장음표시 사용
261쪽
conclusio latet. Earinia applicatio brevia sequitur Vs. T. 8 , unde quo illae spectent intelligitur. Quia dixerat supra (2, 12. ,
Israelitas interdixisse prophetis, rie vaticinarentur; nune vult eorum auctοritatem et Consen quin eum Deo asserere, demonAtraradol) se aliosque prophetas non sua, sed divina nuetoritate et jussu, Israelitis mala annuntiare Vs. I. B. 2) Ηοe vero non temere, sed gravissimis steri de causis, nimirum propter peceata populi Vs. a. d) Neque haec vana et in eassiani futura eAse nuguria, sed certissime implenda, ni populus resipiscat. Vs. 5. ab Subesse tamen sub his ipsis poenarum eomnii nationibus gratiam Dei, qui
Pοpulo Suo consultum eupiat, ut poenas praenuntiatag seria coraversione antevertat, Vs. s. S. Haec volunt, ut in prοgre8Sudisee , quae sequuntur similitudines, quarum prima haec est:
vi 2 ram metas Num ibunt, iter facient, duo
nisi ex condicto convenerint . vel convenerit eis ita verbumnal et Ios. II, s. Job. 2, II. Nehelii. G, 2. Io.), scilicet de certo loco, quo ituri sint. Quemadmodum igitur fieri non solet, ut duo homines fortuito concurrant ad idem iter suscipiendum aliquo, ob aliquοd negotiuin, ni prius de eo inter illog conventum fuerit; Sie haudquaquam credendum, prophetas aliquid praedicere, nisi eis prius cum Deo convenerit, ut hoc aut illud praenuntiarent; in idem Deum cum prophetis'incumbere consilium. Alii aliter aerommodant, ut quod Deus ante cum Israelitis ambularit, id est, illis faverit, quia illis cum Deo belle conveniebat, quum ejus instituta sequerentur. Jam vero statuis e Deuna non ultra cum iis iter facere, id est, eos adjuvare ac protegere, quod illis
secum non eonveniat, sed culturi, Suum contemnunt. GROTIUS :,, Non POSSunt eSse συν τε δυ' ερχομενω, nisi concordes Aint. Vestri mores eum meis non congruunt; ideo non potest durare
nostra societas. Finis hujus loci (Vs. 8.) indieat, eo hanc similitudinein pertinere, quo dictum est. Securos nostri prophetae tempore inultos fuisse constat ex s, . d. Quid ain putabant, Deum prοphetam non misisse ad mala denuntianda. Quales fuerunt olim Achab et Zedellia, I Reg. 22. l8. 2l. 2T.; et Agaria Ierem. dZ, 2. ilicit: mulsum loqueris, non misit te IOυα, sed Laruch te incileti contra me. Contra hoc igitur genus homi- Dum Suam et alioruni verorum prophetarum auctoritntem vindicat similitudine: ut homines simul ire de eadem re non solent, nisi ante inter eos convenerit; ita prophetae a se nihil, sed a Deo duntaxat uecepta loqui possunt, quum eum ad omnia, quae loquuntur, quasi praesentem habeant comitein, qui res etiarn Suo jussu praedictas re ipsa tandem perficiat. Quod inter Deum et
prophetas Eunnuum consensum urguit.
d. Contra illos, qui de certitudine malorum denuntiatorum dubitarent (vid. 6, 3.), Noster disputat tribus similitudinibus, leonis, cujus rugitum, et aueupis, eujus insidias eerta praeda
262쪽
eonsequi solet; denique (Vs. 6.) tubicinis, clangore tubae populum adventantis periculi non vano metu perterrefacientis. I lino
intelligi vult, prophetarum praedictiones de malis futuris non temere fieri putandas esse. PNNum rugiet, rugire Solet, leo in sylvα, et Prueta non eat ei flquin praeda, animal laniandum, ei praesto sit 8 ,, In rugitulenta rum (inquit BocHARTUS I eroet. P. l. L. III. C. 2. T II. p. 26. edit. Lipv. hoc niaxime terribile est, quod hac qua Si clarigatione,
aut hoc classico, si mavis, bellum Indicis. Et post rugitum statim sequitur strages et dilaceratio. Neque enim neri illo et contento rugitu rugire solet, nisi eum Videt praedam, in qua ni protinus irruat. Id confirmat Sparrniania, qui nostra aetate Africae australis oras adiit, Cujus verba attulimus in nota ad
leaeniae, et rugiet ut leunculus, et fremet, et cuPiet, et salaiam pruedαm Guferet, nec erit, qui eripicti. Cf. II, d. Jer. 2 Io. Egeeli. 22, 25. Noster vero eandem sententiam in altero hemistichio commutatis verbis repetit pro more: P mcn iri rui I Num Utibit, edet, emittere solet , lauriculus vocem auiam eae hαbilαculo suo, nisi cePerit praeda myNon solet haud dubie. Leonum varia habent Hebraei no inina, pro variis aetatibus. est leonis cultitus, ' DI leo juvenis,
major catulo, qui praedari incipit (vid. Egeeh. is, 2. I. , m NJam grandior et provectior, etSi nomen est nonnunquam generale, vid. Boeliartum l. c. p. d. s. Ex hctbitracula, i. e. Iustro
suo, de lustris leonum V abaa dicitur quoque Ps. lua,22. Cant. d, 8. Nah. 2, la. 'D Z Nisi, Prαeterquαm Si, ut Vs. I. Jud. T, I a. n Db C erit quid, vel, nisi in eo sit, ut capiat quid . Verbum venatorium est, coli. Vs. 5. , Jud. Is, a Jes. 2i, IB. Thre n. a, 26. Ceterum haec similitudo facile ad institui uinaccommodatur. Leoni rugienti comparatur Deus, qui per prophetas strageni peccatoribus mirantur, certissime Sequuturarii, nisi voce illius exterriti protinus resipiscant.
s. Tertia similitudo, ex ave in laqueum incidente petita, eodem fere pertinens. m, i ut num g uae briundi Numquid oticit, illaqueari solet Queicula suPer liaqueum humi
tensum vel occultatum, et, ubi, tendiculet ei, aviculae, non est y Haud multum quidem inter se disserunt rid et . posterius tamen h. l. ningis exprimit laquei dispositionem, qua ita aptatur ab aucupe, ut illabentes aviculas constringere possit; sicut prius Iaqueum etia in tum significare potest, cuin actu ad capiendunt
dispositus non est. Cf. Ps. Ido, G. : Abscondunt mihi superbilaqueos et junes set Enrt nu), tendunt secundum semilαm reliα; j endicula mihi ponunt. Et Id I, I.: Tuliare me ob
injuria laquei, quum in me tendunt ( , , et α tendi-
263쪽
eulis (n petii d) maleficorum. Pro det: i d LXX posuere
rerευ lξε-ου; Quod sequutus Hieronymus: αbsque stucve. Sed stuceps est vid. Ps. I 2a, T. In altero hemistichio, quem- adnio dum in superiore Versu factum, eandem sententiain aliis verbis repetit: V CV Num ascendere j ciet y i. e. auferet, tollet quis* Num eximi solet a prudente aucupey Docte LXX: σχα- σθησεχm; Solvetur j uti et Chaldaeus, num solvet y promere, ut met et N ej idem valeant; IIam verba mediae et ultimae radicatis quiescentis signifieationes inter Se commutant. Verbum ascendendi Hebraeis haud raro pro recedere, tolli usurpari, notum; ita dicitur de rore absumto Exod. Is, Id. , de visione evanescente EZech. II, 2l , et Hiphil pro auferre morte Ps. IV 2, 25. igitur num, inquit Noster, Gumertur nun N; - :u nudi ira letqueus e terru, ubi tensus fuerit, et Cet iendo non ocipiet si nihil prorsus ceperiti Plaud sane id moris est, ut auceps tensum Iaqueum de terra auferat, ni prius aliquid ceperit. Ita Deiarum, ubi aliquid per prophetas praedixit, et per hostes aut alia flagella deerevit puniendos homines, non priusti ostes aut flagella sua retrahet, qua in ea impleverint, ad quae destinata fuerant, i. e. donec eos perdiderint aut punierint, quos ipse volebat; ut non subducitur laqueus nisi ave capta. Ita
in specula constituto, qui si hostem viderit adventare, populiani tuba commonefacit, ut vel fugiendo protinus evadant, vel ad resistendis in hosti concurrant. Cf. Egech. II, 3. d. s. 35 2 In urbe aliqua; neque enim certam et novam civitatem designat, uuain si indicare voluisset. ei dicendum erat. N,
Et sevulus, cives et ineolae urbis, non tresiden ly seu trepide eeleriterque concurrant* Ilos. II, Io. I l. I Sam. I 6, a. ChaIdaeus bene: In clunaetvr ivbet in urbe nn Ur N 2 extru suum tempus, quin POPulus tr idely Nam cum In majoribus et solennioribus festis tuba elangi, laetitiae causa, Sοlebat, populus non cohorrescebat. Belli vero tempore confititutus speculator in specula ad prospicienduin adventum hostium, iis appropinquantibus tuba vel buccina clangit, ut populum admoneat imminentis periculi, ut se praeparet ad artua. Tunc ergo quis non commoveatur et expavescat, nisi prorsus aniens et stupidus 8 Sic sane ad vocem prophetarum, qui tanquam speculatores erant constituti
a Deo (vid. Egech. I, IT. seqq. IX, 2. o. , ad praemonendum populum de impendentibus ei poenis, ni resipiscat, Pportuit Israelitas contremiscere, et vitam emendare, quo Poenas denuntiatas
264쪽
essia gerent. Tandem ergo docens, quo superiores similitudines propositae pertinerent, subjungit velut uno contextu: rm: ram dee: Hi 3' vr 2 Vm num erit metium in ciueittite aliqua, et, quod Iovet non fecerit j Apparet, de mulo poenae, i. e. Culamitate (de qua et serem. I, Id. IB. S. eoli. Jes. d S, T. diacitur), non de mulis culpae, ut appellant, hic agi. Estne quic- quain, inquit, in urbe quapiam mali et calamitatis, cujus non sit auctor Deus 8 quod ille non immiserit* ob peccata videlicet ei-viunt. Debuerat ad similitudinem poStreinum Subdere rictoαδοσιν. Num a propheta praenuntiabitur nomine Dei quicquam mali alicui civitati, et non contremiscet populus f Annon mala praenuntiante propheta a Deo, populum par eAt pertimescere i Sed quia mala non praenuntiat propheta nisi a Deo, et cum praenuntiata per prοphetam mala accidunt, neuiuunt a Deo, propterea id memorat, quod ex priori consequebatur: num vero fortuito quicquam mali in civitate necidit, quin potius nuctor ejus est Deus iT. - lv virio Vba-VN 'a met i Vrirn norum' re, 'diri 'D II Neque enim Dominus Deus Tuolt qtiloquam mali in te iris (Vs G. , nisi reveletoerie ctrcαnum Suum Set Uis Suis, Pr hetis. Haec ratio accontino datur ad primam nαραδοσιν Similitudinis, quod malum non accidat, ni Si praedictum n Speculatore, id est, propheta. diri, o Ircurium Suum vocat, quod Deus decrevit congilium ejus, ut Ierem. 23, IB. 22. Prov. 8, 22., quia
priusquam Deus prophetae annuntiaret malum eventurum, arcanum erat apud Deum, nec id quisquam sciebat. Non Siue causa prophetas vocat V et sim nee serueos suos, Dei, quod eorum ad supplicia praenuntianda utatur opera, et illi injunctum sibi munus detrectare nec ausint nec poSSint. Propterea Versu proximo Subdit, velut epiphonemate totum locum claudens, de necessitate
imposita prophetis, ubi illis quicquam praedicendum committit
8. N m N, 'ra Leo rugit, quis non timebit
Leo rugiente quis non pertimescat* CL Grum cille v. neue Morgent. P. IV. p. X s. Et homines et ceterae animantes, ubi primum EJUS voeem audiunt, non possunt non timere. Imo Deus ipse, quovis leone infinitis modis terribilior, rugiit, peccatoribus irain ne supplicia horrenda per me aliosque prophetas comminatus Cap. l. 2. Vid. supra I s. a. , incipit enim hic subsuluere ad Sera Sum magis proprium, quae figurate illic et paraholice dixerat: Nnt N, 'id 'an Dominus Deus loOuutus est, Ouis rit)n Butiointibitui ex iis scilieet, quibus ille prophetiam committit, quos spiritu suo prophetico villat. Fieri non potest, quin ad Dei vocem contremiscat propheta, ubi ille ipsi quicquam injungit, nec omnino potest imperata detrectare. I el: dova loquente
qui num ita se gerat, ac si nihil ei esset ab illo patefactum l duo in odo ergo prophetis interdicitis, ne vaticinarentur (2, let ,
265쪽
id illis mandante Deo* IIaee apparent maxime et ex scopo proposito ad prophetas pertinere, etsi ad populum quoque referri possint, quem timere opοrteat, audito Deo, id est, prοpheta, per quem ille rugit. Chaldaeus: quis non suscipiet Prosehet irem y
Quis non admittet et suseipiet munus prophetiae, sibi a Deo demandatum ls. Invitantur alienigenae, ut cognoscant aequitatem sup pliciorum divinitus immittendorum in Israelitas, atque per prophetas praedictorum. Eoruni corruptissimos mores et scelera illi si viderint in urbe eorum praecipua, Samaria, Sine dubio ea horreant, et eos sint damnaturi. Propterea nihil hoe loeo de idololatria Israelitarum dicit, quae illia cum aliis gentibu a communis erat; sed de allia sceleribus, ob quae illos damnent, ut pote rapina et pauperum oppressione. Quod si exteri ea, quae ab iis patrabantur, exhorreant, quid ipsos facere οportuit, qui
appellatione pοpuli Dei gloriabantur*-Iudire Deite,
Scit. Vocem vestram, id est, nuntiate, significate, divulgate,
Eden suPer putatio in Asch d, urbis regiae Phili-Staeorum , vid. ad I, S., in aulis principum Palaestinae, et aver Palatiα in terrα Aegrati, et in
aulis regum Aegypti, quae loen sunt celeberrima, quo ni Agna hominum turba conssuit, et quod in aulis divulgatur, latere non potest. Hoc autem imperium, seu Imperativus, non eAt proprie ad Israelitas, nec ad externos, Sed indefinite ad quosvis , quasi dicat: annuntientur haec et promulgentur in Palaestina et Aegyptο inter gentes a cultu Jovae alienas. Nisi mavis, verba Dei esse ad prophetas suos, coli. Vs. Io. Ma ora magna nοtat, verbiani NUC cum Ede construi solere, duodecim Iocis exceptis, in quibus habet post se ut hic, et idem valet, quod N. I iERοNYMUS: si Dicite, inquit, ut congregentur omnes gentes, quae in vicino sunt, et videant scelera Israel, ne iniquum putent Dei esse judicium. Quomodo si diceret: prius videte, quae tam
Ciant, et tunc In eam sententiam comprobate. Dd XV CUR
Et dicite aperta voce, palam: congregem erit, congregate vos, convenite Suer montes Somctricte, vel, ad montea
Sumoriae, ut re iterum idem valeat, quod FN; notat enim Masora, verbum ' VN ubique post se habere FN; tribus locis exceptis, in quibus cum construitur, hoc nostro videlicet loco, et
gregiabo te ad Pettres tuo g. Ceterum Samariain montosam fuissct constat: nam et mons erat hoc nomine, priusquam in eo urbsconderetur, quem quum a quodam viro nomine Semer emisset rex Oniri, in eo urbem excitatam de nomine venditoris Somron
appellavit, vid. I Reg. id, 2d. LXX singulari numero opoc verterunt; sed verisimile est, uni monti plures fuisse colliculos. Est autem hoc proprio urbis nomen, metropuIis tum decem ret-Prvhh. minn. IT
266쪽
huum; etsi nomen urbis ad totam regionem illam transferri possit, ut saepius. HIERONYMUS: , , Pulchreque intulit: suPer montea Sαmαricte, vel civitatis, quae nunc Sebaste, tunc Samaria vocabatur, Vel universae provinciae, quae in montuosis sita est. Sed hoc loco praestet, diti pro urbis ipsius nomine capere, ut invitentur externi ad visendum eam, et scelera ejus Civium, quum in magnis urbibus majora scelera patrari soleant. Addit: m,na V 2 r: nu et Bidete oonturbuliones mugnos intria
conturbulio, cum omnia sursum deorsum miscentur. Ita 2 Parat. Id, d. Per illa temporet Pace carebiant, qui ultro citroqu6 COm-mecthunt, met Nin 'et nαm multiae Perturbettiones Super omnes incolas terrorum. Ies. 22, d. ridet a:i md dran dies tumultus. conculcationis et confu-
gionis. Nostro loco apparet significari tam turbas concitatasu potentioribus, pauperes insolentioribus motibus agitantibus et vexantibus, quam strepitum eorum, qui affiguntur et conteruntur.
Subjicit enim: VI parum et adspiciatis oraressos a potentioribus in medio ejus, civitatis Samariae. Cf. infra d, I. Ierem.
Io. dirn, mn pus haim, di,' Nec scierunt iagere reotum. Quid dicol inquit, et vos invito, ut in montes congregati visam iis, quantus in ea urbe sit amictorum strepitus et ejulatus, et quot hominum millia in ea opprimantur* Imo vero nullum intra eam videbitis, qui vel unam rem rectam sciat facere, id est, qui possit aut velit, aut cui placeat quicquam recti agere. Femininum Vndi loco neutrius positum. n et proprie significat, quod directe nute oculos est, ut Proverb. a, 25. m: boculi tui iantrorsum Prospiciαnt, in viam Tectum, scorta Gκoπυν, Pnydrra et seu ebrae tuae rectα pro victiant iante te. Ies. si, 2. 'ndi ambulans viam rectαm guαm. Ilino sensu morali dicitur de recte, bene factis, quae aliena Sunt a
fraudibus et strophis, ut 2 Sam. IS, X. Verba tuo Sunt randi ' bono et recta. Ies. sis, Id. 'indidri midei tieritαs et rectitudo. Vn in do Nn 'la' duri moui thesauri instar colligunt cumulantque violentiam et deuecta talionem (ut Ier. 6, T. 2b, 3. , netive, opes vi et vastatione pauperum partas, rapina quaeSitas, in Pialaliis auis. Cf. supra 2, G. T. et infra s, II. I 2. Invidiose addit in Palatiis suis, quasi superbas et magnificas
aedes ex pauperum sanguine et bonis rapto partis exeitarint. LXX nes docte ταααι υριαν, migerium, aerumnam Pauperum sverterunt, i. e. divitias coacervatas ex pauperibus, quos fortunis everterunt, et ad miseriam, summamque egestatam et inopiam
redegerunt. Sunt, qui hisce duobus Vergibus juberi existiment, ut haec inter ceteros divulgentur, ut veniant adversus Israelitas 'Ongregati, eadem illis illaturi, quae ipsi pauperibus apud se in- tu Ierint, eadem inhumanitate et truculentia illos tractaturi, qua
267쪽
ipsi suos tractarunt: ideo invitari, ut videant, quae apud illos
patrantur. Sed ille, quem supra ad VS. s. attulimus, sensus simplicissimus est, et loco maxime accommodatus, ut Israelitae vel aliarum gentium judicio damnentur, et agnoScantur ab omnibus justa Dei in illos supplicia II. Subditur poena talibus sceleribus digna. in, Profiterea
quod thesauros congesserunt inique partos, et infirmiores oppres- Aerunt et vexarunt, I s. s. ID. mr de V2 Sio dieit
Dominus Deus. Utitur autem oratione concisa, more iratorum comminantium, quibus ex assectu, quo ardent, frequens egi aposiopesis. Ut in illo Neptuni ad ventos Aeneid. I, II 5.): Otios ego I Idveracti ius, hostis, Subaudi NM αdveniet, ciderit,
omnia illa, quae inique congessistis, direpturus, et palatia vestra, ex pauperum Tapina constructa et ornata, diruturus. 'at nunc pro hosta dicitur, quasi ctrctulor, ut Thren. 2, d. d, I 2. Iob. 6, D., nunc ctrctum Seu Gngux tum Significat, id est, substantive, cingustium, ctrcliationem, ut I Sam. 2, 32. ad angustia habitaeuli. Eadem significatione nomen, h. I. ceperunt Chaldaeus, Syrus, Hieronymi Ilebraeus praeceptor, et Symmachus, quorum verba mox asseramus. y Nn Et quidem circuitu, ambitu, terrete, Scit. er hostis, vel iangustiia, vestram regionem undiquaque circumdabit, ut nemo possit evadere. peret quidem reddendum quoque Ierem. Is, II. Tucta Dcultates et ves Praedae e Onαm, 'Preston quidem Ob tuet peo-
ραια. Cf. et Egech. IX, T. 22. iiud Et de solet, hostis,
sive, ut alii volunt, Dominus, detrahet eae te (cf. eandem phrasin Ies. Gg, G. Obad. Vs. 3.). Mutat numerum et personam, Samariam, vel gentem Israelitarum, compellans genere femineo. In paucis quibusdam De-Rossii codicibus legitur Ilophat, et Mn vid. Soholia erit t. ad h. I. , nullo sensus discrimine. Robur tuum, potentiam tuam, Egech. 26, II. do, G. I S. D ejiciet te de robore tuo, vel opibus istis et thesauris, in quibus robur tuum et fiduciam collocasti, ut mox Subjungit, Ninichio observante, declarans: hiridi' et diripientur pulatio tuo, Samariae (Vs. s), illa videlicet magnifica, in quibus tu es reposuisti theSauros ex rapina congestos, Vs. Io. 6, B. quidam h. I. munitiones intelligunt. Generale autem est nomen roboris ad omne id, in quo praesidium collo eant; et, plane ut nomina et praeter corporis robur animique fortitudinem, complectitur Omnio quibus quis valet, quibus emcere quis facile et quidvis consequi potest, nominatim ves et 'cultutes, de quibus Euripidea in Phoenissis Vs. das. seqq.: Tα χρηματ' &νθρ οισι τιμι ταῖα, Λυγαμ ιν τε πλείστην Tων ἐν ἀνθ ρώποισ εχει. Ilino Prov. Io, Iovea divitibus urbi robuitiae esse dicuntur. II. Paucitatem o tendit Israelitarum da manu hostis liberandorum, idque apposita et eleganti similitudine, sumta ex vita
268쪽
Siout eripit Pustor, i. e. quomodo si eripiat ex ore, e faucibus leonia, ovem lacerantis, duo crurα, Bel extremum cturirum, q. d. exiguum quippiam, quοd et quantum potest devorante leone, vel ubi devoravit, Si non multum potest eripere, saltem parum. idem in ove est, quod in homine ii it Petra lobus cturis, Exod. Is, 2D. Nomen prius videtur proprie Portionem notare, a beta, in Iliphil dividere, q. d. segmentum et particulam aurieulae un bout d'oreille; adeoque et radicale est, non servile, ut Nimehi vult, qui significare existimat tenue, et minutum nomolle, quod est in aure, id est, infimam auris particuIam. CLBoc HARTI Hieroet. P. I. L. II. Cap. do. T. I. p. 55θ. edit. Lips.brram 'da ri re et ' in I tu eripientur fili Israel, qui sunt ex decem tribubus, prupterea subdit: qui hctbitant in Samurtu, metropoli, q. d. quam paucissinii manus hostium evadent, ut minimum quid leoni ovem discerpenti eripit pastor. Sic igitur, inquit, evadent paucissimi ex Israelitis, qui habitant in Samaria, nequa in ungula lecti, i. e. quae (Samaria
est illis tanquam angulus lecti, ubi suaviter et molliter quiescunt. Dietio Hebraea utroque, modo, et pro latere et extremitu te lectiaeeipi potest. Exteriores etiam lecti partes sunt ejus latera, quae Horatius ob eam causam eae tremum spondum dixit Epod. III. Vs. 22. amnum Puella gustuiO OPPOniat tuo, eae tremet et in SPONGeubet. Otiosos igitur hic et securos notat, qui ad latera et exteriores paries lecti interdiu dormiturientes secure quiescere solebant, quales Noster et infra G, I. a. describit. 2 s pcd in Et in aerico vondae. In codicibus longe plerisque legitur PTU Inq, quod ipsum poscit Masora, probatque Criticus Hebraeus in margine codicis primi Erfurtensis ex pluribus. Quod vero vocis pcidet, hoc tantummodo loco obviae, interpretationein attinet, ea
petenda erit ab Arabico quod Lexica haud disserre
testantur a aut quorum nominum prius a Golio et castello e fontibus Arabiei ita exponitur: I Sericum, Peculiariter album, iurimis genus illud, quod ex ruptis bombyeum telis loculisve in fila attenuatum ; 2) et ipsa bombycis tela in ovi formam neta; Z pannus sericus (Jes. I, 2 . 2 Sam. 6, ld. , quin et linum, I Sam. 2, IB. pro hebraeo nae . Alterum vero
vocabulum, eum conveniens, o I sive Lexiea interpretantur: tela e bombyce neta, et ex ejus fragmentis deductum in fla aerioum. Hac igitur cognati Arabici eo significatione adoptata, verba nostra, PT Unci', Sic vertenda erunt: et qui in serico apondoe seu leoli, i. e. in lecto serieeis pannis instrato, molliter quiescunt. Veteres tarnen omnes pro
legerunt L cum Sin , et in Damaico, quod ipsum hodienum reperitur in codicibus haud paucis, a I ennicotto et
269쪽
DR-RοSSIo tam in Varr. Leoli., quam in Scholi. Criti. ad h. I. enumeratis, inter quos sunt antiquissimi et correctissimi. Erit autem imae pipra 'r' intelligendum, ut sit: et in Damago O in
Striat O, i. e. tanquam in Stratο, ut quem adnio dum prius dixerat:
rita a V NdZ i, dasn Samariae in angulo lecti, nunc intelligas:
et Damusci in stroto, i. e. velut in Atrato. Vel, subaudito ex anteeedente nomine UNDI, Damiasci in cingula stretti, seu SPOndete. Docte Hieronymus dixit non habita ratione constructionis Hebraicae: et Dumusci grαbulo, rectius, quam: in Diamias cogriabuli, quia nomen prοpri uni non solet poni in regimine, nisi velut pro nomine gentili sumtum vis, in Damiagoeno grα-
ιαιο , ut petran Gen. Isi,2. est Elieeter Domiascenus. Iam vero quod sensum hiasus loci, adoptato pilara in q, attinet, Chaldaeus duas has dictiones, maen nNDI, irmae 'pena in , ita explicavit: in fortitudine potestatis, et in Dumusco innitente . Retulit igitur haec verba, exponente Iarchio, ad fiduciam potentiae Israelitarum, qua valebant sub Ieroboamo, filio Ioas, qui bellicosissimus rex fuit, et egregias retulit victorias, vid. 2 Reg. Id, 25. 28. , item ad fiduciam, quam in Damascum collocaturi erant posterioribus temporibus, sub Pecacho, qui sese Regino, Syriae regi, junxit. Nos quidem nihil hic praedici arbitramur de eo, quod futuro tempore Damascenis Israelitae sint innixuri, et foedus eum illis inituri; sed haec referri ad tempora Ieroboam i, sub quo Nοster est vaticinatus (vid. I, I.), qui multas urbes amissas Israelitis restituit, et Judaeis etiam Damascum et IIamath, i. e. Epiphaniam, ut habetur 2 Reg. Ia, 28. Itaque tunc, quum Damascus in ditione Iudaeorum esset, licuit Israelitis in illa amoenissima regione assidue versari, et ibi deliciis indulgere, ac molliter et delicate vivere. Sensus ergo erit: aio eviadent Igrαε- litae , qtii habitunt in Sumariu in angula secti, i. e. quae est illis tanquam angulus lecti, ubi suaviter et molliter quiescunt, et in Damusco in struto, qui, inquam, in Diamiasco ngunt non secus, ac in quodam Striato, summa mollitie et suavitate , οmni voluptati indulgentes. Hi, inquit, hodie ita molliter, et effoeminate ac deliciose viventes tum Samariae, tum Damafici, et imininentem sibi calamitatem non curant (cf. infra G, d. , in tantam hostium angustiam adigentur, ut quam paucissimi evadant. Loco
ejus, quod nunc in codicibus longe plerisque legitur, PT 'T V: , reponendum pidu' m censuit quoque DoLDERLEIN, qui in Addit
mentis ad notas Grotianas, post Vogelium a se editas, nostrum Iocum ita exponit: se: ita a VNU Ingulas lecti, vel struti, in quo Eedere consuescunt Orientales, locus est maxime honorificus svid. I ARMARI Obserυαlt. guPer Oriente P. II. p. si T. Sqq. vers. ger m.
Sponda, decubitorium (Sopho hodie dicunt sternitur pippa a Z,
i. e. stragulis Diamctgcenis. Saepe fit, ut nomen urbis tribuatur quoque mercibus inde deductis. Damasceni lineis atque sericeis
veStibus mercaturam agebant, Egech. ET, IB. Ised eo loco vinunti
270쪽
duntaxat et lanci ut merces Damascenae commemorantur i, et
est linum. His stragulis exoticis utuntur opulentiores. Itaque Sic expono: Biae elabetur quisqvum eorum, qui in ungulo lecti Sedent, i. e. primum locum occupant, et in Sirctgulis Diamuscenis, nullus procerum luxui deditorum. Eandem interpretationem Dathe et Vater sequuti sunt. Sensus quidem Satis aptus, sed quem si propheta exprimere voluisset, scribendum ei erat et dipnin voridia, sive strogula Damasceni panni. II. Repetuntur jam, quae antea dieta fuerant, ob scelera sua, et maxime ob idolorum cultum, puniendos Israelitas, sed aliis verbis, et nova orationis forma; unde et velut novae Con-eionis initium proponitur, quo jubentur prophetae, aut sacerdotes, aut quicunque tandem erant, quorum intererat, populum admonere, jubentur, inquam, sententiam Jovae, quam in idololatras Israelitas ferat, audire primum, inde eam ipsis exponere, et eam in illos confestari, ac velut testibus adhibitis et advocatis de ea populum praemonere; id enim significat verbum 'Tyrt sequente et,
ut Exod. Is, 2 l. npar rinna ridiraej Iudite, inquit, et contes femini in domum (rectius, quam: in domo, ut alii) Iacob,
i. e. in decem tribus, id scilicet, quod sequitur. Potest sine praepositione verti cum LXX: ἐπιμαρτυρασθε τω σίκω 'Lακωβ, contestamini, seu Obtestamini domum sicob, i. e. testificando eos commonete, de hac re videlicet, et poenis, quae illis inferendae Sunt, ni resipiscant. et )Nncirri, 'ri' - d Net Dictum Domini, Dei exercituum. Hic plura congeruntur Dei nomina, ut major naetus incutiatur, et major auctoritas Jovae sententiae concilietur, cujus tanta sit et tam formidabilis potentia. ''bNm Ndum LXX bene expresserunt o παντοκρατωρ, Significatur enim nomine hebraeo Deus cui parent omnia, ut exercitus imperatori suo, cujus imperium et dominationem omnia agnoscunt. Quum ergo tantus sit qui loquitur et hoc decernit, plane audiendus est, nec contemnendus ejus sermo, nisi gravissima in culpa esse velis. Ceterum in appellatione Dei hic usurpata observa plenam constructionem, ut infra si, Id. 6, ld. Cf. not. ad Jes.
I a. 'I Nam, ut distinctius constet, quid facturus sim.Alii: quod, ut oratio a Versu superiore pendeat, hoc modo: Audite et contestamini hac de re domum Iacobaeorum, quod scilieet ' pd dri' et in die visitationis meae sut Exod. 32, da. , i. e. qua visitabo scelera Israeliturum, quos modo Ict-cOblica appellabat, auPer eum, i. e. in eum. 'mad' mai- tubo, ' Latine abundat, tantum convertit Praeteritum in Futurum. Tum, inquit, quum Israelitas ob sua scelera puniam, simul etiam Animadvertam super altaria Lethel, vitulis