장음표시 사용
481쪽
apprehendis, et non 8 αἰναbis. Chaldaeus : et αssequeris, et non eriPies. Syrus: et αSsequeris, sed non geryαbis. Porro aetn cum Sin exhibent quoque Biblia Bombergiana Venetiis annis I SIT fol. et Iol S. in quat. edita ad marginem, ut in codicibus nonnullis exstans. Quod si sequaris, sensus hic erit: etiamsi apprehenderis liberos vel cognatos tuos, aut opes tuas ab hostibus direptas, non tamen tibi vindicare poteris. I nnb taburi 'EN 'indi Quod uulem liberaveris, gladio trαdum, si quos etiam tuo- Tum liberaveris, non tamen estu gient servati ensem hostilem. S. Nb ν IV in D N Tu seres, neo fiamen meteS, sive ob sterilitatem terrae immittendam, coli. Ηagg. I, 6. Seritis multum, et infertis purum, et Jer. E, II. quum seminαυerint triticum, sPincta metent; sive quod hostes messuri aut vastaturi eam sunt. Hausit liaec Michas e comminationibus, quae Levit. 26, ld. Ieguntur: seminubitis frustret gemen Nestriam, Comedentque illud inimici Bestri. Devi. 2S, II. fructum terriae tucte, et omnem luborem tuum ctbsumet PopuluS, quem non NOPisti. mim 'n VnN Tu calcabis, ealcando exprimes, olivus; oleo
enim ex olivis premendo neque quam musto ex uvis, torcularia
P. Zdd. Seq. et ' Nec tamen unges te oleo, ut Deu t. 28, do. Oleae erunt tibi in toto Iemlino tuo, sed oles non unges te, quia oleas dejiciet oliueet tuet. Olei frequentiqsimus usus apud veteres, quod adhibebant vel propter luxum, ut in conviviis, vel sanitatis causa, ut in balneis et unguentis medicis, vid. Jes. I, G. et ad eum loc. not. Ninein b:b' et et ' Et mustum scit.
ex uvis exprimis (quod in praecedente q)rra latet , sed non
bibes Binum. Ita Deut. 28, 2 s. vineas congeres et coles, Sed Binum non bibes neque comportαbis, quiα αbsumens illas tiermes. Unde Amos S, I. vineas desideralissimas consevialis, aed non bibolis vinum ectriam. G. Tot ne tanta mala, inquit Deus, meo populo Contingent non tantum ob mores summopere corruptos, Vs II. I 2. taxatos, verunt potissimum ideo, quod perfide a me, Deo suo, desciverit ad idola, nec ullo modo ab hac impietate se abduci patitur: 'na I n pn ' ura iv x i num obserυαl stultilia Omri, regis Israeelitici, qui omnibus antecessoribuq suis pejor, et cultus Super
stitiosi stator insignis fuit, vid. I Reg. Id, 25. 26. Alii eum
antecedentibus haec ita connectunt: tot malis vexati tamen per-
Severatis in impio cultu. et 'An h. l. sensu malo de institutis moribusque pravis atque superstitiosis dieitur, ut Levit. 26, 23. Ter. Io, 3. propr. Observando sibi sumsit, vel iassidue Observiat unua quisque. Idith pael reciprocam notionem habet, ut
PS. 18, 2 l. , etsi paulo alio flexu ad h. l. , et 'an Uri' et
482쪽
eademque accurate expressit interpres Arabicus. Verum dupliceni verborum hebraeorum interpretatiοnem graecam in unani coaluisse, inde apparet, quod HIERONYMUS ut Graecae Alexandrinae versionis verba haec tantum Iatine adfert: et dissipabunt tir legitimupopuli mei, si pro quo, inquit in Conrinentario, , , nos posuimu Spropter sermonis consequentium: et custodiati Priaec let Amri, licet et in Hebraeo scriptum sit: et custoditet sunt priaeceptra
Amri et omniet veret domus Iohab. Si enim in Hebraeo scriptum esset Ammi I USJ, recte LXX transtulissent fluuii mei nunc vero quum scriptum sit Imri I mayJ, et Rea litera addita, non Populi nomen, sed patrem Achab sonat, de quo Regum
narrat hi gloria, errorem erum se, nulli ambiguum est. Unde colligitur, g nuinam et ossi LXX interpretationem his tantum verbia contineri: καὶ ἀ*ανισθησεται τομιμα λαου μου, cetera eSSe gloS- Sema, Satis Vetustum tamen, quippe quod non solum duo antiquissimi codices, Romanus et Alexandrinus, verum et Cyrillus, Theodoretus et Arabicus interpres exhibent. Ceterum Graecus
interpres pro '' Uy n pn 'unam' mendose legit: n pn nran Us, hebraeum et et a Tyri graeco cleptari et cit Saepius expressit. Ir rire 'n'di nos: dies' Et omne optis domus Iohabiobservat unusquisque vestrum, quicquid domus Achabi in rebus ad religionem pertinentibus instituit. Achabus autem, Omri filius,
vitulis aureis non contentus, Baaliticum cultum, instigante Iesa-bele, addidit, I Reg. lo, do. sqq. Vn tardi: bm Et ambulatis
in consiliis eorum, quid Oniri et Achab vobis suaserunt, id fecistis; gequuti estis consilia eorum. et ues, tinea 'rara is db Uttarem te in desolutionem, quibus verbis non hoc vult: ideo hoc fecisti, ut in desolationem te redigerem; sed : ideo in desolationem te redigum, quia hoo fecisti. is 'ab h. l. est τελικὴν , eventum
significans, ut Graecum in cf. not. ad Amos 2, 2. Eo, inquit, rem deduxisti, o stulta et proterva civitas, ut jam statuerim te funditus delere. Vomes, ron et ' Et ut incolas elisi sibilo traderem; idque consequutus es, ut te funditus delendam aliis derisui ac sibilo exponerem. Ita 2 Paral. 2s, S. trudidit eos desolationi sto gibila. Sibilare enim gestus est irridentium et subsannantium. Thren. 2, I s. Plaudunt suPer te mctrius filius omnes Bictiores, 'P vi gibilant et moueent cvul contra filum Ierusalem. Incolas ejus, scit . urbis, my, VS. f., e f. Vs. l2. Debebat scribi Mne , quum praecesserit et res, sed nil frequentius tali pergonae mutatione apud prophetas. 'TI CV mriretiri Et ut probrum Putili mei portetis, i e. quo pi bbr , Antea vorum, divites, populi mei pauperes assecistis (Vs. II. I 2.), eodemas licient vos gentes barbarae; poenam probri, quod intulistis populo meo, luetis. Alii probrum populi mei interpretantur: quod
483쪽
meis comminatus viam, si desciverint ab obedientia mea, quales minae habentur l Reg. D, 8. s. LXX: καὶ ο γειδη Πων λ fεσθε. Quasi pro legissent d ius; nisi forsan pro Plurali ceperint, uti 2 Sam. 22, da . Ps. Iai, 2. Thren. 3, Id. usurpatur.
Dolet queriturque propheta, quod nullum ex Iongo studio
atque opera fructum retulerit, quum guorum contribulium mores
ita sint corrupti, ut non vindicet ab injuria aut publicum nomen, quale habent magistratus et principes, aut familiae sanguisque communio ( s. I - G . Quumque in hominibus nihil esse videat, Aut constans, aut fidele, a Deo solo sperandum esse dicit, quod ex voto aut usu futurum sit ( s. T.). Deinde regno hostili talent praedicit ignominiam et cladem, qualem ipsum prius Iudaeis intulerat, hos autem erigit spe status futuri felicioris, quem promittit propinquum (Vs. S - l2. . populusque desiderat precibus(Vs. la. . Repetit Iova promisgionem de populo Hebraeo non solum reducendo, sed ceteris omnibus populis illustriorem quoque faciendo (Vs. IS - IT.). Commendat ad extremum Dei clementiam oratque, ut quae benigne promisit olini Abrahamo, antiquisque Israelitici generis parentibus, id in eorum posteris fideliter im
quia fui sicut collectiones aestatia, et sicut racemi Bindemicte. Accidit mihi, inquit propheta, quod viatori, qui fruges postmes Sem, aut uvag post absolutam vindemiam quaerit; sed aut nullos plane fructus reperit, aut sane paucias imos. Ita ego bonos quaero, sed nullos invenio. Fb N Vae mihi I particula lamentantis, praeter hunc locum tantummodo Iob. Io, Io. obvia, i. q. 3b ' see des. 2a, I s. q. d. ah me miserum et infelicem l Confer
Aethiοpium Fre vae, et di, Fae eae mihi I Moses I inachi, Davidis
frater, nostrum 'b N recte refert ad bdire tituluDit, ejusdem significationis cum V N Ioel I, S. et Fb', Aleph et Jod permutatis, ut supra G, Io . pro et '. Causam, eur dolendum sibi sit, subjungit, quod sibi videatur esse a 32- Dd Nn sicut collectiones
Gestratis, i. e. tanquam cum frugibus aestivis ii emerumsis et collectis, Palaeae tantummodo spicae relictae a me foribus fuerint. Innuit ergo, Se relictum inter paucos et raros honos. 'in die Jarchi observat non esse Participium aut Infinitivum, ut aut 'des,
Sed nomen, ut Ieg. 33, a. b oriri 'dN Oollaetio bruchi. y AAeStus, pro fructibus aestivis, ut ses. lii, D. Amos S, l. 2. , ubi vid. not. Iarchi intelligit eaetremos fructus fouum, qui po t
484쪽
collectionem remanent; et sane de foubus nostrum v p usurpatur 2 Sam. I G, I. Ier. do, Io. T)adZ V byn Sicut in racemulionibus
vindemiae, post Vindemam. Intelliguntur racemi, qui a vinitore peracta vindemia relinquuntur, aut quia illius oculos effugerunt, aut quia contemti sunt, quia nondum illis advenerat tempestiva maturitas. Frdb diri acide Non est botrus ud comedendum, quem adimodum fit quis vineam ingrediatur spoliatam fructibus, non invenit botrum, qui esui sit idoneus, quia si quid reliquum est in vitibus, illud immaturum est, et peracerbum gustu; sic propheta in Iudaeorum pοpulo nihil invenit, ex quo voluptatem illam caperet, quam vinitor ab uvis maturis. 'asD t pN in ' an Ficum si uecocem desideriat ianimet meet, sed frustra. rraret significat ficum Pruecocem ante aestatem matureScentem, Cum nondum est κωρoσ συκcoν (uatth. 2I, Is . , quae eo gratiores
esuque Sunuiores, quo rariores adhuc pro tempore sunt, vid. not.
ad des. 2B, d. Ier. 21, 2. Tales ficus Ilispanis vocantur αἰθα-
corctg, voce arabica hebraicae cognata, nam est Pulmo Frαecox, nec non fructus omnisque ciliet rea cito ud metturitatem pertingena. Cf. Bibl. Illerthumgh. T. IV. P. I. p. 285. sqq.Nostri loci sensus igitur est hic: desidero in populo meo virum aliquem probum ea aviditate, qua quis ficus desiderat praecoces,
2. Quae allegorice dicta fuerant Vs. I. nunc verbis propriis declarantur. y Nim id T DV IN Periit Pius e terro Israelitiea; pius in terra plane non reperitur. RN VINI Et qui rectus sit inter homines nullus est. Adeo cuncta, inquit, inter istos homines video corrupta, ut difficile sit, ullum in iis deprehendere justum et pium. d 'm', dbn Omnes illi ganguinibus insidiantur, alii aliis insidiantur, ut eos perdant, eorumque bona ad se rapiant. V V : :ia ' Unus αverum veniantur tanquam reli, sicut auceps insidiari solet aviculae, jacto jam reti ut eam decipiat, sic hi pessimi miras artes et dolos excogitant, quibus alios perdant. d n quidam interpretes, subaudito b ex V Undi, vertunt ad necem, q. d. ut faciant eum anotheniet, ut Levit. IT, 28. Ita Hieronymus: υir friatrem guum ud mortem Benαtur. Chaldaeus: vir fratrem suum triadunt consumtioni. Syrus: et vir fratrem suum Benetritur iad interitum. Verum ob Beniandi verbum (nru) malumus V ri relis significatueapere, quo et Egech. 26, S. Habac. I, I 5 - T. usurpatur. Ita et ante nomen erit subaudiendunt. LXX: εκαστοσ ioν πλησίον αυToυ εκθλίβουσιν
S. Prueter nictyi cere, i. e. praeterea quod malefaciunt munibus egregie 'ciendo, Prince S Poscit, i. e. praeterea quod alios vipperta opprimunt, ut scelera addant sceleribus, turpibus quoque
485쪽
Iargitionibug corrupti Jus pervertqnt. Ita nos hunc Iocum interpretamur cum Ninichio, qui scite observat, Infinitivum sensum intensiere, et gignificare cumulare, uduugere (ut Deut.s, 2I. 2 Reg. II, 18.). STοRRIUS quoque in Observuit. p. III. V viri, h. l. vim adverbii obtinere putat, propr. bene faciendo,
i. e. probe, et verba nostra sic interpretatur: ad ma faciendum metrius sunt, tendunt Probe, i. e. ad malum vehementer intentae sunt manus, Probe decipiunt et auferunt. Ceterum in hoc Ioeo interpretando veteres et recentiores vehementer inter se discrepant. LXX: ἐπὶ το κακον τασ χεῖραβ αυτων ἐτοιμυξουσιν,6 αρχων εατει. Ceterum interpres et et iridi significatione Syriaei
. L parcire, uti et Syrus: mctriu8 eorum Purutue, promtae sunt, ad malum saddit: nec benefaciunt, pro dran, Iegendum conjiciens reb); princeps postulat (dieenso: o mers bE cepit pro FN, vel simplici b ud. Quod ipsum Chaldaeus interpres
expressit: mαla Operiantur suis manibus, nec benefaciunt; dominutor poscit. R. quidam MARINUS, ab Aben-Egra commemora
tus, , ante Pro, loco, eapiendum censet, ut Gen. II, 3. erat eis in reb amrn i later pro lapide. Ita vertendum esset:
super s. Prueler utate cere muriuum Pro benesiacere princeps poscit munera, i. e. proeeres, qui aliis benefacere deberent, non solum id minime faciunt, verum etiam praeter alia scelera quibus manus eorum Contaminatae sunt, eo impudentiae procedunt, ut pro jure dicendo munera poscant. LUDOV. DE DILU: si Contret molam metrius sunt iad bene αciendum; Prinovs interrogat, et judex de retributione, i. e. turpiter manibus abutuntur: quum eni in datae sint, ut adverSus malum benefacerent, videntur non in alium usum eas naeti, quam ut munera caperent. - Cocc EIUS :,,Super miala sunt metrius Gil bonum FGciendum, i. e. fingunt et plasniant malum ut bonum videatur. ' Quarum explicationum quum nullae Grammaticae aut Syntaxi Hebraeae repugnet, eligenda ex iis erit ea, quae toti orationis tenori optime conveniat; talem autem arbitramur eam, quum supra primo loco posuimus. Mis ' pri Princeps Poscit scit. munus quo corrumpatur,
quod Iarchi supplet, vel retributionem, e verbis proximis, tradi et a tet inuri et judex Pro remuneriatione scit Duci', jus dicit, quod e Participio est repetendum. Cf. Supra I, II. Proceres ejus urbis Pro munere judicant. Chaldaeus: Adeae dioite Fao pro me, ut retribuam tibi. Quam interpretationem sequutus IARCHi nostra verba sic explicat: Qui dijudicat causain etiam ipse pro retributione dicit alii judici, collegae suo, quando ipse raptor est reus in judicior retribue mihi gratiam in alio judicio, et ego te absolvam in hoc (judicio, sive in hac causa . HIERO-NvMus: Et juctae in reddendo est, sic alium judicans quomodo ipse ab alio judicatur, ut praestent SeeIeribus Suis mutuum favorem, et in alterius crimine se defendant. hi Det 'net divum
486쪽
Et mugnum quod attinet, loquitur cupiditαlεm αnimo8 guae ille, i. e. proceres pro lubitu suo judicant. Alii: magnus eloquitur Priavitialem αnimae sucte, q. d. jam nihil est in eius vel pudoris, quod retineat divites ab inserenda injuria, sciunt enim negotium sibi esse eum mercenariis judicibus, quos facile corrumpant; audent ergo loqui Pruvitiatem Gnimiae aucte, nequitiam, quani apud se conceperunt. Ita mn j3e erit emphaticum, non exspectat dum alii exprobrent si quid deliquit, sed impudenter nudet gloriari in suis sceleribus, quia certa est impunitas, quuntos concludere possit judicibus. Sane rari seria vitatis, nequiliae significationem obtinere non est dubium, vid. Ps. 5, IU. et ad
eum locum not. Hic tanten prima et propria sua significatione, cupidinia capiendum, ut Prov. IV, 3. Il, ij., quam vetereS Drimes exprimunt. Vel arctius connectendum est hoc hemistichium cum praecedente, hoc sensu: Statuit judex reddere, quod gratia in est principi, aut ab eo definitum, quia vir ille magnus atque potentior suam illi voluntateni expressit. Et contorquerit, pervertunt eiam, voluntateni Suam, UD: Viri, quod praecessit. Chaldaeus: viae iis, quict cvrαναrunt ecim. Vel sum viam feni ininum ad praes ' neutraliter egi capiendum, ut ex gerimonis coti-
textu aliquid intelligendum sit aceonimodatum : veluti eauga qu ne disceptatur in judiciis, quam illi corruptioni lius atque technis suis quovis niοdo pervertunt et confusam reddunt. Conspirant inter se et gubernatores et judices, et qui volunt sibi acquirere peceandi licentiam; confirmantque hoc Diodo pravitatem, ut tyrannidem ea oecupet.2. VI hora a Bonus eorum inuictr gnincte est, recINS B relo pejor. Confirmat quod Vs. 2. dixerat, adeo refertani esse terram quovis scelerunt genere, ut qui optimi reputantur sint tuuieu Sicut spinae et vepres, id est, neerrinii ad pungendum ulloSque laedendum ; quasi diceret: optimus inter eos est latro, rectissinius inter eos est praedo. Si vero taleg sunt,
qui pro optimis liabentur, quid de reliquo vulgo statuendunt erit gDe pre vid. Libi. Allerthum, h. T. IV. P. I. p. lsci. sq. Significatur vero hac sinii litudine ni oririn asperitas et rapacitas. v I 'rid duet Lectua, qui rectus inter eos habetur, Priae S 6 SPiNOSα, Seil. pejor est. Cf. Ηοs. 2, 3. Chaldaeus: bonum quod cil-tinet qui inter eos est, durum s. ita disti cile est eae ire e metriugure tanquiam e vinet, et rectus qui inter eos existit sue vinosu Pejor est. Quam paraphrasin JARCHI ita illustrat: ctequs disseulier quidquαm exit e uianu ejus, atque spinae exeunt inuis implexae. Jam ad populum ipsum seritioneni convertit: et oririnet dies veculatorum tuorum, Bisiictio tuudenit, adest sani tempus a prophetis dudum praedietum, quo
vestra scelera I eus ulciscetur. Prophetae saepius comparantur speculatoribus in ilitaribus, qui futura tanquam e Specula praevident, populoque sideliter annuntiant, atque de imminente Peri-
487쪽
eulo admonent, vid. Ies. sis, Io. Ier. 6,IT. Egeuh. I, IT. 28, 2. i. . et ad haec Ioca not. Diea speculatorum s. ProPhetctrum P uti Iudaioi vero erit dies ab eis praenuntiatus. Alii apeculatoribus populi cum NIMCHIO intelligunt h. l. falsos prοphetas, qui suis blanditiis et vanis felicium temporianae promissionibus populum deceperant. Tum erit dissa supplicii, ut Obad. I 2. et nae dari, ubi vid. not. Chaldaeus: dies, quet bonum eae ecfαbα3, temPus Bigilationis malitiae iuste fleri enit. Ηinc IARCHI: Eo die, quo
bonum vobis eventurum exspectastis, veniet poena vestra. 'innpDVigilatio tuo, iniquitatis tuae, animadversio in scelera tua. Ita Ilos. s, T. Beniunt dies unima ersionis, Beniunt diga retributionia. Addit vates: domu mriri et ras nunc erit se leaeitias,s. Confugio eorum, i. e. brevi adeo perplexi erunt, adeo involventur malorum varietate et magnitudine, ut quo se vertant nesciant, neque se ex iis ullo modo extricare poterunt. Verbum Arabibus quoque confusum turbulumque esse, et in Conj. VII. turbulet mente et Perturbettia rationibus esse significat. Hinc
Esth. I, I S. et urbs Suscin m net erat perpleae et, inops consilii. Sustixum cndet et referendum ad proceres, judices, magnateS, qui
5. Pergit propheta in deseribenda summa popularium suom rum perversitate; adeo, inquit, cuncta occupavit perfidia, ut nusquam tuta sit fides, et unusquisque cautissimus esse debent, nisi vel a cognatis, parentibus, filiis, conjuge et anileis prodi velit. Ne Oredite in amicum, ne creditis aruieo,
nescite familiuri, est enim ab 'bel iadsuescere Prov. 22, 25., talis cui quis consuetudine penitus adsuevit, ut Prov. I 6, 28. IT, s. , ubi LXX recte reddiderunt φιλον. Sed perperam h. l. καὶ μη ελπίζετε ἐπὶ sυμένοισ. Sane Ubae loei nonnullis, veluti Gen. Id, I s. seqq. Exod Isi, Io ., de ducibus Edomitarum dicitur, ab 'EN mille, q. d. in ille hominum praevfectus; id vero huic loco minime eongruit. Vr es q I cu- hiante in Sinu tuo, i. e. carissima tua conjuge, V n; N mu liere sinus tui, ut Deiat. II, T. 2S, Od. vocatur. Unde γυνη τρυκώλri OD Siraeli. s, I., P n et Bir pinus, maritus, Deut. 28, ob. - 'Trin Custodi ostio oris tui, ne quid temere effutiant, quod alium Seire nolis, vel quod tibi periculum ereare possit; proditura enim te est. Oatiet tribuit ori, quippe quod Sens animi, januae instar, vel aperit, vel claudit. Eadem imago Ps. Id I, 3.
trem fliet insurgit irreverenter in, Contra metirem suctui, quam Vereri deberet; nurus in asortim suum scit. diva insurgit: inimici viri cujusque sunt domestiet ejus, adeo cuneta dissidiis oppleta unt. Ii Sileni plane coloribus ferream aetatem pingit OVIDIUS
488쪽
T. Ego vero, inquit propheta in persona eorum inter suos populares,iqui a Jovae cultu non defecerunt, in hoc deplorato reipublicae Statu rerumque omnium perturbatione oculos habeo convergos in Deum, in quo uno spem et fiduciam pono, nihil dubitans, quin mihi οpe in laturus et ex his nialis suo tempore me sit liberaturus. UDIN V met 'eb: o Bero αd Ioviam specular , tanquam in specula constitutus observo unde auxilium mihi a te veniat, sicut qui ab hostibus obsidentur e turribus continuo prospiciunt, promissasque suppetias exspectant. Verum m DTN ope particulae et nomini et rim jungitur, ut Ps. 66, T. a mn aera m an Oculi sui gentos veculantur. Alii constructionem putant quam dicunt Prαegnurilem, quasi diceret: speculor fretua in Iono ejusque benignitate et fide. V, mae n N, Eaevecto cum spe certa fore ut meae salutis rationem habeat, Deum Settulis meae, qui mihi salutem , ut antea Saepe, ita nunc quoque praestabit. 'ri de Iudiet me Deus meus, recte Chaldaeus: Suscipiet preces meias Deus metis. S. Continuat vates loqui in persona melioris partis populi Hebraei ab hostibus devicti et oppressi. ', 'ran 'N )nulari re brevi det 'I Ne guudeas de me, de infortunio meo , o tu, quae inimicu mihi est quod s. licet ceciderim, tamen resurgαm. x, pro Proseler me, propter calamitatem meam. Ciadere in calamitates incidere, et surgere ex iis emergere, Notum. Recte Syrus: iterum resurgo. TVI nTNm 'I Cum vel licet sedeam in tenebria malorum et calamitatum, velut in tenebroso carcere, es. Jes. di, s. df, s. et iret amen Iova luae mihi est, praestat mihi lucem in tenebris, i. e. salutem tu adversis. Cf. Ps. ET, I. si, II. II 2, a. s. Pergit propheta sub populi, sive capitis regni, I ierosolymae, nomine loqui, unde Chaldaeus huic Versui recte praemittit: diae it Hierosollamo. Occurrit autem hostium exprobrationi, cur igitur Deus, in quo confidat (Vs. S. , populum tarn graviter sinat adfligit Quibus respondet, verum quidem egSe, Semulta pati, patienter tamen se ista ferre, cum quod peccatis suis utique illa meruerit, tum quod sciat, perpetua non fore, sed ad tempus tantummodo. miretan 'I NUN V m Rari Iram Ioviae, poenas ab eo mini irato inflictas, meriam, sufferam patienter, quiαPeccauei in eum, quia commerui. EN 'ν Donec litiget litem meam, causam meam agat contra hostes. Ita Ps.dI, I. Iudica me, Deus, 'et VI m et cige Octusαm meαm Contret populum immisericordem. 'Dd; d mlam Et feeerit judicium meum, i. e. Jus mihi reddiderit, ut judex justus, aut vindicaverit me ultusque fuerit sumto supplicio de hostibus meis. Chaldaeus: et ulciscatur contumeliam meiam. Vid. Ps. D, d. o. - eraddi 'n'N, Donec educat me αd lucem e tenebris malorum, in quibus
jam versor. insinget me N Videbo justitiam suam, fruar adliuo
489쪽
beneficiis justitia sua in me redundandis, quis populum Suum poenitentem Salvat, feroces vero ac insoIentes adversarios perdit. Verbuin ride' eum et congtructum significare civicere Cum Boluptiale rem aliquam, ea frui, ostendimus ad Ps. 22, I S.ID. metiret aeram Videbit ho O, cum me restituet Deus. immicia meia, et OPerret eiam Pu r, cum haec audierit, undique pudore obtegetur, ut homo veste tegitur. Cf.
not. ad Obad. V s. lo. in XV Illa ipsa, quae jam dioit ad me insolenter: triete N Urim ' di tibi est illa sciI. Iouest Deus
tuus y de quo adeo gloriabaris, quemque dicebas Deum tuum, in oppositione cum ad nos, tum ad Deos nostros. In N est pleonasmus sumxi, ut Exod 2,6. vertebui ctrcum et Bidit eum scit. Puerum. Ita Ioel 2, IT. precatur Iovam, ne suum populum probro addicat, ita ut inter gentes quaeratur: r N tibi est Deus eorum y Ita et Psaltes d2, d. lacrymis secti cor dies noctesque, dum hoc mihi quotidie obicisti, or re tibi est Deus tuus y Similia loca vid. Ps. TO, ID. Ilo, j. Oculi mei adviolent eum, inimicam meani intereuntem cum voluptate cum et vid. Vs. s b. Alii: videbunt in eo oculi mei quile diu optavi, interitum ejus. Chaldaeus: oeuli mei Bidebunt ruinαm eorum. . rara Vradira et ri tet det Iamjαm, mox fet inimicet meu in conculcet tisnem ut lutum Plateiarum, teretur pedibus victoris. Eadent imago
tuαS instat s. venit. Populum Hebraeum sub imagine urbis Hierosolymitanae alloquitur, ac promissionibus hisce solatur mαceriαs tuαS, AEMGισ, pro: mu 3 tuos; nam proprie horti aut vineae septum ex lapidibus. Chaldaeus: illo tem-POre αedinciabuntur, restaurabuntur coetus Isrαelis. Locus paralleius Amos I, II. Et iactin tugurium Davidis collapsum, Ob-Sviiamque mucerie rvtvrαs eorum Die illo, inquit vates, quores tuae instaurabuntur, prim rem mi di da' eodem die longo diacedet stultitum scit. hoptis, i. e. non amplius obnoxius eris tyrannidi hostium. Chaldaeus : temflore illo irrita feni deerelugentium. Sensu plane diverso nostrum comma capit JARCIII et, Respiciunt laaec ad illud Vs. lo. ' di md Nin quae dicit mihi, i. e. praeterea illa dicit mihi: dies aedificandi macerias tuas, quem tu exspectas, dies, inquam, ille elongabit statutum suum, et tempus Suum producet, nec unquam veniet. Sane de tempore Stαluto, et quid ein vitae humanae, dieitur pri Iob. Id, d. Verum concinnior est sensus a Chaldaeo expressus. Alii: elangabit as, aberit decretum Dei de instigendis tibi malis; desinet te Deus male habere. I 2. Urbis Ilierosolymitanae restauratae tantam fore dignitatem promittit, ut futura sit quasi Di bis caput; acquiret sibi Pi vhh. mirin. II
490쪽
novum et insolitum splendorem, ut undique illuc populi confluant.' u a ' s) MN renam di di in Die illo ad te venient eae Issyrio Mi bibusque Iegypti. Dictio IIebraea h. i. paulo insolentiοr, quae planior talis erat: 'Ret 'ν N Vn d, ari et et ' r Nn die illo, quo muri tui, o Ilierosolyma, resurruerint, Vs. II. ante non egi copulativum, nec tempus denotat, sed tantum consequutionem, et Latine redundat,
plane ut Gen. 22, 3. die tertio dic eleναυit Ibrohamus oeulos suos. Vid. et Gen. 3, 5. N et ' scit. NI Benieris, s. αliquis, quicunque, i. e. Venietur. 'sub pro simplici ira, ut iub Jer. T, T. et 'ν - db at id, et seculo usque in seculum. Cf. 2 Parat. 5, II. - TU, quod alias munitionem, vel obsidionem notat, hoc loco, ubi Assyriae opponitur, pro Aegypti nomine capiendum est, ut et Reg. I s. Ea. Jes. is, ii Zi, 2. b. BOCHARTUA Phaleg. L. IV. Cap. 2d. p. 2s I. nomen 'ticu, i. e. muniti loci, Aegypto inditum inde putat, quod nulla regio sit naturali situ tutior.
Ab occasu enim deger tum habet inaccessum, a meridie Nili eataractas et montes Aethiopiae, ab ortu item eremiam. et paludent Sirbonidis, ab aquilone mare prope importuosum. Boeliarto adstipulatur P. E. JARLONSE IUS in OPuso. T. I. p. 2Is., ita tamen, ut nomine Hebraeo Delta potissimum designetur, s. illa Aegypti pars, quam Nilus totus alluit et circumdat. Vid. NihI. Alter-thuma unde P. lli. p. lso. V vndi' 'nud 'ad ' Et e terris inde ab Iegrato usque Gil fui tum , i. e. Euphratem (D D, ut recte Chaldaeus posuit, cf. not. ad Jes. I, 2U. , que in Assyrii
ad alterum; gentes inter i emotissima et opposita prorsus maria ac montes positae nil te venient. Sunt, qui existiment, describi hisce verbis terminos terrae Hebraeorum, ut verba ita sint intelligenda: αd metre occidentale, magnum et metri altero orientalis. mortuo, et ia monte Libano usque iad montem Sinai, coli. Jos.
I, a. Ioel d, 26. Sed prior ratio praestat, quia in verbis hisce
diri ' mi d et haud dubie orbis terrarum fines describantur ex veterum notionibus. u muri quidem etd metre, i. e ab oriente ad occasum, et Amos S l2. et ibi not. erbis autem postremis rin 'iri (pro Vm ny 'ima', sunt enim particulae ex antecedentibus subaudiendae) et et monte uno usque cid montem oppositum, orbis terrarum fines a septentrione ad austrum describi haud dubitamus. Videntur enim Hebraei opinati esse, terminari terrani utraque illa eoeli plaga montibus, quemadmodum prisci Graeci et Latini ulti in is septentrionem versus terrae oris Rhipaeum montem, nustrum versus Atlantem posuerunt. Et de illo quidem POMPONIUX MEL A de situ orbia Lib. I. extremo: Ultrα surgit mons Nhmaeus, ultrαque eum jacet orct, quete vectαt OCectrium. VIRGILIUA Georg l. 2do : Mundus et Ah αεαε αrduua ctrcea consurgit. De Atlante veto ad austrum coelum fulciente idem Virgilius ueneid. a, stas. : sumque Poletns vicem et lateria Grduct