장음표시 사용
211쪽
cta talia contingentia, quam non contingentia cognoscere, consequentiam siue connexionem idem Alexander negauit. Quinimmo si praecognitio, inquit ille, contingentiam tollit, prae cognitio ipse eli impossibilis. Quoniam contingentiam esse Scit necessatium, quod quamuis in se, Mad rei ueritatem, sit optime factuin an tamen ad Arillotelis opinionem bene actum sit i i dicent alii Mihi profecto consequentia, Physice loquendo, necessaria semper ad odum ui nisuit. Non enim Physice ut dictum est, loquendo secus euenire poterunt singilla; quarta a Deo praecogi sita sunt; si ea Deus ad amussim cognoscat. de ipsi auteni antecedente, a cunctis quos ego nouerim Peripateticis dubitatum semper fuit, quod uel nihil extra se, uel saltem n0n haec sub coeles ta intelligere Deum, crediderint fere cuneti interpretes Aristotelis, quod libro duodecinio primae Philo phiae parte prima supra quinquagesimam, et lib. scptimo Ethicorum ad Eude-inum prope finem, ipsemet fatis expresse affirmasse uidetur quod ipsi in libello de Mundo, mi acinio tum quorundam regum ut Cambysis, Xersis, Datii exemplo, quos ut dicebat opus quodlibet dedeceret agnoscere copiose satis iterum confirmauit. Et ideo Auerroes in De itruci. disput x dubio priino, Deum inquit cognoscere siligialaria, suiu uerba; quae surscientiora apparent ex improuisio; quam uerba Philosophorum: Et disput. O, dubio Pii. Veri inquit Philo Dphi, non attribuerunt Deo scientiam, neque in particularibus, neque in uniuersalibus: Et Alexandermes si tamen illa expositio sit Alexandri libro duodccimo ctaphylicae parte XXXVI primum intellectum extra se quidpiam intelligere negauit. Qtiainobrem Cicero libros cundo de Diuinatione magis sortassis quain Alexander uisus es cum Ariliotele sensisse; quando consequentiam, atque deductionem admisit quidem; sed assumptum abiecit. Et eius
falsitatem, ex futuro quopiam contingenter euentu, ostendere nitebatur ita nanque loco citato Cicero scriptum reliquit. Nihil enim est tam contrarium rationi constatutae, quam sertuna ut mihi ne in Deum quidem cadere uideatur; ut sciat quid casu,& fortuito suturusia sit. Si enim scit certe illud eueniet; in certe eueniet nulla fortuna est; est autem fortuna rerum igitur fortuitarum nulla est praesensio hactenus Cicero. Carneades quoque negauit Apollinem polle aliqua praecognoscere, nisi illa, quorum causae uel praecesserunt, uel saltem ita naturales, rei fica-CLS sunt; ut nec causae impediri, nec euentus ab aliis causis profici ci possint. Verum etsi suturi duntaxat contingenter euentus meminerit Cicero; diuinaeque illud tantum praecognitioni op-Posuerit; censuit tamen ille; nullam esse, apud eos, rerum cognitionem; nullamque itidem Procurationem inuod rerum humanarum cognitionem diuinam, di procurationem condi n- gentiae, temeritati, nec non hominis arbitrio, aduersari sit ille arbitratus. H igitur modum dicendi, quem Arii totelis doctrinae magis accommodatum existimo, nunc sequutuS, quatenuS uidelicet nullam rerum istarunt, apud Deum, cognitionem extare a stimat: ad argumentum &ad singulas argumenti confirmationes, Peripatetice dicemus. Qii id nanq; ad idem penes Ethnicorum quorundam Theologorum decreta, dicendum it, qui a sumptum admittunt,4 cuncta Deum praecognoscere confitentur, paulo post tum ex Platone, tum ex atra blicho declarabimus. Risio DE ME igitur ad argumentum Aristoteles, deductionem quidem cum Cicerone admitteret quoniam si rerum omnium Deus cognitionem habeat & hanci ut par est in fallibi- Iem, omnia ineuitabili necesstitate, citra dubium eueniunt: antecedenS uero negaret penitus. quum illud primo loco probaretur: qnonia alioqui Deus negligens, Signarii uideretur. Dcum ignarum,& desidem esse, non concederet Aristoteles, etiam si harum rerum cognitionem non haberet. Rerum enim illarum notitiain Deum ideo n0n habere diceret, non quia uel ignarus, uel negligenS sit uel quia in earum cognitionemnitatur, mon ualeat, ex impotentia sed quia diuiuinae praestantiae, summaeq; illius persectioni, huiusmodi de rebus tam indignis, tamq; in conliantibus cognitio repugnare censeatur. Quemadmodum enim ex hominum quidem Principum dignitate non esse dixeris, cuilibet operi incumbere: ut uerbi gratia exercitus Ducis, aut Vrbis praesecti, atq; etiam domus primarii fasciculum sarcinarium componere Ita Deorum dignitati haec materiata, elementaria uilissima opera intelligere, absonum, incongruum esse, censuit Arist. Cognitioni autem diuinae non ibitina plusquam hii manae ille tribuit te tantum tribuisse certum est ut illam, cum humana conferri non pateretur. Est enim illa perpetua, contintrari, foelicitas, circa nobilissimum, persectissimumq; obiectum quod propria essentia est scin per intenta, Puprema rerum Omnium causa, Malii admirandi S modis excellens adco, ut cuin eadem-, cx huius Philosophi sentciuia, humanam cognitionem, qui sit mentis compos conferre aliquomodo uel possit, ues audeat nenio.
Ad secundam assumpti confirmationem respondetur; laec subco lettia Deum non cognoscere. si sit rerum omnium causam, asthritur.
212쪽
Vvia secundo loco assumptum probatur, quoniam Deus prima rerum omnium causa est. sapienti sis imu S, ergo re omnes cognoscit. Si enim ea non cognosteret, quorum est causa, non posset esse sapientissimus concedit Aristoteles, Deum esse primam rerum omnium causam; eundem cj; sapientissimum quain quae uis alia causa, in effectum quolibet magi essicientem, effluentemq; ,
atque, si in scholis eius dicere liceat, illabentem magi S non tamen omnetra fiascetum, Omnemque rerum euentum cognostere illum admittit ratio est illa,
ni illam strorsus quod in tractatu de Diuina Prouidentia ad opinionein Aristotelis D. Ioannes Franci cus Picus minu S aduertit imperfectione,uel indignitatem claudere, costantissimum est. S i dixeris est rerum Meffectuum omnium causa: seipsum persecte cognoscit ergo effectu cunctos, cum perfecta relativi notitia, sine correlativi cognitione haberi non possit.
iis s=o Nos Eo, Proclum super Parmenide cap. XXXI i hac ratione, aduersius Peripateticosilium fuisse; sed illam no superius cap. X X VIII, quarti libri, ex Averro lib. duodecimo diuinae Philosiophiae commentatione LI. dissoluimus; in quo loco, ita scriptum ille reliquit Deus scit omnia, secundum quod sicit se tantum, sicientia in esse quod est causa eorum esse, uerbi gratia qui scit calbrem ignis tantum mon diciturnesici re naturam caloris existentis in reliquis calidis', sed iste est ille, qui scit naturam caloris, secundum quod est calor. Et similiter primus scit naturam entis in eo quod est ens simpliciter. Haec Averr. quibus quid ad difficultatem Peripatetice dicendum sit, relinquitur manifestum. Ci arguis, si ista Deum ignorare posuerimus constituenda crit superior aliqua causa, quae
cuncta praecognoscat, meum dirigat, ne erret ignarus. Dicendum,argumentum nullum e se; quia omnis substantia, quo natura sua prior est; est etiam praestantior, dignior, ideo uirimarius rem a. persecti sisima. propter eius excellentiam . propter rationem ex Averroc, paulo ante redditam , negaret Aristoteles harum rerum cognitionem; nec propterea, ignarum Deum aut errabundum existimare debemus, quum aeternis, Linobliquabilibus legibus coelum mouet; cuius motu, lumine, immutabili ordine, mundum uniuersum administrat. CuM rursius idem ex opposito consequentis suadere conaris; quod non possit Deus esse sapientissimus, S ci quae producit 9 ignorare negamus iterum argumentum; quoniam sapientiain non in multarum rerum, sed in eminentissimarum causarum potissimum, ii ipsius entis, quatenus ensest cognitione statuit Arist. at Deus ipse perfectissimum ens, eminentisist-mam rerum omnium causam id est seipsum cognosci, seipsum igitur tantum cognoscendis Pientissimus Peripatetico existi in abitur.
Ad tertiam confirmationem assumpti respondetur; meum tametsi aeuo aut etiam aeternitate metiatur, ista tamen non cognoscere Peripatetic asseritur; ibi ter non onansa, quae abstracta esse dicuntur, intelligere, declaratur. CAP. XI. RAT 1ONE tertiam pro confirmando assiimpto deductam, quoniam tempus ad aeuum reducitur igitur, quae temporere explicantur, omnia potest uir- tu aeuo mensi rata cognoscere Arist. ad aeuum tempus reduci: quae diuersis remporibus complectiliaturi eodem illa omnia aeuo complecti, concederet;
non tamen consequentiam admitteret; ut quaecunque, quae uirtu Stempore mensurata, tribu Stemporibus, nouerit, uno aeuo uis illa cognoscat; quae aeuo ipso
mctitur. Cuius causa nulla alia est; nisi, quam diximus, summatillius uirtutis Persectio, di illius naturae dignitas, atque praestantia incomparabilis. Hoc loco obiter amice lector notabis quod superius etiam admonuimus aeuum proprie ex sentcntia Aristotelis, in Commentarii S de Natura coelesti, lib. primo non Deum soliina, sed substantia omneS, Onan in tuam, non abiti taS solum, sed generabiles etiam, corruptibiles Cnon quidem qua generationi uel corruptioni obnoxiae sunt sed qua duntaxat substaiatiae sunt, maturae quaedam quae suo modo existunt semper, permanent, metiri quod ipsae rerum substantiae, ut iubilata'
tiae sunt quas Metaphysicus quid litates appestat a materia ut in tractatu nostro, de Subicci Metaphysicae copiose, dilucide demonstrauimus abiunctae, serit sentiam separatae at
Hoc autem praenotato, quana sutile sit argumentum ab aeuo. tempore, ad ea, quae VO, N mpore mensurantur, facile compraehendi potest; cum multa aeuo mensurari dicantur qVα ς
213쪽
cognoscunt quidem. I i obiicias, quoniam abstracta per essentiam omnia, ad Aristotelis opinionei , intelligunt qui igitur audeo ego aliqua ali erere abstracta; quae nihil intelligant aut cognoscant D PC E fallium esse, quod abstracta per essentiam omnia intelligant nec istud aliquando docuit Aristoteles . Sed hic est unus, ex maximi erroribus, commentatoris Averrois in libduodecimo Metaphysicae xxxv commento, Min lib. secundo de Coelo commento Lxi, in lib. de Substantia Orbis cap ultimo, in lib. Destruci passim, Min tota breuiter sua Philosophia diffusus Uerum est tamen; quod illa abstracta peressentiam, quae praeter hoc, quod per essentiam abstracta sunt; aliquid etiam per essentiam agunt,&operantur; intellectus sunt at illa, quae agunt nihil; sed essentiae tantum sunt,4 quid litates, nec intelligunt, nec aliquid aliquo modo cognoscunt. Melius igitur secisset Averro cisi propositionem sic enunciasset omnis potentia peressentiam abstracta, intellect us est; quoniam in ratione pbtentiae actionemri operationem intelligimus ad quem modum aduersarius arguebat. Virtus cognoscen tempore mensurata, tribus temporibus uniuersia cognoscit, praesentia, praeterita,& sutura; ea igitur illa uirtus co noscet; quae aeuo metitur; quoniam cuncta temporum curricula aeuum complectitur. Sed iam diximus non urgere argumentum; ex diuinaevi naturae, cognitionis praestantia. pAd quartam assiimpii confirmationem respondetur, sicur Deus ista non cognoscat, aliae a prioribus causis assignantur. CAp. XII.
D FARTAM eiusdem assiit apti confirmationem, quoniam nihil obstat diuino intelleiotui, quin omnia cognos cat, igitur&c. Respondeo, non ideo non intelligit Deus omnia; quod suippiam diuino obstet intellectui; sed aliis multis de causis primo, quia, ut dictum si perius, repetitum saepe suit, diuinae repugnat persectioni,&digrlitati, res omnes, materiatas praesertim , tam uiles cognoscere quemadmodum enim humanae imperfectioni, Mintellectus nostri tenuitati in lib. primo minore Primae philosophiae persectam, Mabsolutam de diis cognitionem repugnare, asseruit Arist. , quod ad diuinas mentes contemplendas, non secus quam oculus uesipertilionis, ad lumen solis, hallucinetur, hebeseat intellectus nostrii, tura ita diuinae praestantiae, supremaeq; illi, atque persecti sisimae naturae istam de rebus uilissimis cognitionem repugnare; tum lib. duodecimo Prioris philosiophiae, tum alibi idem affirmauit.
quod uilis nimis atque abiecta, Sinconstans prorsus sit reriam hartim cognitio. SECUNDO quoniam materia quo minus de caducis omnimodam cognitionem Deus haberet; etiam habere ille posset tuae augustis sim naturae ea non repugnaret, obstaret Non uuidem quae Dei, sed quae ipsitus obiecti cogniti esset pars cognitio ctenim & scientia ab actu fbrina Iieit; materia autem prima quamuis exue ens actu sit quia tamen omnisorma prorsus, si illius naturam spectes, lib. primo Phylicarum ausicultationum carere probatum est . propterea iuxta Aristotelis decreta, ex se, naturaque sua prorsius cognosse,no potest. Quod autem ex propria is intrinsecasia natura cognosci non potest, ab aliquo intellectu etiam diuino cognosti non poterit. Quemadmodum enim Chimera, Centaurus, id genus alia, quibus repugnat esse, nisi sortasse Imaginarium,&, ita dixerim, Chimericum; per aliquam potentiam, etiam diuiuam, ad aliud este, quam imaginarium, deduci non posseunt. Ita quibus ex interna aliqua causia Mnaturae proprietate intelligito se repugnat; ab aliquo intellectu, quicunque is sit, percipi illa non queunt Non enim diuinus intellectu si ut cap. II lib. de Fato admonuit Alexander,potest esse imi ossibilium. Ad quem modum Theologus fateretur; hominem non posse a Deo effici rudibilem quod istud humanae omnino naturae repugnet; idest quoniam res ipsa effici non potes Quamob rem Angelus Luc. primo, beatistimam uirginem falutans, non dixit apud Deum non est aliquid impossibile; sed ait, non esse impostibile apud Deum, omne uerbum; idest quodcundu Quod contra lustionem: pugnantiam ita exponunt Theologi non includat Quicquid enim contra cictionem implicat, uerbi dicunt illi rectissime, rationem habere non potest
ae Tm iod enim ut paulo ante de prima materia dicebamus,de sevi ex propria
ratione,' trinseca natura sua ignotum est; sicut per nullam potentiam fieri potest cognoscibile 'ta a nulla potentia etiam diuina cognosci potest. Infinitae autem successiva quadam serie, &
214쪽
oerpetua eneratione lint, ad inentem Aristotelis res sublunares; quod mundus aeternus sit, neestenerati uel creari, nec corrumpi, uel ad nihilum redigi aliquo modo possit. Atio quod futurum contingens quatenus contingens futurum est est ignotum ut ne
Deus quidem praecognos Cre illud, ante euentum ualeat. Ss argui si plura igitur Sol illuminaret, quam Deus intelligeret. Absurdum enim uidetur, ut uis rei materialiSuin immaterialem, nedum diurnam excedat. Dic sti et Aristin pluralitate potentiam, atqire imperscctionem semper includi omni caulem etiam minima, uel leuissima imperfectio, ab illo supremo perfectissimoq; diuino intellectu,
penitus est abigenda. Ano si T. Quoniam DeuS quid unum Omnibus quibuscunque, quae a Sole passim illuminantur, simul collectis, excellentius, prautantius, augustius, quod propria essentia est, qua re fumo innium prima,&praecipua causa est&cui ci aeminentissime continet intelligit: hinc propterea sufficiens potest sumi arguinentum,ad Dei potentiam ostendendam maiorem eam esse, inco noscendo, quam lit in illuminando uirtu Solis. Haec fiunt, quae, ad tertiam rationem Stoicorum.&ad omnes eaS confirmationes, quibus eiusdem rationis antecedens, Deumque euen- tuum omnium praecognitionem habere, probari uidebatur, responderet Arist.
si ol,liciatur, quod ista non stare uideantur cum multis, quae a Simplicio, a Ioanne Gram. ab immonio, Syllano, ab Ale andro, a multi Graecisi ut nunc Latinos mittamus' Aristotelis interpretibu Sile diuina cognitione dicuntur; qui Deum omnia etiam materiata cognoscere, Arist aliquando asse uisse, fateri uis sucrunt. Rhspo NDEni Mus, quod quemadmodtim de prouidentia diuina non idem senserunt omnes o Aristotele Aristotelis expositores sed diuersi diuersa, Ita de diuina iidem cognitione ab inuicem dissenserunt. At quemadmodum in tractatu de Diuina prouidentia, eam selegimus opinionem, quae Iagis ad Aristotelis doctrinam nobis accedere,vi occurrentes difficultates facilius a- uerruncare uidebatur, ita nunc eam, de diuina cognitione, sequutituimus opinionem, quae dogmatibus eiusdem Philosophi nobis uis afuit accommodatior; ut mittamus interea, quod militi eorum Arist. interpretum, qui omnia illum cognoscere asis eruerunt; non ut in se esse habent in
ulla, distincte, Ied uel ut quadam specie diuino intellectui praesentia fiunt; uel ut eminenter inessentia diuina, siue tanquam in jersectisSimo ente, siue tanquam in prima, inlecipua, iis
c cacissima causa cuncta continentur Deum cognoscere putauerunt; cum qua cognitione stat Deusinoularia ista, ut sunt singularia,&ut in tempore sunt, nescire. Et de responsione ex Arist. ad tertiam Stoicorum rationem, te diuina praescientia, ex eiusdem monumentis praeclarissimis,
Ad idem tertium Stoicorum argumentum, quod ex diuina rerum cunctarum praec'gnitione procedit, ex Platone respondetur: in hoc cap. Platonis ad argumentum ipsum responsio tantum ponitur.
CAP. XIII. V PER EssE T, ut quid, ad hanc tertiam Stoicorum rationem,&ad omnes illas pro confirmatione assumpti, mi uinae rerum cunctarum praecognitioni assertione, deductas rationes responderet Christianus & Catholicus Theologus, uideremus Assumptum nanque, Mad eius probationem, rationes omne ductas ultro libentque ille admitteret: in deductione autem solum,& conneXione eidem difficultas esset, & labor aliquis Nempe quemadmodum illationem,atque argumentum Aristoteles ut uidimu admittebat: negabat autem argumenti assumptum ita cordatus Theologus contra, antecedens toto pectore confitetur, negat autem deductionem 4 consequentiam. Verum quoniam naturali tantum intelligentia duce,in eandem se e cum Theologis nostris, Platonici quidam magni nominis Philosophi devenerunt sententiam modumque quo seri potest est cum certa, Miallibili rerum cunctarum , apud cu, praecognitione, in rebus iis singularibus,ri materiatis, contingentia,& temeritas; Min homine uoluntatis arbitrii libertas seruaretur,doctissit me quidem, sed an ad mentem PlatoniS, n eicio, atque quam pulcherrime eXposiverunt. Ideo quod magno nobis criti sui, istorum praeclari istinorum philolbs horum, ad idem argumentum, responsionem prius exponemus; secundo de inde ab hoc libro, illam tandem, quam blam ueram, catholicamque esse tenemus, exhibebimus Veruntamen si etiam, antequam praestantissimorum horum Philosophorum responsionem iringamus; quid Plato ipse, ad hoc idem argumentum, responderet, breuissimis prius uiderim VS rem utile simul ac iocundam, non ab re, studiosis omnibus nos facturos confidimus Eoru ij ur, B qui
215쪽
qui atonis Philosiophiam sequuti suerunt; quidam, admisi antecedente, consequentiam iri Elamque connexionem minime receperunt. Quidam Uero admiserunt utrunque Concord qnanque sunt Platonici omnes in assiimpto. Sed de conne ione, uarii uaria senserunt. Nobi quod sine contentione. cum omni eorum, qui secus sentiant, pace dictum uolumus, in hac i, auissima difficultate, de sententia Platonis, dicendum uidetur; quod non istum assumptum, scilicet omnia cogno ere ultro lubens ille concedit sed tum propter diuinam de rebus omnibus praecognitionem, curam, prouidentiam, praeuidentiam, quae falli non potest, tum pror ter illam secundarumide qua prius sus ediximuS tum ad primam, tum ad se inuicem, causarum
annexionem, quam Plato non aseernatus est consequentiam etiam, cuncta uidelicet, ea praeter quae ab humana uoluntate, ueniunt,&dependent, ineuitabili necestitate, euenire, Plato non abiiceret. Illa etiam , quae ab humana uoluntate eueniunt, ex necessitate, ad Platonis do mata. euenire, multis sersitan non sine ratione uideri potuit. Sed hanc disputationem Platonicis re linquamus Et ad quem modum uniuersa Deus, ex Platone, cognosca ostendamus.
Ad quem modum ex Platone cuncta Deus cognoscat, declaratur CAΡ xiiii.
PLATONE communiter traditum est;&in Parmenide, Pythagoreos imita Flus, aperte se fatis exposivit; per ideas, idest per quasdam rerum uniuersiales cognitiones, cuncta Deum cognoscere. per uniuersales inquam cognitiones, idest per cognitiones, quae rerum uniuersitatem quandam, ac multitudinem, Min se ipsis aptissime unitissimeque compraehendant; Meandem multitudinem diuino intellectui distinctissime repraesentent quae quidem uniuersales cognitiones, indiuidua illa, quae in Orbe uniueris sunt, sui natura, praecedunt; nec in Indi uiduis sunt; cum abiunctae a materia prorsus sint; sed tantum ipsarum participatione consistere haec indiuidua dicuntur. Vuiuersales hae cognitiones, Mideae, ante ipsam etiam rerum productionem Mundi constitutionem,si Mundi fabricam ut non ulli Platonici dicere uisi sunt Deus aliquando incoeperit in mente diuina ita dixerim insertae sunt in ab eadem, io modo, idest modo a nobis prorsus inexplicabili,& si de modo etiam isto aliquid paulo post dicturi sumus, ema
nant; in eademque, dum emanant, permanent. Nec ideae uolum ab ea, sed inferiores etiam mentes,' Dii secundi suo modo derivant atque dependent. Ad has igitur deas, Deus summus diique Caeteri omnes, natura ipse, in harum rerum generatione,&productione tanquam ad exemplaria quaedam collimant , per eas cuncta Deum cognostere Platori platonici confitentur. Vnde in Parmenide Ficinus cap. 1 1, Platonem una cum Pythagoricis,multitudinem in primo ente posuisse asseruit. Ideae nanque rerum distinctae inuicem sunt. nisi enim essent distinctae, res distincta praesentare non possent per ideas igitur, eo quo dictum est, modo, uniuersales, iistinctas, res uniuersas Deus cognosicit Nisi enim inter se ideae differrent, unica esset idea differunt autem ut Platonici quidam dixerunt ex natura rei, & ratione formali quamuis interea in Deo,
uel ut quidam opinati fiunt in anima Mundi. in eodem impartibili,cunctae simul sint semelq;
totae. Neque se inuicem ullo paeto confundunt. Sunt enim mutua communione mirabili coniunctae,&mirifice, sua quad improprietate disiunctae. Neque aliunde habent, ut distinctae sint,
quam unde habent, ut sint. Non enim respectus illi, quales quales suerint, quibus ideas multiplicari dicimus; ab ipsis rebus ortum ducunt; sed ab ipso intellectu diuino, suam ad res propriam
essentiam comparante. Et si idearum nobis ortum aliquo modo diuinare sit fas; a naturis rerum,
sorinis, non ut in materia, sed ut in mente diuina sunt, sunt autem ut res ipsae singulae Deum imitari possunt; hoc est dictu, ab ipsa mente, Mab ipsa essentia diuina, in quantum res ipsas, rerumq; rationes, 'uidditates, intra se compraehendit eatenus autem eas intra se compraehenditi qua utenus ab eisidem se imitabilem cognoscit)producuntur. Et a prima, supremaque mente, ad menteSinseriores, emanant; in ipsaque nihilominuSprior. ut diximus)ac diuina mente perpetuo remanent. per quas, ut in Deo permanere dicuntur, Deum omnia cognoscere,lubens Plato ipse confiteretur. Ita enim & de antecedente, de consequentia,atque de uniuersa ratione tertia Stoicorum mihi uidetur esse ad Platonis opinione existimandum.
Idearum productio,in rerum in Deo cognitio, ex Platone, declaratur V.
216쪽
ERvM ENIMVERO, quo res, quae certe difficillima est, melius queat intelligi: altius paulo iterum repetamus; idcarum generationem earumque in duuianis mentibus unitatem, uel multitudinem,& in eisdem mentibus, perideas rerum praeco nitionem declarcinus. Vnde in euentibus, ineuitabilem necessita tem derivare, nulla difficultate, depraehendere poterinatis. Primum igitur, Deum esse intelligamus, sine principio aliquo, fine; a quo tanquam a primaia omnium supremaque causa caetera Sprincipium,&finem sumant; aliqua qui- nc uirtutis,&praeterea temporis, ut ista nostratia, subc estia; aliqua uero sui in m ' tutis praeterea sempiternitatis, ut coelestia cuncta& superioreSille mentes. Depen
2. ii secundum Platonem,& Aristotelem, omnia siue caduca, siue sempiterna, a primo. Veso, res cunctas Deum existimemus intelligere, per primam rerum ommum, supre u in Poet earum principium primum , quod est ipsemet Deus, intelligat inquam res: in hoc sileno secundo, non quidem ut res in se, realiter sunt, nondum enim habente fle, riditura sed tantum in ipsa diuina mente sic ut ab ipso Deo, opifice primo produci' mariue nossunt possunt autem eo modo ab ipsi produci; quo Deus ipsi cernit; posse res singulas, fio aliutio oradu, imitari diuinam formam, monitatem. Et illim ita cernit; dumque uariam sui bonitati fieri posse participationem. captum intelligit ridea producit quae, ut diximus,
distinctae sunt; ut diuinae parti pationis gradus distincti sunt. Per has autem ideas res ita dixesim adeatas intelli it. Vt ecce dum intelligit ormam suam, per modum uitae, non autem cogni Arii ut utar exemplo Ficini lib. secundo de Immortalitate animorum cap. X I. imitabilem, cincto it formam, deamque plantarum, rimul plantam intelligit. dum uero imitabilem per modum coonitionis quidem,sied non intelligentiat, propriam animalis deam concipita per quam intelligit animal, atque res caeteraS, earumque dea eOrdem pacto concipit, inteligit; ut diuernata ossunt res ille Deum ipsum imitari. Verum est, quod res aliquas intelligit diuinam naturam posse per se imitari aliquas uero, siue quia reuera habeant non esse potius, quam esse; siue uia esse imperfectissimum,in adiuina natura alienum ualde, non per se, sed per aliud tantum mandem imitari posse compraehendit . ideo re quasdam per ideas proprias, idest eas, quarum ideae, ropriae sunt, quas diximus diuinam per se naturam imitatas quasdam uero, ea sicili
cet, quas diuinam per se naturam imitari non posse diximus,per aliarum rerum ideas, Deus telli fiet hii nostidearum enerationem, siue creationem,&emanationem,&post rerumha'rum per easdem ideas,intelligentiam,res extrinsecus Deum producere imaginemur; eo fine modo, quo diuinam naturam posse eas imitari, perideas, tanquam per quaedam fiendarum rerum exemplaria, ille pridem intellexit. Qv ARΤ demum res uniuersias, non solum ut esse, ille diuinam naturam imitari possunt; sed ut iam sunt,&utiam, ut possunt, Deum imitantur; perideas cognoscere illum dicamuS; quarum ut dictum est,exemplaria ideae sunt. Nam idea a Platonicis diiunmir, emplar rei agendae.
De qua dissiuitione paulo post nonnulla disseremus. Sed ut paulo ante dictum est non eodem omnia modo per ideas Deus intelligit; quoniam non eodem modo omnia Deum imitantur, uel imitari possunt: sed quaedam per se, quaedam per aliud. Vnde bona quidem,' quae natura constant, absoluta sunt, per ideas proprias, mala uero, per bonorum; langularia, per specierum; partes, per totiuS, accidentia, per substantiarum; artificialia, praeter naturalia, quae contra naturam accidunt, per naturalium materiam, per formae priuationes, per habituum;
relationes, per absolutorum; da,4 turpia, per rerum pulchrarum ut luti, per aquae . terrae ideas; non per discursum,4 ratiocinium, sed simplici intuitu, cognoscere Deum, corum causam esse. ea efficere, uel per se,uel per deos aethereos, se eorum instrumenta corpora coe lestia,uc per Daemones,qui Deoru pedisequi,ab Academici S, nuncupantur, Plato est arbitratus.
In mentibus diuinis omnibus, sunt rerum omnium ideae sed in alio. alio numero. Idea praeterea in diffinitur,& diiunitio breuissimis exponitur. CAP. XVI.
ERUM ENIMVERo non est hic silentio praetereundum;quod Platonicorum nonnulli, inter recentiores Ficinus, libro decimo sexto de Immortalitate animorum, capite primo, in diuinis mentibuS omnibus, ponunt ad eaS; tanquam radios quosdam diuina mentis; sed quo propinquior men Sunitati duuia tuerita, eo magis una, Implex mens est; quo remotior contra, propinquior per Pau
in D ciores ideas intelligit, remotior per plures; non tamen per pauciore id S au ciora uident mentes superiores, quam faciant inseriores, quae per plures idς intelligunt. medicus nempe peritissimus futuros in aegrotante casus unico praeuadet agi c
217쪽
nus tardiores multis indigent uerbis Quamobrem tum propter recentis radii simplicitat Am 'tum propter sublimium montium unitatem, mirabilemque earum perspicaciam, in anaeli; Diissuperioribus paucissimas sed communisstimas ponunt, hoc est non communia, sed rilma,. illa disti iusta praesentantes ideas. plureSuero magisq; speciales per ordinem in sequelii bus in primo autem, summo De unicam Rem exemplo , non multum ab exemplo Ficini distante declarabimus Sit, uerbi cauta, in Deo idea entis unica, in propinquiore sibi mentecuae sint ideae entis, destidea substantiae, Midea accidentis. Et quoniam accidens duplex est 'absiolutum, relatiuum, in tertia &proxime sequenti mente sint tres ideae, substantia scilicet accidentis absoluti, accidentis relativi eo uidelicet modo, quo relatio habere potest deam' Quoniam rursiis substantia duplex est, corporea cincorporea sint in mente quarta entis ideχquatuor, una substantiae corporeae altera substantiae in corpore , tertia accidentis absoluti quarta accidentis relatiui,s ita deinceps descendendo, id earum multitudinem prosequamur Deus per unam ipsius esse ideam, quae ipse Dei natura est, intelligit omnia. Vna nempe Dei ei sentia una et dea id earum omnium uicem gerens, Vnde Orphicum illud
Ii po e so Infuit siue quod idem est id ea omnium perque hanc unicam ideam, cucta Deus circunspicit, distinctissimeque contuetur, tanquam agit arnis singula, ad suos fines dirigit, ad unum denique cuncta. Quoniam uero cuncta deae, in primo, una forma sunt in secundo mul tae; ideo Plato contemplatus, colores in lumine circa lucemis lineas in circu
Io, circa celatrum; inquit in epistolis
princi tum esse potius, quam in primo. Et in lib. de Repub septimo, ideam V intimesse causam dearum,ai seruit hoc est, ipsum bonum, in cuius idea ide omnes silan rum causa quae quidem deae in sequentibus mentibus multae, absolutae, inuicem differentes
undo ilices it oratio . Cuncta igitur ad eum, quem diximus, modum Deus ' Vm μ' o rui in ido una Deus. diuina essentia non cun
cta ut dictum est stingularia ista, materiata; immo neque species cunctas, menera Derdistinctas dea Deus ille summus, quo Deos cieteros depelidere Plat est pinatus ut Ouoniam distincta materiata indiuidua specie . . genera , unicam nie; ha ci
t i. I g '' δ' ς' primam, Seum ipsum Adde quod distincta iudi
uidua non habent , in mente aliqua superiores, distinistas ideas; sed qua sunt sinmalaria eiusdem naturae unicam habent deam. Est enim idea ut teste Proclo Xenocrate, im a caula exemplari eorum , quae secundum naturam conlist
ta stat Picitur causa exemplaris J quoniam causa finalis est superi
scilicet psium bonum; causa uero proprie euhoen quodammodo est inferiori est nanque artifex exempla ideale susipiciens, media est causa ipsi exemplaris dicitur Deorum qu Jeen ii, turam consistunt 1oluoniam non est idea singularium non enim secundum naturam consiste sngularia dicunturά Platonicis, cum nota semper illa consistant nec eorum quae, uel pera temuel praeternaturam sunt; sed harum singularium rerum distinctas,& inuicem Inferentes deζς si in his deae nomine uti liceat habent inferiores dii: quo inseriores, eo plures habet tormagis differentes ita ut superiores distinctas ita dixerim ideas gendae mones uero sicut stuperius intractatu de prouidentia dicebamus oranstularum 'rumque rerum cognitionem,&curam, si dicere liceat distinctas dea habe aeui, ' Hiiximus autem si dicere liceat J quoniam formae indiuiduales, quae sunt in materia non e secundum Platonicos ideae, sed dearum umbrae,& ueluti uectigia quaedam. Quamobrenn ritantum habet Deu summu S, qui ueram habet rerum omnium iotitiam riseri Irerum litam si gularium; sedό Dii sed quidam quidem omnium . quoad aliqua tantum, ut Dii inseriores. meo res riuero aliquorum tantum . quoad aliqua tantium, ut daemones, qui, duoniam in se 'Itone . Platonicis habentur; dicere possumus; quod sieu fh αα 'βμ
cari simplicissimam deam distin cognosti ; ita univer quum D o
que simul omnes caeteri, cuncta, qua in Orbe uniuersio sunt, eo modo duo. materiata, singularia minima quaeque, &maxima, magis. Inu's, pro intellectus πspicacia distincte cognostunt. Sed quidam pro ratione dignitatis , in rata eradii thhbpauciores, quidam uero per plures ideas, nunquam tamen qui per patares avi mi noraxς ligVnt, ut magi Sconluse; sed contra&plura,&distinete ,- , δμῆ-ψyςβ δμ minora in ρ De
218쪽
DC DIVIN PRAESCIENTIA. 1 oo De diuina Praescientia ex diuina Prouidentia de qua pridem dictum est,
&nonnulla hoc loco declarantur,4 Platonice considerantur.
A P. XVII. DEOR v x coanitione ab eorum etiam prouidentia fieri potest aptissime ex Platonicis argu elatum, de qua quidem prouidentia diuina&Augustinus lib. v 11 de Ciuitate Dei, Et Gregorius usisenus libello de Prouidentia. Iamblichus lib. de Mysteriis,& Proclus in Timaeo,&in lib. cui titulus de Duolo stia Platonis. Marsilius Ficinus in argumento Apologiae Socratis . lib. de immortalitate animorum, atque saepius alibi, omnes sere, qui sunt de Scho la Platonis, diserte, ac copiOSe fati S dixerunt. Qtiin etiam D. Ἱhomas quaest. vii rimae partis, nonnulla de eadem , ex Nysseno, Platonicis, disseruit. Nos si stupe- eius Platonis de diuina Prouidentia, Opinionem pluribus exacte fatis diligenter exposuerirnus non arauabimur tamen breuibus idem repetere; quo menti res firmius inhaereati cediuina cientia copiosior, exactiorque habeatur cognitio Triplicem nempe, ut prius dicebamus secundum Platonis opinionem, Diuinam Prouidentiam esse, Platonici sere omnes alle- fuerunt. Nos autem cum ex multis alii Platonicae Philosophiae locis, tum ex F,momi de inouatuor illam partes divisimus, unam Deorum aethereorum esse diximus, id est duodecim Mundi principum qui mentes sunt animarum duodecim sphaerarum . qui quidem primo S prin-
cinaliter rebus omnibus, ex consequenti, Orbi uniuersio, quoad aliqua, ut si uerba causa dixerimus; quo ad ea, in quibus indiuidua, pro integritate, perfectione iam uerti, communicant iuuantiim ad uniuersales . communissimas, utpote substantiae uitae motu S, generationis Lliui ut modi causas, prouident atque eo, quo prouident, modo res cunctas ctiam co- no sicunt; in uniuersali uidelicet; non quidem in potentia, per species a singulatabias ab liractas sied ut paulo ante declarauimus per rerum uniuersiales ideas, communeS;&quo Duilli immo Deo propinquiores sunt reo, per magis uniuersales magi commune cognoscunt. Quae in ipsis quid c minferioribus Diis, a mente diuina prima pro ratione propriae cuiusque naturae&propriae cuiusque perlectioniS, insertae,&ante ab ipsam et eo, quo prius dictum est,
modo, productae sunt. Hanc prouidentiam Dii Silli praesertim attribuisse videtur Plato ; qui ccelestibus corporibus , Mundi duodecim maximis sphaeris praesident potis Simumque Ammae Mundi quam in diuersis Philosophiae locis, Plato diuersis modis nominauit. In Philebo
nanque Iouem ducem illam appellauit. In sexto de Repub -άγ- , id est, Necessitatem . Inli de Regno, Fatum Plotinus Venerem illam quandoque uocauit, per quam quoniam uno animam animam primae materiae esse existimauit cupeta, quae mundana hac labrica continenturixquae aliquo modo materia constant etiam si nobi inanima sine uita uideantur ut aurum, argentum, aes, stannum, lapides, Iulusimodi uiuere tamen Plato est opinatus .alludens sorsitan Moisi, qui dixit, in principio Gen. &Spiritu Domini ferebatur super aquasJ ut per aquam, materiam primam intelligamus; quod omnem formam facillime aqua recipiat;&per Spiritum, animam mundi serri autem super aquam Spiritum, idem sit, quod primae materiae uitam, ab anima Mundi, tribui de qua Mundi animam lib. de Dogmate Platonis ita striptuni reliquit Apuleius. C estem illam animain fontem animarum omnium optimam, sapienti lSI-mam uirtutem esse genitricem subseruire fabricatori Deo, praesto esse ad omnia, inuenta eius annunciat haec ibi. In hac ipsa propterea mundi anima,aliquiis dogmatibus Platoni non ignobiles, rertim ideas ut dictum superius fuit non autem in summi ac supremi Dei intellectu, sed tantum circa Deum ipsum collocauerunt. Quem supremum intellectum nihil extra se, nihil si seipsum, nihil nisi unum, quod est supra Ensin res, obiecti uc intelligere sunt 1sti recte fati arbitrati; qui maxime unus est; a quo omnem multitudiuem, ipsam etiam dualitatem abigi Iubent; ut nequaquam seipsum, res ut duo sunt per duas ideas, sed siet plum tantum' unicam tantum ideam formaliter intelligat, cognoscat reliqua uero seipso Munica, quae ipsemet est , idea , siue per eminentiam , siue per extremam quandam luae notati contra gela' tiam&terminum omnia. In primo nanque&supremo intellectu deas quidem posuerunt; ed ut prius diximus supra omnem intelligentiam , sub unica sorma, omnes. In prini uero post supremum illum, intellectu,&ut nostri dicerent in angelo primo, ea omne ruri HS O-suerunt.&in quodam numero, sed paucissimo; intelligibiles quidem sua natura, nobis autem uix in aliis tertio intellectibus, a corporum commercio separatis, idea intellectuales posueriant. In ipsis animarum, uel diuinarum, uel etiam humanarum mentibus, insitas deas poli erunt; quas animaleSideaHlocarunt; in uegetali natura, naturales ideas tatuerunt; forma denique in materia Primus igitur intellectus, quoniam per unicam ideam quae propria ei sentia it, intelligit,&ab ea sola, tanquam a proprio obiecto mouetur; seipsum propterea tantum Odie
219쪽
ctive dicitur, intelligeres quoniam autem se persecte intelligit; ideo se principium, &causam re luna cunctarum intelligit; atrion potest se ut causam, principium periecte latclligere, nisi actiam quorum principium, lauta est, intelligat, Est autem rerum cunctarum alii a cuncta ergo intelligit non quia a quibuslibet moueatur ille intellectu Si mouetur enim tantum aisso pria essentia' sed quoniam ad ea illius cognitio tamquam ad imum4 extremum suae intelli heri
tie terminum, peruenire dicitur. Quamobrem optime de Deo dicebat Orpheus θαναὰ auu παι τα πακουρις, α παντα φια Tεις, id est, Omnia in tu SinspiciS, Omnia intus audis, omnia di
stribuis. Sed redeo ad prou identiam, ex qua, tit diximus, de rerum, apud Deo. cognitione fieri potest aliquo modo Uufficiens Platonicis argumentum. Cognitio dicebat Ficinus in Pat-men idem S prouidentia percunctaeque procedunt. Haec, quam Diis aethereis demandari diaximus ita in uniuersum prouidentia, bipartiri potest; quatenus corpora coelestia, s ii ei demasisistentes, praesidenteS e propria quaedam munera, ad rerum curam,&prouidentiam obire censeantur; etiam si Deorum aethereorum instrumenta, coelestia ipse corpora sphaerae uniuer1 esse dicantur habent enim singula animas proprias, sensibus etiam nonnullis praedita i qum-
imo singulae sibi distincta esse animalcula, Platonicis pluribus uisum est. Vt a Diis illis superioribus Gubstantiam, ruitam, a coelestibus corporibu S, animabu S motum, teneratio snem haec subcoelestia, a nonnullis Platonicis habere dicantur. Tertia prouidentia rerum singularium est, particularum, distinctarumque Ipecierum, ut hominis, bovis, cupressi, abietis, auri,argenti, id genus aliarum; quae etiam partiri potest; quatenus, uerbi causa, homo bifariam considerari potest: ut est natura quaedam ωsipecies, a caeteris speciebus, uel rerum generibus, distincta. ut distincta sub si indiuidua ipsa contineat. Et quocunque modo consideretur; a duobus generibus animalium eidem prouidetur; ab homines a Doemone, homo homini, equu equo: luparentes, istis, filiis, illi a ricolae illis plantis ut recte sie habeant prouident. Daemones uero alii aliis rebus similiter prouident; ut quidam homini non caprae, alii caprae non homini, uel cupresib. Et inter eos, qui homini; alii alias hominum nationes curant: inter eos etiam quinationem eandem, alii alios hom nes curant. alius enim Socratem, Plotinum alius ita nanq; in Dialogo, cui titulit S de Regno, ubi loquitur de temporibus regni Saturni, scriptum ex interpretere liquit Plato tunc ne totius circuitus princeps,curatorque primum Deus extitit, ut nunc per 'uarias mundi plagas, singulae ipsius partes a Diis principibus distributae sunt. Animalium quo que genera gregatim distincta, daemones quidam tanquam diuini pastores sertiti sint quorum quisque ad munus suum obeundum, sufficiens cum est ei; sine uti sinetulis, sicut ille uoluit, prae se sciebantur; quibus praeerat ipse. Haec plato Daemones tum ab astris, tum ab clementis, den O 'minationem luscipere, Platonici uoluerunt; an etiam ab eisdem ortum ducant, controuersia
est uater ipsos Quamobrem daemonum, inquiunt, alii dicuntur Saturnii, alii Iouit, alii SolareSSc. Rursum alia ignei, alii aerei, alii aquei . tribus Deos aethereos, Min primis summum Deum curam platonici istarumsubcoelestium rerum in particulari, ac prouidentiam delegasse serunt. Α-pud Platonem propterea saepe legimus, Socratem a Daemone proprio etsi non ad quodpiam pul-isum, ab aliquopiam tamen repulsum, uetitum. Non enim inquit Apuleius impulibre egebat bocrateS; quod uir, apprime perfectus esset per se ipse ad omnia congruentia sibi ostici
promptus sed prohibitore non tauri quain: si quibus sorte conatibus et iis periculum suberat; ut SINOnitu Spraecauerct aco mitteret caepta in praesentiarum quae tutius uel postea cape siceret; uel alia uia adoriretur. hacteiritSApuleius. Lib. primo de Diuinatione refert de Soctate Cicero; quod cum apud Delium male pugnatum esset Lachete praetore; sugeretque cum ipso Lachete ut uen tum est in triuium; eadem, qua caeteri, uia sugere Socrates noluit. Qitibus quaerentibus cur non Headem uia pergeret detinera a Deo dixit tum quidem ii, qui alia uia fugerent, in hostium equita tum inciderunt. Haec Cicero. Prohibebat Timarchum Socrates, ne discederet acGuiuio; li celsit,
&occisus est. Charmides in Nemea, uetante Socrate, certauit;&certasse, poenituit. Critoni contra Socrati Scosilium, rusticanti, arbori S ramulus percussit oculum. I)rohibebat etenim semper Socrati daemon. Inde exactiores Platonis expositores, Daemonem illii Socratis tu laneu, quia ad res al-ritSimas contemplandas Socratem cuehebat: tum Saturnium fuisse, asseruerunt: quod a rebus saepe illum ellocaret, ac repelleret: propclleret autem nunquam. Quemadmodum enim inquitui per Alcibiade Proclus apud Orpheum Apollo praeest Baccho reuocans cum a processu in Titanicam multitudinem sic Socratem reuocat siemper eius Daemon , qui pedissequus est Apolli
iri, intellectu Senim noster, est numinis Apollinei proles. Hactenus Proclus. tantam autem de
Noui huiuscemodi Daemones curam suscipiunt ut Porphvrius lib. secundo de Abstinentia ab esu cataraum, e Platone, disserint ut nos nunquam desicrant nec circa nos odicia sua quanti, quς Intermittant: sed indesinenter bona boni Daemones nobis procurent Mimminentia pericula, clpropellant uel pro iacultate significent; tiim per somnia, tum aliis modiς ita ut si pollenti Obis signi lacata disceriai, OmneSimproborum machinas probus quisque depraehenderct atquc cuit
220쪽
D DIVINAT PRAESCIENTIA. io i fj Hi nanque si nificant, inquit, omnibus sed non quivis significata cognoscit neque quilibet
D nota linere ualet sta qui iteras ante didicerit.
ndini at in ita mihi uidetur Plati interpretandus humanis
mentibus inserunt . qui etiam inquit ueluti ad aures loqui nobis aliquando uidentur; obuianto uis uobis poti si imium cum e uita mi aramus. Vnde subdit multa multis secris, priuatim,&oublice his opinionibus instituta sistat; instituenturriue in posterum praeter haec tria Deorum fenes quibus diuinam prouidentiam partiri diximus, est summi Dei prouidentia quem Deorum opificem, ac parentem appellauit Plato qui Deorum omnium, rerumque cunctarum quas Dii caeteri minores curant, prouidentiam. curam longe maiorem, quam illi habeant, lonseque diligentiorem procurationem, atque circunspectiorem habere dicitur. Cunctis etenim rebus tam caducis, quam aeternis, tam uisibilibus. corporeis, quam incorporeis, Minuisibilibus moi raturi cunctaque illi S distribuit; quae eisdem adueniunt; ut uno uerbo dicam ita metitur diiunt, temperat, ac ordinat uniuersa ut ab ius ordine excidere quidquam sit impossit bile. Sedd his exacte fatis Dduffuse a nobis, insuperioribus, dicti in suit. Si igitur cogniti'- ne in ex prouidentia, in Dii argumentari liceat, quum summus Deus omnibus omnia exhibeat, ac prouideat Dii minores omnibus aliqua; daemones quaedam aliquibus sine dubio conse en erit, summum Deum cuncta perfecte cognoscere: Deos minores cuncta quidem,ac io a ita persecte singulos daemones quaedam tantum, Odo quodam .Quum autem ut ex Platove saepe dictum fuit Dei scientia rerum causa sit: agat Deus libere quidem, sed ex necessitate: rerum euentus praeueniat Nam ideo inferior uirtus cupit,ut alibi dixit Picinus, quia eam si perior cupere decreuit cui dubium, quin cuncta, ad Platoni opinionem, ineuitabili necessitate proueniat' quod autem ideo inferior uirtus uelit quia superior uelle eam decreuerit uerbis Marsilii Fictui libro decimo tertio de nimorum immortalitate cap. V. lubens osteiadam. Non inquit ille quando anaelicus animus optat mirabile aliquc d opus conficere puta citare uentos statim superiores causae huic fauent uoto;& noua cupiunt quando noua animu alfectauit; sed contra, quoniam coelestes idipsum decreuerunt; iste cupit. Quo nam pactoΘ suturorum uentorum stat infu- pernis numinibus, praeuidentia. Haec ille. Sed de diuina praescientia, ad Platonis sententiam, quam sit illa, penes Platonicos, optima connexio: quae diuina rerum cunctarum praecognitione, ineuitabili cuncta necessitate euenire colligitur, hactenuS.
Tollitur dubitatio, Si ex Platonis sententia eueniunt cuneta impermutabili necessitates quod in superioribus junc iterato demonstratur quid
egemus daemone custodiente, uel admonente P. XVIII. Ei Q, his, quae de diuinitum praescientia, tum prouidentia Platonice dicta suerunt, quis obiiciet quorsum a daemone cultode admonendus erat, uerbi caula, Socrates, pro uia uitanda, uel pro aliqtio labore non suscipiendo uel quorium admonendi sunt a custodibus suis caeteri homines, siue pro religione, siue pro periculorum cautione, uel quorsum rerum nostrarum cura aliqua suscipienda,
uel a nobis, uel a Diis inferioribus est; si cuncta ad opinionem Platonis quod superiori capite ostensum fuit pro ineuitabili, impermutabilique summi Iouis sententia, pro eiusdem aeternae legis imperio ineuitabili, atque impermutabili necessitate
nobis eueniant Am hanc dubitationem dicendum est . Non frustra secundum Platonem, Meius secitatores, admonentura daemonibus homines: etiamsi penes eos, fato cuncta cineuitabili necessitate eueniant duplici ex causa prima, Quoniam Mindecimo de Repub. in Phaedro, Min Timaeo, saepe alias, humani arbitrii libertatem tueri Plato uidetur quod in libro de Humano libero arbitrio a nobis fusiuS declaratum fuit. In libro decimo de Legibu Sadmisit ille fieri aliqua a natura, allia a Rirtuna, no: nulla ab arte;&alias fortunam, inter causa obiter incidenteS, numerauit. ne igitur pro arbitrii libertate, ab aeternis legibus errarent homines admonendus erat quicque: Iuo daemone, tunc potissimum cum ad errorem se parabat. S EAE V Quoniam daemones,, Di inferiores cuncti, fati legibus, tum mi Iouis imperio, in primi Sobnixe procurant; ut ea, quae in fatis, id est in summi Dei decretis sent; a nobis, sicut&a caeteris inserioribus causis, perficiantur . ne a fatis,&a diuina sententia, nos, qui 'r' tales, &terreni sumuS;&a Deo tantum distamus; ut eius iussa capescere nil per internuncios non ualemus, aliquo modo delabamur. Cunctarum etenim subcoelestium rerum curam interioribus,