장음표시 사용
311쪽
Oi solis pertranseant, tamen illi qui res Ehuntur a terra, non illo perueniunt, sed solum sparguntur per hanc infimam, & non deueniunt ad illam mediam. Alia ratio, ag Alia fatio,' potissima esst quia cum noabundet calor:& liumiditas si in summo, habet aliquid de frigiditate , haec sit intensior ob contrarium circunsias, qui modus est per anti parillas ni nam infima regio est calida, &niitiis calida propter uarias causas caloris ibi dein concurretes, , t dicit prima coneluso. Ob id frigiditas mediae regionis intenditur contrarium fugiens. Et ex supre. ma parte etiam habet calorem,ut dicemus in sequenti conclusione: sequitur quod regio aeris medias rigida es . At quia ista non concludunt tantum, quatum ipsa expostu sat ratio, non sol n physice sed Theologice loquentes, diuina in orginatione, dc eius prouidentiam adducamus: quippe quae o nitia ordinate ad suos fines certos dirigit .cuin illa inedia aeris regione deberent generat isti infra dicemus)meteorologica multa: grando, nix, pluuia,&alia quae natura si igida sutit,ao aut hore Dei, eli constitutum, ut illa aeris regio media frigida esset: vi ex vaporibus eleuatis per virtutem solis, pluauiae generaretur,& niues necessariae ad terram fine undandam, de humectanda, ad fructus producendo si alias in puluerem couersa terra,non posset germinare,&deficerent alimenta ipsis animantibus,3c maxime hoanini 1 pter que o nia ista in serio ea sunt coiis istutu si quidem quAdra iij tessest ad cam non perueniant, Post et sacere ea non tam calidom, sicut haec infima est sed esse tam frigidam, non videtur nisi de aluinam prouidentiam adiungamus: se ut solet dianae .lsu tua ei desue minis, quare nascantur,dc generen , a '' tur,&nori viti: quia scilicet, semen recipiis 2 mes Mith tur in sinistra patrem titticis, urex aliis caute ri& oti sis,ut dicunt inedici. sed obseero an ista sugacusis scietis esset, iubilistud tam casuale, velutiti equilibrio esset, quod tot foeminae gen rentur, licui viri nisi huic adiungamus ridpotissimum es )diuinana prouidetiam, quecum attingat a sine usq; ad finem,disponit sari tii. s. sanania suauitcr Et quia si soli uiri vel solaeso minae,n A esset generis humani multiplicatio est diuina ordinitio,vt viri, dc neminae procreentur. Sic in propositi placet dicere de illa aere regione media quia ratio Nex quae cis ducuntur non satisfaciunt, nisi
diuitiain intestigamus prouid etiam suaul Diuerim in conclusone, quὁa haec meia fia aeris regis non solum sit habitantibus in tropi eis, sed etiam illis qui habitunt sub
torrida Eonai propter Ludovicum Coto Contra canes, qui in .phys eorum dixit;siib tofrida i οι zona non dari hanc mediam aeris regione:
quoniam Micit ipse i si debetet poni, esset
rigida: de eausa esset: quia radij resse κi non perueniunt ad illum to eum sed sicit ipse)stili torridaetoria quia sol girigit in dire eiuradios,&resectuntur directe non aa angulos incidentiae: δ se eam caligam .egditinam quod radij quan3o A e B e resectunturin illo perueniant, patet e quia tantu possunt regesti, quantum in directum possent extendi, si terra non obstaret sed ii terra tio obstaret,peruenirent ad eos cautim luis nae: imo perueniunt usq; ad firmametum quod quando sol directe respieit lunam iniplenilunio apertistinae monstrat utiergo res lecti pollent Vsque ad mediam regios m. de ibi de facto fellectuntur ista in tropicis nunquam se mi in directum radia dc t . dij reflectuntur,sed pet angulos incidentis, diffunduntus, de 3ilatantur: sed non peruenitit usque ad illum locum. Haec Corones. salua reuerentia eius, valde est deceptus in lhoc. Neque hic si opus declarare quae sit terra correspondens tropico Caeri, ubi Europa sita em neq; tropico Capricorni quado quissem in libro de coelo satis manifesta
eddidimus. Contra euest argumentum,quod meaia Argumges regio aeris Aebeat dari sub torrida rona.Si ira coros. ibi non esset danda ,sequeretur quod ne asserent impiussiones meteorologicae, selliis et, grando, ni re, pluuia, de alia quae ibi sui.
De quibus in se ius erit seimor sed hoe est sals4ssimum P itet. Nos hic in noua Hispa- Mesa Aunia sumus sub torrida sto naidc haec ciuitas spania L. Meκicana per quatuor gladiis intus es: in torrida et ea tamen sunt gradines procellae magni t η si pluuialdc quod mirandum est,per quinque menses sere quot annis quotidit pluit: quoil in alijs Europae partibus nunquam visum est. Nives etiam senerantur: fulgura
horrensa ,δc frequentissime dc non raro: ergo sequitur quod media regio aeris sanda est etia sub torrida st otia .fit in illi; qui sub aequinoctiali habitat, dc quies alia parte asstropicum Capricorvi degunt,ut in Peru,dc ii ii iaalijs inulti, utinc de nouo inuentis gentib' ai, i,
ad austrili,sunt, dc contingunt huiusmodi sub equitis meteorologicae impressiones: ergo opor- suthi et datu
312쪽
Specu. 3. De tribui rerionibus aeris. 6 1
t et date aeris mediam regionem in illis pastibii, seut in illi, qui habitat sub tropi ei,
Eκ istis nos sumamus nostrae rationis eo irmatiouem, frigiditatem, huius regionis mcistis debere potii eu diuina pro uiclentia, qua in eA ratione na: urali.Quhil si id die rei Ludonicus Coronet, assensum ei dare hid imis vertina cum ab talute negat soli millitie furii io ratione fragili aeceptus est,ut omnibus hilaei iam diona compertissimia: Dest deceptus, sicut es illi 3nhabitabi alius do M)qui dixerunt,torridam et onam aem, esse inhabitabilem propter nimium aestu, cum tamen iit omnium totius uniuers pallium incolarum nequenti lina. 3. Cocluso 'I Tertia conclusio. illa aeris regio media,
quae continue frigida ponitur, vas se isse rens est ab extremis in dens later quia ipsa spissia est. Volo hie iucere illam regione meὰ iam oportet imaginari est deliorem alij
&essis dissormiter profundtii quia ibidem
commist tur vapores eleuati. De quibus inferius erit seimo: qui eleuatur ad. Ia .milia vitilion liaria sursum ut tradit Vitili oti in sua peria spe Eliu a n.8Ib. conclu gabidem in comRJ sum, inent .Alaeem dieit,quod propter grossiti ei 'sis, is it udi leni aeris illius mediae r gionis causantur ante ortum solis, & post occasum duo crepuscula, matutinum &vespertinutim quia in illa pulte spissa i es angitiae tumeti. Ratio. Ratio pro conclusione potest se forti ra-ii.Illa pars est spissior caeteris,in qua magisci liniscetur vaporcs extranei ses media est
huiusmodi ut appaeet ex illi, quae ibi generant ergo ipsa est spissiEr...c6cluso 'l uarta coclus. Supsema aeris regio, quae concauum ignis lagit,calida ess temper, &vehementer calida. probatur ista si eut pei-ma: quia ubi causa caloris magis viget, ibi oportet ponere &magis esse etiam eius sed in suprema aeris regione est huiusitio 3i r quia ibi est causa natura eiusdem aeris, qui
calidus est.Est &causa radius solaris, pro raptus ust pinquitas ait sotitem caloris. Ponitur &alia, s . approximatio isad ignetia. Ponitur & eon
iunctio cum ipsa raedia regione, quae friguda est propter suram contra iij motus: qui caloris causa eum a tanto quanto pars aeris ubi, ha ni pr ima est, tonio a plius mouetuedem latii υ- circulariter admotu ignis qui mouetur ad sh legionii motu luna circulariter Ecce quomodo cois ot 14 e. currui multa in suprema regione aeris,uti
de calida iit.Et ista etiam no semper habeo eandem latitu ineui: quia scut media cre scit, de gecrescit, se isto. si enim crescit iti Digiditate me ilia, oportet ista decrevat pro illa part qua e uten situr media; Ss iis ianon tantam habeat latitudinem ζ' opithi suprema extenclattis magi, & 4n dii hui, partibus anni iii omnisus istis tribus sudi,tis regionibus non eadem latitu lo innanada ess)sed augetur,x diminuitur, ut decla
. Et in latum est verum hoc , quoil me lia regio de qua dies inus noti ponenda est in
me lio, ut aequaliter distent eκtrem ad quia nullo mogis relinquitur de aere iecudum quantitate in supretra aeris regione, qua ira
sit in media &media magis habet, quam infima regio videatur habere: quia dicunt ciliqui,quod insina regio non e&tenditur virutra montes altissimo im g quod ibi sit mea dia ut in Euitate 3 ut ean a mus ille altissimus quem Vulean vocant, qui certis horis uoties iesuinum si sitim emittit aa modii ensisamae niuis postus,ponitur es e vitrauens mam,in media regio e aeris. Ob idi hos tres regiones nullus putet diuidi per aequa ei pa te, spatij totius splietae aereae se a sat est quod tres dentur regiones, ob diuersa uidi positionem in frigiditate, & eoliditate,
non curantes ge quantitate certat ob id di Si non esse eandem latitudinem semper iii
Ad phimum dieitur,licet ita si, quod et Ad ultum
st homoges eum, si si litui tanten in fias te giones propter uatietatim contiogentem ex vaporibus adn Ytis, Sex radiorum reia flexione, 'Mκ approximatione, vel erogitione a terra,vel a te Et non est eadem ratio in aliis elementis, As distis Qui dicitui in confirmatione: quia neque in aqua, neque in igne pationes inueniuntur, , qua res dantur in aere. Ad seeundum, dicitiir illam mediam re- Asse eugd. gionem esses ij Aa,atq; prouenire perantis aristasti ex e Xtieinis regionibus, se preitia scilieet & insima calidis quas eqs te ipsa media condensatis r sortior eicitur per DII1n cutrarii viqito erit specialii speculatio sequens 'nothhd. 'continas tanti
parilia sis. Pro in usu sciat gis ille satieesse causani, scilice tant rari fugam. Ad te=tiu die eudori, imo ius cit causa ca- Alfhfiturui diris his aliquid obstet: As no esset aliuil post dii in illa media regione iiiii sabitis, potius ea solutio. ecisti l quotius gidati dich rei s : sed quia 'V. Iuni aliae rationes quae magis facili sit ad
313쪽
frigiditatem, quam motus ad calorem, nonen eatissa: sicut aquae fluuiorii, i De semper mouetur,n5 sunt tam calide, sicut stagna, aes, quae stant immobiles. st otio est quia in pluetitibus iis imprimitur,radius solis,&no potest redat calida, in statibus tame impri- postὰ icii initur, Soperatur. Vel dicendum, et motusolutio. aeris in regione media non est ta vehemes,& talis,ut possit causare calorem.
De antiparistasi, quae est potissimu quod in ista materia co- sideratur Vtrum in veritate detur talis actioperanti paris asin.
o I ri tu virtutes naturales no
s init ad opposita sed ad opposita essent, si sortior seret per utitii aristasin per positionem siti eontra iij., 'Ptacter ea. Si per antipat istasin esset sortiscatio eκ contrario, eo est et, a fugac Atroiij ethsed Vljisuga Atrarii, en inferioritasiti vim , sit petioritas in alio .crgo quod est nato, tu virtutis destinet aliud, esse noerat fortiscatio contrarii, sed potius eius destruesio.
3 'Postrem d. on potest intelligi talis sortificatio, nisi vel per hoc quod cotrariu agit, aut per hoc quod id quod eonfortatu Mititi seipsitima primo modo: si quo A contortatur est frigidum S contrariu calidii agit, non erit as intendendum frigus sed ad destiuendui inquia calidii sol uti producet calore i in ergo erit per hoc quod frigis um sugiens calidum , agit in se ipsust,& hoe non
potest stare i quia nihil agit in seipsum:
i. etivi a. qua,t otiane 'a mouetur ab alio mouetur. Nolaod. 'Ilia contra mitti est veritas. Notandum tres esse opiniones circa modum quo contii sit per antiporistasin ali 1. Opi .Pau. quod a Sens confortari. primus modus est
veneti. Pauli Veneti, qui in isto. i .c. o. ait, si eriperres exionem specie ti In se ita ut rissati,cit eun state calido, agat in seipsum per hoc et speetes frigidi eκeuntes in obuia e trai ij.s.calidi,tessees tuitur. Scausant frigus intensus: ct dieit hanc esse causa in q, putem stealidior in hyeme,&stigiator in vere: quia a puteo exest species cali/ae,' Digidae,&in hyeme quoe sunt calidox,cu obviet cotrariu frigus quod viget ratione teporis reflensitur in puteu,&esicivi aqua calida: ec5tra in aestate, species frigidae egrestete; reuertuntur a calido circunstate obuio,&st aqua frigidior istu modii etiam tenet inai. bro de generatione. Fugem tenet Iaeobus Iacobusti de Foeliuio,in prima Aphori linor v. Idem ,
Georgius Bruxellens primo meteoro. e Alia opinio est Hugonis Senensis, qui di i ghεsi cit quod mi Xtum quod per antipatistasin
vigoratui, vel est unis omne vel difforme si uniformetiton vigoratur per intensionem, sed quia instrumentum quo operatur est ei magis proportionatum,pro opera/o,dcresistendo: quia partes sunt magis contui Et , 8c ordinat ei sicut stomachus plures partes conseruat calisas seu Diendo, 3d congrega do,pra sente frigido, magis Otim c lido. Et probat quod non sit per maiorem intensionem quia alia, in senectute homo esset eali/in quam in aetate iuuentutis. Pa i Rais..tet. Fiat quis senex, per primu instans esse,
E illudfit in hyeme sequitur quod in vigoratiotie contrarii calor fit intensor, quod est intentum. Iseeund 5. Probatur ex Avicenna, qui . . i. eas .eto. iubet clari in hyeme pharmacias sortiores, atq; phlebotomias cu maiori foramine venaus dat causam quia humores sunt frigidiores,viscosores, &grossiores: quo A non eueniret, si per antiparastasti es
set calor intensor. Dicitetici quod si sit dis. me, si intenditur, est parum. Et diuit gemixto quia de elementis si sint in sua naturali dispositione eum sint in summo) nunquam vigorantur.
. Tertia opinio est Coronet in. 7. Physico - 1. Oνl ea. ruin, quae sere coincidit cuin ista secun- toties da, qui impugnat Iate modum primae opi-rito. ime pauli est,&dicit ipse in sententia
nam nimi, gilsuse, dc eousu se procedit,
quod in antiparistasi euenit vigoratio coatrarii non penes emissionem specierum, aut pene, intensionem, sea eκ conserua. tione plurium partium quibus resistat suo contrario: dc insinuat Alium modum, dicendo
314쪽
cendo quod vigoratio contingat per hoc quod supeeius ages magis insuit: se ut qui
bene gubernat duobus conten lentibus, seni et debiliori dando aliquam qualitatitem resistiua Neque sequitur es hoc quoqnunquum esset aEtio maioris cotra inseri' quia hoe non intelligitur nisi qua Io x qua potentia, vel statim vitiam contrarium parum exce/it aliud. ,. Nescta . 'lEtiam considera dum est, ad aesti parista Qtiae sutii sin requiri, qj illa contraria non stit in sum jequis ta ad moenam si hii quod frigidum sitici summo, antipatista etiam si contrarium apponatur, non setis' actio alitis daretur gratius supra summum, quod repugnat. . Dissetet. Requisitur etiam quod ipsa cotraria sint aequi pollentia,vel quas quias unum excedit multum, aliud non consortabitur petcontrarium, sed Aestruetur totaliter. . ';.D4gere. a Requiritur insuper, ipsa contraria sint activo,& passiua ah,s ti on fiet intestor per contra di appositionem: ut per hoc q, quis . iuxta albedinem ponat nigre 3inem, non fiet albedo intenso vel e contra: quia albe so non agit. D Mi x Aliqtii addui .seilicet quod sint sorma
iiter contraria nam si lotum virtute , non stipi ei uiuiti cito sons pipere circundetur,
non set frigi iio id quia piper, &s calidumst,non tamen formalit ei qua uis huius detur exceptio.
i. Coelisso 'IPrima cocluso. Non potest negari, quin Milo. vigoratio per antiparistasin sit. Dat et multis experienti js. De aqua missa in fornace, quae reAdit ignem tortiorem. Item. Nubes eliquata primo vere sunt stigi liores. Et aurora est frigiAior, qitu alia pars si ei propter aduentum lucis Melones expositi lumini, sunt si uidiores, qua in v nabra posti .Et l, hi tantes in terris stigia is ut septentriona es) sint animosiores,ctrobustiores, lutinllistote. habitantes in partibus ealia is,ut Aristo. i . sectione problematii. Putei, δοῦ sontes hyeme calidiore ut dicitur . . Poli. Candela in hyeme minus duratiqua in in vere. Ambu 3 ites per aquas citius digeriit, ×ciit. Omnia illa per antipati stasn sunt ob suetam contrarii. secunda conclusio. Maio e sortis eatio S . . um ratio per antiparinasio non sit per in Diu, ltientiam csMει superioris adiuuanti .Hie
Con Delo non it bet probabilitate. si iiij ultri derit, et, causa superior magis insuit quango apponitur contrari siquam ante, quaero quae sit ista causii. Vel Deus,vel alia quae non libere ogit .si Deus. Est Voluntarie dictum, quoa Deus tunc cocurrat speci liter c in agente, sando maiorem virtutem ad resistendum qui a s tiis habet hoc natura, iam miraculum es et, Qistud ageti, nunc sat sortius per aliquam insuentiam,qua rati te non erat. Neque est talesamini diuitium quia sJ ex ae in sue esset cotrarii in aeque forte vel fortissimiMesset tuli peculiaris insuetia, nunqua unucontrarivis praualeret contra aliud: quod esset rerum naturam imitate, Dod non viae tur dicensum.' Neq; est insuentia a coelo,vel aliqua cilia causa uniuersali citia Devi quia eum talis causa 'uaecunq; sit illa, naturaliter, & nolibere insuat, se in per insiuerct applicato contrario vel no applicato sed moctu, is edicit quod tunc solii in vigoratur, quo nilo contrarium apponitur,&eo non posito,no est talis sortificatio e sequitur ergo ut iste modus non est probabilis.
'Tertia conelusio. V oratio alicuius age, et C esus iis naturalis per antiparistas in eΜ ciminia a lik coadu-tia cotrarii apparet esse ees partiti eria otia natione scii tionem uia magis unitae, ortius postant se ini pa
ii haberet,sa non esset appositu contrariis. Haec concluso experientia patet. Si enim si aliquod agetis virtutis ut . . 3c sit ipsa virtus extensa etiam vi. .s contingat per aduentum contrarii φ partes magis condensentur,& melius vitiantur, sortius aget, Ssortius resissent. Virtus enim via ita sortior A illo te.
est se ipsa dispersa Ite: quia naturaliter tuepars se exponit pro toto,di defetigit: sicut
manus se exponit pro capite. Hac ratione s. Tl4o 1.1
vigoratio intelligitur.& foetiscatio. st in q. 6s .art. a. isto sensu opi.Hugoni, senes, 'Ludotii ad primum ci Coro.hobet probabilitatem .s est clarus modus sortificationis. Et hec si habere plures parths ad sui co seruatione .Et hoc ita in elemetis, scuti mixtis intellis pol, in quo Aiscedimus ab Augone Senesii nam partes aeris vel alicui' alterius elemeti possunt coiungi S coadunari ex approximatione et, traiij sciit in m tuto cotingit.Neq; fucob staret Q haberet in summo qualitate: quia istam sortis cotionem,& vigorationem no intelligimus per proditistionem in te iis opis qualitatis, sed quia sortius est in res uendo contrario, ct cξsssedo in sui coseruatione. Quarta
315쪽
a. Coeitiso, in arta conclusio. Forti sicatio contiu- Usi. vene- ne e potest etiam ex reflexione specterili,
iii babilis. . itiae obuiantes contrario, reuertentes a iorem reddunt virtutem agentis Haec con
quia eo sontes in hyeme,&putei sunt calidiores s econtra in aestate. Ratio. probatur.Si non esset iste modus antipakinusis dabilis, maxime quia illa reflexio
specierum non prates clarit cum alias non ellet ponenda media regio aeris si igissa, vi argumetatur Coronet in . . k spino. in . I. de antiparistas sed non ob hoc: quia posita illa pr gressione specierum, adhuc datur media regio aeris si igida. scitet 1 quias uti daretur, maxime quia eadii solares qui
terraresethuntur,peruenirent usque adiue diam regionem:& sicut specierum te se
Nio est eausa quare se igidu sit frigidius, &reflexio radiorum efficeret quod aeris media regio,quar habet aliqualem calore propter rodios transeuntes. haberet intengo te in calorem propter eos lem a terra reste
Nos, usq; adipi uiti socium sed hoc non obstat: iuia lato esset illa reflexici radiorum, si tamen dabilis virtus eorum propter dus antiam a loeci vesteκionis usque ad media
regione in aeris, qui non possunt forti fiea re lino impediuntur a frigore illius regio- is,ut non valeat es sic irer quod tamen efficiunt Prope terr i propter proximitatem: ob id posita reflexione specie tum, non totistitur quo inun lit etia media aeris regio tergo sortiscatio per tinti paritiasn poteti esse per reflexionem specierum.' Ver una est tamen, qui, uno semper qua-do est sortis ea ii, per uiui pari suasm,est persi ecies emissa es res exas obuiaudo cotrario: quia poterit esse sol a per partiti coadunationemrtam eii no sequitur quod ille modus non si possibili iunio est satis probabili sis mi radiorum res exionem ni possimus negare dc quod quaelibet res stigiat naturaliter suum corrumpens similiter.Et qua inii, s*ecies de se non habeant contra is iiiiiii, sus icit quod realis s t eo intrarietas in ipsis quae emiti ut liuiusmodi species: ikq,
species ill e noti possint in contrario rectispi, quin sequatur licitim eorum corruptio, ut naturaliter resseeli possint, tantum qua, tum indire Elum possetit ex tedi, si nullumesa et i inpedisti et irati Per contrarium oppositum. 1auet ergo de antipat illasi dictu in pro quanto necessarium videtvead intelli
getitiam dictorum: nam non contingeret
meteorologica generari Ae qaribus dicemus nisi esset talis vigoratio, es sortificatio per antipatis asti. Ad primum dicimus quog contrariu de Adargua. s ruit suum contrarium, si sortius sit &prevaleat supra resistetitiam passi: seὰ quandocolingit quod sunt pene eiusde virtutis, ita
ut sit eadem proportio virtutis unius,& res stentiae alterius, contingit ex appositione
contes rij illud agens quod erat stir te in relistetido,sai sortius agendo,dc resis edo perpartium unionem,uel per specierum teste-Nionem. Et illa vigoratio non Aebet intelligi emanare a contrario secundum se,cum
de per se,&directe una virtus non sit ad cottarios essectus, sed contingit de per acciden; se ut stirpe euenire solet: quia contra hiatur, de quodammodo in sugaeonuertit, quod maior sit virtus contrarii, de Peraecia
l Ad secudum dice tu, et quando est con- Adsecudvitiariu circunstans aliud contrariu refugit: di hoc non quia superius est, se i quia con trarium sed non sequitur quod dato sit superius, statim aliud destruat, sed potest esse quod fit superius in agetigo, ct in serius in resistendo: quapropter non poterit praeualere: vel etiam si superior sit in agedo, dc re silendo:tamen e excessiis sit paruus,&n5
possit esse adlio, a tequam contrarium fortius reddatur, naturaliter intendendo sua in conseruationem praeualet sortis ea lo se. 3 Ad tertium. D cenaum, , so2tiscatio in aliti tibistelligitur perhoe quod aliquid agit in se ipsum, si sortis cari agere elima calor produ- ius a calido conseruat seipsinu,&ffutifiea . tur resistendo corrumpenti: & hoe noti solum non repugnat, sed est secundes a conditionem recum es in praesentia eo trafij est, quod si iis propter circunflantem calore
eo et at seis lim.&agit in seipsum no desertiendo, sed potitis co seruando de si actio est voccida, agit per ii)as specie, reseras in
seipsum in potetia aci maiorem vigorationein: vel agit in se ipsum,quado pars ad alia partem se mouet, ut scit maior Vnio: de id
quod est in actu agit in id quod in potetia est quia pars est sibi optini evnita,&agit
in id quod est in*otentia: ut partes omnes habeat unitas.Esset tame in eo uenies quoqsecundum eandem rationem quis agat, &
316쪽
specu sitio. 3. De vapore & halatione.
omnium meteorologicarii impressionum materia, Vapor, & exhalatio sit.
s materia esset vapor, & eκhalatio, vel es et
quia ibi sunt ubi ista generantur secuta sum irituram ipsius medis r
non sint ad illum perueniunt locum. Non primo no 3o: quia aer non sbi detesminat talem vaporum,& eXhalationum commi κtionem sea potius econtra, claritatem, sia Phaneitatem puritatem, de impermixtiois nem.Neque est. a. modo :quia venire ad ilium locum,vel esset per naturam, vel a so-1αNoia per natura in quia de ratione,&n tura grauis es h sescen ere,&no ascendere: ct euin vapor si grauis,non posset ascendere.Neque per virtutem solis quia sol si mouet, vel agit,non mutat rerum natura , sed siluat at de ratione vaporis est,ut non ascedat cergo sol non eleuat. a. s Prieterea. Si talis usi or vel calid' est, vel si Aus.Sil rigidus tion sol a sol non ele- uaret,manente tali frigido,ses stati in eoi
sumeret ob ingentem ipsus solis calorem. Si esset vapor callitus,seret intestor calor, ct nil maneret desti siclitate in eo: sea maia Dei in vapore, quanὰoquidem ex eo sunt pluuior,&srandines: ergo sequitur quod non est dabilis talis vapor 3. Tertio. secluso tali vapore, adhuc eotingerent tales 1 neteorologicae impressiones: ergo non debet poni. Patet Εκ ae s conde satione fit pluuio ut patet in viseeesibus te exae,unde scaturiunt fontes ergo Sin isto aere posset seri condensatio . Et ex quo sit pluuia,&generatur nix, &grando , Spruina,&ros: ergo non est necessarium potiere vapore materiam istorum. Eodemo do de exta alatione potest seri argumentu: quandoquidem aer c5uertitur in igne,po- tefit & incedi pars aeris,& essent caprae saltantes,vel candelae accensae, aut cometes
rtieri, ,. 'I In contrarium est quod Aristo t. dieit. Opi. Plu 6- pro solutione notan Aiam, Platonis suis erasquῖ distis opinionem, nullum dari elementum purii, vin elemo sed oannia esse permixta,&impura,ct com
Dixta. Non possumus dicere aliquid esse ignem, sed igneum, neque terram , sed terres, neque aquam, si laqueum moti aerem, sed ad reum . st dicit ψ terra quae a pud nos propter animalia,&plantas, ost permixta: quia alias non prisset nutrire, cu in purum elementum nutrire non possit.Dc quo su sup a. a depra dies imus. st ponit diuersas species ter- ge spe. 3.ia in Thim uicut&Seneca tripartitam seneca. ponit terram: ut una st apud nos, quar mi X ta est cum aqua fluuior uni, A fonti imi,aliae a profungior, quae est permixta cum e X-halationibus ealidis,&sicei, Aes istis sitit mi ne halia in terea, ct metallat ut sulphur. dcc.alia pars est versus centrum & haec pata est De aqua gicebat smiliter. Secundo notandum , quod in terra sunt l.Notadu.c5cauitates, pori,per quos eκ eunt ad mo sum sumi, aliqui vapores per solis virtute,&calorem operantem intus in ipsa terra. Hoc patet ad oculum: nam cum sol & astra habeant virtutem cale eiendi terrain,calefaciunt, maximἡsol:&per calorem resoluit aliquas partes ipsus terra e qu: e resolutio causit exhalationes sumosis, eas idas, S secas,&per poros aliquando egrediuntur. Interdum ob constri Ehionem pororum non valent egregi omnes, S manent in terra inclusae,sic congregari solent multor huius nodie unde causari solet aliquando ut terram ipsa in moueant, itum pententes, neque valentes exiret V sunt terraemotus,sicut contigit antio ptiesenti. i s s .in tioine resurrectioni, Domini. i'. die Aprilis, hora se te. 8. Nota. post meridiere,qui suit magnus valde. Etiam notan sunt, inter vaporona, Seκ- j sotadu.halationem hanc esse cra uenientiam: quod pei virtutem solis eleuatur vapor,& exhalatio ita ut fiat ei aporatio,ad modum quo solet eu aqua bulliente fieri. Et hic vapo , di exhalatio tam a terra,quam ab aqua, licet a terra magis eXhalatio causetur,& vaporum, magis aqua praebeat incitcria. Qua uis quidam solum dicant eκhalationem a terra,&vaporem ab aqua eleuari. l Digerentia tameti est in hoc, qu5deKha iri quo a s Jatio est corpusculum subtilius aere: coli. sert vaporidum, dc secum fle natura igneadita ut quam &exhalatici facile possit ilicendi,&in amnaam sicut est videre in fumo candelae qui quam citissime inflammatur ex quo utcseeiDuq contingunt omnes acetationes quae apparent in aere seri.
I Uapor tamen est corpusculum gros iu V minus
317쪽
minus unam si Atile caltatim quidem tameli nidum, & naturam aeris sequitur: cui deputatur calluita; cum in umiditate . Hic ' vapor lieet ruti e lium iditatis di quia grossit, et iubeat quod non ascenacit: tamen per virtutem solis ratione coliditatis ascendit,&eleuatur ex quo sunt pluuia,nis es
vapor ora cis Vapoe ab a ita, se&halatio a terra spe . iiii . - 'i ciedisserunt quic quid Maistius dicamiam
' tanta raritas quanta in exsialatione es hono, ua' posJet estu cum natura, vel specie terra cum quaelibet species suam certam sibi de termitiet, ut in primo physi eo ium in sitie divimus Stanta raritas, de subtilitas Ru sis in vapore es inon sittaceret ad aquae naturam conseruandam. Μodb eego si stimis cieti diuisse tam exhalationem, quam va- . Porem ponendam,& quod vapor,& exba latio sunt calid: e notur e .lii quo coueNitit, ct in quo suae correspondeo causis,quae sol
est &retinent communicatum calorem a sole mutuatum,cuius uirtute a terra,& a qua eleuantur.Disaerunt tamen, quia exhalatio siecitatem retinet cum calore, & vapor humillitatem: ita ut vapor ad naturam aeris,dceNhalatio Daturam ignis respiciat
S sicut vicunque cotingit eleuari pei solis virtutem trunq; contingit includi inter laeuiscelibus, 3 ibi se in potis,& cauernis
per mancre : ex quo nonnulla euenturit Per naturam, iure, tion euenirentis talis matcri avo I 4 itu enhalationi ibi iti eius Doli est et pilis c. iplinis ab autore natura:
disposita. ordina iuvi non temere,oc absque orditie ex tisitemus contingere . hi dato exstilatio ad ignis accedat naturam ut dicebamia,) tamen terrea vocatur: quia
terreum quid riuali uis sustile)hetinet. Et
CV eadem terra generari uapor, di exhala
tio pote sed e halatio ex parte terrae si cae, tu e non huiuiditate ni habet, &Vopor parte quae humida et aam itaque respo
leamus oportet:&pri. coctu .as, lanamus. k ii. ''. 'l , iii iam in meteorologicarum iiij pressiosium vapora: laalatio materia est. Pro batur. Nulla coiit ingit impressio, nullumestiti iniNtum ina persectu in de qui litis ruis fotel in seci senti loquitur) sit nisi eu Va
pDre,vel ex exhalatione: ergo materia illorum mixtorum imperi ectorum est. Huius conclusi, iii, si issicientiation aliunde prohatur, quam eXperientia iam ista vere fitit quia sunt grati danus: nities: nubes: pruina
pluuiae,&cometes, Acilia ergo materia illorum debet signori,quana quidem non de nihilo se s de ciliquo sunt naturaliter:ergo vel ex elementis isti puri vel de alia inate eiu sunt on eY iplis elementis: ia elementum acris non potest conseruari in ta
ii desitat in qua pluuia, neque nix: dc naul to minus elementum ignis:ergo uoti sunt
qi Item. Si eκ ipso elemeto essent,ergo cor Milo. - .
ruptio stelementi, quoties ista generatur. Quaero a quo si talis corruptio. Non a se quia nihillei uni corrumpit: ergo ob alio. prgo vel ab igne,vel ab aqua.Non ab igne quia in illa regione media, ubi ista sunt, idinis non est Non ab aqua quia aqua non scen lita Aillum locum: sequitur ergo, quod a nullo elementorum sit illa corruptio, o portet ergo intelligere aliquam materiam
ibi admixtam ipsa aeri, ex qua ista fieri possint, sine corruptione ipsorum element ruin .Hanc materiam vaporem, &eκhalationem voca nauti: quia non videtur quid aliud ibidem possit poni.
Secunda conclusio. Regulariter, illamiae z. contis ct in persecta quae fiunt ex vapore,n qua ex exhalatione sunt,uel eco tra, quae ex euhalatione fiunt ex vaporeMic volumus dicere,quo A sciat in mixtis persectis cotingi quod n5 quo glibet co uertitur in quodlibet propinque, sed determinatum inge- terminatui es non quaelibet dispositio materiae a d quum libet soci anu sed certa materi: e dispositio asse ei tam sormam sit licit,3c agit quod ad aliam minime, nisi multae precedunt dispositiones & niurationes se stati malefiu disposita ad formam subsicinitate lapidis non erit forma animalis. simili modo in isti, ex uapore ii unt immediate quedam ratesta impellecta quae ex inhalatione minime serent Et ex exhalatione fiunt: aliqua, quae non serenteX vapore.
Piobatur. vapore quia humidus gra st,i ..clo sit pluuia,S ni, , ut infra dicemia, . ista tamen est citatione non possent serio quia citeria rarior , non apta ad gran Ainem, quia sicca, quae non ad pluuiae generationem, quae luimiditatem sibi vendi eat . Ex exhalatione sit sic ita cadens, e tam eii nos isseeret ad pruinam.' Tertia conclusio .Exhalationes os leuita 1. coadusat cinis siccitatem ascendunt usque ad supremam aeris regionem, ad quem locu vapo- . res ito possunt peruenite, sed uanet in me- .s dia. i
318쪽
dia. Ista concluso insinuat disserentiam aliam inter vaporem & exhalationem mam licet large capietigo ut dicit paulus Vene tus)exhalatio sit vapor &e contra, posita
tamen differentia vi solet poni) est vera
concluso aut horitate Aristotel. Soniniuphilosophorum,qui de hac loquuntur reateriaiquia si vapor usque ad supremurn aeris locum perueniret, cum ibi non si locus
vinde per antipatista in sat grado, eo quod
illa regio ea lida est, nunquam feret erando ex vaporem eque seret pluuia ibit eum ergo ex vapore ista fiant, oportet intelligere non ascedere usque ad supremam regionem. Et ae exhalatione patet: quias exhalatio non illo perueniret,sed maneret in media regione, quae frigida est, non ferent inflammationes, qui contingunt in exhal tione:ssed vere eontingunt: ut sunt ea prae saltantes,& alia toportet ergo dicere quod usque ad supremam A eueniat exhalati 1ν-.bi faeis. est ciccenso propter calorem illius regionis. Et de alijs ore nibus ignitis,qum istsunt,iὰem. Non negamus tamen qussa aliquatio exhalatio iti infima regione aeris accengatur,. antequam ad supremam deueniat, sicut de . de vap re contingit, quod ex eo aliquid . sat in infima ,cin te qua ad inedia deueniat,
sed regulariter ita est, quod exhalatio ascendit ad supremam,& vapor soliun usque ad
' Quarta concluso. Sicut euh Matio, similiter & vapor intus in terrae visceribus inuenitur,eX quibus varia ibi sunt. Me volo dicere, quoὰ sol non semper exhalationem, usuo calore causit in terra, eleuat, vel ob de sectum caloris, qui non semper eodem reo
Ao est propter directionem radiorum, vel incidentiam,sed aliquando manet exhalatio ibi in portue terra1 inclusa, vel quia dato posset eleuare solitamen sunt pori constri- ii, ob quo A exhalatio manet inclusa ut exire non possit.Eogem modo cotingit de va pore, qui per Virtutem soli, ibidem iti te fracausatus,non habet vir Ae eκecit,& intus in cauernis manet ass moilum quo sumus ex igne, si non habeat sumarium quo eXeat, in . cluditur intra domum Muius ratio est, ibi in visceribus terrae sunt multa naturaliter: tamen non possunt causari absque vapore, ct exhalatione i ergo vel exhalatio, de vapor descendunt in terram, Se includuntur
quoties istas ut, vel oportet intelligere ibidem vaporem,& exhalationem:sed notrilescendunt ergo ibi manent inclusa. I Ad primum dicendum quod aer non ς- Adbi determittat tales est, alatione aut va' res,sed ibi commiscentur,per continua eleuationem ipsorum a sole. Et quidem de exhallatione,cum sit rara, sicca, ct calida, non est inlesum a se dant, cunisi de naturaleuium ascenderemam qua inus terrestris sit, ob aliquam eius terrestreitatem,tamen es tam subtilis, Ut naturaliter ascen Aat. De vapore est magis dissole intelligeret sed patet etiai quia vapor licet ration e liuini di,& grossi habeat aliqualem grauitatem preponderat calor ratione cuius eleuabilis es'
a solo ascendit. Et super omnia ista est diuitia ordinatio quia ille vapores via de 3 bent pluuiae,&alici ad terre foecunii ita teiri generari:&non possunt, nisi in illo loco, scilicet in media regione aeris: ob id usqueag illum locum ciscendit vapori nem ii adtollen tam vacuum quia hoc ag vniuersa-Je bonum spectat)graues scendit, quare no& vapor ascendet etiam notoraliter, ut ibi pluuiae generentur,qua ta necessariae sunt in mundo 3 Ad se elingum gieendum, o A in illo ua Aa. pote oportet intelligere etiam esse caliditatem in elusam simul eum huimiditate. Et cuper virtutem solis eleuetu iseendit in loco illo supremae regionis, 'frigidum obvianseausat per antipatis asia, quod ille vapor nimium condensetur:&ἡato quod conde-setur, praeualet stigii iam illiu g regionis: &deuicto cali io vapolis sunt pluuiae,gran clo, nix, ut dicemus statim.
I Ad tertium dicendum, lato ita sit, quoa Ad. ι
intus in terrae visceribus sontes generetur, eo quod ibi inclusus aer in aquam vertitur: quia est ibi extra locum suum naturale a
replendum vacuum, non tamen aer existes
in stia dispositione naturali, S in proprio suo loco naturali posset in inistrare materiam pluuiae tantae: im ι neque paruae: quia non est intellisibile a quo in media regione ipsus aeris fieret ista corruptio elementi, conuertendo immediate in oliu A elemetum:& ob id dicimus quog s vapor non esset, qui materiam prxhetistis accomodatissimam , non seret tua . Neeessarium est ergo ponere exhalationem , simul de vaporem ad saluandum illa quae contin gunt.
ἱ fit dato aeris aliqua pars incederetur,no V serent
319쪽
sieeetit illa quae ex euhalatione eueniunt: quia aer noti habet materiam terrestrem inflammabilein,quam habet exhalatio,&no incenditur di si incenditur,noti durat ob de
ti, i i, nςs , smul dcvaporem oportet intelliga, ,esbestia,' ellamitatuin quoddam, ad quod concut
i runt elementa imperfectum tamen. Concurrunt inquam eleinenta, virtualiter, Stam in eκhalatione,quam in vapore quo daiuinodo intelliguntur omnes squalit tes, eo modo qui, do mi&tum imperfectui nec oportet requirere pei secte, sicut in perfectis mixtis reperiuntur.Et quando eκ va Pore gctiertitur grando, est corruptio uniqiuixi: nseisini, S generatio alterius &sorma substantialis vaporis deperditur, &cst tilia sellieet granditiis, vel niuis,licet quaso ex vapore caligo, vcl nubes fiunt, non
corrumpitur forma si instantialis vaporis quia solisti occidentaliter disserunt: scutnon corrumpitur in generatione venti corrumpitur tamen quando generatur coin ta,vel coruscatio.
do ista possint seri, etiam pos ta exhalatiosae, es dato vapore . Si ilia sutit in adre,si tu
retur penetratio cor-- portanus e s haec non datur ergo neque istasiunt patet:quia si exhalatio inflammetur, penetrative se habet et cum aeretquia maiorem occupat loci Aristot. quam ante inflommatione m. si eκ vapores icit grando,cum minorem occupet,quam
ante sequitur vacuum,quod refugit naturaci so titillo modo illa sutit. Notan . i. si x tantes prolixitatem, hic modum generationis illoruin e&ponemus. Primo de illis quae eκ vapore stiriat si vapor eleuatur supra.p. usque ad mediam regionem aeris quam surae spe. 3. pra eκposuimus frigidam ess ibi is s.condensatur ob frigidum illius es ionis Et ille vapor coli sensatus ratione stigidi in nubem conuertitur. Et contingit quod illud calidum vaporis,s rigido piaeualent deperditu ei de humigo eum se lao relicto conia densatiost,& per virtutem solis nubes resoluta descendit guttatim interia uόd si
guttae sint non in magna quantitate,imservocatur, si autem stit ostiae guttae, &rariores,labro cera dicitur . Et quan uis com muniter loco generationis pluuiae aeris media regio st,cotingit interdum dicet raro in insisti serii& tune non eueniet a sigi do illius regionis, cum hanc tofimam cali dam esse in superioribus probatum sit erit
ergo causa calictu illius regionis, quod ca se est,ut frigidu vaporis per antiparissastir intendaturin condensetur, & vaporin quam conuertatur quia ut sinimus in pretcedenti speeulatione) cum vapes sit uni tuna,quantiis imperfectum, virtute conti-
Dei. .elementa Sin se aliquid frigidi est licet magis de calido.Ecce quomodo inius Minia,S media regione pluuia g eneratur sed rq qq- 'no eade ratione: iuia in media frigusin cau h. t h. s. sa est,s in infima eolor.la suprema autem calor ipsius vaporis facit ut congeletur, &iu infima si iditas ibi existens est causa. Etiam consi. randum, quod pluuia alia quando sit in media regione,&non eaeva pore,licetraro & hoc fit,per soc quod aer illius megiae regionis ob sigiditatem es: Aliquan s. spissus,Sconflentitur in nubem,quae post aer in ptu in aquam conuersa, pluuia e st. Neque mi 'ςος trum,cum quodlibet elementum iti sibi proximum ratione symboli conuerti possit ivt supra dixi. suis 3 , A Neque omnis nubis pluuia eauscitequia .h ὶ aliquae sunt nubes,quae steriles dicuntur, Nubis tas quae ob defectum humiditatis,non pluuia iii. subministrant,sed conuertuntur in aerem:
no enim semper quod est nubi,,etit & pluuia texperientia testatur. Et sol quidem sua uirtute dili bluit,si humiditas non in guast, tuanuis non incendatur ob humiditatem quam habebat nubis etiam si ad pluuiam susticiens non esset.' pluuiae disseruiitin coloribus, itavi dica plus asta. tur pluere sanguinem:& est naturale abscimiraculo: ut in AEgypto contingit, quod eu sorti adustione solis quanilo vapor est eleuatus,eκ mixtione terrestris adusti. Et
aliquando pluit ad modum lactis quod sit,
quando terrestre est nimis grossum,non bene adustum.Et aliquando pluuia est salsa, eo quod vapores eleuati sunt nimium te restres qui adusti salsedinem causant,ut in mari contingit.
320쪽
specula. 6 An miaeta generentur in aere.
Μῖ uviη- vitam, inorum solis in circulo obliquo: Mia, sigiditatem regionis mediar: siam sol eleuat sua virtute. Et in astate imagis eleuat, ει non sunt tam sequentes pluuiae quia sicut habet virtutem elevandi propter nimiucalorem qui timc est, dispergit S diis luit facile. Sed tempore hyemis est sumetens
sole leuare vapores propter recesum a nobis,& quia non dire ne radiat,non valet diu spergere: unde sequentes sunt pluuiae in
Ex hoc potest dari ratio naturalis, quare in AEgypto non sant pluuiae quia raro sitit nubes propter paruitate materiae. Et quia sol nimium viget. 8ispersit materiam essitatam. t in terra proini sioni, ut dicunt
qaistoriographi )non pluit a principio Martijosque acl finem septembest,. Si quis Velit
pro causa dare teme dispositionem, bene quid est,sed adhue alia secreta latet nos: spectus, scilicet, coelorum. In noua Hispania pluuiae continuae pers .menses quotannis a principio Maisusque ad sinem septembris, ita ut consuetia Aine teri ae promissionis in illi; temporibus in quibus ibi pluuia non contigit, hic sit certissime quotidie. si demus causam solis virtutem,sussici eos esse eleuare tot vapores,
qui conuertantur in pluviam talem, tam irequentem,& vehementere, sicut contigit in anno. is II .in qu tam fuerunt frequentes aquae, ut tota ciuitas Μexicana in seri
culo subuersonis puerit posta , & moao
non caret: eo quod lacus iuxta ciuitatem tam sit redundans, ut paulo momento ipsam totam inundet ciuitatem. - . Et anno proxime preterito. 1 . ita suerunt abundantes aquae vi non absque perieulo essent Hispani.' Fateor quide esse causam qi eleuentva pores: sed quareno erit causa &ipsius solis ad nos accessias, quare eleuati vapores dispergantur,&pluuia ta frequens non genei elui 3 siccius a assigna da est, ad terrae,&cceli dispositionem recurrendum erit.Εκ coelo nanque potest euenire quoa in tali tempore aliquarum stellarum sit occulta coniunctio, quae si sum eleus causa tanta varia unare in tioni; & frequentiae pluuiarum Et ex ter. iii in n.' xa potest euenire:quia ipsa tuc te poesis a so he, pluui, lς calefactaru abcat suppeditate malefiam iustacite. tantam pluuiae,ut necesssario tam si ebentes sint aqve.Et si semel incipia veluti circulo iteruex ipsi humectata vapores ru sus eleuentur, usquedum set post aequinoctiium hyeniale non habeat virtutem eleuadi. Qui aliam habet causam, adsucat libentissime acceptabinius stin prouincia Perii in planitie uunquam pluit,chm in montibus frequenter sint nives.
Hic tamen explosim v clo penitus opi is Diotiem Ctillelmi paris ensis,in prima. p. de uniuerso,&petri . e Aliaco supergere super illa verba catharacte exti aperte sunt: Siti libro de astronomii Sc theologiae conccirclantia . qui aiunt illam inun sationem a. quarum faeiam, in uniuersali diluuio tem pore N oe,sui sie naturaliter eX coniunc iorae astro nequae natura sunt aquatica, ut
Cancer, pisces, pelli ades, orion, Mars, ct Venus,&c.Hac prorsus a si de aliena . identur, ut probat quidam author modernus Hieronymus Armellinus,in libro edito aduersus quedam nostri temporis philosophum, qui contenAehat probare contrarium mam eis ex constellatione aquarum abundantia euenire possit tam grandis inii latio & generalis per totum uniuersum, nouis per potentiam diuitiam peculi alite, id
euenire asserendum es f. 'I Etiam cum pluuia aliqDando ca/unt aninicilia, tranae,uei vermes: hoc ne prodi giosum e Risii mei nus, agnaturaria resera-
us,vel quia simul cum vapore suerunt e leuata, vel quo A vero sinitius)eX putre Cis sutila
sectione cum sant,eX vapore terrestre ita ranae destente admixta, cum solis color applicatis ae i duxit uis ipsis passivi potest contingere: ob id tempore pluuiae,masime in aestate, multi tuao ranarum apparet:vi cu qualibet gutta vigeatur animal defeendere S in descensu potuit generati, vel statim cum primo terram tangit quia tunc portest esse vitinia Aispositio ad animal generan aum. Vt omnia etiam adducamus, signa plim si istia
uiae potii soletit, Mergorum e flumiDe Vo uiae. latus celer . Rubedo matutina . si ieraque cadentia. Paleae,&frondes eleuatae volitantes.Grues in aere fugam agitontes. Vacca captans naribus auram in coelum suspi. ciens, &, hirundines circum lacum volutantes,&tanae querulae . Coelestis arcus apparitio, & agmen cociorum e pastu rediens,&quando aues fluuiales prata quaerunt: δc nonnulla alia quae communiter po