장음표시 사용
51쪽
turos uno sub' rege Davidis prosapia oriundo, quo Meas umspectari nulla est dubitatio. Vid. not. ad locum huic pIane genuiniani EZech. Ig, 23. , cf. ibid. 3T, 2g. Jerem. Zo. s. Ita Chaldaeus, qui liaec verba cum iis, quae proxime praecedunt, ita reddidit: quaerent cullum Iovete, Dei sui, ctique Obedient neg-siae, flio Daueidis . regi suo. Idem sequuntur Hebraei omnes. mr m - : nn ' Et trvisibunt, i. e. trepidi festinabunt radjova . Verbis pluribus flavendi, nieluendi significationem habentibus, festinundi notionem junctam esse veluti iuri, b I , A. SCHULTENA ostendit in Inimαdversm Philolare. ad Ies. is,l T. et in Commenlar. αd Iob. a ,s. Eo, 3. Apposite ad rem Po-cockius in Commentar. cum nostro verbo comparat Arnbum
D, quod primum terrorem concepit, metuit, deinde cum N, cd, junctum, αuxilium implaruvit, confugit Prete timore nil alium significat. Similiter ViRGILIUS Ieneid. s, I Id. Ne tr iadule meus, Teucri, defendere riuves. Ubi Servius trutilato interpretatur festinute. Atque ad illud ΗοRATII Od. I, ET, IT. Sed vides quanto trepidet tumultu pronus Orion Scholiastes
VetuS: MI videt, properet, festinet in occasum. rid V - ,rra Et ad bonitutem ejus festinabunt, Jοvae, non alienorum deorum gratiam atque favorem sincero et pio cultu consequi studebunt. Nonnulli ex Hebraeis interpretes re et I intelligunt vectem quandam, qua Iova gloriam et majestatem eon Spicua II praebeat, coli.
Exod. II, is , ubi Deus Mosi petenti, ut sibi P Uet gloriam suum(Vs. IS.) ostendat, respondet: trαngire fucium Q ta ba omnem bonitet leni meiam eorαm 'cie tuet. Alii, itidem I ebraei, ut daretii, bono foueae intelligunt temPlum ei gασrum, e Ioui Deut. I, 25. allegorica quadam interpretandi ratione. V V Nn In PDstremittite dierum, in ultima mundi aetate, de qua Vinci I. UA LOL a, a. sqq. Ultimα Cumuei Benit sim Curminis ci estis;
indicari tompora Messicie. Cf. Ier 23, 26. Joel. I, l. seqq.
Incipit ab hoc Capite alter ille sermonum Hos eae ordo, quo, Sine imaginis involuero, nudis verbis, criniina decem tribuunt graviter reprehendit, et poenas divinitus immittendas denuntiat.
52쪽
Hoc enim generale est tam huius Capitis, quam reliquorum, argumentum, in quo tractando vates plerumque ita versatur, ut sententias proponat breviores, Poncisas et abruptas, quarum una alteram confirmat, amplificat, et id, quod Cau Sae caput est, nova luce identidem perfundit; quare partes horum sermonum fere totidem possunt distingui, quot sententiis, Sive Versiculis, sunt coni positi. HIERONYMUS: MA principio prophetae usque ad litano locum sub meretricis descriptione et adulterae, quarum poSt gravissimas poenas et relictionem longissimam, postea fit in pristinum vel in meliorem statum restitutio, decem tribuum, vel duarum, et in Commune omnium peecata numerari inr. Nunc rursuriae
ad Israel, id est, decem tribus, sermo convertitur, exponens non frustra iratum Deum tam gravia comminari et inferre supplicia, ne forsitan non ex judicii veritate, sed ex potentia Dei injuste videatur in eos, qui non peccaverunt, lata Sententia prophetiae. In hac autem concione primo quidem (Vs. I. E. I. in genere varii generis flagitia, quibus Israelitae dediti essent, Ungligat, deinde(Vs. c. seqq.) praesertini in sacerdotes invehitur, ut verae religionis eversores, oninisque impietatis eo tempore grassantis auctores et patronos populique seductores, quibus omnibus exitium minatur, IIS. II. Seqq. Interregni tempore, quod inter Ieroboam i II. mortem, et filii ejus, Zachariae, ad Sallu mi regnum intercedebat (vid. Pro legoni. P. G.), liune sermonem prolatum fuisse, interpretum est plerorumque sententia admodum verisimilis. Rege enim certo tune Caruisse rempublicam, inde colligitur, quod in accusandis civibus, et, quorum auctoritate lii se duci patiebantur, sacerdotibuq fal- Sisque prophetis vates subsistat, nulla facta regis, aut familiae regis mentione, quam, uti Capite proximo, omnium primam nilocutum esse credibile est, si quidem Sub regibus, eo tempore, fuissent decem tribus. Accedit, quod ea potissimia in Reelera hic notata deprehenduntur, quae talibus temporibus, quibus nulla
legum esset et magistratuunt auctoritas, maxime sunt propria, ut Promi Seu ue Caedes, flatrocinia, occupata a Sacerdotibus tyrannis,
et id generis alia turbatae reipublicae documenta. Caput hoc vernacule redditum, additis annotationibus, ab A. I. ARNOLDI , T lieologo Marburgensi, legitur in Anthologia a C. GULI. . JUSTI collecta hac epigraphe: Llumen αἰthebriliacher
I. Universa decem tribuum civitas, diversique ejus ordines adegse jubentur et veluti citantur ad audienda in non tantum nec a Sationem, Sed et sententiam . quam evicta cauga, Jovae nomine, Vates eorum concione populi sit prolaturus. rvd
Iuttile Berbum Ioueae, quod ille per me loquitur, 2Reg. 2B, ib. Jes. I, ID. a S, I. 'ret Filii Isruel, i. e. decem tribus, ut supra I, d. teqq. s, I ; et Iulia V s. lo. Israel et Iuda diverto
53쪽
distinguuntur. Caurumam addit, cur nitente illis sit auscultandum: findet 'et 'im dy mrim, 2 'I Nam lis est Ioueae eum habi-
tutoribus hujus terrae. se Liligure Deus dicitur, quando per prophetas, veluti Suos legatos, non modo scelera passim commissa Palum arguit, tantamque eSse eorum gravitatem demonstrat, ut excusari aut dissimulari amplius non possint; sed in eam quoque Sententia in disputat, ut appareat, causam malorum non in Deu,
Aed in ipso populo esse quaerendam. MANGER. Cf. infra I 2, 3. Jerem. 2, s. NIMCIN : , , Lis est mihi cum ineolis terrae Israel, quia ea lege terram illis dedi, ut in eu exercerent justitiam et nequitatem, atque ita pactus sum illis, futuros in ect oculos meos ctb initio tinni usque tid rinem intentos Deut. II, 12. . Sed quum ipsi contra faciant, pejerantes, latrocinati, moechantes, ego etiam illis faciam contra quam eis sum pollicitus, ac faciem meani ab illis abscondatu, et lugebit terra, et infirmabitur quicunque in ea habitat (Vs. 3.). I, quod sequitur, non eSt particula causalis, Sed quod est vertendum, et indicio est, ut Supra 2, t. (al. a.), ipsis nunc litis argumentia in proponi, et Verbis Inox Sequentibu g contineri. i UX Nulla Beritas in dietis et factis, sed Per urium et mencucium, V s. 2. Cf. Jes. os, Id Id. Jerem . si, I. T , 28. D, d. d. Ps. l2, t. 2. is, 22. non
O est benignitαs erga alios, sed caedes, furta, inulteria, VS. 2. Utrumque, TUN et nori, omnia erga alios officia complectens, conjungitur et Prov. 3, 3. 2o, G. Qui non tenet fidem, nec juste agit, multo minus erga alios benigne aget. Neque cognitio Dei, ad exercendum jus et aequitatem, nec verbis nec factiS ostendunt, se summum nomen revereri CL Jer. 22, Io. Id. : Ouum jus et uequum fuceret spater tuus), ei bene crial et invum P αverumque cctuscis ctgenti bene erat: hoo nistrum est, NOSSe me, inquit IOUα. In terret eα, quam Deus eis conceSgerat, ut illarum virtuturn exiSteret sedes. 2. Quas inter Israelitarum desiderabat virtutibus jam opponitur criminum late grassantium catalogus. V N Iurure se. ENT,
ut infra Io, a. nribe r), pejerare. Vel jungi potest proximo
TV et mentiri, ut jurare et mentiri sit pejertire. Sed plerique interpretes diversa scelera duabus illis vocibus expressa Arbitrantur. Ita LXX: Opta recte visu se. Nec aliter Chalilaeus: Drunt fulgo et mentiuntur. Per urium accusatur, quod inter Israelitas adeo frequens fuit, ut reges etiam in foederibus perjuri fuerint, vid. e. c. 2 Reg. II, d. et VI Mentiri, omne fallendi studium, Verbis factisve, indicat, quod diserte interdictum Levit. 5, 2I. 22. Is, II. Sed NIMCHI: , , Inficiantur Deum illum, quem
Colendum sugoeperunt. 3 Quae adduntur Reelera,
Occidere, Furari, et ulterctri, junguntur et Ierem. T, s. eadem formula. Infinitivi pro norii inibus usurpati habitum et continuosa eius indicant, cf. des. os, d. Alii vero illos considerant instar
54쪽
Nominativorum regentium verbum perrumpendi, :l: D, ut LXX et Hieronymus, &ρα καi V ευδοσ κ. r. λ. ἐκκευ ται , mαledictum et mendacium cet inundet verunt; alii Infinitivos illos in Gerundio vertunt: Pejerctudo, mentiendo etc. Perrumpunt οnanes limitos justitiae et humanitatis, nulla habita sancti et nequi ratione, metaphora ducta ab aquis pleno alveo ripas Ruperantibus, et Ionge lateque se diffundentibus; id quod Ilieronymus post LXX inundandi verbo expressit, et in Commentario addit: senon dixit eat, sed ut delictorum abundantiam dentonstraret, intulit inundα-τerunt NIMCHI: ,, Perrumpunt sepem et custodiam Iegis, et multiplicant transgressiones. Sane verbum illud notionem multiatudinis et Publiocte Patrutionis videtur junetam habere, ut Perrumunt peecando sit tantundem, ne augent crimina, palam ea patrant, nullo jure Querceri possunt, Suntque frustra, qui coercere Ponentur. Ita I ANCHUM: increverunt et αuolet sunt, et diu u-derunt se. Alii: erumPunt irruuntque in alios, quo sensu verbum y d Exod. Is, 22. 2a I Parat. Is , IJ. dicitur. Aben-Esrade latrocliniis cogitat, Supra homicidia Intea ni emorata, atrocibus, ut T d, proprie Perruptor, Ierem. T, II. Ps. IT, d. latronomin dicat, qui vi irruit et irrumpit. VNT Z V ram Et sanguines, caedes injustae 'L des. I, IA. serem. E, Id. sunguinescitiingunt, i. e. ut recte JARCHI, si multiplicant effusionem sanguinis, ut Sanguis unius occisi alterius sanguinem contingat , NIMCHI: ,, SanguineS occisorum contingunt Se mutuo, tanta est
I. Poenam denunciat illorum scelerum. y RN, 3Irrrn in m si Propterect lugebit ferret, tristis erit facies terrae, i. e. desolata
et vastata erit. Quemadmodum terra culta, virens et rebus omnibus abundans ridere dicitur Jes. Io, I. 2. , ita deserta et vastata lugere Ies. 2a, a. Jerem. a, 28 l2, a. Amos. I, 2. bbur :ta diei -- Et laneuehit omnis hubiluna in eα. viribus eX-
haustis animantia omnia sensim tabescent et tandem misere peribunt De voce vid. not. ad Ps. 6, 2. Eandem imagine invid. ses. Isi, S. II, B. Joel. I, lo. l2. Neque homines tantum verum et bestias feras internecione delendas denuntiat: r VI re V V unct cum ferre Ggri et cum Bolucri OOeω- et um, cf. Ier. d, 25. Zeph. I, B. Joel. I, 26. Abarbenet hoc dici putat, Per feras et aves, quibus hostiles turmas intelligi vult, perdendos esse habitatores; parum quidem commode, nec Congrue ei quod subjicitur, d n imo elictin Pisces muris Gumerentui , propr. Colligentur in sua loca, ut amplius non Ap pareant, ita verbum 'dN Gen. Zo, 23. Jes. a. l. EZech. Ia, 2s. Zeph. I, l. Cf. STORRII Obseruectit. p. 25. Chaldaeus: et eliαm
PiSces metris minuentur Propter Peccretia eorum incolarum terrae . Id itaque vult Deus, non terra in solum ita fore vastandam, ut hominibu et aliis animantibus nutriendis non sit apta, verumtysas quoque aquas vel aestu et Siccitate consumendas, vel foetore
55쪽
corrumpendas, Solitum piscium victum non Ruppeditaturas. Nostrum vatem imitatus est depilanias I, 2. 3. HILRοNvMus: sellabitatore sublato bestiae quoque, et volueres coeli, et pisces maris delicient, iramque Domini etiam muta elementa sentient Hoc qui non credit accidisse populo Israel, Cernat Illyricum, cernat Thracias, Macedoniani atque Pannoniam, omnemque terram, quae a Proponitde et Bosphoro usque ad Alpes Iulias tenditur, et probabit, cum hominibus et animantia cuncta delicere, quae in usus hominum a creatore prius utebantur. a. EN Veruntumen, ut recte Ilieronymus; vim enim liabet oppositionis, ut Ps. TZ, I. 85, Io. Jes. as, El. Peccatores ita desperatos Igraelitas egse ostendit Deus, ut operam ludat, qui eos moneat. Ouisque ne litem infensit illis, doquibus Vs. I. Neque recurgusti eos quisquαm, frustra namque id erit apud homines tam pertinacis nequitiae: es. Amos. 6, ID. II. Jes. 36, s. sqq. Populus enim tuus, Hos ea, eSt Sicut contendentes cum SαCerdote, i. e. , recte exponente Grotio, similes sunt his, qui publica Isacerdo- tunis decreta contumaciter oppugnant, cui crimini capitis poena constituta est Deu t. IT, s- 2. Signitieatur pertinacia atque obstinatio, quae nullum plane admonitioni locum relinquit. inet a. q. try ut Ps. 36, l. mxi contendentes mequm, et Ieg. df, 25. conteridentes tecum. irinest collective de toto sacerdotum orati ne capiendum. Eorum enim erat, docere popuIuni unde Chaldaeus: et POPulus tuus rixiantur cum doctoribus sim , et jus dicere; si quis vero contumaciteriis sese opponeret, ni orte erat multandus, Vid. commemorat. Devi.
Ioc. Nihil est, quod huic interpretationi nonnulli obvertunt, minime propterea reprehendendum fuisse populum, quod sacerdotibus, quales illi tunc essent inter Israelitas, spuriis et perditis, et ipsis communi poena involvendis (Vs. s. , restiterit. Quis
enim non videt, gentis Israeliticae contumaciam comparari eorum protervitati, qui Iovae sacerdotes veros, dum castigant Scelera, non modo non verentur, sed adversus eum expostulare, et in eos invehi audent. seposito omni numinis et hominum metu gBene AURI VII.MUS Dissertetit. p. si os . ,, Praecesserat, ris rurehendat Gller αlterum, neve coargueti, quod dissuadentis non est, sed declarantis, frustra fore reprehensionem. In caussa erat illud,
quod sequitur: nαm Populus tuus reserehendit, deli uot ut monitorem Bel fidelissimum, qualis esse sane debuerat sacerdotum quilibet, qualisque reapse erat propheta. , Totius versiculi sensum simulque nexum cum iis, quae praecessere, his verbis exponit HIERONYMUS: , , Provocati ad judicium Dei filii Israel, qui habitabant in terra, ut causas dominicae indignationis audirent, et praeterita peccata cognoscerent, propter quae hostibus tradentur. Nunc quia in Sceleribus perseverant, et impudenti Deum fronte
56쪽
contenmunt, studiunt: non neces3e est, ut veniatis ad judicium, ut in vestris flagitiis arguamini, quia tantae estis impudentiae, ut nec convicti qui deni pudorem habeatis et verecundiam, sed contradicatis mihi, quasi si discipulus magistro, sacerdoti plebe- Cula contradicat, quae non liabet sacerdotii dignitatem fisi . rabes Itaque corrues, peribis, tu, gens impia, ut infra si, S. Id, 2 nn V Interdiu, ut Neh. d, Iti. HIERONYM63: si Et quia tales estis, ideo hoc e corruetis, id est, ducemini in eaptivitatem, et perdetis regnum Israel Quod autem dicit hodie, aut Praesens tempus significat, aut, non fraude et insidiis, sed elara in captivitatem luce ducemini. Sed e f. quae mox ad Vir binonenda erunt. EI MI Da bE DI Et cadet quoque tecum Pr helci scit. falsus, Prophetα6 men lucii qui vobiscum, uti recte Chaldaeus, quorum ferax erat haec aetas, vid. infra s, T. S. Mich. I, II. Simili imagine Jef. II, 3 ry d TD corruet et vlor, et Oudet et Uulus. HIERONYMUS : ,,l'anta erit vestri infirmitas, ut etiam prophetae, qui vobis solebant prοphe-
ture mendacium, vobiscum corruant, et Sentiant captivitatem.
Hic prophetias aut pseudoprophetas debemus accipere, aut certe omnem gratiam prophetalem. Noctu, ut Neh. d, ld. 2T,Eo. Manifesta oppositio diei et noctis; in qua tamen unum ulterum non excludit, sed magis explicat, et utrumque ad utrosque pertinere docet, ut significetur, nullum tempus a strage lain Singulorum e populo, quam salsorum prophetarum vacuum fore. Cf. Deut. 28, siti. Mich. I, 6. quae 'ma Et exscuicum mα-
trem tuαm, universam nationem ejusque metropolim, cf. 2, a.(al. i.), coetum Bestrum, vertit Chaldaeus. Et Hieronymus, collato Christi ad Hierosolymam alloquio Matth. 2I, IT.: si Mutorvo eatur populi frequentia, et omnis turba nationis Hebraeae, ad quam Ioquitur; filii autem vel singuli e populo, vel per oppida villasque dispersi. Verbum ripa n h. i. graviorem desolationem indicat, qua quid funditus excisum et solo aequatum deletur, qua significatione saepius in forma Niphal occurrit, uti mox Vs. 6. Io, T. Id. des. 6, 5. Zephan. I, Il. Jes. Isi, I. Convenit cum Arabum , contrivit, Perdiditque ullos. 6. 'uae . Un Eaescindendus est Populus meus nomini collectivo jungitur verbum plurale, sensus reSpeetu IIubito , ob defectum cognitionis, sapientiae. Quum impietas tunc
late regnans, fons omnium reipublicae imminentium malorum, Sacerdotum culpa esset introducta, qui non modo negligebant, quod sui esset muneris, sed plane contrari uni faciebant: in eos jam invehitur vatis oratio. Sucerdotum nomen etsi expreSSum demum est Vs. f., eorum tamen descriptio clara exstat tum Vs. S., tum hoc nostro hisce vocibus: 'RONUN) rad Naa VnN 'n
et irruet quia tu intelligentium refluuiusti, elium rvudiabo to
57쪽
no sacerdotio fungoris mihi. Neque enim a sacerdoti repudiatur, qui eo non functus est. Quod de populo integro id dici
aliqui putant, quatenus sacerdotes ad eum pertinuerunt, et populum illi repraesentarunt, coactum eSt. Recte fili ICIII: , , Sacerdotum Suae aetatis ordinem alloquitur: tu repudiasti scientiain et tibi ipsi, et ut eam doceres populum: quare ego te repudiabo, ne mihi sacerdotium ob eas. Quuin non facias gacerdotis ossicium, quod est Iegem docere, repudiabo te, ne domi Ineue sis sacerdos. Etsi vero sacerdotes, qui tune in reguo Israelis erant, veri minime essent, neque secundum legem divinam congiit uti, sed
a seroboamo de plebe facti (vid. I Reg. 12, 3 l. , pulsis rite constituita Jovae sacerdotibus et Levitis (2 Paral. II, Id. , tamen
videri tales volebant, et non in honorem Solum alienorum Deorum, Verum Jovae etiam, suo munere fungi. Nec omnes omnino Aaronicos et Leviticos sacerdotes a Ieroboamo munere remotos
fuisse credibile est; sed exulare tantum jussis dissentientibus. plures, qui cultui Io vano Rimulaerorum cultum jungere haud detrectarent, ab Israelitis libenter adrnisvi, priscae religionis ritus quodammodo imitati esse videntur. Cf. infra S, II. Amos. si,2 I. 22. HIn ultimum ante dudum notarunt Masorelliae, quasi superfluum, nec illiuS se rationem seire fassus
cimus, non scriptum reperiri in codicibus mS8. quam pluriinis, tum in nonnullis editionibus non exstare. Quumque i Sam. Isi, 2Z. in simili forma non sit positum, ubi tamen poni aeque debuisset, si praesenti loco censendum eXSet genuinum; irrepsisse, nescio quo easu, putetur in impreSSos libros tantum non omnes, nec ulla posge, quam voeant Grammati ei, sive paragoge, sive epentherum , sntis defendi. AURIVILL. Sed retinendum est NINUN 'euin i merposito otiante, ceu matre te etionis, indicioque vocalis coneet, ex alia lectione loco praecedentis Schuere concipiendae, esserendum ex Syriasmο. Nam Syri non ullier quam q-
istud Suffxum 'formant, ut novit te, tibia seu interficiens te. Cf. respondebit tibi ser. 23, 3T. Addit vates: Vrcem 2 nrEN N V hra et quin (quod est repetere lumone rου κοινου oblitus es legis Dei tui, obliueigoar fit rumtuorum elium ego; poenae severitntem auget, quod Deus non solum eorum, qui tunc viveretit, gaeerdotio privandos eAge i ii natur, verum nec filiorum ullam rationem se habiturum denuntiat,
ut igitur spem uni neni adipiscendi aliquando iterunt sacerdotii iis praecidat. Hieronymus, gentis respectu habito, Tretra vertit oblitet es, atque in Commentario reProbulione scientiete (ra rin*Nub indicari existimat cultum vitulorum aureoru in in Dan et Bethel, oblivione vero legis divinae si Aegyptiis idolis se mancipare penitus. M Sed de giacer Oltim ordine, quorum erat eustodire scientiam, ut Iex ab eorum opere repeteretur svid. Mal. 2, T.
Levit. lo, II. Deut. di, is ), his agi, non est dubium. Quod
58쪽
HO Sect s. GP. - , T. vates ait, illos oblitos esse legis Dei gui peccati magnitudinem exaggerat: violatu ni enim innuit foedus, quo sacerdotes obstricti erant Deo ut Israelitae atque ut sacroruni ministri. T. In ordinis sacerdotum ina pietate deseribenda pergit:--ia det et Secundum amplitudinem suαm sic peccuni milii. Ob numerum pluralem, ni utatamque pergo nam haec verbunon de sacerdotibus, sed de universo populo quidam capienda existimant. Veluti HIERONYMUS, qui ita exponit: .,Quot homines habuit Israel, tot aras exstruxit daemonibus, in quorum victimis peccavit mihi. Verum quam sit familiare vatibus hebraeis, ab una persona Subito ad alteram transire, nemo ignorat. Neque
quod de iis, quos Vs. G. collective in singulari appellaverat, jam in plurali loquitur, mirum cui videri potest. Praeterea dictum erat in plurali de filia et successoribus sacerdotum sub finem Versu a praecedentis. Neque dubium est, quin in tertia plurali iniquitas sacerdotum mox Vs. S. describatur. Generale jam adhibetur verbum- Παρτον, Pecorarunt, ut in universum omnis generis peccata ab iis peracta esse indicetur. ' Mihi, contra me, cf. 2Reg. IT, T. Jerem. Id. 8 , sive, ut Chaldaeus,
i arist coriam m6. Id vero factum da et secundum iamplitM-dinem Corum, Sic, i. e. secundum modum amplitudinis eorum fuit peccati modus, quanto magis aucti sunt, tanto magis peccarunt;
eandem loquendi formulam vid. infra id, l. ll, 2. Exod. l,l2. Ios. 2, 2 l. UT I sive pro Infinitivo habueris, gecundum ougeg-cere eorum, Sive pro nomine, secundum multitudinem, R. iam 'litudinem eorum, perinde erit. De numero illorum aucto hoc intelligit Syrus: sicut multitudo eorum, ita Peccurunt. Nec non NIMCHI se in ore ,- inquit, si Aaronis, Sacerdotis, patriS eorum, erat vera doctrina; nunc autem, cum multi sunt, multa pecenta committunt. Ita cum numero civitatum comparatur deorum
multitudo Ier. 2, 28. Verbis quae sequuntur, IN VI 22,
Plures poenam insolentiae, qua sacerdotes abusi sunt οpibus et potentia, denuntiari existimant, duin vertunt: glarium eorum cum ignominia mulctho, i. e. ea, qua se nunc jactant, dignitate eos exuam reddamque contemtissimos. Ita LXX: την δώξαναυτων εἰσ -ιμίαν iσω. vulgatus: glarium eorum in ignominiam Commulctbo. HIERONYMUS: HPropter ea gloriam eorum, in
qua gloriabantur sibi, et Deo idola praeferebant, in ignominium
CDmmutabo, ut et sacerdotes capiantur, et populi. Minime tamen repudiandus ille sensus, quem expresserunt Chaldaeus et Syrus: et gloriαm auam in dedecus mulctrunt. ceperunt m Uee pro Iu-
sinitivo, pro ' viri, et Infinitivum pro Praeterito scujus enallage a exempla vide Eeteeh. I, Id. Jer. Is , 5.), vel pro Gerundio, hoc
modo: glaritim auiam in ignominiam mulodo, sua impietate et idololatrin. Eadem sent retia Ier. 2. II. bibet m II ' vri 'us 2 SP et Puulua metia gloriam guam commutavit cum eo quod
59쪽
non Prodest. Cf. Ps. Ioli, Eo. Ceterum ae loe , V in Infinitivo Hiphil positum in V retae der. 26, 2. Et alias N positum legitur pro ri, ut Infinitivus Niphal et rivi Ni pro C 'dirim, Egeeh. id, d.; item pro 'ra eram, Ies. Dd, a.
S. 'urum radet V Peccetium, i. e. victimas pro peccatis oblatas, ut Levit. D, IB.ls. 2I., Populi mei comedunt. Ninciri: Non sunt sacerdotes nisi ad coni edendas victimas pro peccatis a populo oblatas; non ad docendum legem et viam rectam. Alii ita intelligunt: peccata poseuli mei deυοrunt, i. e. delectantur iis. Ita Ili RRONYMUA: ,, Pecoctio Populi mei denoriant consentientes sceleribus delinquentium, qui cum eos peccare perspexerint, non solum non arguunt, Sed laudant atque sustollunt,
atque beatos praedicant. De quibus et Esajas loquitur id, I 2. :
Populus meus, qui hesttos vos dicunt, seducunt Boa. Simplicior tamen et facilior interpretatio prior. Sunt etiarn, qui epulas respici existiment conjunctas eum sacrificiis, quae idolis offerret
populus (de quibus vid. Exod . da, Io. I Reg. Io, Id. 2 Reg. 2I, T.),
auibus et sacerdotes interessent. 'Cret 'NEU d 'di N Et ad iniquitatem eorum unimαm quisque iattollit auia re, i. e. avide desiderant et expetunt, ut peeeet populus, quo videlicet ex eo eulinae ipsorum melius Ait. Bene NIMCHI: si Hoc cupiunt, ut populus Saepe delinquat, et hac ratione plurimae illis victimae Suppetant, unde vivant. It tollere animiam cic rem ciliquam idem quod: et inhiare, vid. Deiat. 2l, Io. Jerem. dd, li. Ps. 2S, I. Sustixum singulare in 'EDd distributive capiendum esse, vix monere opus; non igitur necesse, ut recipiatur det D , quod in aliquot codicibus legitur. Sunt, qui vertant: ctu suαm nequitium excitunt Gnimum quiaque suum; contra usum formulae attollere unimum ud stliquid.
plures ita intelligunt: par erit amborum supplicium. Ita HIRRONYMUS: MAequaliter popuIus et sacerdos indignantis Dei supplietum sustinebunt. Alii: si populus est improbus, sacerdotes non fiunt meliores. Utrumque, et delictoriani et supplicii aequalitas indieari videtur, quasi dicat: et paria crimina committunt, et parenx poenam sustinebunt Eadem sententia Ies. 2a, 2. , ubi de universae terrae Iudaicae depopulatione loquens propheta dicit: iv lxiii an dyn eritque gicut sacerdost, itα POPulus, sicut gerUUS, itu dominus, sicut αncilla, ilia heret, et quae ibi sequuntur. 'et vi Tirdi 'rana Dri Et animadvertam (vid. supra I, a. in eum,
Sacerdotem unu tu queruque, Secundum victu aucta, uti instituta prava, quibus cum delectatione continuo incumbebant, merebantur.
Ante 'n subaudiendum Caph, expressum infra I 2, 3. ' Db d nn Chaldaeus: tit ultionem ab iis gumerem secundum
60쪽
Io. 'arni N Comedent neo fiamen scituriabuntur, cibus non praestabit eunt usum, quem deberet, quod a diris divinis. Eaedem minae Levit. 26, 26. Mich. 6, ld. Hagg. I, 6, qvirm di Scortari facient, non tamen erum leni in copiosam soboletu; non multain prolem procreabunt, seu, non excreseent sobole. Metaphora ducta ab aquis, quae aggere perrupto omnia inundant (cf. supra ad Vs. 2. , et de sobolis multitudine usurpatur et Gen. 28, Id. Ieg. 5a, Z. 2 Paral. II, 23. Iob. I, Io. , ad quem Ioc. vid. not. Verbum in Iliphil non est simpliciter idem, quod NaI, scortuntur, sed, fαciunt scortari,cid scortationem inducunt aut Prostituunt, vid. infra Vs. I S. 5, 2. Exod . da, I 6. Levit. Is,2s. 2 Paral. 2I, II. IX. Chaldaeus: gument uxores, Neo generabunt filios. 'hie F dry drirn-nN-mdNam siueum dereliquerunt obaerueare, colere, ut Zach. II, II. res Observiantes, Colentes, me. Qui observiat, coluisae dicitur, ait Festus Poni prius. VIRGILi Us Georg. d, 2l2. Obger- ναnt regem non Aiο Iegyptus, et ingens Lbdiu, nec PoPuli Parthorum Gut Medus Hydaspes. Aben-Egra et Nimchi post 'uci, subaudiunt 'D Tn s. coli. Gen. I S, I s. Exod. I 6, 28, quasi sit: reliquerunt uelias ejus obseruetire. Prius facilius. Quidam R. Saadias Nimchio commemoratus nudb nominibus et m I, Versus proximi initio, jungit, hac sententia: dereliquerunt Deum,
Observando scortalionem, vinum et mustum, quemadmodum ver bum 'des de malarum rerum observatione et dicitur Ps. II, T. - diri 'ne et . Eundem verba nectendi modum
adoptavit Arnoldi (in den Llumen ollhebriliacher Dichthungi, p. si SB. , mar de idolorum cultu intelligens, coli. Vs. I 2. Sed
vid. not. ad Vs. Reg. sub finem. II. Ilactenus sacerdotum mores prophetica libertate insectatus est, eadem nunc auctoritate populi et multitudinis idolo manian, taxat, et quasi Metro nωσει quadam repraesentat; ac primum eam describit ex adjunctis et effectis. Cum m iv ni Scortatio, et Binum et mugium ctumeri cor eorum, id est, ut recte Chaldaeus, educit et aeducit cor eorum. V ni Iumeri cor, facit homines desipere, reddit anientes. Nam COVI ebraeos ponere pro sαpientio vel mente, notuin Vid. e. c.
Deut. 2s, d. Sic corde carere dicitur qui desipit; vid. Jer. 5, 2 l. Prov. T, T. infra T, II. Sic apud PLAUTUM Pera. d, d. TI. IIabet cor, pro: Sapit. HIERONYMUS: se Sicut vinum et ebrietas eum qui biberit mentis suae impotem facit, ita et fornicatio et voluptas pervertit sensum animumque debilitat, et de rationabili homine brutum essicit animal, ut ganeas, et Iupanaria, et libidi-nuin lustra Sectetur. Nomen hujus Versus postrentum, et , Syru