장음표시 사용
451쪽
portas urbium hostilium perrumpent; nulla erit adeo munita porta, quae ab ingressu eos arcere pos it. Id proniittitur posteris Abrahami Gen. 22, 1 T. Posteri tui Portis hostium suorum Potientur. Quod repetitur 22, Go. Chaldaeus: αlque expugnetbit ctrces munitets, urbes gentium Possidebunt. 'et Et sicut perruptis repagulis intrabunt, ita exibunt Per eαm, portam, nemine prohibente. dimetu, det et Neae eorum iante eos, videlicet VI, d mm
Danid reae eorum, Hos. I, s.; ef. Ioca ad eum locum laudata.d LN 2 V, 3' Et Iovet in culle, prima turma eorum, Gallieest leur tete, idem quod modo di ' Db αnte eos; ut 2Parul. II, I 2. nobiscum vir a in culte Deus. Amos G, T. migrabunt in fronte migriantium. - Ηaud desunt ex interpretibus, qua Iudaeis, qua Christianis, qui contendunt, Deum his duobus Versibus induci minas suas adversus Israelitas persequentem , et de violenta eorum coarctatione in munitis locis metu hostium agentem, quasi dixisset: emciam ut cogente hoste congregemini in urbibus vestris munitis, quas ille obsessurus est, inprimis ut obsidemini intra Samariam et Hierosolymam , nam par Sorgutrique praedicitur. Eorum tamen, qui tale quid statuunt, sententias minus probabiles recensere et dijudicare, non est hujus loci.
Acriter invehitur propheta in magistratus ae principes, qui judicia pervertunt, et judiciis iniquis pauperes homines callide ac violenter exspoliant.(Vs. I - a. . Neque minus prοphetas exagitat, qui nugas suas venales habent, et falsa spe delusum Populum in gravissima rerum incommoda conjiciunt (Vs. 5 - 8.). Ad extremum debitum et procerum iniquitati, et prophetarum fallaci vaticinio supplicium denuntiat, et eversae civitatis horribilem speciem graphice describit (Vs. y -I2. . l. 'dira Diaei porro, sive, alio quodam tempοre. pyr Na Audite, quaeso, ovita, i. e. primores Acobi IEodem significatu legitur Jud. II, II., ubi narratur, Gilea-ditas sibi Iephtam praeposuisse et Ub eaput et judicem; vid. et ibid. Vs. S. D. bdi 'et' ron Ouph Et vos, judices, magi-
Stratus, gubernatores domus Israelis y lbe vid. not. ad Jes.
I, lo. Israeis et suo obo totum illud genus intelligitur, quod est ab Israele propagatum ; vid. ad I, 6. Alloquitur itaque vates utriusque populi principes et duces, quorum injuria vel inertia aut corrupti sunt mores, aut male vexata et spoliata bonis
452쪽
tenuioruin fortuna. Eadem apostrophe infra Vs. s. Magistratuum scelera quemadmodum Noster castigat, ita et Amos S, G. IO- i5., EZechiel 22,6., et auctor Psalini 82. tet inriunmnae retra, d2b Nbri
Nonne Bo his est scire judicium y nunquid non vestrarum est partium, nosse quid justum sit et aequum, et ex aequo et justo publicum exercere judicium 8 Interrogatis emphati ea, qua Cou- scientiam principum compellat. VI, Vobis incumbit, seu Begirum est. Syrus et Arabs et nonne nobis conueeniti Idem particulae busus 2 Paral. II, 5. et a b rem, Nbri nonne Bos scire debetis.
NON ESt regum, non convenit regibus, Poliare vinum. VInbNosse jus, idemque curare et administrRre. enim non solum cognitionem et scientiam, verum etiam opus et
actionem significat. Ita Jer. D, 23. aeire dicitur Deum qui illius obsequitur voluntati. DDEU Iug, quatenus ad forum Spectat, ut infra Vs. f., et Jes. I, IT monentur judices, ut juri exercendo
operam dent, atque viduarum et orphanorum causalia tueantur.
Quum igitur principes et inagistratus ore ilitum sibi populum invigilando et Iegitimis judiciis in ometo continere deberent, neque alios continuerunt ab injuria, verum et ipsi per vim et fraudes ab imbelli turba, quae contra majorem potentiam obniti non
auderet, facultates et opes extorserunt. 2. Ius omne penitus durasse videmini, quippe 'N Um' odio hobentes bonum, et omantes mctium estis. I ta
et V in capiunt nonnulli interpretes de personis, ut sensu g git: pro malo contra bonum suscipitur a vobis patrocinium. Verum praestat, illa nomina neutraliter capere, ut Amos o, ld. qucterite bonum, non vero metium. Et Vs. I S. et D Urim Sm odio malum habete et bonum diliaile. Praeter ea nostro ioco quod in textu scriptum, (in margine enim legitur Iri), manifeste est femininum, et latino serruone in neutro vertendum. Hoc igitur Noster ilicit: bonum, quod a inare deberetis, i. e. virtuteni et beneficentiam, odistis, et mulum, quod odisse debereti8, vitium aut vexationem pauperum iamiatis. Plus autem est odio hctbere bonum, quam, fugere illud, aut, umαCemctium, quam . fugero malum. Id vero jam exaggerat, dum addit: dn baidi D rcipientes estis cutem eorum, populi inei, Jacobi et donius lsraelis ( s. l. d.), et in his maxime innocentium pauperumque G suPer ipsis, q. d. cutem ipsis per vim I aer edetrahentes. Tanta exactionum onerumque vi R est. et N E
tavere deberetis ne tegere, sic spoliatis violenter et callide, ut non solum pellem, Sed etiam ex ossibus earnem detraxisSe vim deamini. Exsucei et exsangues sunt, opibus suis a vobis perii-tus exhausti S.
453쪽
d. EDNn et M Oui Borαnt, inquam, curnem populi mei. Repe it membrum posterius Vs. 2., synonymicis usus phrasibus, cum ut rei indignitatem exaggeret, tum ut novum quid superaddat. Eadem imago Ps. ld, g. comedentes Populum meum quasi Dorctrent Pianem. Vix byn d ris i Et sollem eorum ob ipsis extiunt, velut pecora a laniis decoriantur. Sio de pelle victimae detrahenda verbum D ' DR dicitur Levit. I, G. Cf. supra 2, 8. qn D di mrriare VN' Et Ogget eorum 'cingunt. Forma Piel verbi nud hoc solo loco occurrit. In Cal est Frun-
vgere vel rumPere jubilum, ut ses. Ia, T. Vari prorumpunt in jubilum. Ita verbum Unn jubilare, unde nam ra jubilus proprie fractionis notionem habet ,recoli. Jer. Is , IE. Fr 2 a 'ret num 'αngetur ferrum y Et VIRGIILIUS Ien. 2, I 2s. rum 'ere
Booem dixit pro erumpere BOCe. Graecis quoque Patri Uis et Pris is est 'ungo, scindo, itemque in clamorem erumpere. Ur D m,on 'EN 2 Et dividunt, i. e. concidunt in frusta quiasi frusta in ollam essent conjicienda et excoquenda. Graecus Alexandriniis
reddidit: καὶ ἐμέρισαν ωe σάρκα* εἰσ λεβητα. De suo addiderunt σάρκαe, quia illud judicabant hic subaudiri. Idem fecit
Chaldaeus: dioidunt eos tanquam qui concidunt membria in frustα in meditim lebetis. Eadem imagine ollae earnibus ossibusque coquendis repletae utitur Egechiel 2d, d. 5. ad describendam obsidionem et eversionein urbis Hierosolymitanae . q)VR 'φ2R nnbst Et sicut cαrnem ingerunt in medium &hetis, seu, dividunt curaris instαr, quae e8t in medio lebetis. nnba, quod praetertiunc locum semel, I Sam. 2, Id. occurrit, ubi eum aliis similis significationis nominibus, 'ri et, D, mo, componitur, alii conferunt cum Graeco χαλκίον eramentum, uhenum, quD e Graecia in Orientem migrasse putant; alii malunt, χαλκίoν cum Suo primitivo χαλκοσ esse orientalis originis ab Hebraico et
per metathesin pro rari n. s. D. MICHAEM in Supselenim. p. 2lsa. est Olla COOPertia, Germantee Stii hesset, collato Aethiopico ribse
. TN Turio, cum supplicii tempus ingruet, cum hostis eorum regionem vastabit, urbes expugnabit, ipsosque eaptivorum abducet, de quo tempore et supra E, X., N, )p:' dra N V a ' ola Acthun f αU APam. sed eos non eaeuudiet. Similiter
454쪽
amplius respiciet eos, non amplius erit eis propitius. Vid. Ies. S, IT. sis, 2. coli. I, Isi. MVT VSI In tempore illo, quo illis
aecidet calamitas supra 2, 3. eommemorata. Quae adduntur, dim obsu , nonnulli vertunt: quio mulas fecerunt αctiones sucis, pro particula causali capientes, ut Num. 2T, Id. , ubi Deus dicit de Mose, eum non ingressurum esse terram Cananaeum, sed ad Patres suos concessurum, ut jam concesserit Aaron, quiα rebellastis contret mctndulum meum. Et I Sam. 28, I S. Samuel praedicit Saulo, erepturum et Deu Inregnum, quiet Non Gusculicisti voci Ioueae. Ita hie LXX: OO ων ἐπονηρευσαντο ἐν τOla Eriιτηδευμασιν αυτων ἐπ OυToυσ. Sed rectius Ilieronymus: gicut nequiter egerunt in iacinueentionibus eorum. Ita caussalis significatio includitur, magis tamen justitia talionis in relatione poenae ad culpam consimilem exprimitur, quasi diceret: sicut proceres illi clamantes viduas, pupillos, aliosque ab eis oppressos nec audi verutit, nec respexerunt, ita indigni sunt, qui a Deo, cum ejus opem et auxilium implorabunt, exaudiantur.5. Iam invehitur in falsos prophetas, quorum vaticiniis adulatoriis atque fallacibus adseribit Jeremias Thren. 2, Id. suae gentis interitum. Et hos quidem malis jungit principibus ducibusque, quod et nequitiam eorum adprobarent, et collaudarent, et cum illis in commune damnum conspirare viderentur; ef. infra Vs. I 2. rnim 'UN dila Ilet loquitur Auere super, eontra Arvhetias, i. e. Pseudur hetias, ut recte Chaldaeus reddidit. Tales enim erant ex rei veritate, licet Pi vheturum nomen sibi arrοgarent. Sunt iidem, quos 2, I l. dixerat ad palatum de Bino et siceret docere. -VN Oui errore faciunt Pvulum meum, dum laeta securis pollicentur, infausta contra comminantur aliis, quibus talia non erant comminanda. De
hujusmodi vatibus Jestias I, IE. Popule mi, ductores tui sunt seductores (drand . Quod ipsum D, Io. repetit. Cf. EZech. IX, Io. I s. - d bati et 'rida Qui mordent dentibus
Surg et Procliamiant Piacem, I. e. qui dum proSpera omnia prommittunt, et contribules suos securos esse jubent, populum stultum
et ipsorum oraculis nimium credulum in illud periculum conji-eiunt, quod non putabat cavendum. i Dd morsum infigere noxium significat, et proprie de serpenturii morsu dicitur, ut Gen. sis, I . de ceraste prope viam, irretri qui ctdmordet ccticem equi. Num. 2l, 6. misit Iovet ger Pentes iardentes, ret D qui morderent populum. Et Vs. S. est is qui horum serpentiani morsu Iaesus erat. Vid. et Amos O, Is . Indicantur igitur nostro loeodrrier et in iis qui dentibus mordens, ejus ni odi prophetae, qui instar serpent uni venenatos atque lethales ictus aliis infligunt. Reete NIMCHI: ,, Dum pacem clamant, et populo blandiuntur, perinde faciunt, ae si morderent cum dentibus. t22 bet Pax, i, e . ProSpera quaeque, ut EZech. IX, IO. - Erra
455쪽
dre,d-bs'Et qui non dat pro ore illorum, quod edant et commissentur. Ita a D de victu Gen. 25, 28. Igααοus omabat Esα-
vum, BZ quiu ferinum in ore ejus, quod LXX recte verterunt: - η θηρα αυτου βρῶσισΓαυτbi. Et Cohel. 6, T. omnis labor hominis DF pro ore, victu suo. Ii:le: di nn an d Contra eum sαncti Ficunt bellum, ei bellum in dicunt, contra
eum bellum parant aut denuntiant. Loquutio inde desumta, quod omnes fere antiquitatis populi bellum ritibus certis et ceremoniis saeris auspicare solebant. Eadem phrasi Ier 6, a. utuntur hostes Judaeorum ad urbem Hierosolymitanam oppugnandam sese animantes: mirari bra s qmo 8αnct cole, praeparate contria eiam hellum I Hinc in univer um verbum pro Pαrαre usurpatum, Vid.
Vs. s. descripti, nox vobia et BiSisne, i. e. tot vobis mala ingruent, et ea erit rerum vegirarum perturbatio, ut non sitis amplius visiones visuri. h. I. de nocte rerum adversarum
eapiendum. Cf. ad Amos 5, I S. Partitulam ra ante irim nonnulli sumunt causaliter: ob Disionem (ita LXX: ε . δράσεhoc, et Hieronymus: eae Bisione , i. e. Vaticinia vestra, quibus alios de-eepistis, sient vobis causa et origo ingentium malorum. Quia tamen jam praecessit causalis particula i , , praestat ra hic pri-υαliUe capere, q. d. Ut α Bigione desistere cogamini. Ita Ierem. 28, 2. exscinderis ' ad ne sis amplius gens. I Sam is, 2I. reprobubit te Iova bura ut non ais rex. Cf. Jes. T, S. Concinit Chaldaeus: ideo confundemini quo minus prophetelia. Vncim et Oi d et V, Et tenebrae vobis erunt, ne amplius divinetis. V 2ppa prοprie: α diueiniatione, est enim nomen formae I ad , In libris nonnullis magn) (cum Metheg) scribitur, quomodo erit tertia feminina Praeter iti persona, impersonaliter capienda (nam ad V, b referri non potest, quum nomen illud masculinum sit): oblenebrescet. Sed rectius riduin arbitramur, ut nomen nomini
super Pi vhetis falsis istis, eos in spissa malorum caligine, a qua subito obruentur, destituens. Chaldaeus: Operietque αngustita velut caligo Pseudoprophetαa. V m d radidi man Et uter fetaver eis dieS, sicut coelum, cum conglobatis per teInpestatem nubibus gravidum est, atram diei ealiginem inducit. Significat, fortunam eorum prorgias commutandam fore ex prospera in n. versam, et quidem Subito, ipsis saltem non opinantibus, qui sibi, et aliis fortunatum et florentem reipublicae statum perguadererit. Similiter Ierem. Is, s. occidit sol ejus dum adhue est interdiu. Et Amos B, s. Faciam ut sol occidat in meridie, terrumque claret die tenebria obducum. Cf. not. ad eum Ioc.
i. haeseth Et tum quidem pudesent (Praeteritum Cal, ut es. Is, s. , turpitudo eorum patescet, cum alia omnia evenerint,
456쪽
quam ipsi praedixerant. d irim VidenteS seil. vana, me mihi , ut Egech. IX, D. vocantur. et 'mad p. Si Dm Et Pudore Sumunduntur diBini mendaces, Iin cnaad RV, uti laudato Egech. loco dicuntur. Chaldaeus: et seu fiant itet ut non doceant.d DC dis Et vertent (propri tegmen imponent suPer) mystaeem omnes illi, ut quos pudebit, qui cognosci nolent, ac
Ieprosorum instar detestabiles fient,imiSeramque suam sortem
lugebunt. Fuit enim hic ritus tam Ieprosorum (Levit. II. do. Progus vestimentis dissolutis est O ,icvite relecto, d Do - I, TUI oreque Belαιο , quam Iugentium, vid. ad Egech. 2g, IT. Sio Est h. 6, l2. Harnan domuni se proripuisse dicitur lugens capiteque ObBelial O. Hinc caput obvelare est pudefactorum, veluti Ier. Ia, a. agricolae, carente pluvia Spe sua delusi, pudefacti operiunt cvut suum. Vid. et ibid. Vs. I. et DC propr. labrum
siverius sui Chaldaicum d Dd, quod a Paraphraste saepius de
limbo, seu eae tremitαte rei, Hebrai eo duo, dicituri, praesertim ejus pilas, ni glacem notat, hie vero per synecdochen pro Ore inferiore usurpatur. Fοrinatur a labrum, ut d TD Princeps,
assormativum. V a V Pes 'I Otitet non est regPonsum Dei, scit . id, quod ipsi dixera iit; quod apparebit eos esse mendaces et fallaces; hinc pudore suffundentur. Piophetae conquiebant Deum nomine populi, unde eis re Oncere dicitur, ut Ier. a 2 d. Omne verbum quod resse riderit vobis Iονα, indicubo Bobis. Hoc
vult: effata eorum non erant effata a Jova eis suggesta; id ex eventu patebit. Et quum populus tandem animadvertet, vanaeSSe, quae praedixerunt, in summum contemtum apud illum venient. Chaldaeus: neque enim in eis est gPiritus Pri Pheticteo facie Domini. Minus recte alii haec verba intelligunt de veroruni Jovae oraculorum defectu, ut Michas hoc diceret: responsae Dei finxerunt, quae non dederam; itaque in poenam hujus temeritatis vera quoque responsa auferam, ita ut tempore calatuitoso habituri sint neminent, quem consulant. Pro V Sa cum Zere sub Nun , quod est forma status construeti nominis di IU re-SPOnium, in codicibus nonnullis legitur metrias, quod qui probant Iiabent pro Participio Hipliit, et Culiel. 5. t s. obvio snam Deusn Saa resPondet, votis annuit, Per guudium cordis pii , vertuntque: spudefient eo quoc non sit resPondens Deus. In libris tamen plerisque iisque eorrectioribus legitur m Id, quod nos
S. Falsis istis vatibus jam Noster sese opponit. et testatur, se spiritu divino amatum loqui intrepide, nee formidare principum improborum tyrannidem , ut mendaees illi prophμtae. V V' - db N ' Verumtamen ego repletus Sum Dirtute, viritu nempe IOUiae, vi divina amante plenus sum, non dapibus, Ricut illi, adeoque quicquid loquor, non temeraria quadam audacia(ut Esth. T, o. ubi est iste quem implePerit cor auum ud hoc
457쪽
Patriandum, i. e. qui tam audax fueritio, sed Jovae impulsu eloquor. Cf. Jer. G, II. iret Iouecte ego Plenus sum. Dictionem V m 'iN nonnulli vertunt: et viritu Iouecte, quasi VN h. l. idem esset quod VNU, quomodo VN Gen. df, 2 s. cupiunt: bNuo Deo Patris tui, qui tibi auxilium tulit, do VN et ab
Omnipotente. - Alii: cum viritu Ioueae. Quorum neutrum nobis placet, reputantibus quippe, verbum hera nomini, quod rem aut materiam repletam indicat, modo interventu voculae res, ut allato Ieremiae loco, nec non I Reg. T, Id. Exod. I, T. al., modo absque ea leni jungi, prorsus eodem sensu utrimque manente. Sic quum 2 Reg. I, II. dicitur: rivus his N vi Ggura et vlebitur, mox Vs. 26. Iegitur: ct et vletet eat ferret dya, rq αquα. Et EZech. ID, d. rvietia est domus nube; sed ses. G, d. et ilomusr lata fuit in v fumo. Quae duplex verbi constructio nostro loco conjuncta est, duobus nominibus, m et mm mn, per lippositionem junctis, ita ut posterius, explanationia ergo adjectum, oStendat, cuinam haecce virtus ecu suae origini sit vindicanda. Ducida Et judicio sei l. repletus sum, ad disceptandum Cum populo meo, et exprobrandum ei impietatem suam. Sic EZechiel 26, a. Subctur suis popuIiaribus litem intendere statue , , eorumque malefacta arguere. V UD Et Fortitudine, constaritia, ne a mandato divino dimovear cujusque reverentia aut metu.mari, Id indicandum Iibere et sine metu. Meticulosae et adulatoriae dissimulationi opponitur, ut Iob. 2I, 3I. quia indicabit, indicare audebit, in faelem ejus Pictin Sutim implain et perditos mores 8 cf. not. ad eum Ioc. ITU Iacobo, Iacobaeis, scelus suum, erimina sunt ut supra I, o. Sic Ies. 58, I. vati a Deo injungitur: Clamet gutture essu gel alloco instar lubete tuαm vocem, det ira myb Mm et indica populo meo sceleret guia, et domui Iacobαecto pecciatu Susi. s. Incipit re ipsa ostendere propheta quod nuper dixit, Serepletum esse virtute spiritus divini, dum in proceres sanguinarios et iniquos libere invehitur. Utitur in illis allοquendis verbis iisdem, quibus supra Vs. I. usus erat. to DC a Qui cibominumini judicium rectum et aequum, quod vestrum erat, diligere et curare. In iis quae subjiciuntur verbis, im Pn et V X
post ' subaudiendum est me N, ut Recunda pers otia mutetur in tertiam, qua verbum ponitur, ut vertendum sit: et qui OmN6 rectum Perνertunt, curvum faciunt, quicquid rectum est, bonas causas intricando. Translatum a via ad caussam forensem,
ut des. sis, S . integrituli in dijudicandis causis opponitur. Vium Piatas nesciunt, nullum jtia est in eorum cuilibus, Imra rametri, Cui et gemitus gutis pervertunt Sibi. Io. rab ala d mm' i, iat: m2 Quorum aedificat quisque Zionem xanguinibus, et Hierosolymum iniquitate. Quibus verbiq plerique existimant vatem inu pios illos proeeres objurgare, Prophh. minn. 2s
458쪽
quod domos exstruerent ex opibus vi et rapinis, atque innocentium damnatione partis. Rectius alii V 2 ironice capiunt, hoc sensu: videmini quidem vobis praeclare Zioneni aedificare, i. e. pulchre de ea merere ejusque commoda promovere: ac debebatiuquidem; sed quomodo aedificatis i sanguinibus temere fusis, injustis caedibus saeviendo et iniquitiate. Locus geminus plane Habae. 2, l2. Ob eadem crimina Iudaicos sui aevi proceres
increpat EZechiel 22, 2T. II. . pDdui' nn UI Capito, principes (ut Vs. I. s. ejus, Zionis et Ilierosolymae (Vs. Io. , pro munere judicant,
quibus verbis non tam hoc dicitur, illos non judicare nisi accepto munere, quam hoc potius, pretio illos non aequitate jura describere: non sicut causae justitia exigit, sed prout munera dantur. nnis cotistat esse munus quod dettur od corrumpendum judicem. Exod. 23, 3. nam eo neve donum iaccipito, num donum
Bertit. Quod ipsum repetitur Deut. I G, ID. Ies. I, 23. Prin-omes fui sunt mulasci et murum socii, omnes viri es Irri. donorum cupidi, et mercedibus inhietntes. Cf. Egech. 22, I 2. et infra T, I. - 'VUI di i Et aiacerdotes ejus pro pretio docent. Sacerdotia in erat docere Iegem, ut diserte injungitur Aaronis filiis Levit. Io, II. nec non Levitis Devi. IX, Io. Cf. Mal. 2, T. Sed quos Noster castigat sacerdotes pecunia accepta non quae Deus praeseripserat docebant, verum quae rcgibus ac populo placerent atque talia, quae Iucelli aliquid allatura sperarent. 'ubp' Et prophetiae ejus Pro αrgento divinant, ut quisque nummos liberaliter erogaverit, ita ei ominatur, prophetias, quales quisque amat, venales habent. Apposite utitur verbo do si, cum de falsis prophetis loquitur; nam in vitio poni solet, unde Bileam Ios. IX, 22. do pi di Uinctior vocatur. Cf. supra Vs. T. et Egech. 22, 28. , quo loco inde a Vs. 25. uti et Zeph Z, d. d. , ut nostro loco proceribus improbis junguntur
sacerdotes et prophetae tanquam nequitiae socii. rram dis Et tamen super Iovet nituntur, de ejus favore Rege jactant, et optima quaeque sibi ab eo pollicentur. Falsae istius persuasionis pertinaciam exprimit interrogatio eorum: inritet libri dicendo et nonne est Iovet in medio nostri F Nonne apud nos Sedem Suam, templum, habet, quod non patietur exucindit Aeproinde non est, quod metuamus: V by metram de , non Beniet guper nos metium, quod minantur Michas, Iesmas, aliique eis similes prophetae. Fiduciam templi Iudaeos securos fecisse, videmus quoque ex Ier. T, d. nolite falsis rebus conridere, dicentes: Iouecte templum I Iouecte templum I In ejusmodi prophetas, qui fausta omnia populo proinitterent, negarentque superventura ei mala, quae minabantur dovae prophetae, invehitur quoque
Ieremias si, I 2. sqq. 23, II.
459쪽
judices, sacerdotes et prophetae, Zion Oger Grubitur, ita evertetur, ut vix ullum civitatis restet vestigium, quando pars in nrva. pars in rudera, pars in Sylvam abibit. Cf. Supra I, 6. et ' ra rvs dbes mi) Et Hierosolymo coervi erit, redigetur destructione in acervos lapidum. Ita et Ier. D, lo. redigam utero solamum in cicervos lapidum. I ' r ud, maen mi r Et mons domus scit. Jovae (ut d, l. , i. e. templi (ef. not. nil Jes. 2, 2. , erit in excelset sylocte. Talis erit, quales ni ontes in sylvis esse Solent, arboribus, feris et virgultis obsitus. Referuntur haec ipsa prophetae nostri verba, et quidem sub ejus nomine, a Jerernia 26, I S.
Aevi aurei felicitatem describit, quo Jovae fanum cetera o innia sanctitate et celebritate superabit, quippe ex quo divina institutio inter omnes exibit populos (Vs. l. 2. . Altissima per orbem regnabit tranquillitas solo Jova imperante (Vs. I. d. S.). Dispersae in exteris terris reliquiae Israeliticae in patriam tellurem exibunt, in potentem evasurae populum, qui subactis hostibus eorum opes ac divitias Iovae sacrabit (Vs. G - Id. . I. 2. I. Quunt (Z, l2. Zioni, urbi Hierosolymitetnae atque monti templi excidiis in propter peccata populi ac procerum iu- primis fuisset comminatus, jam in solatium piorum iis dein illis locis bene ominatur; diserte enim nominat montem domus Domini Vs. I. 2. , atque Zionem et Hierosolymam Vs. 2. Ceterum hi tres priores Versus leguntur Jes. 2, 2. I. a. , ad quem locum de iis satis est disputatum, unde lectores illuc amandamus. A loco des viano noster discrepat solo in eo, quod post verba r Irim tradary d hab, quae apud Micham Vs. I. Iegiantur, in eodem additur pti di, quod in Iesaia deest. Potest haec dictio ad locum vel ad tempus referri. De tempore dicitur 2 Sam. T, I p., ubi Davides, accepto a Deo promisso de throno auo stabili permunsuro in aeternum, in haec verba erumpit: Parum tibi fuit me hucuaque iadduxisse, nisi elium aeruei tui domui Prospiceres primu b in temflua longinquum. Et de temPOre quidem no Strum prim ne cepit Chaldaeus: iarguet reges fortes usque in secretum, i. e. perpetuo potentibus praesidebit. Atque tamen sensus erit quoque, si de locis longinquis accipias, in quae regia uni Suum Messias sit protensurus. Et promittit Jova Pa. 2, 3. se Messiae orbis fines in possessionem daturum. d. )n: Nn Urim ' Da n nra, Et habitabunt seil.
Seeure (quae vis est verbi etiam nudo positi, et infra s, 3.
460쪽
quisque sub Bilo sua et sub ficu suci, quibus ipsis verbis I Reg.
s, d. describitur felicissilua illa tranquillitas, qua populus fruebatur sub florentissimo Sulomonis regno. Loquutio adagialis aliquid habet. Sensus est: vites sicusque secure colent, nullis hosti uin invasionibus inquietandi, id quod saepius inter aurei seculi bona memoratur, ut Ies. 32, I S. hubitabit populus meus in munsione Pacula, sedibusque tulis et a talionibus quietis. Zach. X, lo. illa die vocuZitis cilius Nilum subter vilem, sub- ferque ficum. nu Pera Et non erit qui terreat, ut Levit. 26, G. Jova piis suis cultoribus promittit. Quum vero quae hic propheta promittit hominibus sui temporis incredibile videri deberet, conliriuat ea Jovae auctoritate: num os foueae,mminum Dei, loquutus est. Ea formula solent prophetae ad confirmanda sua effata saepius uti, vid. e. c. Jes. I, 26. do, si . si , Ii. Ceterum Trim' ponitur pro V Ndinet 'i N Vrim, quod plene exstat Ilos. 12, 6., cf. not. ad Jes. I, s. s. ' D Num omnes Populi αmbulans in nomine Dei sui, nos Pero citibulamus in nomine Iovete, Dei nostri, in Pei Petuum et Geternum, i. e. quum Jova vobis spem faciat
tani praeclarae restitutionis, oportet vos bono animo stare, et hac proniissione fretos pergere in vero ejus cultu, utcunque aliae gentes suis diis serviant, et in guis superstitionibus superbiant. Quum αmbulare Hebraeis generatim notet actionum studiorumque Perpetuum rationem et curgurn - αmbulare in nomine Dei alicujus
erit: res suas sub Dei alicujus praesidio et auspiciis agere, quem quis patronum suum colat, et in eo fiduciam ponere. Similisphrasis Zach. Io, I 2. roboriabo eos per Ioueam incedentque in
G. mTri et 'ae Die, tempore icto, aevo felicissimo, de quo
Vs. I. ridibun rid*N Colligiam claudicuntem unam quamque, i. e. Israelitas dolentes et male sese habentes. Metaphora ab ovibus itinere ac aestu solis defatigatis desumta, quam illustravimus ad Ps. 35, 5. Chaldaeus trianslatos, et Syrus remotos vertit. t unpN Timet ' Et disPulsum a grege vel caula colligum. Idem promittit Zephania 3, II. Illa tempore confisum Omnes tuos v- Pressores, et g αἰναbo Ulcudicantem, et dispulsum colligiam. Eadem gregis dispersi sed a Jova congregandi imagine in promissione de reducendis e terris exteris Israelitis utitur EgechieIId, I S. I G. coli. Devi. ZZ, a. - si tra Et quαm malac eceriam, quos vexaveram et variis inaiis adliixeram, colligam(quod repetenduin tario et oυ κοινου) et tu patriam reducam.
cuntem in reliquiα8, i. e. Curabo, ne tot tantisque malis prorsus Consumatur populus, Sed ut reliquiae aliquae supersint, e quibus
nova eaque melior progenies prodeat. 'ub Vesbnim Et procul dispuliam reddam in vult iam numero et Poteutia P Pu-