장음표시 사용
161쪽
providentia mea te prosequutus sum (ita X m et Ps. Ida, I. usurpatum) es. Amos I, 2. DTu ergo etiam me grato Raim O ngrioscere debebas, , ut recte NiMCHI addit. Chaldaeus: ego neces-εαrict eia 3uppeditetuet. quomodo idem illud verbuni a mi Onhelos reddidit Deu t. 2, T. Sic etiam ad sensum LXX: ἐγω ἐποιμανον σε. In deserto, cf. 2, Id. s, Io. Deut. 32, Io. T da In terret siccitotum, Vel siticuloset, in qua nec cibus nec potus, sed rerum omnium inοpia tibi fuit. Vocem απαξ λεros Aetia' ndi Ndira post Aben-Esram plures ex Ilebraeis doctores
Arabicae dialecti ope iIIustrarunt, in qua (pro est
εilivit, et lacus lapidosus, ctridua, siliculatus. Sengus est: ego tui misertus per invia et horrida deserta et duxi, in angustiis te liberavi, in fame et siti te sustentavi, et ab hostibus defendi. Quae omnia tibi feci, quia benigno animi sensu erga te affectus te tandem in hanc optimam terram perdueere volui, in qua abundaus pascuum haberes. Tu vero, Saturatus hoc pascuo, mei es oblitus, Vs. G. s. 'ν2Σ eundum pusouum suum (Ies. df, s. , optimum et pinguissim uin, ito saturali sunt; vel : cum fuit ipsisPαScuum optimum et abundans, tum aetturali sunt. Respicit terrae Hebraeis concessae fertilitatem, quae De ut. 8, T. sqq. Iaudatur. 'deto Suturuli, inquam, sunt. ,, Repetitum verbum, inquit RIVETUS, ,, priore loco notat beneficium Dei, hic autem ipsorum Scelus, quo amuentia illa bonorum ad luxuriam abusi sunt. CL Deut. 32, Io. Prov. Zo, s. dae, Ita ut extulerit se cor eorum, ut in rebus secundis fieri solet, Deiat. 8, Id. Egech. ZI, Io. 'a'ndas Propterere obliti sunt mei, meorum beneficiorum immemores, quod ne facerent, et eo Seelere privarentur fertilissima illa terra, quam Deus ipsis possidendam dederat, monentur Deut. 8, II. Chaldaeus: cultum meum reliquerunt. Oblivio Dei Israelitis a Nostro exprobratur 2, Io.
T. VI db 'rim Quia itaque rebus secundia elati Sunt, et obliti sunt mei (Vs. 6.), ideo tandem factus sum et fui (varias clades enim jam tum acceperant a Syris, 2 Reg. 8, I 2. Io, d 2., n Judaeis, 2 Reg. IX, 2. , et Assyriis, ibid. Io,2s. , ae porro
futurus sum illig. Praeteritum est propheticum et continuativum,
ut supra a, I S. Io, a. o. Erras 'uri Siout leo; sive, ut alii eum LXX, sicut Panther. Cf. supra si, Id. , et quoad rem IeS.ud, T - Io., item infra Id, I. nudet Sicut pardus, Jes. II, d.
162쪽
Junguntur autem saepe tam in sacris, quani in nitiis Veterum lilii is leo et Purdus tanquam animalia feritate homogenu. Super, juxta Dicui veculabor, ut in praetereuntes insiliain. Quae verba Chaldaeus cum antecedentibu a conjunxivge videtur,
vertit enitu: siout pctrctis, qui instillatur juxta Bium. Sed per
necentus cum sequenti verbo eohaeret. Futurum
h. I. insidiari: ita enim pardi solent, insidiosum animal. Sic Plinius uiat. t. L. ID. c. TI. Insidunt Piardi condenset iarbOTum, OCCtistratique eorum riamia in Pretet retinlire desiliunt, reiquec Dialacrum Sede grus3αntur. Cf. BOCHARTi Hieroet. P. I. L. III. C. T. T. II. p. los. ed. Lips. Hinc Ieremias S, G. Purdus 'ATVigilans Super eDrum urbes, nempe in malum ut Jer. 3I, 2 s. , i. e. insidiatus. Nisi verbi 'Rei usus, quem indicavimus, obviaret, posset verti: insiliαm in eos in ueta, collato Aramaeo 'Teti fulsit,
gubsiliit, unde Syris litas pullus striimuntium, et Arat leocssiliueit, insiliueis, i elum feeis. Alii, quibus N in IN est radicate, quasi sit Participium verbi mDN incessit (Prov. a, la.
I, 6.), unde gressus vertunt: Daelet Bitim tritαm, quae sei licet ab hominibus aut animantibus frequentatur et teritur. LXX et Vulgatus: Siout peti dies in vici Issyriorum, i. e. uti Ilierοnymus explicat: ,,quando ducentur captivi ab Assyriis, , ad quos iverant nuxilia quaesituri, si, II. Id. p, II. Jer. 2, I S. II. Sed Assyriae nomen constanter scribitur, ut vel Ioci laudati docent. S. lae adde Oecurram illis, Gen. ZZ, B. Jes. Za, ld. , Reil. hostii iter. nn et Sicut ursus orbus, vel, quia hebraeum nomen utrique generi commune est, Recundum Vulgatum: quus inrsu rulia ccttulis. Ferocia enim ursi maxima est, in orbitate inprimis et in fame; vid. 2 Sam. IT, S. Prov. IT, IE. Thren. I, li . I iiquοNYMUS: ,, Ajunt, qui de bestiarum scripsere naturis, inter omnes feras nihil esse ursa saevius, quum perdiderit catulos, vel indiguerit cibis. PIura vid. apud Bochartuni I. c. p. 13s. Seqq. Et disrumFum, Iacerabo, de vestibus proprie dici solet, ut Gen. ZT, 2s. Id. 2 Sam. II, Is., de corde tamen quoque, etsi figurate, Ioel 2, II. dab I ad Clausurum cordis eorum, i. e. perieardium, quod cor revera 'a o includit, tanquam involucruml quare cor quasi in vesica esse dicitur Galenus pronuntiasse . Hoc quum vel levissimum vulnus sine praesenti letho non ferat, videtur non tantum certum iis interitum indicere, sed simul spem omnem DpiS, qua, ut cor in pericardio, latitare se tutos sperabant, eis adiniere. Alii clausura cordis, i. e. corde clauso (ut supra Vs. s. terria siccitatum pro terru glacet) intelligunt animum pertinacem scoli. Ies. 6, lis . , quasi dicat Deus: laceruboohatinetium cor eorum. Huc et Chaldaeus videtur respexiSSe, dum vertit: et confregi limpietatem cordis eortim 2b N Et
163쪽
ABoriabo eos, cf. eandem imaginem de reipubIicae Israeliticaedestructione usurpatam Ierem . so, IT. dita Ibi, in via scilicet, in qua eos observabo ( 's. T.); exitium ibi et inde paraturus ipsis, ubi et unde illi securissimi futuri sunt. Cf. S. s. Vid. not. ad Ies. 6, 2s. et sipetra rinjr V V V Ac si fero ctgri eos discerperet. Alii simpliciter: feriae ctgri eos dimndent, ut supra 2, Id. Verbum sita de feris lacerantibus et 2 Reg. 2, 2d.
hοc Perditio stire est. Aliis vero est Berbum, et secunda quidein persona Praeteriti Piel cum suffixo. Sic IAR cui : Perdidisti toiPSum, O Isrcet, quiet contria me praevaricatus es, rebellasti contrα αuxilium tuum. Vel: perdidisti te, O Israel, quundo Contria me, CONlrα αuxilium tuum, te Perdidisti. Rectius vero et minus &νομαλωσ pro tertia Praeteriti Piel persona habetur, hoc sensu: id perdidit te, O Iarctet, quod contria me,
Conlrα αuxilium meum praevaricatus es. Ita NIMCHi aliique. Factum vero id est, ut ex sequenti Versu lo. recte observat SCHMIDIUS , quando spreto Iova, rege et domino Suo, regem, qualem vicinae habuere gentes, a Samuele pοstularunt, I Sam. 8, 5. sqq. Ilic enim Diis fuit exilii Israelis, cum reges, pejores Aemper facti, Jovam prorsus deseruerunt, et Secum populum insuperstitiones et idololatriam traxerunt, unde causae exitii, ex quo nec rex, uec principeS quibus minium configi sunt, vid.
O, d.) eos liberare potuerunt. Postquam nimirum Deus hactenus Israelitis inultiplicem idololatriam (Vs. 2. et obliviοnem sui (Vs. 6. exprobravit, et gravisSimas poenas denuntiavit (Vs. T. S. , nunc ad initium et fontem omnis mali et perditionis ascendit. 'et re nouod contria me, scit. Diati, vel rebellasti, cf. T, II. Ies. I, 2. Jerem. 2, 8. 3 TII Contret Guxilium tuum; respicit ad Deut.
IV. Primain Versus vocem, ' VN . interpretum plures habent
pro prima Futuri apocopati persona verbi r pro mrire , neque
tamen in sensu verborum constituendo consentiunt. sunt, qui ita exponant: ero, i. e. Semper maneo idem, et constanter paratus sum me ostendere beneficum erga homines. Alii, ut Iarchi, conjungunt eum Verbis proximis, , hoc modo: stabo e regione ut videam, ubi sit rex tuus, ei: quisnam sit exitus tuus, atque ubi sit qui te servet 8 Alii sensum sic faciunt: ero, maneo rex tuus; ubi vero sunt illi quos mihi opponis, quasi qui te salvos reddere possint i Ut Iova asserat jus dominii in Israelitas, etiamsi ab illo defecerint. Interpres Arabicus nondum editus, Pocockio laudatus: verbis ero reae tuus hoc vult: ubi est ille, qui tibi diaeit: ego ero rex tuus. Quae quidem omnia quam sint ineoncinna et Ianguida, non est quod moneamus. Sed
164쪽
n o S EOS.Cv. I S, I O. II. vix dubium est, 'a N cum N DN Junctam esse interrogationem tibi est y Ita LXX, Vulgatus, Chaldaeus, Syrus, item doctiores
ex Hebraeis. Est enim 'N per Ite in medio auctum et magis adspiratum, et idem quod V N Cf. Vs. Id. Neae tuus, in quo confidis, Io, 3. , et quem jam olim putasti te servaturum. MDN Nunc, particula in interrοgationibus adhiberi solita, vid. Gen. 2T, XI. Jud. s, ZB. Q. d. adsit nunc et gerDet te,
si possit. Innuit regem eorum mox cum ipsis peritur a me. Deo semet ipsum, multo minus alios, servaturum. - 22 In omnibus urbibus tuis, quippe quae mox auxilio ejus Summopere opus habebunt, quando veniet hostis eas eversurus. Cf. Mich. S, II.
pDdlar Et judices tui sei I. ubi nunc sunt 8 Non intelligendi
illi judices, qui ante reges rem Hebraeorum publicam ad in inistrarunt, Sed proceres et principes, qui sub regibus servierunt
e s. supra T, T. Alii ipsos reges intelligunt, collato I Sam. s. s. Dia nobis regsm qui nos judicat. mTN De quibus diaetati, vid. t Sam. B, s. seqq. U Du mihi regem,
quum me rege ac principe tuo contentus ne felix esse potuisse3.
quomodo ge corruperit Israel, dum peccavit Pontra Jovam, auxilium suum (Vs. s), et regem petiit. Sensus nimirum est: perdidisti te, o Israel, quando contra me, contra tuum sospitatorem Pe Leasti, regem petendo. Id quod clare docet eventus. Ubi enim nunc est reae tuus, quem putasti te servaturum 8 Sertiet
it. 'db- in re Dabam itaque tibi, Israeli decem tribuum, cum Juda et Benjamine. GROTI Us: si Dedi jam saepius libi, i. e.
iratus peccatis vestris sivi vos per seditiones ne caedes mutare
reges pro lubitu. Similiter Tarnovius: dare soleo, coli. 2 Reg. b. et lil. item Ies. I, a. Sed rectius alii verba nostra ad Sau- Iem referunt. Futuro autem Hebraei in narrationibus saepe pro Priaeterito sive Imperfecto utuntur, vid. Exod. lsi, G. T. Jud. 2, t. subaudito Vav conversi v ο, ut supra G, I. mpa Regem, proterve postulatum I Sam. S, s. s. Io, Is., scilicet Saulum, uti diximus. Nam neque Ieroboam uni (de quo id accipiunt quidam, coli. I Reg. II, s. , neque Assyrium, neque ullum alium regem a Deo petierunt; sed constitutionem potius Reipublicae per regem aliquem, qui perpetuos successores haberet. 'ENI In irre meo, vid. I Sam. 2, IT. I s. VAN Et nuno et eram eum per Assyrium. Neque enim ad Saulum hic respicitur, quod alii volunt, coli. I Sam. II, T. , Sed in genere ad regem, seu regiani dignitatem Israelis; e f. supra I, d. I, d. V Ab auferendi significatione vid. supra 2, II. Gen. Id, II. In furore meo, de quo cf. Vs. i. 8.et supra 2, 5. G. , ut praedictum etiam fuit I Sam. let, I a. I s. HIERONYMUA: ,,Tu enim dixisti: Da mihi regem et principes itaque dedi tibi Saule in regem in furore meo, in tantum ut iri diebus messis pluviam demonstrarem contra Daturam Iudaeae
165쪽
provinciae. Et abstuli, inquit, in indignatione mea regem, videlicet Sedeciam; ut quem cum furore dederam, tollerem cum indignatione. MI 2. Ligulia, colligata, et quasi in fasciculo aut cru- inena constricta eSt. Cf. supra d, ls. Prov. Zo, a. HIERONYMUS: si Quomodo si ligetur quid in saeculo, conservatur et non perit ei, cui ligatum est; sic omnis iniquitas, qua in Deum peccavit Ephraim, colligata est ei, et abscondita, et quasi in niar- Supio reservatur. CL Job. la, IT. i ai Cum aliis omnibus etiam haec iniquiicta Ohraimi, qua regem postulavit, Vs. lo. II. CL T, I. 'nNigri Neconditum est Peocatum ejus in memoria Dei, cf. Job. 2I, Is . Chaldaeus: servolet sunt od Bin diciαm omnis peccettia eorum. Dixerat nempe Deus (Vs. II. , se, quem olim iratus eis dedisset regem, eundem ipsis incensum ablaturum. Dubitare autem aliquis potuit, an peccatum ante aliquot secula commissum tam longo intervallo vindicetur. Quod
utique futurum, certiores illos his verbis facit. II. Describitur effectus istius colligationis et conditionis peccatorum (VS. I 2.), eorum poena: 'b r 3,' ' Vn Ideo dolores graviSsimi, quales sunt Purturientis, veniant ei. LXX:ωδῖree coc τεκούσηe, I ThesS. 6, a. Chaldaeus: etnaeielus et fremor Benient Suer eum, Sicut dolares guer Purturientem. CL
se enim flius est non aviens, imo maxime insipiens et Stultus, dum neglecto me (Vs. 6.), rege ac domino suo (Vs. d. o. 3, non solum alium regem postulavit (Vs. s. Io. , sed plures etiam deos sibi colendos constituit, Vs. I. 2. Chaldaeus: Vae est flius, qui educαtus quidem, sed non guiens, ut me Bereri discαt.c' a Nam alioqui per tempus aliquod non gliar et in rupturet nitorum, i. e. in Ioeo, unde erumpant filii,
in matrice, quasi laetus Sibi non consulens, neque ex utero erumpens. Allegoria significat, Ephraimum non sapere, quod tamdiu disserat poenitentiani agere, ac sic semet eximere e Calamitatibus et angustiis: in iis enim qui versatur, comparatur cum foetu, qui diutius in ore matricis lineret. Vel porum sunt verba hebraea sic verti: nαm leniseus pariendi adest; verum non glutin metirice, id est, Chaldaeo explicante, nurio enim stilduCαmsuPer eum Gngu8tium, quulis est feminete secentis in Seliu partus, nec υαlentis Petrere. Quod Hebraeis adagiale fuisse, apparet ex hisce Hiskiae regis verbis 2 Reg. Is, Z. Jes. IT, X. Dies GN-gus licte et Bindictiae et contumeliae hodiernus dies est '
uteri, aed nullae ctd pariendum Bires gi/PPetunt. A in Ioeo Iesajano usurpato significatione non videtur differre nostrum Earna, quod nominis matrici seu titari oririolo inditum fuerit,
quod in Partu quasi rumpatur. JARCIII cum Chaldaeo exponit
166쪽
latuin existimat a frangendis doloribus, qui tum mulieri parienti, tum ipsi foetui in articulo partus obveniunt. a. Si resipuerint, inquit Deus, nullum erit tam forte vinculum, quo ipsos non solvam, etiam a morte et sepulcitro ipsos vindicabo. Vnure , NE E mαnu, potestate, orci eos redimum, is morte eos redimαm, id est, nisi per ipsos
staret, ego Voluntarius eSsem eorum redemtor et liberator. Pro sitetur Deus se adesse ad implendum munus redemtoris, sed obstare istorum in malefaciendo pervicaciam, qui malint perire, quam se ad Deum ac dominum Suum convertere. Verbum m D,
proprie goluto Prelio quem redimere (vid. Ps. df, S. s. Sam. Id, do ), et didia jure cognαtionis cliquem Bindicαre constat, vid. not. ad Iob. II, 26. Utrumque auteni tum latiori nonnumquam sensu accipitur de liberatione e malo quo demumcunque Iegitimi et potentis vindicis interventu, et illud quidem supra T, II.
defunctorum Communis quaedam mansio, vid. e. c. Gen IT, IS.Ies. Id, s. II. Id. Iob. la, II. al. , hoc Ioco sensu Convenit cumrad. Addit postea: briae et En Dp iri N- )nae ero enim pestis, perditio tura mors I ero excisro luet, Orcus I Quibus verbis suam commendat et amplificat Deus virtutem in servandis et Iiberandis hominibus, q. d. etiam si jam mortui sint homines, hoc
tamen non obgtare, quo minus eos vitae reddat, esse enim sese interitum mortis, et excisionem Orci, i. e. quamvis mors absorbeat omnia, tamen ipsum superiorem esse morte. N LXX
reddunt noυ ; quomodo accipiendum vidimus supra Vs. ID Illos sequutus est Paulus, qui I Cor. Is, sis. nostrum Iocum Iaudat. Nec aliter Syrus, R. Tarichum et Abu-Walid apud Poco cui uri in Commentar. ad h. I. Nos cum Hieronymo capimus pro prima Futuri persona, quae contextui egregie eonvenit, quum t D N et et erade praecesserint. Ita et interpres Arabicus ineditus Pocockio laudatus: ero Pestis morti, et ero excidium avulchro. etsi toties alias in V. T. Berbet ture significet, tamen quin hio Pestem, Perniciem notet, nemo, upinur, dubitaverit, qui hunc locum diligenter expenderit cum Ps. s I, G. collatum, ubi similiter cum nomine cida, exilium notante, jungitur Pestia. Notat Abu-Walid, et Arabicum obtinere notionem verbi interire, destrui, et esse idem quod pernicies. Quod Apostolus i. t. pro κεντρoν posuit, DRUSIUs conjicit hinc factum, quod literis transpositis 'sedi et legerit; est enim N natimulus. POCOCRIUS vero cogitat de Arabico culciar αυis, quo Percutit. Ira pIurali autem hic dicitur, ut morteS Iegiinus
Ies. 53, s. Egeeli. 28, Id. cita idem quod d*st succisio, excidium, Ies. 28, 2. Abu-Walid interpretatur excidium Per vehσ- mentiam Perdentem. Assuic est verbo a V εvocidere, Limellio
167쪽
observante, qui ad Il. I. laudat Targum Ilierosolymitarium, in quo Deiat. ls, 5. pro Hebraeo et' tant, ud suoeindendum ligna,
legatur dii Raab. Nostrae tamen editiones hodie habent det puer. 'aulus, Apostolus, dum I Cor. I S. in eo erat, ut mortuorum
demonstraret resurrectionem, multisque usus argumentis extra
ΠOυ σου, θι ναιε, τυ ἀντρον; που συυ, αδη, το νικοe; Tum eυeniet, in resurrectione videlicet mortuorum, quam deberi acceptam virtuti resurrectionis Christi, Apostolus Vs. II. seq. evicerat, quaeque tum e noxa Naturalis mortis, tum e culpa, merituruneternana, redemtos in Christum eredentes vindicatosque plenissitne
patefaciet, id quod scrotum este absorptia est mors in uelutorium ubi iaculeus tuus, mors et tibi Diotorta tuti, inferney quurum
ulterum sumtum e Cap. 2θ, 8. Iesassae, alterum totidem verbis repetitum e loco nostro. Hinc in Christianis, tum antiquis, tum recentioribus, plures exstiterunt, qui nostro loco promissionem contineri existimarent absolutissimae et humano generi univerSoprofuturae redemtionis per MesSiam, disjectauque pariter, morti et inferno quae fuerat in miseros, potestatis. Quam sententianIdefensorem quoque nactam esse AURI VILLIUM in peculiari in hunc
locum Dissertatione (Dissertos t. o I. D. Michaele junolim editt. P. at d. , miror. Multo sanius ea de re Calvini est judicium, quod legitur in ejus Praeleotionibus in duodeciis Prosehetas, quos
uesciant minores, P. I 65. edit. Gene g. Is sis. fol. sis uia putabant, singuit, simulti interpretes, hunc locum citari a Paulo, simul etiam exposuerunt de Christo quicquid hie dicitur, ac multis inodis errarunt. Primo dixerunt, Deum hic re dein tionem promittere absque ulla conditione; videmus autem, longe diversum fuisse prophetae consilium. Postea suinserunt in persona Christi: cumcinu gePulchri redimam eos. Quamquam infernum etiam nimis argute putarunt vocari tormenta, quibus cruciantur reprobi, vel locum ipsum tormentis destinatum. Sed prοpheta variis verbis idem repetit, et nota est satis illa phrasis Ilebraica. Sutilabrum ergo hic non differt a morte: quanquam Hieronymus hie Iaborat, et contendit, Ionge aliud esse sepulchrum, quam mortem; Sed illud totum est nugatorium. Deinde quum dicit propheta: eroeaecisio tuet, in ornet posuerunt nomen morsus, et allegorice exposuerunt, Christum fuisse instar humi. Quemadmodum ergo vermis, Si hamo aptatur, quum voratur a pisce, est illi interitus, ita etiam Christum dixerunt, quum depositus fuit in sepulchrum, fuisse morsum Ieti ruin; quia sicuti hamo capiuntur pisces, ita mors inescata fuerit morte Christi. Et argutiae illae magno plausu acceptae fuerunt, ideo in toto Papatu sine controversia hoc pro oraculo viget, quod Christus fuerit morsus mortis. Sed
interea si quis propius prophetae verba expendat, videbit illos inseite et turpiter abusos fuisse prophetae testinionio. Atqui nobis
168쪽
summopere studendum est, ut maneat vera et certa Scripturae intelligentia. Jam videndum est quid respondebimus, quum tamen videatur Paulus citare hunc Iocum. Solutio facilis est. Neque enim ex professo semper locos adducunt Apostoli, qui toto contextu ad institutum quod tractant pertineant; sed interdum allu dunt ad unum verbum duntaxat, aliquando aptant Iocum ad sententiam per similitudinem, aliquando adhibent testimonia. Ubi Apostoli utuntur Seripturae testimoniis, illic quaerenda est simplex et genuina veritas; ubi autem verbum unum duntaxat perstringunt, non est tam anxie laborandum ; ubi etiam per similitudinem designant aliquem Scripturae locum, est illa etiam nimis
serupulosa anxietas, quaerere, quomodo Singulae partes Conveniant. Atqui satis constat, Paulum illum Io. Capite primae ad Corinthios epistolae non citasse prophetae testimonium ad confirmandam illam doctrinam, de qua disserit. Sed redeamus ad vatem no Strum. Is sub finem Versus haec addit: dndi Ioenitentis etbscondetur ab oculis meis (cf. eandem phra Sin Jes. 6s, Id.), i. e. non ducar unquam poenitudine; poenitere autem Deus dicitur, cum mutat sententiam, nec facit id, quod facere decrevit. Decrevit autem Deus perdere populum Israeliticum, quod inde a Versu X. variis declaravit imaginibus. Non est igitur, inquit, quod speretis temporis successu me posse mitescere; hoc mihi enim manebit fixum, vos in nihiluin redigere, quia estis de perati. hoc solo Ioco obvium, significatione Poenitentiete QS se Sumendum, convenit inter plerosque, coli Jer. 2b, 3. a2,lo. i d i FN 'radri noenitet me immissae ostiamitolia. Alii con-
Solαtionem interpretantur, a Piel verbi drid, quod est consolari, unde Jes. da, II. VUrn re, nulla es olet consolutione. Ita LXX
παρακλησισ, quos Ilieronymus sequutus. Nec orietur ea adscita significatione incommodus nostri loci sensus, q. d. non eSt quod miretur quispiam, me tam aspere loqui, et nihil aliud quam fulminare contra populum meum, neque enim jam consolatio apud eos Iocum habet, quia desperata populi malitia non patitur, ut stylum ad consuetudinem inflectam, et faciam aliquam Spem veniae et salutis. Aliam vocis et 'di interpretationem recitat JARCHI, quaSi esset: quies eorum abscondetur ab oculis meis. Crediderim id respexisse Chaldaeum, dum sic fuit interpretatus: quiet triansgreSSi sunt legem meam, remoBero hiabitationem ni e iam ctb Osis. Sed ne jam e contextus ratione id refellamus, Jarehi satis probavit, quod Patach syllabae poplerioris et priori appositus Ae- Centus nequaquam patiantur ejusmodi expositionem. I s. Iterum confirmat Deus sententiam illam, quod Israel frustra confidat suis opibus et praesidiis, et quod immineat ei certus interitus ob scelera, quae sine fine et modo proSequutus
fuerat. i 2- in Num mae quidam Ephraim I S. I 2. memoratu so inter fratres, inter reliquas tribus, Jacobi siliis oriundas, augescit; alludit ad nonien quod a Sobolis
169쪽
Incrementi, ei inditum; tribus Ephraim enim et numero hominum, et aliis etiam modis dignitate ceteras superavit. Cf. votum Iacobi, Ephraimo bene precantis Gen. a S, ID. Corte friater ejusl uanassisl minor illa evadet mctior, comPlebitque ejus prosectgo gentes. Verbum referendum ad mu fructifcctvit, ut honosarchi: e rescens αο Progerminians, ratione, quam Aben-Esra monstravit. HScriptum, inquit, pro ri Dr, quemadmodum m nri (cum defectu του N occurrit hoc Jes. si I, Io.) est pro ribri . - Alii nostrum verbum interpretantur: ferox eat, s. ferociter Ggit, Sicut Onrager, Supra S, D. Jerem. 2, 2d. Gen. I G, I 2. Iluc referendus forsan Chaldaeus: Nam quo illi pellantur quidem filii, sed Probroset Oseerα αGuxerunt. LXX: ,τι ουroe ἀναμέσον ἀδελ*ων διαστελει, quod Sequutus IIieronymus: quia ipse inter fratres dividet. Nus explicationis et IARCHI mentionem facit. ,, Alius, , inquit, , ,exStat haec exponendi modus. Per erant' tDVN Pae inter fratres dividit, Ieroboamum propheta indigitat, quippe hic filiorum unus fuit, qui avitam Israelis possessionem decerpsit, quando effecit ille, in duo ut regna Iacerentur. Etsi vero ea interpretatio collato Arab. soldit, dissilit, commendari possit; ea tamen, quam primo loco
posuimus, interpretatio Sensum magis concinnum e cere videtur. du)A N et 3 Sed Beniet eurus, I 2, 2. , ventus plantis et fructibus inimicus et noxius ac torrefaciens, vid. EZech. is, 12. Io n. d, S. mi'r Ventus Aucte, i. e. a JOVa missus, ut Ieg. 2T, S. do deserto Ggogndens, turbulentus et rapidus,vid. Ies. 2i, I. et Iob. I, I s. atque ibi not. nec non ser. IX, 2a Hostis barbarus regnum Israeliticum destructurus Comparatur cum euro ob rigorem, et cum vento, qui e deSerto advenit, ob ingentem impetum. 'U EHII Et exurescet acuturigo ejus, ut Ierem . si I, 36. esset prοprie Pudesiet, est enim Futurum verbi is)2. Sed h. I. docet res ipsa valere idem quod En 'i' a ciet x, quemadmodum vicissim Edn di, Idiphil verbi significationem verbi vi et habet, pudore Gj ecit, 2 Sam. is, d., et Pude clus est Ierem. 2, 2G. 'Daraa et IVn m exsiccabitur fons ei g, omnis vis et vigor regni consumetur, ut respubliea eorum funditus evertatur. Cf. supra s, IG. Pro mri Ille, hostis cum vento eomparatus, praedubitur, Ps. da, II. I Sam. 23, . Chaldaeus: mno adducam super eos regem fortem instetr venti Orientialia; foueae jussu a Diu deserti ctacendet; destruet domum thesauri ejus, diruetque urbem regium ejus. muri Thescturum omnia Basis desiderii, thesauros rerutu omnium desiderabilium, pretiosarum, ut ser. 25, 3l. Nah. 2, Io. 2 Parat. 32, 2 T. Divitiis et opibus suis insolentius gloriatos esse Ephraimitas, intelligitur comparatione eorum, quae supra di, Id. I 2, s. Ieguntur. Eaedem, quae hic contra Ephraimitas, minae de thesauris diripiendis contra Iudaeos exstant Icrem. Is, II.
170쪽
CAP. XIV, I. Arete cohaeret hic Vergus cum superioribus, recteque igitur a plerisque interpretibus Capiti praecedenti accensetur. Vae Nra Chaldaeus et Syrus vertunt reu fel, ab VEN. Ita
et JAuc IH : ,, Ex hoc uSque tempore erit Conspicuum, eum ex
delicto teneri. 3 Alii ad Udarum desolatus fuit referunt. Ita LXX:
ἀφανισθησετα . Hieronymus : Perecti. R. Tanchum : ναstata, eoaqualia, et 'Sertra erit. Et Sane, quum prius hujus Versus membrum sit quaedi m άνακεφαλαιωσισ praecedentium, et vatis seopus hic Sit, exponere, et qua de causa subiturus esset Israel denuntiatas modo miSeriaS, et quoque in quam tristes aerumnaseae easent erupturae, liquet desolandi Verbum hic magis quadrare. P Ad Samariα. HSaepe, , inquit HIERONYMUS, Ddiximus, decem tribus appellari Saniariam a metrοpoli Samaria, quae ex nomino Augusti nunc vocatur Augusta, id est, Sebaste. Vm' u 'n oviurebellia fuit, Deut. 2l, I S. 2O. Thren. I, I S. Sic LXX: ori ἀντέσχη, et Chaldaeus: quiu rebellavit. Alii cum Vulgato: eae-
acerbavit Deum suum, coli. I 2, Io . , sed invita constructione, et sorma verbi intransitivi. rra et betae Contret Jovant Deum suum, II, a. Chaldaeus: contria Berbum Dei, dum contra foedus cum eo initum, et contra admonitiones ejus ad alios deos defeeit;
quod in mente habuit Arabicus nondum editus interpres, Pocockio laudatus, qui ita vertit: quira rebellavit per idola, s. cum idolia. et a Gladio cudent cives Samariae, et qui eo confugerunt; ef. T, lo . Imryuli eorum illidentur, cf. supra Io, Ia. et cf. not. ad PS. I a T, s. Et foetae s. grα-νidae mulieres populi Samaritani. Ad mobile, quod hic non nullos ost endit, habes etiam in m D, Ps. IES, X., et in Thre n. I, IG. Discindentur; vide similem barbariem et erudelitatem 2 Reg. 3, 12. Io, I 6. Amos I, II. Partus autem eum matribus gravidis derbo musculino iucluduntur.
Ad poenitentiam vates hortatur suos, optimamque Praescribit orandi et poenitendi formam (Vs. 2. I. d. . Converso vero populo magna promittit, eaque praeclaris similitudinibus illustrat et amplifieat (Vs. 5 - s. . Significat tandem, optare Se Inaxime, ut omnes intelligant, quae sint parata et justis praemia, et pertinaciter impiis supplicia (VS. ID. . 2. Poenas gravissimas ob rebellionis foedum erimen populo in Superioribus vates indixerat; ad has averruncandaq monet illum nunc, ut vera pietate tempei live Deo occurrat. Cf. Amos