장음표시 사용
111쪽
(ef. Ios. G, IO.), quia non monebunt in terru Iοναε (Vs. I.), ubitem plum erat, in quo Solo haeri licia rite peragi poterant Lerit. II, 3. , et oblata Deo grata erant. o. Tertiunt ea latuitosae eorum captivitatis argumentum, quod ne festa quidem solennia celebraturi sint. Quod ante 2, Id. (al. II. minabatur: obolebo getudiα, festia, noviluniu, 8αbbulet, solennittiles. mr man d En vidi, a d et V m et D Ouod Doletis in die solenni, in die festivitatis Dominis vertit HIERONYMUA, et in Commentario: se Quum venerit, inquit, dies captivitatis, et saevissimus hostis ingruerit, quae mea solennitas est y quam ego pinc abi leni habeo hostiam*- GROTI Us : sin a , quod hic vertitur dies sole is, eximie dicitur de Paschate et illis diebus, quibus ex o iuni terra in templum conveniri lex praeceperat Exod. II, ld.
23, I b. di, I S. Levit. 23, d. an vero, quod hic transtulit diem festiuellulis, Iatius patet, ut apparet sud. 2l, ID. Egech. dii, II ,
ubi inter iunio intellexit Latinus interpres, quas nundineta appelliit. Quid facietis tunc, ait propheta, cum venient tres illi dies solennes, aut alii dies festit voletis otiari, sed domini vobis id noupermittent; urgebunt vos operibus. d. ret Er m et Nam ecce abierunt. abibunt Prae-
teritum propheticum) in exilium et uetis latione, ob devastationem terrae ab hostibus illatam, ef T, ld. dat Epra imaret Iegyptus, in qua auxilium et refugium quis erunt (Vs. I.) mortuos colliget verba colligendi ad sepultura in significandam adhibentur, vid.
erem. 8, 2. Egech 2s, 5. , quemadmodum Arabibus com prehensus fuit i. q. mortuus est. Quare statim subjicitur: qu et Isim Suellet ebs II h, Memphis, regum Aegypti quoiadum Sedes. Nomen , U, Sive, ut in nonnullis codiciburum plene legitur, Tu, contra etiam ex Aegyptiaco Nerius hi, quod Graeci sJεμφισ,
et Arabes Mens, esserunt, Copti hodie num eam urbis ca- hirne partem, quae ab altera parte Nili superest, Arabibusque
ne Sr, dicitur, appellant Mens Ili LRqNYMUS: si Quid igitur facietis injdie festivitatis Dominil (Va. o. Respondete. Illis
tacentibus, Sibi ipse respondet, imo quae facturi sint, divinis oculis intuetur: Ecce, inquit, iniseria et viis litate prementibu ', et Assyrio atque Chaldaeo captos ligare cupientibus, ad Aegyptum eonfugerunt. Ibi Memphis sepeliet eos, quise eo tempore erutine tropolis Aegypti, uente quam Alexandria, quae prius appellisi, ut ur,o, ab Alexandro Macedone et magnitudinem urbis et nolueriacet peret. ' VEPI, 'UTU Desiderium hostium tendet ud targentum eorum, ut de Edomo Obad. V s. d. hynet expetiti sunt thesauri ejus. Alii haec verba eum proxii uis conjungunt hod
112쪽
modo: quod ad desideres hilist s. pretioso (ut Vs. I s. I Reg. 26, G. Jes. da, Io. αrgenti eortim attinet (ut , sit Genitivi nota, uti Paral. 23, 28. it: ip - mrita mundities omnis rei εαncicte e f. STORRII Obserναlt. p. 2s l. b ), dci Crin se cur duus, S. urtiost eu Possidebit. Sed interpretationem antea priore loco positam videtur accentus Rebin distinguens, voci VERI, appositus, coni mendare; tum et numeri mutatio in dem ' possidebit eos, i. e. loca ab iis lisibilata; quod suffixum plurale non satis commode ad singulare ripa TV refertur, nisi id collective, et suffixum distributive accipias stinum quod ius eorum , cui rationi nec ego admodum refragabor, ut sit: locet desideret biliα αrgento eorum asservando destinata quod attinet, urtiυα eu hereditu hil, s. jure quasi hereditetrio uocipiet. Hieronymus urtiorem reddidit, duobus reliquis, quibus linec vοx legitur, locis, Jes. Ia, IT. et Proverb.
2a, XI. ubi tamen BCDP exstat), satis apte , probante quoqueCRI. SIo Hiero hol. P. II. p. 2DG. Et R. Tanchum aflectem a 'incto notare ait. et , NI V V inste succrescent in habituqulia eorum, Primet II in putatiis eorum, ut Chaldaeus vertit. Eadem
sententia des. 32, ld. da, II., et in Virgiliano illo Eulog. o, d s.
Carduus et vinis surget pαliurus iaculis. . Venertint, jam ante fores sunt, cf. Enech. s, i. Mich. T, d. Thie n. d, IS Venit summo dies, et inelu Ottibila tem-Pu8. mpEn 'u' Dies ianitriti tiersionis, es. I, 5. 5, s. 8, II. LXX: αὶ riuερ- τῆe ἐκδι, σεωc, ut Luc. 2I, 22. 2 vestri 'U' 'NI enserunt dies retr butionis, es. Jes. da, S. bri 'o' idque Cognoscent et fateri cogentiar Isrcteliicte, cf. Egeeli. 5, II. l2, 25. , 'N Si ullus enim et temerarius erum t Prosehet et, contrarium Jnm doeens, inanibus promissionibus populum lactans, et in maloe infirmans, es. Mich. d, li. Thre n. 2, la. t Iim interpres Arabicus nondum editus Poe bellio laudatus recte vertit: qui Prαetendit Prosehetici m. s. se Pro 'hettim esse. Insiantis (I Fam. 2a, l6. Jerem. 2s. 26. V judicandus est Bir viritus vel Benti, qui temere amatum se divinitus jactitat, qualis describitur Egech. II, 3. Mieli. 2, II. Possunt haec eum hemistichio priore eum Nimebio et sic jungit tum scient Israelitae et confitebuntur de falsis prophetis, quibus seducti fuerant faustis pro-
mirumsionibus, prophetam esse stultum, et virum spiritus eSSe in-SBn i m. Alii de veris prophetis male contemtis haec accipiemla existimant, coli. Jerem. s, II. Ita ABEN- ESRA: , , Veniunt dies,
quibus rependet vobis Deus, quod dicebatis de propheta Domini
eum esse Stultum, et virum, in quo erat spiritus Domini, eum e Sue furiosum . . Verum de mendacibus et fallacibus prophetis Agi, omnis orationis series arguit. Mens prophetae in hoc Versu est, Certitudinem denuntiari poenarum, sic ut earum securi hactenus Israelitae hujus certitudinis ipso forent eventu convincendi.
Id Porro adstruit Oxασκευαστικωσ, destruendo spem habitam laetis
113쪽
pseudoprophetarum vaticiniis, qui, veritatem docente eventu, pro stolidis et amentibus erant agnoscendi. Deinde et κατασκευασTικωσ probat, prope esse i Stant retributionem debere, quum eam iniquitatum multitudo et odium Dei provocaret. Quod haec verba volunt: et et 'Propter multitudinem impiet alia tucte, Jerem. Io, Id. Io. Et propterea quod multet g. mctgnet est, Coh. 6, l. subaudita particula causali, ut Iud. IT, 2. ria tam nodium (ef. verbum Gen. Ei, a I. as, 23. intelligunt quidam Dei
in peecatores quo provocato poenis illos adfligit. Alii intestina et crudelissima odia, quibus fraterna pectora accensa erant. Contextui tamen magis congruit, ricrajDd de infesto Israelitarum in Deum ejusque prophetas an inio intelligere, quomodo idem nomen Versu proximo Sumendum esse, vix potest dubitari. Chaldaeus haec ad falsos prophetas referens hic vertit: Propterea quod multiplicarunt cubum tuum et confrmαrunt peccettia tuet. S. cave vertas speculator Ephraimi; namVD et non est in casu regiminis positum, in quo si esset, rid circum Zere scriptum esse deberet. Sed quum sit Participium in Statu absoluto, patet vertendum esse: RPeculiator est EPhretim, S. gPeculatur Ephrctim scit. alia oracula et auxilia, modo Assyriorum, modo Aegyptiorum. Cf. Thren. d, i T. Cum Deo meo, s. Iuxtα Deum meum, a quo Solo auxiliuni implorandum et exspectandum est. Pro 'ribde in codicibus nonnullis Iegitur Arabico consentiente interprete, nec non, uti videtur, Chaldaico; is enim prius hoc hemistichium sic vertit: prospicit domus Iarcte quo permaneat eis cultus idolorum guOrum. Alexandrinus suffixum nullum exprimit. Sed recte observat A UIRI VILI.IVS, fortiorem exsistere gensum retenta vulgo recepta Seriptura, quam et Syrus atque HieronymuS Confirmant. MCR- Pinnius, 3 inquit, sero TD cir sensu eo, quem habet Thren. d, II., circumspiciendo ciliorum Guxilia anquirendi, et erit: cinquirit hi uim αliorum auxilio cum Deo meo, i. e. simulat Se colere meum Deum, verum illum et aeternum, attamen simul etiam alia orneula, alios deos speculatur; etiam aliunde, quam a Deo vero auxilia circumspiciens anquirit. Produnt haec verba, hypocriseos et idololatriae criminum simul reos fuisse Israelitas. - Propheta falsus, Vs. T. a, s , quem Israelitae amant, et veris Iovae propheti' praeferunt. nu Est sicut laquetis, Vs. I. IucuPis, alii: tendiculae . cf. Ps. Ol. I. Vro id et Vid. Vs. T. T)rib N T II In aedem Dei ipsius, facit hoc odio Dei sui, quem venerari et uinare Ephraim debet. Alii odium pro exoso sumendum cer Sent, ut git Sengus, tale in prophetam exosum esse in domo Dei sui. Ab - Esra sensum hunc esse ait: Ephraim ipse facit speculatorem apud Deum meum, i. e. tanquam prophetam, qui speculatur quid futurum sit; sed hic falsus propheta est aliis laqueus aucupis. Nunnulli antithesin propositam volunt hoc Versu inter constitutos
114쪽
a vero Deo speculatores, et seducentes ad idololatriam ac proinde manet pantes pοpulum irae divinae prοphetas. Illos vocare Nostrum inuriae speculatores, qui 'IUm dira constituti in munimento, uti est Habae. 2, t. speculari debebant, iit viderent, quid loquuturus ipsis Deus eSset. His opponere , Prophetias, non omnes, non veros, Sed qui laquei instar improvidam multitudinem rapiebant in lapsum. De veris prophetis dicere: sunt cum Deo meo, ejus solum intenti ministerio, de seductoribus
vero, quod vel in domo Dei sui, id est, idololatriae graviter
satagendo , Odium egsent, sive causa, cur odium suum (de quo et vergia praeced. Deus et iram in ipsos seductumque populum
est underet. Sed per in D cir indicari prophetam Ohruimi-tαm, parum Veris in ille. Neque reliqua hujus explicationis itagunt comparata, ut sua Se tacilitate comittendent. D. Profundurunt, et supra s, 2. 'r ei Perdide runt scit. vias suas, perdite οmnia fecerunt, Exod. I 2, T. Jes. I, d.
Ps. Id, I. Recte Hieronymus: Profunde peccαυerunt. Chaldaeus: muli licui uni P erdere. DRUSIUS : si Profunde posuit pro liuido sive multum. Sic dicimus Promundu nequitiet. Sic promun uia Dctrilict, i. e. immensa aut magna. Sic profundu libido, et apud Apulejum profundu uerumnα Ovidinis. Tralatio a foveia, quae
quo profundiores eo majores sunt. LII EI LUS: , , Promundurunt corriverunt, i. e. profunde corrupti sunt. In tali enim verbor uni
conjunctione Saepe prius adverbii loco ponitur, ut o , Il. Voluit Dit, i. e. voluntarie ivit. Quid autem sit Profunde corrumsei, dasces ex si, 2. et Jes. II, si , atque haud dissimili locutione Salia Iustii ad Cnosarem de re publica ordinanda: Ut eae ulienis intilis deterrimi ni ortiales ventri titque Pre undiae libidini subtus
V rectererent, ctique essent OPProbriet victoriae, quorum fugitiis commet Cularetur honorum ictus mi II si V 'I Nicut in die bus Giheae, respieitur ad historiam Levitise et pellicis ejus, quae Jud. II, 25. 2U, II. seqq. narratur. Tertium, ut BJutit, compa- parationis alii in nefaria libidine et immisericordia, culi ERech. 6, a G. as , alii rectius in pertinacia adversationis ponunt, quod, sicut Gibeonitae et Benjaminitae pertinae iter adversati sunt reli
quis tribubus ad meliorem nientem eos revoeantibus, sic Israelitae vatis nostri tempore in suis peccatis adeo obdurati fuerunt, ut
nullis prophetarum monitis revocari potuerint. det g Inari r Ideo(quod recte praemisit Syrus) recordiabitur cubete eorum, animadvertet in eam, T, 2. S, II., quod ipsum exprimitur postremis verbis dr Stan Bisitabit Pecoctiet eorum, s. i. Exod. 2υ, θ.,
ad quae hucusque connivere vi Sug e St. o. mn an vetiVelut uvas in deserto siticuloso ac sterili, ubi rarissimae sunt. Respicitur ad desertum, per quod
ductus est populus Hebraeus, Deut. 8, 2. seqq. Cf. de R. 5, 2. PS. Bo, s. seqq. Ego Jova in oeni Iartielem, re-
115쪽
tit tim g. Prudcocem fructum, Jeg. 28, a. Mich. T, I. in aena In ficu arbore, Jerem. 8, II. In Primitiis eius, quando primi fructurum ejus maturi fiunt. cf. Exod. 23, is. Num. I S, I 2.
plexus sum non solum Abrahamum, I saeum et Iacobum (de qui bus id nonnulli accipiunt), sed etiam ni ores Bestros in Ae gyptinea servitute. Vid. Ex id. 2, 2I. d, 22. Deiat. a, Zi., et cf. Egech. id, si . Seqq. Amos I, 2. h.RI Sed simul ac illi Penerunt in itinere suo in campos Moabitarum, Num. 22, t. XI, d 8. do. Num vn Ad Laaἰ-Peor, ad locum ab idolo sic diutum;
Statim separarunt Se, alienarunt se a Iuva, Erech. I i, T. V 2
Id Pudorem, i. e. pudendam idololatriam; sic idolum saepius Pudor et confusio appellatur, vid. Jerem. I, 2d. li, l3. Hinc quia Baal erat infame idolum, ideo plura nomina promiscue vel in dy2 vel in Dd 2 sive V ciet destiniant; v. c. IZ Jud. G, 22.
Et sic eis eriant ethominundet idola, eodem nomine et 2 Reg. 28, II. 2g. nuncupata. dr: NI Secundum iamαΓ6 eorum, i. e. prout illi varios deos perdite amarunt; Infinitivua eum sustixo. Cuiu dicit et hominet fiones fuisse prout iamαυerunt, Sententia eSt, iis multa alia abominanda idola fuisse, quae pro arbitrio suo coluerunt, prout aruore et quodam libidinis fervore, erga ea abducti fuerunt.
II. V DX Ideo ad Ephrctimum f. Iuraelitas quod ullinet, Nominativus absolutus qualis 2 Sam. d, lo. 2 Reg. 2b, 22. , IS 'd ym Sicut et Dig αυοlabit, cito evanescet, eadem imago des. Id, 2. Prov. 28, 5. Vn II Glorict eorum, florens gentis et reipui dicae status (ef. lo d. , qui per liberos propagandus atque conservandus erat; addit enim: m 222 α γαrtu, 2 Reg. II, 3. es. 3T, B. Jerem. IX, 2 l. Euri Et iab utero, iit ne lucem quidem adspiciant, Iob I, II. ininio statim post ipsam concePlionem, Ruth. d, ld. LIVELLUS: HGl riu eorum, i e. filii, in quibus parentes gloriari solent, maximamque ex iis voluptatem capere. Lea in liliis suis gloriatur, Gen. 2s, 32. et Rachel ibid. ID, 2I., et nato Isaaeo Sara. Anna etiam in Samuele, Ut Canticum ejus arguit. Prov. IT, si Coronti senum sunt filiorum flii, et decus Purentum suorum liberi. Recte igitur Purentum gloriα dicuntur per metonymiam. Quomodo Livia Augusti apud Poetani in Epicedio Drusii filium suu ni appellat: Gloria confectiadnute Petrentia. ubi es y Sic Claudianus Proserpinam Cereris
glirium et superbium vocat. Apud Persas, secundum bellicum fortitudinem , maximo in pretio fuisse numerosani prolem, et multorum liberorum patri regem munera mittere solitum es e,
116쪽
tanquam strenarum quippiam praestiterit, Herodotus testis est. Quatuor autem gradibus filiorum interitian hic explicatur: et conceptione, ne in utero gravidato vivitieentur; αb utero, antequam in utero gestati justum tempus ad partum compleverint; α γαrtu, cum recens in lucent editi fuerint; αb educet tione (Vs. l2. , cum scilicet in pueritia ad aliquod tempus enutriti fuerint. Haec omnia feminae saepe experiuntur. - Chaldaeus: Dominus Israel est instαr αυis, quum e nido αbegerunt, quia eque ueregretur ' it et migravit gloriα eurum; liberi non raugentur, neque guudebunt fructu ventris sui. Proselerere quod cohibuerunt Pedes suop, ne in domo stinctuαrii mei comParerent. Hi FERONYMUS: ,, Arctim, id est, decem tribus, quαgi ctois ασο vit in captivitatem, et destio recessit loco Avem Autem appellavit. ut veloce in in Babylonem transitum demonstraret. Sin autem legerimus: quiasi Queis Gyolavit gloriet eorum, hoc dicimus, quod Dei ab eis recesserit et volaverit auxiliunta Quodque sequitur: α Pαrtu et Q h utero, et G conceptu eorum, dupliciter intelligi potest, ut gloria, quae avolavit ab Ephraim, etiam a partu, et ab utero, et a conceptueoruin recedat, hoc est, deserat filio S eorum, et posteros derelinquat. Aut certe dicimus, omne in gloriam Israel habuit in multitudine, et in eo se majorem arbitratus est Iuda fratre Ruo,
quia ipse deceni tribubus, ille duabus praefuit. Unde Dominus Ioquitur (Vs. I 2. , quod etiamsi enutriverint filios, et liberorum
multitudinem congregaverint; tradentur neci, et tunc eis verum incumbat Vae, cum ab eis recesserit Deus. DI 2. dmi Emnae 'D Ouin si etiam educaverint filios suos, si quibus contingat liberos ad aliquani aetatem edu
extinguam eos. VI NU Eae hominibus, ut nullam ipsis prolem superstitem relinquam. DRUSlUS: si quidam exponunt: ne Per- Beniαnt eo, ut diciantur homines. (ita Chaldaeus: ne evadunt viri. Putant nomen Unae duntaxat usurpari de provecta aetate. Falluntur; nani etiam de infantibus dicitur Jon. d, II. Malim ergo: ne dein oeses inter homines aversint et tityiant, ut Pro T. ID, Id. : Id consumendos piaverea e terria, et egenos ctb hominibus. Quod vetus interpres ex pre sit, referens: ctbsque liberis fucium eos in hominibus. Eae leni minae Levit. 26, 23 - IS. Deut 28, G2. GI. cri ) re da 'I Nam elium Bue illis, qui Supererunt, et T, II. cnU Quum recessero tib iis, uti recte Hieronymus vertit; est enini 'TET pro ' 'dae scripturii, Infinitivus verbi vir, recei Sit, cum praefixo atque pronomine suffixo, permutato D cuna la, quemadmodum promiscue rin et etriario per Plexitus, 2 Sam. l8, s. aerem. a,2., nut et et Ordines. 2Item Il S. scribitur. Recedere aute in ab hominibus
Deus dicitur, quando eos deStituit praesidio malis oppressos.
117쪽
Eadem quae hic sententia Dexit. II, IT. Tunc iret mea in eum populum Israeliticum, eaecti descet, di ra ' D 'T Ddri' et retra et deseriam eos, υullumque meum αb eis ubdum, quo fiet ut
Ita Chaldaeus: coetus Iarctelis cum legem faceret, i. e. secundum legis praeeepta ageret , similis erat Idro. N. G. SCHRORDER, Maia gero referente in Commentar. ad h. loc , nomine I at hic pro appellativo sumto, Petrram denotante, Aquila et Symmacho praeeuntibus, qui &κρΠτομον reddiderunt, et Theodotione, qui nέτραν vertit, vatem minari judicat, fore, ut Ephraimiti ea regio, in tractu laeto et pulchre exculto sita, sed Inox desolanda a civibusque suis exhaurienda, similis fiat petrae incultae, sterili, horridae. V '' es Plunt utre, sita suit; os Eneeli. IT, S. 22. 23. VI 2 In mαnsiune, Pulchra et amoena, A. pascuo optimo, cf. EZech. da, Id. 33, 2O , ita iit liliis et opibus esset florentissima. Chaldaeus: in Prosyeritiale et chunduntia su et HIERONYMUS: Et consequenter exponit, qualis quondam fuerit Ephraim. qui nunc desertus est. Tam pulcher, inquit, erat, et sic Dei vallabatur auxilio, ut Tyruginari cingitur; vel certe ut seοpulus durissimus, qui fixus in terra
omnes Conterimit procellas, et de turbinibus ventisque non eurat.
N Irri, UT Bera At nunc quoad Ephroimum, futurum eSt, ut educetntur ; ita Infiniti visu praemisso b vertendum et Deu t. di, IT. 'DNb futurum est ut ceBoretur. 2 Sam. Id, 25. bbri, ita ut
glam ct m Xuiam vorarat. Quum igitur multum sibi Ephrai Initne praesidii adesse gloriarentur, quod juvenilis fortitudini ne bellantium robore pollerent, eam nunc tam vanam sidue in in Noster ilextruit. dicens, plurimas quidem vires fuisse Ephraimo Collatas, ac summopere eum divinitus ornatum non tamen hostobstaculo fore, quo minus pessum iret rebellis in Deum populnu, utpote qui destitutus provido consiliο et ope divina, ipse eqset ruiturus in exitium, ipse suos filios, tam laudatum robur, expositurus hostibus, educturus Ad intersietorem.
V net D n abachra dii eis, Domine, retributionem v et iam duo rem,
118쪽
sorrum an e Ps. 28, d. Verba sunt pathetica prophethe, qui redit ad id, quod V s. l2. dixerat Deus de orbatione liberoruin, ut
novam causam Subjiciat, et deinde in an nunciatione poenarum
pergat Vs. lo. i DT Tipa nonnulli reddunt: id quod habea iis
dure, sive, ut SyruS, id quod det tirus eras, ut Tu h. l non sit interrogative sumendum, quid F sed pure relative, quod, ut Jud. D, d 8. Cudi l. s. 3, IS Et certe leviter distinguens aestentus Tiphcha voci Urim appositus huic interpretationi favet. At vero quia in voculae diu sit in agis trita significatio quid F interrogative, tum quod de maturo infantium interitu Vs. ll. Id. fuerat ante
loquutus, hie solum repetit, ut, quasi optione ni duorum malorum instituens, Videatur Prius elegisse; hinc praeferendam statuo expositionem, quae interrogative haec sumit, lioc sera ia: Dialo iis,D onmine - et quid horum dc bis y ne des, precor . si qua pote,
ut educant filios ad interfectorem. Im cnbm m det eistiferum cibortientem, qui concipit quidem et gerit aliqudin do foctum, sed ad imaturitatem non alit, nec in vitani edit. Graecus AlexandrinuS: ltηrραγ Orεκ, ουσαν. Syrus: taleriam Sterilem, et pro et tro eri Et uberis ut iure, quae partum alere nequeunt. Propheta cum audivit futurum, ut parentes hostibus filios suos proderent, orat Deum, ut minore poena contentus sit; ut vel moriantur nondum nati, vel ii uti moriantur lactis inopia parvuli. I S. Omnis namque m ct liliu eorum, T. 2. In Gilgal exercetur, et ad suum uni per veli it d, is . I 2, i a. R. Tarichum ad I ersus initium subaudit: 'ri et 'recurculus sum
omnis eorum in alitiae in Gilgal. 'a explanativum est: num ita ibi peccarunt, ut Deos eos odisse coeperit. cuire ira DC Ictio odi eos, odium meum sibi conciliant cultu idolorum. Dei verba haec esse, docet res ipsa. vn II by Imo Proseter surum ammtililium verum eorum, Deiat. 28, 2O Jer. d, a. D T IN 'T IUE domο R. familia et cura me et ejicium s. eae 'ellam et S. Naru domo Dei hic non est, ut plures volunt, templum Hierosolymitanum intelligendum. Tunc enim, eum haec scriberet Ho Sens,
templo illi prident valedixerant Israelitae, ac sana frequentare coeperant peculiaria. Qui potuisset igitur poenae loco expulsio esse illis, qui neque ingrediebantur templum, neque ingredi cupiebant, imo adversabantur m Quare phrasis eae aedibus ejicero
ad illum referenda est veterum morem, quo, matrimonium diS- Soluturi, feminam domo extrudebant. Docet hoc illa prDphetis: Iloseae praesertim, usitatis Sima imago, qua Deus ut maritu S, gens vero Israelitica ut uxor ejus repraesentatur, propterea quud IS tam Deus gentem eadem cura ac benignitate foveret, aleret, atque tueretur, qua maritus Solet conjugem dilectam, ideoque non minore jure cultum , reverentiam et obsequium ab illa postularet, quam maritus singula haec a sua postulet conjuge. Quando
quidem vero Israelitae adeo parum memores vivebunt sui ostivit,
119쪽
ut ea idolis potius suis, quam vero numini praestare consueSeerent. lii ne passim repudium illis, Dei nomine, minantur prophetae. In gignis in Nostro locus est 2, a. Jam tulit ita IIebraeorum
consuetudo, Ut Semina, quam uxorem amplius nollent agnoscere,
e domo in ariti ni igeretur. Ex quo factum, ut domo e elleroidoni sigri si ea re coeperit, ac dimittere, refluctiard uxorem. Datum itine etiam repudiatae nomen fuit Vmna, eaePulicte, ipsique divortio id quod LAC EMACHER pluribus comprobat lucise Mainionide et Talmia de depromptis in Observuli. Philologg. P. V. p. 2 35. seqq. Ritu divortitaeo dein Graecis quoque et R'manis
uti l lacuit. Quam ob caurumam vir uxorem abdicans dicebatur illam ceri ori Esuriειγ Seil. ἐκ τὴ οἰκί&σ, cimiliere seu ejicere ex domo sua, in quam conjugium initurus duxerat. Quando igitur Deus Israeli e uisionem minatur,e domo Atiet, sane divortium minitatur, per metonymiam quandam; indicans scilicet, et ali-Inenta et tutelam, et omnem gratiam eidem se subtracturum, Necesxe ct mPlius, quod addit, αmore suo eαm Prosequuturum (Abvio sae , sed hostium injuriis expositurum. V V videt Omnes namque Procmes eorum, qui malitiam populi coercere debebant, et 'rid, re uolarii et Iegum divinarum impatientes
sunt, cf. d, lG. ABARI: RNRLUhoo in reges dictum existimat, functorum in Israele regni munibus, ex quo in duo divisum regnurix fuit; omnes enim illi pessimi nequam mermit, ac gravissimis pecentis in Deum sese opposuere. Nos Chaldaeo adstipulatitur, Omnes Proceres eorum ver tenti. Cf. Ies. I, 2I. Quare nutenae principum in his mentio existat, docet NVICIII: Princ es morum praefectura ad hoc donati, ut eos corriperent ae ad frugi retra-lierent vitam, ipsi met rebelles sunt, qui ergo Sperem unquam eos sincera ad me poenitentia reversurosy En propter non pergameos diligere. Observa paronomasiam drivm D inter et V rid. Id. d ' R detri Percussus est Ephretim, metaphora e stirpibus sumta, quae vermibus. vento, aut vi coeli asperioris tactae et percu SSae exarescunt, ut son. d, T. si irari DN rin Percussit ricinum et exaruit , et Ps. Io2, 5. a r nn percussum cor meum quosi herbus exciruit. Chaldaeus: domus Isrαel similes sunt arbori. vi 'id T ci Nudiae eorum eaestrigit. q. d. non rami modo,
sed ipsa radix ius. eandem imaginem Jes. 5, 2a. ld, au. Amos 2, s. . Chaldaeus: cujus ria dices e Buruerunt deorsum, et Cujus
quendi ademta; ideo sequitur: et Iruo tum non ederit, i. e. sobolem nullam procreabunt. In coepta ab arboribus Inetaphora persiStit, qua liberi etiam fructus titeri saepe dicuntur,vid. Thren. 2,2o. Deiat. 28, II. I S. Luc. I, 2. SenSus: regnum
eorum standitus evertetur, ut reflorescere nequent. Contrariam imaginem ad statum reipublicae in dies magis efforeScenteni de-
Signandum, cf. Jes. 3I, II. Pro diet , quod in margine exstat,
120쪽
p. 2 s. 'et da Etitim si verο, ut supra B, o. Jes. I, ls P b Genuerint mares et feminae, de utroque enim sexu lioc verbuiuusurpari, patet ex Gen. 2U, IT. ' , Irimen mori j cliam, ut 2.5. Jes. Id. Zo. d En 'et amaa Desideriα desideratissimon fruetus ventris eorum, ut vel in utero, Vel in pnrtu moriantur. Cf. Vs. G. Egech. 2d, Isi. 25. Thre n. 2, d. LIVELLUS: ., Desideriia, i. e. desideratissimos eorum liberoS; metonymia adjuncti, qualis apud Ciceronem in Epistolis uxorem et liberos desideriet aura appellantantem: Valete, inquit, meet dexideriu, Bialete AB ARBENEI. r,, Quasi conclusionem ex praecedentibus prοpheta formare voluisset, sic ait: postquam pereusSus est Ephraim per hostium suorum manus, ac ipsa ejus riadiae sillustriores populi heroes designat exaruit , consequitur nec fructum ex eo Sperandum
IT. 'in de Iueeraulur illas impios homines Deus meus, si propheta loquitur, , inquit DRUSIUS, , et non obscure innuit, appellando Deum suum, non esse aruplius Deum ipsorum.
Alii: re solet eos Deus meus (ut supra d, G. , scilicet ita, ut non gint amplius populus Dei (l,s. , i. e. respublica, in qua Deus suum habeat domicilium. 'b eo 'et mm non αα-acultαrunt ei, non praestiterunt ei obedientiam, 2 Reg. IT, Id. I S, I 2. d VN Ideo erunt Bogi et exules, i, II., sine rege et principe, d, d. V ia2 Inter populos dispersi, uti denunciatum jam Deut. 28, d a. Seqq.
Totum hoc Caput in enumerandis peccatis Ephraimitarum, illorumque propterea supplicio amplificando versatur. Primum queritur Deus, quod quicquid facultatis et virium in idolorum Cultum et honorem effuse contulerunt, quum tamen ab illis nihil praeter Stragem et ignominiam consequuti sint (I - a.). Quae adeo aliis non poterunt esse praesidio, ut ipsa non evitarint, quominus inter alia spolia praedae quoque fuerint hosti victori(5 - T. . Propterea eo desperationis dicuntur esse verituri, ut opprimi optent a ruentibus saxorum molibus. dummodo nerum-DoSam vitae conditionem effugiant (8. . Quum vero illorum stultum et inutilem laborem exprobrasset, ex quo fruetus Spe rari po8set nullus, hortatur ut melius ponant atque prudentius quod reliquum est temporis, ne dirum Arbelae fatuni exper an