Destructio fundamentorum medicinae Vopisci Fortunati Plempii in Academia Lovaniensi medicinae professoris. Ubi breviter quatercentum ipsius errores demonstrantur a Jacobo Primirosio doctore medico

131쪽

s ne causa conservante, quod si absque anima conservari possunt, etiam sine ea possunt produci. Est enim conservatio quaedam continuata productio, cui enim accidentia debeant habere causam suae existentiae in subjecto ii ab animi pendeant, cessante illius indaxu pereant nec elle est. Sic vis pur trix in Antimonio, quod nunquam vixit, non perit etiamsi aduratur. Virtutes ejusmodi latent in principiis quibusdam distinctis ab anima, cui orma totius, ut vis purgandi non est in tota substantia habari, sed quaeda inest pars quae purgare non potest. G ne ratas non conservat genitum, quia est principium extrinsecum , se laccidentia praeterea debent habere principium intrinsecum, quod non potest esse materia sola, cum natui a ba possit ea: amittere atque alia

suscipere, est enim mere passiva. Concedit tandem esse realem distin Gonem , quod verum est. De subjecto facultatum dicit sacile posse sustineri a quolibet qui Pli:-losophus est, animam vel corpus, vel utrumque esse subjectum, sed con ludit totum esse subjectum, quod est verum de quibusdam solum ut vegetativis , quae per totam dispersae sunt, non de sensitivis, quae addictae sunt organis suis, ut visio est in oculo, non in pede esset autem in pede, si illic esset oeulus Originaliter sunt in anima, subjective in zoorgano, anima autem non senescit, unde Senex si oberet oculum Iuvenis, scilicet cum dispositionibus oculo Juvenis convenientibus, videret ut Iuvenis, tamen non acquireret potentiam Juvenilem ut male sibi persuadet. Haec autem quaestio non pertinet ad fundamenta Medicinae, nam Medicis suscit credere constitutionem naturalem or-

sani esse causam actionis, illi soli remedia debentur, quando labefa-

Dubitat tandem quomodo quis seposita theologis possit probare

tellectum voluntatem esse spiritalem, cum dependeant a materia in beo operari, o egeant instrumentis corporeu, cum las cerebro datur intelle lio, o excellens intelligibileiadas intellectum, diuturna intellectione caput fatigetur,

corpus languescat. Si dicat quispiam id fieri, quia utitur, aut sit a vii

ille ibi probari intellectum in se nautidi, neque es vraterialem. Nedit intcl-lictum, comprehendere Deum , vel angelos, nec e Ga a materia , ut universalia, quia uni reis e concipitii quoi homuncio in aere pendens, o duit illa

132쪽

H1 Drsae Ru CTIO. lectim quo utitur extra corpus, sicut doco motivam Tandem cedendum zo dicit esse Theologis, qui contrarium docent. Sed frustra nam si priora vera sunt, stultus est qui cedit Theologis in re falsa Theologi quia recte credunt priora osse falsa, ded animam credunt non esse ex traduce, nec materialem, uec mortalem, que tamen ex lami manifeste sequuntur. Falsum est igitur. I. voluntatem Lintellectum dependere materia inesse ioperari. . excellens intelligibile laedere intellectum, cum potius illum perficiat. s. intellectum non comprehendere universalia, nisi quatenus homuncio in aere pendens. Nec sunt haec vaniora somniis febricitantium, ut ille putat Singula igitur excutiamus, Philosophos autem Platonem Maristotelem credidisse animam csi immortalem, absque Theologia ope certum est. Docet experientia integris non aegrotare animam cum corpore, imo vegetiorem reddi, quo corpus est infirmius, nec cum eo senescere unqtram. Uod si inino bis laesa videatur, id fit per accidens, quia scilicet ipsius objecta tumultu alie moventur. Consensus cum corpore competit menti ex accidenti, imperium vero per se. Pugnat mens cum sensibus, saepe corrigit errata phantasiae, ex accidenti cum ipsa errat ari II 3 de anima textu Q. docet mentem omnia intelligere, ex quo infert esse materiae expertem, additque opinionem anaxagora dicentis animam esse secretam ut dominetur. Recipiens debet esse nudatum eo quod recipere debet, ut si oculus haberet aliquem colorem , si in item non perciperet. ita ut nec

sit nec includat illud; at mens intelligit quid litates materiatas. Ergo materiata non est, nec materiam ines adit, Mab ea non pendct in esse, nec in operari. Si mens est locus specierum intelligibilium, est abstracta a materia species autem universalium sunt abstractae a materia , cum locus debeat respondere locato, mens sui ratione talis erit, maxj- me cum mens non sejungatur a materia per universale, sed contra universale per mentem. Quod est immune a passione ab objecto suo, est immune a materia , at mens intelligens summe intelligibile non laeditur, sed perficitur, aptiorque fit ad alia intelligenda. Facultas nutriens laeditur ab alimento sensus ab objecto vehementi, phantasia ab ipso quod illam nimium movet, ut sunt formidabiliavi apprime jucunda, quae ita turbant, ut non possimus alia imaginari, aut saltem minuarecte, mens autem non est ejusmodi. Facultates supra se non recte- tiuatur, ut sensus non sentiunt se, at mens in seipsam reflectitur,

seipsam cognoscit est igitur a materia libera. Idem patet ex appetitu

summa

133쪽

FUNDAM . MED. P P. rusummi boni, Delectione mortis ob virtutem, nam si non es et a mate, tam: non appeteret summum bonum spiritale Demum uteon udam, apparet abstractio animae a materia, Mimmortalitas ex bulbus. Mens secernit a materia iacit entia rationis, versatumnobiecto se uncto, non laeditur a vehementi obiecto inunita apprehendit in se reflectit re, libere rationatur in utramque partem Duom L idem objectum album videntes, album esse credunt. Duo Tellectu contrariun saepe de eodem objecto iudicant. Voluntas a est Vmuin bonum, aeternitatem; utrique competit libertas, re- uiescerem sola adeptione divinorum, advertari perturbationis e quiescere in Q - dominari. Quid canicum

urbi ita videte ne in phrenitiden inci

e; 4b, c tu res V discursus ad ersus errorem phantasma

in dilurimi Scriptores ostenderunt.

' est quod dicit universale percipi quasi homuncio in aere pena: tollit omnem abstractionem intellectus, nam homuncio per ν tari anz iquid concretunt Lindividuum, nec potest concipicipitur x 'q* de ilione relationum prop0 W0 e A; hili Ah 6n haec superant vim potentixo

in omne, scientiae utuntur abstractione Imo quaedam scien-

'su iuni suscepti, qui modus cognoscend non

I ii, sensu sententiam istam condemnavit 'nodM -

oinuit reumenta Philosophorum contra de a

solvantur ab iis qui ea docent.

est in hilo, scd myς' este, non hab

s mis, quae est alteratrinta

134쪽

ret D EsTRu CT Iodam quatuor secundariis, nam praecedit ejus actio tractricis actionem. Nihil enim trahitur quod non appetitur, & potest esse appetitus sine tractione , ut si nullum sit alimentum trahendum .sicut idem convenit appetitu animali, qui potest esse in famelicis quando pane carent. Non vult facultates animalem, vitalem 1naturalem specie distingui, o quia indivcrsis partibus attractrix residet, quae tamen non disteria seipsa Sed non sequitur, non dirier asci pra, ergo non ditfert ab alii et quae possunt cile in eadem parte, ut a vitalid sentiente Poteitiae in sedistinguntur per seipsas, sed ratione nostri distinguntur per acti nostobjecta, modo objecta in suo esse sormali sumantur. Ad habeadem potentia plures activspecie dirers oriuntur, ut ab intellectu assensio di sensus,

a pol tale amor odium, ab eodem risui gre inibis albedinis villis. Verumtamen ista actiones specie non differunt, nam visio omnis est jus dem speciei, nigredod albedo quamvis sint oppositae specie qualitates, sunt tamen sub codcm genere, scilicet colore, sic sunt unum in formali ratione generica, sub qua pertinent ad visum, non enim videtur albedo quatenus albedo, sed quatenus color, Contraria sub eodem genere post pertinent ad eandem potentiam , sed debent esse unum in Genere objecti. Non debent enim esse tot potentiae, quot sentactus modo sint unum in sua formali ratione, sic assensus & dissensus sunt duae actiones circa duo varia objecta, verum di falsum quae sunt ianuia sub eodem genere intelligibilis. Cum igitur dicuntur potentiae distingui peractus objecta, sumenda sunt objecta sormaliter, Mactus prout tendunt in objecta subsormali ratione, quae ratio semper est una, ubi potentia est unius speciei. Ideo naturalis, vitalis,ani ualis, sunt diversae facultates, quia tendunt in diversa objecta non solum materialia, sed etiam formalia. Sedes illarum quod attinet, male dicitur naturalis esse in jecore,. ros nam est insita singulis partibus ut docet Galenus in arte. Sed facultas sanguinem venosum generans est in jecore, sicut Min corde ea est quae

sanguinem generat arteriosum. Haec autona non minus naturalis censenda est quam prior, imo multo magis. Qua cst in te itibus non es genitalis, haec autem a naturali non est diversa, ut videbimus inferius, Recte Galai, non distinxit facultatem vitalem a naturali, quid facit et o 7 acultas naturalis, quod non faciat vitalis, Mad quod agendum primari non destinetur. Etsi enim in animalibus, ob eo iam supra plantas

praestantiam facultas naturalis pluribus egeat organio, facultatibus, adminita

135쪽

FuNDAM MED. PLEM P. sagministris, non sequitur vitalem ad animalem referri debere, quias tibi refertur a d animalitatem sed addicta est unctioni naturali, Lusinte ritas vitae conservatio est Vivunt quidem sine hac stirpes, sed illius defectum solis accessus compensat, quo recedente vel moriuntur, vel quasi mortuae videntur. Sed is uim ibus quia oportui adesse focum perennem caloris spirituum, facultas ista addita est, in corde si quod ideo corporis Sol recte dici potest. Eadem enim propor- tume insole existi respectu totius mundi. Si res ei retur ad vi in animalem forent duae moventes potentis anilia e toto genere distinctae, ut uiuii cum cognitiones sensu , alia sine eo, hoc est sine anima ita ET ' Vel igitur est facultas sui generis, vel a naturalem relat in febrehendit eos qui sacultatem dividunt in insitam Minnuentem Nam sane non potiunt eis do Gultate ejusdem generis me pore, non magis quam duo accidetitia hisdem specierin eodemmio Emanare tamen quippiam a patetibus principibus, ut lumen alale, sed cum spiritu, supra diximus.

x hoe capite multa sunt satis bona. Nam Terii lii opinio etsi se Ie eiu non est tamen necessaria, scilicet quia menynges cerebri )hbin illi, sensum esse, in substantia vero vim movendi,

hi simul ubicumque sint, Lutriusque instrumen

que actionem proin 'νς ' - i sensum communem

b. A soriis quae addit has

logi , sed hiellectus sempererat excipiendββ Hie sedibus non 'g' ' si, tres facultates esse

136쪽

ias o Eadem ratione dicere quis posset intellectum. voluntatem esse ean dem facultatem, quod non potest esse verum, quia potentia distinguntur per objecta sua formalia, qualia sunt objecta voluntatis Mintellectus, ut verum' bonum, falsum&malum, vel ens quatenus intelligibile. Sic recidit in veterem errorem scilicet intellectum esse mortalem, si sit idem cum phantasia. Q gando objicitur unius actionem laedi illaesa actione alterius, respondet inde non probari distinctionem realem, quia visio feritorum emptorum potentost illasa visione propinquor . Verum haec est eadem agendi ratio; quae fieri potest sine laesione facultatis vel organi, non autem specie diversa, ut visus, Mauditus. Sed heditur phantasia illaeso intellectu, ita ut errores phantasia emendet, ut in Theophilo qui tibicines putabat adesse, recte arguebat esse eliciendos. Laeditur intellectio salva phantasia, ut in eo qui vasa terrea bene cognoscebat nominabat, sed male judicabat esse projicienda. Potestne eadem facultas circa idem objectum errare & valere, uno eodem tem pore. Secundum exemplum non valet, specierum susceptionem posse laedi a nimia siccitate, asservationem ab humiditate. Ne an dum hoe est in eodem homine&eodem tempore. Quod si concederetur, quid tum Z Hic semper est idem objectum sub sua serinali ratione , in facultate organica , quae tantum recipit, non agit. At intellectus &illantas non habent idem objectum, sicut nec voluntas intellectus est inorganicus, non phantasia. Utraque facultas est activa , ideo quia unius actio laeditur salva actione alterius, non sunt una cademque facultas. Quod retinam tunicam, non crystallinum faciat organon visonis opinio est perrhois, fuse tractatur a Gentili, Nicolao Florentim, Thomace arbo, aliis. Habent illi eandem rationem quam affert. Aerem internum, qui non est pars corporis, esse organon auditus, recte ait non esse verosimile Potest quidem se soni subiectum, medium, sed non auditus organon. Recte probat gravem senum non laedere auditum propter motum aeris, , quia verumgraru etiam nonstangitympanum. Verum dicere possum, non moveri aerem a vento ut Enogravi, nam senus movet per gyros e circulos, ut possit aurem intrare, sed aer non ita movet, unde auris circuli non admittunt vehementiam illius aeris antis. Ad hunc enim usum ficti sent amfra Stus aurium. a. ratio est violentior, sciuise tum a notiti sunt hominem surdum, quod

per deberet si Vmpanum pateretur. Verum id fieri potest, quia in lardis omnia sunt obstructa,& rsan selida, quae aer perrumpere non potest. 3 Ratio,

137쪽

3. Ratio, si quu applicat caput iuxta os in antu tubam, illi erit gravissem,

O tamen illic non movetur aer. Verum nec ab illo sono auditus laedetur tam facile, quam ii paulo remotior foret, quia aer nondum vim sui motus acquisivit. Magis me terruit sonus bombarda globulum explodentis in aliqua distantia quam iuxta ipsam . . iucubiculo exacte clausi vehemens sonu in lectiam fac: etiam fit maris aeris ρm. Verum effepotest motum illum aeris allidentis ad cubiculum ausum , minus intus percipi, esse tamen aliquem oportet: satis magnum, ut noceat audi tui, alias nequaquam nocebit. Magna illa vis est soni qui concutit aedes, ut in tonitru , magnarum bona bardarum explosione. Probabile tamen cit praeter aeris motum, improportionatum objectum esse causam laesionis auditus, sed absque aeris improportionato etiam motu non laedit. Sed praeterea vehemens sensile laedit sensum non solum ratione speciei, sed etiam propter qualitatem aliquam adjunctam, nam species sola intentionalis non potest corrumpere , debet id fieri a qualitate reali aut motu locali odoratus organon recte scribit non esie nasum ipsum, visun processus mammilares. De tactu , iustu quae dicit, sunt ea quae alii dicunt, de quibus iterum sectione sequenti Appetitum naturalem negat, fatetur tamen esse propensionem rei in suum bonum,

sed appetitum vocari metaphorice. Id perinde est, modo sit aliquid Nec tussicit lampi dicere non esse specialem potentiam, quod erat

probandum, fatetur enim dari a natura , sussicit quoque ut pendeat a prima causa cognoscente, sic partes quae trahunt alimentum illud non coa noscunt, appetunt tamen, attrahunt, si minus semiliare sit ex-nellunt, sine sensu, nisi metaphoricesuriapto Probabile est irascibilem concupiscibilem esse eundem appetiturii circa idem objectum formaliter, nam differentia ardui est extranea conditio, quae non sussicit ad realem distinctionem istorum duorum appetituum,mlus non adver

MAle desinit facultatem vitalem , scilicet eam quaestin corde causa tulis ct iri cationu. Causa quidem pulsus est in corde, sed non

causa vivificationis nam haec tam late patet quam vita, non autem ea esu: maledicitur vitalis, nam facultas medicorum naturalis Philo-

ophorum , vegetativa, est singuli partibus insita, :tamque constiti

138쪽

vnde oele s Viri cationem essestirit viritalis

Ea quidem necessaria sunt ad operationes vitae bene exercendas non sunt tamen ipsa vivificatio Cor non est vitae principium , non dat vitam, nec omnia necessaria ad vitam Anima sola dat vitam cor vero calorem, quae est una ex causis vitae, sicut hepar sanguinem , sic reliquae partes sunt tantum instrumenta, quibus vita conservatur Facultas pulsi

fica non potest dici vitalis, quia haec uni verso corpori, illa cordi solum competit, non ipsis arteriis, ut fatebitur statim, nisi per accidens. Unde credo vires cordis esse generales instar facultatum Solis. Falsum est quod addit iramque acultatem esse ira uralem , quod supra

negaverat, cap. g. volebat tunc eam ad animalem referre. Nam pulsifica non debet dici naturalis, non enim, ut male scribit, est attratrix de expultrix solum, nam hae vires possunt esse sine motu in partibus plurimis. Motus autem est affectus nobilioris facultatis quam vegetativa esse potest. Id recte probat Valle uis ab ipso citatus, cujus rationem non solvit, est proprie facultas sui generis distincta a reliquis, sed generalis.

Nunc accedit ad facultatem cor moventem, quam recte dicit esse animae virtutem Arist. vero servorem sanguinis quam opinionem inquit reducere conatus est Gulielmm Narreud, Carte iu4. Narveus quidem id dixit, leprobasse credidit, cum tamen ne id quidem aggressus sit, ut ipsi indicavi exercit. 13. libri mei, quae non unica est ablepsia istius scioli, qui interdum putat se probasse quae nunquam dixit. D. Carte uni quod spectat, quem audio latalibus4 eruditione esse nobilem, doleo illi a te fucum factum fuisse, cum meas rationes ad verbum at descripsisses, ab illo Epistolas istas geminas exorsisti, ex quibus amatri aliquam tibi conciliasti. Ne irascaris quaeso si penna mea a te repetitum

venerit plumas meas.

Prima ratio, qua probat cor moveri a sacultate ,est mea: sed desumptari a D. Thoma, opusculo de motu cordis. Secunda quoque ratio a me allata fuerat, scilicet cor a corpore exemptum pulsare s etiam mea erat, sed immutavit nunc verba mea quae in priori editione retinuerat, laliam addidit, cujus sensus ex variis meis scriptis elici potest Regiua ἰ- trajecten is quem blateronem vocat, dicit ipsum falso artesi opinionem descripsi se Nunc autem Epistolas illas, mihi ignotas, integras descripsit. Video autem Ple 'pio non placuisse, quod ' odi crina rationes illas esse meas, addideram tamen gaudere me eas Plemplo placuisse. Respondet autem D. Car: ius, ad i. in corde exempto semper aliquid sanguinis

139쪽

carminis i fluere Quod tamen fieri non potest ubi nullus sanguis superest. Addit quoque cor requenti motu parati reddi admotum minima ira centinuodum. At credo in principio non minus aptum esse , quam temporis pro ressu, ejusmodi facultates non assuescunt, imo videtur cor aptius ste admotum in puero, quam in sene, in illo obmollitiem, in hoc obduritiem&minorem calorem . . Addit se aliquid fermenti corde, cujus permiIlione altius humar intumescit. Sed hujusce opinionis desidero probationem , vel ratione vel experientia nitentelia Demde Quaerit quomodo a corde abscisso iat motus ab anima, qua ea in m ab is Plem uidem dixit supra, esse di visibilem Satius est dicere motum illum confusum, qui diu durare non solet, fieri a spiritibus remanentibus, sicut caput detruncatum saltat. Anima tamen brutotum, reptilitiar,

Quibus saepius id observari potest, quam in homine, divisibilis est Aa

secundam objectionem, quam in prima editione proposuerat, nunc autem praeterit Plempius, quia mea erat respondet de calamo implent vel non implente totam arteriam. Si impleat perfect e non het sanetuinis transitus , si non impleat fiet, quod ibi non adversatur, sed duod sequitur, favet, Midem objeceram Calla septennio antequam istin Epistolas temptu publicaret scilicet sanguinem partem arteriae cordi proximam occupantem, totum reliquum sanguinem expellere

debere. Id dixi Harva non posse fieri subito. Dicit Epistola heri sine mora, scilicet in instanti, quod natur motui repugnat, scilicet san-om otii est in A. non potest accedere ad B. nisi repellat sanguinem

I C. mo supponatur as plenum sic deinceps.

140쪽

Addit praeterea alios modo faciendi in id experimentum Galent, qui tamen nequaquam videntur probare sanguinis motum fieri ab influxu sanguinis. Sicut nec id quod sequitur, aperto thorace, Laorta longe a corda constricta apetiatur, atque scalpello intercoro vinculum inlidatur, vidit sanguinem in extensiione arteria exilientem , in contractione autem non fluere. Quid tum id non probat sanguinem esse causam illius dilatationis. Contrarium ait sequi ex opinione Geleni, sed ubi, ego nescio, non enim intimae arteriae necessario recipiunt aerem, sed eae quae sunt in cute,

dilata a recipere possunt aliquid aeris idem dicere possumus de iis quae ad eas partes pertinent ad quas aer pervenit Male quoque descripta fuit sententia illius Harpei, quasi Epistola haec illi adversaretur, cum tamen Narreus idem dicat; sanguinem effluere in diastole, non in sy- sole. Ad tertiam objectionem , vult posse fieri rarefacitonem sanguinis in momento, idque multis verbis explicat, sed non probat, id enim mihi impossibile videtur nec fit in oleo, lacte, aliisve liquoribus, nam lacantequam intumescat, debet acquirere certum caloris gradum, sic quoque sanguis in corde quem gradum vel habuit antequam cor intiaret, sic eum a corde non nanciscitur , vel non habuit, sic non potest tam se

bito eum acquirere, quam subit fit diastole, nec tam subito illum perdere, qua in fit systole iam videmus liquores ubi semel ebullire incipiunt, magis ac magis intumescere, ex eodem calore, non autem

consistere in certo ebullitionis gradu, donec absumantur. Id oro ultrajectens jampridem dixi. Quartam addiderat Plempivi objectionem, quae etiam mea erat. scilicet arterias simul pulsare non posse, si ab impulsu sanguinis moven

stola illarum causam non esse invenis. Quod potest esse verum. Sed ubicunque sit semper haec ratio adversatur, ut supra sat dixi, circulationi. Plemptu objecerat si ligentur venae ad imanum vel crus tendentes , liberis relictis arteriis, crus non intumescet, potius extenuabitur. Respondet, simulac venae erunt ligata intumescent, verum dicebam posse eas intumescere ad crepaturam, si sanguinem recipere debent ab arteriis, quod tamen non fit. Addit potius omnibus cneatibus venarum obstructis nullus Iocus novo sanguini patebit. At illud est in quaestione,