장음표시 사용
71쪽
llino prima erat malorum omnium origο, quod Sacerdotes, luero intenti, Jovae cultum n 'gligebant, proceres autem modis omnibus erant corrupti. r Rr Iudite hOO, quod dicturus sum, ut Mich. I, l. s. Vos, 3αcerdotes, a, G. S. 6, s. rQNDA,
Et attendite, I Sam. Is, 22. Jes. a S, IB. mae Domus Israel, popule decem tribuum, I, 6. d, I. I 2, 1. ibum man
Et tu inprimis etiam, domus regiα, s. aula, rex et principes et ministri regii, cf. Jes. T, 2. Iuscultiate, Jes. I, Io. Imm, rationem reddit compellationis et requisitae attentionis.
Dd Duri 2 db Vobis judicium, quod aliqui ad regem procereSque
referunt, atque ita exponunt: vegirum erat, facere judicium, hoo est, tenere gubernacula, ut quisque ossicium suum praestaret. Ita Chaldaeus: nonne Bobis incumbit scire justitiam l Sed vix dubium est, quin vates his verbis citet sacerdotes et proceres ad Dei tribuna I, ut illic respondeant, et serigus sit hic: ad VOS pertinet judicium, vestra causa agitur. LXX: nροψ υμυσ εσυ τυκρίμα, quod Theodoretus recte exponit: πάνταc υμασ ε'ὶ τηνεstri P Oξω κOίσιν. nD 'Σ m laqueus fuistis, iralatio ab avibus, quae laqueis capiuntur. Hoc vult: quos in ossicio continere debuistis, eos in fraudem illectos a vera pietate abduxistis et ad peccandum incitastis. pro nomine appellativo habuerunt LXX, qui retj σκortara verterunt, quod Sequutus Hieronymus speculationi transtulit, et in Commentario sic ex plicat si Speculatores vos posui in populo, et in excelso dignitatis culmine constitui, ut populum regeretis errantem; vos autem facti estis laqueus, et non tam speculatores et principes, quam venatores appellandi. - Certe veculatoribus comparantur prophetae et Ies. θ2, S. 62, G. Ierem. G, IT. Egech Z,l T. Sed quum
mox in altero orationis membro cognato et connexo liabeatur nomen proprium montis Thabor, rectius plurimi Iudaeorum recentiores interpretes et Christianorum etiam nostrum proprium esse volunt, non tamen urbis de qua Iegimus alias saepissime, et quidem non unius, vid. Jud. II, II. Za. 2D, I. I. 2o, I. I Sam. T, d. f. io, li., sed tractus ni uniani et nemorogi, Coll.dos. II, 3. Jud. Io, i T. , ubicunque is tandem situs fuerit, qui nomen VUM, SPeculae, ferre posset, quod speculationi sive hostium, Sive ferarum aptus esset. et aemu Et sicut rete e αNSum, quo aves et ferae capiuntur, I, II., o L. Prov. 2s, d. metet' --Super Thabor monte, in occidentali Gali Iaeae parte, vid. Jos. Is, I 2. HIERONvMUs: ,, Est autem Thabor mons in Galilaea, situs in campestribus, rotundus atque sublimis, et ex omni parte finitur aequaliter , . in quo aves Inqueis capi solent. Cf. Iibr. nostr. Handhueh cer hibi laverthumate. Vol. II. P. I.
p. Ioa. IOS. Montes saltuosi venantibus sunt apti. Sensus e&t quemadmodum solent aucupes et venatores super montes Migyali et Thabor tendere retia sua et Iaqueos, ita a vobis irretitus eSt
Populus. Quia contagio totius populi provenerat a sacerdotibus
72쪽
et proceribus, et rege etiam ipso, ideo propheta non abs racomparat eos laqueis, non tanturm quia superstitionum erantuuetores, verunt etiam quia judicia perverterant et omnem aequi
2. 'p'UET V tala dilaret' Et eaedem s. octedes atque declinationes a rectitudinis tramite, vel veri Dei cultu, Pr undarunt,
i. e. maxinie cumularunt, tot g ge istis immerserunt. Eo sensu
verbum et infra i , s. et ses. II, G. (mo Profundurunt Uefectionem, i. e. magnopere desciverunt) adhibetur. el, si rit Vr D de violimurum mactatione accipiamus, strictoliationes et declinutiones per ἐν δια δυοιν erunt Biolimcte sverstitis gue, contra institutionem divinam pugnantes, et ad idololatriam declinantes, ut hoc dicat vates, illos ita addictos esse superstitionibus, ut non potuerint ad sanain mentein reduci, et praefracto
contemnerent omnia consilia, omnes admonitiones. Emu Sensum
expressit Chaldaeus: et Diesimas idolis meto ictus Plurimus. rit T V, 1niactare, infinitivus Cal cum V paragogico, ut VIVN rem rere, Deut. ls,s., VIM lugere, derem. II, l2. Verbum frequentius quidem in V. T. de actorinoiorum metolutione dicitur, nec desunt tamen loca, quibus de hominum Cctede usurpatur, e. e. Jud. I 2, G. 2 Reg. lo, T. Jer. ZO, G. al, T. SE, lo. VNU ut usyndeton capio (saepe enim duo noni ina dii dein speciei cumulative juncta, eosdem qui hic exstant accentus, Merca, Tiphcha, et Athnach, habent, sive intercedat conjunctio, ut Gen. s. 2. Jerem. 23, II., sive non, ses. Id, T. . et Do praeter hunc locum semel tantum, Ps. Io I, X., legitur, sed cum Samech seriptum, UMID, quonio do et noviro loco partem librorum olim habuisse, testis est Drusius. Illo vero Psalmorum Ioeo non dubium, quin et Zosit substantive capiendum, denotetque declinutiones, i. e. peccata. crimina. et V, Mira Et ego. Jova, ous ligatio ero illis omnibus, id est, ut Chlildaeus recte: sed ego adducum cISti-gutiones eis omnibus. Ultorem se fore Israelitis Io va minatur, quod adeo pervicaciter Sequantur pravas Superstitiones. Sunt, qui verba hebraea ita accipiant: quamvis ego fui eis omnibus
correctio, ut erimen Israelitarum augeatur, quos Deus per silos prophetas non destiterit ad sanam mentem revocare, q. d. non QSt quod excusent se lapsos errore et ignorantia, sed fuit pervicax obstinatio in illis, quia non cessavi rectam viam eis mori-
trare per prophetas. Nos in simpliciori Chaldaei interpretatione
nequiescimuS.I. V DN )ndim) S: Ego novi Ephraimum, i. e. , expli-eante Chaldaeo, coriam me revelata sunt Dolet domus EPArctim. 32 ad Et Israel, i. e. crimina Israelitarum, non est obaconditum 'a me (Ps. sis, G.), cf. infra S, II. I 'nNunc enim Scortetri ceteros fecisti (ef. ad a, tu. S. , O hraim, auctor fuisti alii rum deficiendi a cultu Jovano
73쪽
e tribu Ephraim enim ortus erat Ieroboam, primus Israelitarum rex, qui superstitiosum cultum introduxit. Femim etdiar Pollutatus est Drael, cf. infra G, Io. IlIERONYMUS: si O, inquit, aeto Ephraim, id est, Ieroboam, a quo seductu S eSt populus, et omnes reges, qui eum dignitate et scelere sunt Sequuti, et Israel non est absconditus ta me, id est, decem tribus, quia fornicante rege contaminatus est Israel. Rex primo coepit a Dei cultu fornieari,
vitulos aureos cupiens adorare, et volens SequutuS eSt populus, paremque impietatem pari studio compleverunt.
sua, non in hoc ponunt studia sua, ut retiertiantur αd Deum
suum. Simili modo verbum Irad usurpatur Coh. I, II. Uinet nigrim, 'ab - VN dedi, adhibui, cinimum meum rad quiaere dum sapientiam. E Paral. 22, I s. Et di b dra Dd tradet, is en nradiri m)b ntino tale, adhibete, cor Destrum utque αnimum vestrumctu quaerendum Ioueum, Deum Begirum. Cf. locum paralleluin infra T, Io. LXX: oon Mo,καν τα διε βουλια αυτων του ἐπιστρεὶ αι πρόσ τον Θεον α rior. Vulgatus: non dαbunt cogitationes aucta ut revertetntur αd Deum suum. da pI DN:or n: Nam viritus goortαtionis in medio eorum, i. e. interprete ChaIdaeo, niam viritua erroris, s. idololatricte intret eos. Idem interpres hujus Versus verba postrema, et, V)m thra et Ioueram non cognoscunt, recte sto explicat: et institutionem a Domino non gucterunt. 5. Prius hemistichium, ridida Emir ' --- recentiores interpretes iere reddunt et revoridet, I. e. testatur, Sive, ut Alii,
de poena, in futuro: testiabitur elatio, fastus, Iaraelia in Dotem eius, collata simili sententia Ies. I, s. mn rin y di m D
in facie Oua. HVerbum Gaon 'Paeas, , addit in Commentario, si Septuaginta et Symmachus interpretantur injuriam, Aquila et Theodotion averbiam. Quicquid igitur fecit Israel, vel superbe
agens contra Dominum, vel in injuriain creatoris idola venerans, respondebit in facie ejus, ut non abeat impunitus. Sed reliqui veteres consentiunt in eo, quod verbum I me humilis, depressus fuit interpretantur, quem significatum sane haud raro obtinet, veluti Ps. II 6, o. niret 'metar deseressus sum, affigor, Belementer ' cf. ibid. Vs. GT. Ies. II, d. Zaeli. IO, 2. d. Culi I, II. I, Id. Hinc LXX h. I.: καἰ iαπεινωθὲ σεται η υβριe του εσοαηλ εισπρυσωnον αυτου. Syrus: et humiliabitur Iustus Iaroelia coram ipso. Chaldaeus: deprimetur gloria Israelis ipsis vectαntibus, i. e. adhuc in patria terra exsistentibus. Quem sensum non dubito alteri praeferendum esse. Bera h. l. fiastum notat, ut ses.
74쪽
et inprimis Obrstim (Vs. I. s.) corruent, in calamitates incident(ut Ierem. 6, ib. 8, I 2. , Per s. Ob imPietatem Suum. HIERO-NvMUS: si Populus Ibem J et reges in iniquitate sua
pariter corruent, Sive infirmabuntur, ut qui sortes erant in scelere
infirmi ad Dominum redire cogantur. mmmca EI Corruet elium sucu cum illis, Israele et Ephrativo, quia cum illis peccavit, d, lo. 2Reg. I 6, 3 2Parat. 28, 2. HIERONYMUS: , , Et hoc non solum eveniet Israeli et Ephraim. id est, decem
tribubus et regibus earum, ut ducantur in captivitatein; sed etiam Dulas, id est, duae tribus, quae regnabant in Ierusalem, geque riv ur vestigia captivorum, ut quorum imitantur scelera, imiteuturet poenn m.
c. mi in rendi et pet, et v et ' pnna et resut Etiamsi cum ovibus guis, et cum hoυibus xuis, i. e. cum oblationibus suis, ut recte darchi, estnt ud quαerendum Iovum Verba Ni N EAn rnm Chaldaeus reddit: od quaerendum institutionem et Domino, quomodo idem interpres eandem phrasin expressit Zach. 8, 2 l. et Onkelos Exod. IX, T. Cf. 2 Paral. II, IG. 2U, d. de,
Non tamen invenient eum, i. e. non impetrabunt poenae reIni sionem, non gratiam et nuxilium Iovae, sed punire eos perget
usque ad ruinam eorum. Vnd ybri Subtraxit ge ab iis, collato Arabico O gialaus euectgit, Progressus est. A. Schullens ad IIaririi Conseas. I. p. Id. et in Clauet Diotector. p. 2so. confert Arabicum exta exuit, extriaruit, atque formulam in Achmedis
Arabsehali Historia Tlinuri obviam, bis ut d i Elam exuit
eae in erio metrium Suiam, i. e. imperium renunciavit. Ita et nostra hebraea formula indicari observat repudiationem seminae, qua penitus exuatur omnis ejus cura. LXX: υτι ἐξεκL1εν απαυτῶν. Syrus: quoniam 8 αrαUit se ab eis. Eadent gententia Mieli. 3, a. Prov. I, 28. Chaldaeus: subduxit se praesentiae meae symbolam ctb iis. HIERONYMUA: ,, Non solum Israel et Ephraim ibunt cum gregibus et armentis ad Dominum requiren dum, sed etiam Judas, de quo supra scriptum est: ruet elliam Iudas cum eis, hoc habentes omnes certamen, ut quem praevaricationibus offenderant, hostiis placare nitantur; et non invenient quem requirunt, quia a recedentibus et ipse discessit. i. mma In Iovia perfido egerunt, violata fide coniugii allegorici, quod cum eo contraxerant (ef. I, 2. 2, a. i. 2 l.), de cujus violatione verbum ' a Z et usurpatur Ierem. I, 2D. : a tira an 'i et Profecto sicut perfide Ggit uxor ab amico suo desciscens, itu Perfile ctgilia in me, vos, domus Israelis, ctit Iouea. Quo pertinet, quod nostro loco additur: ibet dri gi d et 2 v I nam filiis Glienos Pepererunt, i. e. Spurios, t mr 22, uti supra E, G. voeantur, degeueres, alienog a fide
75쪽
et moribus Israelia. Cf. Ies. 5T, I. Non tantum patres pessimi idololatrae sunt, sed filios etiam suos ita corruperunt, ut meliora de iis sperari non potuerint. uriri et dro dradi Nunc igitur comedet, consumet eos novilaritum, S. merasiS, videlicet sortes, possessiones eorum (ita pin Jer. Io, I 6. Ps. do, i S. Thren. 3, 2d.), i. e. vel, post menstruum tempuS, i. e. brevissimum, perituri sunt cum suis facultatibus, vel, per Singulos menses devorabit eos hostis agrosque eorum. Ita Chaldaeus: Nunc iacduciam contrra eost Populos Per g gulas menses, et diripiant fructus terriae eorum. I iERONYMUA: ,,Quia igitur hoc fecerunt, non multo post tempore, non annorum spatiis infinitis, et utSοlitus eram prius longe post futura praedicere; sed nunc et in praesentiarum adveniet Assyrius atque Chaldaeus, et devorabunte OS eum partibus, sive cleria suis, id est, cum poSSegsionibus, quas in divisione terrae ad mensuram funiculi susceperunt. Legamus Regum et Paralipomenon libros: et inveniemus Sub rege
Phaeee, qui regnabat decem tribubus, venisse Tiglathphalasar, regem ASSyriοrum, et magnam partem populi Samariae in Assyrios tranStulisse, quo tempora apud Graecos secunduS annus primae Olympiadis fuit, et apud Latinos, nec dum Roma condita, Albae vicesimo anno Amulius imperabat, quem poStea Romulus regno pepulit , Inter recentiores interpretes sunt, qui Ein h. I. pro novilunio capiant sex Num. 28, II. Id.) et id pro omnibus Dinnino festis, ut seq. I, II. Id. Ier. 2, 2 i. supra 2, la. Amos.s, 2I. di etiam velint, ut sensus sit: tantum abest, ut feSta eorum, in quibus sacrificabant, Jovam ipsis propitium reddant, ut potius
ipSos eum Suis possessionibus consumtura Sint .
S. interpretum haud pauci, ut Abar benei, Michaelis, Dathe,
Mariger, hoc Versu novum sermonem inchoandum existimant.
erum ut in iis qui praecesserunt Versibus, ita et in his qui Sequuntur, vates pergit utramque, Israeliticam et Iudaicam, rempublieam castigare et poenas denunciare. Hieronymus etsi hic Seeundum Commentariorum in nostrum prophetam librum incipiat, tu ipsa interpretatione tamen quae sequuntur cum Superioribus conjungit. Hypotypo si eleganti hostis jam imminens sistitur, cujus adventus buccinarum et tubarum sonitu Ephraimitis et Benjaminitis denunciatur. Clangite huocinia, cf. derem. - β. 6, l. Ioel 2, I. mpnan In Gibeo urbe, vid. not. ad Jud. is, l2. Tvlso go. clangite in Ramo urbe, Jud. Is, II. UlERONYMUS: , , Clungite bucoitia ta Gubctet, cujus etymologiam in colles Septuaginta transtulerunt, et iubet in Numet, quae interpretatur excelso; istae autem duae sunt in tribu Benjamin vicinae Ribi mutuo civitates, id est, Gabaa, in qua natus est Saul, et Rama, quae est juxta Gabaa, in septimo lapide a Ierosolymis ita, et quam rex Israel occupare conatus est, ut exitum et introitum clauderet tribui Iudae. In Gabaa itaque et in Rama siv
76쪽
elara bucetna et tuba personate, quorum buccinia pastoralis e f. et cornu recurvo emcitur, unde et proprie Hebraice So P hctr. Graece κρατίνη vppellatur. Tubu autem (m irri) de aere esset tur, vel argentο, qua in beli is et solennitatibus concrepabant.
nes mae Voc eramini LethαBene, vid. supra a, Io. PUNI Post te, o Lenjamin, scit. imminet hostis; jam enim subegit sibi terrain Ephraim. HIERONYMUS: HPulchre dixit. quod Bethaven post tergum sit Benjam in ; ubi enim tribus sinitur Benjamin, haud procul in tribu Ephraim haec urbs condita est. s. mindrin dran im Vra nucib d DN Ephraim in desol
tionem erit die correptionis, vastatio ei obtinget, quando Iova suam in Ephraimum castigationem exsequetur. Verbum femini num : Vra jungitur nomini et Idri, nomina enim populorum femininu esse solent, quando ut Iuulieres introducuntur; cf. supra 2,2 l. Alii iurarim pro secunda persona habent: Num tu, o Ephraim, in desolationem eris. in et Net vi In VIn trilibus Israelia indicavi firmαm, certiam futuram correpti ,-nem R. poenam, certo Sup-r illos, Judaeos (Vs. o. B.) et Israelitas venturam; cf. De ut. 28, os. o. et det Fuertini enim et adhue
sunt (ita Praeteritum et supra E, T. d, i S.) princi lea sudue, qui
malitiam pοpuli coereere debebant, profusi in omnia scelera atque peccata, sicut illi, qui termino a moueent, Deut. Is, Id. ET, ET . Prov. 22, 28. , dum et leges divinas impudentissime violant ses. Ps. II, 3. V Dcii 'nam fundument et destruuntur, quiclfaciet pius y , et bona civi uni vi ac fraudibus nil se rapiunt. Trαnsferre terminum proverbiali sermone dictum videtur de illis, qui leges majorum, quibus homines in ossicio continentur, temere immutant. GROTIUS : ,,Transit saepe ab hoc regno in illud, ut utriusque peccata ostendat, et poenas praenuntiet. Terminos libli ominibus constitutos movere crimen grave (Deut . is, Id.), quantum ergo constitutos a Deo terminos, id est, legem g quod secere principes Iudae, ut Abasus, 2 Reg. I G, Io. seqq. Vix dubium, exprimi isto simili effrenem peccandi libidinem, nullum amplius ni Odum, nullam verecundiam observantem. TUEN Vm,bs ideo Suer eos. principea, es undam, Ps. sis, 25. Threh. a, II. V aD Sicut Gquus, quae ultra ripas aut littora . effusae nullis terminigae contineri patiuntur, des. 8, T. Jer. Id, Id. 'r IN Furorem
meum, supplicia, Jes. s, i S. ID, G.
II. p EI OPPressus est Ephraim ab hostibus, gentibus barbaris. V DE U I Contritua, fractus Jes. β8, Π., Velut arundo, Jes. d2, d j judicit, i. e. justo meo judicio, e L EZech. 22, 2s. Genitivus est em cientis, ut d VbN VIV α Deo Percussus, Ies. 5Z, d. Verba pCy et ad οppressionem significandam junguntur quoque De ut. 28, II. I Sam. I 2, 2. d. Icrem.
77쪽
22, IT. Arnos. d, I. 3 3: 'n' et Nam noluit, s. proposuit sibi, Gen. IS, 2T. I Sam. I 2, 22. ribi' Et isit, i. e. ire voluit, sectari ei placuit, asyndeton emphaticum, ut I, 2. I, I. IX ridi Posti, rueculum (ita nomen 're et des. 28, Io. II.) subaudiunt plures:
Hon metim, Sed suum, quodcunque scilicet reges cum comitiis populi, vel populo consentiente Deerunt, quo pertinet mandatum
Ieroboami de vitulia (I Reg. IE, IS . , et Achabi de Baal colendis,l Reg lG, Z2. Mallem cum R. Tarichum verba ita capere: Propterea quod consulto Pergit in vict mctta Procedere Post metridulum Dei et injunctuin de via mala, idolorum cultu, non persequenda. b Urim et Abu-Walid ait denotare Procedere in reuliquia et in eu Persistere. Sunt, qui 'ae pro N et Bunitus (quod Job. I S, XI. m scribitur , positum capiant, ut Livettius, qui plura commutationis literarum dentaliurn rudet exempla attulit, v. e. prire et pira risit, et odie exultavit, ejusdem sunt significationis. 2 m d&b Et ego flavi lineo Ohrctimo ero, Ps. Is, I 2. Job. d, I p., es. BOCHARTI Hieroet. P. II. L. IV. C. 25 T. III. p. 5 Id. sqq. edit. Lips., qui lenta Dei judicia coni parari ait cum vitio, quod a linea vesti accidit, sensim enim id inolescit, ita ut, quod prius solidum atque integrum videbatur, tandem tacito morsu conficiatur atque exedatur. met, nam raram Et sicut Putredo, s. caries (Prov. I 2, d. Job. 13, 28. , quae lignum morsu tacito ac lento corrodit et perdit, domui
morbum suum, i. e. Suae reipublicae statum corruptum, atque
ad exitium praeeipitem, qui et Ieg. I, s. cum morbo comparatur.3 id VN VTiron Et sudet purulentum suum vulnus, tale enim purulentum ulcus, cujus ganiem exprimunt ( medici, et hoc modo curare solent (cf. Ies. I, G. , nomine n in indicari, suadet
nexus cum Domine comparationis ratio, et veterum interpretum auctoritas. Nam LXX verterunt Triν oδυνην αυτου.
Chaldaeus dolorem suum, cuin quo consonat Syrus. N-bN IDit Ohrctim ad auxilium quaerendum non ad Iovam, Percussorem suum (Jeg. s, II.), cujus opem quaerere debuerant, sed ad Assyrium, quod ipsum vates eis iterum iterumque exprobrat, vid. T, I l. 8, s. I 2,2., et ob eam caussam minatur, Assyrium lare regem illorum, II, 5. , ipsosque comesuros Tegimmundas in terra Assyriae, O, I. Assyrii regis auxilium primus
petiit Menahemus, qui, ut in regno confirmaretur, Phuli mille talenta argenti dedit, 2 Reg. Isi, Is ., tu in Hoseas, Elae filius, qui ut cliens iiduciarius se Assyrio subjecit, deinde vero in eum rebellavit, 2 Reg. IT, I. a. ridici ' Misitque etiani Iuda πρεσβει , legαlos, uti additum a LXX, U - N ud regem Iareb, quod nomen et infra Io, G. obvium: alii ut Aben-Esra, ut
78쪽
nomen proprium urbis Assyriacae, nusquam alias tamen cornmemoratae, alii regis alicujus existimant. Sed tum requireretur
et ' i, ari, quem ad in adum dicitur et ' ibrari 2 Sarii ii Id. I, l8, imbis' Iibu in I Reg. I. et 2. et d, l. dicitur, inre Si ui 2 Reg. 6 I , item 'ri' i in ribu I 2Reg. I S, t T. Sumimus cum pluribus
melioris notae interpretibus pro futuro verbi litigure, α - versari. ante quod subaudie lum vim re (ut mox Vs la. , ut sit:od regem qui litem intendet, sive maligna redversethitur. Vel potest desumi a verbo illo ut nomen derivatum Im, αdueersuPara in lite, cdvergiarius, prout et nomen est et v , cujuS PitIralis, ' et '' αdυergiarii mei, exstat Ps. I S, t. Hinc Chaldaeus: et miserunt iad regem, qui Beniet, ut ianimadυerliat in eos. Confer, quae mox ex Hieronymo adferemus. Eo nomine vix
dubium significari regem Assyrium, cujus auxilium Ahagus adversus Israelitas implorabat, 2 Reg. IG. T. S. Jes. I, l . Neque enim ad Israelem sive Ephraimum referenda sunt verba ridia; et ' nbum N, sed ad audam . nam quernadmodum verba moN-FN d EN respondent illis, nostri Versus initio, rem 33n-nN d DN, ita illis lim ubi re rimm respondent haec cim tib Uv N n Em. IlILRοNuntis: se Ubi Septuaginta posuerunt Ictrib, nos juxta Symmachum ultorem (εκδικον, vel ἐκδικητην vertimus; nam Aquila et Theodotion judioem interpretati sunt. Quod autem Iarib ultorem significet et judicem, nomen Gedeonis ostendit, quem quum cultores Baal expeterent ad supplicium, eo quod lucum Baal arasque evertisset, respondit pater, ulciscα-tur se Lucti, aut judicet eum Lual, et appellatus est, inquit, Ierobbaal (byam, Iud. 6, 32.), id est, ulciscatur ae Lααἰ. Intelligens itaque Ephraim infirinitatem suam, et Judas vinculum Suum, quo cunI decem tribubus peccato fuerat colligatus; non a Deo, qui solvere poterat, sed a rege Assyriorum quaesivit auxilium. Legimus (2 Reg. Is . , quod sub rege Menalieni, qui decem tribubus praefuit, Israel Assyriis dona transmiserit; et Iudas sub rege Achag praesidium flagitarit Teglathphalasar regis
Assyrioruiu, qui eos adversante Deo liberare non potuerunt, nec Captivitatis vinculum solvere. di m It ille, rex Assyriae, quem non diversum esse a cim tam ex hoc ipso, quod de utroque Pronomen singularis numeri hic usurpatur, quam e loco infra Io, G. apparet. cID, Nun, bd Mi di, Non poterit fictrictre Bos, reipublicae Vestrae opitulari. Cf. G, II. T,I. Ies. 6, Id. Eadem imagine usus CICERO EPist. ad Illio. 2, I. Si omnes, ut Gequum crαt, 'vererit, fiamen non minus esset probandet medicinia, quiaesiancti et villogias PGrtes reiPublicue, quom quiae exseciaret. ves, in det a rim Nec recedet per illum a Bobis, Judaeis, foedum Bulnus, non medebitur vobis. Verbum Vm απαξ λεγομεν ον e Du- venit cum Aramaico Ni a. cf. Vna remotio scit. ligaturae, Sa
79쪽
Id. Cur Assyrius atque aliquis alius auxiliator vulne ii salutarem adhibere medicinani non possit, ea ratio est, quia plaga illa non tam est inflicta ab humana, quam a divina manu, atque ideo ab uno tantum Deo obligari atque sanari potest. 'D N 'Idr'des, dinUD Nam ego insicr leonia ero Ephruimo. De nomine n Ej, quod et infra id, T. Ps. DI, II. et locis quatuor aliis indubie est leonis nomen, pluribus egit BOCHARTUS Hieroet. P. I. L. III. C. I. T. II. p. 8. edit. Lips., nigrumque illo leonem proprie designari evincere studuit. Alii rugientem notari putant, eo II. Job. a, IO. 'DI Leunculus, λεσντισκοσ, uti patet ex EZech. Is, 2. I. Cf. Boeliartum I. c. p. d. Haud infrequens Hebraeis,
Deum severius castigantem, et in impios atroeius animadvertentem, prοponere ut leonem, qui e lustro suo prodiens obvios discerpit et dilacerat, nemine obsiStente. Vid. Jes. al, d. Id, II. Jerem. 25, IT. I S. Thren. I, 2o. Iob. ID, IG., infra II, T. 8.' N Ego, ego, inquani, omnipotens Deus; eadem ejusdem pronominis emphatica repetitio Jes. dZ, 25. ribera piri tare Napium, s. lacerabo (G, I. , Chaldaeus: Frit pN Oscitam, et abibo . divide Tollum, auferam, scit . praedam, ut I Sam. IT, Ii. Venit leo cum urso mi rio a sustulitque ovem des grege. , a d PM Et nemo
erit, qui eripiat, Deut. 32, 3T. Mich. β, T. Ps. T, d. si , 22. Supra 2, I 2. I s. 'n pu - bee ridim N ibor Ibibo redibo ad locum meum,
quod Chaldaeus sic exponit: ctumeriam Priaesenticte meiae Symbo lum, revertetr in habiliaculum actnotitialis meae, quod est in coelis, cf. supra Vs. G. Egech. II, 23. Locus Deo hic tribuitur tropo a leone sumtο, quasi dicat: sicut leo revertitur post rapinam in
locum, s. lustrum Suum, Deo relictum amplius curat, Sic ego quoque revertar in locum meum, i. e. non ampliuS curabo, Iudain et Ephraimum. ny Donec reos ae unosciant. Chaiadaeug: donec iagnosOαnt se Pecciasse. UEN Neum se declarαυit,
agnovit, Levit. a, II. 5, d. Verba, quae fieri, esse, vel agere significant, interduiu pro rei cognitione dicuntur. Vid. GLAssii Philolog. S. p. 225. edit. Dath. Et qucteretnt facient
meαυξ, i. e. auxilium a me implorent, non ab exteris regibus.
Quaerere Dotem alicujus est aliquem deprecari, ut propitio vultu respiciat, et Ps. 2T, 8. dri, 'TZ In ungustia quae eis est, cf.Deut. d, ZO. mar Imne, i. e. sedulo et anxie me requirent, prout solent qui diligenter negotiunt expedituri sub ipso aurorae Crepusculo ad opus se accingunt. Cf. Ps. 63, 2. Ies. 26, s. Job. 8, β. m ne ' poetice positum est eum Nun paragogico pro 'bre . ita ut sussixum, omissa particula, immediate verbo git junctum, ut Ps. θ, 5. et pro tecum commorabitur. Sequuntur Versu priino proximi capitis verba inutuo Seso Cohur- tantium Israelitarum, ut Jovae auxilium implorent.
80쪽
Doeet primum, quodnam consilium capturi sint Israelitae, tribulationum stimulis conlpuncti, et quomodo ad bene Sperandum excitent moerentem animum (Vs. I - I. . Carpit deinde graviter illorum inconstantiam ac levitatem animi, quum ipsis tam Sit misericordia mοmentanea, et sibi in externa atque fucata sanctitate magnopere placeant, quum tamen procul absint a Iegis ob- Servantia et misericordia, qua nullum est magis acceptum holocaustum (Vs. d- T.). Reprehendit deinde Gileadem, quia consilio plane scelerato, ut alios a templo veraeque religionis cultu Prohiberet, cum sacerdotibus conspiravit (Vs. 8-lo ). Ad extremum duabus tribubus eorundem criminum contagionem objectat
. Arctissime hic Versus eum superioris Capitis Versu postremo cohaeret. Loquentes inducuntur Israelitae, ut ad meliorem frugem revertantur sese invicem cohortantes. Subaudiendum
igitur ' treb, quod veteres omnes expresserunt. : Dedi : bri, mi labe De, agite, revertiamur cid IOυαm, poenitentes, CL Supra I, 5 Thre n. Z, do. θ, 2I. et similem Imperativi verbi constructionem Gen. II, 26. 22. Jes. 2, 2. Ps. DS, I. t V 'Imm ille rαPuit, s. discet sit, Ianiavit, sauciavit, ut leo unguibus, ef si, li. Idemque, non Assyrius, aut alius quisquam (β, Id.) εαnubit nos, ut medicus noster, Exod. i5,26. Locus plane similis Devi. 32, 3s. Cf. et infra T, I. id, d. RPercussit nos, subaudiendum Vau conversivum, ut infra S, IE. ridaDetro' Ipseque, instar chirurgi, Obligαbit nos, vulnera nostra, Ies. I, G. Job. S, I S. I IERONYMUS: curctbit nos, et in Commentaris: , , Pro eo quod diximus curabit, omnes similiter transtulerunt Aorooσει : proprie autem p orta appellantur linteola, quae
ingeruntur vulneribus, ut putridas carnes comedant, et extrahant purulentias; artisque medicorum est grandia vulnera Iongo sanare tempore, et per dolorem reddere sanitatem. Chaldaeus: et qui
cladem nobis induxit, refocillabit nos. Sensus: qui calamitate nos affecit, Jova, idem ille et restaurabit nostram felicitatem. 2. Ino cabit nos, valetudinem, novam quasi vitam nobis reddet, i. e. a miseriis nos liberabit, felices nos reddet, cf.Ps. d , X. md n Post dies LXX recte verterunt μεια δυογν ἐρασ, Post biduum, sequitur enim ' Patri dis tertio, i. e. pοst paucos dies, s. intra breve tempus; binarius nuine rugin V. T. passim paue talem indicat, vid. I Reg. IT, I 2. Jes. I, 2I. IT, G. Jer. I, Id. NOLDIUX Not. i565. ad Concordant. Hirtioular. Bd nostrum locum vere liaec observat: ,, Post biduum et die tertio Ebraismus est pro deincus, vel POεthαο. Nam solatur Se Pom