장음표시 사용
331쪽
pra passum, sortior continget essectus: &quando se mutuo impediunt causae,minor est excessiis virtutis debili Oi erit actio. ista constant experientia. Cceltiso. . I in arta cocluso. Etia fluxu, 'ressu uti, aris a sole non causetur,eius tamen salse do eκ solis emetentia est, per admistionem se ei De ellii, a sole eleuati eum huiuido aqueo. Hiccngendo duo asserere. priuiunt, mu' quod ille modus quem ponit Thimon su- Nus, ct res usus, usetur ex eo quod sol facit aquae hiis lire &sie fluκus ab ortu usq; ud Merigiem,non est causa suκus 3c resuNus: quia Dot equitur motum solis uti xus, s refluxus, cum videamus quod sequatur motum lunae: ergo non vissetur quod a sole. Adde quod si a sole esidi. etiam in sui ij soporteret quod esset tali suκu , & iessi Nusis in palugibus.
palsis., p. 'Isocundum est,chaod mari salsedo hausetur patet: quia aqua: maris sunt salta,&hoc noti videtve esse per naturat quia sunt cedatae a Deo dulces: uia si natura aquai uestet salsedo otia ues aquae essent sal sc ergo huius oportet dare aliquam causim, i&D5videtur quae alia, nisi alicuius terrestris adusti commixti cum humido, sicut in cineribus apparet, Sin vestiat se a terrestre illussa dustu quo A a iure miscetur,per solani se lis utitutem eleuatur: si eut de eκhalatione dictum es in praecedenti libro ergo scisse dinis causa sol est.' Et constat e&perientiam am si vas terrea, vel cereum in naari pro ij ciatur, clati sum vndiq;, ut maris aqua non possit per soramen intrare,paulatim per polos subintrabit aqua, dc implebitur vas dulci aqua: quia partes terrestres eo inmiκtae non intrante qui agrossae,cuna tamentissilites intrent: S ablata tali mixtioue,non est salse loturgo eκ conixtione illarii partium, terresstrium causata erat salsedo. Quare su- 'Ex hoc enenit quod aqua maeis potest
se io ita ina nauigati cAmode, quia nauis non sus mer M, R i , Di gi iii qualis onusta ob grossitat ean aquV,
quae impedit. & substitiet. Et si esset aqua dulci, ut est squilioru)non ita Dauigio posset tiauit iii quia facilius submergitur, ratione ponderis,ob subtilitatem a taxiquia Don eis terrestris commiκtio.
Et scili do in inciri reperitur, 'non in suuijs: quia tis eiu latitudinem ex pluribus partii, ii eletiantur exhalationes cali Ax dc. licca, quae admiscetitur Item : quia conti mi e sol in vas a illa latitudine agit resoluendo ex aqua maris quod stibille est, remanetegrosso, quod adiuuat ad salse linein,&n5 potest in suuijs: tuiti, quia continue aquae mouentur,& non potest seri tali, adnux-tio: tum quia no eti halat sol, dc subtili atsuuiorum n quas propter anguillam ni
Quinta coelusio.Non solunt eausaturni condo M. sedo per admistiotiem exhalationis eleuatae a stitido maris comixtae ipsis aquis, sed etiam e X commixtione eius leui cu vapore in aere, quae rursias cadens in mali, facit aquam salsam. Hic volo dicere, quod salse - o eiam causetur ratione eo nuxtionis exhalationis cum humido dupliciter st: Vno modo, quando eleuatur exhalatio in eleuatione,& asceiisu titiscetur aque: secundo modo, eo quod exhalatio eleuata, sue a te era discooperta aquis,s; ite a profundo maliseu in vapore, qui hun, idus est, eleuatus ab aquis, comiscentur in aere vapor,& exl, latio, seadunt rursus in mari,&fit salsedo. Et quia tam pates mare est, inde si salsumeri tali commixtione, de non est in sui ijs. An mare fuerit creatum salsum, ut aliqui Dubiam. ut 5t, vel dulce a principioAt videtur pro abilius, parum refert quia ii tunc aliquam habuit salsedinem, maiore habet nunc propter solis operationem,quae sufficit acl causandum talem amaritudinem, obeleuatione in euhalcitionis siccae,&calidae Sed pro, cies, babilius videtve q, tunc dulce fuerit: quia maled. ii aquarum natura in se hae e estis eX e Mira Deo a s mixto euenit quoa amara sit aqua maris Et δicere oportet quoil a principio mundi no esset mare nauigabile, obiimpertini utionem,&subtilem aquae natura, quae non substineret nauem, spostea temporis Reeessu tactu est nauigabile,& tanto qua to magis in futuro,erit aptius nauigatione, eo Q maior erit ramixtio terres ris adusti
'Et uoti solum inaese si illum est, sed etiam stini lacus, Saliae aquae non potabiles: queuenire potest,uel eo quod in eis possit esse fatio illiu permixtionis terrestris,sti nidi stetit in mariret in lacub' at mi et, ubi aquae fiant,& non suunt: vel si sit aqua, qui fuit, eueniat a loco per quem trasitus
aquae estiam aquam contrahere ex locis per quae est transtus naturam, est compertissimum. sunt enim loca in terra salsa itavi mineralia satis inueniatur: ut sulphuris, de metallorum aliorum, quo aqua ipsa
332쪽
pistilus. salsa erit De quo late Plinius. . Ad argum. Ad phimum ditendum,fluxum & resuNuin maris non esse violentum,sed esse motum secvnaum naturam, ag modum quo
astensu, sisti attracti a magnete visupra
δκ ii naturalis est gaesi a virtute naturali ipsius magnetis tittrahentisssit cum luna habeat talem influentiam, & uirtutem occultam,ssuetosa sola, siue smul cum alia constellationem mare ag se attrahat,sequitur esse secundum naturam talein motum,
qui sequitur ad virtutem naturae, non ip sius aquae,sed lunae.' sitsitheologietantes,hoc suere,ctrenuere maris diceremus esse,quia Deus conclu.serit eum vectibus quibusdam, Sterminuposuerit ipss aquis,ut ultra non egrediantur operiri terram:& quod mare hanc conclusionem per fluxum ostendat,velut vo lens egredi,& a vinculis liberati,de per testu Num ostendatur quoil ultra terminum postum noti sit progressiendum, &in suum reuertaturlocum. Oportet etiam secutichinatura esse hoc intelligere quia quae a Deo ordinata sunt a principio, secundum natu-Fob. 3 8. ram sunt.De hac conelusioneIob inquit. Quis conclusit os hs mare,quango erumpebat quasi de vulva procedetisξ Circunde di eum terminis,3 posui vectein,s ostia,&dixi.Vsque huc uenies,&no proceaesamplius, &hie confringes tumentes fluctus Chrysos in tuos. de Chryso inulta ad propositum lib. de pro- loquutus est.Satis ergo per naturam,&seus lenita. eundum naturam erit talis fluxus, & refla.
xus,eum sit orδinatione diuina quae perseuerat semper factum. Ad a. Ad. a./ieendum, id quod naturale est, conseques essentia, seu quiAditatem rei, in omnibus inuenitue indiuiduis: sicut risbilitas,quae eκ hominis quidditate emanat lats sit aliquo A propriuratione indiuidui,vel
ex virtute alicuius exterioris,no est necen
riu ς sit in omni specie vi de crispitudine diximus in pix3icabilibus, quando de proprio agebamus,&in hac noura speculatione tetigimus Ergo maris aqua potest habere per naturam hunc fluxum,& refluxum, quod consequitur non natura speciei: quia aqua fit sed indivisui quia talis aqua: & qa virtus lunae respicit hanc aquam, ut possit hie habere talem essectum, quem in alijs quis no potest ob aliquo inpedimetum. Ad a. 's Ad.3 dicendum,et eo v fluxus,& reflu-Xus maris non sequitur quidditatem,seu essentiam aquae,se9 ratione inditii sui prout ab aliqua extrinseca virtute est) poterit ense varius in alia,&alia parte maris: imo eκ
alia,S alia dispositione mari, ut disimus contingit vel quoil nullus sit luxus,vel refluxus, uel quod raro S in mari quod sue
dicitur,cum inflatione v nilarum contingites aquae dispostione,maxime eκ aeris inclusione,ratione cuius contingunt maris elationes Et in mari,enti erra Arrae, contingit quod uat.& renuat per Auo milliaria, eum tamen ut in plurimum in mari Oceano ad Aquilonem respectu huius nouae Hispaniae,ad iactu lapidis vel ballistre os summum se e&tendat. Ista variatio non tollit motum esse naturalem,& i anisinat ab aliquo extrinseco euenire.. Licet in Parastatu mari Australi sit ese a fluxus per distantiam aAleucamsere,ita ut ira portu naues tempore refluxus in sico appareant: ut reserunt testes oculati,dc in palude de Chapala dicta eitea prouintia noueCompos elefactus est luxus & t luxus sicut in mari.
commotus. K-Idetur quod non sit Argume. t
masis deberet esse videmus contrariust quia tunc ut in plurimum magi, de se igitate,& Ae humiditate,saltim de frigiditate constat.' Item. Omnis exhalatio ratione caligi a- A gum cscendit, quo contingit multa in suprema regione aeris generari,ut in praece senti libro di mugiled ventus non aseendit, sed ad omnem differentiam positionis moueia turrergo ventus non est eXhalatio. 's Tertio. Ventus aliquando in terrae visce Argumg. 3. ribus augitur,&vehemens sed ibi non euexhalatio sed aer inclusu ergo ventus noest exhalatio.Minor probatur: quia ob latio per virtutem solis eleuatur super terram,ut saepe aictum est. In eonifatium est Aristote3.in isto aviui In Matra Aicit ventum esse exhalationem calidam,&siccant.
333쪽
Not a. i. 'l seo solutione notandum, quod cum stvertina, solem eleuare exhalationes calidas, ct si as,tamen est, alationes tales lati sunt
semper eodem modo dispositae in secit te,di in caliditate: e X quo euenit, quod varior eontingat in latuitiationes es quod breui durent vel ad tempus aliquod sicut inscia eratione cometae fecimus manifestuae)ouenit: inia tales eNbalationes non ascendunt ae liuilit erutam in quibus magis ile calore,qui sucit ad Gibliliandum, V ad aleen stim agis ascendunt:ut ad stupremam aeris regionem eleuetitur. Et quae non tantii Iasent caloris, non tantum elevantur, sed
permensunt utque ad principium mediae regionis quae ex obuia frigidi illiti, mediae regionis re aguntur. secundo notandum quda ventus si ratio
liduq est, ct secus: quia est es halatio, qu ucalida,&seca eli,& causatauiole,cuius uaturaecilida est. Si ta meo ventus consideretur ratione loci a quo eleuatu quia a terra
habet quod sit i igisti ,' iecus: ioit c natura terra: elisit si ad loca ipsa per qus transitus cst 3: commotio venti est alia, ct alia natura Drietitalis, qui subsolamis, est ealia diis, &sccus, ct qui occidentalis,qui cho ius dicitur est shisiclus, hii uidis, , ' alia quando humidiis,& ealidus,ut auster, Saliquando si igidusin secus, ut boreas, quis aut una tuor venti cardinoles,seu principales,qui ci . . mundi p rLibus intelliguntur stare. Ab oriente, occidente,&austro,&
quilone sit iuxta dispostione navariam harum partium terrae in tibina dantia vel dese tu . . qualitatum primarum ventus ipse dicetur calidus,vel frigidus, hi in idus velli cus, cum lauaen in vesitate una sit materia ima imit, exhalatio, scilicet,calida, Sseea
A vita sit causa pse sol, qui calendit. Isti
quatuor printi pales veti,habent alios duos sibi colla ter ales ita ut duodecimant in uniuersi in venti cons derati,&denoiminati ex ipsi sprii ieiptilibus. .De cuius ratione multa apud nautas peritos si quilibet. qui nauigat iti estigit hanc vetitorum disserentitiam raticine locorum, vel partium terrat diei sarum. Quorum nomina, , descriptio inseque iis gura ostenditur. Prima eonesu. Vetus,eAhalatio est mo- Coae sita,ct no aer,neq; vapor . probatur ex Aris Ratio eiu quia quanto magis de exhalatioe Ratio a. eleuatur a tot tanto ventus magis viget: ergq signum est quod ventus ex natatio sit.
Praeterea.Vet' 'portet sit vel vaporiaer, Ratio.i aute halati osses noea vapor neq; aeraesego erit ex liaratio. Quod no sit vapo patet: sopriui quia vetus est siccus,& calidus &vapor est metes , humi sus. Item quia ex vapore pluuie gene sui hrantur:sed per ventos no sol iura pluuae nos erantur,sed mi bes aptae,&disposta, ad . .
pluuia disperguntur flante vento:sequitur ergo quo i ventus non est vapor: alias non habe hent talem oppositionem. Neq; ventus est aer quia, cum omnia plena sint aere, oporteret semp esset vetus.Ite Cum aer sit huiuidus &calidus,o amnis ventus esset humidus, cuin sit siccus Ite quia videretur talis motio aeris ta vehemes, nimiii vitilenta & nulli, impellente non posset aliquo pallio intelligi.Manet ergo ventus sit exhalatio calida, s sicca, quar cum asce- lat, pertingens ad mediam regionem aeris,
i frigido illius repercussa reuertitur, &haeatq; illac mouetur, dc ventus causatur Et secuitum inalorent,vel minorem repercussione a contrario, cotingit maiorem, vel minorem concitatione x motum, esse eiusdem eXhalationis, ebeni etiaria maiorem, vel minorem in vento: viasse solet esseta vel,
mens si a contrarii, ut concitatio si talis,
334쪽
specul. 1. De ventorum generatione.
ut arbores non solum corruere faciat, sed radicitus euellat. . Cctetuso 'ISecunda concluso .sicut ventus dissipa solet nubes, &pluuiam cessare facit, espluuia ventos minuit, 3c penitus dispergit. Ratio. i. Haec eos eluso etiam est philosophi, S costat experientiam altioinne contrarium sui
contrarii est destructiuum, sed vapor eκ quo pluuia,&exhalatio, ex qua vetus, sunt huiusmodi: ergo uti una aliud in sugam conuellit. Μaior est nota. Minor probatur, quia secum humido contrariaturi sed exishalatio seca,& vapor humidus est:ergov- num aliud cessare facit. Ratio . . 'I Ite.Vigor unius contrarii S robur alterius dini inutio est: sed exhalatio respectu vaporis est liuiusmodi, quia ob sceitatem desiccat humidu, et ad pluviam erat adaptatum,' econtra:pluuia existent praeualet humidum contra se curn ergo destiti et huiusmodi exhalationes,&ventus non erit. Coactus. 3. 'Tertia conclusio. Sole uin causa sit et veliti moueantur,ct est causa quare cesset venhailo. 3. p. tus .Patet sol excitasso exhalationes e teriara,S non consumen ge,causa vetorum est: quia suppe/itat stateriam ventis,eleuando tales exhalationes,&non consumendo si cui in hyeme contingit, quando sol, eo q. Do diee e mittat radios,potest eleuare eta halationes,&non potest consumete :vtide sunt venti,& maxime uigent.
do directe irradiat, exhalationes eleuatas cosumit sea ipss consumptis,iam non ampli' venti sunt materia ergo sol eessare saeit uetos. Et formatur ratio. Omne illuἡ quod dispergit,&tollit exhalationem,uentum tollit,seu cessare faciti nil sol est huiusmodi per suum calorem, quando viget nimium, ut est in aestater sequitur ergo quod sol f
e.,ona. Εκ hoc sequitur ratio naturalis illorum
quae in nouo orbe videmus ot tepore quos bl quando ab aequinoctio hyemali, in λgno librae, usque aῖ aequinoctium aestiuale
in ariet fiat venti, & durent, S uehemeniates sint fere quotidie i quia sol habet quoa
halationes possit eleuate,sed non potest consumere,&ventorum est materia abundans:&1Daxime a parte australis at uentus
quia sol in parte australi deambulat,&qua
Eo iam sol ad nos approximat in ariete, in cipiunt cessare venti,& fiunt pluviae: quia potest sol exhalationes consumete,quas leuat: Et item uapores eleuati ob calorem ab ungoni,&etiam exhalatione diminutit,&eonsumunt,&pluuia abunda es ventos cessare facit: Mut .sceshalatio vigens plu-oiam tollit. Et in noua Hispal, ia in inedia parte anni ventus absque pluuia, fle in alia parte pluuia sine vento ut in plurimum)e M perimur. Non tamen sie est semper, sed sumeti quod frequenter: quia aliquando, i raro lainen)contingit,& quod sit pluuia illo tempore, quo sola libra insgitis ambulat usq; ad arietem sicut & contingit et, si
ventorum concitatio tepore pluuiae, quanado sol ab ariete ad libram mouetur: quia nuquam sol cescit ab eleuatione eκhalatio is, vel vaporis:& continue ista simul sociant,& contingit unum totaliter praeualere contra aliua, ec aliquando simul agunti S res-stunt,& smul apparet ventus,s pluuia,&utrunque vehementissime.
Quarta concluso. Terraemotus sicut& Coo eius . ventus ah exhalatione in suo in terrae viseeribus petente exitum contingit. Proba Ratio. tur. Terraemotus contingit, ergo ab aliquo ibi inporis,seu terrae caruernis incluso, Qibidem circunfertur ergo vel qb aere, aut vapore, aut exhalatione quia nihil aliud ibi potest intelligi: sed non ab aere quia ibi inclusus aer ob terrae frigiditatem ratione hunaidi in aquam conuertitur:vt in generatione fontium diximus ergo no est talis cocitatio, dc motus terrae ab aere Neqs est a vapore,eaderatione:cum subministret natu-ialitor in ateriam sontium,&nuuior Reigo erit ab exhalatio ite, quae ibide inclusa, cum
fuerit a sole eleuata, di exitu petens,& non inuenient: quia poli ipsius terrae sunt eo stricti,vel a frigore circunstate,vel a pluuia occlugente steatus ipsus terrae fugiendo ip- sani terrae frigiditatem, cu non possit talis halatio quia caliga,eo uerti in terrae naturam ineq; possit ob siccitatem in aqua transte, quit φ violet et ibi hae,& illac moueatur,ue comotione iaciat, eXitu petens, quo aduri, inueniat: dc est terraemotus, ct non cessat, vh du vel totaliter cosummat exhalatio ibi in Husa,vel exeat.Qua ratioe in exitu solent colles in planum esse,&fiunt terrae aperturae vehementes:ita ut etiam contingat fontes vel lumina inge oriri. Εκ ista conclusone apparet, quare istiteriem citus vi in plurimu in parti,' Indiaru cotingant tempore hyem ali,quado -- letius viget ventus Huia inhalcitio potest a
335쪽
sole eleuatiuen feresa insori, &ob sigiditate teporis terro poti sunt o clusi,&no aletcκitus eκhalationi, A ratisitur terraemot'. Sequitur etiam quare velle metitiores cotingant in via a parte, quam in alia, de lioquetio tes: Dia scilicet ipsa terrie dispositio es, talis, ut cum sit apta ad hoe quod ibidem exhalationes sint multae: quia intus porosaniani habeat tamen iti supe esicie dispositioneni, ut non pcissint tales exhalationes exile &ob id euenit quod ad austrum loea po ita ad mare, quod australe .in ultum patiantur,ob reicie motu sequutites, dc veheinentes ita ut aedis eia e X calce cotistiti has uerint die usta Pici ibi maior est resisteti tia in exitu, es ob id maior es in otio. Quods aedis tu sint ex lateribus non coctis: nutivit effieiisl ent; a, non corru ut ob terrae motititi. Qua ratione Aristo t. docet, quod in loti, insiliaribus non fiat tertiuinotus,ob nimiam sigillitatem aquae neque in AEgypt qui at cura est nimis coitipa la: neque iiit in locis nimis ealidis, neq; nimis frigidis, sed plurie; sit in loci Ventos habentib' multos hiatu . Ob iu selinius in aedilicii, erigendis ad vitandum tetraeitio cum iii suiuia mentis ipsis relinquere certa foramina dotacet,per quae exhalatio petens eNilum,abs que commotione aedilici j possit e X ire. Signa quae pratiuncia lusit Lerxae motus, ponitu turtii ulta at viai untia ulla re ol, i. uia in libris, non opponuntur. I simon po
a. 'l Ad prini natae si quodUbi magis patuetus,si non AlureX alia parte ob Ita ut ii, wagis siccitas, x caliditas deliei et abundare, sed tamen contingit quod calidi uis xx halatii, iii, vincitur a trigido mediae iregio-tiis Vel a stigiditate ipsus adtis,qua iii habet e X aliquo alio, quam lit secitius o ualpita tutam. lit non sequi tui, quod dato quando ventus nimius est,noti sentiaiuus. caliditate in qu .d ventus non sit eκhalatio. Rushouidui italicenduis . quod exsala tio ex qua ventus,non est illa ex qua inse viaticines sed eli illa quae reuertitur ob obuiam frigidi regionis ni egiae,&sugiens costratiunt,mouetur huc,&illuc. , Ad te estium inultima conclusone patet solutio, quomoἡo tetraeivotus eκ exhal tione in viseeribus teri .e inclusas usat ir, quae petens ex itum, Stion inveniens, com
phon non est exhalatio intensa,tieque repercula,quae sit ventus .se potius aliquia ita is, vel inclusum in nube ut experientia con fiat: ergo non est exhalatio ea fida. et Mittitio. Omnis exhalatio oportet mo- Argume. 3 ucatur vel dire hie asceiule ita vel ad inhia 'dum ventorum flando: si ὀ Typhori noti mouetu ic, sed motu eieculati ut vide mus quando contingitiis vertistes e commotionem seriperso Typhon Eon est emhalatis. . . .
tus de nube descende iis,qui obuium habet vesicit ui miscetur,ue nos potentes sese seiungere, circulariterinouentur,&eleuant
stramina ,s pulvereis de terras imo & δο-hios,& a bores. Et via o nos vocliuius remotino voce lii inpia eN rotaemblendin hqua' vomitur circula sterii. a Est eomni, tio ibi ventorum. Ill e Vetitus, qui Aescesi ens alium habet γ η obulum, generatur sic: ut in nube apta adpli; uiam in elusa sit exi, latio stibi ilis,& calida, tuae intus iii nibe obfigam contrari j.l utilitata &petit exitis de rumpendo' Pa hiem detuli orem nullis exit, s moueti versus erycam,& citchlaAter, contendens se in ligura rotunda contra liere ut mellita se eonterii Et: Vel hoc sit in obuia ventorii, sititia miscentur. Huius odi es halditio quae in nube sulti itidusa sim exitu inflatiuuaretur,elsettul-
336쪽
s pecula. 3. De Typhone &Ecnephias.
men vi gicemus in sequenti spee u .sed s no inflammatur,Typhon dicitur. Ecnephias est magnus ventus,cum magno impetu a nuse descendens, Heuastans
es dissert a Typhone, quia Typhon est e,c
subtiliori materia,& mouetur cireulariter, sed Eenephias mouetur motu recto. secutis a disserentia est quia Typhon raro in hyeme contingit,& pluries in aestate, sed Fenephias e contrario. primo Conclusio.Typhon est ventus circuntotas ,eX exhalatione causatus pio batur ex Aristo t.luc in sine. Ratio est yphon tunc est, quando circurotatio contingit sed illud non est aer quia aer non mouetur sic:neque est vapor, cum vapor non soleat isto modo moueri: oportet ergo sit exhalatio scca, ct calida.
Secundo. Tunc est Typhon, quando a nube sescendit aliquid, quod in gyrum circulariter mouetur,sed non est vapor, Deq. aer:quia ista non fugiunt naturam nubis ergo oportet sit exhalatio ob contrarietate
S contingit in descensu, quando alia exhalatio sit obuia &eshalatio exhalationi co mixta Typhonem causat. II Tertio Allud uissetur esse es exhalatio ne, quo A solet inflammari r quia exhalatio maxime ad hoc disponitur: sed contingit aliquando huiusmo a Ventum,motu ineendi ta ut comburat villas,&ciuitates: sequitur ergo quΘd Typhon exhalatio st. sectinc a conclusi acnephias ventus validus exhalatio a nube sugiens est. Ecti phias tunc est,quando motus deorsum in directum a nube descendit: sed vel erit aer, vel vaporosed non est aer quia non talis motus aeris,neque est vapor:quia non est quate fugeret nubem tanquam contrarium, cum nubes si vapor condensatus. sequitur
ergo quod si exhalatio. secundoramnis ventus uteX prie cessenti speculatione patet exhalatio est sed Ee nephias ventu estremo est eXhalatio. Ag. i. dicedu, Q ta Τyphon, si Ecoephias ratione materiae eκ qua habet calefacere: quia exhalatio calida S sic ea est, sed ad modum quo cotingit ventum cum alias si exhalatio se igefacere ex aliquo alio mtrinseco concurrente, etiam Typhon.
. 'I Ad. a dicenilum, quos Typhon non est aliquid nusis sed est exhalatio,quae indu se fuit in nube,& rupta nube egreditur, &mouetur circulariter ration supra dicta. Et quan uis in materia conueniat Typhon
cum vento: quia eκ inhalatione fit, non est ventu sequia eXhalatio illa ascenderat cum vapore,&suit inelusa in nube. Et si e solui
Vtrum sulmen sit ignis 3escendens de nube.
19etur quod non, quia Argume. I. si esset ignis,nunquam lmen aliquid tangeret, quin a aureret: sed contingit multa fulmine percuti,quanilo tamen non aduruntur. ergo fulmen non est ignis. II praeterea .si fulme esset igni, vetere tibi Argum e . a genitus vel aliunde delatus non est ibi genitus equia nubes stigiga non potest eo ait rarium sibi generare,sed potius corrumperem eque aliun Ae delatus est ignis,quia non vigetur a quo loco fuerit eleuatus. Tettio Fulmen est exhalatio: ergo non Aerum; a est ignis.Consequentia est bona. Et probatur anteeesse iis quia fulmen est aliquid eleuatum per virtutem solis ad mediam regionem aeris: sed ibi eleuatum, vel est vapor, vel exhalatio nil suime non est vapo quia vapor non est se eus ergo oportet si exhalatio,& se non est ignis. In eonifatium est Aristotes.hic in litera. Iri eontra
'Isto solutione notanssum, quo δ sol virtu Notan s. a. . te sua cum elevet vapores,&exhalationes, interdum eontingit ista Auo misceri, ut simul eleuentur, de commisceantur: tamen
eum differant in hoc, quod exhalatio si seca, pariter & calida,& vapor si ii timidus, si imul & easi gus: vapor non est eκhalatio: quia humidus,& caligus: neque exhalatio est uapor quia calida in sicca:scut aer non est ignis Atque cuin vapor densetur in nuhem ratione humidi, visat aptus a/plia . uiam, contingit exhalationem ibi in eludi intus in nube,quae cum si calida, Ssicca, obnubem quae iam frigi3a est, cum vapor peed id erit,iam in nubem condensatus, calore.& obtinuerit Fgiditatem, sequitur quoaratione eontrati ipsa exhalatio inclusa st itior, & per atiti paristasti sit intensior. Virtus enim Vnita portior est se ipsa dispe=sa. Atque exhalatio fortisseata non conti
337쪽
nuata cum nube, quae rit exitum , ct concutit latera nubis varie: es eu hoc causatur tonitruum. Et secundi, in diuersitatem is sit, des halationis, essecundum aliam iti a liam dispostionem nubis, re motum eius dem exhalationis inclusae, contingit toni trunm alio,& alio modo steti, vel leue sotiare, vel tartiter, ' Dimium vehementer: ita ut aliquando eκ vehementisono laedatatur sensus auditus mam eseedens sens bile Aristo. ,. de corrumpit se niam. Et ita solet fidei eoui
anima.iext. motio auris ex tali sono tonitrui, ut cor-
3, ruat homo timore,& toties quoties tangat nubis latera exhalatio inclusa causatur to
I in tali percussio ite contingit nubem ri si & si non incendatur, erit Typhon; vel Lenephias: ut in praecedenti speculatione di nim elidat sὰ incongitur in tali eκitu, &ruptura nubis, exhalatio: vel mouetur, 3c dispergitur in latus, ct vocatur fulgur: sicut sepissime contingat, mado sunt tonitrua. Et quanto tonitrua frequentia, & vario, desulgurationesIt aliquando proner Arte
impetuis,&sugam contrari j veint igniendo usque a 4 terram, ct tandem evanescit,&nulli nocet,&sunt pulgurationes, & tam vehementes,vt videatur coelum rumpi, cutamen illa ruptura quae anparetiti sui rest non tu cinuo, sed in ipsa nube . Et quia
non sum per suod exhalatio in nube inclit s. in uetur, uti bis mulpitur teqiritur quod ii ontemper quando est tonitruum, si fulta gur vel coruscatii, ,licet eoruscatio, aut sulgur de quo serint, cli) non contingat sue
'l Si tamen e halatio ut nube inclusa , &sortili cita iti e Litu, ct nubis ruptura, incendatur,ut ad terram descendat,& non evanescat ut fulgur,seu coruscciti inest sinen. Nolanil. i. Tonitruum quippe secundum Aristo inlio e. a.desinitive esu sonus in nube expercus ione violeta exhalationis calidae, es seca , cito inflammabilis,intra nubem contiα Dentem, ubi simus loco generis, cum omne tonitruum soniis stid non econtra, omnis
soniis tonitrumn sititi nubemam &s sibi sis iis audiretur, auum in nube,nullus tonitruum esse ais rivabit.percussio insuperviolenta ad illud est requi sta cu steκ percutiasione ad latera inibis ut in prima con clu. licen aus)cotra inclinatiotic tam laterii, ij rinae sublicitialis percilii et i .Materia eius ilicii ui sit exhalatio calida,exsiccam ad hoc quod tonitruum sat prerequieitur talis exhalatio inclusa in nubis corpulentis:semper enim una materia innanmato in tonitruo apparet, cuius nomen coruscatio est. Et di citur ei to inflammabilis ea propter,quia vetosa es halatio non causat tonitruum, cum non si cito inflammabili non obstante qast in nube. Et tan lem dieitur, intra nubes continentes: eo quod si aliqua sit exhalatio
habens omnes conditiones,liae ultima evicepta,non causabit tonitruum .sio solutio Delonamus. i . concluso. Ε halatio in nube inclusa percutiensia' a. C., luctera eiu , tonitruum causat. Probatur. Ve- Ratio. re causatur tonitruum tu nube: ergo eκ aliquorum percussione: quia sonus nunquam
sit sine percussione corporum:ergo vel cau si tureX collisone voporis cum nube, velahris cum nube, vel Ohalationis: sed non causatur eκ percussio ite vaporis ad nube: Nam cum nubes sit ipse vapor codensatus, non est Unde talis sat eollisio. Neque est aeris colliso cum nube quia non in iustis es aer in nube,qui si includeretur, in nubem posset conati, siri ut pluuia fieret sciat contingit intra viscera teriae,&non feret talis collisio. Manet ergo quod sit eX exhalatione, quae ibi inclusa antra nubem petat Grutum, &non inueniens,s attonitruum. secunda cocluso.Exhalatio eadem quae , . chneu inclusa in nube suo motu causat tonitruis, s rumpatur nubes, do in exitu iracendatur, incito dispareat,sulgur est, seu fulguratio. item Meit. Probatur.Vere sulgur, seu cO- Ruit, ruscatio contingit post tonitruunti ergo ibi tiliquid est incestini:&n5 vapor,aut nubes cum semper maneat: neq; aere quia no est inflamabilis ergo erit halati quae facile in Datura ignis transit obiiccitatem,&caltilia talean Nube enim non potest aliud excogitari, nisi vapor,aut aer, aut e&halatio..e Disi, si dispareat cito,&no maneat quias manet,non erit coruscatio aut fulgur,sed sui naen:pro quo sit tertia concluso. Isis halatio incensa in ruptura nubis Ju- , .cia latrans,sulmen est, cuius variae sunt species. scitet es Aristotel sulmen videmus esse aliquid igneum,& incensuimerso vel est vapor ut aer, aut exhalatio: sic non est va
por: luia ex vapore sit aqua, & caetera alia meteorologica, quae frigida sunt: neque est aer incensus ergo es exhalatio,quae admogum quo contingit in siice ex pereus
sione aliutius pidis, vel chalybis, quod
338쪽
specula. . De silminum generatione. 3 27
ignis excutiatur, se etiam in percussione illa quae continsit in ruptura nubis, eX tactu eius sena exhalationis causatur ignis eae incenso ne eiusdem exhalationis. Et tali, accensa exhalatio aliquando directe deseddit sugiens cotrarium, interdum mouetur lateraliter ex obuia alicuius contrarii, ut costat expetientia.' Quod sint variae species, tua; ponit Aristot. Quod unum sulmen sit subtile pene tians aliud sit grossius adurens Et hoc eonti tigit secundum diuersam exhalationis dispositionem iam scut in illis quae apparetexes halatione incensa, ct in cometis quantum ad ligura,& Auratione,&eri materiar diuersitate, eo modo oportet intelligere insulminibus ut secundum aliam. & aliam dispostionem eiusdem exhalationis contingat fulme variari qua tu ad durationem, de quantia ad illa quae operatur &tanta est, ut antiqui non attingentes ad effectus varios
Antiqui pu a fulmine prouenietes,quo modo per natu steri Esth ,se xam cotingeret,putauerint tuline titille virtutῆἡiuitia. tute diuinam,&no aliquam exhalationem
incensam Miranda haud dubie de fulminis eoi itione & efficietia leguntur experta, quae statim in s ne apponentur si non otii
Dia aliqua tamen notatu digna. Hoc quod diui de stis mine in nubis tu plura, causato eκ exhalatione in exitu in
censa,etiam debet intelligi fieti posse in tetra nam in visceribus terrae etiam exhalatio includitur,eκ qua terraena otiis, qui velut in nube tonitruum est & cum exeat, si insanimetur,&duret, ulmen erit, scut corusca
tio,&sulgures statim dispergatur,& evanescat ob paruitatem materiae:& potest gu rure ad horam .Et poterit esse dispositio talis in terra,ag modum quo perpetuo fontes generantur ex aere incluso, &vapore in poris terrae eleuato, ut emiso uno, alter ingrediatur,vel eleuetur,&sontes cotinuetur,etiam perpetuo ignis emanet e montera gnas et seutiti monte AEthna spud Siculos, &in qu , h, soti aliis naustis locis, & in Vulcano eontingit, . . qui mos est prope ciuitatem Mexicanam, dista fia. 1 .leucas qui quotidie fere emittit fumum spissum valge scut ge fornace exire solet.Naturaliter inquam potest euenire eX eκhalatione a sola ibidem in terra continue eleuata,quae Sineenditur, de emittit fumum,ut solet ignis accensusIotest enim esse continua exhalationis eleuati vel generatio eκ continua solis o Per
tione. Et fulmen est ibi in terrae quia est e Mhalatio incensa durans Fulmini, essectus varii,& experientia cogniti sunt. Qtiando fulmen est subtile penetrativus p simi hi
ubi maior resistentia tria gis operatur. Et co e ues stilini tingit ossa animantis comminui a sulmine, nii. manente earne illaesa: se ut &ensem 4 inu seri, manente vagina suae laesone.
I solet non adurere, sed disii pare,' stavi , me illog quod magis resistit. Coin burit,s aduritis Aetia stat omnia, si bue multum, sue parum resistant.
Contingit dolium frangi vino plenum:
ut maneat vinum illaesum k per tres dies: quod contingit: quia vini viscostatem ad exteriora pelleus, facit ad modum pellicular, ut contineatur intra pelliculam vinum, sicut continebatur in vaser est tamen vinii
Animalia venenosa percussa a sulmine, Ietiams non moriantur perdunt venenum,s non venenosa tacta,venenosa fiunt. Contingit hominem, quatituri uis in e X- strema parte digiti percutium a fulmine, obvenenu contractum insciis mori ,setit ex mors anis rabidi,vel viperae. Raro est, an innat percussum a fulmine e r
dit ut sumus experti quod fieri potest, uel quia homo habeat remedium contra sus men, vel ab aliqua alia occulta proprietate. si dormiens pete utiatur a sutreine, inue gnietur mortuus, culis apertis,& s vigilaus habebit clausos. O mnia percussa a fulmine faciem veria stunt contra locutae, a quo venit, tanquam siti natura sit inditum a nocete se defetigere. Foetus in ventre matris perit ob sulmen, i is matre seruata absque laesione. Contingit fulmen aliquando in sereno iidie cadere,& nocere, pro quanto eleuata exhalationesne nube ad mediam regione aeris reuertitur,s incenditur ut fulmen.
i Sua subtili natura cle pariete in pariete, i a. de cubili in cubile, de superioli ad inferiorem, S de inseriori ad superiorem potes:
transruraliquando lateralitere in tergum circulariter,&alijs multis mo/is. Et videtur transire de eκ tremo cia extremum relicto medio id est,sine aliqua operatione in mea fio Interdum euenit vi guobus percussis a rafulmine simul, via ut moriatur, alius Non.
339쪽
Ego enim noui homine cui contigit,cum sit nul esset eum cilio deambulas,s eius exhalavit auimam Sipse sine laesone mansit Fulmen aliquando vestepatini ill ei Ahominis tunicam lineain adniit: audiui quide ab homine cui contigit. t Remedia eooteas ulmina di eunt esse loea subterranea, ad quae Don pertingit.Dicunt etia Lauiu arborem, S similiter coriu vituli marinissit seneca dicit Imperatores habuis/e in usu tentoria in euercitu de pellibu, vitulorum marinoruimul essent tutiusulminibuά Tiberius Caesar utebatur Laurea co
rona ob remidiuui,de tutameu contra fulmina.
Hum, 'IAd primum dicendum,eontingere quod siluae penetret, sce5iuinita vel sine Lesione penetret aliquasso et, penetrado adaxat sed litie euenit es diueesa eo litione puliuitii sinam dato sit igni; accensu , tanta tauen potest esse raritas illius exhalationis, ut ob paruitate materiae sat transitus sne laesione,sicut etiam eontingit insanima tamen s quis tangeret ferrum ignitum adureretur. Apparet etii in stuppa incenta,quae ob raritatem non laedit tangente. No ergo tollitur quin si ignis aecensus tale fulmen. Adseeundum dicendum,esse litiem ibi Ad. genitum eX exhalatione ibidem existente incensain ruptura ipsius nubis sicut intelligitur eXcuti ignis ex percussionesticis. Ad ieetium dicimus,sulmen esse exhala Ail. tionem,sed non quocimque,sed iiacensam, es incensa ignis est,iti materia tali scut igiani, est in eaoonibus, di igni, est in ligno: nam ista incensa ignem causant:ita exhalatio calida,&scea antequam incendaturino habet quod si nixtamen accensa, adu hct effeEhus exercet ignis: ad modii quo aerii incendatu desilit esse aer,&st nisi iti exhalatio, quae durabit usque dum materia
Finis libri secundi meteororum.
340쪽
stotel. tractat de Halo, quomodo causetur. De Iri--de,&diuersitate colorum,atque de virgis, &pa-
Stadius refractus.Antecedens probatur ex Aristotele, qui dicit lue M intelligendum quomodo si Halo, oportet intelligere continua speculae sed omne quod per speculum vigetur, est perrassium reflexum,&non refractum: ergo
. Arrume. 'ISecuta Ao.si Halo seret per radios resi os vel esset ad perpendiculum,uel a perpendieulo sed nullo istorum modorum cotingit.Non ad perpenssiculare: nam sit ra
dius.a.b. perpendicularis,Ma. c. radius reis stactus:tune quaero,utruminter ra/iuima.
h.&.a.c.sint alij radii refracti,vel non:si no, hoc est contra experientiam:quiaubicumque ponatui oculus,videtur Halo: ergo oportet sit per aliquem ragium si sititalii ea
dij medii sequitur quod non magis dicit ut
rasius refractus ad.c.quam ad aliam diffsrentiam extra.a.b. sic ita si refractio ad ad perpendicularem, scut a perpediculari. In Mistia. In contrarium est:quiaHalo apparet, videtur:&non est per reflexionem radiorum: quia sic non oporteret semper dum videtur quod esset vapor , vel nubis inter oculii 'astrum,quod en contra Arist. er o est perrare actionem radiorum. pro solutione oportet notare,quisa Ha- Notami 1.lo est quidam circulus apparens circa sole, vel lunam sub obscurus amo S circa eandelam solet esse , maxime quando aliquis a somno surgit.Εt Halo aliquando apparet
secuDAum circulum integrum, aliquando secundum portionem circulit . frequentius apparet circa lunam, quam circa sole: eo quod luna non habeat tantam virtutem resoluenἡi vapores,ratione quorum Halo causatur,&rarius circa solem: quia potens est dispergere,& consumere vapores. Halo,&Corona sumuntur pro eodem ut inquit Vitello in. io.stae perspectivor:&pu- vitello tat hoeesse de mente Aristotelis. De Halo vel Corona sumunt naturales pra nosticum adserenitatem aut pluviam, aut ventum i nam si Halo qui apparuit marcessit, est signum consumptionis vaporis: & sc est serenitas i s condensetur, est signum pluuia r quia iam nubis condensaturis tamen eκ una parte incipit defiee-Π,S non eκ alia, ventum futurum declarat 3c eontingit in supremo aeris, infimae regionis. l Secundo notandum, limerentiam esse in Notitid'. fi
Raaius directus est ille, ut aluminoso in di i 3. att.3. rectum tendit.Reflexus qui in occursu D paci reflectitur vi in speculo contingit; aa , modum quo pilaresIijt a pauimento,&sicut dicimus radios solares in occursu terrae reflecti,& calidam Yeddunt hane infimam regione aeris.Repractus dicitur radius,qua AO ladius emissus a luminoso in occursu alterius medij,vel densioris,vel rarioris restagitur:vt noti in directum procedat scut emanabat a luminoso ut si quis existens in baere videat aliquid in aqua itaqj rassij emis- scivisibili existenti in aqua, procedentes per aquam,quando veniunt ad aerem, qui est me3ium rarius, lispergantur,& res rarisantur: ves e contra,s si oeuliis in aqua, dc