Scholia in Vetus Testamentum in compendium redacta

591쪽

Ze Pharii et S. GR. I, II. 12.

in valle Nidron, quae et Iosaphat vocatur, urbi ad orientem. Depressiorem urbis Hierosolymitanae partem nomine Endu innuicens et s. II. URSINUS in Inulecti. SS. L. I. c. IT , qui observat, urbes et regiones a Graecis quoque et Romanis scriptoribus variis rebus aut animalium formis assimilari. si Antiqui civitates secundum praecipuas feras, ob significationem, formabant. Unde Roma formam leonis habet, qui ceteris bestiis quasi rex praeeSt. Brundusium formam cervi, Carthago bovis, Troja equi figuram habuit. Historici Aegyptum Deliatum, triangularem vocant. Alexandriam

chlamydi militari comparant, Italiam hederae, Iberiam Pelii bovinae, Naxum Rumpino, Peloponnesum Platoni folio, Sardiniam vestigio hominis, Cyprum Belleri, Libyam suurue irveeticte,

quadrato oblongo. De quibus sigillatim Picearius Deoad. Id. Observ. Cap. 5. Partem Urbis depressam, vallem puta profundam, qualem duplicem deprehendimus prope Hierosolymam, unam

fonte Siloa, alteram torrente Cedron irrigatam, quarum priorem Ilieronymus, posteriorem Chaldaeus intelligere maluit, censet et A COELI N. Et eam vallem incoluisse homines vilioris sortis, Operarios, qui victum sibi compararent, mercede a mercatoribus

divitibus (isi et dy accepta, textus ipsi non obscure innuere videtur. Urbis partem in valle fuisse sitam inde etiam patet, quod ea Ier. 2I, II. ubi vid. not. praetri liubitatriae Bullis dieitur. Forsan quam Zephanias viretu vocat vallis eadem fuit, quae Iosephi aetate *ασα ξ Toporrotior, Bullis Octgeos 'cientium appellabatur, Acrae colli subjecta: vid. JοsEPHI Beli. Iud. L. V. cap. d. g. I. et cf. libr. nostr. Mandbuch der bibl. Illerthumfle. Vol. II. P. II. p. 2D6 Quae sequuntur, dic Trium exscindetur totus Psytilus Cianaonis, Graecus Alexandrinus

ficatu similis Dolus est accepto. Ita et Chaldaeus: totus PO-Pulu8, cujus veret similiet sunt operibus populi terriae Cianααn. Concinit Hieronymus. Veruin vidit Grotius, qui Udi appellari nit POPulum merciatorum, qui in cava urbis Hierosolymitanae parte habitarent. et ' V nonnunquam pro mercialoribus USurpatur,vid. not. ad Egech. IT. d. et Hos. I 2, S. 'DI 'ta v IExscindentur omnes onusti iargento. Indicantur mercatores, qui illo nomine appellantur, quod solent Inagnam pecuniae Vim Secum

ferre. Graecus Alexandrinus 'od )PDd reddidit Enripμένοι ἀργυριφ, i. e. interprete Hieronymo, qui erecti erant (cf. Dan. a, XI. V to di oculos meos elevavi) in superbiam et pauperes despiciebant. Nec rectius Hieronymus vertit: inoolaci (quasi 'ξ ra esset a bbta texit, involvit Neh. I, IS.) αrgento, i. e. qui divitiis confidebant et sese quasi involutos et septos divitiis aestimarent. I 2. rv et 2 dberi v - nrt laurire Persorulobor Hierosolymam

quasi cum lucernis, nullum erit latibulum, quod non sim pervestigaturus, ut ultionem sumam de peccato in eo commiSSU.

592쪽

si a

Chaldaeus: constitutim peruees ligetiores, qui Pervestigent Ieru-gialem ut qui scrutetntur cum lucernet. Victores hostes intelligit, qui praedandi causa omnia diligentissime pervestigabant. Tribuuntur Iovae, quae fiunt ab hostibus, vindictae divinae instrumentis. cpT UaD die et i et Nn-by-Et retiimuc

Bertrem iri Oοαgulatos, i. e. qui rerum congia latarum in tar g tantimmobiles super Icteces suαs, et quasi incubant illis, i. e. quini agna tranquillitate conquiescunt in divitiis suis, nullis rerum conversionibus agitantur, ut vinum, quod non transfunditur, sed faecibus suis in cuni bit. Eadem similitudo ser. a S, II., ad quem Ioc. Cf. not. Chaldaeus: αnimet vertam in eos, qui trianquillitia fe uunttir in divitiis suis. i ib) V, 3 DII, 2 V - N,noui dicunt in eorde suo, apud se cogitant: non benedi citfouere bonis, neque malefiacit malis, nec prodest bonis, nec malo Spuriit. Qui cogitarunt antehac, a Deo non curari res huiuarias, forte iaσ temere humetrio negotiet voluei ctgique, ut est apud CVRTIUM L. V. Cap. II. q. lo. Cf. Mal. 2, IT. Thren. I, Iti. I S.

tionem, devastabuntur ab hostibus. Uetr es, i dulci Iedificctbuntque domos, neo habitcthunt eas diu. Eadem minatur Amosus b, II. Cf. Deut. 28, d s. Contraria promittuntur IeS.

poenas sumet de impiis, magnis resonabit clamoribus aether. Ea dE V et 'u Amare elaniti it ibi fortis, etiam fortissimus quisque bellator Iudaeorum, qui viribus suis praefidit, terrore corripietur. d G Ili valet h. l. tuno, ut Ps. id, o . , ad quem to e. Vid. not., et apud Homerum in formula illa perquam frequenti:ενα αλλοι ψιόν τι αντεq. Chaldaeus: in quo est moeror et Clamor, Potentes interscientur. lo. N Vn d 'T V VI d ' Dies irae, i. e. calamitatun ,

- - , . v e

quae ub irato Jova liniuit tentur, erit dies ille. Vs. T. ld. denuntiatus. Cf. Jes. s, IS . per iram Ioueas obscurretur terria. Vid. et infra Vs. I S. In verbis quae sequuntur gemitant vocabula ἰσοδυνα ι (vid. not. ad Nah. 2, i l. , diamet' m et dri' dies Ungustiue, VN 'TU' VN C et D dies devustiationis rel. ad intendendam significationem De TDn din cf. not. ad Ioel 2, 2. Id. vid)C d Dies tubae classicum canentis et clangori8. Declarat superiora; dies, inquit, in quo exaudientur tubae hostium clangentium in expugnandis tirbibus munitis (byd 'Im) et arcibus excelsis sn riciam V, uri bra , a lexcitandos animos militum . n)2D Ingulos vocat turres, quales

593쪽

in uiurorum angulis aedificari solitae. Neque enim solebant veteres ambitum inuri directum dueere, ne ad ictu in arietis esset dispositus, sed sinu οgis anfractibus clausere urbes, erebrioresque turres in ipsis angulis ediderunt, ut, si quis ad murum ita constructum vel scalas vel machinas admovere vellet, non solum a fronte, sed etiani a lateribus et prope a tergo velut in ianum conclusus opprimi posset, observante VEGETIo de re milit. L. IV. en p. 2. Unde TAci TUS etiam I stor. L. V. cap. l I. p. o. muros Hierosolymorum voeat per et 'tem Dbliquos et introrsum Sinuetios, tit lateria Opse tignuntium rad ictus Pettescerent. Cf. de eriptionem turrium, quibus inuri Hierosolymitdni muniti erant, apud JoSEPHU3i de Lello Iud. L. V. Cap. a. g. I. T. MN, Curetum faciam hominibus, in angustias Bogam (eade in phrasis jer. It , I S. Neh. s, 2 T. 2 Paral 28, 22.

homines istos, qui degunt in civitatibus munitis turribusque munitis (Vs. lG. , ubi se putant in tuto esse. et tincedunt 8ictit caeci, angustiis Assiciam tantis, ut non Diagis quam caeci videant, quo se vertere debeant. IDVI ndo Asundetur actnguis eorum Sicut Pulvis, qui nullius est pretii copiosissime et abjectissime. QMire dictum videtur Drusiο, quod

Tates sanguinem effugum cum pulueere, quasi de re arida sermo e Set, comparat, non Cum αqαα. Re te. Sed excusatur vates

usu duplici verbi dures, quod non de rebus tantum flaidis , sed etiam de stridis, ut in loquutione di dibrio quel (Egeeh. a, 2.

Γαlium, aggerem Congessit, usurpare lieebat. Poterat itaque a poeta eum utroque voeabulo et u DC, non refragante usu loquendi conjungi, ut vertere possis: essunditur Scinguis eorum, ut pulσis excutitur. Pulverem autem adjecit, ut qui imaginem continent vel copicte, ut Ps. 28, 22. , vel Nititutis, ut et Reg. II, T., quarum posteriorem respexisse videtur. A COELLN. d , m dum n f Cctro, corpora eorum Sicut stercorα. V rib, quod Job. 2υ II

in universum cibum denotat, h. l. significatu Arabici ostro capiendum est. Ita LXX: καὶ τυβ σαρκαβ αυrbiae c)σ βολβιτα.

Syrus: et Cetro eortim ut stercorα. Chaldaeus: et Oudetvero eorum Sicut Stercus. Significat, corpora eorum projectum iri per agros; perinde, ut laetamen Sive simus per agrum jacitur, quando stereoratur. Cf. similes huic est cito sententias I Reg. la, Io.

S. Non solum robur et vires eorum eorum non eripient, Redet iam nec argentum, Deo aurum hostibus oblaturia. Eadem, quae

hic, verba, duo a d a. leguntur EZech. T, ly - 'VN AEt per ignem eteli ejus, aestuante Dei ira Ignem eteli dicit, ut Egec t. I S, I s. iubetelo meo et in igne irve niecte loquulua sum; nam Zelus non est libsque ira. y XV m n FINra Chaldaeus: contumentur omnes impii terriae. Eade in redeunt infra I, 8. -

594쪽

Iudaicae, ut Vs. 2. Accelerabit ad internecionem delere omnes incolas terrae istius.

Post minas superiore Capite expositas, Iudaeos ad poenitentiam teni pestive agendam hortatur, Vs. I. 2. I. Tum adversus

Philistaeos (Vs. a - T.), Moabitas et Ammonitas (Vs. 8 -ll.), Cusehaeos (Vs. I 2. , denique adversus Assyrios et Ninevitas ( 's. II. Id. Is ., vaticinatur. I. quirum prim interpretum plures vertunt: inquirile in vos ipsos, in mores Vestros. Verbum a CP, simula, proprie notat almulas colligere, ut Exod. 5, I 2. via et Epb od Oolligendum stipulas. Hinc transfertur ad seriam et ciccurαἰαm disquisitionem, nam res minutae, quales sunt stipulae, egent tali scrutinio. Signifieat ergo verbum UT 2 non simpliciter inquirere, sed Studiose cto diligenter ciliquid inquirere. Ad pej'p', quod additur, et inquirite, subaudiunt: otios; ut vates invitet ad resipiscentiam, quaerite diligenter et in vobis et in aliis maeulas quasque, ut illas aboleatis. Primum agite poenitentiam, deinde eodem provocate alios. Cf. Matth. T, d. Sed veteres interpretes raci pranrecte propria colligendi notione acceperunt. Chaldaeus: Obngregamini et Benile et iaccedite. Syrus: colligite vos ipsos ef ασ- cingite vos Osos et occingimini. LXX: σωάμφιτε καi συνδέθητε. Hieronymus: convenite et congregamini, id est, eg tote vobis caritatis vinculo copulati. Grotius: CONUenite, congregα-mini, nempe ad preces, ut vitam saltem salvum habeatis. Invitatvates ad instituendam concionem religiosam ad averruncandas precibus calamitates. Cf. Ioel 2, IG. Quae sequuntur, di, ' am, nos olim ita interpretati sumus: O gens Bacuet degiderio, quae non desiderat redire ad frugem, et mores in melius mutare, aut in delicta propria inquirere; sequuti Chaldaeum: Populus qui non Bult converti cid legem. LXX: το ευνοσ To tanta iδευτον. Syrus: svulus cui nulla disciplinet. Verbum sidet desiderare constat notare, vid. Gen. II, Zo. Ps. 8a, 2. Hinc 'd di qui desiderio alicujus rei tenetur. Aliis est: qui desideriatur, aiuntur, ab aliis. ita Hieronymus: gens non omiabilis. Cf. Devi. Z2, G. Jer. 2, 36. T, 28. Sed vere monuit A COLLI N, adscita a nobis interpretatione, ellipsin duriorem statuendam esse. ,, Expeditior procul dubio sensus emcitur collato, cum GESEN Io in Lexico hebr.teuton ., verbo Chaldaico 'on pudore Suffusus est, erubuit, quod

595쪽

vertenda est haec phrasis gens intierecundia, Berecundiα6 e erg.Aramaismum, quem olet vox illa, alias etiam non respuit Z

phanias, ef. UM 3, 6., VN 'D X, I. Ceterum in vocibus 'det et Adjectivum cum particula negativa ita conjunctum est, ubinde vim privativam nactum sit. Cf. GESEN II Lehrgeb. p. 8I2. 2. pri nnb d lan In nondum peperisse, antequam pariat decretum Dei vobis exitiale, i. e. antequam effectum sortiatur, eveniat, id quod Deus contra nos decrevit. Similis a pariendo desumta luetaphora Prov. 2T, I. nescis quid Pariat dios, quid latura sit. Pri, quod de tempore constituto dici solet, h. I. de Poenurum tempore, V m d , quo statim excipitur, intelligendum est. Eodem sensu legitur Mich. T, II. Bene Hieronymus: Antequam fiat quod prophetat uni est, antequam praeceptum Sequatur effectus. Chaldaeus: αnlequum prodecti in nos decretum domus judicii. Ante verba d Iai r nn repetendum est draret, ut sit vertendum: priusquam veluti gluma triangeret, i. e. subito irruat in vos dies vindictae divinae, de quo supra I, T. Id. I S. I S.Ioquutus erat. LXX: προ τoυ γενεσθoι υμἀσ ωσ ανθοσ παρα-πOρευομενor. Non expressit interpres verba pri m , quorum sensus ibi obscurus erat. Ninichi hypallagen in his verbis statuit: qualis Egeeh. Is, II. 'VR dei et sepa), cf. not. nostr. ad Egech.2a, IT. Ita autem nostra verba ordinanda censet: m, d tan

v)ud et D pri, quae eonelse dicta putat pro his, quae plenius et clarius ita erant exprimenda: Urinati Nam dram pri nnb d Dam ) uret 'I's yriun αntequam decretum Pstricti diem Beriturum, quo ei clis similes glumiae, quae praeterit s. αbit rapta α υento, i. e. antequam Jova gententia sua emciat, ut veniat dies, quo pereatis. Se ipsum deelarat in altero homistichio: meo iant et

quum alias fieri non soleat, ad idiotismos fortasse vatis nostri referendum est. Nec tamen talis particularum negativarum Complurium conjunctio abhorret ab Hebraismo. Ita re o Jer. Id, 6., alibi, vel tribus negationibus conjunetis, PN ' nu dicitur Exod. la, li., et ad particulam jurandi cN aliam negativam et, additam Viles Gen. II, s 2. Quae non, ut in serinone Latino, tollunt negatio lima, Sed ut eo fortius negetur copulantur. CL SCHROEDERI Instituit. Gntuae. Reg. DT. A COELLN. 3. Ja 1 orationem ad paucos in populo bonos convertit. V m 'iN 'ean Ouuerile sobam, vid. not. ad l, G. ' DOmssed minustioli terrae Iudaeae, i. e. modesti, ab omni

596쪽

dicium ejus, Jovae, o 'erctritur, qui Dei Ieges sectamini. Mutat personam, quod frequens in his libris. Chaldaeus: qui judiolo

Bottin fatis estis praestiterunt. T riora ride Forte ctbscondemini, forsan evadetis e comiti uni calamitate. Chaldaeus: forsan fiet Proteolis super Bos. Verbum Ddri ctbScondere, protegendi notionem haud raro obtinere constat, Vid. Jes. 2S, I 5. Ps. ET, s. d. Transit ad praedicanda mala eventura finitimis populis. Argumentum autem resipiscentiae ab exemplis pοenarum exteris populis inflictarum eontineri videtur hoc Versu eisque qui proxime Sequuntur. ' Vn ;Trais mTI 'I Nam Greetu derelictet erit ab

incolis, civibus excisis aedibusque dirutis deserta jacebit. De Guetu, principe, prophetae teinporibus, Philistaeorum urbe, vid. not. ad Amos I, G. Observanda paronomasia in nostris Verbis, retriis mae , i. e. urbs fortis, valens et bene munita erit plane derelicta atque deserta. Gagam non ab Alaxandro M., sed ab Alexandro Jannaeo, Joannis Hyrcani filio, Simonis nepote, Judaeorum rege, penitus eversam atque deletam esse scire a annum

Oa. ante C. N. narrat Ios LPHUA Inli q. L. XIII. c. l I. p. 6 d. Oper. edit. I avere. , et de bello Iud. L. i. c. a. q. 2. P Retre, urbs Philistaeorum haud procul a Gnχa, memorata Ios. II, 3. Jud. I, IS. Vid. de hac urbe libr. nostr. Dondb.d bibl. Ilierlhumgh. Vol. II. P. a I. p. X T. sqq. V nua Iachilodum

quod attinet in meridie expellent eam hostes, Cives ejus ex eis expellentur et abigentur in exilium. Id autem in meridie futurum dicit vates, indieaturus eam diei partem, qua impetus ho- Stilla minime exspectatur; voee utitur meridiei, quo tempore, ob nimium illis in regionibus aestus vehenientiam Soli lio indulgobant, E Sam. a, s. sqq., nec milites lubenter impetum fa-Liebant. Inde passim apud Ieremiam imbelus improvisus, Subitarius, tempore meridiano accidis e dicitur. v. c. I 5,8. triducum eis et et a Trio Baslatorem in merid e, faciam ut irruut in eum d&DE repente De urbe et 'TEN vid. not. ad Amos I, 8. Et Loron eaegoindetur. HICCanori, quae interpretatur ercilicet io, hoc sustinebit, quod in fusi vocabulo SDunt, id est, eradicti bifur Hirtio Nubius. De Ecrone urbe vid. libr.DOStr Supra citat. Vol. II. P. II. p. Id s. sqq. li,dem, quae hiememorantur, quatithe Philistaeorum urbibus minatur et Zephaniae nequalis, Jeremias, Eo, Eo. postlias. Sed quum aliis locis, ut Jο'. id, d. l Sam. G, IT. Iu . I, 2. quinque Phili faeorum urbes Sub suis principibuum commemorentur, jam oritur quaeStiue, quam nam de causa Zephanias unam earunt, Gath, suo ii reeen Suo miserit. ibaam satis probabili thr A CORLLN sibi reper Se videtur in eo, quod Gath hae aetate, Phili taeis erepta, sub Judaeorum ditione latuerit . . , Hanc enini civitateni Davides Mim in Servi

tute ni redegerat, i chron. I S, I. Ioramo regnasce Pirili taei Per Culum recuperandae, uti videtur, ei vituti rum ideo uni, 2 Chrseu. 2l, is ,

597쪽

devictis, Gath sub Judaeorum imperio remansit. Quod utique colligere possumus ex prophetis Anioso I, G-s. Zacliaria s, G. Jeremia 25, 28. , quatuor item Philistaeorum civitates recenseti tibias, et praecipue ex Micha I, is., urbem Galli expressis verbis inter Iudaeorum oppida referente. s De quo tarnen dubitari potest, vid. not. ad eum luc. Ceterum de Galliae urbis satis es. Humib.

5. - natuor magnis Plilaestinae urbibus nominatis nunc ad ipsam generaliter provinciam patet sermonem Domini fieri. Hi RRONYMUs. Vn 'iri Vcte vobis O hahilal res irrectus

muris. Fn N, quod proprie funiculum notare constat, hic et alias(v. e. De ut. 3, a. 22 N Fnn) pro trασlia sive regione ponitur. Sunitum n more veterum, qui funiculis utebantur in dimetiendis et dividendis agris; es. Jos IT, s. Idem mos etiamnum in Aura- nitide R. I hauran obtinet, uti testatur BURCΚHARD T in Descript itiner. Per Syr. p. dii T. vers. teutori. et V In fretolus metritimus nomen fuit Philistaeae, ut d n 'rin Oret maritimet de r. di, T. Egeeli. 25, lG. d n et 'da Gens Crethim, pars Philistaeorum, vid. not. ad EZech. Eo, Id. et cf. libr. nostr. Citat p. dii a. Nostrum ad gignificationem verbi ra I eaes Oidit respexisse, ut hae appellatione innuat, fore ut Philistaei brevi exscindantur, in tanta Hebraeοrum ad paronomasias propensione vix dubio caret.

Hinc Chaldaeus vertit: POPulus qui Pecocti ut delect fur. Hi ERONYMUS: se Ubi nos transtulimus genae Perditorum LXX dixerunt AD VENAL Cretensium Inraso,sι ηrtis is, et quod Hebraiee scriptum est Got Chore t hi ni pro Gol. id est, gente, legerunt Gαr, hoc est, ct veniam, et pro Chor et him, quod dicitur Perditorum, nomen Cretae insulae putaverunt lita et Syrus: I.ἐy.2'o Denique et Aquila et Quinta Editio interpretaι sunt Eorroc Dλέosior. Et Theodotio εώ νισ όλε θρίαe, Symmachis

quoque Em Oc oλε6ρευουεγον, quae omnia eum interpretati,ne nostra faciunt. d DE d y N O Cianactn, terra Philis Neorum, extremam enim oram Cananaeae Philistaei occupa rant,vid. Jos. II, 3. et ef. not. ad Jes. Ia, 2s. Vnde V Et Ferdum te ita ut nullus reliquus sit incola, idem mina nar Philistaeis EgechieI 2θ, T. I s. s. De Fnri vid. noe ad Vs. 5. drari r I r et Coulae

s. eaulis repletus erit tractus ille maritimus es ossionis Pusistrum, . id est, caulae a pastoribus effossae in cryptis subterraneis ad vitandum solis aestum. Quae Polyphemi antrum fuit . in quos fi L, o έσ τε καi αίγεc δαρεσκor, Pecoret, Ones scilicet et CurαBd rmiebant. BοCHARTUA Hieroet. P. I. L. II. C. di. T. I. p. olf. edit. Lips. A COELI N mallet nid accipere Siginificatione puscuOrum, quum tali regionis habitatae in pascua mutandae descriptione

598쪽

summam a vatibus depingi desolationem constet, vid. Ieg. 6, IT. T, 2I--25. 22, lo. 32, Id. EZech. 25, a. s. et interpretes Propertii a , (al. o, I. d. Ad eandem hanc adumbrationem verba pertinere existimat proxima, d r, et fossiones Pastorum sestenim rh et Infinitivus nominascens verbi met fodit , i. e. puteia pastoribus effossi ad excipiendam aquam pluvialem in regionibus fluviis fontibusque carentibus, cisternete dicti, de quibus effodiendis verbum mn Gen. 26, 25. dicitur. HQuos, quum pling Vocabulo d Nn indicari soleant, Noster, ut alludat ad nomen 'riam et Versu o. obviam Iepidamque essiciat paronomasiam, Io-quutione insolita d ri m I denotare maluit. Iarchi dictione hebraea murisionem fortuittim in quα γαstores vPαriant cibum significari existimat, coli. 2Reg. 6, 23. Vt ma V 2 dri, V D' vpariavit eis vPαrαtum mugirum. LXX:-εστυ κρητη φουη

Ποιμνίων, Hae Simulato ordine verborum legissent mn Vm 'mos ' . Illi vero, et Syrus, cujus haec est inter pretatio: eritque tractus metritimus tuguriet, et Cretia lacus P αscuus OBium,m et non de insula Creta, quod utique in hac orationis serie absonum fuisset, sed quamvis id etiam male, de regione, quam ineolebunt Cretaei, d m* a, Philistaei, intellexisse videntur. A CORI LN. Chaldaeus: hubiloculum, locus nictrisionis PQSlorum. V Et ε let ovium, in quibus pernoctant pecudes, et a ferarum insidiis servantur. Cf. not. ad Num. 32, Id.

maritimus, quem Philistaei nunc obtinent, residuo domus sudete, Judaeis superstitibus e e reversis e Babylonico exilio, uti e postremis hujus Versus verbis apparet. Iudaeis terram Philistaeorum

promittit et Obadias Vs. I s. - dri die Qui in illia urbibus, vel, juae tα caulas illas Pascentur. Subaudiendum vel detnn, vel mu pu. Construetio sensu congrua, non voce. n pejN 'raraci In In domibus Iscalonis Bespere iaccubabunt scit. V NTI' Orα eorum, nam verbum yci' proprie bestiarum est. Sed dehοmnibus quoque quiete et secure recubantibus usurpatur, ut Ps. 23, 2. in pasotiis herbidis )adr 2 33 recubure me scicit. 'et dii I d'ad' Nam visitabit eos residuos Iudaeos, i. e. Considerabit eos benevolo animo, curam eorum habebit, ut Gen. 2I, I.

Ruth I, 6. Ps. 8, θ. Cf. de variis verbi rip D significationibus

8. VN 'D 'n 'SN anu' ' a 'detan VN et ruriri Audivi, inquit Jova, opprobriu Moabitarum, et Coaviciet Ammoniturum, quete Dctarunt in Populum meum. Quoi plures referunt ad bellum Babylonicum, cum Moabitae et Ammonitae Chaldaeis militarent, et una cum eis Iudaeam vastarent (vid. 2 Reg. 2 , 2. , vel eum Iudaei captivi ducerentur per fines eorum. Ita

599쪽

Aucili: si Cum Chaldaei abducebant Israelitas Chaldaeam, illi quo

per Moabitarum et Ammonitarum ditionem stentes et suspirantes

et Hulantes incedebant, deridebant illos Moabitae atque dicebant: quid amictionis vobis attulerunt Chaldaeil ecquid ploratis* nonne ad domum patris vestri itist nam trans fluvium Euphratem

habitarunt majores vestri. Eodem modo Flieronymus. Sed quum Chaldaei post Iosiae demum tempora una cum Moabitis in Iudaeam irruperint (vid. 2 Reg. 2g, 2. , quae hic memoratur contumelia, intelligenda est illa, qua gentes illae assecerant incolas regni deeem tribuum dum captivi ab Assyriis deducerentur. db: - ' Magnos se fecerunt contret terminum eortim, Judaeorum, ampliaverunt suum per terminum ditionis Iudaicae, partem Iudaeae suae ditioni adjecerunt. Cf. not. ad Amos I, II. Alii ad subaudiunt di mn, ut plene habetur Obad. Vs. I 2., ut insolentia et arrogantia Moabitarum designetur, de qua conqueritur Ieremias d8, 2s. Iudimus Moabitae fastum, octide fastosi, ctrrogetntiam, S verbium, insolentium, αnimique fastum Et ibid. Vs. aE. Peribit Most bitet, ilet ut desinus esse populus, by 'abmari mim quiet contret Ioueum Sege eae tulit. s. vi Vivo ego, quam vere vivο, tam Verum est quod

dico. Eadem jurandi formula Delat. 32, do. Jer. d, 2. Egech. θ, II. mrim undet 'et Quod Moabilis sicut Sodomu erit, pror8us

vastanda, atque inculta et deserta permansura, ut Ies. IX, I s.

Amos si, II. Ilos. II, 8. Jer. a S, I S. De dictionis dirari peti det

significatu prοprio dissentiunt interpretes. HIERONYMUS siccitα-tem vinctrum interpretatur, HSiccitus inquit, apud IIebraeos; dicitur nom et g αο. Chaldaeus: loeus derelictus ceti duis. Quem interpretem Hebraeorum plures sequuntur, verbo petid relinquendi

significatum tribuentes, ut idem sit quod Chaldaicum relinquere, unde et Gen. IS, 2. Un n flius dereliotionis domus mecte, i. e. quem heredem relinquo. Alii a significat nArabici in longum latumque trurit indicari putant locum, in quo spinae sese Ionge lateque diffundant. I. D. MicHARLis in Supplemm. p. IL I. vel a lacerandi notione, quae praeter alias

verbo arabico inegi, vertere mallet: lacertilio Pialiuri, i. e. terra paliuris obsita, ut per eam euntes spinis lacerentur et vulnereritur, vel a verbi Arabici comedendi significatu: comestio pulturit, i. e. desertum paliuro obsitum, nihilque alimenti praeter paliuruna praebens. Paliuri in cibo potiaque usum apud Arabes probat Michaelis e Diodoro Siculo L. V. q. a I. III. 32. et Strabone L. XVI. p. II 22. Praetermitto alias multo minus probabiles interpretationes a Michaele I. c. memoratas. Nobis quidem in Charadaei interpretatione videtur acquiescendum. Sed GESRNIUS in Leximo min. g. h. v. , cui A COELI N adstipulatur, pci Ud a parieti. q. Possedit derivando interpretatur possessionem (permutationis literarum se et D exempla vid. apud A. ScΗULTRNA in

600쪽

Clauee Dialeotor. p. 2s5. , ut Possessio urticiae h. I. sit Ioeusni, urticis possidendus, quemadmodum ses. Id, 26. Muph reditus, peculium et inucet est locus ab erinaceis habitandiarum. n u - metu' Et fodinet scilis, salina, locus ubi sal effoditur. a m V efffodit cf. supra Vs. G. . Quidam Hebraeorum etcervus prelis interpretantur, quasi re Apa sit idem eum ' I αcervus apud Talmudietis. Ita LXX (in quorum interpretationem horum verborum tamen men d uni irrepvit, quοd pro pena a legerent pet u et verterentque: 'u-κοσ). Accedimus tamen, quod nominis V Id interpretationem attinet, Jare hio, qui illud Moum ossionis salis notare asserit. Scribit autem P I.INIUS His t. l. L. XXXI. c. T. . Is , omnem locum, in quo reperitur Sul, Sterilem esse, nihilque gignere. Itaque Abimelech, destructa et eversa urbe Sichem, in ejus solo salem Seininat, quo perpetuo Sterilem redderet, Iud. D, do. Hi ne terret salsuginosa prο sterili ponitur Ps. lo T, d a. A COELI N per ribues Iu ipsas salis fodinas circa lacum Aspha I-ticum, in circuitu regionis Sodomae quondam et Gomorrhae de signari existimat ef. Παndb. d. bibl. Ille 'thumgh. Vol. II. P. I. p. Is 8. . , , Ilas, , inquit, , , regioneS incultaS Sin iii atque horridas, ante oculos versatas esse vatibus iis in Iocis, quibus terra in salsuginem mutata in adumbranda regione prorsus desolanda aluntur, non obscure iudigitant Ioel Deut. 2s, 22. Ps. IUT, I a. coli. Sir Is, 28. I 23. l. - db 'Ony riuuetjd Et vastitas in steternum. Pristinas Moabitarum et Ammonitarum sedes hodie nil nisi

vastas solitudines esse, testatur, qui eas regiones mense Martio

anni illos. peragravit, SLEZEN, tu der Monuit. Corre Ondeneth Zaehio edit. Iul. XVIII. p. d2s. sqq. 2 an I ri 'NE: Le- iquiae poseuli mei deripient eos, bona et facultates eorum. id non a Et supera lites populi mei hereditubunt eos, i. e. per Inetonymiam, terrain et bona eorum, va dictum prori, ad Vitandum concursum duorum Jod alterum, ut fit, excidit. d. det Na n nra d b rarit Hoc, quod Vs. s. denuntiatum, eis uocidet Pro Iustu ipsorum, quem ostenderunt Contra popuIum Iudaeum, quum in calamitate esset. TVT hic Pro. Propter(Chaldaeus recte 'bri posvrt , ut 2Sam. Is, 22. VNI VTram num Propter hoc' md du FnD3- et Ouod conBiota fuderunt et mugii carunt scit. os suum contru POPulum Aticte. Cf. Vs. S. et ibi. not. l. d ro' i re Formitabilis Iovia contret eos populos erit. Sed Chaldaeus et )bar ad Iudaeos retulisse videtur, hoc sensu: terribilem sese o tendet hostibus pro Iudaeis vindicandis. Vertit enim: terribilis Dominus iad redimendum eos. Graecus Alexandrinus interpres habuit e pro Participio speciei Niphal verbi VN , unde vertit: im*ανησ ε αι κυρι οβ εri ODro Uc. Nee aliter Syrus: vparebit Dominus. Sed hoc esset hebraice diri 'n N- 2 VN Viri 'et Nam emαciabit, perdet, omnes AOS

라틴어 텍스트