장음표시 사용
491쪽
cernit Illantia duri, qoelum qui vertice fulcit. Montem conventus deorum in extremis septentrionis Hebraeoa existimasse, vidimus ad Ies. id, l3. Cf. Handb. der bibl. Iverthumah. Vol. I. P. I. p. lsi a. Sensu lioc nostrum oraculum non dissert ab illo supra a, I. 2. Ies. iii , 5. de populis undique ad HierosoIymam confluentibus. Chaldaeus, Hieronymus, nec non Syrus noStrum Versum capiunt de reversuris undique exsulibus in patriam terram. II. Quem ad inodum alias saepe promissionibus prophetae minaR immiscere solent, ita et Noster, postquam loquutus esset de restitutione terrae et futura ejus dignitate, ut depellat impiosis vana Sun, qua turgebant, confidentia, atque ne irrita fore existimarent, quae Supra G, II. sqq. comminatus fuerat, ut is insminas confirmet, jam addit: in etiri, by reddas rim rem Iam tamen erit licteo ferret in devastutionem Propter incolas ejus, i. e. prius tamen, quam impleantur magnificae istae promissiones de instauranda urbe Hierosolymitana, et adducendis in sinum ejus variis gentibus, incolis hujus terrae promeritae poenae erunt Iuendae, tota eorum regio ab hostibus vagiabitur. y XV hcteo ferria scit. lsraelitica, praepositum enim est He articuli δεο τι κωσ Sumendum. by propter incolas ejus impios cf. Jes. 2d, o . . um FSU Oh fructum FGcinorum suorum, ut prout sementem fecerint ita metant. Fruolus hic est Priaemium, ut Ps. βS, I 2. Amne, certe fructus est justo,
pio certa sunt praemia sua. ses. I, ID. Pii fructum sciolorum suorum comedent, benefactorum suorum praemia ferent. Parum Commode nonnulli interpretes hue Versu terrae hostilis devastationem denuntiari existiment. Id. Postquam repetiisset vates comminationem de terra Israelitica vastanda Vs Ig., convertit se ad pieces et vota, velit suum pοpulum Jova in veterem libertatem et dignitatem vindicare:
gregem hereditiatis lucte, rege populum tuum, quem tanquam jure hereditario possidenduin tibi asseruisti. Reges pastoribus conferri, notum cf. not. ad O, I. , hinc Puscere pro gubernare, cf. EZech. Ia, II. PR. 23. I. Locua huic parallelus Ps. so, T. ubi vid. not. T die, ' Dies Imbilαntem f. habitaturum seorsim i. e.
qui non amplius inter alios populos dispersus sit, sed e terras exteris collectus a reliquorum populorum communione Segregatus habitet, inque patria tellure sub rege Iova rempublieam constituat peculiarem, quae non ex alieno arbitrio pendeat. Hoc senSuBileamus in vaticiniο, quo, licet invitus, pοpulo Hebraico fausta quaeque ominatur, inter alia Num. 2I, s. (al II.) haec dicit: en POPulus, qui solus habitus, et aliis gentibus se ipsum nunαNNumerαt, i. e. religione, legibus et institutis vitae ab omnibus aliis segregatus est. Ad quem ipsum Bileamitici vaticinii locum respexisse hic Micham, verisimile facit illud, quod Noster supra
492쪽
G, 5. inter beneficia a Iova in populum Hebraicum olim collata diserte hoc inemorat, quod Bileamus populo illi bene precari vidivina coactus fuerit. Alii interpretes nostro Tan, aecuritatem innui existimant, nam securitatis est, habitare solum, nec cinctum esse vicinis, a quibus hostile quid metuendum sit. Ita ser. as, II. Surgite, vacendite ad gentem trunquillam, habiliantem pecure,ctii non Surit uectiocte neque vectes, ' divi vina soli hctbitunt. Et Deu t. 33, 28. vinae rit Z habitet Israel secure
seorsim, non commixtus Cananaeis, inter quos Recure vivere non
possit. De hi cum Jod paragogico vid. not. ad Obad. Vs. I. Pergit vates: FD 2 Prae mair pasee gregem tuum) in sylvu in
medio Cormeli, subauditu et ante 'ara, vel, repetito ' DC hctbitontem, ineolentem, sylaum Ciarmeli, ut pendeat viam a verbo idio, quod apud Hebraeos cum Accusatio non minus, quam cum praefixo et jungitur, vid Prov. 2,2 I. Io, ZO. Quum vates Jovam pastori, populum gregi comparasset, in hac similitudine persistens, orat, velit Deus Suam gregem in pascuis οptimis paseere, qualia gunt agri saltuosi et irrigui. Cf. Viuuii ius Georg. 2, Isb. sqq.I, 322. sqq. De Carmele pascuis praestantissimis nobilitato vid. not. ad Amos I, 2. ns, ' rein ridi m Pagoantur in Nason et
Gilaad, quae utraque regio pascuis laeta erat, de priore VI d. not. ad Amos l, I., de altera Num. 32, t. et ad eum loc. not. dbres 'ret et Stetit diebus priscis . Salomone regnante, quo regni finibus ampliatis alta pax regnubat, I Reg. b, s. Cf. not. ad Amos O, ll. sub firi. I s. Respondet Deus ad petitionem prophetae: 'ia 'nsiout diebus egressionis luce, ut cum majores tui egressi sunt eae Iegypto, ostensim ei populo mirαndia, tanta in ejus gratiam
potentiae meae documenta edam, ut omnes gentes ad ea obstu
debit eos universae potentiae ejus, qua conii i putabant se nihil non esseeturos. Cum ergo frugira erunt, ea res ipsos in ruborem dabit. Cf. Eχeeli. 32, 3 D. V Irin Vmmara ct Potentiu suta erubescentea. Tum by EU P ient murium αd os, urae tacita ad rati une, et ut innuant nullam sibi jam superesse gloriationis materiam. Gestus i lle eorum, qui sibi aut aliis silentium iiii perant, vid. Jud. 18, is. Job 2I, si ridet Vra det matre Aurea eorum obsurdeScent, adeo erunt consternati, Tut quae dicentur non percipiant. Ita I Sam. I, II. Ecce ego Fiacturus 3um rem in Israelem, quiam quisquis audiverit, tinnient iambiae uures ejus, ut prae horrore Aensus ejus hebetentur. 1 T. us Urbi Lingent pulverem, supplices terram deo eu- labuntur ad testificandam servitutem, quemadmodum adhuc liodie solent in Asia cum regem adeunt terra in duoaculari. Reperitur
493쪽
haec loquutio et Ps. 22, D. Chaldaeus: e undent se super 'ciem gutim in terriam viri in Sicut Se ens, qui Super pectus ambulat, ac proinde humum lingit, quam etiam edere dieitur, Gen. I, Id. Ies. 65, 25. y N nia Sicut serPentici terrae, reptilia, quae serpunt in terra, ut Delit. 22, 2ι. Ceterum necentus docent, hoc simile non esse jungendum verbo, quod praecedit, sed ei quod sequitur: moνebunt se trepidi, de tali enim motu verbum dicitur Jes. Id s. si, I. - dmn ad ad E claustris suis, id est, ut recte Chaldaeus, eae ctrcibus suis. quibua inclusi degunt, ut tuti sint. Cf. Ps. I S, d6. Dicit igitur vates: etiamsi putaverint populi Hebraeis inimici, se esse tutos in arcibus suis bene munitis, tamen ubi Iova ad opem suo populo ferendam surrexerit, tanta formidine percellentur, ut trepidi et supplices prodeant, quemadmodum cum fodiendo terra movetur, statim erumpunt vermes, et trepide huc et illuc diffugiunt.
Undri et ad N m P - FN Id Isuum, Deum nostrum, PαUebunt, pavidi accurrent, deposita pristina ferocia; ef. IIOS. I, S. VI ad Et timebunt a te, Iova, quod praeceSvit. Ita Ier.
lo, T. quis te non timeos, rex gentium y Possit tamen sermo et ad populum Hebraicum directus esse, quomodo planius fluet oratio, innueturque reverentia populo Hebraeo obventura. Cf. Deut. 28, Io. Videntes omnes orbis terrarum nαliones Bos Ioueue
I S. Vates tantorum, quae in populum Hebraeum Jova conferre promittit, beneficiorum cogitatione in admirationem abreptus, in laetam exclamationem erumpit: Nob det bee Tu quis est Deus ita elemens et benignus, tui similis tollens cubum, ut non imputetur, ut condonetur, s. poenam peccati tollens; cf. Exod. di, T. Num. Id, IS . NE D-bar 'et ' Et transiens, impunitam transmittens, Priaeuestrisscitionem, ita se gerens, quasi eam omnino non videret. Similitudo a victore sumta, qui quae intro spieere non vult praeterit. Cf. not ad Amos et , S.
Vbna Reliquiis heredit alia suae, populi sui, quem peculii inst arhabet, Vs. Id. Reliquias dixit pro iis. qui reliqui erunt liberationis tempore, ut VIRGILitis ueneid. I, go. Reliquias Danaum atque immitis Iohilli. 'dde nai, prirnm-bi, Non retinet in Per-Petuum irαm g u iam, non ostendit se implacabilem. Quod ipsum de Deo praedicatur Pa IDI, s. erari n*n ydram a Num cuiens benignitutem ipse egi, benignitate, elementia delectatur; iam cithenere cere, ut recte Chaldaeus posuit, id ei proprium est et naturale; poenae et supplicia ei extorquentur. Is . et Urim dira' Ne vertetur miserebitur nostri. iterum
nostri miserebitur. Verbum et ad reverti, ubi alio verbo sungitur, notare iterationem actus, sed adverbialiter pro iterum, denuo sumendum egSe, notum. Solent autem tum duo illa verba saepius eodem tempore et persona adhiberi, idque vel intercedente par-
494쪽
ticula conjunctiva , ut Iud Is, T. cci ab ' rei' ' et reveraugest et PernoctuUit ibi, i. e. iterum pernoctavit illic; vel etiam nude et absque illa, ut Egech. B, I S. VN ra etaetra vias ct liuo Ignus m Ores ethominiationes prae illis Bidehis. Alii nostrum sensu non multum diverso a Ddr P accipiunt, quud quemadmodum Deus recedere et PsPulo quodam, aut illum relinquere dicitur, quando eum praesidio suo orbat uni hostium potevtati tradit, Deut. II, T. Jud. I G, IB. 26. I Sam. I S, I 2.; ita contra reueerti dicitur, quando se ejus curam gerere postliminio ostendit, eique nova amoris et auxilii docuinenta exhibet, De ut do, i s. Ps. 6, θ. sio, B. Jes. HI, IT. Ita hic duo conjungerentur, Deum, qui se ad illud tempus quasi averterat a Judaeis, jam ad eos
revergurum, eisque in statu miserrimo subventurum, et misericordia Sua eos complexurum esse, quod Zaeli l, lo. est renerti in s. Cum misericordia. rvin U Culaabit nostrus iniqui-tαtes, i. e. Supprimet eas, premet pedibus, ut earum perpetuo
Profunditiales mαris omniet eorum PeCσαrct, ne terna oblivione delebis memoriam peccatorum nostrorum Nam quae mari ini-mETSa Surat, eorum non est amplius apud noR memori n. Quae funditus deleta quis cupit, et quorum etiam vestigia aut memoriam remanere nolit, ea in metre Proici dicuntur et Graecis et Latinis. Ad sengum cum nostro loco comparandus est Ieg. dZ, 25.
26. irim Dubis Berctutem Incobo, praestabis
te veracem in praestandis pro tu issis. Duae hic ut alias egi sides et constantia in servandis promissis. GOObo pro sacobaeis, Israelitia. Praestabis, inquit, Iacobi posteris, quod Jacobo promisisti, Gen. 25, s -IS. Dabis, pergit, non benignitulem Abrcthamo, bonitatem tuam ostendes erga Abrahami sobolem. Solent enim posteri vocari nomine majorum. 'Drdidi, rasEffa Ovis Ndni D pa Praestabis quue jurasti patribus nostris inde h cleotia iantiquitutia. i. e priscis, jam olim. Iratribus, i. e. Abrahamo ipsi, Gen. I 2, 2. Io, T. IT, T. sqq., Isaaco, Gen. 26, 2a., Jacobo, Gen. 28, II. In hac bonitate promissa et hoc comprehenditur,
quod numquam interitura sit illorum patrum progenies, et ut quoties se universam ad Deum convertat, reStituatur in veterem pu8Se8sionem, Deut. Id, l - d.
495쪽
quae ad Nahumi vitam et res pertinent neque omnia latent Hoc unum in libri inscriptione traditur, eum fuisse Eleositam. De qua appellatione etsi Variae variorum sint sententiae (vid. not. ad Cap. I, I. , maxima tamen veri specie se commendat illa, qua statuitur, vatem a Ioco natali, vico quodam Galilaeae, illud cognominis nactum esse. Quod si ita se habeat, Nostrum, ortu Israelitum, everso per Assyrios regno Israelitico, in Iudaicum regnum transiisse, ibique suuiu vaticinium edidisse credibile est. Nam Iudam alloquutus 2, I. in ea terra degisse stataque per
annum solemnia una cum reliquis incolis celebrasse videtur.
Longe dissicilior est quaestio de aetate Nahumi definienda, quum neque in fronte libri princeps, cujus tempore vixerit, ut in pluribus aliis fatidicis Hebraeorum Iibris, commemoretur, neque aliunde quidquam de eo innotuerit. Quare nihil superest, nisi ut ex indiciis nonnullis in ipso vaticinio obviis colligamus, quid ea de re verisimiliter statui queat. Hebraeos, tam Judaici quam Israelitici regni, vatis nostri aetate ab Assyriis jam dudum multis
et gravibus malis assectos fuisse, non solum universum arguit vaticinium, quod acerbissimum in illos, ut hostes feroces et insolentes, odium spirat, verum et illud, quod e verbis 2, 3. patet, Nostri aetate veterem utriusque regni splendorem atque dignitatem evanuisse. Thebas Aegyptias expugnatas, et qui eis auxilium tulerant, Aegyptios, Aethiopas, aliosque plures a victoribus deportatos memorat vates I, 8. s. Quod ipsum quidem a quonam et quo tempore factum sit haud certo liquet. Neque tamen improbabilis est conjectura, accidisse illud in expeditione a Tartane, duee exercitus Assyriaci, Sargone rege, in Aegyptum Sus-
496쪽
In Ncthiam iam Pro Demitam. cepta, primis Ilislitae annis, uti ex Ies. 2O, I. svid. Argument. illius Cap.) colligi potest. Quarto decimo Ilis iae anno passus e texercitus Assyriacus insignem illam prope Hierosolyma stragem, qua Sanheribus salutem fuga quaerere domumque reverti coactus fuit, 2 Reg. Is, 35. Post tantam vero deleto exercitu cladem acceptam, et parricidium in ipso Sanheribo a filiis ejus commius um(2 Reg. Is, 36.3T. , quo tempore Medi quoque aliique populi at,
imperio Assyriaco defecisse videntur, inclinari coeperunt res Assyriacae, ita ut Ilislitas reliquo regni sui tempore ab hoc hoste quietus sederet. Sub illud igitur ipsum aevum, quo Iudaeis spes affulgeret, fore, ut regnum ipsis adeo infensum brevi potentiori hosti succumbat, et caput regni, Ninus, expugnetur atque subvertatur, nostrum Vaticinium consignatum eSse, non sine veri
Specie sumi posse arbitramur. Totum illud versatur in eo, ut graves denuntiet suppliciorum calamitates, quas Assyriis ob crudele, quo Iudaeos premebant, imperium, summus et aeternus omnium rerum inflicturus sit arbiter. Postquam igitur, exordio gravi et magnifico, Io vani, gentis suae vindicem potentissimum, celebrasset, qui illam ab Assyriorum insolentia ac minis luculenter ulturus eSset, de exitio imminenti gentis Assyriacae, nulla emendabilis admonitione, severum Uusdem exponit decretum. Ingentes porro belli describit apparatus, hostilium agminum ad proelium inces- Stim, cruentiss ab illis clades aeceptas, gemitus infelicis populi flebiles, cuncta obsidionis mala, quin et oculis quasi triste sistit spectaculum, quo Ninus, regni Assyriaci ingens potensque caput, ineluctabili involvenda sit ruina. Quae omnia Nahumus tanta exsequutus est gententiarum gravitate, tantis verborum ponderibus, tanta augustarum vividissimisque coloribus pictarum imaginum copia, ut non dubitemus accedere LoWthi, facultatis poeticae arbitri
maxime idonei, judicio (de scorα poesi Uebraeorum, p. daa. ed. Gotting., Seu p. 2l6. ed. Lips. , ex omnibus minoribus prophetis neminem aequare sibi videri subli initatem, ardorem et audaceS spiritus Nahumi.
497쪽
CAP. II rgnmes ut v m. Post inscriptionem totius libri (Vs. l. propheta vaticinium suum
exorditur a descriptione Iovae, tanquam severi vindicis adversus hostes (Vs. 2 - G. , benigni autem valde erga suos resipiscentes(Vs. T. 8 b, cui minas subjicit adversus Ninevitas (Vs. 8 - II. Id.), insertis ad consolandos Israelitas promissionibus (Vs. I 2. II.). I. Inter ceteros omnes V. T. Iibros solus hic noster geminam praepositam habet epigraphen, quarum priorem, V Netu, desumtam esse e locis, quibus Ninive noluinatim Comni emoratur, veluti 2, s., et a librario quodam aut editore, vel fortassis a col- Iectore librorum V. T. adjectam conjicit ElcΗHORN Ismog. in V. T. P. III. p. 225. edit. teri. De divi V nequaquam Orius, Sive prophetiam onerosam et infausta denuntiantem, significante, sed ulum, oraculum, a No gustulit, protulit, vid. not. ad Ieg. I S, I. Ninives, i. e. contra Niniven, est Genitivus objecti, ut ses. IX. I. bnn Orαculum et vergus Nubelem, et I s. l.
d TU Nil et orαculum contret uegyptum. De urbe Ninive s. Ninο, Assyriaci imperii eapite, vid. not. ad Jon. I, 2. Ceterum una cum metropoli Ninive totum imperium Assyriacum significatur.
Altera nostri libri inscriptio est: mpp Nn d i r Pin liber visionis Nullumi Ethoschilae. De Petri, proprie visionem, itinererum futurorum imoginem Biso objectam vatis alicujus phantasiae. eamque verbis descriptam, i. e. ναticinium denotante, vid. not. ad Jes. l. I. Vatis nostri nomen , apud LXX Amoυμ, Hieronymus in Prooemio ad suum in hoc vaticinium Commentarium interpretatur Consolator, a d na consoletius est. Abarbenet quoque in Prctei l. αd Eetechielem fol. Io Z. col. d. Nahumum ita appellatum tradit, quod de Sanheribi interitu 2, I. sqq. vaticinatus, Israelem in sua angustia drid consolatus sit. Hino nomen illud conferendum putat eum ridi, Noctehi nomine, cujus rationem reddens Lamech pater, ' Un ' mi inquit. iste consolabitur NOS,
Gen. 5, 2s. Verum potius Participii passivi significationem Sustinere videtur, et cum notare, qu solutio ossectus, vel ud-
498쪽
Nahum. P. I, . Iulus fuit. Causam ceterum, cur in Graeca Alexandrina versione Nahumi vaticinium bovi Ionae librum ponitur, HiERONYMUS reddit
hane, si quia videntur de eadem urbe prophetare. Uterque de Ninive, Assyriorum metropoli, quae nunc vocatur Ninus, texunt vaticinium M Cum Ionae libro nostrum vaticinium jungit quoque Chaldaeus, qui Versum hunc primum sic exponit: Onus 6αlicis
malediotionis propinandi Ninivae (cf. I, II. , contria quαm Duli- cinctius est prius Ionia, filius Imillhui, Propheta, qui fuit ex
Gath - Chephei; quundo illa elliam conversia fuit et peccetiis auia sed quum Perrexi8set Peccore, iterum contria eiam Vetticinctius est Nahum. Quod additur 'ci'belm, formatum ab grα-men serotinum, vel Pluviα serotinet, formae vade Pugnus,hotrus, num vatis genus, nu Iocum natalem indicet, dubitatur. Nos quidem non dubitamus accedere HIERONYMo , qui patriam vatis ea appellatione indicari docet: se luidam putant, Hel kesenni
patrem esse Nahum, et secundum Hebraeam traditionem etiam
ipsum prophetam fuisse; quum Hethesei usque hodie in Galilaea
viculus sit, parvus quidem, et vix ruinis veterum aediliciorum indicans vestigia, sed tamen notus Iudaeis, et inihi quoque a circumducente monstratus. Qui nomine Tr pbN: propheiae familiam (familiam machiorum) significari putant, potissimum hoc
urgent, quod in recensione locorum Palaestinae apud Iosuam urbs aut vicus, cui EthOsch nomen, frustra quaeritur. Verum Iosuae institutum minime illud fuit, ut omnium totius Palaestinae oppidorum et vicorum iniret censum, sed delineare tantum voluit singularum tribuum sedes, terminos, urbes celebriores. Ut taceanius, fieri potuisse, ut dudum post Iosuae aetatem hoc oppidum, invalescente populi multitudine, conderetur. Multas praeterea haud dubie Palaestina continuit urbes ignobiliores et tenuiores, quaru in nulla fit mentio in V. T. libris. Hieronymi igitur, testis oculati, cur elevare fidem, et viculum nomine Effosch in Palaestina olim exstitisse, cur negare Velimus, Cnuba idonea apparet nulla. Quemadmodum itaque Michasn patria Morescheth, non a parentibus aut familia dicebatur, et Ieremias 2s, 2T. 'rana sim Inathothensis, i. e. e vico Inathoth oriundus, ut diserte I, l. dicitur, sic et, eadem forma gramma tica vocis, noster Ethoschilo, a patria Elhoschet, denominari recte ereditur. Non degunt inter recentiores libri nostri interpretes, qui Nahumum existiment in Assyria natum . a parentibus Israeliticis, qui exsules in regionem istam deportati essent. In quam
opinionem illud eos perduxit, quod haud procul ab eo loco, quo antiqua Ninive fuit, vicus quidam, Elaosch dictus, exstat, ubi ex veteri fama, a Iudaeis ad Christianos nunc ibi habitantes
perlata, natus sit Nahumus, eujus sepulchrum magna veneratione
persequuntur. Vid. librum nostr. Hondb. der bibl. Illeri hums . Vol. I. P. II. p. IDO. Recte observat IAHN Isagog. in V. T. Vol. II. p. obf., vicum illum Assyriacum Ethoach, recentiore haud
499쪽
dubie aetate conditum, temporis progresgu ob aliquani nominis Erip de similitudinem pro ipso Nahumi Ioco natali habitum esse. 2. Orditur vates magnifica descriptione divinae majestatisne potentiae, ut, quod postea subjiciet de Ninives excidio plus habeat ponderis et magis asticiat auditores. PQ IR FN Deus
iaemulator, ut recte Hieronymus vertit; aut, si placet Graeco vocabulo uti, Telates. Ita autem Iova dicitur duabus de causis; una est, quod non fert in cultu suo rivalem, i. e. Deum aliuin praeter Se , quemadmodum maritus consortis impatiens (cf. de
Altera causa haec est, quoniam aegerrime fert, Si quis populuinguia tu, quem unice amni, indigne habeat, et injuria assiciat. Quo sensu, recte monente Abar bene te, di et O hic sumitur, uti et Ioel 2, I S. Deus Telcti Pro terret Suia, q. d. ammo uestuat ex indignatione de iis concepta, quae indigne facta Sunt adversus terrain suam et populum in ea comm Dran tem. Bene GROTIUS: si qui neque amicos suos oppressos, neque inimicos florentes diu conspicere possit. i m et di Et Bindex s. ustor est Iονα , nousolum indigne fert injurins suis illatag, Red etiam Severe eas ulciscetur, unde Ps. si , I. I eus ultionum vocatur. di m di drium Fran Ultor, inquam, est ονα, et dominus eaeσαnd8SCenlicte, i. e. ira graviore eoni moretur, in eos videlicet, qui male tractant sibi caros et amicos. Nomen FII, plane ut nomina TZ et alii nomini adjunctum, ad exprimenda adjectiVu ugurpuri, Notum.
Ita dyn, 2 Reg. I, 8. propriis dominus, posseSgor, Pilarum, habens pilos, denotat pilosum, NI byZ dominus αlae, Prov. I, IT. αἰαtum, 'in byae Prov. 22,2a. triatum. Vid. GRAENII Lehrgeb. p. lia T. T Ib Vridi' do: Ultor est fovet in hostes suos. Bene Chaldaeus: PGrutus est Auere ut Bin diotam sumeti de hostibus Populi aui. CL Jes. sis, I S. ira hostibus suis, retributio inimicis stiis. rina formulae mi v dpet repetitio vehementer amrmat. Cf. not. ad Jes. d. X. Imb- et Et serueat hostibtis
suis scit. VUT irαm, nut memoriam injuriarum. Verbo vil a Ser- ναre Hebrae I sine adjectione uti solent de eo, qui animum iratum diu retinet, nec memoriam injuriarum cito aut facile deponit.
Ita Jer. I, I 2. benignus ego sum, inquit Iovet, dbris, bibneo gerues in Ae etuum triam. Vid. et Vs. s. et Ps. IDI, D. Chaldaeus: et in ira Behementi ultionem sumet de hostibus suis. Jova enim adversarios Suos tarde quidem, Sed eo gravius punit, juxta illud VALERii MaxiMI Diolor. et suolor. memorobit. L. i. Cap. l. Lento grαdu αd Dindictiam sui ciueinet procedit irα, ιαι - Uitutemque supplicii grαυitute compen8αι. g. et EN raram Io Det est turdus quidem iac inunii, longanimis; tarde irascitur, et injurias diu fert aequanituiter.
cito levique de causa irascitur. V2- , im Idem tamen mαgnua
500쪽
est fortitudine, uti Hierοnymus vertit; i. e. quamquam po8Ret improbos perdere, si vellet, uno momento, quippe Inaximo robore praeditus est, tamen disseri poenam, idque ea potissimum de causa, ut habeant spatium resipiscendi. Et mundiando non mundiabit, i. e. attamen haud quaquam tanquaru innocentes dimittet, et insontes aut inultos esse sinet populi sui hostes, qui ipsi pro suis adversariis reputantur. Cf. Exod. EO, T. Id, T. Chaldaeus: quando ulturus est Iovia, Purcit iis, qui conPersi fuerint αd legem, qui tierO NON CONPersi fuerint, non dimittet insontes. 'IN -rrgiridae V m Ioueam quod atti-
net in procella et turbine est Biet ejus, incessus ejus vehementia turbinenae aequat; si quando constituit ultionem sumere de hostibus, aggreditur eos gummo cum impetu ne vehementia, cui
nihil potest resistere. Sistitur Deus quasi dux bellicus, qui quum
hostes suos invadit, non telis hastisque, verum turbinibuq ne Procellis, tanquam armis, utatur. quod Hieronymus recte in tempestiate vertit, graviorem procellam notat, eum tonitrubus, fulminibus, omnibusque quae summum horrorem incutiant, conjunctam. Chaldaeus: Aνα in turbine et Bento ducem se
Praebet. pnN RS' Et nubes Pulyia pedum ejus. Continuatur figura a duce bellico desumta; ut enim hic suis pedibus
densum pulverem excitat, quando agmina citata adversus hostes educit; ita Deus, quando turbines et procellas, tanquam agna irinrnilitaria educit, figuratur suis pedibus concitare et condensare magnas moles nubi una, ut existat atra tempestas. Chaldaeus: et nubem caliginis subjecit Corαm Se. d. Dei potentiam describit a vi, qua pollet in res creatas, ut sunt mare, flumina, pascua, arva, loca arboribus consita, item montes, colles, terra cum culta tam inculta cum omnibus inhabitantibus eam. Subest autem vis argumenti a majori. Si potest elementa mutare Cum vult, quomodo non poterit populi sui hostes, cum volet, everteret et a Incresecti metre, ut dominus
Ea omniet fluminet exsiccett. Hieronymus: αd desertum deduceris, i. e. deserti instar aquis vacui illa reddit. Cf. Jes. si , 2. meu increPαlione metre exsicco, fuminet desertia reddo. Quo loco, uti et, nostro, respicitur ad exsiccatum mare algosum, Exod. a,2 l. coli. Ps. Ioli, D. , et arefactum Iordanem, Ios. I, II.
iein F Ure languescit Jova increpante Diago et Ciarmelus,
regiones maxime aptae pascendo pecori, quae ideo saepe conjunguntur, vid. Amos I, 2. Mich. T, Id. Illae languere dicuntur Cum humore destitutae non possunt solitos fructus edere. Chal-