장음표시 사용
141쪽
rio accis. Cv. D, d. s. Verbum tara dandi, tradendi significatum obtinet, ut Gen. Id, 2O.
Prov. d, f., et convenit cum bis h. I. usurpato. Tradamnete, inquit, extremo Supplicio* Chaldaeus: exterminabo te prid'Nn ' VN Quomodo dabo, reddam, te sicut Isimα, quae una cum Sodoma et Gomorrha igne coelitus demisso deleta, Genes. Id, s. Is, 2a. Ponαmne, reddamne, te F 2, s. Ierem. 6, 8. EZech. 2I, 32. indiciari Sicut Zeboim, itidem una quinque illarum urbium, igne coelesti deletarum, Deut. 2s, 22. 23 Sed, quando de te prorsus exscindendo cogito, CONUerfium, mutatum est, cor meum intra me sui Ps. a2, s. f. T. , ab ira ad misericordiam. Vid. Thren. I, 2o. et cf. Ier. II, 26.
Uret Uno, pariter, Gestuetrunt, incaluerunt, Poenitudines niecte, i. e. intimo poenitudinis sensu assicior, quod totantis affixi poenis. αestuarunt, incαluerunt, ut Gen. ad Io. di mi uret incoluerunt viscera eius eruct
iatrem Suum, i. e. stmore erga eum Commotus eSt.
s. retorrct di, Non igitur faciam, exsequar. Subjicitur e
sectus illius illotus divinae misericordiae, de quo Vs. S. Cf. Amos T, IG. 'EN ij n Inrorem irae mecte, poenam intelligit, quae infligitur non jam ad emendationem, sed ad internecionem, Jerem. Zo, 2a. df, B T. VNN N, Non conueertam me Eoi I. a miserendD, et promissionibus meis. CL supra 2, S. I S. sal. II. 2I.). Vel: NON GUertiam me ab Israelitis, coli. Jer. 32, do. Alii cum verbo sequenti VTID, ita jungunt: non revertetr αd Perdendum, i. e.
non rursus perdam (coll. Gen. 26, I S. I Reg. II, 33. 2 Reg. a, 35. , ut olim in diluvio, coli. Ies. St. s. bi, N FN 'D Nam Deus ego gum, fallere nesciens in promissis datis, nec vir, homo, cujus dubia in promissis fides. Cf. Num. 23, I s. Mat. 3, 6. Trinst In medio tui Sanetus, ut Ies. I 2; G. , assectionibus vitiisque humanis plane exemtus. N)IN NE' Neo ingrediar urbem, ita LXX, Vulgatus, Syrus; et cf. quoad constructionem Deut. 2I, s. sqq. I Sam. 23, T. Ierem. O, 2o. Sed quomodo intelligendum hoc sit, de eo admodum ambigunt interpretes. Ηebraei vulgo sensum hunc esse volunt: at in aliam urbem, praeter IlieroSolymam, non veniam. Quae Chaldaei quoque mens videtur fuisse, qui vertit: neo permutabo iamplitis Hierosolymiam cum olla urbe. Sed Hierosolymitanae urbis mentio ab hac in Ephraimitas directa oratione prorsus aliena. Melius IIIERONYMUS : si Et non ingre lar ciueitialem, hoc est, non sum unus de his, qui in urbibus habitant, qui humanis legibus vivunt, qui crudelitatem arbitrantur justitiam; quibus jus summum summa malitia eSt mea Rutem lex, Ineaque justitia est salvare correctos. Quae explicatio scitum defensorem nacta est Loo THUM de Sacra Poexi Hebrαeor. Prael. I s. p. 2a2. ed. Oxon. sec. g. p. 2I2. ed. Lips. not. MESi nimirum, inquit, ,,in posteriore membro To di, my2 parallelum et synonymuin etsi eo in priore. Futurum
142쪽
diridi N habet vim frequentativam svid. Ps. 22, a. et S. , non SODO
urbem intrαre, non sum urbicola. Est etiam in singulis ment-bris pulelira inter se oppositio partium; sum Deus et non homo ;est auxesis in sequenti, et paulum variatur ratio oppositionis: sum Deus tuus tecum habitans, sed peculiari modo, extra ordinem, nee more hominum. Nihil, opinor, clarius, nihil elegantius.
N. G. SCHROEDERUs vero in Obseruestit. Selecti. αd Origg. IIebrr. CB p. 2. β. Id. p. 25. nomini, h. I. ut Ps. TX, 2 o. (ubi vid. not. fervoris, excundescen licte, irae significatum tribuens (coll.Arnb. pro odie ferueere , verba nostra sic reddenda arbitratur:
NON Beniam cum ferueore, s. ira in gentis perniciem esserυe8cente, ut respondeant primis ejusdem Versus verbis: non exsequiar' EN caecetndescentium ircte meae. Addere potuisset Schroederus, eiusdem interpretationis jam a Iarchio mentionem factam eSge.
Refert is enim, existere, qui mal significatione odii (r mira) h. I.
eapiant, coli. I Sam. 28, I 6. Aτα α te recessit, C et Ictotus hostis tuus. Nos tamen haud dubitamus nostram facere interpretationem Hieronymianam sive Loisthianam, ex qua ' νuSitata sua et unice certa significatione sumitur, dietioque est Eatis poetica. o. Vim Post Ioueam tandem ambulabunt, ejus duetum sequentur; id enim notat Iibri cum Unde junctum, cf.s, II. I Reg. Id, S. Chaldaeus: cultum Iouecto Sequentur. Idem Promittitur supra I, s. Jerem. I, IT. Mich. d, 2. i rra Quando sicut leo rugiel, valida sua voce disperSos per varias et multas terras convocabit. NIMCHI : si Sicut leo, qui rugit, ut 'nimalia, quorum rex ipse est, sese ad eum congregant, ita congregabunt sese Israelitae audita voce rugientis Dei. N rim I 'ne Narn Ouando ipse rugit, tunc trvitabunt, i. e. trepidantes prae nimia festinatione accurrent, cf. not. ad 3, 5. Filii, posteri Israelitarum eorum, ad quos tunc loquebatur VateS.
Vel: stii Jovae, quos Deus filios recipit, coli. Devi. Id, I.
Chaldaeus: congregabunt se exulea. ta 'U I mctri, i. e. ab Oeeidente, ut recte Chaldaeus, es. Gen. I 2, S., ab extremis terris, quae trans mare mediterraneum, Cananaeae ad occidentem, Sitae sunt. Arabicus interpres Pocockio laudatus: ex insulis muris. Ceteras mundi plagas commemorat VerSu proximo. II. m m Truccubunt, summa tum festinatione accurrent,
Vs. Io. -ndώΣ Siout aueis, Chaldaeus addit quae verte, palam, Per aerem, nil venit. etiam ex Aegypto, a meridie. Chaldaeus: gio Benient qui cutivi deducti fuerant in terriam Amyseti. Et sicut columbet, cujus pernicissimus Volatusefit, vid. Ies. GD. S. Ps. sis, T. et ibi not. y NU E terruAbsur, e borealibus regionibus. Eadem spes facta Judaeis a Je-
r. cum eOg od domos euas pristinas, in patrias terras. Cf.
143쪽
2d, ld. Promissionis quasi sigillum. Cf. Jes. I, 2a. Ps. 33, d. CAP. XII. Argum Cntu m.
Hoc Capite ex quorundam sententia nova concio incipit, sequenti Capite continuata, finita vero Id, I., ducibus partibus constans, quarum Prior (Vs. I -II. contria Iudam, altera (Vs. 2. seqq.) contru Ephi stimum sit directa; ita quidem, ut in Priore parte, oppositione inter Iudaeos et Israelitas facta, Iudam de praeterita laudet constantia in pietate (Vs. I. 2. , eundein vero de praesenti corruptione arguat (Vs. I. , et ductbus rationibus quarum prima a justissima retributione Dei secundum bona vel male facta cujusque, Vs. X., id quod exemplo Jacobi, patriarchae, Probatur, Vs. a. o. , altera a Dei immutabilitate Vs. o. petita), ad Poenitentiam revocet, UR. T. , tandemque opposito exemplo impii et pertinaeis Ephraimi (Vs. S. s.), doceat, Io vana futuris temporibus Iudam singulari favore prosequuturum esse, Vs. Io. ll. Unde ite inuin transeat ad ialterum partem hujus concionis adversus Ephraimum directam, Vs. l2. seqq. Alii vero et plerique interpretes totum Caput directe ad Ephroimum referunt, qui eum Iuda comparatus deterior sit, Vs. I. 2., et eorruptionis illi etiam auetor, I S. I., udeoque degener prorsus a Iacobi patriarchae pietate (Vs. d. o. , quum contra Deus ex sua parte Semper Sitidem (Vs. 6. , ad quem ideo ut redeat, Ephraimum hortatur(VS. T. , frustra tamen ob ejus pertinaciam in admittendis et defendendis sceleribus f Vs B. s.). Unde Deus semper sibi edu-Stan S, ex mente nonnullorum interpretum, ipsis exilium minatur, Seeundum ulloS Vero, ex mera misericordia promissionem de futura reipublieae Israeliticae restauratione confirmat ( 's. Io. , ut qui non Eulum adhuc ossicio suo non defuerit, per prophetu variis modis loquutus, sed etiam in posterum doctoreS et prophetas ruisSurus Sit, Vs. II. seqq. I. H. MEIS NER in Programin. quod inscribitur: Sis litur oeoonomio Cupitis duodecimi uoseus Lips. I 88. d.), vatem vicissim et mutuo utrumque regnum, tam Iudaicum, quam Israeliticum, ab uno ad alterum transeundο, unum alteri implicando, graviter taxare et vituperare obServat; quorum enim criminum reos sese fecerant cives unius regni, eorulidem nomine accusari quoque poterant alterius regni cives. ONe itaque anxie, inquit, se quaeramus, quid uni regno praeeipue die tum sit, quid alteri, sed omnem liunc sermonem prοplietae SpectemuS nunc sic, ne si dictus esset universae familiae Israeliturum, qui, uti constat, duplex regnum constituebant inde
144쪽
a Rehabeami et Ierobeami I. temporibus. Invehitur autem pro-plieta in duo comprimis Bitio Israelitarum, ab eisque abstrahere eos per exempla allaborat. Et illa vitia sunt: inconstantio in
diolis et fuctis, quae et dicitur se diu squo nomine generaliori
comprehendit omnem animi eorum vitiositatem, inter cujus causas principes illa urconstantiet non est ultimo loco nominanda); deinde, siverbis et αrrogantiet de rerum GO OPum guiarum, malis tamen uertibus comparatarum, vel immerito Dei beneficio acceptarum, laeto stiatu. Et sic hoc Caput sponte et apte simul dilabitur in duus paries fere aequales, quae singulae tractant oram tiοuein, diversum, si rem spectas, quae tractatur, Sed Similem, quoad modum tractandi. Vides, quantopere dissentiant interpretes tum de nexu singuIarum hujus Capitis partium, tum de sensu PhraSium, et sententiarum. Nos in explicatione potiores varietates breviter attingemus. . ' dicio Circumdederunt me mendacio, Ps. IT, II., i. e. in omni Circuitu meo, et quocunque circumspicio, mendaeium fecerunt. Ita Chaldaeus: multiplicet verunt coriam me mensiciet.
Similiter GUSsLTIUs in Leaeico s. v. et in Q. B.): undique OON- gerunt mihi adulatoria mendacia, cujusmodi blanditiae ad dissimulandam impietatem et Iob. II, 28. intelligantur. Menducto, i. e. fucata pietate erga me, et superstitioso idolorum
cultu; T, d. IX. IO, II. cf. Ies. Io, s. sis, II. AIii conferunt supra ID, d. AIii vertunt: abnegatione, coli. Prov. Zo, s. Job. do, 28. Vid. infra Hieronymi explicationem. Israelitae
decem tribuum, ut Vs. 2. et frequenter in hoc librο.
cui Id.). V 2, quo nomine regnum decem tribuum et Supra I, a. s. i. o, I. appellatur. r Et Iuda, et cum eo Benjamin, i. e. regnum Iudaicuin, Ephraimitico, s. Israelitico, oppositum, cf. I, T. Verba FN-ddi interpretum plerique sic explicant: iadhuc dominatur eum Deo, verbo dominandi Signifieatu accepto, i. q. ut Ierem. 2, XI. multi domi-Nαmur Vertunt. IARCHI : si Iuda adhuc principem agebat eum Deo, quia reges illius populi foedus cum Deo opt. Max. retinem bant. R. Tanehum: tilique illi dominium obtinent coriam eo et Stunt una ei, i. e. ab ejus partibus. Similiter Castalio: quum Iudaei adhuc Deum colant, ideoque imperium retineant. Alii de praeterito tempore hoc capiunt, quod Ephraim perfide egerit in Jovam jam tum quum Iuda adhuc dominetretur cum Deo, i. e. quum major aut potentior pars Iudae, quae praevaluerit, adhuc obtineret, ut veri Dei cultus maneret. dm Et cum Sunctis, per quos alii intelligunt homines probos, praesertim
majores, ut Ps. I G, X., alii coelites, ut sob. Io, Io . , alii, eum Elmehio, ipsum Deum, eoli. Ios. Ea, I s. imn d ' - J, Prov. s, lo. , ita ut Particula cum non tantum societatem, Vetum
145쪽
etiam uuxilium et robur, dominium donans, significet; . cf. Ios. I, s. ad Net Fidus et constans esset; constanter veri Dei cuItum teneret; eodem sensu haec vox et Ies. I, 2I. Ps. TS, S. II. usurpatur. In alia omnia abit N. G. SCHRοRDER, qui in ObserBait. ad Origg. Imbrr. Cap. I. g. II. p. II. Iudaeos minime a Uate laudari, Sed potius accusari, ut supra o, S. 6, a., et Inox Vs. d. , existimat. Quum autem verbi propriam notionein, Comparatione Arabici iob, ponat in motu recorocuto, quo quid huc illuο αgiicitur et Bersatur, illud h. l. translatuni vult ad animi levitatem et inconstantiam, et Versus nostri hemistichium postem rius vertit hoc modo: etiam Iuda adhuc ultro citroque Bogαtur cum Deo, et cum Sonolo filo. Sed vagari cum Deo valere a Deo ad falsos deos deficere, equidem mihi nequeo persuadere. Nobis M' hic simplici ultro citroque commeandi significatu capi videtur, ut sensus hic prodeat: dum Iuda iactuc civibulat esum Deo, et cum Scinctiasimo Numine conversatus sidus ei manet. Laudem Iudae expressit jam Chaldaicus interpres, qui toturii posterius hemistichium ita exposuit: sed domus Iudas homines Bettidi erant in cultu, doneo Populas Dei e terra suo deportui elur ; et illi coluerunt me in domo Sanctuarii; νοοαli sunt populus astrictus, Pr terect quod fisses essent. In bonam partem accipit quoque HIERONYMUS, integri Versus sensum hoc modo declarans: se Ephrαim, regia tribus, et domus Israel, qui tribui regiae serviebat, circumdedit eum in negatione, sive mendacio, dunt Dominum negant, et idola profitentur. Iudas autem, hoc est, duae tribus, quae habebant Templum, Legem, Prophetas, et servabant praecepta legalia, erant testes Ipro enim posuit testis, quod I legit ,
gradientesque cum Deo et eum sanctis fideles. Sαnctos poggumus dicere vel Angelos, vel Patriarchas ac prophetas, et Ceteros,
qui Dei imperio serviebant. Ad comparationem nempe illivg temporis, quo haec dieebantur, aberrante penitus Ephraim, et decepto in idolorum cultu Israel, solus Iuda remanserat, qui in Dei cultu
2. nam myri Ephraim poscit Bentum, quasi eum
comesturus, sicut famelica bestia avide depascit herbas. Eadem metaphora Proverb. Is, Id. stultus dicitur Poscere Bentum; Ies. da, Eo. idololatria piascere cinerem, inane alimentum. Eodem sensu Jer. 22, 22. Bentus aliquem puscere i. e. absumere dicitur. Contra Ps. IT, X. pctacere Berilialem est eam cupide Sectari. Et Persequitur eurum, καυσωγα vertunt LXX (quod Arabicus in Polygluttis interpres Benenatum Vertit , ut Jon. q, S. Cf. Jac. I, II., i. e. rem inanem, imo longe pernicio-SiSSimam, idolorum cultum, et foedera cum exteris. Cf. Prov.
2I, Id. Cohel. S, I S. Ita vero Banam in humanis auxiliis fiduciam describi alii putant, alii vero non tam Poenαm Ephraimitis denuntiari, quam auetam ejus et obduratam malitiam de-
146쪽
signari censent, qua multum sibi de cultu Superstitioso, quonisectaretur, pollicitus sit. Nos utrumque Spectari arbitramur. Quotidie, semper, Jes. β 2, s. diae irra diret: Mendataeium et Bastitatem multiplicαbit, non tantum spe sua frustrabitur, verum etiam perniciem sibi parabit. NUN - dat
Et modo foedus cum Issyrio scindunt, i. e. pangunt (et dei lirasi not. ad Gen lsi, Io. , vid. supra si, II. infra Id, d. , etes. 2 Reg. Isi, II. Ii, 2. ivrs i Et mox perfido animo oleum,
N:Σ se munus, ut recte Chaldaeus; nobile autem et copiosum oleum in terra Canaan fuisse, constat ex Deut. 8, S. I Reg. 5, 25. Egech. 22, li., nil quem locum vid. not. Cf. IAHN Libi. Ir-
Defertur, I B, G. , pro obtinendo adversus Assyrios auxilio, vid. I l, s. 2Reg. IT,I. HIERONYMUS: MSacra narrat historia, Manuhen, regem Israel, pace laeta cum Assur, ab Aegyptiis auxilium postulasse, et hoc est quod nunc dicitur, Ephraim pascere ventos, id est, spe facta se decipere, Sequique καυσωita, hoc eSt, G68tum,
et ire ad Meridiem, nihilque aliud agere toto die, nisi sibi illu
I. V mi, Sed nunc etiam lis s. litigandum est . Odcte,d, I. Mich. 6, 2. rmi lv dy Cum Iuda et Benjamin, quod etiam hi, ab Ephraimitis seducti sa, IS.), et postremis praesertim Vatis nostri temporibus, per impium regern Ahasum admodum corrupti fuerunt; vid. 2 Reg. lG, d. Vpy - v npD ' Idque ut unimu Beriat in suco hum, ut poenas sumat de Jacositis, ut i, d. 2, Io.a, Ia. 8, II. Amos X. 2. Nomen Iacoἷi quidani hic accipiunt de decem tribubus, lilii de regno Iudaico, alii de utroque, ut Io, II., q. d. vindictam sumet de Iacobitis universis degeneribus. I na Secundum Bias ejus, prout malefactis suis promeriti Aunt,ef. Jerem. IT, ID. 22, II. Eetech. I S, Io. ' ridet Vid. Supra ad e, s. , ubi eadem verba.d. Hortatur nunc Iacobidas, ut, priori via relicta, ad Dei veri cultum redeant, et parentis, Iacobi, cujus in Deum fidem pietatemque, pariter atque Dei erga illum favorem Comni emorat, vestigia per equantur susque ad Vs. T. inclus. . Et primo quidem divini in Iacobum favoris luculentissima exeinpia affert, ejusdemmque fruetum ad posteros quoque, si illius pietatem inii tentur,liertinere innuit. PriNNiN Vari it)2 2 In utero culcem tenuit frutris Sui Jacobus, cujus nomen Vs. I. commemoratum, sed ibi de ejus posteris usurpatum; nunc vero de ipso illo viro intelligendunt esse, res ipsa docet. Verbum rari (Arabice pressit Nestigiα, Pons et et culce Benit. e Bestigio sequutus suis minus
commode a nonnullis hie redditur svplantiavit, neque enim dolum vel fraudem culpabilem ipsum hoc verbum, aut nomen
Deo bi inde derivatum per Re infert (etsi per invidiam eo illud traxit ESavus, Gen. 2T, Is , et eodem sensu ad nomen Iacobi
147쪽
Ieremas alludit s, X., quia etiam doloso animo et ad circumveniendum quis alterum culae ethreplet iantevertere et 8 Planlura
potest); sed laudabile potius Jacobi studium et victoriam hic innuit. Idem namque dicit, quod diserte legimus Gen. 25, 26.
Uy VrVN IT' ' et munus ejus, Iacobi, e matris utero egredientis, tenens Culcem ESανi, ut, prior tempore proditurus, potiri possit jure primogeniturae. Quod nonnisi singulari virtute et Dei providentia ab infante factum esse, Vates innuere voluit, uti post Chaldaeum Hebraei interpretes recte observant. Ita enim Chaldaeus: Prophetet, die eis: nonne de sucobo prctedictum est, Grilequαm Actsceretur, eum mussorem fruti e Iuturum esse fl ex Gen. 25, 25. IARCHI: ,,Ego, Deus, hoc onine effeci in eo, ut
nimirum calcaneo ipsum apprehenderet, quo signum ex Sturet,
Dominum fratris (Egavi) ipsum fore. Quod disertius declarat
ABEN-ESRA: si Sensus verbo rvin prophetae hic est: Quare non in metuor iam sibi revocant Iacobi posteri, me patrem eorum
elegisse, eundemque in aui piissimo dignitatis gradu inter mortales collocasset Nam quum esset in utero, dedi ei vires ad prehendendum fratris calcem. Id quod prodigii loco habendum est.
Neque enim robur est in foetu, versante in secundina, et quo tempore ea finditur, ut quicquam apprehendat, donec ex utero in lucem prodierit. Jacobo igitur dum adhuc in utero esset, vires ego dedi. Et postea quoque eum angelo luetatus est, eumque Superavit. - cum Hebraeis consentiunt veteres Christiani inter-Pretes, quorum verba attulimus in Scholiis uberioribus. Minime probandus CONR. IRENitis, qui in peculiari in nostrum Iocum Dissertatione, cui epigraphe: de Preteuctriciatione suos bi hianoque
3eculo certiamine fidei (in Dissertuli. ejus Philologico- theologicis P. I. p. 282. seqq. , prius hujus versiculi hemistichium in
Vituperium Iacobi vertere studuit. Tota vero orationis Series innuit, spectasge vatem illud, quod Iacobus ex utero egrediens manu tenuit calcem praecedentis Esaui, tanquam quid singulari providentia et gubernatione essectum, quo signo veluti quodam Praenuntiaretur, fore ut, licet Esavus ex utero materno prior egrederetur, Jacobus tamen de jure primogeniti cum eo contendat, eademque consequatur, quodque et ipse Deo acceptior foret quam frater, et gens ab eo oriunda fratris posteritati esset imperatura.I. G. LACREMACIILR in Obserueat. de Bictoria Iacobi, viritim et
Felieitutis regni Israelitioi symbolo ad IIos. I 2, d. o. in suis Observati. Philologg. P. VI. p. 252. sqq.) Iacobi exemplum duplici
consilio h. I. a vate in medium allatum arbitratur, primum, ut doceret, regnum Israeliticum in se ipso satis habere roboris atque virium, quo tueri sese possit ac defendere, si modo Deo confidat, nec necesse proinde fuisse, ut aliorum, nominatim Aegyptiorum, esilagitaret opem. Deinde, pessime egisge Israelitas cultu Superstitioso Bethele constituto, quippe in loco, ubi singulari prorsus ratione conditori gentis Deus olim se patefecerit, et beneficia
148쪽
posteritati ejus promiserit eximia. Prius illud vatem significare tectius exemplo Iacobi, in duplici certantine superioris; poSterius autem ex illustri illa concludi velle visione, quae Iacobo obtigisset Bethele. Nos eam rationem, quam supra ad hujus Versus initium indicavimus, haud dubitamus praeferendam. Aliud divini erga Iacobum favoris documentum: Et robore suo, Gen.
ds, d. Deut. 2I, IT. Ps. Ios, BG. divinitus ei concesso. Superior fuit in lucta cum Deo, vel : averαυit Deum, Gen. 32, 2s. LXX: Dίσχυσε προσ τον Θεsν. Chaldaeus et Syrus munum, aut principem se gegyit. Alii: potenter luctα-tus' est, coli. Gen. 32, 25. Vm N- VN Cum Deo, vid. Gen. 32,2s. II., qui in forma humana saepius adparebat, Gen. 32, 2b. Ios. si, II. Iud. II, X. G. Ilinc factum, ut qui hic Vm N voeatur, idem statim Vs. s. appelletur cingelus, IN V, quod ipsum nomen et hic posuit Chaldaeus. E Iucta illa Jacobus nacturi, nomen Femee a Deo ipso ei inditum, i. e. Principem se Prue stabat Deo, vel, de principatu contendebat cum Deo, Gen. 32,22. s. Superior, inquam, fuit, cf. Vs. d. Est Futurum Cal verbi cognati cum in 'iro, vid. Ies. 32, I. Prov. 8, ib., et Iliphil supra S, d. Nexus fit h. l. per metaphoram, Seu Perrepetitionem ejus quod antecessit, ut novum et amplius quid subjieitur. TNEU m ei Ergo, s. o ergus de pro by, ut alias saepe) Ongelum, vel potius Deum ipsum, Vs. d. , qui angeli fοrmam induerat. bd ' Et praeuectiuit, vid. Gen. 32, 2s. coli do, S.
Id Z Fleueit enim, non angelus, ut Hebraeorum nonnulli inde Lolligunt, quod angelus, quocum luctabatur Iacobus, ei dixisse narratur Gen. Z2, 2T. dimittias me, nam ascendit aurorα; Sed Iacobus flendo et precando ipsum vicit; cf. I Sam. I, ID. Modia Significatur, quo praevaluit Iacobus. 'b vitririm Et supplicαvit ei, Deut. 3, 2. I. I Reg. 8, II. d T. sis. Ps. Io, s. Recte HIERO NYMUS: ,, Et indutuit, inquit, αdversus Ingelum, et ejus benedictione, quem vicerat, confortatus est. Flevit quoque et rogavit
eum, id est, angelum, dicens lGen. 32, 2T. J: non te dimillum, nisi mihi benediaeoris. - N et 2 In Bethel, vid Gen. 28, t T. IB.,
quae nune Leth - Λνen facta est, supra a, i 5. Jacobus intieriit eum, angelum, quando a Deo monitus (Gen. Io, l. Bethelem ascendit, et vota exsolvit, quae Gen. 28, 2I. 22. nuncum paverat. Alii: Ingelus ibi invenit Inoobum. Sic Chaldaeus: in Lethel reueelatus est, s. adparuit ei, se. Iacobo Deus, uti legimus Gen. I S, T. UI et ira Et ibi loquutus est Iacobus nobiscum, Deo, ut quidam volu hi, quasi sit pluralis, quem voeant, majestaticus, quo Deus de se ipso loquens utitur et Gen. I, 26.3, 22. II, T. Iarchi ad Iob. 26, 22. , quem sequuntur tantum
non omnes Suae gentis interpretes, nostrum may pro 'uae, cum
Oso, positum volunt; et sic quoque Syrus, Aquila, Symmaehus et Theodotion in Scholiis Graecis ; sed invita Grammatica. Eim-
149쪽
chio vero aliisque verba sunt prophetae, q. d. ibi (Bethele) etiam
adhuc loquitur Deus nobiscum, mecum, Ilogea, ceterisque prophetis ad arguendum idolorum cultum, qui nunc Bethele viget, coli. Amos a , s. Rectius alii servhetiam intelligunt una cum populo, Iacobo orto, quemadmodum Ps. 66, s. de majoribus Israe- Iitarum, qui mare rubrum transiere, prima pluralis persona dieitur: ridi rinular dci tuno laestibiamur de eo. Cf. not. ad eum Ioeum, et I et r. T, s. Io. Ita et HIERONYMUS: MQuumque patris matrisque consilio in Mesopotamiam fugeret, invenit eundem An- lum in Bethel, qui loquutus est ad eum, loquutus est nobiscum, id est, in patre loquutus et filiis est, et in Iacob dilexit et Iudam. LACREMACHER (l. I. p. 36l.): ,, Diligenter animadverti velim, dici Deum non cum solo Iacobo, sed cum omni simul ejus posteritate Bethele collocutum. Scilicet, quae a Iacobo hic dicuntur gesta, eidemque obtigisse, non ad illum ipsum spectant unice, sed ad totam simul gentem ex eo ortam, atque hujus etiam res, fortunamque, qua vel usura sit, vel uti certe possit, praesignificarunt.
s 6. mi rex' Atqui Ioueu, Deus Abrahami, Isaaei et Iacobi,
Gen. 28, Id. Exod. I, Io ., qui promissorum Suorum memor Pro
spitius tibi erit, si poenitentiam egeris, II, s. r Nndri
Deus exercituum, i. e. rerum omnium coelestium et terrestrium,
Gen. 2, I.; cf. not. ad Jes. I, s. mi Nomen Ioυα, quod significat eum qui est, qui fuit, et qui semper sibi constans erit, Apoc. I, d. Memoriα, μνῆμα, ejus, i. e. proprium ejus nomen, quia nominato alicujus nomine prοprio reducitur is nobis in memoriam. Respicit Noster effatum divinum Exod. I, Io. Iehoueah est nomen meum in se eluum, i r et hoo est
memorict meα, i. e. Verum nomen meum, quo nominato homines
mei recordabuntur, Per Omnes generalionea. Bene IARCIII: HSicuti fui jam inde a primo tempore, ita etiam nunc sum; et si mecum in integritate ambulassetis, sicuti Iacobus, pater Vester, ego memet erga vos geSSiSSem, ut me erga illum gessi. T. VnN Tu igitur, Iacobo oriunde, quem tanto favore dignatus est Deus, semper idem manens, in Deo tuo confisus reυertere ad eum; fretus Dei tui misericordia redi ad eum. Emphasis quoque est in pronomine tuum; nam occulte perstringit eos, qui, relicto Deo suo, ad alios colendos animum appulerint. Alii phrasin nostram capiunt aliter. Chaldaeus: confirma te in cultu Dei tui. AREN-EsRA: ,, Si reverti velis ad Deum tuum, auxilio tibi erit, ut ad eum revertaris. CL Ierem. II, IS. Converte me, et convertiar, quio tu Deus meus. Nimelii verbum h. I. quiescendi significatione sumendum existimat, ut Ies. do, Io. quae verba interpretatur: sedendo quiete et trianquillitate galai erilia, quasi dira conveniret cum nitri Sed illic commode verti potest
150쪽
eonrergioris ad Deum, poenitentia. Et nogiri lo ei retinenda interpretatio ea, quam Supra dedimus, quum ea adscita prodeat sententia alteri Versus hemistichio perquam apta: vid mmaC, Pietat m et judicium, justitiam, aequitatem, custodi, observa, cf. Jes. 56, I., atque ita vestigiis Iacobi, patris tuis s. d. 5.) insiste. Tnara ri : FN - Fer Et spem tuam dirige cid Deum tuum Semper, Jovae, Deo tuo, uni perpetuo Considas, nec ab idolo quopiam auxilium tibi credas exspectandum. Similis sententia Ps. di, Id eru in Ioueam, et observet uetum suum, et exaltabit te. Alii paullo alio nexu: sio vem tuum in Deo semper collaciare Poteris; collato Imperativo Gen. d2, IB. r Rr hoc fiacile et Biueite, i. e. vivetis, salvi eritis. Similiter Prov. a, d. Teneat verbet meia cnimus tuus, Glyus Cum stodi Praec tu meu, mm et Bluee, i. e. ut vivas. Sic GROTIUS: MNon est, quod ipsi dissidas, dummodo tu ossicium tuum facias. Recte JAucrii hujus Versus sensum exponit: , , Promissione ejus
et baculo, quo ipse te sidere jubet, tu niti poteris, si ad ipsum
redibis; verum pietatem et nequitatem observa, et promissio tibi faeta est, quod in ejus (Dei auxilio semper sperare Po8Sis. 8. is et Cananaeus, vel mercalor est i In concisa hac loquutione, ob indignantis adfectum, et de significatione, et de nexu laborant interpretes. Aliis, ut LXX, Vulgato, Syro, estnοmen Prurium, q. d. sed Cunctanem impium (de quo Gen. s, 25. Seqq. , aut Cαncincte os refert Ephraim, non Iacobum patrem(qui Gen. 25, 2T. Uri viae Bir integer vocatur , illorum enim impios mores et execrabilem cultum (Levit. IS, 2 l. Deut. I 2, 36. II. imitatur. Ita TARNovitas : si Propositum est, inquit, HVs. d. 5. exemplum Iacobi, ut linjur pietatem imitarentur; verum ipsi potius mores Cananaeorum referunt. Cf. Egecti. I si, B. 2s. Zach. Id, 2I., et historia Susannae Vs. 56. (n re puta Atar&όν, καὶ ουκ vουδα). Eodem modo Ili RuοNYMUS: Monuerat Iudam,
ut converteretur ad Dominum Deum suum, et misericordiam servaret atque judicium, et speraret in Domino semper, Sive appropinquaret et jugiter. Nunc ad Ephraim, hoc est, ad decem triburum, sermo convertitur, quem vocat Chanaan, juxta illud, quod loquitur Daniel ad Presbyterum Histor. Susannae l. e. : Semen Chanctian, et non judet, species decepit te. Cf. Egeehiel IG, 3.
Aliis h. I. nonien appellativum est, mercia lorem denotans
cf. not. , quales erant Cananaei sive Phoenices, qui, ut Grotius aliique observant, veteribus erant *ιλοχρηuctroι τε καὶ χρ(A-αι, Pecunicte cvidi et ovari deo fores. Ita Chaldaeus, qui integrum Versum hoc modo exponit: ne sit is sicut merciat Oreg, qui eo gerunt bilancea, ut fretus committulun αd turbαndiam omnem benignitialem. Sane de mercia lore institui sermonem, Suadere videtur, quod lances et lamiliares mercaturae haudes comme-