장음표시 사용
721쪽
apud figulinam , χωνευτηριον, fornacem, in quet metαlla confantur, reddit Graecus AlexandrinusJ. Erat enim ibi area, in quam projiciebantur fracta templi fictilia; vid. Ierem. Is, 2. Projice, inquit, tanquam rem nihili, non pluris Deo faciendam quain fractum fictile. - 'Tri Magnincentiam pretii, i. e. inagnificum illud et ingens pretium. Quae verba ironice dicta putant. d byra Quo pretiosus habitus sum ab eis,
quo me meamque operam aestimarunt. Addit vates, se Dei mandatum exsequutum esse: pH T: mn in re et projeci illud pretium templum Ioueae versus ud fgulam s. siaulinum. V m ri 2 non, uti plures volunt, in domum Ioviae, sed
versus s. PrOPH illam, subaudito vertendum esse, res ipsa
docet; nam in templa figuli non erant. Matthaeus Evangelista postquam 2T,1 - 8. retulisset, synedros pecunia a Iuda proditore reddita et in templum projecta figuli agrum emisse, ubi peregrini sepelirentur, haec addit Vs. s. Io.: Toτε επληρωθη τύ ρiηθενδια ρεμλυ του Πρo τοὶ, λέγοντoc' καὶ ελαβον τα τριακοντα
ραηλ, καὶ εδ αν αυτα εἷσ τών ἀγρoν του κεραμεωσ, κα- α συνεισξε μsι κυριοσ. Ilaec vero quum in Ieremiae vaticiniis, quae supersunt, non exstent, Matthaeum hunc quem tractamus libri Zachariani locum spectasse, post EUSEBIUM Demonstrαt. Evangel. L. X. p. dSI. edit. Paris. I 628. , et IlIERONYMUM in Commentαr. ad Matth. 2T, Io., interpretes fere existimant. Cur vero in Evangelio pro Zachariae nomine Ieremiae nomen sit positum, alii alias comininiscuntur causas, quas h I. enarrare non
attinet. Verum si figuli et trigintia siclorum commemorationem in utroque loco demas, nihil in iis est, tu quo conveniant. Id. nde 'FOd-nra marra Deinde nutem,poatquam concidissem amoenitatis pedum (Vs. ID.); concidi quoque Pedum meum Glterum, foederati dictum, vid. Vs. T. -VNmne ri Id irritum faciendam, abolendam fraternitαtem; nomen abstractum ab VN fruter formatum, hoc solo Ioco obvium, Cou
venit cum Arabico reth in m Pa Inter Iudam
et inter Israelem. Alluditur hic manifeste ad priscam illam populi divisionem in Iudam et Israelem, tempore Rehabeami et Ieroboami faetam, I Reg. I 2, 26. Sqq., quae tot malorum fons erat. I S. Ad verbium mae, adhuc, respicit ad superiora, quasi
dicat: quemadmodum supra Vs. I. s. et Io, 2. I. contra malos Iudaeorum pagiores vaticinatus es, sic ad continuandum idem hoc
argumentum Porro vel ulterius 'D 'braist sume tibi vas, i. e. instrumenta, sive quicquid est pastoralis suppellectilis, ut I Sam. IT, do. et ibid. Vs. as. de Peria pasto rαli dicitur. IlIERONYMUS: ,,Vasa pastoris insignia illius et habitum debemus accipere, peram, baculum, fistulam et sibilum.
722쪽
jectivi '-. Qui mox Vs. IT. dicitur eognato vocabulo diri 'a , Pastor Bαniliatis, s. vanus. BOCHARTUS Hieroet. P. I. I. I l. C. da. T. I. p. 563. edit. Lips., non Se intelligere professus, quomodo pastor stultus a bono ex solo habitu possit distingui, putat prophetam a Deo jussum, pasturem quidem Te te, pera, pedo, Bedrius stultitiain factis expressisse, dum Se ilicet ovium gregem, qui in divisione adparebat, susque deque haberet. Sed verisimilius Hebraei suppellectili pastoris fatui significari docent peram pertusam ac perforatam, quae continere non potegi quae necessaria
sunt et pastori et ovibus ipsis. GROTIUS pedum ferratum, cujus incussu pecudes occiduntur, peram, in qua nihil sit ovibus utile, et similia intelligit. Ceterum sensum verborum, pume tibi ναε α vastoris stulti, Chaldaeus recte Sic expressit: vaticinare de gubernatore atullo.
IG. 'pu' - ny nretri Pereuntes, gravissime aegrotantes et amictas oves (vid. Vs. s. non Bisitabit, non curabit. 'diari, proprie Puerum, nonnulli interpretantur teneras oves, Rgnos, qui quum prae imbecillitate progredi non possint, in agro derelinquuntur. JARCHI stultus Oves, quiae cd Cctulam ire negoiunt indicari ait. si In qua interpretatione S inquit uoci ARTUS I. c. p. d8s., si durum hoc Videbitur, quod 'Id vocetur Ognus, quum alibi semper de homine usurpetur, hoc est, locis plus quam ducentis. Et vel si iagnum intelligas, tamen haec parum cohaerebunt, Ggnum non requiret. Agnus enim non saepe quaeritur,
quia vix aberrat a grege, et matrem solet sequi. Proinde in parabola Matth. S, I 2. non quaeritur agnus, sed ovis, quae Vagabatur. M Quae quum ita sint, san h. l.-potius explicandum
ex Arabico Pa peragravit regionem, huc illuc profectus fuit,
et octas est Bir inascibilia, aedes mutans. Chaldaeis quoque ris est excutere, dejicere, commovere, moueere ultro citroque, et due loco in locum transferre. Est igitur 'aegri scit. s. Virg, ovis quae e Ioco in locum palabunda migrat. Eodem sen qu hanc vocem ceperunt hic veteres. N, n ZErri' Et fraetae, i. e. quae os fractum aut luxatum habet, non medebitur. Cf. Exech. 3a, d. Vnumn N, n aetet,' et fructam non obligctatis. Quum tamen ossa frangi in ovibus rarissimum sit, hic vero de eo sit sermo, quod fieri solet, mallem per V 2cid vulneratam intelligere. Nam verba frangendi ad Bulneratishes transferri, docent cognatae dialecti. bab Ir di, rethretri Hieronymus vertit: id quod alat non enutriet. Quam interpretationem probat BO
CHARTUS, inquiens, tali e opponitur Dcenti et eae morbo decumbenti. 32,2' autem sustentabit, nempe cibo et alimento explicat. si Nam, addit, si ut confractis et aegris medela opus
est, ita Stantibus et valentibus alimento, quo bona illa habitudo
723쪽
conservetur, et perseveret in statu suo. Nos tamen haud dubitamus praeferre Chaldaei interpretationem, qui stant, i. e. qui restitant, et non pu fgunt e loco ge movere prae lassitudine, aut morbo, non Portabit. Verbum babet gustinere, ferre significat Ps. 65, 23 Ier. 26, s. Mal. I, 2. Prov. I S, Id. autem C. B. MICHAEI Is in Innoscit t. ad h. I. bene confert cum Arabico
lassus fuit, laboravit, unde nomen ictggitudo, Pecum Iiariter eae itinere, atque h, quod non tantum Perennis, continua et firma fuit res, verum etiam ctegrotaueit Significat,
hincque morbus. 'lam Et ournem pinguia comedet, quod Chaldaeus exposuit: et Oiles divitum diripiet.'im D' Et ungulos earunt diueellet, fatigando eas et uimium properando per ardua saxa aut Scopulos, ut ungulae rumpantur. Chaldaeus figurata prophetae verba prοpriis expressit: et reliquioa earum (praeter pingues s. divites, consumet. IT. 'fri Pastor nihili s. vanitalis, i. e. vanus et stolidus, ef. Vs. lo. , ut Iob. IX, d. b N medici Bunitolia, inepti. idem quod pastor, ut Ies. X B, I 2. Vel Iod, elisa litera n est paragogicum, quale in , quod mox Sequitur. Iarchi similia exempla affert Dent. II, Id. Veto 'adiri habitans rubum, et Mich. T. Id. - db ' det habitana golitarie.
ibi uri 'nidi Qui relinquit ones. IARCHI : qui permittit eas tanquam rem liberam et communem cuicunque qui venit, ut interficiat vel praedetur illas. Chaldaeus: Bae guer gubernαtorem stultum, cui commendatus est populus od gubernandum. Verbis quae sequuntur, Par bari gladius suPer brachium ejus et aver oculam ejus dextrum, Nostrates poenam denuntiari existimant pastori illi nequam, ut sensus Sit, gladium, s. excidium immissurum esse Deum brachio et oculo suo dextro, i. e. tare, ut malus ille princeps potentia Sua atque calliditate privetur. Verum ultio divina altero demum hemisti ellio denuntiatur, ubi illius Iaeertus exsiccandus et oculus caligandus dicitur, quorum neutrum fit gladio. Quare nos Serequimur Chaldaeum, ex cujus interpretatione haec verba pertinent ad descriptionem mali pastoris: qui similis est lanioni, in cujus mαnu egi culter, et e us Oculus directus egi Suer Pingues od mαclαndum. Ita et JARCHI: ,, Pastor ille cultrum mactationis gerit manu sua, ut mactet oves pingues atque Valentes, in quas oculum suum dextrum conjecit, ut videat, quinam (inter suos subditos) sint divites, quo eorum opes diripiat et consumat. Dicitur itaque non solum brachium, verum et oculus mali istius pastoris gladiο instructus, quod aciem oculorum malo animo et noeendi elapido intendit.
V n ridet Quare brachium ejus, quo nefarie abutitur
724쪽
ad oves deglubendas et ni actandas, Grescendo rareSCel, adeoque
debile et impotens fiet, et oculus ejus dexter, quo explorabat oves pingueS, quas culinae Suae destinaret, ctiligando cαligabit. oeuli dextri excaecationem fuisse et turpitudinis et probrii, patet ex I Sam. II, 2 , ubi narratur, Nahasum, Ammonitam, nonnisi
ea conditione eum Israelitis pacem facere voluisge, si eis omnibus dextros oculos effoderet, eoque dedecore omnes Israelitas
adficeret. Quaerunt interpretes, pastore illo pessimo, qui Vs. I S.IG. IT. describitur, quisnam designetur* Atque veteres quidem e Christianis interpretes, ut Ilieronymus, Theodoretus, Cyrillus, alii, Anti- Christum quendam, quem Iudaei verum Messiam re-Probantes, ducem sint sequuturi, describi existimant. E recentioribus alii alium tribus hisce Versibus adumbratum statutant. Nobis quidem vates simpliciter hoc praedicere videtur, Iounni,vbjecta prorsus populi tam ingrati cura, illum crudeli tyranno vexandum Permissurum eSSe, qui tamen et ipse, postquam per aliquod tempus rapinis et caedibus in miserum populum grassatus fuisset, sae .itiae guae poenas sit daturus. Quisnam vero talis in rerum gestarum memoria exstiterit, frustra aliquis indagaverit.
725쪽
onmes populi, ne exceptis quidem Iudaeis, quippe qui ad id
vi adigentur, urbem Hierosolymitanain circumsedebunt stique oppugnabunt; sed amentes facti a Jova hostes barbari obsidionem solvere coacti erunt, et Hierosolyma salva et incolumis manebit; Iudaei vero ad mentem meliorem reversi peccata superioribus temporibus a se in Jovam commissa acerbe plangent (I 2, I -la. . Tum persequitur descriptionem temporum feliciorum, quibus Hebraei sint redituri, simulacra exscindenda, et vates mendaces perdendi (lI, I -G. . Totus terrarum orbis ita perpurgabitur ab impiis, ut excisis duabus incolarum partibus remaneat tertia pars, quae explorata probataque Jovam sincere et ex animo colet
I. mmmmdin Netra Pronuntiolio verbi Ioueae, es. de haedictione not. ad D, I. De s. Super Isrαele, non et contria Israelem. Neque enim mala praenuntiat Israelitis prophetia quae sequitur, sed vindicandos illos et liberandos ex hostium potestato promittit. Ceterum h. I. non regnum decem tribuum, s. Ephraimiti eum designare, ut supra II, Id.; sed universum populum Hebraeum, omnes Jacobi s. Israelis posterog, inde patet, quod per totum vaticiniuim non Samaria, sed Hierosolyma regni caput sistitur. Et Versibus T. S. Io. diserte memorantur tentor et Iutae servanda et domus Davidia. d dari Vtor Oui ex-
Pαndit coelum, veluti cortinani, cf. Ies. do, 22. di,2a. asi, 2. Recte observat NIMCIII, addi hoc, et quae sequuntur Dei epitheta, ut innuat, esse in illius potestate destruere et aedificeire; non esse igitur cur quis dubitet, non pοsse Iovam illa, iquae jam praedicturus est, quantumvis mira et paene fidem Superiantia, reipsa praestare. VN 'ad U Et qui fundat terram, ut firma sit, quasi fundamento firmissimo inhaereat. 'a pDEt qui format viritum hominis in medio ejus, qui homini spiritum vitalem indit. 2. ba - Chaldaeus recte vertit: vas repletum ebrieliate. 'd, quod alias. veluti Exod. I 2,22. 2 Reg. T, so. 2Reg. I 2, I a. Pelaim notat, hic pro culice usurpatur, quemadmodum p id Phiola, e qua sanguis victimarum spargebatur, Amos si, o. Pro
726쪽
vase potatorio ponitur. Convenit utrumque cum Latino at in Pu-lu vi, quod lignei vasis genus erat in sacris adhibitum. Significatur calix vel potus, cujus haustu tanta gignitur sensus et animi perturbatio, ut in vertiginem agat ebrios. Cum vero Jova dicitur Hierosolymam reddere velle calicem, Sive potum inebriantem omnibus finitimis populis, hoc significatur: populi undique
magno cum ardore ad Hierosolymam confluent, velut sitim suam
ejus expugnatione et direptione restincturi; sed hic potus, quem sitiunt, male illis cedet; ita enim eos inebri Ibit, ut vertigine correpti ruant, atque ad mortem soporentur. Sic minatur Jova Babyloniis Ierem . si I, 2 s. Cum incaluerint vino , α Onam illis Polum Ogorum, et inebriabo eos, ut eaegullent, ctique ut gomno SOPiαnlur αelerno, non expergefaciendi. Et eod Cap. Vs. si T. repetit Jova, se Babylonis principes et sapientes, et praetores, et praesides et milites ita inebriaturum, ut somnum dormiant ueternum. TUI r Tra m in Obs da Et etiam super Iuda erit, i. e. Iudae incumbet, seu, etiam Iudae tenebitur sive cogetur, esse in Obgidione contro Hierosolymum. Particula I hic debitionis nota est, et quidem onerosae, ut Ps. 56, IJ. Egeeli. do, II., ad quae loca vid. not. Bene Chaldaeus sensum expressit: et etiam quod ollinet viros domus Iudae, adducenteos gentes, Per Bim coctos Og in Obsidionem contru Ierusalem. Convenit I IERONYMUS: , , Sed et Iudas, obsessa Ierusalem, est
captus a gentibus, et in illarum transiens societatem cogetur obsidere suam metropolitum Iudaeos contra suam ipsius metropolim pugnaturos esse, disertis verbis dicitur infra Ia, Id. g. Verborum omn-bdb ridus et et rumor
ponam Hierosolymam laseidem Oneris omnibu8 POPulis, sensum bene declaravit dii ERONYMUS: si uos est in urbibus Palaestinae, et usque hodie per o in nem Iudaeam vetus consuetudo servatur, ut in viculis, oppidis et castellis rotundi ponantur Iapides gravissimi ponderis, ad quos juvenes exerceri se soleant, et eos pro varietate virium sublevare, alii usque ad genua, alii usque ad uiubilicum, alii ad humeros et caput, nonnulli Super verticem, rectis junctisque manibus, magnitudinem virium demonstrantes pondus extollant. In arce Atheniensium juxta simulacrum Minervae vidi sphaeram aeneam gravissimi ponderis, quam ego pro imbecillitate corpusculi movere vix potui. Quum auteni quaererem, quidnam sibi vellet; responsum est ab urbis ejus cultoribus, athletarum in illa massa fortitudinem comprobari, neo prius ad agonem quendam descendere, quam ex levatione ponderis sciatur, quis cui debeat comparari. Sensus ergo iste est: ponam Ierusalem eunctis gentibus quasi gravissimum lapidem sublevandum. Levabunt quidem eam, et pro virium varietate vastabunt; sed necesse est, ut dum levatur, in ipso nixu et elevatione ponderis gravissimus lapis scissuram aliquani vel raguram in levantium
727쪽
eorporibus derelinquat. -Omnes leviantes ecim, quotquot eam susceperint ac sibi ad bajulendum tinposuerint, loco
illam ino turi. Hieronymus non male vertite concisione lacerabuntur. Chaldaeus: diripiendo Armientur. Hemistichio altero illustratur prius, quasi diceret: non ab re dixi, exitiosum fore omnibus gentibus, quod Hierosolymam oppugnare suseeperint, y Nn congregabunt enim
Sese contria eum Omnes gentes terriae.
d. V d FI VIR Perculiαm omnem equum scit. hosti Iem, populorum, ut recte Chaldaeus addidit, et in ipso textu ad Versus finem legitur. PVLVI Stupore, ut insanus no praeceps gesso rem secum ad exitium rapiat. PyTTI 'In Et omnem gessorem ejus percutiam cum αmentiet, omne consilium et mentem illis adimam, ut in exitum gravissimum dent sese praecipites. m m n in Super domum Iuda vero, sequi contra metropolim
suam facere aliquid eogebantur, uti addit Hieronymus. Hi igitur excipientur a sorte populorum hostilium, a quibus ad pugnandum adacti fuerant, qui pugnaverant inviti. 'N ni DN seriam oculo8 meos, ad custodiendum eos a plaga, qua ho3tes pereuliam. Chaldaeus: muni stabo potentiam meam ad bene ciendum eis. Similis phrasis est Deu t. II, I 2, ubi Iovae oculi continuo directi dicuntur in terriam Hebraeorum; et 2 Reg. 8, 62. , ubi Salomo precatur, ut oculi Ioueae verti sint ad benevolentiam populo suo
exhibendam. Vid. et Pa. 32, S. II, IS. al, 16.5. tetaba in rari' h ndra El. eum videbunt hostes
amentia, eorumque equos Stupore et caecitate percussos, Se vero
calamitate ereptos, dicent duoea Iudae (de quibus vid. supras, T. , seil. illi ipsi, quos obsidere secum Ilierosolymam hostes coegerant, in corde suo. In hemistichio altero interpretationis diversitatem creat vox mundi. hoc solo Ioco obvia. IIIERONYMUS: ,, Pro eo quod nos diximus: confortentur mihi, et LXX tranStulerunt: Eυρησομεν εαυτoce, inveniemus nobis, in hebraico scriptum ems et ii, quod Aquila transtulit καρτερησoν μοι, id est, confortet mihi, ut sensus sit: optabunt chiliarchi, et tribuni, ac duces Iuda, ac vota facient in abscondito mentis arcano, ut Deus confortet habitatores Ierusalem in Domino Deo suo, et vincant adversarios suos. , Quae quidem interpretatio Iocum haberet, si scriptum esset, Imperativus Piel, cum ri paragogieo. Sed quum V sit Dagescii forti destitutum, r re V te pronomine habendum erit formae rina re realua, Levit. 22, 16., et Phiaretria, Ies. 22, 6., robur denotans, ut maseulinum ru&Iob. IT, s. Pro nomine eepit quoque Chaldaeus, qui vertit: invento est salua incolia Hierosolymos per verbum Iouecte, quasi pro binis vocibus 'let legisset unam, NIMCHI: ,,Dicent, cum fuerint inter hostes suos et robur mihi erunt incolas
Hierogobmae, quippe exituri ad pugnandum, auxilio Ioueae Dei
728쪽
aut, atque sic nos eripiemur per illos. Alii statuunt asyndetonet ellipsin praefixi , ante 'nis', ut sit vertendum: robur est mihi et habitatoribus Ioueae in Hierogobmα, q. d. antea pavidi, nunc pleni fiduciae ae fortitudinis divinae sumus. Mihi tamen potior videtur Ninichiana interpretatio. 6. d myn EN nn retram 'd de unde V MN Ponam, reddam, duces Iudae sicut Deum ignis inter lignet. Illi ipsi, qui
modo ab hostibus contra suos pugnare coacti fuerant, arma nunc in hostes vertent, et suis dominabuntur exactoribus. 'U'n I Reg.
T, 38. labrum, et I Sam. 2, Id. uecta coquendis carnibus, hic vero, ubi eum addi conjungitur, pelvim s. focum ignis significat, a 'da, Arabiee (pro virali forma, a. in gyrum circumvolaere, quemadmodum Egech. 2d, S. et riminet ibid. Vs. s. Pyram notat, a (2, circumluit, quasi in circulum congesta, et ardens. Quod huic loco cum primis convenit, ubi principes
Iudae sub allegoria ignis dicuntur populos consumere Circum- quoque. CL d 'D Levit. II, 35. et ad eum Ioc. not. d usa Inter ligna, quae sicut ab igne consumuntur, sic hostes suos consument principes Iudae. Eandem imaginem vid. Obad. Vs. I S. - E N Tin dri Imo aicut facem ignis scit. reddam principes Iudae in manipula, sive collective, in mianipulis demessae segetis, qui multo facilius, quam ligna, propter ariditatem suam conflagrant. 'bdera Et oonsument, sicut ignis materiam; conti-Duatur enim allegoria, et Obad. Vs. I S. - Ndae bra Pur by
Veraus dextram et Bersus sinistrαm, i. e. quaquaversum, ut
Jes. s, I s. od, 3. Iob. 2I. f., quod sequens docet particula et docircumguetque, per epexegesin apposita. Chaldaeus: αδ α Iri, et ob αquilone. Dextra enim, quae Hebraeis australis, Sinistria, quae borealis (ef. Gen. Id, I h. Damasco αd sutentrionem , junctae hic veniunt per synecdochen pro universis mundi plagis, ut Ps. Ss, II. - d Dynmbet ire Omnes Populos, quibus se antea ad Hierosolymam oppugnandam coacti junxerant. Postquam hemistichio priore deseripsisset hostium interitum, jam porro quae inde sequetur Ilierosolymae tranquillitatem et pacem describit.
Quod autem dieit, dberim2 d Thm indet ' habitabit Hierosolyma
in HierOBOlyma, Mus urbis nomen primo accipitur, per metonymiam, pro incolis, qui in ea continentur, deinde proprie de ipsa urbe. Adhuc, porro, ut antea et olim, ut supra I, II. 2, Id. - Subter ge, i. e. in loco suo, inconcussa et tranquilla
debit Hierogobmo secure. Chaldaeus: et provercthitur Hierosolymia. Hieronymus: ut rursum habitetur Ierusalem in loco suo, et nequaquam hostiles impetus timeat. T. 'E N Tentoria sitae, quae manifeste hic oppο-nuntur Ilierosolymae, capiti, s. metropoli Iudaici regni. Chaldaeus
729쪽
recte exponit oppido domus, tribus, Iudae. Et IIIRRοNvMUs: urbes, et oppida, ac villas, et viculos tribus Iudae, qui direpti fuerant, atque vastati, instaurent. metirim2 In Principio, i. e. Prius (ut Gen. Id, d. , quam Ilierosolymam. Quod JARCIII sic
interpretatur: Mantequam egrediantur Ilierosolymitani ad pugnandum contra tiostes. Itaque sensus est, gloriam victi hostis non penes Ilierosolymitanos futuram, quippe post Superatum demum liorum tem ex urbe exituros, sed penes Iudam, qui supra Vs. 6. dicebatur ignis instar hostes circum quaque absumturus; aut penes ipsuiu potius Jovam, qui hostes amentia et caecitate percusserit
Vs. d. , Iudam vero robore induerit ad hostes jamjam confusos ulterius debellandos. Ratio indicatur, cur Iova prius oppida sudaica, quam metrοpolim ex hostium potestate Iiberasset: ivra MY urnae tit ne magno sat Horiatio domus ΠανιUι8, i. e. , ut recte Hieronymus vertit, ut non mum e glorietur domus DoBid, quasi principum virtus et metropoleos munimenta hostes debellassent. HIERONYMUS : Et nequaquam domus regia, et inebit ac magnifici tribus Iuda, et habitatores Ierusalem glorientur adversus tribum Iuda, quod suo regatur imperiο, suo consilio gubernetur; sed sciant, quod Domini sit in utrisque victoria
S. bivram Qui labitur, i. e. debilis , infirmus, po ito consequenti pro antecedente, ut I Sam. 2, d. , lugiantes opponuntur fortibus. Cf. Ps. II, II. et ad eum Ioc. not. Reete igitur LXX o ciσθενων verterunt, et Chaldaeus qui debilis, atque Syrus imbecillis. Debilia vero hic dicitur comparate ad alios, qui fortiores sunt, quasi diceret: Deus adeo roborabit illos, ut, qui eo tempore ini mus dicetur, futurus sit et xx V sicut olim David, heros fortissimus, quemadmodum Ies. 65, 2 i. tanta promittitur Iongaevitas, ut puer sit diuendus, qui centum annos habet. d ribe et Tum ri diri Et domus Davidia, populi proceres et antistites, sicut Deus, pro quo Ilieronymus posuit: qucat Dei scit. domus, AIexandrinum Graecum interpretem sequutus, qui coσ οἰκοσ Θεου Vertit. Domo autem s. familia Dei vix dubium significari angelos, quos et Chaldaeus videtur intellexisse, quippe qui interpretatus est: sicut PrinciPcs Proveri erunt. dri mn, in rim Sicut nuntius Ioueae cinio uos, i. e. ut recte Syrus: qui ctnte eos fuit. Respici videtur ad historiam eductionis ex Aegypto, ubi Jοvae angelus castra IsraeIitica, ut sui populi dux, praecedebat, vid. Exod. Id, I s. 2I, 2o. s. EPVN nonnulli vertunt requiram, scit. οpera et laeta gentium Iudaeis inimicarum, poenas ab iis repetam, ut justus judex, uti verbum I Sam. 2O,IG. Egech. I, IS. Eo. usurpatur. Sed hoc Ioco cum sequente Infinitivo miraeiri, quαεrαm, operam
dabo, exscindere est vertendum, notatque operam liuic rei impendendam, ut supra H, T. in nrbb man . et dari
730쪽
ID. 'in: Duri Tum Bero, postquain gentes illae inimicae deletae fuerint, effundum, quod verbum doni largitatem et copiam indicat: cf. not. ad Ioel S, I. dese B ' nas P dis' num mam si Super domum Danidis et aver incolas Hierosolymae, quibus, quamvis supra Vs. T. a tentoriis Iudae distinguuntur, hie tamen, per synecdochen, ceteri quoque Iudaei comprehenduntur , quod apparet ex effectu effusionis per singulas Iudaici populi familias, Vs. IE. II. Id. d ani et in i m Spiritum gratiae et precum, i. e. recte explicante Crotio, animum illis dabo, quo gratiam meam submissis precibus implorent. Et respicient
ud me, tanquam Deum suum, a quo auxilium et salutem exspectant. Pro in codicibus quam plurimis legitur ad eum, qualis a persona Priina ad tertiam transitus saepius observatur, veluti Ps. SI, T. Ies. d2, 2a. expressit quoque Ioannes, Evangelista, ID, II., ubi nostrum locum Iesu, Messiae,
cruci adfixo, accommodat. nee Quem confoderunt, i. e. probris lacessiverunt. Convenit sensu h. I. cum ni et,
quod quum proprie perfodere significet, saepe dicitur de eο, qui
nomen aut famam alicujus malis dictis laedit, aliquem contumem Iiose tractat et exsecratur, vid. Prov. II, 26. Num. 23, 3. 25. , et de exsecratione nominis divini dicitur Levit. 2a, II. Rectissime IOA. CAI.VINUA, Commentario ad Io. Is, IT. de nostro loco ita disseruit risi Locum hunc qui secundum literam de Christo
exponere conantur, nimis violenter torquent. Nec vero in hunc
finem ab Evangelista citatur, sed potius ut ostendat, Christum esse Deum illum, qui olim conquestus fuit per Zachariam, sibi pectus a Iudaeis transfodi. Illic autem Delia hominum more loquitur, significans, perinde se vulnerari populi sui sceleribus, ac praesertim obstinato verbi sui contem tu, ut letale est in homine mortali vulnus, cui cor est transfixum, sicut alibi dicit, spiritum suum moerore esse assectum. Dor Et plangent poenitentia ducti super illum, sive, ut alii eum darchio Volunt, sumxo neutraliter accepto, propter illud, quod illum confoderint. Sed praestat sustixum masculinum ad personam, de qua prDxime antea, referre, et vertere: propter eum impie quondam a se confo8sum. Requirit id adjecta comparatio luctus super unigeria et Primogenito, ubi diae personis praemittitur. Cf. 2 Sam. II, 26. Planctum edidit rabrin re propter maritum suum. Nec impedit P Duumeu tu persona tertia positum, quum antea Iova in persona prima de se loquutus esset. Solent enim Hebraei primam ac
secundum personam post relativum via Dde sive expressum, Sive
Subaudiendum, mutare in tertiam, veluti Ies. ES, IG. rien me qui fundavit; et Thron. I, I. 3 y VN 'etan N egoviam Bir qui vidit, expertus est, ct ictionem. Dicit igitur, Judaeos propter Iovam, indigne ab ipsis habitum, planctum edituros, et quidem non vulgarem, sed 'Doran tαnquum Planctum Super unigenito, cujus mors parentibus orbis longe