장음표시 사용
281쪽
hortorum e uirorum et Binestrum Begfriarum, et fous vestrias egulecta des irras Oomedit bruchus; quomodo et Hieronymus accepit, edoetus haud dubie a magistro suo Hebraeo. Alioqui si voluissent qui nocentus apposuerunt duo illa posteriora nοmina genitivos esse pendentes ex regimine superioris rari T. ad d* Urim non posuisSent regem, Reu distinctivum accentum. Red ministrum, seu conjungentem, qui continuusSet cum Sequeriri buv, nec sensum abrupisset.
Id. Quartum flagellum, pestis. 'cin dIn Misi in Bos, immisi vobis Pestem in Niα, i e. niore AegyPti, qualem Aegyptiis quondam, vel pDtius peCoribus eorum, immisi, quum nitiores vestri illic agerent, Exod. s, 3. seqq. Dephrasi V Iret vid. not. ad ses. ID, 2g. 26. Cf. EZech 2o,do. VI MIN imae more Pαtrum Destrorum. VI UT VI nav)VOooidi glodio juvenes Bestros, lectis si ina aetate florentes et a lini litiam pro patria obeundam delectos. Jerem. ll, 22. IS, 2 l. 2 Chron. 36, IT. Factum hoc fuerat per Hagaelem et Benhada-dum, Syriae reges, 2 Reg. 8, 12. id, Z. T. , quum Israelitico
regno praeesset Ioachas, avus Ieroboam i, Sub quo Noster vati-Cinutus est, vid. supra I, I. et 'crid dar Cum cutioitute, Bliactu, equorum Nestrorum, i. e. ut Simul etiam capti ab dueerentur equi vestri ab hostibus, quibus scilicet illi juvenes vehebantur, ut occisis equitibus equi in hostis potestatem devenirent. Homines cutivos alias denotat, vid. e. e. Num. Bl, IE , attamen de jumentis quoque raptu abactis commode dicitur, coli. Exod. 22, s. , ubi V2E de Pecore αθαClo USurpatur. V et nubes Et adscendere feci, excitavi, foetorem Orestrorum Deitrorum, i. e. exercituum veStrorum, quum enesi ab hostibus insepulti sub dio relicti essent, VI DNI et, s. idque quidem in rictres Begirus, quo Significat, illos exercituS intra regni Israelitici fines caesos fui S Se. II. Vna 'n*qm Subverti in vobis s. inter BOg, i. e. aliquas urbium vegirarum pagorumque, sive partem aliquam terrae vestrae, ut recte NIMCHi vim particulae et exponit. et 'bN CIE: Unmi Udi vide a d UmVN Secundum subversionem Dei, qua evertit Sodomam et Gomorrham. Gen. II, 2a. 25. , quae urbes et vete-
T2. , Participio Conjugationis S. verbi in Dertit, significatione et gotio cum Hebraico riuri convenientis, atque de illarum urbium subversione Gen. Is, 25. Igurpatae (bNV V Eadem quae hic adhibetur phrasis, reperitur Jes. II, is., ubi gravis Babyloniae ruina praedicitur, quae dicitur evertenda Sicut Sodoma et Gomorrha. Quod quum sit hvperbolice dictum neque enim Babylon igne coelitus demisso eversa legitur , eodem modo et hunc locum haud pauci capiendum arbitrantur. quum iu mu P vhh. mirin. t S
282쪽
numentis historicis V. T. urbium in regno Israelitico eo quo
Pentapolis modo vastatarum mentio exstet nulla. Verum queruli lino lum in calamitatibus quatuor superioribus, quibus Israelitas ad frugem revocare Studuit Deus, verba communi interpretum consensu, uti Sonant, sunt accipienda, ita sensus proprius et hoc loco retinendus. Vix dubium mihi, quin respiciatur ad magnum aliquem terrae motum, quo isto tempore nonnullae Tegni Igraelitici regiones sunt vastatae. Ingentis terrae motus, quo Usiae tempore Palaestina est conquassata, diserte mentio facta supra I, I., ad quem lοc. cf. not. nostr. p. I s. Id. Qualem et tempore pugnae Aetiaeae, septi ino Herodis anno, experta eSt
Iudaea, de quo JοSEPHUs Irchcteol. L. XV. C. s. g. 2.rit jDU MNI Et eueasistis sicut torris eae incendio erutus, ita deploratae res vestrae, ut titioni ex incendio erepto similes videatuini, et Vix vestris rebus possitis consulere. Metaphora ad niagnas hominum diu amictorum calamitates significandum, quibus quasi igne quodam Iongo tempore exusti fuerint, ut titioni obusto similes videantur. Eadem phrasis occurrit discli. I, 2. de Iosua sacerdote exilii asilictione obtrito, et illorum malorum quasi flammis semiusto. I me Io ne sic quidem, post tanta flagella, quum nihil non molirer, ut vos ad frugem revocarem, ad me rediisti8, prorsus contumaces, vid. Vs. 6.
2. ridi Propterea, quia nullis nec levioribus, nee gravioribus flagellis emendari potuisti, sic Fucium tibi, o Iarael I i. e. haec tibi mala inferam, has poenas irrogabo, quaS Scilicet Supra sum comminatus, quum initio Capitis(Vs. 2. d. minaretur hostem illos velut hamis pisciculos abducturum. Vel: poenas omnes jam memoratas pergam tibi inferre, et graviores. Sunt, qui putent, haec non ad praecedentia referri, sed comminari hoc loco Deum, quod tamen quid sit non exprimatur, iratorum more. Ita HIERONYMUs : si Idcirco haec faciam tibi, o Israel, ut qui praeterita contemsisti, saltem ad ea quae illaturus sum, corrigaris. Quumque dixerit: hueo factum tibi, quid facturus sit tacet, ut dum ad singula poenarum genera Israel pendet incertus (quae ideo terribiliora sunt, quia omnia suspicantur , agat poenitentiam, ne Deus inferat, quae minatur. Nos simplicius arbitramur, ut ad superiora referatur. Inde vero subjungit adhortationem clementiae plenam, qua ad poenitentiam invitat. Sic enim solent passim prophetae, ubi gravissima quaeque sunt comminati, ut populus desperet malorum gravitate, quae praedicantur, aliquid consolationis subjungere, quo ad regi pificentiam iuvitentur, ut, quae imminent, effugiant. VNT 'DPropterect quod faciam tibi, quia tecum ita Sumaeturus, ni resipiscas. - proprie compensiatio quod denotat eo quod, quiet, ut 2 Sam IE, IO. 'Is quiet 8PV6Utati me, et sumsiati tixorem micte. Pro u uo dicitur
283쪽
2Sam. I 2, 6. Gen. 26, 5. Chaldaeus: Prvierect quod nequaquam conueersus es iad legem, hoc tibi Iucium. Sed jungenda sunt verba iis quae sequuntur, v neg p, Prin Ula', hoc modo: propterect quod hueo tibi Dcturus sum,Prα αΓαre, Coni para, comPOne te in Occursum Dei tui, o IsraelIi. e. haec quae comminatus sum tibi, ante quam accidant, emendatione vitae, abjectione idolorum tuorum, et regumendo sincerum Dei cultum occurre ei, ut a te impendentia Supplicia et tam Severam ejus gententiam avertas. ChaldaeuS: adorna te, ut
auacipias doctrinam legis Dei tui, Iarael.
I. Ilio Versus cum superiore ita est conjungendus: compara te in occursum Dei tui, quemadmodum ille ipse te invitat, ut ejus a te severam gententiam amoliare, et mala, quae comini- natur; quae sane dubitandum tibi non est, quin inferre possit, et ea, quae dicit, emcere, quum longe majora possit et in coelo et in terra. mari 'a Nam ecce I iIle quocum negotium tibi, est formutor montium, qui solidissimi sunt et validis sinit in hac mundi compage, et firmissime subsistentes. MI n ' Et creuior venti, rei montibus plane contrariae, qui quutus it tenuia simus et rarae Substantiae ac levissimus, mirae tamen et incomparabilis potentiae ac efficaciae, ut robustissima quaeque et alioqui firmissima dejietat ac prosternat. 'rio ma d N, Et annuntiat, indicat, homini quete sit cogitutio ejus, hominis, per prophetas vides ieet, per quos quanilibet occulta hominum instituta, quae illi forsan putarent ignota esse, ipsis indicat, ea carpens, et poenas eo nomine, ni resipiscatit, praenuntianss. nomen est generale, ut Hebraei monent, significans non solum quidquid homo agit, opus, negotia, et totum ipsius institutum, verum et quicquid ille occulte animo versat et tractat.
Sio I Reg. id, 2 T. Elias de Baal illud ena dicit: est ei ne gotii cliquid, quod eogitet et tractet. Cf. Prov. 2I, 2 s. et verbum n tu Ps. T, d. T. II. Ceterum 'no hic contracte geripiunIest pro 'mirum, quod 2 Reg. s, II. et Ps. lo2, t. exstat, quorum
Ioeorum priore eodem, quo hic, Bengu sunt itur: hominem nostis 'n'Σ -nera et ejus institutum, inquit ibi Iehu, ridens prophetam, a quo unctus fuerat in regem. Nostro Io eo sunt, qui pronomen affixuin ad Deum referant, hoc sensu: indicut homini mentem εααm, exponit per prophetas mentem suum et voluntatem, sua decreta, quid sit facturus, nisi resipuerint, ad commonefaciendum eos, coli. d, T. Sed prior sensus huic Ioeo accommodatior, ut omnipotentia Dei ostendatur in tectis et cogitatis hominum detegendis; vid. quae supra initio notae ad hunc Versum monuimus. HIERONYMUA: si Annuntiat hominibuS eloquium auum, uiuer cirim nuntiat homini eloquium ejus, qui cogitationum secreta cognoscit, et quid Iatens animus tacito sermone tractet intelligit, juxta
284쪽
parvum est cor hominis et inscrutiabile, quia oognosoet illud Ego Dominus scrutians cor, et Proburis renes ' Addit propheta
pergens in describenda Iovae omnipotentia: 'V D mfacit uurorum tenebrias, i. e. auroram, lucem scilicet splendidam, et quae subinde ornatior, splendidior et illustrior progressu redditur, ubi splendidis hima mane orta fuerit et lucidissima, quumque ita duratura putatur, repente tenebris et nebulis contegit, et obducit nubibus. Intelligit generaliter lucis in tenebras repentinam mutationem, ut solis eclipsin, et alia ejusinodi. Cf. infra
si, S. Sed Gurorum delegit ob jam dictam causam. densiorem caliginem et obscuritialem Aignificat, cf. Job. Io,22. II, IT. Sunt, qui subaudita ante VE N cοpula , vertant: fucit cturoram et tenebrαs, duo contraria. Ita LXX: ποι ἀν όρθsoν καὶ o P seriti. Alii figurate hoc dicium existimant, hoc gensu et potest restoregentem regni statum, qualem Sub Ieroboanio II. vobis indulgit (2 Reg. Ia, 25. 26. 2I. , in spississimam malorum caliginem convertere, ni resipiscatis. Allegorice intellexit quoque Chaldaeus, qui sic interpretatus est: et ut prαepetret lumen iustis quusi lumen mututinum. Verum SenSus simplex, quernexposuimus, rei satis eSt aecommodatus. T N 'naan - by Et gruditur aver excelsα terrcte, loca hominibus inaccessa et invia caleat et pervia habet. Et haec allegorice exponit Chaldaeus: qui incedit et Pru arcti Gilducere tenebros impiis, ut eonterat impios terriae. Verum et ad literam sensus egregius est ad signi candam Dei potentiam , qua sibi omnia quantumvis sublimia subjicit, etiam terrae fastigia alias inaccessa. Desumtum hoc ex Deiat. 32, ld. II, 2s., cf. Mich. I, I. Inde rem exaggerat subjuncto ejus nomine: uetj n eo citrari re di iT: Iova,
Deus exercituum est nomen ejus, eui parent omnes et superniet inferni exercitus, cui omnia obtemperant, cujus agnoscunt imperium, non secus ac imperatoris et ducis sui milites. Hujus ergo considerata tanta potentia et magnitudine, aequum sane est, ut ei occurratis poenitentes, ut Versu Superiore dictum.
Praedicit iterum propheta quae jamjam imminent Israelitico
populo casus et incommoda, sed moerens et dolens, cum lugubri
et quasi parentali planctu (Vs. I. 2) Deinde Dei verbia admonet, ut si salvi esse velint, Bethel obliviscantur et Gilgal, et si quae alia sunt impiae religionis destinata saeraria, et se ad verum Deum aliquando convertant, qui et omnia potest, et animo
est ad benefaciendum prono (Vs. a - Id. . Commendat iterum
285쪽
ac saepius, ut a peccatis abstineant, et virtute ni atque officium ament et colant, si quae jam parata sunt incommoda declinare studeant (Vs. i5 - 26.). Neque enirn sacrificia et victimae, quae nunc offeruntur, avertent pingam, quia grata non Sunt, neque e St, cur parentum meritis considant, quos oblivionis et violatae religionis reos accuSat (Vs. 2I - 2 T.).
I. Initium hujus Capitis Nimcni jungit superioribus hoc
modo: quia omnino resipiscere nolitis, audite lamentati inem, quam de vobis instituo. Verum Aptius, nostro judieio, no Vi Sermonis principium hic statuere. Audite, inquit, germonem hunc, AbN EN quem ego Gilollo, i. e. edo, iri Stituo, SuPer NOS , de Volsi S. Cf. Verbum eodem modo usurpatuni Num. 23, T. ses. id, a tria 'R Lαmentiationem, per appositionem, i. e. propii etiam de exitio vestro lamentabilem, ut Egech. 32, 2. : et 'o tolle lumenicilionem Contret Phuruonem, Te gem Aegypti. Hoc autem lugubre elegidion Versu sequenti coti- tinetur, quo deflet futuram ruinam eorum, rebus adlluc integris, Perinde ne si jam advenisset, more prophetarum, qui reS futuraStanquam praesentes intuentur. Postrema hujus Versus verba,r ronio domus Iaraeli LXX et Hieronymus retulerunt ad Sequentis versiculi initium, ut sit: domus Israel cecidit etc.
surgere, non ultra resurget, virgo Isrctet, i. e. ita collapsum est et eversum regnum Israeliticum decem tribuum, ut jam ultra pristino splendori et statui restitui non possit. n qna Virgo Iaruelis, i e. populus Israeliticus, nota prosopopoeia, de Coetu hominum, quacunque se ratione habeat, vid. GLASSII Philol. S. p. Io 22 seq. Quare Chaldaeus et hoc loco et aliis hebraeam dictionem reddit coetus Israel. Mnaanae bai mr t et Derelictet est, Projecta et Prostrata super terriam Suiam, i. e. humi. Verbum TU ARCHI de re pro bolet et humi disperget usurpari obserunt. Sane eo Significatur cum quid humi projectum relinquitur. Sic Num. II, 3I.: Benius colurnices V ripa, v I ista ' striavit, Projecit ud custro. Et I Sani. Zo, lG. strαli super l6rrα dicuntur, qui genio indulgentes humi dist si jacuere. Sunt qui intelligant in regione aure, et ante deportationem . Sed simpliciter intelligendum aver terrαm Suαm, i. e. humi, quo Projecta est et derelicta. MD'p' PN Nullus est, qui eriget, allevet, eiam, qui restituet eam in integrum. I. Superioris Iamentationis rationem subjungit, et eam eonfirmat ex Iovae sententia, quam in regnum Israeliticum ferat.: irim 'UN dici Sio enim ait Dominus Deus: m In urbs exiens mille, i. e. ex qua exire solebant ad
pugnam et bello apti viri mille, residuos faciet centum, reliquis gladio, peste, fame absunitis,
286쪽
VNb- Retra et eaeiana centum, quae centenos emittere potuit, reliquos Dolet decem domui Israel. Significat
tantam futuram stragem, ut ex magna multitudine supersint quam paucisSimi, ut ex decem vix unus; quae certe ruina non potegi
esse nisi maxima et irreparabilis, id quod hic innuit. VNT 'Vhic non est transitivum, ut Iarchi et Aben-Egra sentire videntur, quasi idem sit quod me Trium, sed intransitivum, ut urbitribuatur, quod civibus tribuendum erat. se Hebraismus, , inquit LIVELEUS, riquo per metonymia in subjecto tribuitur quod adjuncti est. Sic Ierem. D, IB.: Descendunt oculi nostri lacrymis, pro lacrymoe eae Oculia. Ioel a , IS .: Glles ibunt lacte, pro tuo vultibua. Eae urbe vero mille egredi dicuntur quae mille cives vel habitatores continet, qui a communi omnium exitu dicuntur egredientes Portia urbig. Gen. Zi, 2a.: Iugouitiabunt ei Omnes Portia urbis illius egredientes, h. e. cives. Simili periphrasi etiam ingredientes portam dicuntur Gen. 23, 26. d. IIortatur ad resipiscentiam, si quo modo etiam jam latam gententiam avertere queant. Quaerite me (Chaldaeus D Tn timorem meumo et vitille, i. e. vivetis, salvi eritis. Posterior Imperativus loco Futuri positus, ut Egech. I 8, 32. UNIm m reueertimini et vivites Prov. d. a. rram voa d oh
gerυα Priaecula mea et Bivel Vid. et Prov. s. d. Ier. 25, s. Oucterere Deum est eum solum implorare, et soli niti et sidere, nec alios ejus colendi ritus admittere, quam qui ab ipso prae- Scripti sunt. Ideo praecepto de quaerendo et invocando Iova, Versu proximo subjungit monitum de non quaerendis et colendis idolis. Cohaeret autem haec ratio cum superioribus hoc modo, quasi velit docere, quam ob causam tanta clades git eventura: propterea hoc dico, quia si me quaesieritis, hoc vitabitis; alias impietas vestra tantum hoc vobis malum conciliabit.
s. Ere, et Neo, ut hucusque fecistis, quαε-rcilia Lethelem, ad vitulos adorandos, a, a. dii, baba r
o adeatia Gilgalam, in tribu Ephraim in Benjaminitarum con finiis, ubi Josua cum arca foederis quondam mansit; Jos. d, 26.s, Io. Cf. not. supra d, d. ynet Et αd Dei sebum, oppidum tribus Iudae, Ios. IS, 28. t Reg. Is, X., Simeonitis delegatum, Jos. Is, 2. sedes superstitionis, quam a decem tribubus ipsi quoque adoptaverunt Iudaei, cf. infra S, Id. Videntur autem hanc urbem delegisse ob loci sanctitatem ac religionem, quod
Abrahamus (Gen. 2l, Il. 32. et Isaacus (26, 2 . illic habitassentnliquamdiu, quodque Iacobus item sacrificia mactasset ibidem Deo Isaaei, d6, I. N, Ne transeatis ex vestro in Iudaicum
regnum. MIntantum' autem, inquit HIERONYMUS, risimulacrorum cultu furebat Israel, ut nequaquam contentus idolis suis ad aliena transiret. I Nam, ut ex consequente Sciatis, quam ego detester cultum nefarium illis in locis institutum, Ubera n a bet ari
287쪽
Gilgal migrando migrabit, i. e. plane exulabunt eives ejus, GiIgalaei; ut nomine et omine ista urbs fiat baba migrotorio. Paronomasia in baba et riba, etsi urbs diaba a b a, devolvendo.
nomen nacta dicitur Ios. 5, s. Seu in paronomasiis non requiritur clκώσεια etymolοgica; sufficit qualiscunque sοni cognatio.
Cf. UTCU et nuCU , Vienae et risi SI Jes. 5, i. Nec non nes et ibid. II. G. DRUsius: se Ut si Gallus dicat: Puris perirα, aut Belga: Lebden sal te bden hebben, aut Latinns: Florentio
ναnitialem, in nihilum, evertetur et desolabitur. Sunt, qui n N, exponant in dοmum iniquitαlia et peccati, q. d. fiet nefaria et ut talis tractabitur, propter horrenda crimina pessum dabitur;
cf. Η os. d, I S. Sed praestat prius, ut simplicius, et praecedenti: i ri si magis conveniens. nrt h. l. idem propemodum egi quod Tre nihilum, vel nullus, ut ses. al, 2s., ubi cum V DNdefeetus, nihilum jungitur. Hunc sensum et veteres exprimunt. LXX: εσι- ωσ ουχ υπάρχουσα. Hieronymus: ,, Et Lethel erit inutilis, sive penitus non subsistens, quum idola in ea subversa fuerint. si De Lersabee, inquit idem, se omnino laeuit, quin victis decem tribubus urbs nomine Bersabee, quae erat in tribu Iuda illo tempοre, nec capta nec destructa est. - Crediderim
Potius, vatem de Bersaba ideo nihil dixisse, quod in eo nomine nihil paronomasiae aptuni invenerit. 6. Drra dram Ouaerito Ioueam et uetuite, ut salvi sitis. Quae adhortatio Vs. a. sub Dei persona propogita erat, eandem jam propheta repetit, et suam facit, ut eo magis inculcet.'ora ron et Na n, mi D Ne pervadat, seu invudat Deus sicut ignis, domum Isis hi, i. e. regnum Israeliticum, cujus regia fere et princeps tribus fuit Ephraimitica, Ephraim autem fuit Josephi filius, unde regnum decem tribuum Iosephi nomine appellatur quoque infra Vs. IS. Obad. Vs. I S. Zach. ID, G. Verbum ridiae hic obvium significatione diversum ab eo, quod Ierem. IX, T. ld. Egech. lo, d. aliisque locis occurrit et prodesse denotat. Nο-
strum vero idem haud dubie est, quod E Sam. Is, IB. de militibus Iordanem pervadentibus dicitur (V uri dribu ), et Jud. Id, G. I s. lsi, Id. I Sam. Io, G. Io. de spiritu divino aliquem invadente; ex quo loquendi usu probabili conjectura colligitur,vcrbum n et pervudendi, inueadendi significatum obtinuisse, qui
et huic loco unice est aptus. LXX verbum intransitive et ri IRO in Norninativo ceperunt: c neoc μη αγαλαμφη mσ πνρ ΠίκυσIoset, ep. Quod sequutus Hieronymus: ne forte comburαtur ut ignis domus Ioseph. Sed melius convenit, rib M trangitive capere et ad Deum referre, qui igni congia menti compartitur Deut.
288쪽
(cf. Thren. 2, 3.), ira Dei; et re enim plerumque ut nomen feminei generis tractatur. FN NPnb manum' 'dn Neo, s. itet ut non sit Aaea linguens incendiu in Letheli. Alii intelligunt: neo ait qui aestinguat Lethelem, ut , sit Accusativi nota. Sed malo in Dativo: ne sit Betheli, qui ignem Dei semel accensum , id est,
ejus irain, immissis hostibus, restingere possit et sedare. CLIer. a, d. Ne exeret sicut ignis iret meia ardectique, VI 22 TN nees git qui exstinguαt. Bethelis signis istanter, uti et supra V s. b, nientionem facit, quod locus esset tot in v regni cel berri inus, et regia Ieroboam i, ut vult Ahen-Esra. Deo infra T, II. vetabit Amagias nostro prophetae, ne in Bethel ultra vaticinetur, quod sit regis Sanetuarium. T. Doeet, quos potissinium compellet, ac rursus eorum Scelera, opprerum Sionem pauperum, et judieiorum perversionem commemorat. In primis qui CONBertunt, sive, qui CON-Bertilis. Dependet hoc Participium a Dominibus ri Z et EN - '32 Vs. G. Atque sic sensim propheta ab universo populo(Vs. d. devenit speciatim ad Judires et praefectos populi Vs. Io. I l. 12. t s. Alii cum exclamatione intelligunt ο quieonoerlitias quod non displicet, sed ita, ut ad superiora referatur. V ν , In absinthium judicium, judicium, quod
suavissim uim ac jucundissimum esse oportuerat omnibus, in rein Rinarissimam, i. e. acerbissimam injuriam conrinutatis, duriI pro
jure reddendo summa pauperes injuria opprimitis. Idem iisdem fere verbis eis exprobrat infra G, I 2. HIERONYMUS: si et converterunt dulcedinem judicii in absinthii amaritudinem, quod genus est herbae amarissimae, ausu mentes iniquitatem, et justitiam relinquentes. mari y IN, Vi et sit justitium ud terram dejiciunt, en allage personae, humi prosternitis et deseritis, nihil
eam curantes, imo B pernentes Ictoent enim ect semper, quασαpud quosque improbuntur, ait CICERO Ttigo. Ouctegit. L. I. c. 2. Sic Daniel, S, I 2. veritas contemta et spreta in terrαm dejectu
sunt qui referant ad id quod superiore Versu dictum fuerat, qui spernitis justitium, quam intelligunt Deum ipsum, quem jam describat vates, et ejus potentiam ac magnitudinem, uti Suprad, II. et infra s, G. , ubi nonnulla repetet eorum, quae leguntur hoc Ioco, nempe quae de aquis dicuntur. Ita HIERONYMUS:,,quae Sit uutem justitia, sequens Versus ostendit: facientem Arcturum et Orionem etc. De quo supra si, II. l dixerat: Dr-
metris morales et Crectris ventum etc. Sed malumus haec conjungere cum Vs. f., ut ratio hic sit illius adlior tationis: quia erile Dominum, a mirabili illius potentia, qua hominibus reverendia Aest. De sideribus , 22 et vid. not. ad Iob. D, s. V dbre 'nae, Et qui conueertit in matutinum, in lucem splendi-
289쪽
dam, umbrαm mortis, i. e. tenebras densissimas et ferales. Vid. de nomine T 'Ubil not. ad Ps. 23, d. Vb', Et diem
in noctem spro obtenebriat, i. e. uiem convertit in noctem obtenebrando, diem nocte obtenebrat. Hoc Hebraei referunt ad contractiores dies aut noctes, aestate vel hyeme, quod admirabile egi Dei opus in hac mundi machina et rerum natura, hybernas tenebras ampliore et copiosiore luce aestiva commutare. Sed malumus lineo simpliciter de diei noctisque per dies singulos vicissitudine intelligere. Cf. supra d, 3. V et S Db N ari diri 'tum by Qui Booret, evocat. velut vocando in sublime attollit, Qquias mctris, vapores ex illis veluti eliquatos, et essunditeias super 'ciem terrete, i. e. ac rursum vaporeS illos resolvit in aquas, quas in terram refundit in hominum usum. Ostendit pluviae generationein, quam ILIACHI sub voce ferventis ollae similitudine illustrat, ex qua vapores et fumi ad operculum frigidius ascendentes in aquas vertuntur; coli. Gen. 2, G. : υ Orαscendit, et irrigαυit giverficiem terrue uniueergum. Quod Noster de pluvia dicit e maris aquis oriunda illustratur loco parallelo I Reg. I S, da., ubi Elias audito nubem Pαrviam e mctri αSOendere, junge equos, inquit, et abi, ne te PluDiu intercludett. Interea PDelo nubibus Obscuriato mctgnα Pluvici ercti. LUCRETIUS de Ner. t. L. VI. G28. seqq.: Pruetereu docui multum quoque tollere nubeis humorem mctgno concePtum eae ctequore Ponti. Sicut vero supra d, II. quisnam ille esset rerum tantarum nuctor Subjunxerat, quum diceret: 'UC-- re rarim, sic hoc loco ad extremum subnectit, Vrim, subaudito 'TUN, Cujus nomen est IODα, quod nomen substantiam et essentiam Dei significat, quod cum re ulla alia Commune non habet. s. Adjungit et aliud, in quo mira Dei potentia agnoscitur, et quod ex superioribus facile consequitur. Si enim rerum vices et temporiani in natura et in hac orbis machina, Coelo, aere, mari et terra, ita temperat, ut dietum est, quomodo non inter homines em ciet, ut imbecillior, quum voluerit, fortiorem Superet, a quo victus fuerat, aut alioqui vinci posse juxta communem
morem videbatur* rem I viis e dinum oui efffulgere facit Bustiationem etdueergus et furia Potentem, i. e. subito ei immittens, imagine petita ab aurora velociter se diffundente; cf. Jes. d , II.:υeniet super te mctium, cujus cturoriam nesCis. Ioel 2,2.: αα - rorae instαr aver pilo Nies Pαnditur. VOσον τ ἔ- κιδνοτοι ' cite, uti Homerus canit, ut nec opinatum adventum cum incredibili velocitate conjunctum describat. cf. verbum VUT e Oruit, Progerminuνit, de rebus inopinato accidentibus Jes. aE, O. θ8, S. usurpaturii. N et by nitri Ilet tis Bastifctu super munitionem Beniαt, ut loca quantumvis munita et valida vasta reddantur. Cf. Hos. Io, la. Io. Pergit eorum delicta commernorare, quasi dicat: Verum
quid hortor illos i r Tu geram oderunt, nec pati volunt
290쪽
Amos. GP. 6, io. o. meliora monentes, in Poria, in loco judicii, ubi tamen quam,
maxime debebat veritatis justitiaeque sedes esse, Corrmientem. Portet urbis olim Iοcus judicii erat, unde factum, ut Portra ponatur pro curici. Devi. 22, I S. et educent eαm αd seniores urbis
in Portαm. Zach. 8, Is : judicium Petris judicate in Portia
Beatris. Cf. infra Vs. I 2. I S. HIERONYMUS: HIn Portia autem juxta veterem Iudaici morem populi fuisse judicia, et saepe Iegimus, et crebro interpretati sumus, ut nec agricola ad causam veniens frequentia civitatis et novo terreretur adspectu, nec urbis habitator longe ab urbe properaret, et subvectionem quaereret
jumentorum. rima D Corripientem, redarguentem, plerique intelligunt judicem aut magistratum, reprehendentem in judicio eos, qui a i i quid commigerunt repreliensione dignum. Ita Chaldaeus: Oderunt eum, qui eorripit eos in portis domorum judicii Berbis legis. Non male autem Grotius sic reddit: oderunt qui
in Portu sunt, i. e. judices, recte morierilem. Nam Secundum accentus referendum est ad praecedens non ad sequensi et D. Sive igitur propheta, sive quis magistratus integer, Sive alius aliquis judicem in judicio injuste agentem coargueret, is odio habebatur. Ita Ies. 2s, 2I.: peccati reum Perctgunt Propter Nerbum, d D ub et corripienti in Porto tendiculam Poriunt. Uym '' an ' Et loquentem integre abomia Nαritur. per ellipsin praepositionis et adverbialescit, sive Accusativus adverbialiter capiendus, ut Ps. Io, 2. Prov. 28, I S.
et serueile ei integre et sincere. Jud. s. iij. : VUNI- IN et Trai y muret' quodsi sincere et integre ctgitis. Alii, neutraliter et substantive sumto: qui loquitur integrum, i. e. iugeri uani veritatem. Coll. Jes. XI, lo. qui loquitur rectα. Quidam tracra ut nomen adjectivum capiunt: qui loquitur tanquam integer, ut decet virum integrum. Sed quod primo loco positum praefitat. II. Post exposita eorum scelera rursus poenam subdit, sed ita ut simul mala commemoret, ob quae sint puniendi. id, P utereia, q. d. quoniam igitur, ut Vs. Io. dictum, Salutariamοnita non admittitis, itaque decretam in vos sententiam audite. ra dei in R' Uuod coneulautis super tenuem, id est, tenue S calcatis et op prim i iis, ut et supra E, T. dixerat,
sicut Jer. 5l, I. an, d. scribitur pro P vi laricet, i Sam. I, 5. 38. Cf. quae infra T, I a. ad ob a dicenda. II CNGU':irud 'npra Et munus frumenti acomitis ab eo, munera pauperibus extorquetis, et frumentum quidem, ad miseram Tita in
SuStentandam ipsis maxime necessariunt. : Netra a dic tulit,