta a re ad quam est motus, sequitur quod ei et aliqua creatura, am Deus non posset anthilare . pateti quia talem qualitatem,quae est motus,non Ρolse patet.Sit motus horae. Simus in instanti medio horae Ille motus est,& Deus non poteum antithilare patet quia si posset, maxime illuni corrumpedo secundum se,&φ-
114쪽
speculatio. 1. An motus distet a mobili.
libet sui: 3 hoc ii quia eorruptio alieti est mot iis x sic ad prae licamentum passio
ius praesupponit eius existentiam: ergo Dis spe ctat.Ecce quomodo motus eii idepraesupponit quod ultima medietas sit, quod ipsi qualitas,qinae per inotum acquiquae tamen non est. Ad hoc Coronet coim ritur sea quia addit stipra ipsint , relationeso 'tique' cellit sequellain sed male, qilia dato casu, quansam,seu fluxum,non quod sit realii annihil undo mobile, an nihilaici motum, tas diluitie alvi dicebat secund i opinio di- secundum quod habet esse ψ sui siceret. stinguitur ab ipso, ratione sol uni enim vi ει Plato in locis citati, in hoe differt ab Ai i detur aliqualem stodum se habendi qualiuot.quia ille motum a Dei 1nente, in qua talis importare,supra ipsam qualitatem ab idea, sunt peruenire dicit in materiammeia solute Ii, re haec concluso est sententia no Disserentiaque ponit accidens,sed ens quoddam intel nuhiuii vivised est dissetetitia in modo lo- inligibile diuersum a sens bilibusis comen quendi,quod ipsi nominales terminorum I bus
surabile ternitate.Hane differentia Sim- connotationes considerate dieiint,scilicet, 'plicius,& alij intelleXerunt. At motum iri diuina mete collocare, plane ridiculum videtur cum ipse si Deus absque mutatione:& motu appellare essetitia,eu absurditichrisu. . C5cl.3.Flux' iste qui motus funali ted est a qualitate quae per motu acquirit, ratione dis inguitur sol un.Probatur haec. a. PHitia ratio parsequia prima iam probata est. Illa quae, p. sunt idem re,&alium habet modum si iii scandi,oportet ut distinguat ratione saltim seg motus & res quae per motum ac quiritu sunt huiusmodi uam motus fgnificat formam,per modusiuxus cotinui es forma absolute signincat ipsam formam: ut calor calorem,es frigiditas stigiditatem:
ergo oportet distinguantur ratione. xiis.. . Paretrica. Aliquidini portaturin motu, quod Don importatur in quatitote,quae acquiritur permotum ergo diuiti guttur motus a tuli forma: dc non realiter , v t dinum est tergo ratione. Antecedens probatur:
quia in motu includitur quidsuccessivum, Spartim in actu partim in motu: seu hoe non includitur in qualitate e go est dis linctio: de non realis r ergo erit saltim ratio
calor, Sed pro elatiori intelligentia concluso πρὸis c*nsi hi, opoli et notare, Ad calor potest qua ἁrupliciter considerari.Vno modo absolute,&materialiter divi qualitas est: de se est a. in praedicamento qualitatis. Secundo Da Ao considerari potest,ut est in fieri, id es, in continua acquistione:&se est motus, Sigentice est in eo lena praedicamento, in quo ipsa qualitas:sed formaliter, ii a ratione distinguitur a qualitate, ponitur in
3 praedicamento actionis,vel passionis Tertio modo consideratur, vi est essetius a gentis. Sicquespecialiter est in prae sic: η, mento actiotiis. Quarto modo intelligi
tur,ut est id quo mo te essicitur, in quo
quod motus supponit pro qualitate,contiosa loquod sit inferu&actio signifieat candena qualitat ira,connotando, quoA sit ab agente Nos gitimus quod motus en illa qualitas,ea ratioe qua in fieri est:& actio est eade qualitas ea ratioe quasi ab agete.
'l pio priae dictaeonclusione potest e Mno Ratio. i tatis sequens sortitati ratio.Illa oportet lita pinguantur se ut volun non sit aliud scit analite quae proprie , Asormaliter addiuersa peetinent pra dicamenta sed fornaa, quae per motum acquiritu es motus sunthiiiiij modi ergo distinguuntur.Molor est nota.Juliinor probatur: quia sorma pertini et vel ad qtialitate vel ad illitate sed mo
Oum de alliolirict passione. Unde dicit Agidius Motus materialiter ali iura reo do idem est quod foris a incompleta, sed rinaliter non idem est. Addit autem si Pra forniam incompletam, vel supra id macquis ni est, ordinem ad illud quod ultei ius acquirendum restat, quod tenestitia est adulteriorena actitis,qua si quis tolli:
'I Vnu in tamen notandum est, quod in Nota conclusione non potitius distinetionem rationis inter motum,3 formam,ut putet
quis nos dicere,motum non csse ens reale,
sed ens rationis , quod uultum habet esse, nis4 per operationem intelletius: imb motus est ens reale quia est identice Menn qualitas & quantitas uti ae sunt entia realia cuntoiu sed solus intelle ius est, qui distinguit inter ipsa, tuae laetii sunt identice: δctia hoc quod diuinguat, sussieit quod habeanti pisi, siuersas Aestiitiones quidditatiuas: icosus erat intellectus ut duo,cum ta-
115쪽
Dentilentice sint unum Et antiqui, vi. s. Tho.&alij, appellabant Iiuius, nodi distinctionem realem.Non per hoc quod essent resis res alia sed quia seclusa operatione
intellectus res eratre aliterinon aduertentes ad hoc putant antiquos posuisse distin tionemrealein inter4lla inter quae solum
est rationis: quod est maxime cauenduin
tiam duplex est reali, Aistinctio: quaedam quae est inter duo distincta realiter: quae se habent ut res,ct res ut substantia a quoiatitate distinguitur alia est inter illa, quae di singuis tur vires, S modii, se habendi rei:
visedetis,&sessio: n latuentum & res: tio: motus,' qualitas. Contrus. . Quarta conclusa o. Motus localis noti
t eu sitatium per quod mobile mouetur. Hec concluso est contra Greg. Arimi. qui in loco supra citato, eum ponet et motum alterationis esse qualitatem, putauit etiam de motu locali die enduim quia sicut in alteratione acquiritur qualitas, se in motu locali spatium aequirit mobile, nam id est quod per motum acquiritur suceessive:
nos tamen tenemus contrari uniu&probatiar. Si motus localis soluiti spatium aequisitum per motum est, sequeretur quod cum prinium mobile mouetur cu non acquirit nouum spatium ,non inet in eo motus: consequens autem est falsum. Si dicat Gregorius, quo terra &ccelum quod ample- litur, esset spatium: contra. Ponamus quod nihil esset eκtra primum mobile, neque intra ipsum moueo tuti tunc in vacuo vero esset motus,ct tamen nullum ibi esset sputi una.
eterea. Motu ut supra diei iam est)in re quae mouetur est: scut albedo in olbo est sed spatiuiti non est in illo quod mouetur localiter sed eXtra,vt notum est: ergo sequitur quod motus non est spatium: iuquo Chegorius Aeceptus est. Concitis s. Conclu. quinta .Motus localis est ipsu inmobile inquantu continue in alio , es alio
loco est.Hanc coctu tenet Oca in loco cita Io. Σ. coci. to,qui dato conuenerat cuGreg.Vt scholi'. s. tenet nominalium, motum non distinguiore, quae permotum acquiritur in motu locali tuistis est a Cregorio Arimine n. nam Cresorius a sit esse spatium,& Oeam teisnetolle ipsum mobile pro quanto cotinue in cilio, di ali loco est.
patio. i. probatur conclusio. Motus localis veris liquid est,&non est healiter diuinita res:
ergo vel erit spatium quod acquiritur ver ipsum mobile, ut continuo in alio, di alio
ubi est: quia non vi fetur quia aliuA possit signati quod si motu, loealix: sed non est
spatium per quod si motus,ut contra Gregorium Arimine n. prohatum est erit ergo ipsum mobile:&non absolute: quia alias quando quiesceret esset motus, diceret
moueri ergo est cum consideratione, qua aequirit alium,ae alium locum continue. item Qualitas, quia in continuo si xii Diso. iacquiritu motus vocatur alterationis, &identiceide in es hergo mobile quod contii me aliud,Sallu A ubi acquirit, motus localis erit: quia eo modo quo se habet qualitas in siti Mu od motum alteratiotii se habet in motu locali mobile secundum quod aliud,
es aliud acquirit ubi continue. 1ilaopin. . . est. Salii h Thom. Neque obuiat quoa.Saho. dicit, quod s. T . . mobile secuti tum locum non est in po- q. UO.ali.
tetitia ad aliquod intrinsecum acquirenia a dum, si h ad aliquod es trinsecum, puta ad locum. Non inquam valet,quod ob id pi
tent do totem Santi tenere opinionem, qua in Gregorius defendit, ut motus locali, si sputium sed loquitur ipse non de potentia mobilis ad motum sed de potentia
bile se eundu loeum est in potetia ati terminii motus:sicut aliquid extrinsecutis sed taineti non negat s.1ho. quin successio quai nobile localiter aequirit alium. & alium locum, si motus localis, qui esti seni quod obile ipsum. Non ta inen ex hoe sequitur quod sit eoncedendum in sensu formali sufflantiae uino tus, vel homo est mo-Nenthathlus, e ccelum est quid alti motus: ut aliqui illius hue. ex realibus concedunt. Noli inquam conuenit: auia aures abhorrent tales loquutio mριο nes,' est alienum ab Aristotele sicut dato Dotus alterationis sit idem realiter cum qualitat quae acquiritu non conee inis 'tamen quod alteratio est qualitas: quia in diuersis praedicamentis potiunturm ecdicemus motus localis est ubi quia ubi ,est praedicam etituiti aliud ab actione,& passione: ct ubi dieit esse in loco, siue per mo sum
quietis, siue per mossum transitus: RA motus localis dicit illam continuam successionem v bi. Ad primum argumentum ex dictis soli1 1 1tio patet: non enim ob id quo a non ponamus motuin, qualitatean realem aliam a te quae
116쪽
specula. 1. An mo ius distet a mobili. 1 o s
quae mouetur,praedicamentorum confii .
erit motus in quantitate, si motu, si ad quantitatem: sed tamen inquantum sor; maliter est passio, qua afficitur mobile,ponitur in dis hincto p aedicamelo passionis. Suffciens est enim ad praedicamentorum confusionem vitandam,quod unuin no staliud formaliter,etiam si identices t eaderes quia qualitas non est alteratio, neque quantiths augmentatiomem, substatia estvsi sicut in veritate actio,& passio eadem res sunt vi ex Aristo compertum fecimus Aristot.cis, in praedicamentis Scin alijs iocis non semel O tamen actio non est passior quia actio est δ 3 r ς' ut ab agente passio ut recipitur in passo ς' '' i l quod ab agente emanat. M 4. Ad secundum. Ita ut probat eoneessendum est, quod res successiva noti est per-Dianetis: aemaliter tamen identice,non repugnatiu&ta dicta: dc tunc motus eosideratus ut est ipsa res ad quam est motus, Non est res successiva proprie, se I est ies ipsa permanes cum tali respectu, quod stin continuo suκu, ratione cuius est motus,de cuius conditione est, quod non habeat omnes suas partes sinus, scut noti habet tempus: & inquantum motus, su cessivortiati sequetur naturam e vi incipiat esse per vltimum non esse, S destiat esse pet vltimum sui essu: S econti a,qualitas, vel quantitas inquantu sunt entia permanetia incipiut esse per primu sui esse, de desinuntes e,tio per ultimusui esse,sed per primum non esse. De quo supra diximu . ln. 3.argumento tangitur dubium Ae impetu,an si qualitas, &an sit disincta a feracta per impetum. De quo lib. g. specula. 3.erit clicensum iubi adaucemus varias esse opiniones de modo quo proiecta mouen tur.Pro nunc vicletur dicendum,quod impetus si qualitas quaedam realis inprestain mobili ab ipso impelliete causata: vid mus proiecta velocius, vel tardius moueri, secundum maiorem,vel minorem inteso . nem huiusmodi qualitatis: &quandiu Aurat qualitas,& durat motus in re proiecta Ssicut remittitur,remittitur & motusssis que qualitas permanens: quia non repugnat ei habere omnes suas partes s4naul cohi , ch. qiuo Ludovicus Coronei alias vir ingetones. Diosus,& dractus)deceptus est, dicens motum, Mimpetum non differremis penes intens una,&remissunt: quia ambo sunt pe manentes qualitates imo disserunt in dia metroot aiunt,quia mo tus est res successiua, cui repugnat omnes suas habere partes simul sed trapetus est res permanetis. Disierunt etiam:quia motus non est reali ter alia qualitas,quam res ad quam est motus & in motu locali est mobile: sed ius tus est qualitas productati proijciente, di- stitista a proiectis.Liquo&Paulus Venetus alias grauis author) cletici negans huiusnaodi impetum,ne concederct motum proiectorum esse naturalem.Putat ipse supseere,qubdilla qualitas conserat vim cum tamen ultra hoc requiratur ad motum nasturalem , quoil illa si mobili nasuralis quod non est de impet cum ab eNtrinse- . eo imprimat. Ex istiseego solutum est argumentia ter tium.Non enim est ide in im petus, & mo tus si quia impetus sit qualita distincta a proiecto,non sequitur quod motus sit res distincta a re ad quam est motus: quia alia. de alia ratio est.I's Verum pro complemento oportet ii
telligere Ohd Paulus Venetia & alij qui
tenent motum esse rem distinctam, dictit motum esse rem successivam, sue alterationis,sue augmentationis,siue loealis sit motus.Et dicunt partes motus continuari per indivisibilia rhoc est per mutatum esse: si cui partes unec per punctum,&partes te poris per innatis continuantur 1 scque dei otii nihil est in prasenti, nis mutatum esse. Et de existentia motus aliqui dicunt, quod proprie motus non est in ordine asscopula de praesenti,sed motus suit, erit: quia habent pro inco uenienti dieere, illud est in hoe instanti cuius partes non sunt.
II Alij dicunt, quod motus est, s ly est,
uniat pro toto tempore motus, non tames pro instanti,
'saulus Venetus, ct alii dicunt, quod ly pubitis V ei rutilati ro instanti.Haec est vera:Μotus netus. est,& verum dicit: iuia concedimus nune est domini ea prima in quadragesima, a do ista clictata sunt 3ces l.a a. dies Februa . xij,&annus. i 369.δc non alia ratione, nisi quia nunc est instans continuatiuum temporis praeteriti cum suturo, & quatum aclhoram,&diem,S mensem, & annum, Schoe sum cit ad veritatem propositionis. Ergo ad veritatem huius : Motus est, sunscit mutatum esse si quod continuat paetem motus praeteritam cum putura
117쪽
Gregorius . At Gregorius Arinai. non probat motum Arimi. componi est iiis,mutatum esse: quia ciunst magnitudo & nulla componatur eκ impartibilibus,nec motus eomponetur Dis
scile est haud aut id intelligere hoc, quomodo Aetur aliqua res, ius vere sit,& q, in nullo inflanti si ipsa secundum se, neque secundu aliquam partem sui, stamen ha huit,' habebit parte i maxime quia illa entitas, i daretur distincta, ut putant illi, qui tenent eam distingui, diuidi posset eκ parte subiecti de haberet suam extetione, ut subiectum ut animal quod mouetur Et ad diuisionem temporis etiam esset Aiuisibilis in praeteritum,&sutumina: sicque secundum primam di uisonem haberet partes permanentes,& non secundum secu14-dam ob id nos dicimus motum non esse entitatem distinctam, se s dato negemus esse rem gistinctam , non est negandu motum esse rem successivam: vi in solutione ad secundum ilicebamus,si modo de Dotu loquamur formaliter inquatum motus est: Cha&Cre in quo videntur Oeam ct Gregorius decero. diηexul pti,qui eo quod teneant motum non esse qui 1 distu in uni a re quae per motum ac-eestiuari. quiritur,&illa sit res permanetis,es no suecesiua, siuerunt motum non esse rem successiva. Nos tamen quia diuimus viiii non esse aliud formaliter quia qualitas non est motus,loquimur de eis,ae la distinguerentur de motus in antithi est idem cum sor tino,no habet partes successivas, sed simul sed in quantum formaliter motus,&in suo pra dicamento distin e ponitur, non habet neq; habere potest omnes suas partes sitius tamen si materialiter capiatur,es
qikis , sit 'bloc videtur declarare δε iditia, quati lollio lo tex. ait: te ratione motus est forma in complos. lubi. 1. ta,' ordo ad complementum. Ordo tamead complementum principalis,dc formalis est de ratione motus, magis, quam forma incompleta. Quod patere potes i. stimo quia motus est de genere successivorii. sientiuntotus seno teneret principaliter,deformaliter es parte acquirendi,oc non importaret principaliter ordinem,secl sorma tior in motu estet forma incomplete acquisita sequeretur quod motus esset inagis degenere pei manetium,quam successivorii. Haec ex AEglaio Ex quo habemus, quod motus e i non distinguatur a re quae acquiritur materialiter, sequitur naturam, de conditionem permanentium: at quia maia Dei formaliter motus,per hoc quod ordinem dicit ad complementum est hc des nere successivorti solitialiteri de sic postiimus loqui de motu ut ens suecessivum, dc
utens per anens est.. Contea praedicta est argumentum,
uum gi sinitio motus non vigetur conue' Instasii.
Dire omnibus,quibus couenit motus physicus patet quia generationi Seorruptio. ni,conuenit ut patet,quia eNemplum poἈnit Aristo. te generatione,& corrup.8ctamen Do competit eis disinitior quia quod generatur,non pars in actu,&pars in potentia est sed totam formam stibstatialems ut recipit,&c.llespondetur distiguedo, su)is degeneratione 3c corruptione: nam dupliciter sumi politantoriino pro instantanea
introductione totius raraae,vel Ae perdititione. Secudo pro alteratione praeuia, quaeli stet sit cilleratio,tamen habet clici gener tio, lue ordinatur vltimate acl solam qualitatem,sed ad imam substatialem introducedam. Ad argumetum dicendia, quod
disnitio motus, non conuenit generatio-Di,3c corruptioni primo modo capiendo: sed tamen secundo conuenit,&in hocsensu intendit Philosophuς Alij tamen ut Antonius Andraeas. i , Metaph. aest unica sitie distinctione concedit generationi,co- petere motu: eo quod teneat omnes sol
mas sanima rationali eκcepta) gra ius habere intrinsecos sed tamen quia hoc est salsum de in libris de anima reprobatuin non
est opus modo reserre ratiotius contra
cunda.Vtrum dari pos sit insinitum.
it ab aeterno 1 ergo ab aeterno suit tem pus , Sc motus,&per consequens infinitar circulationes sue runt in actu 1 8c infiniti homines: imo cum anima rationalis sit immortali etiam secundum eundem Arishot.institiae nune
essent actu: ergo dari potest infinitum in
118쪽
Speculatio. 1. An detur ins nitum actu natura . to
a tume. i. a Secungo.Frustra est potentia, quae Dona isto. reducitur in aetii 4sta datur infinitum inpotentia quia in quolibet cotinuo sunt iusnitar ea tes proportionales: ergo sequi tur quod possunt esse actu. 1 .hm8.3. Item circulus est instillae capacitatis ergo Astur institium.probatur antecedensi supposta illa propositione Euclidis. Omianium fgurarum hi perimetraruin, quae plurium est angulorum, est eapacior:& lomnium his operimetratum sphera maκimum est.Quo habito, probo antecedens. Diuigatur hora per partes proportio a les,minoribus versus finem in prima parte fat unasgura polygonia,quae sit triangulus:in secunAa parte altera quatuor angulorum,& in tertia quinque angulorum, S sic proportionabiliter quae seinper erui capaciores:& omnibus illis sphera est ea pacior, di illae sunt institie,ergo sphera est infinitum actu. an contra. In contrarium est quod asserit Aristote. in isto. 3. text. sue. vhi dicit, infinitum actu dari non posse: bene tamen in potentia. Notandu. a 'Haec quaestio est Ae infinito prime intentionalite pro rebus sumen . Speculatio'
ergo est,uir m detur aliqua res immensa, Text. 34. Donmensurata. Infinitum capitur gupliciter: uno modo negative, pro eo quod teria uinum non habe neque aptitudinetia adiὰ alio modo capitur priuatiue, pro eo O mon est terminatu anu, tamen habet apti- tu linem ut terminetur: nempe quod est suantum.EXereptum priret: vi punctunt. Exemplum et .vtest linea, ae per puncta terminatipotest,&superficies per lineas, Scorpus per supersciem.' Adhucinfinituiti cliuisitur,vi quodsam
dicatur insolium secundum essentiam,vel secundum qualitatem.Estentia enim cum habeat quantitatem,non molis, sed vittitis,quae persed hionis est,poterit esse stilia; di institia.Et secutissum quantitatem est infinitum vel finitum,pro quato habet terminum,uel caret eo.
Unsilitum feeundum quantitatem, dupleκ est:&secundum quantitatem conti Duom,Sseeundum quantitatem discreta. De quo Aristotel.hie test. 53. cum dicit. Iustii tum est illua cuius secundum quantitatem accipientibus,semper aliquid acci pere est extra. Ρωehea. Infinitum dupliciter capitur: no modo cathegorumatice: alio modo syncathegorematice. Primo modo oml-tur quado suppomit pro re infinitar synea-
the tematice tamen est adverbiu ik exaponiturmo tantii quin maius: aut latum,
institio intilagilitudine at de eo in multi tudine dant e ostionem: Non tot qui iplura seu aliquot,&in duplo plura &in triplo. De hoc dare solent resulam moderni quod infinitu a parte praedicati sumitur cathegorein liteiut Deus est insnitus,&rco tinuum habet partes infinitas. se I s sui itur a parte subie i,sumitur syncathegorematice S debet euponi Qt atrii siquas uis no sit haec regula exacta, quia si noratianis habet forma etia a parte subiecti sumitur enthegorei licitice: ut infinitae potenti e est Deus, iiisnita est Dei Virtus: inanitae sunt partes in continuo. Alist tamen &S. Τext. 1 6. Thom son utunturistis verbis, sed pon ut Aistinctionem iusiniti,quod Iliud sit ae ii,& aliud potetia ut actu correspocleat qua do cathegorema est:&potentia, quatio ea syneathegoren a.Infinitum in actu est, qis habet infinitas partes permanentes: ct est
illud quoil uni paltis gnatae gantur itisinitae aequales,non comunicantes visi esse ilinea infinita versus Orientem,vel Occideritem,&in illa signaretur una pars, quae habeat quantitatum pedalcm,diceremias tale
lineam esse itis nitu. D4xi, aequales: quia in una pedalitate sunt institiae partes seoportionales,non aequales tamen. Et ditii, non comunicant.si quia alitiin bipe stilitate δαtur infinit pe3alitates seὰ sunt. dona unica es ut si diuidatur per partes proportionales prima &secutiδa pedalitas,eruntibi in sinitae pedalitates ut si sumas partem pro portionale unius pedalitatis, curesduo auterius diuis5is desecusa,infinitu habebis, semper alia,&alia pedalitatem iuueni edo. infinitum in potetitia est ens successivit S est,cui' partes si numerare incipias, semper quae numeratae sunt, sunt linitur,& qui
testant numera lae,sunt infinitae: quia quacunq; parte temporis data, adhuc aliam net transeundamunquam tamen deuenie. tur ad instans,in quo numerando, fit trassatiun infinitum.Hoe voeant ii nitum syncathegorematice:&se Ae eotinuo loquitia tu quod sit in infinitum diuisibile: na quibuscunque Aiuisionibus datis,possitiit aliedari,& nunquam in insinitum erunt dataractu.hiis distis,st. 1 .concluso.
119쪽
iog secvngi libri Illi scorum.
conetus. i. 'IInsiatum persectione solus Deus est. In hac conelusione volumus dicere, quod niis
hil aliud a Deo habet infinitam persectionem essentialena, sed quocunq; dato, tumst creatura,&habeat esse participatum,hahebit si uitam perfectionem. Deus tamencsim sit abyssiis persectionum omnium,&habeat esse non participatum, & suum ess ast sua essetitia, dicitur insultus persectio-etheottigi ne.Hare conclusio est Theologorum, disi is primo G de tenegassit rationem a priori videtur san I ctus Thomas daressit probat conclusione,
quia in rebus materialib' & sorma per imal i. ' ' te iam ct materia per sormat terminatur: cum enim materia habeat quodammodo esse illimitatu quia omnem formam potest recipere,eum actuatur a sorina,videtur terminari,eo quod simul non positi habete aliam. Et ema de se hahet quandam
infinitatem quia de se est indissere; ad plura iii ἡiuiduai: erminatur tamen ad hoc in liuiduu per hoc, quod recipitur in hac materia, cum illis conditionibus iudi uiduantibusae quibus in I latius. Sed infinitas ex parte formae licit perse hionem, quς tamec5trahitur,s limitatur: quia in materiar cipitur. Vnde sequitur, quod forma quanto immaterialior,tanto persectior. Tune
seoeedit ratio sedDeus est sinpliciter se enaturam suam immaterisis teque limita. tur, aut c arctatur ad aliquem certum gradum persectionis: sequitur ergo quod est D. 'li. p. p. infinitae virtutisin persectiois. Maior pro'. iis .atis. batur: quia ob id anima rationalis ponitur ,α, a. pei sectior, quam sit anima bruti e quia ius materi alior est,neque educitur de potentia materia nec corrupitur Ostructo cor
poreis angelus est peisectior essentialiter anima rationali quia angelus magis immaterialis &non solum non educitur de potentia materim sed nul est sorma, quae recipitur in materia. Cum ergo Deus in infinitum sit magis immaterialis, quam angelus, sequitur quod ipse sit infinitus per se
Ratsh. . ' Praetercaallua est infinitae persectioni quod tio recipit esse ab alio sed habet a se
omnem persectioner at solus Deus est huiusmodi quia omnisereatura eo quoa creatura est,habet esse participatum, &no est de eius essentia quod sit.Μaior patet: quias u liquid lici beat pesectionem aliqua, quato minus ab alio receptam habet,lato ira
gis persee um est quia minus clependens, ct magis sbi suffieiensing Deus est huiusmodi, quia sua esse non recipit ab alio, di ibi sum cies est,ct omnem habet persectio
Dena,non ab alio comuniecit immam si omnem non haberet,Deus non esset, cu alius
eo daretur persectior,seilicet,ille in quo talix perfectio, quae huic deest,inueniretur. Aposteriori probat conclusio.Deu, est i ii .l,
causa omnium: ergo est quodamodo om. Dia: semper enim in causa oportet effectu; includantur,&sint modo eminenti sed noposset Deus eminenter esse omnia, si haberet esse limitatum,' terminatumi ergo in eo terminus non est:& infinitus est Seeunda concluso. Infinitum in poten- c, si itiatam in continua, quam in discreta qua titate datur naturaliter.Haec est Aristote. Ariaditu. Quam inultis exemplis probat: le tempo- s re,& motu coeli rati continua quatitate: naquocunque test pore,& motu signato, potest esse maior motus:& maius tempus similiter & partes continui sunt infinitae in Potentia: quia continuum potest diuidi in duas partes s in quatuor quartas,&sic in inlinitum.' 1ii quantitate discreta ponit exemplum degenerationibus quia Aristo. mundus cui ab di turno, sic & in aeternum duraretii escogitauiti sed catholici, gel igne inferni loqui possumus, quod in infinitiudurabiti quantum ad tempus,&de δamnato hii ch Ρ gitationibus,posto ut fides teneo animas
rationatis esse immortale im δ Me beatoria actib', quos extra vertili habere possu qui in infinitsi multiplicari no repugnati
Ratio ergo conclusionis hec est,natura Rula.
liter loquendo.Illud dicitur infinitu in potentia in continua quantitate, quod sic se habet,quod quacuq; parte flata, adhuc da- v3 as'. tur a lia, ct tandem ultima non signaturi sa quia, sed dato cotinuo, si diuidatur in partes pro 'portionales, quacuq; data, datur alia, &tadem ad ultimam non est deuenire, ergo cotinuum est institium in potentia. Et sedetempore,quocunq; dato est, & aliud acti. pere: erg est insultum.1n disereta quantitates militer: quocunq; dato numero, est dare alium uta ut ultimus notatur: ted hoc est infinitum in potetia esse naturaliter in rebus tergo sequitur quod datur. Tettia concluso.Non es dabile infinita c., s si
in actu,neque in magia itudine,neq; in multitudine. Hae e est etiam expressa conti
so Aristotel. in loco citato. Prohatur in
120쪽
spe eulatio. 1. An detur infinitum adhu naturai. Iov
eorpore physico Quaelibet forma corporis naturalis cum si determinatae virtutis, ct perfectionis, sibi determinata requirit accidentia:itavi terminetur per mata imum,s minimuin sicut in primo libro probatuest,in speculat penultim sed inter accidetitia quantitas molis est: ergo no datur actu corpus infinitum. Secundo sic,ut Aristot. argumentatur. Omne corpus physicum, mobile est naturaliter ad aliquem certum locust, aut suo sum, aut deorsum, aut circulariter: sed tale infinitum: si esset, nullo istorum militium pos et moueri Nam motu recto est elaruequia sestet infinitii, non esset a quo termino ad quem moueretur: quia nullus claretur terminus.Neque possiet motu circula ri mouesi,supposito qDod dato circulo, lineae quae a centro emanant, quanto magis
protenduntur, magis distant adinvicein ivt apparet in subiee asgura: si ergo liueti in infinitum protrahantur ;& consequenteri ipsae lineae in infinitum distabunt. Tile est argumentum,quod i te infinitum s daretur 145 moueretur circulariterivia in motu circulari necessarium est, quod saltim livea, quae nunc est in puncto. a. aliquando Perueniatas. b. alias non moveretur illud corpus circulariter: sed nunquam hoc cratiti get in cnrpore infinito qui, est infinita instantia a linea.αad tineam b. ut patet eκ
praesupposito,&itis uita distantia non est pertrans bilis: quia si pei transitur,actu insinita non in 'I De corpore mathematico probatur sis militer quod non detur actu infinitu quia dato corpus mathematicu abstrahat a materia sensibili non tamen abstrahit a mutetia intelligibili:&reperitur corpus mathematicum in aliquo corpor naturali:& probabit eo/e modo, sicut de corpore physic. q. arto .si claretur aliquo infinitum a Dia maxime extra coelum , vi pythagori ei ponebant: sed ibi non Aatur: quia non posset esse pura materia i quia si actu est. per formam Oportet sit sequitur quod ibi essent infinita entia naturalia,& infiniti essent mungi,quod in setius in libro de eoelo reprobatur, sequitur ergo quod infinitumtion datur actu. Quiridib. Silusnitu daretur,& esset co
Pus Maturale, aliquem locum certum sibi Mennia ceto eue corpora omnia naturalia:
sed nulluri possemus locum signare illius:
quia omnia repleret: unde no esset in locorquia quod locatur,oportet a loco circumscribatur, si latur. 'l sed cotra tertia ecinctu. posici quis e X δ ictis Arist. Obijeeie iaci laese eotra se hilo. tex. 1.phylsc.reproscido in elisti in quin infinitum est in quantitate: item dicit, iatio infiniti congruit quantitati: ex quibus format arx iniustum: quan io viliqua duo sese habent, quod boum est sit hietium, aliud proprietas eius: si subiectum est a cibile io natura,s eius proprietas clatur: sicut sator athonali datur risibile: sed quantitas, ct inlinitum,isese habent: cum ergo detur quantitas,&dabitur ins nitum. Responde solivio. tur,quod Arist. in loco elicito, ibi uti intendit, quod si institium est,in qualitate erit Nam substantia.& qualitas, non pollunte se infinite uisi per accidens ratione quantitatis: eκ illa conditionali, ergo tio potest inferri,quod sit infinitum actu: quod si in-s es infinitum actum dari in materi .i, quia tot sunt potentiae actu in ea,quot sunt sorme quas in futuro recipiet, quae sim tinctui te de mente Philosoph. qui generationem ponit sternam,aparte ante es a parte po st,
vi patet ex secun lo genero tonet quod &probatur, si non habent nunc potensia, ad forma quam recipiet,in puto YO iaci poterit eam recipere: quia no potest esse, quod ali
quid sit potens respectu alicuius ad quod i non habet potentiam. Respondetur quod doluilo. potetia ad forsiam dupliciter intelligitur, 1 . scilicet,aut leprosi ruinari,aut de remota: si de prori ima, negandum est talem , poteti tia esse in materia: quia se esset materia di sposita ad omnem Iocinam insuauro,&ni, indiget et alia dispositio e quod ost saliunt: quia materia existens sub una forma, paulatim debet dispotii ad alia, abij ciendo, qua habet: si de remota sit serino,non conciti, dirui itis nitum actu realiter, sed solii in pormaliter: quia alia est ratio in materia, spet esu huius forniae, S alia respectu alterius: sed hoc non aeguit distinctione in realcis, magis quam inter gelvis, &specie tu: qua- uis aliam rationem tantialem in eludat species, quam genus non ineludit.Et bae e solutio est tenenda,& non illa Iauduni in hoc. 3. quaestio. i i qui concedit ius nitam multitudinem actu potentiarum, eo quod ipse tenet potentia materiae, distingui rea. liteρ ab essentia Dateriae:&multiplicari, ut multipli antui soti et receptibiles: de dicit non esse