장음표시 사용
611쪽
ad N ut indocent omnes illi nomen Adiae, ut eum colant humero uno, i. e. Summo ConSensu; metaphora tracta n bmulis, qui oneri ex aequo supponunt humerum. Plures Iudaei interpretes per linguam Hebriaicum intelligunt, qua usuri sint mortatis in posterum, quemadmodum praedicit Iesajas ID, IS. dis illo in Iegypto erunt quinque urbes, quαe linguet Cananaea loquentur. Eo autem hoc videtur indicari, fore ut urbium illarum incolae recipiant mores, instituta et religionem eorum, quorum lingua sint usuri. Sic cum Pergarum rex Esth. I, 22. edixisse Iegitur, ut unusquisque huy nci et manu loquutur lingua populi sui, hoc significatur, vivendum cuique eSSe more patrio, et gervandam consuetudinem popularium suorum. Quod si igitur h. l. mra et Pet, tinguu pura, qua populi alii sint usuri, cum Hebraeis sermonem Hebraeum intelligimus, Sensus nostrorum verborum hic erit: omnes populos Sequuturos egse leges, instituta et religionem Hebraeorum, i. e. Jovam culturos. Atque hoc modo Iudaeos HIERONYMI tempore verba nostra intellexisse, ipse refert in Commentario ad h. l. : Sicut ante aedificationem turris I Babylonicaelfuit, quando una lingua omnes pοpuli loquebantur, ita conversis omnibus ad cultum veri Dei, loquuturos Ilebraice, et tollam orbem
Io. - mb 'nsu Et trians fluminet Cugchcteste, i. e. e regionibus, quae Sita fiunt ultra flumina terrae Cuseli, et remotissimis etiam locis, sci I. u)V V α merent mihi munera, quod, recte monente Iarchio, ex altero hemistichio est subaudiendum. Vox eodem h. l. modo construitur, quo Deut.Zo, II. et 2 Parat. Eo, 2. U , myd, ad verb. αb ulteriore secti log. Orct, quae Est mctri, i. e. ultra mare. Ceterum regionum -
aD:: mentio quoque fit Ies. IS, 2. , ad quem Ioc. vid. not. Chaldaeus h. l. vertit India. De urin sensu et latiore de terris omnino ad austrum sitis, et strictiore de Aethiopia usurpato, vid. libr. nostr. Imndb. d. bibl. Iverilhumah. Vol. I. P. I. p. 2 ld. 'rar Supplices mei, qui me precibus adeunt, adeoque Deum suum me colunt. Jarchi recte exponit congregettianem divergorum meorum, quos ego dis 'erat. 'rnrd PFgo Isserent munus meum, i. e. oblationes, sacrificia, quae mihi debentur. Alii inter Ilebraeos interpretes murat I pro Accusativis liabent, ut vertendum sit: e regionibua triana fuDios Cuschetecto a Plices meos dispersosquo tunquiam munus mihi usserent, ut significetur, munus, quod Jovae sit asserenduin, fore ipsos Iudaeos di Spersos per loca, quae sunt ultra flumina Aethiopiae. Ita Chaldaeus: E tranUIuueiatilibus Purtibus Indiae per miserationeare Uerlentur exsules Pvuli mei, qui deportetii fuerant, eosquo adducent quasi oblationem meam. Eadem sententia Ies. 66, 1 s. 26. , ubi praedicitur, fore, ut gentes remotissimae Iudaeae interbe dispersos tanquam Jovae munus adducant.
612쪽
Dio illa non pudefes ob omnes dctiones tuias, non pudebit te ullius actionum tuarum, quibus iri me Peccαsti, i. e. nihil facies tale, quale hactenus fecisti, nihil committes, ob quod pudere debeas. irra Na tia' u VN TN 'I Itino enim amovebo e medio tui superbientes fusius tui, i. e. tuos, quae fastuosa es. Alii superbia populi Hebraici significari existimant templum Ilierosolymitanum, et alia bona, quibus superbientes Iudaei et nimium sibi placentes impune se suae libidini indulgere posse opinarentur. 'avnt' ' et ' rum Vrina, Dd n -NE' Neo addes -
ferre te cultus in monte sαnotitialis mecte. verbicte est, legem contemnere, quod fecerant ipSi Saeerdotes in templo, supra Vs. a. , hoc est quod Num. Io, Zo. dicitur Pecciare Vra I, i. e. per superbiαm timo: Seiens et Volens, proterves. - GRoTs Us.
medio tui populum Qhictum et tenuem, i. e. modestum, II RHSuetum et mitent minime fastuosum, oppositum ei, de quo Versu superiore. Explicat se ipsum dum addit: n'n' dejn horra et qui recipiunt se ad nomen IOBcte, spem Ralutis suae ponunt in Jova. De verbo Udr vid. not. ad Ps. 2. I 2. Ninichi notat, I h. l. idem esse quod I, quod mitem mαnsuetumque significat, ut acti. D, O ., ubi Messias asino dicitur vehendus 'dat humilis, i. e. demisse, modeste. Chaldaeus vertit: poseulum mαnsuetum et qui recipit contumelium, qui contumeliis expoSitus egi g. erat. HAmiserunt enim οpes et divitias in exsilii miseriis, , ut APARERNEL
et Oubctbunt, et nemo qui exterreat eos, i. e. tuto ac Secure
habitabunt, nihil periculi eis ab improbis erit. Eadem formula Suniana Securitas describitur Levit. 26, 6. Jes. II, 2. Mich. a, a. I S. Tradet et V dri Nemovit Iouea judicia tura, poenasn gentibus exteris tibi inllietas, mala quae ab eis pertulisti. et 'et uarin h. I. sunt calamitates ex judicis supremi decreto perferendae, ut EZech. si, S. Jarchi recte expcoit: cαstigiationes tu Gg, et Gallice Datices . ridim metu Abstulit hostes tuos, ut auferri solent sordes et purgantenta. Nam de domo everrenda verbum diu dicitur Levit. Id, ZG. - I n nrri' bre et ' nia a Neae Iarctetis, Ioυα, in medio tui versabitur. Cf. Jes. 52, T. - I ν es V NON νidebis, experieris malam ulterius, ut Jer. 5, 2. Non superferriet nobis mulum, VN et reb dirim I m et gladium stlque famem non Bidebimus, non experiemur. Chaldaeus et Hieronymus vertunt: non timebis malum, quas pro 'e T legissent, uti est in Versu proximo. Et sunt etiamnum
codices haud pauci a Icennicotto et De-Rossio indicati, in quibus
613쪽
h. l. 'MUra reperitur. Hi ERONT MUS: HIudaei cum Christo luessiaJ,
quem putant esse venturum, haec sibi omnia repromittunt, quae nos, qui Christum Suseepimus, jam cum ipSo sumus omnia Con-Sequuti. IG. Ne remittant se metrius lucte, ne desistas ab inceptis, et serva fidem jam susceptam. Nomen et ' h. I. ut masculinum tractatur, quum alias generis feminei eSse constet. IT. Ea ueros ille apud te versaturus, Deus, Sαἰ-
Babit te ab hostibus tuis quantumvis potentibus. 'nuta Laelabitur de te gaudio, quod vividius depingitur ses. 62, 5 : ut sponsus laetutur de sponso atia, ilet de te luelabitur Deus tuus. Formula Vndil tDVI legitur et Ps. 28, d. Graecus Alexandrinus nostra verba sic reddit: επα -ει ἐπί σε ε φροσυriir. Pro Linterpretem mei ' Iegisse a Coel in observat, ut des. Id, s.
ἐπαξω ἐπὶ est pro me N positum. Quod verbum impertiendi aliquid significatu occurrit Gen. d, 25. - nn NE Silebit
in Gmore tuo, i. e. qua est erga te propensione silebit ad peccata tua, non redarguet ea, sed tibit condonabit. Chaldaeus: αbscondet Peccatet fuct pro suci misericordio. Cf. Mich. T, I s. Em, ad quem Ioc. vid not. Graecus Alexandrinus: κmγιεῖ σε ἐν τῆ ἀγαπησει αυτου, quod sequutus Syrus: et redintegrαbit te Per αmorem suum. Pro errore oculi legit cum Daleth, additque Pronomen secundae personae, cujus in Hebraeo nullum est vestigium.
impeditus, in quo explicando et veteres et recentiores Iungnopere inter se dissentiunt. Graecus Alexandrinus: ooσ ἔν τιμερF εoρτῆσ(quae verba ad superiorem Versum trahit, conjungitque cum verbis,
ονειδισμον ἐn' αυτην. Apparet hunc interpretem multis morisn nostro textu Hebraico recessisse. Pro 'si rara legit det Indi ra; dura accepit pro iis, qui eae te dispersi sunt nisi fontan, ut a Coellii conjicit, Ma ad , Partieipium Flophat verbi in
pressit legerit . pro Uri legit viri, resolvit in redeo 'ra. Cum Alexandrino interprete, qui, ut a Coeilii monet, textum Sequitur singulis tantum literis a recepto recedentem, faciluremque fundentem sententiam, Syrus convenit in eo, quod pro an 'a' legit viri ra di et, et haec verba ad superiorem Versam traxit, dum sicut in die festi vertit. Cetera vero nostri Versus verba hoc modo reddidit: et auferam et te eos, qui contumelio8α CONtrαte loquebuntur. VN IV de verbis prolatis intellexit, quemadmodum tectu es tum de prοphetarum oraculis diei constat. Chaldaica hujus Versus interpretatio talis est: qui remorati sunt s. impedierunt in te tempora solennitalis tuos expuli ct te. O inis, quiα portaverunt arma sua contro te et OPProbriid
614쪽
te os cernnt. Eadem Ioci nostri interpretatio Iegitur in Gemara Talmulis Babyloniel Cod. V 2 2 de Precationibus Cap. d. fol. 28.eol. a. Dixit Nabbi Ioauo flius Levi: quicunque preces αdditicias Post horum Reptimum recitat, secundum L. Iudam, de eo dicit Scripturet (i. e. de eo valet quod seriptum Zeph. I, IS.):
Ouid signinoat D ety Imbet frangendi, s. perdendi signisciatum.
Ita N. Ioseph haeo verbet interpretatur: exilium Beniet g erogores domus Iarctelis, propterect quod remorαntur temporia festet Hierosolymis. Ad quem locum Talin uilicum JARCHI voci hanc apposuit adnotatiunculam: servierect quod non obserυαrunt temPOrα Precum et festet, erunt remoυendi et absumendi et perdendi. Idem Jarehi nostrum Zephanianum locum in Commentario ita exposuit: si qui remoti sunt α ε Olennilαlibus meis, qui nono seruearunt subbathre et dies festog, illos vado N, i. e. consumsi.
Ex te fuerunt, i. e. eae populo tuo. Onus (impositum et opprobrium, propter istum rectium fuit tibi onus opprobrii. Diotio' aro signinocti remotionem, ut Proυ. 26, d. Removete scorias, et 2 Sam. 2o, II, Quum remotus esset a via trita. Nulla et utem literet radicialis superest in voce illa praeter Gimel' Sane d et 'dad verbum mira relatum remotos significare posse, non dubitare sinunt loca a sarchio adducta. nariud oppositi erunt et si qma, i. e. iis qui ad festa veniunt, Thren. I, a. Recentiores post Nimchium interpretes Ilebraici quos vidi omnes ':sa interpretantur moestos. Ita enim NIMCHI : Adjectivum e forma Niphat, significatione nera moeroris, ut Thre n. I, d. mn qna virgines ejus moestae. Ouum Box in glαtu regiminia git POgitet, objectum est Meni, aecundum regulam; Prctetereia enim(in statu absoluto) esset Quod tiero aensum loci ollinet, Lbserviandum, Balem Sionem et Hierosolymum alioqui, g. d. Alios et es log ob tempus liberalionis longius pro erastinatum), Omnes reiiduos tuos cid te colligam. Nominis V N*q Sensus est: Po,t- quem munum OPProbrium diu pertulerunt. r FN Super eαm, i. e. urbem Hierosolymitanum. Alii, qui moestos interpretantu', festi significatu sumunt, ut sensus sit: moestos Obj 3tα, i. e. qui propterea lugent, quod festa consueta celebrare nequeare. Nam ter quotannis Hierosolymam itabant sacrorum causa; id exsilii tempore facere non poterant, hinc moeroream cieban hir. Fuisse jam inter antiquiores Ilebraeos, qui h. I. moesius interpretarentur, apparet ex his Gemarae verbis, quae Statim post ea, quae supra attulimu , sequuntur: dicit A. E csαret quicunque recitat Preces mutulinias Post horαmρααrtiam, yecundum L. Iudam, de eo Balet, quod Zeph. I, IB. scrotum est. Quid vero eo in loco denotat Hubet moeroris signiscationem, tit Pa. IIs, 23. Euntamque gigni-foalum illi tribuit L. Nachman. Isaaci fliua, e loco Thren. I, a.
Eodem significatu interpretes ex Christianis tantum non omnes
615쪽
sumunt, quamvis neo hi in Versus integri explicatione inter
se consentiunt. Plerique tamen ita illum interpretantur: Moestoa Propter solennitiates, quod eas in exteris terris more antiquo celebrare non possunt, colligαm, eae te eriant, i. e. ex civibus tuis, 1 deo in patrium solum eos reducam; oneri fuit OPProbrium ei, i. e. probrum, quo affecta fuit in exilio, ei, congregationi moestarum, grave et onerosum fuit. Alii ante nim*d e Versus initio 'Barepetentes, et praepositionem ra, posterioris hemistichii sensum faciunt hunc: moestos propter Onus ivosilum ei, propter OPPrObrium, scit. colligam. Sed quum VNid nonnullis aliis, quibus occurrit, Iocis, veIuli Jer. do, s. Est h. 2, I S. Amos S, II. munua
denotet, eodem significatu heic adscito LUDOV. DE DIE U nostrum Versum sic exponit: dolentes ob solennitialem colligum, eae te sunt, munus, SuPer quod OPProbrium est, i. e. pios omnes, qui dolent impeditag esse festorum solennitates, colligam, quia ex te Sunt,
mi popule; tui sunt, ad te pertinent, et ego eos tanquam donum tibi colligam, super quod quidem jam opprobrium est. Nobis quidem commodissimum videtur, per 's' et 'vio, sive remotos α festo, sive dolantes ob festum vertas, intelligere exsules Iudaeos, quos Ioua colligendos e terris, per quas dispersi sunt, promittit, et in patrium solum, ad suos, quibus erepti ab hostibus fuerunt, reducendos, postquam exsilii opprobrium pertulissent. Mira in statu regiminis dicitur, quomodo et alias Participia cum nominibus in te cedente particula arctius juncta construi solent, veluti 'q)n Ps. 2, 12. , ad quem Ioc. vid. not. Ceterum non dubitamus, earn, quam A COLI LN dedit liujus Versus explicationem nostram facere quippe quae sua se facilitate prae aliis commendet. , , In Iudaeorum, inquit, si expulsorum sorte quum id videretur miserrimum, quod procul a loco Sanctuarii quondam splendidissimi nec festos in frequentissimo populari uin conventu dies poSsent peragere, Ob coetus laetos, jam abrοgatos, eos vocat lugentes. Lugentes
est Participium Niphal verbi ria', in Niphal luxit, Thre n. I, d. coli. o. I, 32. 33. Ies. 5 I, 23. Job. Is, 2. Vim eandem neutralem in Conjugatione Niphal alia quoque induunt verba, ut ri Net suspirio duxit. Status vero constructi ante praefixa non vanus egi
usus hvid. nos supras. Praepositio quae sequitur, 'id, significath. l. Ob, Propter, Veluti Exod. 2, 23. : et ingemuerunt Israelitas: et arm ira ob geruellulem. Nomen ' at id in universum tempus denotat certis finibus circumscriptum; deinde adhibetur vel ad dies sestos tempore cotistituto celebrandos, vel ad coetus festis illis diebus confluentes, vel denique ad templum, Ioeum, quo coetus festa agentium conveniunt. Quarum significationum alteram hanc potissimam ob causam praefero, quod verbum congregandi 'IN Iugentibus ob coetus abrogatos aptissime respondet. Similis obvia sententia Thren. I, d. lugent victe Sionis Bucucte et meαntibus cidcoetus 'NI); quin ipsa Hierosolymitana urbs Vny u n polyitos conventuum no atrorum dicitur Ies. IX, 26. Quos jam con-
616쪽
solaturus lugentes fausta promittentis addit Dei essatum: 'nud N: 'ri colligam, reducam eos ad sacros tripudantium coetus, ex te erunt, tui, inquam, cives erunt, o Hierosolyma, quasi filii ex te nati; filius enim dicitur nar Nn ex feminet, I Sam. 2, 2 d. , urbis autem cives cum filiis comparantur, veluti Ps. ST, a. Jain tristiorem denuo in memoriam revocans exsulum sortem, dicit: ndriDet sicut onus, est enim hoc nοnten, i. q. NiUU, a NU Portiavit,
positum h. I. pro ri Nipa I, omissa comparandi Particula. rrabat Illi, Sioni, vel aedis tibi, e lectione faciliori, a versionibus et codicibus expressa. V D V opprobrium fuit, oneris instar Sionis incolis, inter alienigenas degentibus, hostium incubuerunt opprobria. Is . meta et v et 'ri X no, Eni ego orarimαm Omnes, qui te cflixerunt. 'epy nonnulli consumendi, intersciendi significatu capiunt ita Hieronymus: ego interficiam omnes qui omiaeerunt , metaphora ducta ab eo qui animal in cibum aut sacrificiunt adparaturus illud interficit; ita Gen. I S, T. S. Exod. 2s,Z6.3s. I Reg. IS, 23. de animali mactato dicitur. Sed quum iis locis verbum illud potius αppurare animal ad cibum aut sacrifici uinnotare Videatur, ut non sola mactatio, verum et coctio et assatio
illius indicetur; alii eum Jarchio illud subigendi, vel conculciandi, vel, cum Ninichio, coniserimendi contundendique notione capiunt, ut significatu non sit diversum ab odor, unde Mal. I, 2I. sal. a, d. Vn dy oovrimetis impios. Et ipsum Vin Egeeli. 23, 21. de com 're,aione, ut quidam volunt, mammarum dicitur. Sed recte observat a Coellii, ne or h. I. vim obtinere hostiliter avendi cum aliquo, i. q. formnia integra rinna rei ai egit iracunde Egech. 23. 25. Sic mori cum et Ier. IS, 23. d et bori UN temse ore
Consumtionem, i. e. non plane consumam, perdam. Ita enim nostrum Iocum vertit: ecce ego socium Consumtionem cum omnibtia
qui te gubjugorunt. Similiter Vulgatus: ecce ego interscium. Trairet risissentea te; verbum ritu de Aegyptiis usurpatur dura servitute Hebraeos opprimentibus Gen. IS, II. Exod. I, 12. Jes.so, Id. De verbis quae sequuntur, i metri ris,lari 'N radia 'myERN , vid. not. ad Mich. d, G. , ubi eaedem phrases occurrunt. limbri di nnb-nnom eos in laudem et in nomen, i. e. qui antea obscuri et contemti fuissent, eosdem celebres reddanae atque honoratos. Verba hujus Vs. postrema, crates I TMXV bra, plures cum his, quae praecedunt, jungunt, vertuntque: in omni terret Pudoris eorum, i. e. ubicunque exulaverint, et pudore fuerint assecti, honoratos eos reddam. Ita Iare hi et Ninichi: in omnibus exsilii terris, quibus pudore Ofecti fuerant, ibi erunt celebres et laudati. Ita et Ilieronymus: in omni terra coa 8ionia eorum.
617쪽
Cui interpretationi tamen Lud. do Dieu obvertit: contra Hebraignium ESSE, ut nomen substantivum, regens alterum substantivum
in genitivo, habeat praefixum m emphaticum, sive notificativum, quia ipsa constructio facit notificationem, ut nec unquam 3 NCum Nam eg, Iegitur in eonstructione, sed sempero eum Segot). Ipse vero locum nostrum sic interpretatur: et Poniam eos in laudem et in nomen, in solet terret Pudor eorum, i. e. quorum pudor est in tota terra, draciae pro et Dae, ut sensus sit: quorum ignominia jam est per totam terrain sparsa, illi a me nomen et Iaudem habebunt. Quem ipsum sensum et a Chaldaeo exprimi observat, nam, inquit, sesicut apud Hebraeos substantivum construens fregens) non accipit m emphaticum, ita nec apud Chaldaeos et S ros formam emphaticam nisi interveniente Si cui placeat iste Sensus, haud obloquemur multum. Neque tamen obstat grammatica Ludovici de Dieu observatio, utut vera, quo minus vulgata nostri loci interpretatio Ioeum habere possit, quum nec desint alia
loca, quibus Status absolutus pro constructo reperitur, ubi Hebraei Praecipiunt, nomen repetendum esse in statu constructo, ut igitur noStra Verba plene ita essent capienda: draciae v NV Fnnm omni terret, tρrret, inquam, pudoris eorum. Sic Ios. I, Id.m Em iri diri strea foederis dicitur pro eo quod esse debebat: mian et ibid. Vs. I i. dram V 2 pro ro 'TV V . Cf. ho t. ad Ilos. Id, Z. et Egech. II, Id. Coccejus cra CaeobServat posse appositionem esse, ut intelligatur sic: id ipsum Ponere me illos ita celabriletlem et nomen erit Pudor Osorum, HSive Bicem Pudoris accipias, ut Ilos. Ia, d. Dueencos labia nostriai. e. Pro Bittilia labiet; sive pudorem essectum celebrationis, ut EZech. Is, si I. DTV 'rm ut recorderis et Pudesus, et non sit tibi aseertio oris propter ignominium tuum. Cf. Egeeli.
3b, Zo. II. IEM 26. In tempore illa, de quo inde a Versu s.
loquutus erat, VIVN mnae ducαm Dos exsules seil. i Par Sionem, ut Ier. I, Id. , aut VIVMN FN ad terriam Bestrαm, ut Egech.da, ld. additur. UIVN 'TER DEI' Et eo te Ore colligere me vos, i. e. colligam vos, Infinitivus pro verbo, ut Saepe alias, cum verbum finituin proxime praecedit, veluti Ier. Id, s. cerυα in Ogrom ' severit laetum et relinquere, pro reliquit. STORRIO in Obgerueuit. ad Intilag. et Syniciae. Hebr. p. 2al. not. particula' ante Ti&Z est explieativa, ut vertendum sit: Eo tem 'Ore vos reducαm, nempe eo temPore (Vs. I s. significatο quo colligam vos. 'Eξεγητικον vav esse observat et in Dan. 8, ID. add. I Sam. II, dii. De phrasi VI macivm N 'IT et cum reduxero cutiyitiales deStrias, vid. not. ad Hos. 6, II. Jοel d, I. Amos O, I a. det DybId oculos Begirog, ενωπιον υμων, Corum oculis Destris, ut LXX et Hieronymus vertunt, quod hanc rem arguit certo futuram, ipSiscum laetitia coram illud suum maximum bonum videntibus. Prophii. miriri.
618쪽
Primum locum inter eos, qui reduci e Babylonia et exsolutae captivitate genti oracula divina in Iudaea edisseruerunt, tenet Haggai. Sua ergo sede Iocoque apposito inter prophetas comparet, Zephaniam excipiens, qui agmen claudit eorum, qui minores dieuntur, vatum, qui ante exsilium, et stante adhuc templo priore, Vaticinia sua ediderunt. De patria, natalibus et familia IIaggaei nil constat. Sunt, qui natum credant in Babylonico exsilio, migrasse vero Ilierosolymam, a Cyro exsulibus
Iudaeis in patriam redeundi potestate facta (2Cliron. Z6, 2I. Esr. I, I. , eum pluribus aliis e tribubus potissimum Iudae, Benjaminis et Levi, nonnullis etiam e tribubus aliis, Serubba-beIe duce (Esr. 2, I. sqq. . Primi illi in patriam reversi nihil
habuerunt antiquius, quam ut Templum repararent, ut cujus fundamenta secundo post reditum anno jecerunt (Esr. I, S. Id. . Sed adversariorum invidia, malisque eorum apud regis Persiae aulicos ossiciis, factum est, ut coeptum opus interpellaretur,
et per plures annos plane jaeeret Esr. d, s. T. . At Dario Hystaspis rerum potito Isaggat serio suos exhortari ossicii ducebat, ut diu intermissum opus iterum aggressi Strenue urgerent , coeptoque aedificio supremam manum imponerent. Exprobrat Iudaeorum incuriam, qui studiis omnibus versis, ut amplas sibi et commodas aedes instruorent, domum interim Iovae desertam propriisque ruderibus sepultam derelinquerent. Ob oculos revocat flagella sterilitatis et uiccitatis, quibus elapsis proxime annis segniores ad opus Deus revocaverat; scirent enim haec omnia negligentiae suae merito in caput suum ProvoeaS8e.
619쪽
Prae omnibus aliis autem res Nostro est eum Serubbabele et Iosua, quorum alter imperii clavum tenebat ut Praeses Iudae(ὴγεμων καὶ αρχων των 'Iουδαίων, ut Iosephus inquit Archaeol. XI, I, d. et d, I.), qui potestate deIegata a rege Persarum
Cyro universarii moderabitur rempublicam, alter ex Aaronis familia et stirpe prognatus, suimini sacerdotii dignitate ornatus, uterque principatum apud reducem populum, ille in republica, hic in sacris moderandis tenens. Ηοs apud Iicet culpa nononinino resideret neglectae hactenus templi strueturae, ea tamen erat illorum in populo potestas, ut, si primi manum operi admoverent, et IIaggaei praeconium suo comprobarent ealculo atque sust ragio, universa multitudo facile adduceretur ad Iocum prophetae monitis dandum. Quamvis igitur ad universam reducis populi turbam hoc vaticinium spectet, quae ad aedificationem templi torpens excitanda, et egregiis promissis in Iaudabili instituto confirmanda erat, verba tamen ad principes populi ac duces dirigit vates, quos et reverenter excepturos divina oracula noverat, et populum hortatu pariter ac exempIosuo egregie ad idem secum obsequium excitaturus. Totum igitur vaticinium in eo versatur, ut tempus restaurandi templi dudum advenisse doceat, eosque, qui domum Iovae pIane negligentes ad suorum paIatiorum fabricas mentem unice intenderent, vehementer redarguat, hanc unam calamitatum publiearum, quibuscum ipsis eonflictandum fuerat, causam et originem demonstrans, porro, ut obedientibus, et tantum opus aggressis Numinis propitii tuteIam et auxilium promittat. Vix resumto opere Deus prophetam renuntiare populo jubet, ut si quis eorum gloriam veteris templi a Salomone excitati antea vidisset, cui impar secundum hoc templum videretur, ille animis non desponderet, decrevisse enim Deum, templum denuo resuscitandum praesentia magni illius cunctis gentibus desiderati
regis illustrare (2, 2 - s. . Geminas deinde quaestiones sacerdotibus proponit (2, Io -Is.): alteram, an totum, quod
a carne Sanctificlita contingitur, sanctitatem contrahati nega-
620쪽
runt sacerdoteR. Alteram: an omne, quod ab homine impuro contingitur, impuru in item censendum esset y Amrmantibus illis propheta ex ea confessione argumentum deducit, omnia a populo neglectae aedificationis templi reo oblata sacrificia Iovae minus grata fuisse et accepta, sicut vicissim sacerdotes perversa cordis habitudine impuros macula sua hostias etiam quodammodo vitiasse. Variis illos stagellis cecidisse Deum, quo
tandem a socordia excitarentur; cum autem voci divitiae obtemperarent, meliora sperare illos ac potissimum terrae fertilitatem jubet. Tandem meritis Iaudibus Serubbabelis virtutem efferens, electum illum a Deo dicit, quem velut annulum in manu sua pretiosum teneret 2, 2o-23. .
Subjicimus HIRRοNvMi in hunc librum Prologum, in quod a vatis nostri aetate disserit. si Secundo anno Darii, regis Persarum, filii Hystaspis, septuagesimum annum desoIationis templi fuisse completum, quem Ieremias vaticinatus est leto, II. , Zacharias quoque propheta testis est, qui quum visionis suae titulum in secundo anno ejusdem regis, undecimo mense Sabat, vicesima quarta die praeposuisset lZach. I, T. , adjecit, dicens Vs. I 2.l: Domine exercituum, usquequo non misereburis Ierusalem et urbium Iuda, quibus iratus es Sed et Esras, exstructo tantum altari, et jactis fundamentis, Templi, ad Iiteras regia Artaxerxis prohibitum opus refert Id, 2a.J: Tuno intermi3sum est opus domus Dei in seruautem, et non febatuaque od annum secundum regni Durii, regis Pergetrum, statimque addidit Isi, I J: P vhetaverunt autem Iggcteus, Prophetu, et Zoohariau, filius Iddo, Propheliantes et I Itidueos,
qui erant in Adueu et Ierusalem, in nomine Domini Israel. Turio surrexerunt Zorobabel, filius Saalthiel, et Iesus, filius Iosedec, et coeperunt oedificare templum Dei in seruaulem, et cum eis prophetae Dei et uueuntes eos. Quo tempore apud Romanos septimus a Itomulo regnabat Tarquinius Superbus, habena annum imperii vicesimum septimum, qui post oeto annos expulgus est a Bruto; ac deinde Rempublicam per annos