Scholia in Vetus Testamentum in compendium redacta

571쪽

hemistiehio. ierin nonnulli non diversum existimant a Chr.

Verum quum nusquam alias pro ar 'd usurpatum reperiatur, atque vates in toto hoc contextu ad certa quaedam facta, quae tempore exitus ex Aegypto et expugnationis terrae Cananaeae evenissent, respiciat (vid. Vs. seq.); equidem nullus dubito adstipulari Hebraeis interpretibus, qui observant, respicere Nostrum ad ea, quae Iud. I, 8. Io. narrantur de primo Israelitarum oppressore, Cuschan Aisohuthaim, Syriae seu Mespotarniae rege, qui ab Othniele bello fuit superatus, populusque Jovae auxilio ab ejus tyrannide liberatus; hemistichio altero verο, moram Pte v N contremuere ciuictera, i. e. tentoria terrαe nidiun, respici ad ea, quae Iud. G. et T. de Midianitis a Gideone devictis leguntur. Quae duae liberationes eo fuere illustriores, quod prior fuit omnium prima, et quidem e manu potentissinii hostis, Mesopotamiae atque Syriae regis, posterior Victoria erat adversus immensam hominum multitudinem, et paene sine hominum opera, terrore divinitus in hostes immisso, qui sese mutua caede confecerunt. Has victorias et insignes liberationes, eo adfert et commemorat propheta, ut animum genti suae oppressae et anxiae adderet, fore, ut Deus parem in eorum liberatione potentiam sit exereiturus, si pariter ad ipsum converterentur. Ita Chaldaeus: quαndo coluit domus Israel idola, tradidi eos in manum Cusohana celerati, ged quondo conversi Sunt, ut exsequerentur legem, edidi Osis signa et fortiora fucinoro, et liberavi eos s manu

ista dicere poterat, quod animus acti temporis imaginibus adeo totus repletus esset et captus, ut interfuisse rebus gestis sibi ipse videretur propheta.

tuos j currus, inquam , tuos conscendisti in palutem y populi tui nempe. Respieit ad diffssum sinum Arabicum et divisum Iordanem, ut transiret populus Ilebraeus, ac Iovam tunc dicit conscendisse currus et equitatum suum, quia potentissimum auxilium populo suo tum subministravit; sicuti cum rex aliquis, conscripto exercitu et expedito milite, fert suppetias sociis Iaborantibus. Ante risim' subaudienda est particula b, ut sensus sit, Deum

conseendere equos et currus suos ad ferendam suis opem. Quae hoc Versu commemorantur JoTanac potentiae documenta praecesserunt quidem ea, quae Versu Superiore erant commemorata

572쪽

hostes. Suscitari arcus dicitur, ut Ps. So, 2, in v j suscita

fortitudinem tuam. Eimclii ''yra interpretatur j D ad nudiatus,manimes talus fuit arcus tuus, i. e. ην, T dis tuet, robur tuum, quasi verbum significationem mutuaretur ab d y, uti plura verba mediae radicalis quiescentis et teritiae radicalis quiescentis significationes invicem permutare solent. Ita Ieg. 32, II. est Tradu exue te et nudet te. Et Ies. 22, G. rara mν ' Ω et Nir nuduoit, deprom sit scutum. Hinc supra 2, lo. 'IUest nuditus eorum. Quod autem ctrcus dicitur nudutus respicit ad morem Veterum, arcum, dum otiosus est, in theca recondendi, qualis dicta est Graecis reo Dioc, Latinis corylus, Arabibus autem

et ; unde nudare orcum idem est ac depromere,

quemadmodum Arabibus nudua, usurpatur de gladio strieto, evaginato. N nata a n didici Ius iurandet tribuum, dictum, i. e. illa omnia fecisti, ut promissis stares jurejurando confirmatis tribubus, te ipsis terram Cananaeam possidendam daturum egse. Vid. Gen. Io,18. Ps. In S, s. Genitivus rarita a, tribuum, obseetive signifieat, i. e. jusjuranda tribubus populi tui factu, ut supra 2, S.IT. y re dUm d 'N ' antra, ad quem Ioc. vid. not. UNVerbum, decretum (ut P . Ti,'s. Job. 22, 28. , cum praeeedeu-tibus per appositionem est connectendum, hoc sensu: ob Serino nem promissum ae jurejurando confirmatum tribubus haec omnia fecisti. Ita Chaldaeus: reueelando reueelatus es cum Potentiα tuct, Propter foedus tutini, quod cum tribubus Berbum tuum P igitin secula ipsis. STELDEI. Irchiue Vol. II. p. d22. verba U ' a et V r ra sic interpretatur: jusjurcindet sunt Nirgae i. e. plagae dicti seil. divini, i. e. jurejurando populis tibi inimicis poenas te inflicturum esse dixisti (Exod. 23, 22 - 32. noti. Deut. C. T.), quare non poteS non arcu ni depromere ad immittenda in hostes tela. Trita a Nirgiae, puniendi instrumenta, Ies. D, d. infra V s. la , sunt poenae ipsae. Illustrari hunc locum posse censet simili Iob. 2D, 2s., ubi de poenis, quae impios manent, dicitur: ''UN VFI Naa, quae verba hoc dicere putat: et haec est hereditas, S. Portiυ, quae ei a Deo dicta, destinata est. Verba T)N-sa Ira rari naalii vertunt: fumino fidisti in terret, et ante FIN subauditu, coli. Job. 28, ld. san et eo in se e tris fluvios fidit; alii: fumina filiati terram, i. e. iidisti terrain in flumina; ita

videlieet, ut fluvii per eam decurrerent, atque Sic copia aquae suppeteret populo in locis aridis. Tangi hic plerique existimant historiana, quae refertur Exod. II, 6. Num. 2o, II., ubi legimus, Aquam e petra eductam fuisse, quae exercitum sequuta sit fluminis instar, ac potum populo affatim praebuerit. Quo pertinet et illud Ps. 28, Id. eduxit fueritu e rupe et descendere fecit ut fumiNα αquam. Eodem nostra verba retulit Chaldaeus: acidistii ve3 fortes, et manarunt fluminet inundantia terram. Obvertit

573쪽

quidem Selinurrerus, illum eventum gi spectasset vates, eum proi IN ponere rata vel ae,q debuisse. Nos tanten nobis vix pos- humus persuadere, poetam philologica in seligendis vo-eibus usum fulgSe. Io. ' vo MN Viderunt te, i. e. cum vim tuam senserint, Contremuerunt montes, quibus alii reges et principes terrae Canaan significari existimant, alii illud spectari volunt, quod Exod. Is, l8. narratur de monte Sinai in promulgatione legis fumante totoque contremiscente, eo quod Jova in igne aditum descenderet. Ita Chaldaeus: in petiere otione tuo suer montem Sinai Biderunt gloriαm tuαm; commoti sunt montes. Quum

tanten eorum, quae in Solenni legis promulgatione evenerunt, jam supra V s. d. d. facta esset mentio, nos adstipulamur Selinurreri sententiae, etiamnunt Sernionem versari in describendo itinere agminis Israelitici per deserta Arabica, duce et rege Iehova. in Iueo egi Vateg, ut, quoquo Se convertisset Jova, timoris omnia plena facta esse edisserat. Maximi igitur consummatique terroris imaginem ut exhiberet, fingit, naturam adeo universam penitus concitatam fuisse et perturbatam, montes contremuisse, cοelo imbres delapsos egse, saeviis se mare turgidum. Quae si Singula urgere,

atque ad Ter uni vere gestarum Narrationeni conferre atque examinare volueris, feceris omnino rem a niente et Sensu vatis alienissimam. Neque enim in hujusmodi picturis poeticis singula georgin, quid quani valent, sed sunt omnia conjunctim spectanda, estque rei quasi sunt ma sola tenenda . Verbis D 'V 'ri' et 'ae' terrae mutum indigitari, sponte unusquisque intelligit. d V d i ny Imber tiquorum fronsivit, omnia inundavit. 'ns de aquaevi irruente ac inundante dicitur quoque des. 8, 3. et Dan. II, o. do. - i 3p et rin and Edidit chyssus Bocem Suαm, mare concitatum fragorem edidit. 'ri c,' In αltum munus avus sustulit. sed 'I elliptice positum pro D, di aut canae, et pendet verbum a nomine d)VN. Munus nutem mctris e N natura hujus loci non possunt esse nisi fluctus tempestate saeviente innitum sublati exaggeratique. Ceterum locus Ps. ii, li. sqq. habet quidem cum nostro notabileni aliquam similitudine ru, potestque ex eo dicendi quasdam formas petiisse Chabacucus; nec tamen alius, quam qui in verbis conspicitur, inter utrumque consensus est; nam Psalmus agit de transitu sinus Arabici, ad quem Iocus noster nequaquam poteSt transferri. SCHNURRER.

I. ribdi rim' uiueti Sol et luna stetit in habiliaculo

in coelo, quod haud incommode solis et lunae habitaeulum dieitur. Historia habetur Ios. lo, II. subsistit sol et Iuno alefit donec sese ultus esset Populus de inimicis auis. Et paucis interiectis verbis: stetit gol in medio coeli, et non festinaυit occumbere spatio circiter unius erilegrae diei. Chaldaeus: quando

etiam edidisti signo Ioatiae in Planitie Gibeon, sol et luna

574쪽

substituerunt in habilαlionibus auia. est dictio penaeuta, unde patet, Ite in fine paragogicum esse. rim et V p a m di, Id lucem fugittarum tuetrum, Jova, αmbulα-runt Israelitae adversus hostes suos, ctd splendorem fulguris hastae tuae. Sagittae Ioueae dicuntur fulminae ut Ps. I S, I S.IT, IS. Iad, 6. - m V p et fulgur hastae est ejusdem acies Inieans, ut Nah. 3, 3. Respicere videtur poeta ad idem illud quod Jos. Io, Io. II. narratur, immissis fulminibus et grandine

a ovam populi sui hostes delevisse; nain etsi textus meminit tantum grandinis coelitus demissae, tamen quum grandinem comitari soleat aut praecedere turbo, procella cum tonitruis et fulminibus, Noster hic non sine veri specie fulminum facit mentionem. Et

sane id diserte memorat IOSEPHUS Inliqq. L. V. Cap. I. g. IT. , ubi historiam illam narrat: Illio Deum sibi in Ouxilium Benisse didicit, mani sto indicio, quod tonitruet et fulmina e coelo misset fuerint, et grando deciderit solito major. Eadem ergo

fulmina et fulgetra, quae hostes Israelitarum terrebant et prosternebant in terrain, animum Israelitis addebant, eisque veluti praeibant, et quasi praelucebant, ut in procellae illius atque turbinis caligine hostes suos videre atque ferire possent. Ilinc Chaldaeus horum verboruni sensum sic expressit: POPulus tuus verbo tuo Praevaluit in robore victoriae potentiste lucte.

perυαdens terriam, eum irct triturabus gentes. , ,Verbi nyre somlemnis usus in eo positus est, ut dicatur de Iehova, universum

agmen Israelitarum ducente ne regente, audi si, a. Ps. 68, 8. v N, quod dictum est pro v Net, regio est inter Aegyptum et

Cananaeam terrain media, peragrata a populo Israelitico, gentes hisce fini ibus conterminae. Triturationem, quae in eo posita erat, ut grana e spicis eontererentur, quod estici solebat vel jumentis in frumentum inactis, vel circumacto tribulo, trans- serri apud Hebraeos ad strages, quibus copiae hostiles conteruntur quasi et eo in minuuntur, nota res est et pervulgata. Cf. LowTu

dum Populum tuum, Id setiueiandum linclum tu iam . MFuere, qui verterent: egre83us es red gutulem Populi tui uno cum Unolo tuo, praeeuntibus Aquila et versionis quintae auctore, qui, te te Hieronymo, habent: etc σωτηρίαν συν χριστἐ σου, nec non Vulgato: in salutem cum Christo tuo. Et orationis qui leni structura bene fert lianc interpretationem; possis enim ex antecedentibus

repetere vocabulum 'uν, ut alter uiu comma eandem gententiain

exhibeat qua in prius, sed pleniorem illam et magis definitam; cujus generis exempla exstant quamplurima. Sed negari nequit, primo hoc ipsum nonnihil offensionis habere, quod Jova in auxilio guis parando comitem aliquem ac socium sibi adjunxerit; deinde

575쪽

prorsus ineertum ac dubium fore, quemnam socium intelligi voluerit propheta. Fuerunt quidem non recentiores modo, sedaritiquiores etiam interpretes, qui Unctum Dei putarent esse Iesum, Salutis nostrae auctorem, velut auctor Sextae editionis, qui teste Hieronymo vertit: ἐξῆλθεc του σωσαι τόν λαον σου δια 'PUIουν ρισιών σου. At alienum hoc est ab universi carminis ratione et argumentο, in quo nihil est, quod talem sententiam Juvare et continendare possit. Malumus igitur eum Dathio 'irraret et ut synonymum aeeipere roti num Etiamsi enim populus Israeliticus vere

unctus haud esset, uncti tarnen nomine ornari recte poterat Propterea, quod esset ex universa populorum multitudine delectus a Deo ipsique dicatus eonsecratusque; consecratio nutem quis in

peragi soleret antiquissimis temporibus ungendo, fieri facile potuit, ut permutarentur nomina Saeri atque Uncti, et hoc de illis etiam usurparetur, qui sacri essent et haberentur, etiamsi locus haud suisset unctionis solemnitati. Sic Ps. Ios, Io . tres primarii Israelitarum patriarchae die tantur ri';T' , χριστο , non quod uncti, sed quod Jovae cari sacrique essent. Ps. 28, S. r iguaeque pol sis de ipso pοpulo intelligere, ac de populi rege. Ebr

Aini v του Θεου Vs. 25 , astirmarunt complures iique praeclari

interpretes, et est omnino hic significatu a loco illi convenientis-Simus. Quibus necedit hue, commemorari a Monte falconio vetereni aliquem Graecuni interpretem, qui TIT EU reddidit rotieἐκλεκτoυσ σου. - FcI NURRER. Verba T IU UNO V V U quiadam reddunt: percussisti cu ut de domo inriseit, i. e. domus i inpii, nam particulam Hebraeis non minus atque Arabibus Genitivo exprimendo inservire, notum ; cf. not. ad Iob. d, ld. Ita 6αγ ut metaphorie e erit capiendum de rogibus et principibus. Ita Chaldaeus: delevisti ci conspectu eorum Israelitarum reges et Principes e domibus suis. Indicari autem existimant alii cegem Aegyptiorum, qui in mari rubro submergus est, alii Adonige decum, abin, reliquosque Cananaeorum reges, quos ope divina Iosua interfecit. Verum recte monuerunt alii, quum locis duobus aliis, Ps. 68, 22. et IIo, G. , quibus exstat formula uir re nomen dem proprie et collective dicatur de capitibus hostium, quae victor pedibus conculcat, illud nec hic alio sensu recte accipi posse. Ante man subaudienduin est pronomeri DN, cujus ellipsis, praesertim in stilo ornatiore, frequens e St, etiam cumlo eum nominis recti sustineat, veluti Ps. St, G. Jerem. aB, I 6. Thre n. I, la. - , pro quo hie poetice in singularipo Si tum, non tam malos sceleratosque homines Significat, quam tales, qui injusta causa infensi essent Israelitis. Sensus verborum quae Sequuntur, 'Marvny mo i re di nudando fundamentumuSque iad collum, obscurus est. Nonnullis interpretibus imago videtur desumta esse ab aedilicio, cujus fastigium disjectum, et suu datuentum adeo ad ima usque nudatum sit. Sed obstac prae-

576쪽

cipue vocabulum collum, quod quo sensu tribui possit aedi-fieio, haud facile intelligatur. Alii de imia corporis Purtibus interpretandum censent, ut pedes sint intelligendi, qui in

solo subsistunt, et quibus corpus, ut fundamento don us innititur, adeoque verba nostra ita sint interpretanda: denudasti imαa porteatisque Gil collum, i. e. maxima ignominia assecisti hostes, eos vi-eisti. Qua dicendi forma prophetae aliquoties Dei poenas minantur, vid. Jes. di, 2. I. Jer. IX, 22. Eχech. 23, lo. 2s. Nah. I, 5. Sed capitum hostium conquassationi minus apte eorundeindenudatio videtur subjici. Quare nos adstipulamur Selinurrero, Dori de fundo maris Arabici intelligenti, quod nudatuni erat

a Deo remota aqua, ut Sicco pede transmigrarent Israelitae, quemadmodum Ps. l , Id. imum maris ac terrae fundamentum retectu ni fuis Se saeviente tempestate dicitur. est Infinitivus positus Ioco Praeteriti m v. , , POStremn Rutem Verba, inquit SCI NURRERUS, , , necesse est elliptice dicta esse, nisi textunhipsunt aliqua sui parte truncatum esse dixeris, quani vero Suspicionem in antiquis versionibus nihil est quod ullo ni odo confirmare possit. Elliptica si sint verba sponte legentibus succurrit, dicta ea esse pro i. e. mure illas Obruit, coli. Jes. 8, B. et Zo, 2S., ubi inundatio dicitur ad collum tisque pertingere. - Adniodum breviter atque abrupte hoc dictum esse, nec ipse Schnurrerus diffletur, neque tamen hoc ipsum dicendi genus a vatis nostri ingenio ac more abhorret. Ceterum cum Schnurrero et in eo facimus, quod sermonem Versu hoc et duobus, qui proxime sequuntur, adhuc in conini emorandis rebus in transitu sinus Arabici gestis versari arbitratur. HNeque nos, inquit, , , ab hac opinione avertunt, quae contra eandemn Schroedero moventur dubia: nullam sic temporis rationem haberi, neque credibile esse, quod carmen in beneficio, quae ad antiqui orae tempora pertineant recensendis subsistat, et quae deiu-ceps, pluriuni Aeculorum lapsu, et quae haud ita prident in maximam populi salutent praestita essent, silentio praetermittat. Haud enim historicum agit propheta, qui res onines eodeni quo gestae es Sent, ordine recenseat, sed poetam, qui suo quasi jure utitur, legibusque, quibus ille continetur, sese minus adstrictuim esse putat; et possis, si ita videatur, in vertendis verbis V NE ', UT TU rel. uti Plusquαmperfecto tempore, quod apud Hebraeos, quibus

duo tantum tempora essent, praeteritum complecti satis notum est.

Id. Di 'D aedet radio et Perfudisti baculis suis caput

ducum Ou8. : T D non esse Piagog aut FGgαnos, sed Priaefectos militiares, duces, collato Arabico Id discernere, filia tuere, poSt Tellerum ostendit S cIINURRERUS ad Carmen Deboras Jud. 5. Vs. T. Dissertat t. p. di. In illo significatu exprimendo congentiunt quoque veteres omnes. Sumxum in Dinu respicere ad , Versu Euperiore, quo hostes Israelitarum significari vidimus, vix

577쪽

dubium esse potest. Illud vero, quod in Dd 2 est sustixum, ad seu est referendum, ut sensus sit: capita ducum Aegyptiorum baculis pertundenda tradidisti populo tuo. si Audax ex formula, , inquit SCHNURRERUS, si qua Aegyptiorum in mari Arabico ad collum usque submersorum capita baculis ab Israelitis perforata dicuntur, sed audacior fere, nec tamen ab hac prorsus absimilis illa, quae exstat Ps. Id, IJ. Id. Tu perrupisti vi tua mare, fregisti evitia belluarum maritimetrum aver αquα; taequassαsti cultet crocodilorum ectque trodidiati cibum popula, deserticolis. Chaldaeus haec. verba sic exponit: acidiali metro virga Mogis et strentios duces exercitus Phetraonis, qui machi-nαθαntur mαchincitisneg αdversus populum tuum. Ndr nnb Irruerunt inatur turbinis hostes. αd dissipiandum me, populum tuum. 'raduci di blaNbundet dra vidis Quorum exsultettio et giaudium est quasi iad devoriandum miserum in occulto. Ad bdae, Subaudiendum verbum rori, quocum conjunctus Infinitivus, , sibi Praefixum habens, periphrasin facit futuri temporis. IIaeo verba impetum respiciunt ab insequentibus Aegyptiis in Israelitas factum.

subaudiendum et, equi autem Iovae tribuuntur eodem sensu ut supra Vs. S. Chaldaeus: metri estiatus es aver metre in quα-driga gloriae tuae. MI d' a 'Uri In luto oquarum multarum Aci I. calcasti, i. e in imo s. fundo maris, et per illud populo tuo viam fecisti. Hebraeorum nonnulli interpretes 'Un h. I. capiunt coervi significatu, ut Exod. 8, Io . , ubi d 'uri et Uri est acervatim. Ita Chaldaeus: in αcertio Gquarum multαrum. I s. Iam redit propheta, unde Vs. 2. egreggus erat. et a ra Iudivi, a ova, judicia, quae exercere Soles in populitus hostes, Vs. 2., et commotu8 est Benter meuS, Contremui toto corpore. 'rum C, P, Id vocem illam tuam, quam audivi, tinnierunt labici meo, ita tremuerunt et palpitarunt, ut quasi tinnirent. 'UT'2 etsi h et ' Venit putredo in Ogsci meet, ex

eodem nimio metu, ex quo vires corpus destituunt, unde collabisscit, non secus, ac Si oSSa, quibus sustinetur, coni putruissent. Terror artus omnes adeo occupavit enervavitque, ac si ossa tabeessent eros a. Veteres interpretes pro IRI raro consensu exprimunt rari tremor, ne excepto quidem Chaldaeo. Codicum tamen, qui hodie exstant, nullus iari exhibet. Ceterum haud dissiculter intelligitur, quoinodo legendi illa varietas orta sit; etenim quum

modo praecesserit verbum , et mox idem verbum recurrat, faeile fieri potuit, ut nomen ia, vel calamo librarii subreperet, vel obversaretur animo interpretis. 'rann Et subter me contremui, collabascente prae tremore sub se corpore meo. Alii: in loco suo, illico, ut 2Sam. 2, 23. Uranni TU et mortuus estillios. Echnurrerus hio constructionem locum habere existimat,

578쪽

quae dicitur praegnans, ut Sensus git: contremui et in loco meo defixus haereo, ut pedem proferre haud possim . et bd T Oui s. quod quiescum, manere debeam, uSque αd temPus culcimitialiS, quae qualis sit definit dum addit: havim dyb m db

quae verba Selinurrerus obServat elliptice porum ita esse, et hoc modo

contret populum meum qui eum inuectilet. Verbum rabra alias quoque usum habet militarem, et de expeditione belli ea dicitur, I Sam. T, 2. 2Sam. 5, IT. I s. Jer. sio, X. - vel, usitam tiore scribendi ratione, est a vina turmurim inuectore, et Gen. as, Is . Chaldaeus hoc , ersu hosti uni populi Hebraei verba contineri existimat: dixit Labete audiuei et commoti sunt reges Fropter judicium, quo judicuti sunt IegbPtii et Boos geranonum illorum tremuerunt lubiet meia; inviasit tremor avientes, et in loco quo mαNebiam, Commotu sum, quod reliquisset me in diemαNgu3licte, quo tempore Gscendet transmigrettio populi mei eae

T. Quae Versu superiore breviter dicta erant de tempore calamitoso deque vastitate ab hoste Chaldaeo patriae inducenda, copiosius nunc ob oculos quasi ponuntur. r 'ra dod Peta PM Nam veniet tempus, quo ficus non Irarebit,

i. e. non erumpet groSSis, neque enim fores ficus, ut ceterae arbores, sed grossulos emittit, nec erit proueentus in Bilibus, nullae in iis uvae provenient. Iraripud Enet Mentietur, spem fallet, Opus s. fructus Olecte. Sic apud Horatium spem mentilet Seges. Eodem sensu verbum uiri I Iegitur IIos. s, 2. - mulsa *N VUν - m Et arva non ferent cibum, fruges, ut Ioel I, lii. et V aim fecit terret pro Protulit dicitur quoque Gen. di, d T. Constructio est, qua nomen plurale femineum, rariunm, junctum sibi habet verbum singulare masculinum. V duri mira Excisum erit e cauta pecus. Verbum 'R, quod transitivunt usum habere solet, ponitur hic intransitive vel impersonaliter. Alii: Gbrlauit sei l. hostis vel pabuli defectus. V m D Z 'pa et M Et nullum armentum supererit in bubilibus. De voce VII, hoc solo loco .obvia, vid. BOCIIARTI Hieroet. P. I. L. II. cap. II. T. I. P. Zos. edit. Lips. I S. Iam animum viresque resumit propheta, Dei unius prae-Sidio fretus, certissimusque, effecturum esse Iovam, ut ipse pericula evadat, inque tuto loco collocatum Se esse gentiat. Loquitur autem in nomine pii cujusque e populo. Quamvis, inquit, gravissimaeealamitates me maneant, tamen non dabo me tristitiae, Trimae ')r ra m Nn V ure ni bydi sed ego in Iouea exsultabo, tripudiuιο ira Deo aulatia meae, spe laetissima recreor fretus promissis Dei illius, qui mihi salutem praestare potest et certis sinie praestabit. Eodem nomine Jova nuncupatur Ies. II. lo. Mich. T, T. I s. nri, di V rarim: Deus Dominus est robur, Praesidiuiu meum, qui Ponet, reddet Pedea meos instar

579쪽

ceruearum veloces, ut alacriter et sine fatigatione currens evadam pericula. ' dura 'n' a 2 bE Et gurα exce&α meet, i. e. quae me servent, incedere me fuciet, me deducet. Desumta haec sunte Ps. I S, Id. , unde etiam nata est quaedam Iectionis varietas, eo dicibus nonnullis Ioco ' et '' habentibus ras', quoniam

librariis in animo obversaretur formula illa Davidica. si Cervet postquam peperit, rum inquit Boc HARTUS Hieroet. P. I. L. III C. II. T. I l. p. 255. edit. Lips., si hinnulos statim a matre deduci aJunt

in loca praerupta et confragosa, unde invasores arcere suevit,

saltumque demonstrat. Vid. Aristotelis Hist. Inimαἰ. L. VI. C. 2D. Atque haec sunt mr 2 excelset lacu, ad quae Se, Cervorum in Star, a Deo deductos, et in iis tanquain in tuto collocatos dicunt Davides

et I abacucus. - Verba postrenta, I VI ab , veteres interpretes ad ipsum carminis contextum referunt. LXX: τoυ rren'αι

ἐν τῆ ἀδὴ αυiob. I ieronymus: Iet super excelset mea ducet mel

Biolor in Psalmis clanentem. Syrus: ut Curium ictu des ejus. Chaldaeus: Cui gunt violoriete et Dirtutes, Proinde coram eo ego sides Pulso cum hymno meo. Hos e recentioribus Sequitur Dathius, qui vertit: ut meis carminibtis eum laudiare Possim, adscita lectione

nu b, et adhibita significatione laudundi et celebrandi, quam in

Syriaca lingua liabeat verbum, Cui sententiae tamen scite opposuit Sclinurrerug, primo extra dubitationem non esse positam, quae verbo Syriaco tribuitur laudandi significatio, deinde, durio- rein videri omissionem pronominis 3V N. Seliroederus existimat, verbis 'n et arci naret ab describi formulam musicam, quae, ut alias sit in fronte carminis posita, veluti P a. a. s. aliisque, ad calce in quoque reponi potuerit. Sed quum sentiat, minus commodum esse suffixum primae personae, haud alienus est a Iectione 'rara' et a 2,

quam Alexandrinus et Syrus expres gerunt. SCIINURRERUS similiter putat, clausulam facere illa Verba, quae ad contextum sermonem haud pertineat; in hoc enim si incidisset vates, celebraturum semet esse carminibus Suis Iovam, non videri rem tam paucis absolvere potuisse. , , Sed, - inquit, Hut a recepta lectione recedamus, permovere nos hic non potest auctoritas veterum, quos dixeris magis Ioco qualitere unque Perfungi, quam justatu et accuratam formulae hebraicae versionem dare voluisse. Nobis sic videtur. Sunt codice si haud pauci, qui defeetivam scriptionem exhibent 'ra possis hanc pronuntiare 'ra 'a I, ut Iod nunc non sit pronomen, sed mere paragοgi eum, ut Thren. I, l. viae' pro adeoque iret ad 2 plane idem sit eum V di Ps. Gl, l. At postrema haec verba non magis putamus ipSius prophetae esse, quam quae in fronte carminis posita sunt; quapropter et de his non videtur esse magnopere laborandum. De vocibus duetra, et met' et vid. Prolegg. ad Psalmo S.

580쪽

Leptianias, filius Chusi, nepos Geda jae, abnepos Ainariae, filii

Hiskiae, gente non ignobili ortus videtur, quum non solum pater illius, verum etiam avus, proavus et abavus memorentur. Quinimo ob Ilishiae nomen inter majores suos coni memoratum adeoniagnifice de vatis nostri gente cum aliis Iudaeis sentit AB ENEERA, ut Ili8kiae, regis Iudae, abnepotem censeat; quod in medio relinquit DAVIDEA NIMCHI, facilius autem sibi persuadet I UETIUS(Demonstrat. Evung Propos. IV. p. 5I2. edit. Lips. Nec alienus ab ejus sententia est EICIIIIo pN Isagog. in V. T. P. III. p. 2ss.

edit. sec.), quod et tempora apte conveniant, et alia vix cogitari possit causa, cur non pater solus Zephaniae sit appositus, sed explicata praeterea Stemmatis serie genus ab hoc capite, contra scriptorum sacrorum prophetarumque omnium morem sit repeti- tuin, quam ut clarissimo et Sanctissimo parente prognatum fuisse

prophetam appareret. Verum ipsa illa temporis ratio, quam pro se facere opinatur Iluetius, ipsius sententiae obstare videtur. Ab I i5hia rege enim ad Iosiam, cujus tempore vaticinatus eStZephania, non nisi tres sunt generationes; ab abavo autem suo Hiskia quarta jam generatione distat Noster. Nec alius, praeter Manassen, filius in veterum Ilebraeorum monumentis historicis memoratur (vid. 2Reg. 26, 2I. 2I, I.). Quum Ilis iae nomen pluribus inter veteres Hebraeos hominibus esset commune, Simile veri non est, Nostrum regia Iudae appellationem, quam alias adjicere solent scriptores Ilebraei, hic omisisse, si ex illo genus

traxisfiet,

Zephaniam sua oracula regnante in Iudaeos Iosia edidisse, diserte testatur libri inscriptio, quam a vate ipso profectam esse,