장음표시 사용
631쪽
5. Initio hujus Versus repetendum est ex superiore VII facile, sive, si faciatis, servetis dINN- ΣN , , drn Nun verbum quod Pepigi vo hiacum cum exiretis eae aegypto. Cf. Exod. Id, Io. II. Iam nunc, inquit Jova, pactionem fucio coram omni isto P ulo, ut ego mirussula Dcium, quiantia in Omni Orbe terrui'um ud ullas gentes editu
praecipio. Exod. Is, 5. G. Si dicto mihi Gudientes erunt, meumque foedus conserυαbunt, ego habebo eos pro peculio, cibomnibus Populis Suctrato, Proque regno gαcerdotum et gente sanctu. Vid. et Exod. Isi, 26. 23, 2D. 2I. Jer. I, 23. Ceterum cum dicit cim exiretis ex Aegypto, patrum facta tribuit filiis, ut Act. T, o a. o Zτινεζ ελαβετε τον νομον εἰσ διαταγασ αγγελ- , καὶ ουκ ἐφυλα τε. randrinn m*s vlli ' Tum viritus meus Stians, permanens erit inter nos. Intelligenda vis divina, quae animos eorum confirmabat, eisque auxilio erat in templo exstruendo, unde addit: ne itaque timeαlis, nec de felici successu timeatis. Similiter Zach. d, G. Jova Serubbabolis animum erigens dicit: Non robore, neo viribus, sed viritu meo opus templi exstruendi perficietur. 6. Quamvis templum hoc secundum splendore atque magnificentia priori illi Salomoneo nondum aequiparari possit (Vs. d.), brevi tamen se effecturum spondet Iova, ut quae adhuc omni ornatu destituta sit aedes, veteri illi longe antecellat. Ingentem
enim Se rerum conversionem Concitaturum esse, qua emeiatur,
ut populi exteri res suas pretiosissimas ad aedem Iovae exornandam sint comportaturi. Vndi my Ictuo linet scit. da D vice,
ut Exod . do, lo. 2 Reg. 6, ID. , ut LXX et I ebr. I 2, 26. 2T.
ετι απα β, αdhuc semel, sicut olim, quando Lex de monte Sinaicum horrendis tonitrubus et fulguribus proluulgata, et tota veluti natura concussa fuit, Exod. Is, Id. sqq., unde Debora Iud. 5, d. canit: Cum tu, Iovia, de Seipe prodires, cum tu eae ctgTO PTO- cederes Idumaeo, terret concutiebolur, coeli destillabunt, nubeaαquαm essundebunt, montes liquescebant in adyentu Aναρ. UIUM; Inrmn est, i. e. post non multum tempus, post breve tempus, ut des. Io, 2θ. - ' η' Et ego commottirus sum coelum, et terriam, et mure et ciridum, i. e. ingentem univerSitatis rerum mutationein esticiam. Similiter Ies. 65, IT. 66, 22. Jova dicit, se nODum coelum et noυαm terriam ProduCluriam. T. muri mn Et Benient desiderium, desideria.
i. e. res deSideratissimae atque pretiosissimae omnium gentium. Nomen singulare et mari collectiυe esse capiendum, arguit Constructis cum verbo plurali. Recte LXX: καὶ γ ει τὰ εκλεκτα παντων των ἐθνῶν. Vel potest ante muri praefixum et subaudiri, Nimehio praeeunte, qui talis eIlipseos exempla ast eri Num. 2, 8. Vel da et in tiistono non Per Mn mutu, et
632쪽
2Reg. II, I l. rrim re)n Nae detri argentum quod resertum eat
in aede Ioueae, atque hunc locum sic exponit: , , Omnes populi, quos commovebo, e terris suis advenient cum desiderio omnium gentium, i. e. adferent res omnes desideratus et pretioSag, quae in terris ipsorum repertu utur, veluti VaSa aurea et urgentea, vestimenta et gemmas. Quod autem dicit, gentea cum desiderio
gentium, loquutio est, ut Num. Io, 28. dixit Mosea Chobabo,
socero Mosis, pro SOCero suo. Sensu cum nostro loco convenit
Ies. 6o. G. , ubi Vates florentem populi Hebraici statum seculo aureo describens inter alia haec dicit: Con Dertetur od te copiet muris, OPes gentium Gil te Benient. Te ρα- melorum ctgminu Obruent, cromaces Midianitiei et Esehunt, omnes ex Suhαεα υenient, cturum et thus ct merentes, et fovete laudeapraedicabunt. Et si I, G. :lbrren de a b in gentium facultatibus Bescemini, et Bos in earum glorio esseretis. Praedicti igitur Ilaggaeus, futurum esse, ut donis pretiosissimis, ab omnibus gentibus Ilierosolymam comportandis, templum Iovae nudum adhuc atque inornatum plus nanciscatur ornamenti et splendoris, quam olim habuisset, Vs. s. Quam futuram templi magnificentiani significat his verbis: nacia r r aera ride et replebo domum huno, templum hoc secundum, glarire, ornatissimum et
splendidissimum illud reddam. Verba et 'ad FI r' etri, interpretes Christiani fere sic exponunt: tienient desiderium, deliciae omnium gentium, sive, ut Vulgatus vertit, Beniet desideratus cunctis gentibus, i. e. Messias, quem omnes gentes tanquam unum et verum generis humani servatorem degiderabant. Alii: Benient omnes gentes αd desiderium omnium geNtium, i. e. ad eum, quem ventes omnes desiderabant. Neutrum ad rem et contextum satis
accommodate, etsi nobis persuasum Sit, vatem quae hic praedicit temporibus Messianis eventura sperasse, ceterum illum unice de exornando templo muneribus aliarum gentium cogitaste, ostendit Ver5us proximus.
8. ',' 'detri nita est argentum, et mihi est
curum, inquit Jova, q. d. argento et auro, quo instructissimum fuit prius templum, possum et hoc ornare, et ornabo Suo tempure, nam mei juris haec sunt omnia. Quare non est, cur do ornando templo nunc exstructo sitis solliciti. D. IIac mea cura effetetur, ut Vrn maera n In domi , ma
- iri indiri major sit mugnificentiu uedis horis posterioris, quum Prioris. Templi posterioris gloriam a vate hic praenuntiatam christiani interpretes in eo po Si tam esse volunt, quod Jesus Christus sua praesentia illud illustraverit. Iesum tamen non in illo, de quo Naggaeus loquitur, Serubbabele incitante, exstructo templo, sed in eo, quod haud diu ante ipsum natum ab Herode totum a fundamentis aedificatum erat, adeoque in tertio templo, docuisse constat. Ceterum omnino de hac re vates
633쪽
Solymis, Pucem tabo, i. e. reruae, omnium felicitatem atque tranquillitatem, qualem in aurea aetate futuram describit Jestias II, s. Seqq.Io. Concio secunda, cujug haec gummu et princeps propositio est: quamluilis idem aedem hanc coepistis reparare, posthac sentietis Dei beneficentiam non vulgarem. Eam auget collatione Superioris temporis, quo templum vastum et destructum jaciebat. Argumentum est ex loco dissimilium. Protasis indicit statuni praeteriti temporis; antapodosis, praesentis et futuri. Protasis pollutioneni et infelicitatem ut causam et effectum Sistit. Antea, inquit, vestra omnia polluta erant et contaminata, atque adeo plagis assecta quam plurimis. Polluta fuisse docet argumento a simili, sumto ab antiquo ritu sanetificationis et pollutionis. Iloe Versu vero praemittit notationem temporis, quo hanc orationem
habuit. 'am ira mae Vicesimet quctria die noni men- Sis, qui Zach. T, I. Cisseu nominatur. IIIERONYMUS ad Vs. I s. :M Nu8 eSt mensis, quem nos Novembrem vel Decembrem dicimus. Nigαn eni in apud Hebraeos mensis est primus, qui appellatur mensis novorum, eo tempore, quo Pascha faciunt, id est, incipiente veris exordio, qui secundum lunae curgum Saepe quandam partem mensis Martii possidet, interdum incipit in Aprili.
Ergo si Nisan Aprilem intelligimus, nonus mensis Recundum Stip- Putationem Hebraeorum December erit. Fuit igitur inter hoc Draeulum et id, quod proxime praecedit, majus interstitium, quam inter duo priora, nec tamen admodum magnum, duorum videlieet mensium et paucorum dierum. Videntur eo tempore Iudaei post Congestas materias operi manus denuo admovisse, et notabit euhin eo prοgressum fecisse, coli. Vs. I S. Seq. II. mrim Interroget 8αcerdotes legem, de lege, i. e. prοpone eis quaestionem super lege aliqua. Intelligit autem Iegem do pollutis et sanctificatia. Sacerdotii in enim erat, secundum Levit. Io, ID. , tum Sαcrum α Pr GRO PODlultimque et mundo discernere, tum Isrαelitias omniLus instruere institutis, quαs eis Ayα per Mosen eloquuίus 83t. Vid. et Deu t.
II, 8. sqq. Mal. 2, T. I 2. mee et ' iri En Portet quia, i. e. si quis portet; ita particu Ia ira et Jer. I, I. Oeeurrit, VN-n Er
Deo non est conqeeratus, Gut Pulmentum, Gut Dinum, αut Oleum, Qui ullum alium cibum profanum. De Mid vid. not. ad Gen.
634쪽
et dixerunt: non sanctum redditur illorum quidquam. Recte responderunt, Dani lieet ipsa vestis carnis sacrae tactu sancta reddita est Levit. 6, 26. , tamen vim Suam non ulterius extendebat, nec quod tali veste tactum erat, ganctum reddebatur.
X. Alia quaestio. UD - N ad Quod si tetigerit
immundus αnimcte, i. e. tactu cadaveris pollutus; a Dd denotat hic, ut Levit. El, l. 22, t. , eorpus ab anima derelici iam, cadaver, pro nu EDd Gnimia mortui, uti plene est Num. 6, 6., i. e. aliquis mortuus. HIERONYMUS: Animadvertendum, quamdiu anima ineorpore sit, immundum non eSSe eurpus humanum; statim vero, ut spiritus Vegetans artus recesserit, immundum fieri quod terrenum est, sicut in Levitico scribitur Ial, l. 2.J. V N- nn Omnia isto, s. ullum istorum, quidquam ex supra memoratig, cibum aut potum. NUtor Contaminαbitur, ex lege Num. ls, 22.quioquid pollutus letigerit immundum esto. Id. 'an ry Et respondit Huggαi. Nemo interrogavit quidquam; sed ex usu linguae verbum V D de ornui continuatione sermonis dici constat. V m dyra , Ita est populus hio, similis est immundo ex cadavere, qui contactu suo omnia immunda reddit. MD, Corum me, meo judicio. Iloc adjecit, quia sua opinione muridi atque sancti erant. drrarim me IU-bet Et aio immundum meo judicio est Omne OPus mαnuum eorum, quicquid
super altari offerendum OOhtiaminiatum est, mihique neutiquam gratum et acceptum. det illio designat altare, quod aedificatum erat statim a reditu, videlicet anno primo Cyri regis, mense ejus anni septimo, ut habetur Esr. 3, 3. Sacrificia quae in hac ara fiebant non minus erant munda et pura quam in alio loco, doneo tempus advenisset templi instaurandi; tum enim negligentiae et socordiae crimine obstricti Iudaei et aram polluebant, et victimas in ea oblatas. Sanctum quidem est, quod offertur in altari, sed non tam sanctus redditur homo ex hostiis, quam ex neglectu divini cultus polluitur.
igitur ponite cor vestrum sei l. et D 2 Q dis cic vias vestras(quod coli. I, o. i. est subaudiendum), αb hoc die, non: quo primum coepistis templum aedificare, ut quidam volunt, sed: inde ab hoc die scit. retro cogitantes (vid. infra Hieronymi interpretationem , et suprα, vel, Gil superius tempus, i. e. ad eos dies, qui hunc antecesserunt, rarim , 'VI DNm FN d Uuα NONdum Poner6, i. e. antequam poneretis laseidem etd lapidem in clede Ioviae, i. e. antequam templi aedifieatio continuaretur. Animo vobiscum reputetis, quam infeliciter vobis omnia eve-
635쪽
nerunt, antequam templo instaurando fidas adhibuistis manus. HIERONYMUS: HNunc te hortor, o popule, ut SenSu ad praeterita revertaris, consideresque quae facta sint, hoo est, ab hac diu vicesima quarta noni mensis anno secundo Darii, quicquid retro gestum est, mente complectere, et propter quae quanta sustinueris, ut, cum deinceps prospera tibi evenerint, Seias, qua causa
Id. dri diu Eae quo illi fuerunt, scit. dies. Intelligit autem dies istos, quibus templi opus neglectum jacuit. Alii: Priusquam illi essent, et lapides subaudiunt, hae sententia: priusquam laupides illi coagmentati et dispositi essent in Suos ordines. Nn positum pro eo quod plene esset, Eridi Net cre 3i venit quiviam, i. e. si ventu tu fuit. Tu ly bee IV αcervum frumenti. seu manipulor uni sui Cant. T, d. 2 Paral. II, 6.), qui debebat esse, saltem sperabatur fore Biginti, scit. modiorum, ut Vulgatus supplet. mos retram Et fuit decem modiorum, dimidium tantum.
niundi 2Ivim N Nn Si quis Benit αd lacum torcularis αd hauriendum quinquiaginiti, scit. bathos e torotituri. De cisi' vid. not. ad Ies. θ, 2. Verbum 'aeri denotat proprie nudavit, ut Iea. I 2, 1 V., tum hiausit, exhetusit, ut Ies. Io, Id. , quod qui vas aliquod exhaurit fundatuentum ejus denudat. V huc haldaeus interpretatur utres aut dolire. Sed quum Ieg. 63, 3.
voce illa manifeste vas designetur, in quo DVue Caleantur, ante eam particula et aa. subaudienda videtur. riCNU Eresntuue
viginti tantum bathi, ut igitur vinitor non acciperet dimidiam partem ejus quod exspectabat aut habere solebat. IT. i Dm In detrahe 'Metri Percussi dos, i. e. sata vestra uredine et uurugine, ead em leguntur Amos a, s., ad quem
3triarum, segetes indu Stria operaque vestra satas, item vites plantatas cultasque a vobis; cf. Supra Vs ld., et i, i l. V In a 'M- D. Uredine atque cturugine segetes, grαNdiris vites perculsas innuit, coli. Ps. TS. a T. V Da maeae a m Occidit Erundine vites eorum. V Inde mi 'M Et non Dos si (scis. cra et V oonversi Iutatis ud me, pro quo in loco parallelo Amos d. s. mai dranci-rebri nec conversi estis iad me. t Inde Ninichi h. l. pro UD UTI Bos
Ossa dictum observat, ut Num. G, II. 'nit hoc αdduciat se Osuiu Nagiraeus ad ostium tentorii. Et EZech. Id. S. ra
636쪽
γlioeat tibi haeo rea. Cf. GESEN ii Lehrgeb. p. 682. Movi, inquit Iova, omnia mea flagella, sed nihil promovi; conatus sum
ad frugem vos revocare, Sed sine profectu . Non grando , non rubigo, non penuria aut egestas potuerunt illain vobis negligentianae excutere; usque adeo radices egerunt privati Iucri aluor et mei nominis non ferendus neglectus.
I S. Repetit initio hujus Versus verba priora Versus is , ut diligentissime, quod monet, observetur. Advertite animum vestrum 'a 2 3- NjN - , ramum, d 'Drmm-bet V αδ hoe ipso die Bigesimo quαrto noni mensis, de quo Vs. ID. , mente regredientes iad illud tempus, quod enluxitu die, qu- fundulum est templum Iouecte, i. e. eοnsiderate modo tempus elapsum inter hunc diem, vigesimum quartum et diem primae fundationis templi. Cf. similem particulae DF usum Exod. D, IS. immittetm grandinem aver Iegratum, qualis non pluit id, o die quo fundulo eat, usque nunσ. Vid. et Deut.d, 32. 2 Sam. T, II. Jer. T, T. 25. Verbis quo fundalum egi templum, signifieatur templum illud, quo priora templi fundamenta
sunt Saeta, anno aItero ab reditu, post exstructum altare, Egr. I, ID. II. Mox tamen interruptum fuit opus jacuitque usque ad annum Darii regis secundum. I p. a tri et In Numquid adhuο gemen est, vel fuit in granario y Nullum restat vobis semen in granariis veStriS, in poenam neglecti cultus mei ac templi. hoc tantum loco obvium a congregare videtur locum, quo grana Congregata asservantur, i. e. grαnαrium, horreum, denotare, ut in lud Joel I, II. Sed Chaldaeus et Syrus intelligunt αream, in qua frummenta ad triturandum congeruntur. Ita enim ille: cn αdhuc frumentum iri αreα. Syrus vero: animαdvertile, quod non est gemen in Greet. I IERONvMUA vero: nunqvid jam aemen in germine est y hQuod melius, s inquit in Commentario, , , Ilebraice dicitur in folliculo, ut thecam frumenti significet. Utique nonomen Re, ut diximus, Decembri, futurarum nulla sunt signa frugum; ne igitur dicatis, hoc me prudenti ratione conjicere, et futuram foecunditatem de floribus arborum herbisque Aegetum Suspicari, ecce nulla signa sunt, et tamen ego praedico vobis, quia coepistiSaedificare templum ni eum ad benedictionem meam frugum omnium foecunditatem. Ne et di, Vr in i m in artEt adhuc pro 'ris ut Ion. d, 2. Job. l,l8. , i. e. ad huiae usque diem VigeSimum quartum, vitis, et sicus, et mutu8 Punicα et iarbor Olecte non tulit scit. fructus suos, coli. Ioel 2, 22.
Exech. IT, S. Sed pD N ab hoc ipso die, quοtempli structuram serio adgressi estis, benedictim, jam nunc prο- mitto ubertatem max imam omnium istarum rerum; de qua D Omen
637쪽
2D. Concio tertia, cujus haec sententia est: io, o Serub habet, inihi electum, regnis et imperiis eversis intimo amore et Singulari charitate amplectar. ad Secundum, altera vice (ut Gen. 22. lo. , eodem die vicesimo quarto, vid. Vs. Io. , ut certo confideret Serubbabel, futurum, quod Vs. si T. de gloria teinplisecundi dictum erat. EI. Vadimunm tDUEn VN-Vid. not. ad Vs. 6.
EE. rietur Descendent scit. in terriam, aut svulchrum, cadent interfecti. Ita Chaldaeus: Occidentur equi ete. et 'na 'nN Vir per gladium frutris sui, i. e. se mutuo trucidandos obruetit, quod in congressu ueterum fieri solet, ubi promiscuis omnia caedibus foedantur, aliis in aliorum gladiis irruentibus. HIERONYMUS : se Dicitur Serubbabeli, quae in siue ventura sint, quod transeat figura hujus mundi, et fiat coelum novum et terra nova, et commoveat Dominus coelum et terrain, et destruat omnem principatum, et potestatem, et virtutem, et dissipet reges regum, sive, ut habetur in I ebraeo, regnorum, et interficiato in nem fortitudinein contrariam, ut ipsis quoque qui ante regnaverant et gentes sub Sua tenuerant ditioiae, prosit regni eorum destructio, et omni praeliandi studio dissipato, sequatur pax; hoc est enim quod ait: et Subvertiam quia iacm, Sive quadrigas, etragoensores ectrum, et descendent equi et iascensores eorum. Et ut sciatis in subversione quadrigarum et corruentium equitum hoc quod diximus significari, videte quomodo de Christo dicatur in Zacharia Is, s. ID.J, quod veniat mansuetus rex, et ascendens super jugulem et pullum asinae novellum, et disperdat quadrigas ex Ephraim, et equum de Ierusalem, ut fiat unus grex et unus pastor, et utrumque Bgmen, in in de gentibus quam de Iudaeis, sub pacifico pastore teneatur. Vatis mentem recte ab I ieronymo declaratam esse haud dubitamus; nam loquitur ille de magnis
illis motibus rerumque conversionibus, quae felicissimum antecessurae sint aevum, quo Messia regnante alta pax honorumque omnium amuentia orbem terrarum beabunt. Quae omnia vates tum proxime instare existimabat, uti patet e Versu sequenti, ubi Jova prοmittit, se inter regnorum eversiones et horrida bella Serub habetem prae ceteris sibi charum, incolumem gerva
23. Issumtim te, i. e. in meam curam et patrociniunx te recipiam, quo Sensu verbum risib et Deut. d, 2o. usurpatur, cum Moses Israelitas alloquutus dicit: mm n ab drnen Boasuae it Iouea. Vid. et Ps. as, IG. IX, 2i. Servum meum, ita vocat Jova Serubbabelem, quod Juvsa sua fideliter exsequutus esset, et cultu in ipsius serio promovisset, templi aedificationem urgendo. dra VI POniamque te sicut αnnulam Signαι6r um, σφραγῖδα, Graeci nuncupaut, i. e. carissimum te habebo,
638쪽
erisque mihi in summo pretio, et euram tui habebo singularem, nunquam mihi ex nitimo excides aut emnes. Sumtum ab annulis signatoriis, quorum Singularem curaria gerimus, ne excidant pereantque. Sic Cant. 8, G. POns ms fianquiam sigillum guPer cor tuum, sigillum guPer brαchium tuum. De Serubbabelis avo, Iechonia rege, ilicit Jova Ier. 22,2a. Ita Biναmi erit Iechonires iannulus gignαlorius in mianu meu dextro. Ad nostrum
639쪽
Loeum ab IIaggaeo proximum inter prophetas, qui minores dicuntur, merito tenet Zacharias, quippe qui eodem cum Haggaeo anno, duobus saltem mensibus posterior, oracula edere coepit
tionibus incitati restaurando ex ruinis templo animos manugque denuo admovissent, et ad intermissum diu opus reversi essent, existerent vero, qui de felici operis successu et ipsi desperarent, et alios, qui templi restaurationem alacriter susceperant, Iabefactare conarentur; ope atque opera enitebatur Zacharias, ut nutantes confirmaret, et ad opus strenue promovendum et continuandum excitaret. Ηinc suorum oraculorum argumentuni potissimum in eo versatur, ut Iudaeos hortetur, ut, SuperatiS, quae ab adversariis objectae fuerant, dissicultatibus, et deposito, ob nimis tenuia templi principia, metu, certo confidant, inversurum esse Deum hostium molimina, remoturumque impedimenta quaecunque, etsi vix superanda viderentur. Addit felicissimorum, quae Iudaeos olim, Messia regnante, beabunt, temporuin promissiones, quibus tamen duras miscet et rigidas objurgationes scelerum inter ipsos adhuc obviorum, ut a sordibus suis magis
magisque purgati, ad recipiendum Messiam idonei reddantur. Communi cum Haggaeo elogio Zacharias laudatur Esrae si, I. 6, Id. , et verba ejus ex I, I. sua facit Malachias I, T. De postrema hujus Iibri parte, id est, vaticiniis, quae Capp. y - d. continentur, Zachariae abiudicandis, et vati ipso antiquiori tribuendis, videbimus, ubi ad explicanda oracula illa
640쪽
In describendis visionibus, quae vati divinitus obtigerunt, quarum series inde a Cap. I, T. usque ad G, I s. Iegitur, stylo utitur plano et simplici, qualis narrationibus congruit; ubi vel aurelie aetatis felicitatem, vel regnorum hostilium eversionem depingit, vel popularium improbitatem coarguit, haud caret quidem poetico ornatu et gravitate, numquam tamen ad Iestiae, Nahumi et Habacuci sublimitatem assurgit, vel dictionis eorum elegantiam assequitur. Sermoni etsi haud adeo multi Chaldaismi immixti sunt, est tamen talis, qui inclinatam et decrepitam linguae Hebraeae arguat aetatem. De vaticiniorum Zachariae obscuritate queruntur et Iudaei et Christiani. Haud pauca tamen in illis per se plana obseurata sunt infelici interpretum Studio, generali Ora vatis praesagia ad certos eventus multis po8t ip Sunige eulis referendi.