장음표시 사용
371쪽
Libri cimumcntum. Deus mandatum dederat Ionae, iret Niniveri, palatiique ediceret, urbem post quadraginta dies Subvertendam. Tergiversari ille ad haec, et tanquam impellentis spiritus divini vim declinaturus, e regione sua dilabi, conscensaque in Ioppe navi Tartessum solvit. Vix iter iniverat, cum subita quaedam tempestas oborta navigium corripiens, nautis suspicionem induxit, extraordinario aliquo casu hanc sibi calamitatem accidisse. Iactis igitur sortibus eo indieio Ionas deprehensus est, qui fugae suae exposita causa suasit, ut se in mare dejecto et mari et nautis quietem procurarent. Vix undas ruens attigerat, cum marinuni quoddam monatrum subito accurrens, virum deglutiit, abditusque in ventris immanis claustro tribus diebus et tribus noctibus illaesus servatiis est. Post tridui earcerem in littore expositus
Salvus incolumisque ire iterum Ninivera a Deo jussus, paruit. Urbem igitur ingressus alte edixit futurum, intra quadraginta dies urbem subvertendam. Nus verbis territi cives omnes, ne rege quidem excepto, ad poenitentiae Studium conversi, Deum Pacare simulque imminens jam flagellum evitare, nee frustra, Conati sunt. Ionas minime impletam oraculi sui fident intelli gens, alto dolore sauciatus, querelas ea de re suas ad Jovam tulit; versabatur autem in parva caSa ad urbem, quam ricinus tegebat. Accidit, ut vermis quidam radicibus ejus plantae vitiatis, et demitti primum, passigque foliis Iassescere, ac demum urescere coegerit. Ea doloris acce sione altius Gulans propheta, quippe quem intolerabiles solis ardores urebant, cum Deo questus est, rogavitque ut se tandem e vivis subduceret. Cui Deus: tu ergo tanto doloris senSu tangeris, cum grata tibi umbra sua planta exaruerit, planta, inquam, quam nec coluisti, sed sponte unicae noctis οpificio terra emisit; et quereris, me tot pοpulο- rum Ninive agentium miseratione tangi, quorum tanta pars Sive nullo impio gestu me provocavit, sive ratiocinandi facultate
372쪽
caret; ubi tot bruta, opificium meum, genus animalium errandi
incapax, in eadem cum ceteris vitae, non sceleris coniniunione verSantur g
Dimovit alea in hoc libro ObD C.
Exiguae molis liber, styIo simplici et plano conscriptus, Sed in quo plura continentur mira, inaudita, imo portentorum
Similia. Ac primo quidem maximam admirationem movere illud oportet, quod vates Hebraeus, Iovano cultui addictus, missus narratur ad Ninevitas, qui deorum simulacra coluerunt, ut illis, nisi resipuerint, urbis interitum minaretur. Quis non exspectet, hominem a Ninevitis tanquam insanum et mente captum ludibrio et risu exceptum, probrisque omnibus oneratum fuisse 2 At Iongenii ter accidisse legimus. Aurem non tantum praebent vati Ninevitae ejusque monitis auscultant, verum et summi juxta infimique, ne excepto quidem rege, centonibus induti, precibus et
jejuniis placare Deum student, quid quod ipsis etiam jumentis
ratione et mente vacuis solita cibi potusque altinenta negant. Quis sobriua adducatur ut credat, Ionam intra monstri marini viscera tribus diebus totidemque noctibus vivum haesisse, in eo ClauStro preces, quas Cap. 2. Iegimus, ad Deum fudisse, tandemque illaesum e belluae ventre in littus projectum esSei Fidem excedit humanam, quod I, s. narratur, tempeState Saeviente Ionam ad navis latera degressum cubanteith dormiSSe. Nautis jactis sortibua sciscitantibus, quisnam subitae coortae tempestatis imminentisque sibi exitii esset causa, sors designat Ionam, miro eerte et plane singulari cavit. Praeterea piSeis, qui Ionam deglutiret, ricinus, qui ei umbram praeberet, vermis, qui rieinum percuteret, eurus, quo ille exaresceret, singuli gingulari Dei jussu apparent et exoriuntur (I, IT. a, G. T. S. . Et
ricinus quidem unius noctis spatio in tantam altitudinem crescit, et tam lata nascitur folia, ut umbram densatu Ionae praeberet vid. a, Io. et ibi not. Quae omnia non modo nova Sunt, mira-
373쪽
bilia, et praeter consuetudinem, verum et talia, quae unquam accidisse vix credibile est.
Ut tamen libro inter sacra IIebraeae gentis scripta recepto suus servetur honos, varii varias Coninienti sunt rationes, quibus quae in illo offendunt, probabili modo tollerent. Possunt autern eorum, qui in nostro libro explicando versati sunt, duae potissimum clasSes constitui, αἰlerct eorum, qui rem vere gestam,
altera, qui fabulam Seu parabolam illo contineri putent. Ad classem priorem refereRdus IIERMANNUA VON DER I ARDT ( nigmata prisci orbis. Ionas in luce etc. Ηelm stadii, IT 23. fol. , qui Manassis et Iosiae, regum Iudae, res et fata styIo symbolico atque allegoriarum involuero, priscis adamato, libro Ionae ab Ilithia, pontifiee, deseripta opinatus est. Cujus viri eruditi explicationem, quae Summe arbitraria est, et nonnisi ingeniosae fietionis laudem meretur, latius enarrare non est hujus loci. Qui accuratius illam scire eupiat, adeat Commentarium nostrum
quae sita est in pisce iIIo magno, qui vatem deglutiisse, sed post triduunt salvum illaesumque in terram projeciSse narratur, facile tolli posse existimavit, si navia intelligatur, eui in puppi piscis imago appleta fuerit, quemadmodum Chimarri navis, PIutarcho teste, in prora leonis, et in puppa draconis imaginem gessit. Cum igitur deum pisci magno mandasse legimus, ut Ionam deglutiat, id e prisci aevi stylo concise simul et allegorice ita intelligendum esse, navim, deo sic moderante, piSeis magni imagine signatam, apparuisse, quae Ionam e sua navi projectum reeiperet, eundemque e piscis ventre tieetum dici, eum navi illa
374쪽
ad terram appulsa expositus fuerit. Verum entinuero quis sibi persuadeat, narrationi planae, simplici atque ab omni ornatu alienae, qualis per totum Ionae Iibrum regnat, immisceri adeo inexspectatam, insolitam et nudaeem at Iegoriam 8 Nea, ea admissa, reliquae in hoc libro obviae dissicultates, quas supra in
dieavimus, tolluntur: inio exoriuntur novae. Ut unum commemoremus, hominem media in tempestate e navi in mare pro
jectum protinus in aliam navim, aestuantibus fluctibus, receptum esse, nemini facile credibile fuerit. Ope piscis Ioiam liberatum esse, quum doceat narratio,
quae hoc libro continetur; CONR. GOTTL. ANTON (in dem Nesten Nepertor. fur bibl. v. morgent. Liter. , quod edidit Il. E. G. PALLus. P. III. p. 3B. sqq. in hanc incidit cogitationem, Jovam
curasse, ut, Jοna Vix e navi ejecto, piseis paulo ante ocelsi eadaver adnataret, in cujus ventre, a carcharia, Vel alio monstro marino aperto, propheta tutius latere poterat, quam in tabula arrepta, post triduum vero piscetu, ad litus appulsum, prophetamineoluntem in terram continentem demisisse. Quod ipgum scriptorem Hebraeum dicere ait, modo ejus verba 2, t. mm ivinnet Y - nrt s G sic vertas: Puruvitque Iovet Piscem mctgntim ad ypropinquundum ud Ioniam, verbo necepto significatu Arabici propinquabit; verba vero I, II. ri T)-rire
adhibita significatione Arabici in Conjug. IV.
degoendit in ferrum desertam, hoc modo sumas; descenderes fecit, demisit piscis, Ionum ad Gridum, ad terram continentem. Sed utraque illa interpretatio quum eo nitatur, ut Verbis hebraicis et mari satis frequenter obviis eae significationes tribuantur, quibus ab Hebraeis usurpata fuisse, haud constat, admitti haud potest. Rem vere gestam, sed ornatu poetico decoratam, librum Ionae complecti censet THADDArtis A S. ADAMO sDie Sen unga-geschichte dea Propheten Iona hritiseh unierauehi tind Don mi-der ruchen gerestet. Bonn, IT 86. d.). Evenisse nutem haec fere judicat: Ionas a Jova jussus Ninevitas monere, ut resipiscant
375쪽
et mores emendent, non paruit, sed navem conscendit Tartessum petentem, qua fracta, incolumis modo quoeunque servatus est. Detrectationis quum eum Poenituisset, Nini ven profectus ejus cives meliora edocuit, quorum mοribus emendatis tota civitas servata est. Hac Ninevitarum emendatione minime contentus,
quod comminationibus suis irritis redditis prophetarum fidem et divnitatem Iabefactatam doleret, a Jova tamen vates in viam reductus est. Cetera Thaddaeus fictioni poeticae tribuenda arbitratur. At tum quaestio oritur, quanam ratione quove consilio illa figmenta de pisce atque de ricino sint natat Omnino autem prophetam Israeliticum a deo jussum esse, Ninevitas a Iovano cultu alienos de moribus emendandis admonere, illosque hominis peregrini monitis protinus ParuiSSe, nobis persuadere neutiquam
Rationem novam dissicultates in hoc libro interpretando ob vias amoliendi, ita tamen, ut rebus in eo narratis non derogetur
fides, excogitavit II. A. GRIMM (der Prophet Ionus uti a Novo
liberaeleti v. mii ei h renderi Inmerlete. heretvsgegeben. DiisseId.ITSs. S. . Ex ejus sententia Ionas ad proficiscendum Ninivenet adhortandos hujus urbis cives ad vitae morumque emendationem semet excitatum Sensit. Attamen simul varias dissicuItates superandas, multos Iabores Subeundοs, et hominum, omnibus seeleribus induIgentium, contumaciam metuendam, animo revolvit; quae omnia, ut longum iter maritimum suscipiendo internum istum impulsum restingueret, ipsum moverunt. Qua in navigatione procella exorta metum ei incussit. Quum vero, ut fit subinde, anxietatem somnus Sequeretur, Ionas in navi interiori obdormivit. Meditatio de eo, quod ausus esset, somnium peperit,
quod a Cap. I, 6. ad cap. 3, 2I. usque describitur. Quibus admissis Ionas a pisce non deglutitus, sed hoc somnianti accidere visum est. Nihilo minus tamen hoc somnium eum ad iter Nineviticum continuandum promtum reddidit. Ad urbem quum pervenisset hortatus est cives, ut ad frugem redeant, adjectis minis de urbe, nisi eorum mores corrigerentur, interitura. Quae
376쪽
comminationes resipiscentibus Ninevitis quum irritae fierent, Ionas succensuit. Repetita tamen ea de re instituta cogitations quum intellexerit, suum iter Ninevitis salutare fuisse, animum turbatum sedavit. Haec Griiurnianae explicationis summa. Verum quod Vir Doctissimus potiore libri parte merunt soninium narrari existimat, nullo idoneo argumento nititur. Nam quod Ionas I, 5. dormivisse dicitur, ininime arguit, quae deinceps narrantur in somnio ipsi objecta esse. Nec verisimile est, scriptorem historiae suae somnii narrationem immiscuisse, Iectore ne verbulo quidem ea de re monito. Sane Gen. 2S, I 2. narrationi somnii Jacobi de scala coeli diserte praemittitur: somniαBil. Assertquidem Criminius, ut probet, Somnia nonnumquam in V. T. narrari, nullo ejus rei facto indicis, locum Gen. 32, 2d. , ubi Iacobus eum deo Iuctatus traditur, quod cum I. D. Michaele in somnio
contigisse censet. Sed hoc ipSum mera ex conjectura sumitur,
eaque perquam infirma. Nos quidem haud dubitamus, veteri illi scriptori persuasum fuisse, Iacobum non in Somnio, sed vere
Iis qui narrationem de Ionae fatis, quae hoc libro continetur, re vere facta niti existimant, haud dubitamus accensere
hunc libellum, uti nunc comparatus est, GPologum referre ait, qui ex tribus totidem auctorum gymbolis genSim in unum corpusculum coaluerit. Illius fundum esse preces Cap. 2, Z - Io, quae ipsius Ionae sint. Ilas forsan olim solas inter libros Raeros fuisse repertas cum hac inscriptione: Preoes Ionae, flii Amithui, postquam Deus illum e munu regia Assyriorum liberasset; saltem antiquam traditionem popularem Ionae eas tribuisse. Suspicatur, Ionam ab Israelitarum rege, forsan Ieroboamo II., Iegatum missum fuisse ad offensum Assyriorum regem, bellumque minantem, ad ejus iram deprecandam; tum in magnum incidisse pericu Ium, ex quo inopinato liberatus sit, atque hac occassione
377쪽
illas fudisso preees; in iis vatem summum vitae amittendae periculum poetice pingere, ita ut se in mare projectum aquarum mole obrutum, et cum fluctibus colluctantem proponeret. Quae omnia improprie putat intelligenda esse de periculo maximo et praesentissimο, quemadmodum in pluribus Psalmorum Iocis status hominis in summo versantis periculo describitur imaginibus ab homine fluctibus immerso et in vitae discrimen redacto depromtis
veluti Ps. I S, S. IT. d2, T. S. 6s, 2. I. g. Io. I 6. 88, d. i. 8.IT. I S. Precibus illis Naelitigatus conjicit ab alia manu, fortassis
in exilio Babylonico, additum esse apologum de Iona ad Ninevitas Dei jussu cum minis repentini interitus misso, nisi resi- puerint, quae felicem liabuerint effectum, ut discerent IIebraei, alias quoque gentes Deo curae cordique, et saepe Israelitis esse meliores, adeoque supercilium, fastum, et exterorum popuIorum
contemtum esse deponendum, eorum exitium non optandum.
Narrationem denique de Ionae fuga deque tempestate et Pisce Naclitigatus praemissam judicat prologi Ioeo Esrae demum aut Nehemiae tempore. Imagines muris, Gquurum, fuctuumque in Ionae precibus, atque mentionem ligne in Tartessum per mare mediterraneum d , 2. injecisse prologi auctori cogitationem de tempestate et naufragio, phrasin , Ne o vero 2, 3. dedisse ei ansam sigmenti de piscis grundis Mentre, in quo vates detentus fuerit. Quae omnis Naclitigali de hujus Iibelli indoIe et ortu sententia quam sit artificiose excogitata, et vel hoc nomine parum verisimilis, quam incertis, Iubricis et pro Iubitu adsumtis
fundamentis sit nixa, vix est quod moneamus. Quae in hoc libro narrantur certo cuidam fundamento Ru
propagata essent, multis illis accessionibus aucta, exornata et ampliata censet. Amputatis, quae in omni hae narratione fabu-
378쪽
Iosa et minus eredibilia viderentur, quae acciderint Ionae, protem p orum, quibus vixit, ratione, huc fere redire arbitratur: Pliste, rege Assyriorum, bellum Israel iris inferre parante Ieroboamus II. impendens malum avertere studens, Iegato ad Assyriuin misso, Ionam elegit, virum rerum peritum, Patriaeque amantissimum. ates, regium mandatum Iubens in se suspiciens, in aula Assyriaca non legati regis Israelitici, sed hominis numinis jussu Nini ven missi personam gerere apud se constituit, quo majorem Sibi auctoritatem, et sermonibus plus momenti ponderisque Sese conciliatur uin sperabat. Vix tamen inter Niniven ingre fisus, animum vatis metus incessit, ne vana et irrita futura sit legatio suscepta, imo sibi patriaeque damnosa. Quum autem Samariam redire non auderet, in portu soppensi navem eonscendit Tartes sum petentem. Ea, tempestate coorta, Ventis et fluctibus agitata, frangi periclitatur. In quo extremo digerimine quunx nautae, pro istius aetatis cogitandi ratione, mali divinitus in se concitati causam crederent hominem, quem deorum irae persequerentur, inter vectores vergantem, de eo, Jaetis sortibus, sciscitantur. Sorte Ionam designante, is, ut plaeam rentur dii, in mare projicitur, sed tabulam aut cymbam nactus
salvus et incoluinis litus attingit. Faustum inde omen concipiens forti jam et intrepido animo vates Nini ven pergit, ubi causam Israeliti eam ita feliciter agit, ut rex Assyrius cum Ieroboamo ingrEtia in redeat. Quo optato successu fidentior redditus, patrii sui dei, Jovae, honorem apud Ninevitas vindicare animum inducit, eorumque nil tam praepotens ac tot tantisque apud populum Israeliticum miris et egregiis factis illustre numen colendum serio hortatur. Neque hoc frustra: ita enim vatis facundia et
potentia eIoquii virtus Ninevitarum mentes commovet, ut rex, metu concitatus, solem neni supplicationem imperet. Talia contingere Poluisse, quis neglibiti vere aecidisse, nec ipse Vir sagacissimus perhibebit, quunt et longe secus saeta cogitari possint. Praeterea nullo testimonio congiat, exstitisse jam Ieroboamo II., cujus tempore Ionas vixit, Assyrios metuendi causam, qua perm
379쪽
motus vatem cum mandatis Niniven miserit. Nam tertium de mum post Ieroboamum II., Israelitarum regem, Menalienium, postque interregnum, Ieroboamo mortuo, undecim aut duodecim annorum, uti rationes citronologicae doeent, PhuI, Assyriae rex,
tributarium sibi fecit, 2 Reg. Id, II.
Narrationi quae Ionae Iibro continetur rem vere factam Rubesse, cujus memoria sermonibus hominum propagata tum inter Israelitas superesset, Sed eam mythice exornatam, et ingenio Iegentium, qui miraculis delectabantur, accommodatam, judicavit et THEοPH. SAM. FoRBIGER in Prolusione schoIastica, cui inest
Commentatio de Lyeophronis Iliaeetn et I a. ZI-d T. Lipsiae, I SET. in octon. Loco Lycophronis docte illustrato et disquisitione instituta de fabula Ilerculis et ceti addidit 'Enίμετρον do simili fato Jovae prophetae p. 2I. sqq. Scilicet id, quod caput rei est, sibi sic fingit: Ionas, qui prophetae ossicium praestabat
et propterea etiam rebus civilibus aptus erat, Deo sic voIente et moderante, ad regem Assyriorum et regiae urbis cives missus est, fortasse ut de foedere et societate, vel de tributi remissione,
vel aliis de rebus publicis ageret, et per hanc opportunitatem experiretur, num hominibus illis polytheis et improbis meliorenide Jova ejusdemque cultu sententiam, num mentem Saniorem
instillare posset. Accipit mandatum Ionas; sed dum in via est, periculo hujus Iegationis magis perpenso, detrectat impositum omelum, et quia Samariam redire veretur, maritimo itinere aufugere tentat. Reperit Ioppae navem in Ilispaniam ire paratam,
quam conscendit; Sed mox gravis tempestas oritur, qua parum abest, ut intereat: divino tamen beneficio incolumis evadis. si lactenus, pergit, si haec omnia Vere facta esse possunt; nam, quae porro Sequuntur, ad me jam non pertinere dixi. IIano igitur rem saepius narratam, et, ut fit, pauIatim mutatam et in miraculum versain, post aliquot hominum aetates auctor Iibri Ionae ornatius narrare instituit, et quum e vicinis Phoenices
380쪽
Hereules volebat Tartessum navigare, et Ionas in Tartessia navi avectus est; ille e portu aliquo Phoenicio, hic e Ioppensi Phoeniciae finitimo solvit; uterque tempestatem et maris pericula sensit; Ilerculem vero narrabant ab ingente pisce devoratum, et tamen vivum in terram redditum esse: habemus ipsam hebraei seriptoris de Iona narrationem. Nuno nihil amplius quaero. Qua in expositione aeumen nemo desiderabit; sed quae nobis obstare videantur, quo minus Ionam omnino Niniven missum fuisse credamus, diximus ad eam, quam supra enarravimus, S. V. Goldhornii de iis quae Ionae acciderint sententiam. V
Sententistes eorum qui Ionstes libro fabulam contineri
In hac dissensione eorum, qui res in facto positas Jonae libro narrari Volunt, quum nulla certa ratio dissicultates in illo obvias amoliendi reperiatur, alii tutissimum judicarunt, omnem hanc narrationem pro fabula habere, eo fine composita, ut utilem aliquam et salutarem doctrinam commendet et inculcet. Sunt(veluti T. S. SEMLEu in Apparatu ad liberaliorem V. T. infer- prelationem p. 2TI. et T. D. MicHAELis in Notis ad versionem prophetarum minorum Vernaculam , qui hac fabula Hebraeos moneri existiment, injustum esse odium ipsorum in alias gentes, quas Deus Pari amore prosequatur, et quarum non minus quam Ilebraeorum misereatur. EicuriouN (Isagog. in V. T. P. III. p. 288. edit. teri. p. 26 o. edit. sec. Ionae historia hoc doceri arbitratur, gentes alias, utut idolorum cultui addictas, Pietato tamen et animi probitate Ilebraeo populo Ionge antecellere, et proinde divino favore esse dignissimas. IIebraei, excellentia et praestantia sua freti, alios populos semper despexerunt, etsi eos interdum in colendis alienis diis imitati, malignitate vineerent
prophetarum admonitionibus neglectis. Iam vero horuin oracula a JudaeiS, tanquam doctoribus, cognitionem meliorem et cultum ovae ad gentes, hujus sapientiae cupidas, transmigraturum esse,