장음표시 사용
241쪽
quam adoraverimus, reuertemur ad uos intellexit quid prophetaret. Prophetas enim tune Abraham affirmat Ambrosius lib. primo de Abraham Patriarcha. cap. VIII, qui ait. Nam is se Blus disiponebat redire, immolato filio: Sed dominus, per os eius, loquutus est, quod para bat; captiose autem loquebariircum seruuli S, ne cognito negotio, aut impediret aliquis; aut e mitia obstreperet, alit fletu . Haec Ambrosius. Prophetauit ergo cum dixit f reuertemue ad uos Pat quod uaticinabatur, tunc temporis non intelligebat; sed redeundo novit; quod privuignorabat. opus est enim ad prophetiam, ut intellectuS: Deo excitetur eleueturque ad percitapiendum, quod praesagit non ut subito id, quod praedicit, uenturum intelligat , sed latis eri cum sanctis orationibus, lacrymis, ieiuniis praeparari ad prophetia intelligentiam diuinitus impetrandam nisi expressam habeat reuelationem; quia tunc, certo intelligit quod prophetat. Pharao igitur, qui suturam septem annorum inopiam Genes. LI in septem picis,4 septem ma- ζs bobus, stomnio praeuiderat, non est dictus propheta; quod binnium ii sionem tunc non intellexerit; nec post aliqualido, nisi humanitus, illud agnouerit plane, hoc est non nisi per intaterpretem Ioseph, post quatuordecim annorum completa curricula sed Ioseph, qui bilinii
uina, ac rei suturae intellectum diuinitus uere, solide perpenderat, propheta nuncupatus est. Nabuchodonosor, similiter qui sutura regna per Gmnium praesagierat; ac modo quodam praeuiderat; ingentem scilicet statuam illam; cui iis caput etat aureum; pectus irachia de argento uenter foemora ex aere tibiae autem surreae pedum una pars terrea , altera fictilis; teli-liqua, ut in Daniele cap. II, uidere potes, non intellexerat autem; non est dicendus propheta. Aurum nanque inquit Orig. Assyriorum, argentum Persariam, etes Macedonum, Ferrum Romanorum imperium protendebat. Idem aliud rursus somnium si,mniaverati ingentem scilicet arborem ad uidendum pulchram, edentem ructus tritos, per cuiu ramos aues uolitarent; Sub cuius seondibus bestiae morarentur , et reliqua, quae in Daniele cap. I, leguntur; non dictus est inquam propterea Nabuchdonosior propheta sed Daniel, qui bitania ista apprime est interpretatus, propheta dictus est per somnium istud a rege uisiim, multa diuinitus de rege pismata futura certe Daniel &prarii id erat,4 praedixerat. Neque similiter filius eius, qui post eum regnauit, Balthasar, propheta dicendus est; qui licet&manum in pariete scribentem, Mitteras scripturamque, quae sibi mortem riui regni eucritonem denunciabat, uiderit; ea tamen nonnisi a Daniele monitus: instructus intellexit, atque ii cimiaia fusius in Daniele cap. V. leguntur.
Sed de primo, hoc est, qui nam prophetae dicantur hactenus.
Vnde quispiam siue probus lonus, siue malus 4mprobus, in prophe
tam chradat, ad Theologicam ueritatem , declaratur.
A P. X ECvNDv M, quod de prophetia considerandum sequitur, est Unde iuxta catholicorum Theologorum sententiam, quis in prophetam euadat. Diximus,
quod prophetarum aliqui boni & probi sunt; aliqui mali iraui si de malis
prophetis loquamur; de quibus lib. tertio Reg. cap. xum dixit Elias, ad A chab. Mitte Scongrega ad me uniuersum irae in monte Carmeli; prophetas Baal quadringentos quinquaginta trophetas lucorum quadringentos qui comedunt de mensa I eZabet c. Dicere possumus quod prophetae mali in duplici differentia siunt; quidam qui si mali sunt, re uera tamen prophetae sunt xlii a Spiritu sancto duntaxat effici possunt. Quidam uero, qui re uera prophette non sint, dicuntur
tamen prophetae. Et horum quidam a malo daerimone de suturis euentibus edocentur; quidam ex propria arrogantia temeritates si tamen tanta temeritas absque disionis opera possit esse elati inflatique prophetandi sibi munus assumunt. De his postremis duobus malorum prophetarum generibus legitur tum loco paulo ante citat III Reg. XVIII, tum Deuter x viri Propheta, qui arrogantia deprauatu Suoluerit loqui in nomine cO; quae ego non praecepi illi; uti diceret aut ex nomine alienorum-Deorum; interficietur tum alibi ut paulo post dicetur a nobis. Ad istos dignosce dos loco citato. i. De ut.XVIII. traditur nobi Si egula. Ea aute est, si tacita cogitatione responderis; uo post uin intclligere uerbia; luod dominii non est loquutus; hoc habebis signu; quod in nomine domini propheta ille praedixerit,d non euenerit hoc dominus non est loquutus; sed per tumorem animi sui propheta confinxit . haec ibi Ananias ut legitur Ieremiae xx Vm)arroganter redemptionem populo Israel a captiuitate Babylonica, a iugo Nabuch donosior regis, prophetauerat Ieremias propterea ad Ananiam inquit. Audi Anania non misit te dominus; tu confidere fecisti populum istum in mendacio &c. de huiusimodi etiam arrozantibus prophetis ocremiae 1 Oi, legitur . Falso prophetae uaticinantur in nomine meo mola nisi
242쪽
eos; non praecepi e s neque loquutus sum ad eos uisionem mendacem, diuinationem si auu dulentam, Iecuctionem cordis sui prophetant uobi S. cap. XXI I. Nolite audire uerba pro- phetarum, qui prophetant uobis, decipiunt vos. Visionem, cordi sui loquuntur, non autem de ore dona mi Et Ezech .cap. xi si Vae prophetis insipientibus, qui sequuntur spiritum suum,
nihil uident. ii reuera prophetae nomen ni inime omnium merentur sed uocelenus ita ab imperitioribus, quorum loquendi constetudini prophetarum Iapientum sermones accommodari certi imus, appellantur quod ad diuinando,futuros euentus, ueros prophetas aemulari uideantur prophetae nempe reuera sunt illi tantuma quia Spiritu, sancto commoti prophetant etiamsi improbi,4 culpatae uita sint. Hi profecto cuncti, ut eorum nonnulli improbi sunt, bona tamen nonnulla, quae ad finem bonum, hoc est ad Dei ecclesiae utilitatem , faciunt, pra nunciant. etiam si finem ipsum illis episisi me non intelligant Apostolus nanque antequam in priore ad Corinth. cap. x I. Spii itus sancti dona enumerasset, inter quae, prophetiam statuit; praemiserat. Unicuique datur manifestatio spiritus ad utilitatem,& caetera. Quemadmodum de Balaam in nu- meris legimus, de quo in posteriore Petri, cap. II. Derelinquentes rectam uiam errauerunt; se cuti uiam Balaiam ex Bos br: qui mercedem iniquitatis amauit: correptionem uero habuit suae M uelauiae, subiugale mutum animal, in homini Suoce loquens , prohibuiti prophetae insipientiam να Haec ibi. Hic enitia quamuis scelestus esset cap. nihilominus x II, prohibitus est maledicere populo lsrael. Et cap. LXMI, bona multa semini fraelis, ita di onente Spiritu sancto, prophetauit atque praenunciauit. Dicit enim ibi scriptura Dominus autem posivit uerbum in ore eius, ri ait &c Chrysbstomus propterea Homit LX V, in Mat inquit Balaam a fide, ac probitate uitae, M crat prorsus alienus: sed tamen operata est in illo Dei gratia, in aedificationem proculdubio coete ronim. Haec ille. Quemadmodum de Cai a nefario homine, ruris apud Ioannem cap. XI, legia mus qui cum esset pontifex anni illius, in concilio Pontificum,4 Pharisaeorum dixit. Vos nesci- ω tis quidquam nec cogitatis; quia expedit uobis, ut unus moriatur homo, pro populo: non M tota genus pereat. Hoc autem inquit Euangelista si semetips,non dixit, sed cum esset pontifex anni illi iis prophetauit quod Iesus morituruS erat progente . non tantum pro gente . sed ut filios Dei, qui erant dispersi congregaret in unum. Quem locum B. Chrysbst. Homil. I X III i, O, disserens ait Vides quanta sit pontificalis uirtus. Cum enim ponitie cesset, licet indignus, pro-ο phetauit ratescius tamen quid diceret: o tantum gratia, non autem scelestum cor attingit.
Haec ille. Vbi ut uides asseruit, os Caiphae ad prophetiam a gratia intellige diuina, a Spi-α ritu sanetosuisse commotum quod etiam paucis interpositis clarius replicat, inquiens . Videm quanta Spiritus potentia, a mala mente uerba prophetica, admirationis plena elicere potuit. in quo loco per Spiritum, sanctum Spiritum intelligito Illud placuit ubcrius declarasse; ne aliquibus, pluSquam par est et, religiosis, calumniandi ansam praebere uideremur; quod malis etiam hominibus Spiritum sanctum ad prophetandum illabi lateremur; illabitur sane; sed uti quit Chrysiostomus os tantii gratia, non autem scelestum cor attingit, quod ex Apostolo priore Epistola ad Corinth. cap. xta liquido constare potest, ubi cum dixerit aliis per Spiritum dari sermonem sapientiae; aliis sermonem scientia secundum eundem spiritum,aliis fidem in eodem spiritu, aliis gratiam sanita ut in uno spiritu, aliis operationem uirtutiam, aliis prophetiam, aliis disicretionem spirituum, aliis genera linguarum, alii interpretationem sermonum, subdit . omnia autem operatur unus, atque idem spiritus, diuidens singulis prout uult. Sed quis est iste unus, atque idem spiritus, qui haec omnia operatur, diuidens singulis ista dona, inter quae prophetia est, prout uult, nisi Spiritus Lanctus A daemone etiam aliqui mali, improbi uiri instrum, fieri uel potius uideri possunt, aliquo modo Mimproprie prophetae cum e nim prophetia cognitionem quandam ut prius dictum fuit procul ab humana cognitione di- stantem importet; possint antem intellectus superiores multa cognoscere, ab intellectibus inferioribus, remota,&cum supra humanum intellectum, non diuinus tantum sit; sed omnis etiam secundum naturae ordinem intellectus angelicus omnis inquam tam malorum, quam honorum angelorum natura essentiam humanae naturae, conditionem excedit Milli intellectuSomneS sua naturali intelligentia humanam cognitionem longeis praecedant, excedant; daemoneSpropterea suopte ingenio , multa, atque, quo natura praestantiore ruerint, eo plura ualent intelligere,&coniicere, Hefficere insuper ut permittuntur aliqua, quae ab hominum cognitione ualde remota siunt; eaque uni uel alteri hominum pro uoluntate, uolunta ii eorum facta a Deo permiSsione praedemonstrare possunt. Ad quem modum augures, aruspices,&id genu diuinatores, prophetae appellantur; qui liquid diuinant, exsis cietate daemonum
ut lib. secundo de Doctrina Christiana tradidit Augustinus diuinant. Origenes tiam libro περ αρχων, Est inquit quaedam operatio daemonum , in ministerio praescientiae , quae artibus
quibusdam ab his, qui se daemonibus manciparunt, nunc per sortes, nunc per L.guria, i xii cu percontemplationem umbrarum coin praehendi uidetur. Hactenus Origenes. Si illi igitur qui M usa
243쪽
bus a Daemonibus aliquot tutiuscemodi praeostensa suerint, caeteris eadem hominibus invulga uerint; praedicauerint; uulgo tanquam prophetae, isti habebuntur. DiximuStanquam pro phetae, quodvis eorum, quos prius malos propheta diximus, a Spiritu sancto commoti non nulli sint; qui etiam improprie prophetae dicantur; quoniam intelligentiam eorum ut patet de Caipha quae praedixerunt, non habuerunt, illi tamen, quia Daemone instruuntur, nota olum improprie, scd iterum atque iterum improprie,& non nisi aequi uoce prophetae sunt api Ellandi Quod prophetia illa, quae ueres proprie prophetia dicitur, secundum JheologoS loquendo diuinam quandam deic futura reuelationem,id est quandam supra humanum , procreatum quodcunque ingenium cognitionem,&intelligentiam, estentialiter includat. Esaiae x LII ait DonD-nus, uae prima fuerunt, ecce uenerunt noua quoque ego an nuncio, antequam creentur, audita uobis faciam c. ut Deus solus certe, &definite futura cognoscat, non daemon.
Qtiae sit distinctio inter bonum malum prophetam declaratur F. XI.
IxIΜVs, ex prophetis aliquos bonos , aliquos malos esse demonstrauimus etiam superiori capite, unde nam quilibet eorum, illud consequatur, ut in propheti vel numeretur, uel numerari credatur. Nunc ex his quae dicta suerunt; inter bonos&malos prophetas statuenda est quadruplex differentia. Vna est,
quod illi, qui prophetae boni. probi sunt, sunt re vera ibi prophetae alii uero improprie prophetae uel sunt, uel dicuntur Altera , quoniam illi prioresidet boni&probi absolute&simpliciter prophetae nuncupantur, non ita po- res improbi; qui non nisi cum additione distraher te prophetae dicuntur. Et ideo , ut inlada secundae quaest. CLXXII, art. V,rectissime notauit D. Ilio m. non dicuntur prophetae quIt, siue propria arrogantia tumesicant; sive a malo daemone sint inflata potius; quam istari, docti; in sacris codicibus simpliciter, absolute prophetae; sed cum aliqua semper diminuente, ut dicunt Logici,&distrahente additi ne ut prophetae Baal, prophetae lucorum, pro phetae stulti, Maliis huius cmodi uanis epithetis appelli tantur. Sicut in lib. se cap. scripta
est. Scitote Israel stultum prophetam 5 in fanum uirum spiritualem c. De prophetis autem malis omnibus ueritatem habet, qdod superius citauimus, cin Evangelio Matth. cap. VII. legitur. His enim, qui dixerint, Domine in nomine tuo prophetavimus; resipondebitur, Nunquain noui uoS. nouit autem dominus, inquit Paul ad Timoth. , eos, quiliant eius. Tertia differentia est, quoniam etsi malorum prophetarum aliqui propria arrogantia tumescant aliqui a malo daemone sint instructi nonnulli etiam a bono, almeto spiritu a Deo afflati dicantur omne tamen quicunque boni sunt: quorum non ora tantum, sed corda etiam attingit diuina gratia; asoto spiritu salicto instrui, firmiter est credendum. Hi enim sunt, qui, ut diximuS. uere,
proprie prophetae appellandi sunt; de quibus iis secunda Petri cap. o dicitur Non enim uolun tale humana allata est aliquando prophetia sed Spiritu sancto inspirante, loquuti sunt nancti Dei
homineS. Et David Ples. L, incerta, inquit, occultas apientiae tuae manifestasti mihi. Et Esaiae pri tam O. Audite coeli,&aurib. percipe terra; quoniam dominus loquutus est Filios enutrivi&c. La re Char. primo Angelus qui loquebatur in me. Et Ierem primo Ad omnia, quae mittam te ibi , αει quae mandauero tibi, loqueris. Et ad Mosem dominus Exod. m. Ego ero tecum. Et Mi cecheas propheta iis, qui, ut bona regi nunciaret, monebant, ait Vivit dominus, quia quodcun ceque dixerit mihi Dominus, hoc loquar. Sed quorsum in prophetis singulis moror cum omne referme prophetae quorum uolumina inter sacros codices habemus, de quibus mendacium suspicaris acrilegium esto Verbum Domini ad se semel, atque iterum actum apertissime fateat tur a Spiritu sancto igitur commoti, tu do et prophetae boni omnes sunt, sed non ii tantum: sed prophetae etiam ill Diiali. Quicunque uere mon aequi uoce, quanquam improprie, prophetae sunt appellandi. Hi nanque a Spiritu sancto si non edocti, commoti saltem, afflati fuerunt diuerib tamen modo a bonis&fanctis; quod istorum ora tantum; illorum uero Mori corda ut dictum fuit Spiritus anetus attigerit. Diximus quicunque ueri prophetae, mon aequiuOce dicti quoniam mali, qui a Daemone, de suturo euentu, instructi sunt, prophetae qua uoce inuncupantur; quoniam vi negare minime auderemus; Daemones futuros aliquos posse aliquomodo euentuSconiicere, ac praesagires atque praedicere; fateri tamen it quartam subini eramus disterentiam ) fatis audacter possumus,4 eos, qui a Daemone instructi sunt, n8n esse prophetas, nisi aequi uoce,&ipsos Daemones huiusmodi futuros euentus minime praeuidere; id est ad amussim . exacte minime intelligere posse sedi ut cap. X, 1 lib. I, de Ciuitate Dei. in lib. de Daemone declarauit B. Augustinus' sagaci potius sua natura. praeteritorum x perici 'tia, Linstantium obseruatione, knonnullis extrinsiectis in homine: in rebus alii notati Per mutationibus defuturi daemones, donum prophetiae ad hominis perniciemin damnationem
244쪽
V .--, inrito uuntur . Caeterum angeli boni a quibus illi.
dammodo uespera. est. Hinci ' x odinoscunt,& m diuina enentia
Differentia inter prophetiam physicam theologicam , item inter prophetam latem , exponitur. -
O .. v. inter prophetas tam physice, quam theologice distinctiones quam-olurimas p Aquidem cum i prophetas tert
ine to uoluama olo, alios ab arte uela cientia, caularum cognitione,
ouo gna deisique ab experimento theologice uero, cum quosidam a Deo, usio malo ne nonnullos etiam propria arrogantia,prophetas fieri,aut physseam, & theologicam, quid intorsiti brςVkβsim p 's. NimGntia quadruplex; una ex partes theologica de re pr* sex Π, R 'ta siti modi quoniam ut paulo pol d ς' δ' tura tantum. Altera e part non omnis , aliqua saltem seu fabitur theologica habitu impropriςd; '' hie eineientis quoniam
ad quem produceimum est ordinata, progrςdN VI dii b tem diuitia uoluntas theologicae prophetiae caui, obsi
rem non est,nili eorum, quae habentc V Mςςy δ ' μ' omnium situ habeant, siue saltantum naturales, non lupernaturalea hς- VJ ' '' sth bd didi non habeant causas in natura, mod0d -- tia sum Le quiamus propter ea, quae heri, impOSsibi λ μ p lata noti ad utilitatem eccle- theologica est a Deo homini tributa. dςςς ς etiam ad ii ullam
si, sed uel ad naturalem hum ni ta dispositis naturalibus causi , hominis perfectionem sodui Tti quibus nonnulla superius di disi. Sed de drurentia mi
quitur ut inter prophetaminuatem distantiam statuamus. Diximus priuem
245쪽
uatem & prophetam , distinctionem huiusmodi Platone constituisse; ut propheta esset uatis iii
terpretes; id, quod uates ignoraret, intelligeret, atque interpretaretur propheta ut mnia, ob cura, perplexa oracula, extorum uisa, id genus alia Vnde ad Platonis sententiam a cile colligitur, uatem, qui ab aliis sere Omnibus propheta nuncupatur, temere, quantuni ad se attinet, uerba effutire; ii quadam, sic urgentibu naturalibu causis, de quibus postea diebmus, pronunciare Ab hac Platoni Opinione nostri Theologi Ophysici nanque non multorii hanc distinctionem amplexantur parum abesse uidentur. Nam B. Chrysost. Homil. x x , epistolam ad Corinth. D. Iustinus Philosophusi Martyr, in lib. quaest ad orthodoxos,quasi 1 inter uatem: prophetam, distinctione ponunt huiusni odi ut uates mente, necessitate qua dam , commoueaturi, quasi rabie compellatur; tanquam stariis percitus, ad dicendum absque intelligentia, pertrahatur. Sed propheta contra se habeti intelligendi sunt autem hi sost. Iustinus de uero&legitimo propheta, non de eo, qui uel a daemone malo instruitur, uel corripitur, uel eropria arrogantia tumescit, uel etiam de eo, cuius os tantum attingit Spiritus sanctus Nam obria mente, modesta, & firma, quae loquitur omnia ut decet loquitur; Min telligit δε praeterea Dei ueri cultum retinet; nec mentitur; sed eueniunt cuncta, quae ille praeditacit; res autem longe secus se habet in uate. Quam rem, idem Chrysiost. in Psal. XLIIII confirmat. Quamobrem lib. primo contra Academicos, cap. V ii recte dixit B. Augustinus uates mente aliena esse proloquutos. Et B. Hieronymus in praefatione satae, Montanum, re Re repra hendit, qui prophetas in extasi loquutos temere fuisse, dicebat ut, quid loquerentur, nescirent; sed ignorarent, quid dicerent. D. etiam Iustinus philosophus & Martyr libello, cui titulus, Admonitorius Gentium, finem ueris, se Cumis suisse dixit, ubi nonnulli inter alia, qua de Siret; sed afflationis tempore, quae ad praedictionem spectabant, edebat; qua cessante, eorum pariter memoria cessabat. Sed de distantia inter uatem prophetam, inter Physicam prophetiam; Theologicam hactenuS.
Dubitationi de perplexis oraculis, superiori libro, praeime responsio Theologica exhibetur CAP. 4 1 1 D.
Hi , quae insuperioribus dicta suerunt, addubitationem illam, quam praecedente libro tetigimus, de perplexis oraculis, uera iam statholica resiponsio haberi potest. Huiusmodi nanque ambiguae responsiones, uel X nimia uati alteratione, ac perturbatione, uel ex ipsa malorum daemonum improbita te, proueniunt. Diximus enim prius, noninllos a malo daemone instructos, propheta uideri Cacodaemones autem propter duarum alteram causam, uel etiam propter utramque, Obscuras&perplexas exhibent responsiones. Vna
est, Quoniam quum ut in libro de Diuinatione daemonum scribit B. August. Blis ducantur coniecturis, suspitionibus, sine coelestibus oraculis,4 causis euidentibus, certam de clientia suturo,&indubiam cognitionem habere nequeunt, sed cum dubitatione tantum; explicatam pro pterea, apertam afferre responsionem non possunt, sed uel opertam Mobscuram , uel etiam sal
sam saepisisime petentibus exhibent Ut filii illa, in actibus B. Simonis&Iudae, Regi Babylonico aduersus Indianos bellum paranti, ab idolis exhibiti, quam beati illi Apostoli derisere, is endacissimam demonstrauere Verum ut B. August. loco citato dicebat apud cultores suos ne Pondus auetoritati amittant, id agunt, ut uatibuS,&interpretibus iis, signorumque suorum coniectoribus culpa tribuatur, quando uel decepti fuerint, uel mentiti Altera causa est. Quoniam odio generis humani,&nocendi studio tegunt si quam habent atque occultant ueritatem. Quod si uerum aliquando proferunt faciunt uel diuina uirtute coacti, uel ut eis interea credere assuescamus, quo nos tandem facilius decipiant. Vnde D. AthanasiuS illud Luc. 1111, edisserens. Increpavit illum dicens obmuteste inquit Quamuis uera fateretur daemon; compescebatia 'men Christus eius sermonem; ne simul cum ueritate, suam etiam iniquitatem promulgaret. Haec Ille Delectantiari humani generis hostes pernicie nostra laetanturque calamitatibus nostris, in 'qui Synesius libro quinto De prouidentia μορα rimn οὐ ab ,---, c est calamitate mortalium epulae sunt malorum daemonum audiant propterea saepissime perplexis, ancipitibusque Orationibus ut uel iis miseros homines ludificent,uel circunuentos eo sidem & susipenso ueluti freno regant, incitent, flectant,& contorqueant, quo uelint. D. N. Ioan viri ita dia
246쪽
ab , t o Min nescite non stetit quoniam non est ueritas in ipsio cum enim loqititur menda
cium pro riis loquitur quoniam mendax ipse est,&pater ipsius. Qui plura in hac materia ui ci cupiat te attris statiun B. Augustini de Diuinatione daemonum, et praesertim caput eius dem sextum uerit de ancipitum oraculorum Theologica ratione, iraeterea de theoremate illo, unde quispiam in prophetam ei radat, hactenus.
Qti id prophetia sit secundum Theologos III.
D 4, iis Catholicorum Theologorum , prophetia non setis facile quod secus accidit ad philosophantium opinionem Iditriniri potes' cum ne ii cad potentiam, neque ad habitum, ne ita eadestedium passionem ad quarea Quae in anima sunt reducuntur omnia, prophetiam posse ad licologis reduci, facile uideatur,cum tria illa potentia, at sectu si habitus, tanquam moralium actionum potius, quam cognitionum. intclligentiarum nostrarum princi- pia posita situ loco citato ab Aristotele . quod si cognitionum etiam, contem plationumque nostrarum ea uel omnia, uel aliqua, tanquam principia statuamus non nisi naturalium acquisitarum a nobis cognitionum non insus arum, supc naturalium principia,&caulas illa statuere poterimu S. Prophetia autem, non praxim, Mopcrationem, siue actionem, i liim dicit, sed etiam cognitionem dicente Daniele cap. x, ad prophetiam, do uisionem, necessa riam esse intelli entiam in contemplationem quandam annexam, copulatam, iam non acquisitam, sed intus an habet. Adqtiem igitur modum ad illa genera, uel ad illorum aliquod prophetia reduci possit, non ita facile uidere possumus. Quamobrem D. Ilio m. in hac re non parum perplexus, non cise aliquid eorum triuin nec ad aliquod unum illorum principiorum, prophetia reducendam esse putauit; sed eam esse potiuSlulnera quoddam animo nostro diuinitus immissum, se haben per modum formi e non quidem permanentis, sed transeuntis; ieluti per modum cuiusdam impressionis, sicuti lumen Elis in aere se habet existimauit. Et ideo licut lumen est pasisio quaedam aeris; ita si ad aliquod eorum, quae biit in anima, principium reducenda illa siti ad passionem potius Madfectionem, non qualis est sensus passio, sed qualis illa est, de qua lib. tertio de Animae dicitur, intelligere esse quoddam pati, quam ad unum aliquod aliorum duo rum principiorum, hoc est ad potentiam uel habitum reducetidam esse putauit. SED . Dodiori multat pleobstare crediderim. Primum qu bd prophetia non est tantum pati, intrinsecus recipere, intelligere sed etiam extrinsiectas aliquid agere. Ad prophetiam nanque praeter intelligentiam, requiritu praenunciatio; pram unciare autem ad extra aliquid agere, est. Duobus enim iuxta illud Esaiae x x x, Qtiae audivi a Domino exercituum Deo istaei, an- , nunciare uobis integrari prophetia uidetur; prae intelligentia, siue prae instructio lae a Deo habita,&i enunciatione. Si quis enim futuros euentus p intelligeret; non praenunciaret autem inter prophetas, is nunquam haberetur. Et quamuis quo ad rei essentiam, praenunciationis intelligentia praeferendasti quo tamen admodum ii Ostrum intelligendi, quo communiter de prophetia loqui consuevimus, intestigmatia praenunciatio est prorsu Sala teponenda. Cuius rei indicium
maximum illud est quod multi, qui futuros euentus, sine intelligentia, siue sine diuina admonitione, praenunciarunt; nescientes ut in priore ad Timo t. cap. I. stribit δε postolus quae t quantur ut Caiphas, Malii, prophetae sint habiti at eorum, qui sine praenuiaciatione eosdem in
SECUNDUM , quoniam illa luminis per modum praesertim formae transeuntis receptio, fit sine dubio in animo, aptitudinem ad illud recipiendum, trocliuitatem maximam habente Est enim unumquodque ad illud naturaliter procliue, quod tuae persectionis est. Quid igitur prohibet, quin non sis lumin philosephia Aristotelis, sed etiam indoctrinam. Thomae, aliorum,
qui bene Theologiam tractant, potentia naturalis prophetia dicatur ξ non secus, illam aptitudo illa, quam adlirinen solis recipiendum continet aer, procliuitas, naturali potentia aeris dici potest ita ut prophetia, ad illorum principiorum unum aliquod praeter allectum, id est ad potentiam reducatur quod ulein B. Doctor in quaest. de Verit. quaest. vii art. primo uiuia est etiam non penitus abieci illa. TERTIUM. Quoniam illa etiam passio , quae intelligere dicitur: ad habitum saepe ab Aristotele reducta uidetur. Igitur uelit, nolit ad praedicta illa, eorum, quae in anima nostra sent, principia, ad unum eorum, uel plura A Thomas prophetiam ut reducat, necesse est. QUARTUM quoniam&si ad prophetialia illamentis illustratio,& supernaturalis, ac diuini inminis in mente receptio; quae affectus etiam, lassio dici potest requiratur non tamen illuminatio ista uere, xsormaliter prophetia dici potest; sed tale, quippiam est; quod prophe iam uel praecedit, uel subsequitur, scd praecedit maxime. Non poterit igitur prophetia rite pasis io
247쪽
nuncupari, ad passionem tanti in eo praesertim modo, quo secit D. Thomas legitime redit ei cum prophetia sit aliud quidpiam per se iratura sua, quam illud, quod eam praecedit, uel se ui tur; sicut est illustratio illa, illa in anima luminis impressio quod enim dedit finitionei de es sentia rei cuius iam est, non illud praecedit aut sequitur, sed cum eo simul prorsus esse intellistitue ut etiam peccatum originale non satis recite a nostris quamuis sanctis doctis Theologis, desui tum fuerit,percarentiam originalis iustitiae quoniam carentia ista post peccatum sequuta es i. dde hoc alias, redeo ad priorem orationem. Qua pio pter melio ii semper iudiciollibentissime.
sine contentione aliqua cessurus, dicerem prophetiam&secundum nostrorum Theologor tim
doctrinam,&pro dignitate, ac ita dixerim maiestate ipsius prophetia ad habitum suo modo&quantum prophetiae natura patitur, intellectualem, raduci debere. Habitus nanque intelle inualis, est sua natura longe praestantior quam sit uel potentia naturalis, quae ad habitum ipsum naturaliter uidetur esse ordinata, uel passi io, quae quae ad sensum magis quam ad intellectu declinare uidetur. Sunt autem ut lib. vl. Ethicorum cap.III. docuit Arist. habitus intellectuales quinque, ars, prudentia, cientia, intellectus, sapientia. Quorum etiam singulorum aliquam, eam scilicet quaino propositum nostrum requiriti instituta breuitas patitur; afferre declarationem, non grauabimur. Ars es habitus cum uera ratione effectivus. Effici dicuntur illa quae postquam effecta sunt, aliquandi upermanent ut domus, lectica xhuiusmodi Prudentia est habitus cum
Uera ratione actitur S. illa agi dicuntur, quae postquam acta sunt, non constant, aut permanent, sed abcunt, tit saltu S, lusuS,motus,actus morales omnes,&huiu simodi alia. Vel dicamus, quod factibilia sunt illa, quae in extraneam materiam ab agente procedunt Min eadem recipiuntur, sermanent. agibilia uero sunt illa,qua non inextrinsecam materiam progrediuntur, nec permanent, sed obeunt, dum fiunt.Scientia est habitus per demonstrationem,ideli perdis cursum ex necessariis, pc se principiis procedentem, acquisitus Huius disicursus principia, ex quibus scientiam adgenerari diximus , intellectus dicuntur illa brtassis ratione, quod solo intellectu, adest, uel sola illa animae nostra suprema fere parte , quae intellectu dicitur uel sola ea Ttim, quibu Sipsa coalesciant, vocum cognitione, intelligetitia, sine doctore, illa percipiantur. Sapientia tandem est scientiae cintellectus ueluti caput, principium , di fons cui proprium est, 'ia ex quibusicunque etiam necessariis; ier se; sed ex sit premis artissimisque solum, ac diuiniisimis causis, atque primis omnino principiis, rem unam quanque contemplari. His igitur' tam breui sisim ita declaratis, dicimus; quod non est prophetia habitus, qui simpliciter dicatur arS, uel prudentia, cum neque circa ea Ouae effici neqtre circa ea, quae non effici,
sed agi proprie dicuntur, tota uersetur. Quanat: is ad mores, id melioris uitae institutionem, quoniam ad ecclesia utilitatem, a Deo inspirata potisseimum prophetia censeatur ita ut propter hanc causiam habitus, qui prudentia dicitur, utcunqtie nuncupari posiSit Neque est habitus; qui scientia proprie dicatur, cum non sit cognitio cuiuspiam conclusionis per demonstrationem, Per necessaria complexa principia, per proximam physicam causam habita,&acquisita, sicut est scientia, Neque est habitus; qui dicitur intellectus, etsi ad eam intelligentia est opus; quod intellectu Sille, qui habitus intellectu Sesse dicitur, sit respectu eorum principiorum, quae ex uocum, quibus coalescunt, simplici cognitione manifesta sunt ex quibuS, in demonstrationibus, conclusiones colliguntur. At prophetia non habet huius generis principia; quae ex simplici ter minorum cognitione percipiantur. Adde quod propheta ipse suarum conclusionum principia saepenumero, id est rationem 4 consilium Domini; quare hoc uel illud, uni uel alteri, homini uel populo per ipsum reuelari, iram unciari Deus uoluerit, nesciat. Hoc est enim quod dicitur inglo Esaiae xxxv ID. Deu Spropheti reuelat suam sententiam, sed non consilium. Restat uitur, ut dicamus, quod prophetia sit habitus intellectus qui lapientia nuncupatur; nec sane immerito illud nempe quod propheta, quatenus scilicet prophetaeis, cognoscit per altissimas supremasque tantum causas id est per diuinam reuelationem, non sensiti aut non tantum sensu, sed uel intelligentia duntaxat uel non sine intelligentia cognosicit. Quae protbctovi diuina reuelatio potest dici pa sisto; ad quem modum dicitur, Lintelligere est pati J4 lumen trantiens; quoni 1 per supernati iratis luntinis impressionem sit. Sed mihi uidetur magis, quod a causa alti sis inra, supremaque, unde habitus ille, qui prophetia dicitur, emanat, sit habitus ipse nuncupandus, IaPlentiae nomen, illi quam decentisSime, quam aptisti meque conueniat ut dicamus, 'prophetiicile habitum apientiae. Neque B. Doctor obstinate adeo uult prophetiam dici passionena; quin an quarti di sis'. de erit quaest. VI, ari primo, labitum eam appellari permittat quanquam habitum non illo modo, quo nos, accipit; sed ut habilitatem, inclinationem significat, quemodum, influit ipse Avicennalib. sexto nati iralium, habitum sicientiae nil aliud esse aseruit; quam habilitatem quandam anima nostrae, ad hoc, ut recipiat illuminationem intelliociatiae assen iis, specieSintelligibiles, ab ea ipsum est uentes . at iste habitus qui habilitas cinclinatiocli, diligentius illiuS naturam perscrutabimur, potentiae naturalis in is, quam habitu denominationem
248쪽
minationem, sine dubio mereri uidebitur. Nos autem non potentiam naturalem, non passio. nem . sed habitum intellectualem apientiam prophetiam esse dicimus. Nec tamen habit his sapientia simpliciter, cibistute censenda prophetia est; sed ad hunc sensium dicitur sapientia qua teluis illius quod prophetare sanctitates dictantur, cognitionem, Mintelligentiam non ab humano ii enim, uel loluntate, non a physici S. naturalibus causis, sed ut abui de dictum suit a piritu tanti ina sancto, idest ab altissima, supremaque omnium cauis habere prophcta ς, sine dubitatione, credimus, tenemu S. Dicemus igitur quod prophetia est habitus sapientiae, in quorundam hominum animis a Deo infusus , ad ecclesiae utilitatem.
Tolluntur nonnulla, quae aduersus id , quod di&imus, prophetiam uidelicet
esse habitum, obstare uidentur. CAP. XV.
v URAE V s hanc sententiam, Mistam, quam nos de prophetia habemus opinionem; quod prophetia habitus sit, poterunt multi dubitare, praesertina propter diffinitionem habitus ab Auerro e libro tertio de Anima, commento x VIII positam. Habitus est, quo habens utitur, cum uoluerit, quoniam non habitu pro plutiae cum uoluerint, utuntur prophetae manifestum est hoc in Hesis o quictim a Rege Israel, libro quarto Regum cap. III, interrogaretur cur dominus congregasset treS reges, regem uidelicet Israel, regem Iuda, regem Edon, ut traderet eos, in manu Moab; non habebat, quid responderet ad se propterea psaltem, uocauit, ubi dicit scriptura, Cumque caneret psaltes, acta est, super eum , malaus doni ini; es, ait Rc., C V m 5 etiam, quod non omnium eventuum habitum teneat, cognitionem habeat propheta: sicut eodem lib. quarto cap. item IIII,de muliere Sunamite, dicebat Helisaeus. Anima erus in amaritiidine est, & dominus celauit a me, non indicauit mihi. TURTI , quia iste habitus non ducit incognitionen principii prophetiae, diuinae essentiae Dei diuinae uoluntatis cum alioquin habitus in suorum principioru cognitionem ducere uideantur; cum in ea denuo tendant habitus, ex quibus generantur, ut in moralibus patet, in quibus hac bitus inciniantur ad cos actus, ex oribus geniti sunt. VERUNT AMEN propter haec,&alia id genus,quae aduersius distinitionem,quam superiori capite impersectam, persectam autem in serius sumus laturi, te ipsa prophetia; in ita illani esse dicemus sapientiam, habitumq; intellectualem eminentissim tim deficiendum non erat ab hac est Iecit D. I homas quam diximus, opinione,& sententia, ut prophetiam, non habitum, sed affectu duntaxat&pastionem, uel potentiam ess ediceremus. PRIMO, quia non dicimus prophetiam esse habitum acquisitum, quo uti possimus,cum uolumus,qualis loco citato ab Auer.definitur. SECvNDo, quonia ad hoc, quod aliquis habitu prophetiae habeat; non requiritur, ut omnia quae per huiusmodi habitu cognosci postini,cognostat aut huiuscemodi omnia,cum uoluerit,conte-Pletur. Alioquiniaeq; habitum geometriar habere quempiam, aut philosophia ,dicere poterimus, nisi omnia, quae a Geometra,ati Philosopho tradi possunt, contemplari,cognoscat,4 calleat, Cunctarumq; huiuscemodi rationum habitum possideat; nec utcunq; postsideat, sed ita, ut cuncta quae ad habitum geometriae, uel philolbphiae pertinent teneat,& exacti sisi me dignoscat. Quod Nelse salsum,&,5muni, quam de Geometris,& philosephis, id est de geometriae,&philosophiae habitum habentibus, tenemus existimationi aduersarii non est qui dubitet. TERTIO. Non requiritur, ut in claram diuinae essentiae, uel diuinae uoluntatis quae huius habitus principium esse dicitur, intelligentiam illum,qui hunc habitum habet, deducat, quoniam habitus ille a suis principiis non producitur naturaliter,sed uoluntarieri libere, iud sustici quod caquae propheta, quatenus propheta est, cognoscit per altissimas causas, idest per diuinam reuelationem, per sancti spiritus operationem cognoscat;&quod eorum, quae per reuelatio uena diuinam nouit cuius reuelationis intuitu propheta maxime nuncupatur cognitione teneat, istaq; Cum opus sit,Praenunciet: alioquin taceat, atq; cum ii oluerit, eadem ut potetit contempletur. Hoc uoluit 'postolus,cum in priore ad Corinth. cap. xim .dixit Spiritus prophetarum ipti prophetis esse subicctos, quod in potestate eorum sit id, quod in potet tale uatum iurentium non est, uidelicet uel proloqui, uel silere,& reuelata diuinitu S, cum libuerit contemplari. y A TO. Qu9niam non proprie, tersecite habitus prophetia dicitur, quamuis habitus magis dignitatem, quampas, ionis nomenclaturam exposcat, sed eatenus prophetiam habitum diximus: quatenus si ad unum aliquod illorum trium principiorum reduci debeat, ut uidentur omnia quae in omnia nostra sunt, reducenda, ad habitum non ad quaecrinq; sed intellectualem, non quemcunq; , sed ad sapientiam magis, quam ad passionem contra multorum Theologoruiri
iudicium reducendam nos esse putamus passio enim pro affectus a Philosophis, ra 'colo
249쪽
gis communiter sumitur; affectus alitem male sonare uideatur, quod uel ad sensium tanti in uesa sensum maxime reseratur, iuxta illud, quod Psal. LXXI , legitu Trasierunt in affectu ni cordis at habitus contra id prorsus significare uidetur, quod uel tantum, uel maxime ad intellectum serri uolumus. γ' R ea, quae diem sunt, facilis est ad omnia obieesta responsio Ad primum, Etsi habitu naturali non acquisito conuenit diffinitio illa, Habitus est, quo habens utitur, cum uoluerit. potest tamen in habitu prophetiae, eo sane quem diximus, modo uerificari earum nanque rerum, qua rum quis habet prophetia habitum, potest cum uoluerit contemplari rationem, quam soli, r.e assequi non poterit, perscrutabitur tamen. A secundum dictum, est argumentum quid ponere, ut qui habitum alicuiuS scientiar: ut, rertii causia, Geometriae habeat: conclusiones omnes geometrahae teneat; quod falsum estis commutat, quem habemus de habentibus geometriae habitum , existimationi aduersatur. Quis est ui conclusione uniuersas cuiuspiam facultatisvi habitus calleat A tertium. Ducere incognitionem suorum principiorum, non conuenit habitu supernaturali, cuius principia libera sunt uoluntaria; sed naturali maturaliter acquisito. Si obricius, quoniam habitus uirtutum moralium principia habent libera, actus scilicet habutu una generationem praecedentes, qui a nobis libere Me eleetione procedunt, tamen habitu Sitti in sua priracipia ducunt: in eosdem enim actus ducunt habitus ipsi a quibus orietinem generationem sempsere. Respondebimus,quod elli actus illi, ex quibus habitus in nobis ste Ialtus est uirtutis, liberi&ex electionesiunt; illi tamen libere&ex electione habitum non se e-
i 'N'ςςςi lx ζζ principia autem prophetiar, hoc est diuina uoluntas ta lita
Derasit, libereo contingenter in eo, in quo uult, habitum prophetiaringenerat.
Colliguntur ex dietis quatuor corollaria. CA v I. F
quae hactenus dicta sunt, quatuor subinferimus corollaria Primum quoniam colligendum aduersus B Thomam doctorem alioqui singulari doctrina, atque eruditione, quod cum prophetia habitus, ut uidimus sit, tota est tantiun quid, ad modum luminis pertransiens, sed quid, ad modum habitus intellectuali permanens; qui nihilominus habitus non fit sine illustratione inteli SPQ sibi bilis, ab intellectu agente. utriusque ab intellectu diuino. Ideo ni
de solido de spharra, de alii id genus per modum illustrationis; erudiuntiir; quorum deinde retinent habitum ita a Deo per modum illuminationis Mab angelis sanctis prophetae de Quibusdam , omnes instruuntur; quantius diuersis modis, ut ad calcem cap. x a prius, a nobis dictum iuit, eorum, quorum instructionem suscipiunt, habitum propheta diu retinent. Similitudmem autem inter prophetaminauditorem In Secim lasecundae quaest C I x X IIII, artio reci
'ςgδrς git iridςm non poterit; quin sicut ex praeceptore in auditorem fiunt habitus ita a Deo in prophetam n tanto firmiores, permanentiores quanto Deus man e Ius homini inii struendis rudibus . in caeteris singulis siti operationibus, praestati t. ceterum non habitus solum prophetiae, sed nec aliorum donorum spiritus sancti nunt aliquod, immo nec habituSuirtutum moralium, nec scientiarum, Immo nec homo quidem ipse, nec creatura ali-SERVNDV corollarium quoniam sicut non absiolute, ut dictum cst, simpliciter est habitus prophetia, qui dicitur sapientia, sed ad huiusmodi habitum eam reduci existimamus adm
tur, prophetia censenda est, sed ex habitu potius, qui est apientia.&e I xi e V es e
mς j Gςnt x quidem e parte principii, originis,& suae efficien-hoe ara Nec est cur ad . ., ' μδdygζς J-m Vr Sinai quo prophetiam sumamus, quatenus coenitio quae
prudentiam asserere, non dubitamus. Quanquam non fatis proprie siue si ientia, siue pruden
250쪽
tia siue quidpiam utraque constans dici possit quoniam habitus est non naturalis uel acquisitus, ii ut est prudentia, sapientia acquisita, sed supernaturalis, diuinae gratiae dono , nobis
infusus cuius naturam , dei finitionem, 'uidditatem, non commode per has nostrates uoces cxprimere,&interpretari possumus. Tasti iv corollarium quoniam ex iis, quae hactenus dicta int, prophetiam complete ut
nobis possibile est θ&perfecte diffinire poterimus. dicemus nanque ut prophetiae tandem ex aetam, quam habere possumus, colligam uidistinitionem, siue descriptionem)quod prophe ii est habitus prudentiae, sapientiae supernaturalis, homini, ad ecclesiae utilitatem, insusus risophetia fane est habitus intellectualis quidem, sed supernaturalis, infusius Hoc est quod Casisiodorus in sua diffinitione ait Dest inspiratio, uel diuiua reuelatio inui tum sapientia quoniam
per diuinam reuelationem habetur 9 tum prudentia dici potest, quoniam per eum, uel de praeteritis, uel de praesentibu S, uel defit turis euentibus, ad uitae sanctitatem. ad Ecclesiae utilitatem, homo instruitur, tum ex sapientia,&prudentia integratus, quatenus ex illa oritur,4 in illam tendit; per quem, ea, quae Deo placita sunt, eodem reuelante, hominibus, quibus idem
QvARTu corollarium est quoniam illud, quod nonnulli nobilissimi alioquin maxinii Theologi dixerunt, ad prophetiam requiri miraculorum operationem, tanquam prophetice annunciationiSconfiriNationem, non iacit ad prophetiae est entiam Ioannem nempe Bapti flam prophetam, ex ore Domini, & plusquam prophetam habemus, quem, miraculum ullum edidisse, non legimus. Immo de eo Ioan X, ita scribitur. Et multi uenerunt ad eum δε dicebant; quia Ioannes quidem nullum fecit signum . quem locum edisserens B. Augustinus inquit, Nullum, aiunt, miraculum ostendit Ioannes. Non daemonia fugauit; non expulit febrem non caecos illuminauit. Dauidem etiam prophetam suisse nobilissimum, cui Theologi omnes 'men propheta per excellentiam tribuunt, nulli est dubiuis de quo tamen, quod miracula aediderit, non legimuS.
Ea, quae per prophetiam praedicuntur, Deueniunt: ita contingenter eue
niunt ut possint etiam non euenire CAP. XVII. v minime autem rebus prophetia necestitatem imponat, etsi a Deo, qui fal lere aut falli non potest, illa, quae a sanctis prophetis an nunciantur, sunt ei idereuelata in quam minime ea, qua per prophetas praedicuntur, ineuitabili necessiitate euenire putanda sunt; ex iis, quae in sacris codicibus leguntur, ostendere, non erit difficile. Nam libro quarto regum cap. x X, Et apud Esaiam cap. XXXVIII, legimus, Esaiam prophetam mortem Ezechiae prophetasie in hac uerba, Haec dicit dominus Deus, Dilpone domui tuae; quia morieris, non mes.& statim subditur in litera. Et conuertit faciem suam Ezechias ad parietem, trauit dominum dicens. Obsecro domine.&c. atque paucis interpositis sequitur . Et antequam egrederetur Ε-saias mediam partem atrii factus est sermo domini ad eum dicens, reuertere, dic EZechiae. Haec dicit dominus Deus David patris tui, audiui orationem tuam, uidi lacryma tuaS. Ecce ego adiiciam super die tuos, quindecim annos&c. Qui nanque, si ea, quae a propheti Sile- nunciantur, impermutabili necessitate uentura sunt, fieri potuisset, ut mors EZechla impermutabili necessitate non subsequuta fuisset aut quomodo quindenum annorum spatium uita ipsius adiici potuisset Consimile legitur lib. tertio Reg. cap. XXI. Vbi propheta EliaSexul studO- mini occurrit Achab descendenti ad uineam Naboth, Silli dixit. Haec dicit Dominus, In loco hoc, in quo linxerunt canes fanguinem Naboth, lambent quoque languinem tuum Maliquot
, interpossitis, i ita leguntur. Itaque cum audisset Achab sermones istos, scidit uestimenta tua;&' operuit cilicio carnem suam; ieiunavitque &dormiuit in sacco; .ambulauit demisso capite. V Et factus est sermo domini ad Eliam Jhesbitem dicens, Non ne uidisti humiliatum Achab co-' ram me Qui .i igitur humiliatus est, mei causa; non inducam malum in diebus eius , sed in i ' bus filii sui in fetani malum domui eius. Haec ibi si nanque ea, quae prophetae denunciant e luse' si praesertim domini ineuitabili necessitate euentura sunt num pqtuisset Achab orationi V bus , ionis aliis ac Deo gratis operibus, diuinam sententiam effugere; quam sibi linunciarat Eliasa lib. ii cundo Reg. cap. x xxii l. legitur quod Dominus misertuSest super Hierum salem, Iuper afflictionem populi eius Mnoluit illam disperdere, sicut per Gad prophetam de- nunciatuin David priu fuerat, sed anoelum suum prohibuit, qui iam manuSin eiusdem excidium extenderat. Si illud quod Gad propheta an nunclauit, praesertim ex praecepto Domi Di, non euenit; sed fuit ab excidio Hierosolymarum prohibitus Angelus, dicemus ne ea n rubiunecessitate esse euentara, quae per prophetaru, quempiam sint praenunciata Quid de Ona Pi -