장음표시 사용
291쪽
illiseEporibus uel nostra etate euersa alia causa Fuisse arbitror qq, ciues relicta pubi cars rers cun prus negotiis nimii studuerte.
Ne . in usu comune reas omnita ira n6 nulli asprianquislatorie audiendu ecno pulce; pitu an eam repi credat ubi cotidianas iatrouersias reas priuatam:furta: napiriasmedacia: extorsiones: minasse uioletia seditiones cetera huiusmodi ee non senserint .naque alia causa hors omnia malo censenda eiu nisi φ proprii cu piditate i mehe familie: tot sibi urbes oppida costituta quot ipse numero stit. 'que diu ca exteris pugnati cogunt: necessitate quadamita agere c6 corde subi uero ab externis bellifrmetiem seuiui ipe inter sese; M ta diu Gflictane donec cruetis sediti6ibutau ad extremu eria ciuilibus bellis patria perdat Quo. n. m5 filius Marti fratre sibi Lucii filium6 hoste potiusarbitrenti quando siceipsuasum est naturam in Ppriis potius Rinc6munibusesse c6 bdenanda :colenda: 8c obseruanda Quanq no soluta dueriariuil fatendu est. n re hanc aduersius Platone desedit a. n. Rristotele quoq: bucytaehu c5fessus sum. Sed quonia Platonem ea que ab Aristotele obsiciunefac animaduertis IW8c dissoluisse uideo que ea
adbec ratio mouerit M stelligere me arbitror M ia clare exposui. Quid uero Rrishotele in c5 inaria sententia traxerit deberet ad uerserius e Yplicare. Ego uero cum mecu qd uter 1 philosophus
dicatico templor n5 c5trarium mihi oso dici ab Aristotele uidee: sed a Plato intesius dicit id remissiusab Aristo pete decerni uterqeni unire ciuitate uoluit sed alter magis alter minus id facit. uera quo minusset eo plura euenire inc5moda necesse est principiumnaq M causa c5 modi unio et M ciuia comunitas inc5 modi uero 'diuisio Myprietas facilius iii id est M sensiui no stro ppinquius qaqde sectari Aristoteles solet id phisici officita ce arbitratas Plato
contra c6mune respicit partem. n. hominis que sensu nobilior est mente uidelicet atq intelligentia sequio: ob idq: difficiliora per aggredi z:ssed que meti M intelligetie magisco ueniant: λristotelis itaq: sentetia. sensui Platonis intelligentePpinquior est .hec tanqa Platone dicha uelim Curabut igie uniuersi ciues tanq unus're comune M amabucriori minui ne dica magiihil singuli sua amare solet, plurima. n. amorisec charitatisin his est et optimismoribus copulati uitia agat: M uirtutis necessitudine deuinctis unanimes Ide amatfide oderut*ruta romana civesque supra memoraui
securi filio spcussisse legimus ne qd sui erga repu. officii preterirer;
292쪽
Sed pietate qua patrie debebat pietati qua liberos psequebatur
anteferrecinnat .ri. uirtute cu ceteris ciuibus ita deuinclusi ut suald ee putaretiquod c6munem6 propria baberee: M rem comune magis qppria diligeret atq cunaret. Aliena. n. resisic propria fit si a pprium dicimus iuneta ca ceperis Pprusuerierit Pprietate uniuersi ergo amabat ille sitaosfiliositan Apartempli scomunissue ciuitatis qua diu c6mode cta reliquis parcibus iuncti tota confi/ciebat qa patri sunt uersii proprium enat At ubi inc5modeppter eoas prauitate coturigi Pipexietillico rio sua rem ised alienam esse
duxit M qui putridu M incunabile membrρ ex zoto corpore ampu/eanda; abiiciendu putauiz. Non Igiz extinguitur amor immo diligenuus seruat in uniuersusqa uniuersora ciuiu obiectum er reueretia aute M officiu minoria erga natu maiores ita seruatur: sicut unius filii optime instituti erga parente ut enim singuli Filii singulospatresnsic obseruat sic duc uniuersi uniuersos obserua, ret M coleret: M uniriersos singuli quado ita ab ipsis incunabulis instituti esseclut omibusnatu maioribus tanq patri obtemparet: omnescoleret: omnes omni officii M uenenationis genere prose, querene 6 modiusita futura Plato exstimauit si propriuiex quo colentio es crimina; cotrouersie seditionesi ciuilia bella oriri
soleis omino tollereturi se usus rei uxoriesq proprie possessionis pcipua causa est c5muriisfieret Vers perdifficile id fore minime dubitauit fieri in posse quinto M sexto de repu. Iibr*exposuit. Initium etenim M quasi fundamentum 'uo talis respu. constitui possciuirtus perfecta se abibluta est que si desione Plato quide ipse constitui posse existimat Eius uerba bec sunt omnino nisi uelphs imperer uel imperantes diligenter psecteqi philosophenem ipsa ciuilispotest ascia philosophadi rati5e coivngae sexcludae
uarie uoluntatest que seorsita in ulnan partem hominu animos in uisfieri non po test fuc ciuitatibus ulla maior reqes adsit: imo ut opinor:nec huius que mo exposui reipu. statusi consistere in genere humano augeri ue poterit nec primo qde ortu in lucem
pdire. Que cu ita dixisset sigillatim psequies lesee philosophos
oporteat ueritatis scilicet studio si uirtutis emulos es templati onis studio feruentes: p qua ex iusta honesta reas humanarum natio e reduci ad illa diuina possinti quors participatione hec stit appellaneq; M no dubiam quandam opinatione sed certa rerum
scietia possidere. Tales simul M philosophos ac pricipessae tutore
293쪽
eustodesq: ciuitatisessesquit oportere; quos n. legum officioso obseruatores statuiti eosde custodes quo idoneos foreno du/bitatisic. n. siperat Futu ut ipsi optimo philasiophandi studio nihil agantinisi qdad exempla r illud pfectu absolutum repenat zqa humana officia imitane ει quoad rius fieri potest representati M
M que facto opus uatis egie faciant: queue seruanda ins hi tuta sistis diligetissime serueimssep terea mi mqt: uoluptates corporisi repudiare animo studere:pecunia qui re exigua:M phi magnitu dine animi minime digna cotenere: morte n5 formidare: iustitia colere:co antem fidele imodesta: benignum: facilem: ingeniosia: memor 'iocundit: elegate: tu natura tu industria festiuum esse: dii cereas P erraro eius nature bo mine reperiri fatet : M siqi huiusmoi 'l ortus fuerit3 multa gnauiaqi picula obire: nisi ingenue educetur regaecs Nature .ri. optime hacee ratione ut nisi recte instituae L uit iosior euadat A ea que a natiuitate uilis ignobili': extiterit.
Deniqi animos ingenio prestantissimos si male instituta fuerint pessimos reddissippe rio uulgarem qualibet ee naturasque sumi uel boni uel mali causa pbeat sed eximiam quada M singularem que ut suma bona sic suma mala facere podiis si debita educandi
natio defuerit labe aut pnicie nature tu maxime accideret cum pmulti frequetes': scelerati uel in senatu uel iri Foro: uel in thea tro. uel in exercitu: uel in quouishominu ceta resque boneste Meu laude M aut agae: aut, curie: rephendiat atquitupant: cclinaque turpiter agurivlaicund umbat laudat atqi utrunq supra modia faciat: M tumultuaten uociferantest plaudetessuum uitium auget. Si c. n.adolescetum animos cogi ut illis asentiano :eademqM pbent: M agat accedere ad hec siupplicia uiroraborio igno minias mulctas dis crimina capitisidamnariacturast qbusoptima qu i indoles ab officio uirtucis ad facinus euocet: cui paulatam assuesces peior in diesac ceteristogesceles hior euadathita ueris
sime dici posses diuino quodam auxilio cocingeret si quisin statu
huiuscemodi reiparicorruptus seruarii Muirtute colere possit '
gi Ploro principes ciuitatis philosephos instituaticiues omnes
perfecta uirtute M integerrimis moribus inmtuto fac preditos qsiunub Omine formetino temere censet fieri posse ut usus mulierit comunis servee sine detrimem atq: incomodo ciuitatis Si quidepeculiarii ille M proprius distrabit ciuiu uoluntate sociiqi ut per
294쪽
oportere nature colei ζ'Πςμ . iiii iesse aetae communi porς Qp'oriem uniuersi attinet xd Hb - enim ciuitatis
N iura uidem ad uol: tatem homo propensior est:quam usita
ciuit tim alem uirtutis:non malo ἴ io I dicionis ratione diffinire fassi pericula: si mortem ipsam subire oporteat. Ob nimiam tamedifficultatem:que in hoc reipu.statu constituendo essEt acq ser/uando nestato quidem ubiq: hac matrimonii comunionePbat.
sed in libris de republica hoc consulitide legibus uero matrimonium assignat ut si quod optimum esse ei uisum estpt nimia difficultate non po est ΠΟΠ dς ῆς istic
cundum reipublice genusM tertium quo locum calescere possint M uiuere.Cum igitur plura sibi ipse A uel Aristotelesus quiuis aliutabiecisset: de comum mulieria cedera q
295쪽
rerum usu: deuiel usM cultus tenuitate:de auri M argenti inopia se ex aliora opini6e damnasset: quasi eκ cena finxisseti ciuitate aue somnia narrasset aut rem factu impossibile suasisset. o amici inquit n6 sum nescius dici quodammodo uere istac posse nec me fugit tantam esse rei difficultate ut quasi omnino effici nequeatrpretermittenda uideatur. Verum Tamen in unaquaq; re agenda exeplar; proponendum: optimum est cuius imitatione enitendus uiribus sit maiora attingere. Vbi uero cotingit ut uires nostre
deficiant: desiis henda est:sati': actum esse existimanda: si studio opera: solertia: Sc diligentia nostra Amaxime fieri potest:ad eius exemplaris dignitatem accesserimusquod nobisimitanda seque
dum proposueramus Quamobrem in ea quo reipu. natione de qua agimus; hoc idem seruandu est. Et si enim ita uidera elusinor reipu. stadia effici mirii me posse; proponendum tamen exemplar fuit omi ex parte perfectum: cuius specie forma M imago reipta. qmaxime excellentissima aestituerela. Quemadmodu de iusticia quo qualis nam esset querendo hucus i egimus. Nam sit qualis iusticia sit copererimusnon iam uiru iustum nibiI ab illa differre: omni ex parte ratem ee oportere: quali ipsa est: censebimus sed satis esseisi Aproxime accesserit: M supra ceteros omnes particeps eius factussit pis inde oesis LP . pulcher
rimum homine pinxerit M uniuersa humani corporis ornametarperfectissime: expresserit: non propterea minus laudandus erit: si effici non poterit; ut talis homo pro creetur :qualem suo ingenio artificioq: confinxit. Sic noscum ciuitatis optime statum uerbis
depingimus M eximia quadam forma describimus nihil ppterea erramus Q nulla ita cons hi tui ciuitate ut disputatur:dem5 strare possimus. Quid ad hec dicit aduertarius' An platonem affirmabie ignorasse difficultatem reipu. qua costituit; nec aliud quicq de re uxoria: nisi publicum ac communem usum probasse s Cum enimbec M multo plura in eandem sentenciam Plato scripserat in libris quos aduersarius in latinam linguam conuertasse gloriatur tamen quasii nihil unqm ex his legerit: illud unum semper in ore habet
communem mulierum usum stat6em statuisse; que resutrum ne ideo acciderit. Q eatque conuertisse in lacinum se iactat paru in tellexerit; an quia uenam natione peruertes fallere aliosconatus
sit; haud facile dixerim. Vtruq certe a probi ac dotii uiri officio alienum est. Sed quid preterea Plato de re uxoria. statuq rei Pu.
296쪽
es h ut stata reipu prime M secunde M tertie explicemus tu positis omnibus quem quis maluerit pro suo arbitrio sibi colendu sed/uandum qi eliget. Ergo ita agendum ut Primu qui primas sit: qui secudusac tertiussiit uirtute digni te exponamus mox eligedi potes halem Clini e nostro in preseria demus M si quis aliusultu libitum fuerit: patriam sibi eligere ciuitas prima M respu.M leges
optime ille sunt: ubi quod uereri prouerbi O dicitur: per omnem ciuitatem diligentissime seruatur: ut scilicet res amicorum omnesc6munesssint. Hoc igitur silue rennaria usipiam temporibus nostris seruatur: siue aliquando seruabitur: ut uxores commune liberic6munes pecunie comunes res deniq: Omnes communeshabeaneti M quod proprium peculiareq uocatur: ex omni uida tollan ad bibeaturq opera quando magis fieri potes h Ut epirim que natura unicuiqi nostrum propria esse uolui z: nostro studio communia
efficiane: M iidem sint oculi: aurei manusi quo ac uidere M audire M Facere communi sensa omnia possimus idem omibusexpectaust idem laudanda ad uituperandaudem iocundaude molestu: M iisdem legibus uniuersi ciues diligentissime copulentur: M quasi in unum corpuscoaluisse uideatur: Ffecto nihil ad huiusnatus indegritatem accedere poterit: nihil ad felicitatis cumulia: uel cotmodius uel iocadiusvel pres habilius excogitari. Talem igid urbes alicubi uel dii uel deor; filii incolunt: M pluresunius uita degat: qd infelicissime uiuunt; Nibit experiri possunt hac sua sotietate iocundius Quamobrem non aliud reipu. exemplum propon dii est: sed hoc uno proposito enitendam: pro uiribus ut sinatum que intendimus reipu. huic q similimum faciamus. Post hec alia statu secundo loco exponit: M bunc legibus madat: primo illo preterfmisis. qiii parum cosentaneo moribus presentis edatis sic ne Plato quide rei difficultatem ignorauit: M etapi siue moderatius costules: alterum reipu. statum instituit. Sic quo pacto primusille effici
postet: declarauit idi sibivltq; eorum rationes qui ciuitate in uaria 8c multiplici quedam rerum partitione constituedam censebant: putabantq eam stolui atq pertre si in unum redigeretur. Neq. n. una natione quantita cisaccepit blato quod destructio ciuitatis essedised qualitati sui unum sit c 6 cordia: consensa: unanimitate deniq uirtuti unitate: quod unum citaitatem egregie non modo
constituit: sed etiam conseruat θί auget: quapropter Rrishoteles
297쪽
l J- litquoqi holem ciuile ac sociale animal uocat: ciuilia uero animalia primo libro de historia animalium ea ecdicit; quorum negotia unum commune omnita est,id non omnibus animatibusque gregem constituunt accidere: sed aliquibus ut sunt homo iapenuespa:formica: εί grusiquod si quis extentaria nationum eκempla petere uelit; que usu rei uxorie comuni non modo sine discordia
uel publica: uel priuata uixeruti uerum etiam hostes superariati propagarunt senesimperii: Ac rempu. sua felicissime seruauerunt: permulta sane comperiet. Verum nospaucisquibusda comemo natistne longiores simus huic parti finem imponemus: ca psertim etiam pauciora satissuperq sint ad refellendum eorum errorem: qui Platonem: ea que ferre natura non posset scripsiste de repti. opinantur: id tantum nature concedendia nata: quod legibus aut institutisaut moribustiue uel gentis uel elatis sentiunt compro bari. Mossagette gensampla M strenua comunibus matrimoniis utune: ut Herodotus Nalicarnaseuseximiushistoriars scriptorrefert. Atqui hi fiunt; qui contra Cyrum maximum illum persa regem M uires ac potentiam eiusnationisque sibi ceperasnacioes subegenat: bellum gesserunt; M pro comunibus liberiinc uxoribus
pugnantes non rem communem neglexertac. non amorem erga
liberos communes remissius exhibuerat sed magno forciq: animo dimicates: uietis: triapbatis Q bombus Mocciso Cyro domu cum ingeriri gloria remigi Auere. Que more. C. Iulius Cesar a Mannis , 'H iita coli in cometariossuo fretuIit. His uerbis. Omnes uero febri tanni ultro glasino inficiunt: qaceruleum efficit colorem ari: hoc horridiore fiunt in pugna aspectu: capilloq sun mira atqi onii parte corporisnasa preter caput M labrum supius uxoresbabene deni duodeni inter se c5munes 8c maxime fratrescum fratribus
parecesu cu liberis. Sed si qui qui ex bis nati eoa; habentur Iiberi: iquorum prima uirgo qum: deducta essi. Afro secia Nasamones apud Herodotu legimus comui uxors usu: eo de quo Massagete more uita degere:hors Aristoteles quo secundo politico libro mentione facit. appellatqAfros supiores M pcreatos liberosinter se post ea ex similitudine ptiri c6 memorat. Thrace uirgines ascu Abuscu* libitu fuerit cocumbere ex more pmittite. Brachma
nes persa sapietes uxoribus utune comunibus Philostrato at Ariano auctoribus Diodorus se Siculus narrat plenas nationes eis de legibusae moribus uiuere. Rethiopesuxores non ducere; sed
298쪽
comunes habere: natosqpueros c5mum opa educare: at eque diligere. Sepe eciam infantespmutare ut ne matresquidem sitos cognoscere possint: quo fieri ut nullopprie rei studio inter se dis sidentes uita felice agant ita ris modo posse c6muni rei uxorieusa repit. constitui sed etia comodissime posse ostenditreti uero incolascinars arabici marisad iridiam usq tenderesc6psurestradiec6muni usu degere muli eas Sc libero habere c6msiestrosoditas quo se mulieres M liberoscommunes babere: excepta una que principis uxor est. Nec uero apud exteras natio e duntaxati sedecia apud romano Sc gremsq optimislegibusclaruere mobilissiγmushistorie scriptor Plutarcbuseberoni esis hoc idem s usu fuisse testae temporibus Nume Pompilii grauissimi lega conditoristae
Lycurgi lacedemorii Dil ea repu. condidit: que hominu memoria maxime celebrae. Numa ut ab eo quem m6 nominaui scripture
traditu est: lege sanxit: ut liceret omnibuspost q satis liberorumpcreassent: uxore sua; alteri piem dessedenanti ad procreandum tacedere: seu magis c6modare is a locare libuissα: quod Catone quo uticense uias sapietissimu Hortesio es cessisse certa esstαγγcurgus locare:aut ullo pacto emittere domo uxorem n6 pmisit sed cuicuq domi apud se uxore babendi saluis matrim6u iuribus admittere c6cessit: que existimaret ex uxore siua digne poste so bolepcreare. hocide Xenophon quo Socraticus uir doctrsa illustris n5 m5 ad lacedemonios refert:sed etiapbat; ita illi quorulege p ceterismaximepbari solent instituerunt. M cia nulla gentes feliciusuixisse Q romao M Iacedem5iosscriptoria omnlia sentetias sit:utruq in populuide fereqs a Platone precipi e seruasse mainifesta est. Veru quid melius sit ri5 est nos bri consilii in presentia explicare: ca nostra opinio cu sacra religione c5 ueniat. Satises hQ obiecta aduersarii dissoluimus M qa ille diκerat statu huius
m6i reipublice.fieri n5 posiste: se factu: noxium: exitiosuqi fore: maledici M p ignorantia etsi rationi nature:tsi etiam reria gesta M mo rq fuerat M sunt ita existimari demostrauimus plus': fere c5suetudine: ultaq: presente rei g nature natione ualere. Quippe ut Aristoteli etia placet: tarita esst in unaqQ re uis es suetudinis ut fabule etiam x figmera sepenumero P ueri accipiane: nedumpcepta legu M insti ruta l6go tepore e5 probata. id crudeliusqd immatusqd execrabiliusdici aut fingi potiu filiossenes pare/tes occidere:M eoru carnibus uesti ' Et in historicorum princeps
299쪽
phibent interrogasse aliquado indosquopmio iduci possent: ae: pareres suos non ederent sed grem more rogo imponeret:atss' i eremaret illos uero respodisse; dii meliora.ttam ad Uecos cotaeria vi
l ab illis quoqt quesiluisse: qspep moti defundiospatres no cremare
ut eo mos erat:sed istar indors edere patereu: eos uero ita dixitP .l se mulla rem es le P q tantu Eesas pati aut comittere possentatqapud piasnouerceiiuignisnubat uti descriptor refert qa opud , t aliasnationes nefas haberee:Diodorus hunc esse more ethiopum narrat: ut rei capitisque ede salutisgnacia e patrio sola sine dede l core migrare no possitnt. Ira cu qda capite damnatus fuga ali a quado salutem querere cogitastet: mater ea ne uniuersa familia i sua ob id facta ignomie nota efficeres iniecto ad collia cingulo instrangillauit:que res apud aliasgentes impia ge crudeli fuisset ius dicata nec ob aliam causa id euenire ipse bist oricus existimat qmi ob cosuetudine inuetenata que quavis iusta careat natione logot in tepore usu animis hominia Berens nescit rebusetiam absurdis dissentire at obsistere Tale etiae poeptam illud:quod tacene matres filiis da in expeditione Fficiscerentat scutum porrigentes 'de mandare solebat, M T i η ταμ id est aut hoc sicuta reporta uictor aut super hoc mortuus reportere. Sicut. n. teporibus illis sedissimu habebae: quotiesahq derelicto ordine M armisp meca, abiectisau fugeret. Sic nuc mo uita seruec :nihil est qs miles uel l Ppter iactura armoria: uel Ppter fuga dedecoris aut ignominie uereata. Nam que cadem mulier elate nostra id filio iuberet Relacedemotors matres facile id pcipiebat; M reportatis sicut Fortua
aliquado ferebat sup scuto filiis no eiulatu M lachrymis sed gau/dio: M Iecicia celebrabarit diem :quo Filiosintellexeruc pro patria: fortiter pugnates occubuisse;non secus qm si uictores in patriam' remignassient.Taceo qa de trogloditisiq posstremam egyptionam
incolant: ide avehor referct quail sumo ardore solis adunanemon modo in de isto natali discedere nolle sed morte etia potius patiq loca alia: M diuersia uite genui uelint experiri. Pretereo fuisse nationesqlaa: que coitum propatulo instar pecuda sine pudore exercuerunt; qi imitatus Diogenes illephus cynicusidem albeniregit; cass a ceteris rephenderes: si turpe est inqt: nec occulte qde
agendu est. Si no turpe cur omnibus spectatibus agi no debeadigi nescit honesta deces apud christianos latino baberi si pater
300쪽
sorores plui tradane quo ae familie arcstius colligene S pam monia stegriona seruent .apud grecosuero turpe id irreligiosum censee: nec minus illicita e gloris sorore u propria ducere uxore: ulat adeo apud omnes consiletudo ualet M qua in re suam quisqetate c5sumpserit: hane meliore bonestiore esse arbitrat . Hecigie pro suo queq; arbitrio gentei constituunt: M utri aliquid tamodius esse uidetur;sic alii nationibus aliis Fbant atq: recipiunt: nihil ergo mira uideri debet: si alii aliter de re uxoria snatuerunt. Quod si rio Bli Platoni c5munem muIi eas usu placuisse malis ueshmec sine natione ab eo ita esse cogitatu: pfecto n6 mo longa illa aduersarii disputatio de nature natione: de liberoru amore decura negociorum; frustra cogitata esst. Sed etia qs de uiro foret postea addidit: nussu habet locu rephensiois Na si usium uenereudutaxat: ad neeessaria iobolis pcreatione determinandu ec ex istimauit: quid uel sibi: uel natureiuel reipu. aduersae: q uiro forti mulierisqua dessederat usu coceditAbsurdii certe id ectis nostris legibus. Istituti': iudicareelsed si quod ille uoluit: puata coiugia
tollunturisi nulla uirginitatis natio est: isi commodius agi putatur: ut nemo priuatisrebus studeat: sed rem communem M publicam omnes procurentique tande iniuria: Qui inuidia:aut obtrectatiosequi Platonem debeat: si tali premio ad strenue fortiterq: agedactutum suorum animos inflammandos esse putauit Ied de his hac tenus: post hec aliud crimen: quo reum facere Platonem ad
uersariu nititur uideamus Hunc inquit uoluptate atqi Iuxuria
iuuetuti siuadere: cum ita libro de legibus primo scribat. Que naigitur officia in utroq: uestre reipublice statu conseruent: expli eemus Que uoluptatem degustaridam non omnino devitandam. censebant: quemadmodum nec dolores euitabant: sed in mediis uoluptatibus atqi doloribushominem acuendo honoribuspro positis hortabantur eosilla superare . HincPlatonem aduersarius
reprehendit: quasi iuuentuti liceridiam uoluptata permittat. Ira omnia inique iudicat:& Platonis uerba arbitrio suo interpretata vi damnat. atqui Platonis sententia longe alia est. virtutem animi
quam fortitudinem appellamus uir ille doctissimus n6 modo in rebusin quibus metus: aut fiducia sit: versari uoluit: sed etiam iri uoluptatibus M doloribusac de deriis Fortis animi officium eestatuit:tam rebus formidolosis a iocudisqbsitareiac timidum no