장음표시 사용
91쪽
cenditur. donec summe ealeat, quo tempore in Serendi sun h panes qui eo quantur. Vehementius igitur idololatriae studium pingit. G siem Us in Leae. hebr. lat. p. 2θ8. locum sic reddit: cessata oti Fuciendo fornacen , inde et de 'sendo usque Gil fermenta tionem. maid non habet pro Participio Hiphil verbi vigilaro, sed pro Infinitivo mae fervere, quod vero h. l. transitivum, sive eausalem significatum obtineat, fervere fecit, cαlefecit, praemisso Praepositione D αb, ut in proximo viam. Dubito tamen de Infinitivi Nal transitiva significatione.
s. dari Dies est regis nostri, Vel natalis, vel inaugurationis (ut Chaldaeus: die quo constituerunt super ae regem suum , vel quacunque de causa Solennis, Seil. dicunt proceres, subaudito initio hujus Versus 'LNb, ut 5,lo. Ps. 2, 3. Jes. Ia, S. R et V an V uegrotant Priscoes ctes tu α υino, crapula nimia, calidisque vaporibus, e vino manantibus, qui caput petunt, aegrotant. Inter vitia, quae in Epitra imitis Noster earpit, praeter turpes libidines et ebrietateni taxat Supra a, II. ribri vetereso innes inceperunt vertunt, a b ET, sed hoe esset vel forteriecto Dagesch ut infra S, ID.), ri Uri. Recte vero nionent Iarchi et Ninichi, esse ad V V ctegro iuvit referendum, re ipsa poscente, quia foeditatem crapulae non tam voce incipiendi in helluationibus, quam stegrotetndi ex immodi eo potu expriinit redargutiο.r Uri nonnulli vertunt utre Dini epotato Scit. aegrotant. Sedi ter est na V vel muri, vid. Gen. 2l, I a. lo. I s. ruri forniam
status regiminis nomini UT Cαtor, cte, tus, eSse congiat, quae
forma haud raro ponitur ante nomen Sequens quod Praepositionem praemissam habet, ut Ier. 28, 23. V N Deus e propinquo. De nominibus in statu constructo ante Praepositiones positis vid. GRALMI Lehrgeb. p. sis. Duri est Accusativus, modum Statumve, quo quis versatur, declarans, cf. 2 Reg II, Id. bd N V V uegrotetvit aegritudine suα. Recte IARCHI no trani dictionem exponit: ct culare Bini, in illis cti dentis, proceres nostri aevroti sunt facti. 'n' Eaetendit rex
rarum, unisque cum ill is fanu iliariter versatur. Dictio manum extendit gestum propinantium deseribit; nam in compotationibus manus poSeendo, nee ipiendo, porrigendo pocula extendi solet. lo RATIUS EPist. L. I. 18. si . seq. eum morem ostendit: Polores
tantur: nαm Plicunt ut furnum cor suum dum insidiantur, et sensum hunc esse volunt: animo suo intentos illos fuisse elamniachinando, ut cor suum furno simile redderent. Sed o ducemii,
92쪽
applicandi significatus, quo verbum cina aliis Iocis legitur, hic
minus est idoneus, Sive sensum spectes nituis quaesitum, sive construendi rationem, quae pro et tunc postulasset Praepositionem
motum significantem, di vel bre. Quare verbum illud h. l. rviendi significatu eapiendum erit, ex usu illo, quo Arabes in I. et d. Conjugat. Suum de Buse frequentant, in quo liquor infusus od extremos mctrgines sensim oppropinqueti, idque adeo rulat, unde cum fere plenum est, et O a di prope Planum
vas denotat. I vero de tempore hic sumimus, unde haec Sententia prodibit: quαndo repleverunt sicut furnum cor suum in
totum noctem dormis pistor, calefactor, eorum, mune autem illa furnus iardet sicut ignis flammae. Quae AURI VILI.IUS I. c. p. sit 8. recte hoc modo explicat: se Inhaeret propheta similitudini ordentis Furni, quam induxerat Vs. a. corda, amnios hominum, qui heio accuSantur, comparat cum Furno cti dente, ipsos illos cum Pistore, qui furnum igne accendit. Insidiosas machinationes, harum veluti pistores, clam habebant initio, laetis indulgentes compotationibus, quales VS. 6. memorantur, mox, data occasione, plenam in flammam educebant, haud aliter ac dormiens per noctem, latens acquiescens pistor primo dein mane, in furnum immisso igne, patulum suscitat incendium. In his aeque ac Vs. T. Seditiones Continuas, et caesum per insidias unum post alterum regem spectat propheta, id est, intestinas turbas, quibus post Ieroboamum Il. Iaceratum fuisse Israeliticum regnum Historia testatur. Alia hunc Iocum explicandi tentamina, minus probabilia, attulimus in Scholiis uberioribus. Pro drid N Hubigantius et Dathius opinati sunt Iegendum esse dra)DN furor eorum, hac una ratione moti, quod sit in Chaldaeo et Syro. Illos vero non eSRe audiendos, recte monet AURIVILLIUS. se Nam contra, inquit, ,, Aquila 'ἐσσcop et Ilieronymi coquetis vulgareni lectionem usserunt, tum Alexandrinus, ubi manifesto licet errore, posuit 'Eφραὶμ, hoe saltem indicat, iram, furorem se non cogitas Se. Codices quam plurimi etiam apud I enni cottiam et De-Rossium
drranae exhibent, quod Dualis videri posset forma Toυ 'd. At verissime statuente I. D. Michaele Liblioth. Orient. P. P. p. lo Z., litera ista in scriptione erit tertia radicalis verbi VDN coxit, neque adeo prohibebit, quin vox ipsa explicetur participiali forma, uti postulant nostris in libris puncta. T. mann d n omnea, tam principes, quam ipse popuIus, incalescunt ardent Iibidine male faciendi, ut furnus
repetiturn ex Vs. d. s. ad ardorem intendendum. CN N Et sic consumunt, instar ignis omnia consumentis, judice3, magiStratus, avos, per quos sarchi indicari ait bonos viros,
93쪽
qui malos reprimere conabantur. Chaldaeus: et linguet menda-Horum suorum condemnant judices suos. Sed possunt in genere
Principes (de quibus Vs. s.) intelligi, qui conjurationibus et
intestinis discordiis absumebantur. Cui apprime convenit quod nil ditur: Omnes reges eorum ceciderunt sedit logorum gladio. Ita usurpatur et 2 Sam. I, 2. 2I, 22. Chaldaeus: Omnes reges eorum OOcisi sunt. Nam continuae fuerunt seditiones, et fere qui imperabat, occisus fuit a suo successore, veluti Zacharias,
Nec tamen, pro sui na obstinatione et insania eorum, inferiuras, reges et principes, quisquam est, qui sub tantis malis et
concussionibus reipublicae, clamet ad me, ad me se3e convertat, et tanquam a Deo suo auxilium petat.
8. trari EPhrctimum quod attinet,
Non apud Jovani auxilium quaerit Vs. T.), et ad ejus cultum revertitur, sed cum poseulis aliis, a quibus eum Deus habitatione separaverat (Exod. Is, 5. Levit. Eo, Ed. 26. Num. 22, s. Deut.a, da ), sese permiscet, perniciosis foederibus aut conjugiis, vel PotiuS Veram religionem, quam in speciem profitebantur, profanis aliarum gentium superstitionibus polluerunt, ut Ps. Ios, Id. que-xitur, c mirad Uub J Vma cum gentibus Se86 COmmiscuerunt, ectrumque factu diciqerunt. 'bae mari metri d Iude
et D in Ephroim est Panis subcinericius, placenta inter Loqueri-dulti Non Dersia, Iud. T,I. Placentiae sive Punis genus, quud Super prunis coquitur, cf. I Reg. II, 6., et not. ad Gen. I 8, 6.Ejusinodi panis si non versus fuerit, ab inferiore parte aduritur, antequam a superiore coquatur. Quod igitur Ephraim eum ejusmodi pane h. I. comparatur, nonnulli significari volunt, mutaSse illum immaturo et non cocto satis consilio cultum patrium iu Vultum externum; sensu non diverso ab eo, quem plerique tu
Priore hemistichio agnoscunt. Vel, uti DRUSIUS : H qui (panis
Dec Plane crudus, nec plane coctus est. Sic Ephraimitae nec Deum pure colebant, nec idola vere, sed utramque religionem Commiscebant, et vitulos adorantes, et per Deum aeternuiujurantes. Verisimilius alii illi,centae ab altera parte adustae Ephraimum ideo comparari dicunt, quod regnum ejus adflictissimum, et magna ex parte jam eversum, ex reliqua vero purie valde instrinatum esset, unde supra S, II. Ephraim vocatur OP Pressus et conlusus; ut celeritas istius exitii signifieetur, quodlioStes avidi, moraeque impatientes eidem inferrent. Eo sensu videtur Chaldaeus verba nostra accepisse, dum vertit: domus
Ephi uim similis est Pani suboinericio, qui, Grileguαm tiei tutur, comeditur. Ita et Syrus. s. hb*N Consumserunt enim, es. Jerem. IV, 25. Oceasio tropo data cSt per similitudinem placentae, Vs. B., quae etiam
94쪽
HO assct S. COP. I, s- 2. ab igno conisditur, quando aduritur. Peregrini, barbariis ostes, S, T , es. Je3. I, 2.; veluti Syri, 2 Reg. II, T , Philisthaei, des. s, it , et Assyrii, 2 Reg. lo, I s. 3VI Robur ipsius, magiia
parte regni avulsa, vid. in primis 2 Reg. I 5, 2s. Chaldaeus: diripuerunt gentes jαcultates eorum. Sura reb de m Et ise Se tamen id non agnoscit, in sumina securitate et stupiditate, nec ad Deum Ee convertit, vid. Vs. T. lo. Eadem queritur Jeremias det, 25. Etium canities, Gen. di, 2s. II., tropus ab honii ne genescente. 'T SPurgitur in eo, vel, spurgit canos in eo, Israele. Octi genui verbum hac in re etiam Romanis usitatum. Propertius Z, d. Spurgerit et nigriag αἰθα senectu comas. LXX: καὶ πολ αὶ ἐ&ὴ θησαν αi risi . Regnum Israeliticum malorum asperitate asilictum, senium quasi quoddam euutraxit, extia usto oriani robore morti est vicinus. Eadem imagine, sed pluribus exornata, de regno Romano utitur CLAUDIANus de bello Gildonico
VS. IT. Seqq. - - - humeris viae sustinet Gegris squαlentem
obseeum; luaeatu ocisside prodit Oanitiem. Recte Chaldaeus
nostra verba exponit: elium infirmitag ias sequutu est eos.
d eo tamen qucterunt eum in omni hoc, tot tantaque mala non
potuerunt ad frugem reducere. Cf. Jes. O, I 2. Id. 2o. Est homo deSperatus, quem nulla poena emendare poteSt. l. rin D ridi nn m d N i Fctolus est Ohraim aicut columbu Simpleae, stolida, Deiat. II. Id. Prov. 2o, is . Colunibae simplicitas in eo patet, quod retia non evitat, neque laqueos sibi paratos, cum se demittit ad cibuni. Et huic coluntliae stuporixates Israelitarum vecordiani confert, qui pericula non praecavebant, et se ipsos in hostium potestatem conjiciebant. Plura de colunt bae simplicitate facilique captura, quae et Graecis Romanisque in proverbio est, vid. in Bocharti II eroet. P. II. Lib. H. Cap. a. T. II. p. sio2. sqq. ed. Lips. 23 PN Demens, Jer. 5, 2 l. Syrus et Arabs: cui non est cor, imprudens; nam in corde Sedem Sapientiae ponunt Hebraei. Ceterum non ad Ephraimum, sed ad Columbαm referendum esse, docent Accentus. 'UR Modo Aegyptios in auxiliuni Bocunt, non me, Deum et Dominum Suuiu, q. T. Respicit ad solennem illa ni legationein, quani Hos eas rex ad implorandum Sethonis, Aegyptiorum tunc regis, auxiliun , quo se adversus Salmanassarem defenderet. inis isse legitur 2 Reg.
IT, X. Cf. infra S, II. I 2, 2. a Fri 'Me N Modo ad Issyri ubeunt, a quibus jam a Menahemi temporibus Israelitas opem petiisse vidimus ad O, II. Cf. 8, s. l2, 2. 2 Reg. Io, II. 2. 'rbr se Ouum pro eli fuerint ad Assyrios, , ita recte Hieronymus. Sed Chaldaeus et Syrus: PIT et 'NNI quocunque ubierint, quasi viet dia legissent, quod ipsum repertum in
95쪽
tiantur, oniniaque ipsis in malum tedant, nec poes Am meanae
Sicut uνεs ooeti desicliam tamen eos in terrain, ut pereant. Cf. Amos D, 2. Obad. Vs d. Factum enim stliquando est, ut Israelitae visi sibi sint omne malum evasisse, jugumque hoStium excussisse; sed subito mutatus est rerum status, et misere perierunt, ut Hoseae regi contigit. HIERONYMUA: ,, Et si exaltati fuerint ut volucres, inde detraham illos Vm 'N recte Chaldaeus vertit: Custigetliones iadduciam super eos. Cf. 5,2. Est Futuriani Hipli ilverbi 'd', retenta prima radicali 'i, pro duo R. In nonnullis exemplaribus posterius ' non legitur, ac tum Piel, proferri possit. Secundum ctuditionem, i. e. Verbum citiditum et an nunciat uni (Hab. I, l. Jes. si I, l. coetui ipsorum, i. e. Corripiam eos, prout auditum est a coetu eorum tam olini in de*erto, juxta admonitiones factas eis in lege Levit. 26, Id. seqq. Deiat. 2T, Io. seqq. 28, lo. seqq.), si a me deficerent, quampo Stea, praedicantibus et contestantibus prophetis. cf. Jer. 6, I S. Ita GROTIUS: , , Prout saepe eos eontestatus Sum per prοphetas,2 Reg IT, II - 23. Sunt qui vertant: eos ligαιο eos juae tu, metiri et rumorem de coelus Osorum clade perlatam, qua Si aliquam cladem Israelitis inflictam deuotet, de quo eo tempore fama Spargebatur. TUC enim, quod proprie αuditionem notat, aliquando rumorem et fumum indicat, ut Latinis simili rationectu ilio interdum rumor dicitur. Similis loquutio des. 23, β.i Ila miDNI quemct modum ciuilitione Aegypti intremuerunt ueque et uditione Tyri, rumore calamitatis ipsius audito. Non tamen deerant illo tempore recentiorum calamitatum exempla ad comparationem. Graviter enim amicti fuerant ab Assyriis non seiuel. Magis tamen arridet sententia primo
II. drib ' R Vae itaque illias propter ea quae dixi eis
obventura. 'a ara Nam diueuetuli sunt α me, a cultum eο, vel al, obedientia mea. Cf. not. ad Ps. II, 12. , ubi eaderuloquendi formula. et 3 nes Vus lolio certo determinata est et veniet illis. 'ae hanc D m 'I Ouiu a me d fecerunt, vid. not. addes. I, 2. Chaldaeus eodem, quo illic, et hie, modo vertit: quod reclelles sunt in Nergum meum. VnDN Uam Et ego redemi eOS, id est, ut recte Chaldaeus, et ego liberctior eis exstili, non tantum olim e servitute Aegyptiaca de qua liberatione verbum
Vnd usurpatur Deut. I, 8. id, G. II, 8. Mich. 6, a.), verum et nuper u Syris, Ieroboamo II., vid. 2 Reg Id, 25. seqq. Pro iis tamen beneficiis pessimam mihi gratiam referunt, 'be riparrac et D ut ipsi ct versus me loquuntur mendacic, dum melibra polliciti in priora vel deteriora etiam peccata relapsi sunt, et
96쪽
dum se pios mei cultores simularent, idola adorabant, quod Israelitis olijicitur 2 Reg. IT, s. cf. infra I 2, I. 2. Ps. TB, 36. Amos 2, d. la. da n 'bire 'per viae, Neque clamcni ct d me eae cimmo suo; malis pressi ad me vociferantur, Red sine pietate in me, non uti sinceri mei cultores. Cf. Jes. 2s, II. Usurpatur phrasis illa inprimis frequenter in libro Iudicum de Israelitis oppressis, et liberationem quaerentibus, vid. Iud. I, s. I S. 6, G. T. Io, io. I Sam. I 2, 8. lo. Clamant, inquit vates, ad me, sed nou dZbniri Corcss Suo, i. e. non cum vitae melioris proposito, sed tantum ex impatientia malorum suorum, solo metu et sensu periculi ad
messis et vindemia minime respondet Votis agricolarum, congregant se idolorum enitores in fanis suis petituri ab idolis triticum et Vinum, vel solennes polupas ducunt, placandi Numinis causa. et Recedunt contret me. i. e. non tantum recedunt u cultu
meo, verunt etiam Contra nituntur eos revocanti et contumaciter omnia Bgunt.
nonnulli ita conjungunt: quiet igitur ego cαstigiaυi eos, et Diox confirmetvi brachiu eorum: ' Nn illi Bero nihilominus Coratria me cogiliant metium, ideo cadent gladio principes eorum Vs. IG. . Alii putant hic in specie redargui ingratae mentis vitium. Chaldaeus: quαntum Bero et duco auPer eos Cαstiget liONes, et robur ct si hi iachiis eorum, tetnium etiam illi cogitant Oddere corum me mαἰα. GROTIUS : HSive eos punirem, Sive viressipsis adderem, semper me dehonestarunt per imagines. Sed 'o non tantum custigure, vertina et erudire, instituere squod sit eastigando et serius monendo denotat. Vertendum igitur: ego erit iDi et roborauei bruchiu eorum, i. e. docui eos brachiis recte in dimicando uti, erudivi ea ad hellum, ut Pg. IB, Z5. ira et rinnb Ub qui docet manus meus iac bellum, et Ps. Iag, I. IIbUm: Uribu, 'mynere V pb 'mi qui doces mantis meias dimiCαre,
igitos mess αd bellum gerendum instruit. dradi et vii I T CON- firmetuet bruchiet eorum, vires eiu auxi, Egech. Id, El. 25. , uth ivtes repellerent, et terminos regni reducerent, quod sub Joasο,
cogiteti tint mulam, dum meum cultum vel deseruerunt prorSuS, Vel idolorum cultui junxerunt. Reges Israelis omnes ac singuli
97쪽
P. 2, I S. 16. etiam illi, qui cetera laudabiIes fuerunt, ut Iehu, 2 Reg. Io, XI.
Ioas, II, 2. , Ieroboamus II., 2 Reg. la,2 ., et ultimus, Hoseas, ibid. IT, 2. superstitiosum vitulorum cultum, contra tot monita et severissimas prophetarum correptiones (cf. infra S, s. , nihilominus retinuerunt, iisdem rationibus politicis permoti, quibus illum introduxerat Ieroboamus I., vid. I Reg. I 2, 26. Seqq.IB. Verba bai di, et ei, plures reddunt e convertunt se, sed non ad Illissimum, coli. supra Vs. Io. Jerem. d, l. quasi dis idem sit quod 'i' brum. Ita NIMCHI: , , Cum eis calamitas ingruit,
ad idola sua sese vertunt, et ad ea clamant, non ad ine, Dominum totius orbis terrarum. GESEN IUS quoque in Lexico bai hic capit pro nomine summit Litem, denotante, et hic pro conereto posito, ut by eo non summus, i. e. Non- deus sit, aut collective non- ii,
idola. Vel hi, idem quod F 3 2 ignobile, nequitiam esse. Sed malumus by hie, ut 2 Sam. 23,1., adverbialiter capere, hoc modo: conueertuntur, sed non sursum, προσ τα άνω, ut infra ii, T. , ad coelestia et divina, sed, ut supra Vs. Id. dictum, τὰ ἐπίγεια*ρoxobret ec, ων ό θεόσ ὴ κοιλία, Phil. I, ls. Scribitur vero baih. l. per Camen, ob accentum Zalaeph, quemadmodum id ipsum adverbium 2 Sam. 2I, I. scribitur ob accentum Rebiali; legitur enim ibi: Fri dari mina ri drea dicit vir, qui constitutus e3t svria, vel
sursum. Dri fracti Sunt Sicut ctrcus dolo Sus, , ,qui percutit dirigentem, et vulnerat Dominum suum inquit Hieronymus. Ita et Hebraei fere. Rectius tamen alii ctrcum remissum intelligunt, i. e. qui, nervo ruin pente, fatiscit, nec ferit jaculando; et not. ad PS. TS, si T. Quae comparatio optime quadrat. Israelitae enim, si aliquando ad meliorem frugem redire coeperunt, mox remiserunt, et in priorem relapsi sunt impietatem. V Indi ribu :mi P vi Ideo gladio cadent impii Principes eorum, de quibus Vs. d. s. s, I s. detrici, cri in Ob furorem, proterviam, linguae
eorum, ob maledicta quibus me Iaces sunt, Vs. Id. NIMCHI ; , , Propter verba, quibus Deum ad iram provocarunt. Ea erant, cum dicerent, se, si hostis ingrueret Assyrius, in Aegyptum petendi auxilii causa profecturos. - , T Παεο, pro rarii, ut Ps. II 2, I 2. mybd retra a 'da Erit subsannatio eorum in terret, vel, ob terr m
Meg ti, i. e. in extrema sua necessitate non tantum vana spe sed elusos sentient ab Aegyptiis, in quibus fiduciam suam collocabant(Vs. II. , sed quo nihil gravius miseris accidere potest, illa ipsa clades his, quos sibi putabant amicos foederatosque, ludibrio erit atque irrisioni. Genuinum est Iesmae oraculum Io, X., ubi legationem ad Aegyptios hoc tempore missam ignominiam ejus auctoribus futuram praedicit. Minus commode alii derisionem capiunt active, de eo quo Ephraimitae Deum deriserunt quasi et ludibrioli libuerunt in Aegyptο. Ita Chaldaeus, quocum consentit Hieronymus et ilia crant veru eorum, dum essent in terru Aegypti.
98쪽
Cunnuinatur hostem invecturum in Israelem ac destructurum, quod Jova despecto et inconsulto et regnis ui sibi et rempublicani instituerint, atque idolorum gentiumque opem amicitiamque vin-bierint, et urbes arcesque aedificaverint, quae eos juvare nihil pH terunt, quin pereant. De tempore editi hujus vaticinii vid. Argument. Cap. T.
l. v bN Id patulum, guttur, i. e. per Syne edochen, o S tuum tui iam, s. buccinam scit. pone, cichibe. Chaldaeus: Prophetu, clam ct gutture tuo, quetsi sit iubes. Quod paucissimis verbis dicit Hos eas, idem pluribus exprimit Jestias s8, i. Clum i
gutture efffuso, Gitolle quαgi Iubiae tutim Bocem. Sequuntur jam verba, quae proclamare vates Jubetur, quare recte illis Chaldaeus praemisit: dio: re rQ2-bs mscita sicut tiquita velociter adveniet hostis elintret domum Ioueae. Chaldaeus: ecce, sicut requitu, quiae effundit se l. e. volat, sic rescendet reae hostilis Cum C iis suis, et cctstret metiabitur contret domum Domini. Aquilae, qui alis suis rapidissime fertur, et summo cum impetu,
niaxime cum in praedam ruit (vid. Bocharti Dieroet. P. II. l. . I l. Cap. 2. T. I l. p. 5To. edit. Lips.), saepius comparatur hoStium inopinato involantium velocitas et impetus, vid. Dent. 28, d s. Jerem. d S, do. Habac. I, S. Matth. 2a,28. et not. ad EZech. IT,I. DomO IOUcte, C T' V X, h. l. non templum Hierosolymitanum indieari videtur, sed terret Arctelitica, Jovae peculiari quod animodo propria, ut infra s, 3. lo. Jerem. I 2, S., vel P vultis Isrαε-
Hebr. 3, 6.) dicitur. Causam, cur hostis impetum suis nuriunctare vates jubetur, subditur: vo Iu quiet trunsgreasi Sunt, violarunt, foedus meum, G, i. des. 2a, o. 'TE: D DT in reber Et contrα universam legem meum, per Mosen eis promulgatam Vs. I 2. conlunitices fuerunt, ab ea defecerunt, eamque negle-
pellant impudentissimi hypocritae, T, ld. N Distributive in telligendum: Deus mis unusquisque eorum claniat. sum -τimus te, Bgnovimus te numen nostrum venerandum, I Sam. 2,l2. Arctet, populus tuus, quem tibi elegisti. Chaldaeus: quoties SuPerueenit eis calamitias, coriam me Orant et dicunt Auno Ggnoscimus nullum nobis Deum esse priae ter te; libera nos, quisi nos stimus populus tuus IsrGel.
d. V D neti Nejecit Israel bonum, i. e. Chaldaeo explicante, errarunt Israelitae et Post cultum meum, i. e. Per
99쪽
errorem Israelitae cultum meum deseruerunt, ob quem iis conferre bonum soleo. V propr. rctricidus fuit, ut Arahi eum diu, hine abominabilis fuit, et transitive valet rejicere quid, ut laetidum veluti Ps. dZ, 2. da. lo. 2l. id, i. Zach. Io, d. al. , hebraico ridi inihi erito abjudicatur a Schro edero. Est auteni ista rvtidiandi notio cognata irae, odii significationi, quae arabico ut verbis aliis si initis significati oriri, inegi. Vid. not. ad Ps. GO, I. Ideo hostis, quem Vs. l. advocaverat, ut velocissima aquila praedam, Persequetur eum, ita ut effugere
d. v et ad eo HEC I si reges Constituerunt, sed non eae me, Non eae meo jussu, ut Chaldaeus explicat. Sunt, qui de regibus per seditionem constitutis, quales Siniri, I Reg. I G, s , Omri, Vs. Id. , et Sallum, 2 Reg. Id, ld., hunc locum capiant. Plerique tamen Ieroboamum I., non exclusis illegitimis successoribus. Seditiose quippe Ieroboamum fuisse a populo electum, ipsumque regnum arripuisse, patet ex l Reg. II, 26. seqq. et I 2.
tos, me inscio, non consultus ab illis, quasi r turresset pro h mori (Dan. ll, II , coli. infra s, IE., notatque Mas ora parva, verbum illud remoueendi Significatu usurpatum riusquam alias comparere cum Sin Scriptum. Sensus hic minime incommodus; diceretur enim, non ad Dei nutum, sed ex suo placito fixisse Israelitas atque refixisse imperii leges et reipublicae formam. Chaldaeus autem habet: αd dignitαlem evexerunt, sed non eae BOluntet te meia; vocem igitur ' mori a deductam voluit, quod est Principutum gerere, cf. I 2, 5. Nec aliter reliqui veteres, atque interpretum recentiorum plerique, et recte quidem; ita enim ostendit vates, unde perveniret regum principum ve notata ante T, d. s. i. corruptio, nimirum, quia in regum, sic in principum quoque delectu nulla habebatur divinae voluntatis ratio, ut mirulia non esset, quum profana esset eorum in munus immissio, profanum quoque esSe eorum regimen, et ad exemplum eorum Se componentem universum populum; sed et ostendit sic, cum in summae, tum in inferioris potestatis constitutione procul habitas divinae voluntatis leges, ut ubique probaretur nonulus Deum guum deseruisse. V: b d ni V duret
Argentum suum et Gurum suum fecerunt, constarunt sibi
in idola, cf. 2, lo. IX, 2. Indicantur procul dubio vituli Jerο- boami, quorum erectio hic cum regni constitutione conjungitur; vid. I Reg. I 2, 26. seqq. ad V, Ut exscindutur respublica, sive, quisque eorum. Alii: αrgentum, ut Sit comminatio de perdendis, ob istud abusum, divitiis. Sed praestat, cum veteribus omnibus, de exscindendis et exstirpandis ipsis idololatris haec Terba accipere. Denotatur particula 'isaam non quidem finis ab
100쪽
idololatris intentus, nec simplex eventus, sed reatus et eVentus necessarii cauga, ut Mich. G, G. docetur, improba opera ipsis cedere improbis in perniciem: quod ibi simili nostrae loquutiοni exprimitur, dunt Deus ait: s fututu Omri serueantur, 'rara i subriues rarior ut dem te in desolutionem. Nee obstat, quod hic non est met,' tydb in eaecisionem, ut in Michae Ioco 'rara is Db, nil enim hujusinodi enallage frequentius, ad quam tamen neceS-
Surium non est confugere, si cum Niliachio subaudiamus dUE
nomen eorum. Cf. Jerem . da, B. Me νεstris factis irritiatis,
rurum gentibus. s. Verba ridet plures sic interpretantur: rejecit vitulum tuum scit. Deus. Sed Deus in prima persοna hic loquitur, uti docent verba proxima: eaecti sit iret meu in eos. Alii, hostis nomen supplentes reddunt et removit Bilulum tuum hostis, aureum nempe idolum tanquam praedam auferens. Verum non tam poenam idololatriae denuntiari, quam crimen exprobrari hoc Versu apparet. Nobis aptissimum simul et simplicissimum videtur, ita vertere: rejecit Bitulus tuus, O Sametrius eos scit. Israelitas; rejecit Bitulus perinde est, ac vitulus, in cultum receptus, in causa est, cur rejiciantur. Cf. infra lo, Is . Sio fecit nobis Nethel. Accusativus eos facile subauditur tam ex iis quae praecesserunt, in quibus de Israelitis Sermo erat, quam e proximoda. Hujus Accusativi ellipsis est qualis d, I 2. in VID: , aliisque in Iocis haud paucis. Est vero post hoc ipsum verbum in i Aecusativi e contextu subaudiemii ellipsis usitata, vid. Ps. da, ld. 21. Ta,l. 8s, II. Opponuntur haec ei, quod supra Vs. I. dictum: rejecit Iartiet bonum. De verbo ridet vid. ibid. Bellielis et Danis vituli (ll eg. I 2, 28.2s.) a prophetis quandoque Samariae tribuuntur, quia haec regni caput erat; cf. Io, si . Amos B, Id. m dZ Eaecti sit iret meu in eos, Num. II, 33. 2 Reg. 23, 26 Ies. 5, 25. 'brro di, my QuouSque non poterunt ferre, sive admittere munditiem y Post * ID subaudiendum aliud verbum, ut et aliis in locis ad odium ac detestationem designandam adhiberi solet, ut Ps. Io I, s. : Superbum I: di, non possum SciI. ferre, vid. not. ad eum Ioe., et ses. I, II.: Iniquitialem non POgSum sci I. ferre. Est vero hoc ad Israelitarum improbitatem aggravandam significantissimum, quod innocentium ne ferre quidem potuisse dicuntur. Similiter Ieremias II, 2I.: tara es, ride poli quiantum tempus αdhuc non munitaberis fl6. de mi FN U U in Num, ut demonstrem justitiam querelae meae, et illorum dementiam, αθ Israelo et ipse vitulus ille CSt, ortum suum habet, prodiit ex eorum ollicina, ab ipsorum regibus excogitatus et adinventus. HIERONYMUS: MNoli ab aliis, ait, vitulum gentibus accepistis, ut Baal et Astaroth a Sidoniis,