장음표시 사용
71쪽
, Pheloriae et ad patris e mamstet nati es nationem hec eranssere materiam quidem que Omia recipit ec quasi mater omnium est omnino informem M specie omni priuatam esse Eisdem plane
rationibus probat quas istoteles ab eo sumptasexplicauit iIta enim inquit Siquam formam sibi propria haberet hee profectooαupareti impedimeto esseti ne cetera reciperentur Quemad modum si quis in rudis in ualitat asperiore materia signum aliquod imprimere uolans frustraretur labores nisi prius eam explanareis et Iene equalem ad unguem redigeret hi rursiis aperitu'Illud ad cuius similitudinem orituri sitisemper eodem modo se habens ingeneratum M incorruptibile dicit intelligencia consordei anduini que quidem M Aristoteles forme tribuit quod autem fiet id ibisibile generabile commutabile semper appeIIae.
Tertium genus forme capedinem ponit incorruptibilem et rercique generaritur omnium sedem Hanc autem talem esse ut sine sensu attingatur et spuria quada ut ipe inqui cogitation imo concipi possiit't enim Aristoteles etiam ipse materiam primam ingenerabilem M incorruptibilem ponit Ira de primis rerum principiisnihil prorsus a suo preceptore dissentit Coelum autem secundum flatonis opinionem causa ingenerarum tempore ge nenatum est Aristotelisuero sententia tempore ingenenatum est: idq unu M solum in formam sphere coglobatum ultu habens instrumentumlfinitu quoqis et ex fota natunali materia c6staris Nullam enim inquit alicuius rei partem aut uirtutem foris re
linquid Sic recite simul atq: aperte locutus est Aristotclesique omnia iisdem fere uerbis a Platone dicta accecepit'uanqPlato perfectiusde his disseruits quum causam quoqi efficientem coelo tribuerit: Sed si celum kristotelesquintum ex corpus opinaturma quatzuor elementis diuersum Plato uero uel riori diuersium ab
his quattuor uidetur uellet uel eorum summum at precipuum: Tamen uel in his conuenire inuicem uidentur iudicio eorumiqui e
hec diligentius fuerunt perstrutatii Quippe Plato quin UlIis figuris hec corpora formari existimat pyramide ignes cubo terra Icosaedro aeremi octaedro aquaml dodreaedro coelumi Quod si dodecatarum a reIiquis Figuris sua emtia differt ut celia quo sua natura a ceteris corporibus differat necesse es h duin etiam Xenocrates uir nature reria studiosissimus ae discipuloruPIaesis apprime familiari in eo libro quem de Platonis uita scripsi Vest '
72쪽
simplicius in expositione libri de coelo M mundo refert hec diciti Sic animaliam formas M partes omnibus rebus distributa con stituit quousq ad omnium animalium elementa deuenit que fimnas quin siueqnui corpora appellat: aethere ignem aeremiaquam 'ternam uibus uerbis apertissime constat dodecaedrum illud pro simplicis corporis figura a Platone coelo leuis quod
aetberem uocat Ita hoc etiam inter Rristotelem M Platonem conuenire utaetvrs Nam etsi Plato coelum ex igne constare arifirmat quatenus scilicet uisibile eiet ex terna quatenus tan&pot stellas queeκ omnibus quattuor elementis eske compositati Non tamen hia ita esse existimat ut que generationi corruptioni obnoxia sunt corpus immortale coris hi tuari ed ex igne cocluesse quia corpusaetheream lucida est e terra quia sensui occurit ie medusi quia mediorum precipuam recipit rationem: quod ne
Rristoteles quidem inficias iret celestia scilicet corpora constare ex hii summitatibuselemctorum quando M ipe coelum esse uult uisui taetuiqi obnoxium, quod animatum quo Q M animal ellei utPlato censuerat in libro de coelo affirmauit Nos enim inquit perinde ut de animalibus istisconsudenamus kd hecque de qua driparcita eIementora natione in libro de celo Aristoteles docet eadem olitia Plato breuissime in Timeo exposuit: Easdem plane qualitatessipeciatim declaranslut incorruptibile acq inge abile: siit natione totius ut rone partis corruptibile M generabile Neqde his solum s sed de multis quo alusparticularibusnature rebus Plato diligentissiime tractauit ut de animalibu'metallis et hisque greta meteona lacini subliimia uocanti De figuris quasporibus tribui ui hec leuius considerauerati risu digna scripune Platonem existimauer cum ipi potius ridendi uel certe magis deridendi Forent: At quibuscure fuit huiusmodi rerum nationes' ab erit ditissimis uiri qui ante hos fuerunt perscrutari hi quead modia a Platone hec dieta fuerint et sciui M possiunt explicare. f Sed de his alias. Nam theologie quidem atq eius discipline quς ordine inuesti adi rebus nature posterior es dignitatelnaturaqprior habetur quismentis compos dubitet padam latoni esse tribuendam' Quippe etia peripatetice principi seetqui ueritatis que ab inuitispectoribus erumpit astrusti principatu eiusscietie Platoni conceduit Quid toto Parmenide sublimius. Quid sapieItius' Quid diuinius/ Quid de suma simplicitate unitateql primi
73쪽
encis uel potius sitapris omnia entia dei pleniugatq eκplicatius 'Cuius non modo sententiis luerum etiam uerbis ipsis princeps xpianetbeologi 2Dionisius areopagita in omibus suis opibus utitur Multa etiam bissimilia in sopbista multa in politico in
phedone in philebo linTimeo in siimposio in Phedrolin libris de republicat in legibus in epistolis deniq: in omni suo opere V de deo et de rebus diuinisi et intelligibilibus M intellectualibus sapientissiime Plato disseruit Leti uam uero philosophiamisiueque ad mores pertine siue que ad remfamiliaremfaut stratum ciuilem reipublice speetat si apud Platonem reperire uolueri'
pleni sunt o meseius libris Sed in primis qui de republica scripti sunt de Iegibus Eutiphroni A pologial Critori.Theaetetu DMenon Hippiasuterq:j Alcibiades uter i Sympositu Phedrus
Menexenu Protagonas LysisIQuid shilebum comemorems in quo quia de ultimo hominis fine dis Iereret quod in ea parte philosophiesque de moribustractat precipuum est et ab atas
in uoluptate ab aliis ira pruderia constituituriIpse multispre clari': ratioibus ostendit duplicem uoluptatisrationem eius generationem M essentia Tum prudenti mentis et scientienationem. respectu qdem uoluptatis excellentem Sed quatenus perfectam hominis felici ratem respici feriorem Quoru qtaurieutrum summum esse hominis bonum ostendisse ostremo concludit tertium quidem illis duobus longe prestantius esse se licitatem hominis bonuq: extrem id ei sis boni naturam ipiam atq rationem Ne quanq longo sermone disputata a Platone fuerunt ullam tame sententiam nullum membrumlnullum deniq uerbumletne punctum quidem orationis protulit non siimme necessari ut et doctrine ac sapientie plenus Quod idcirco a me dictum uelim quia aduersarius perturbata contortas in constantia plena loquacitatisi scriptas latoriis esse comemorat
Sed de bis hactenus. si Nunc de matbematicii disciplinis qua simili modo ignaria fuisse Platonem aduersarius scribit dicendualiquid censeo ut in hisquo excellens fuera latonis doc/ trina intelligi possit Multa profecto geometriel arithmeticae
musice astronomie passim in eius libris precepta cotemplatioedigna reperiunturique sislato matbematicarum disiciplinarum ignarusfuisseti ut qdam homutiones blattentare non uereriturino potuisset suis libris insereret Nuc uero tam crebro bis utitur
74쪽
riemo nisi mathematicis disciplinis instruetusopera eius possit . intelligere: Hinc pleriqi expositores Platoni in expIairandis eiuslibris de mathematicii rationibus plura dixeruntietibeon summus ille matbematicus cum opusde quattuor mathei naticis disciplinis edidissest compendia in Platonislibrosinscripsit quasi ea duritaκat in his concinerenturique Plato in suis operibus tetigissieti quidem ita a maioribus nostris traditum accepit
Platonem non minus quadripartitam hanc mathemacicarum
. disciplinarum nationem Q aliam quamuis philosophie parcem suis discipulis explicare solitum fuisse Ac uestibulo scbole eius hoc epigramma inscriptum extitissetNemo huc geometrie ex pers introeatiquod in primis significare uidetur eum a sacello philosophie arcendum esset qui geometrie disciplina non sit institutus a illud quo pollit denotare Neminem esse intro mittendum qui uirtutem ex geometrica mediocritate quesicam non sit consequutuslMegaram quoq: M Cyrenem que modin supradiximusprofectum essePlatonem c5stat ut illic Euclido summum geometra bicTheodora inter matbematicos pres/ tantissimum audiret Illud quoq: de eo Iegitur qua aliquando athenienses Apollinisoracula sciscitatum uenissent quo pacto a pestilentia qua maxime uexabantur possent liberari: huius modi responsum accepisse: Ita demu sospitem futuram ciuitate si ilIiasanam i cuius Figui a cubita enat duplicarent Quapropter illoseuestigio alcem cubum are coniuxisset Sed non propterea morbum aliquo modo deseuisset Quod quum ad deum relatum esset nondum sibi obtemperatum respondisse quippe iussisse se ut cubum duplicare eos uero cubo cubum superposuisse 'Qua ob rem athenienses quum aliquandiu ancipites consilii fuissent ad extremur latonem adiisse quem norant mathematicarum rerum esse peritissimumstansultum igitur flatonem quid sibi
Apollinis oraculum uellet ita respondissesProbro dare albes ritensibus deum Q geometrie disciplinam contemnerentis osthec ita duplicari cubu discipulis suis ostendisset Si duabus lineis reetis dae medie recte proportionaIes ibuenirentur Duabus
enim unam mediam proportionalem inueniri complerium iam
erat Sed duabus duasreperiri posse proportionalesladbuc enacignotum Platonem adaq id primum comperist et quod nunc
75쪽
in librisArchimiedis legiturhllius esse inuenit Insod si geo metria ceteris omnibus matbemaricis disciplinis b certiorem
demonstilationis ueritatami rationem nobilior habetu-κ
omnibusautem geometri e proposicionibus ea difficillima fuit iquo pacto posset cubus duplicari fid autem Plato inuenit quis adeo indoctus esti temerariuilamen ut ignorasse illum matbem matteasdisciplinatausit asserere Aut quid est minussimile ueris si hec incognita fuisse Platorii 'ut ceteros semper ad precianam huiusmodi rerum cognitionem hortatus est et sine his necesses nec dici posse quenqua doctum existimati Quippe in libro de legibusduodecimo quum lege exposuisset et quemadmodum obseruari possenti inuestigaret ridiculuqi diceret esse hominei qui frustra elaboraret in re que firma ac stabilis non eritim
lutem inquit legumlpotest atemq: tum demu perpetuam roreis sapientissimi ciuitatis sepenumero unum in locum c6gregatis suas atq; alienasIeges exquireremisi Adin alienisopportunuari utile esset adderent suis Siquid iis luis minus probandum
id remouerenti et ad unam uirtutem uirtu ducem ac priri ' eipem mente oculos dirigerenti Esse enim uirtutes et quattuor et unumi quatruor φ subiecteres circa quas uersantur diuerse sunt 'num s ad unam mentem M sapientiam respiciunt quo sapientem quo iri adminis arida republica spectare inquit oporteret Sic enim fieri posse ut et religionem erga deum im mortalem seruet et diuinarum rerum cognitionem habeat et
alios monere atq instruere possit Post hec in tractatusquem legibusaddidit eum quis aut qualissit sapientiet que nam sit ea
quam petimus sapientia scrutaretvrsPrimum ceterasomesartes a sapiencie nomine excludit mox quattuor mathematicas dis ciplinaqRri meticam Musicam Geometriam Astronomiamrbae atqadmittit quod ca pluribusuerbis illelfhee addidit: Intelligendum preterea illud estim si quis hec recte acceperit maximum sibi fructu comparabit Sin minus satius fuerit dea semper implorare Modus autem quo recte accipi possint bieest dicere enim id aliquatenus oporteqomnem geometricam circunscriptionem et numeri c5sbitutionem et barmoni e con senatiam atq: astrorum circulationisnationem Unam Omniuconstare ei qui recte discit oportet: Constabit autem yquod diximus reete ad unum respiciensj discet Ita enim quasi unum
76쪽
duodam omnium innatum uinculum cons obit Rod si quis et hecoercipere statuerit huc forcuriam ut 3 do dixi optare sibi secundam oporterme' enim sine bis effici ulla seli χnatura in republica potest Sed hic modusest hec educatio bedisciplines siue difficili' siue facilis uia sit bac certe eundum esF. I Et paulo post Qui autem hec omnio occeperit hunc ueresa,pientissimum dicos et siue ioco siue serio loquor confirmare non bi tome rursus ut diuini modes hi et reliquis uirtutibus pro diti sunt ac resque disciplinam beatam atringunt sicut a nobis expositum estiobtinueratibis liscumulatissime tam parata e infod sapierem illa felicemi
Ilum pium M immortali deo gnarissimum esse fatezur qui uiri tutem colit et mathematicis disciplinis incabi H o pacto rem quam tantopere commendae ee ad quom capessiendam ceteros hortatur uel per contemptum ipse repudi ei per desidiam negligat i Errat nimirum qui aliter iudica esinat igitur ad uernarius talibus contumeliis sapientissimum uirum impetere que suam potiusq Platonis ignorantiam aperiunt Cum enim duabus maxime rebus uniuscuius doctrina probetur siue m arcium precepta tradiderit seu φ ex nacione preceptors aliquid lscripserit Plato quidem quam ob causam precepta nori tradimderit Vcq id inscitie tethhmomu non sic satis ut arbitror supra demonstrauimus Quo pacto uero ex nata6e optimors precepitorum scribenda quesiverittet sapientissime atqt eloquentissime scripseritiaeum a nobi illi iussermone ostensum e um si forte uel aduertari usi uel quiuis alius contendere ultra uoluerit in prompta sunt eiuslibri quos pro uoluntate sua quisse: M legati et iudicet Nemo igitur uerbis adueriarii sine aliqua natione stulte temere prolatis: condemnandum esse sapientissimum utra existimet Sed pro suo quis ingenio uel lectitado libros illius uel ab aliis discendo quata fuerit eiusdoctrina' eκcellens ingeritum quanta dicendi uis animaduertatista enim facile nostram quidem defessionem uenam ac iusta Aduersarii uero calumnias falsas liniquas M plane detestabiles esse comperier.
77쪽
Latonem qua uisprecepta artium litterisnon tradideritiriemine tamen propterea docto M'sapiete ut o inferiore existimadum: Libros
ab eo complures egregie seriptosi et ad posis
ritatis utilitatem relictosi satissuperiori libro demonstrauimus Nunc quoniam aduersarius secudo uolumine' eum asserit qui ad ueritatCebristiane religionisi et sancte ecclesie doctrinam propius ac/cessierit longe ceterissapietiorem ee iudicandum : tum statorie multo Arista tele inferiorem facit. Q ille a doctorum nostrorusententia alienissimus esse: hic uero maxime cum his corassentire. uideatur Noshuius quoq: rei contrariu plane nisi nos almas
falIit' ostendemunet doctrinam Platonis magis il Aristotelis
nostre religioni consentaneam esse demonstrabimus Quod noideo faciemus: quia Platonem aut existimemus aut Helimus ostendere christianum fuisse: Llienus enim uterqi a nostra fide tam Plato Q Aristoteles fuit: et ut nomine istic religio egentilis urerR: propter quod frustra Aristotelem hoc loco Iaudat adjuersarius et inop consilii quo uera dicere uideatur ad religione refugiz: ut solent rei capitis querende salutis gratia ad asgIumselanam Q recipere. Ita non est consi Itum laborare: ut Platone christianum fuisse os endamus quemadmodum de Aristotele Facie aduersarius Sed ita buric Iocum conabimur tractare: ut
si quis ex auctoritate quoq: gentilium philosophorum Uerita tem nostre religionis corroborare uolaeritis Iatoriis potius libris Q Aristotelisid effici poste demonstremus Cum autem cer neret aduersariundoctores ecclesie: uiros ut uite sanctimonia: Ita tam nostra q gentilium doci raria insignes Platonis magis Η Aristotelis opinione cum suis c5ciliare: et illiusquidem testi monio omnibus fere in locis uti Aristotelis uiκ unqua facere
metaonem l Primum eos refellere conatusem: et existimationerquam omnes de diuina illorum sapientia conceperundi animis
abolere: Itaq suo potius q illorum iudicio standum suadet. Nam que do ctores nostri inqt afflati diuino spiritu scripseratisi ad fidem dimia t8 mortalium salutem pern nenti teneri
78쪽
lcrediet ab omnibustasest: Reliqua uero rio ita recipienda sunt ut a sanctissimis uiris tradita fuere Aequi si in hisque ad si 'met uenam religionem per et credendum esse eximma ouiri flatonis autem uerbis sanctissimi uiri utuntur ad fidei et uere religionis confirmationem: cur inquum non censespreberreis fidem dum in bis Platonem longe Aristoteli preferendum eκistimanta Quod si doctoresnost ri sancti qdem tantum odo: et deo dediti fuissent optimara uero artium studias vix lummi, ut allini Iabris degustassenti Concederem tibi pFecstoxeome Dotiuinii rebusad geometriam pertirientibus sil sanete limplici rati esse crededum: et studiosis philosopbie:ac bonarum arcium peritissimis uiris plus sedet adbibendum Q his qui rudes Histentata iTriaris tamMsi uite canctitate insignes haberetur At si qui cum sanctitate ad summum etiam doetrine M sapientie perue nerunti Legeruntq Platonis atq Rristotelis libros et utrius philosophi opinio es diligentissime sunt pscrutati quales fueracapud recos Basilius: Gregorius Cyrillus Gregorius alter; vud latinos uero augustinus Boetius et alii complurescapimi imiuiri M pbilosophie studusillustres Et tamen quum de uena repIigione disseruerunt Gentilium philosopbora auctoritatibullibenter innixi sunt: quo pacto existimiashos este unum pretii illis auctoribus sequi oportere ' Sed noset qcuq metisco potet sunt de dimissio doctoresnostros sanctissimos ac sapientis limos uiros sequemur Eorumet sententia rem a nobis propositam ostendemus Verum id mihi molestum hoc loco accidit: φ ea cogor scribere que mirae uellem: Facit enim aduersari istas aduersius Platon IVt quin6 minus Rristotelem fili pin soleo
laudare fungi officio meo minusuidear. Nam cum aduersiarius dicati et suo duntaxat iudicio demonstret melius Aristotelem Platonem de diuina natura scripsisse: quippe posuisse Rristo telem in diuinistrinitatem flatone minime: illum sensisse celuet niudum cola dei uoluntate ex nihilo essee productum hunc materiam primam mundi 'principium posuis sie: Ad hec Aristo/telem optime detrimo disseruissees Platonem figmenta quedam scripsissee. Illu quecunq; sunt 1prouidelia dei regi gubernariq: existimasse: bura Somnia fato ac necessitati subiecisse: Eo nos huiusmodi uerbi impulit ut dum contrar um demonstrare ni timur sde Platone melius sentire q de Aristotele uideamur atq
79쪽
improbare Aristotelemiquod a mente no na longe alienues hi Nos enim de Rristotele quoq -p honestissime loqmur: Absit a nobis tam praua at insolens cogitatios ut duPlatone tuemur detrahere illἰ uelimus Vtrunq: eni sapientissimu fuisse arbitramur: Et gratias utriu: P bnfitusque iri genushumanum contuleruti agendasexistimamus quod i piusquo Aristotelis auehoritate agendum uidetur: Quippe in his libri quosmeta phisica uocat de ea parte philosophie pscriptosique ederebus diuinisibunc in modum loquitur. Non modo bis agere gnatias αquum emi qui nobis precepta disciplinarum diligetissime tra diderunt erum bisecia qui de illis leuiter iei ineq: disseruere: Nam bi quoqi aliquid nobis utilitatis attulerutidum babitumno,um exercitatione reddiderunt aptiorem Etenim uero si
Timotheusnon fuisset non tantum modulorum haberemus Q si Phrynis non fuisset rieTimotheusquidem claruisset: Eodem modo de bisexistimandum est qui ueritatem indagare uolue rurit. Accepimus enim ab aliquibus opimo es aliquas sed hi tales, αὐessientsilli causa fuerat In hac igitur philosopho c6paratio e non alterum quidem laudibus extollemus Alterum iuros ae contumeliis prosequemur squod aduersariusiacit utrunq; enim colimus ac ueneramur Sed que nam sit Aristotelis de his quas supra diximus rebuit opinio et utrum eorum que aduersarias refert aliquid ille scripseriis Vel quom5 scripserit uideant qui id postiirit inuestigare. Permulti enim possunt quum fere orns Enostre elati scapietestatinis peripatetice stete emuli sint: Et que Aristoteles scripsit diligetissime indagaverintat perceperind. Nos certe ut Aristoteles de bis rebus melius deteritisue aut
cogitariis aut scripserin Minime dicemus Frustra mi in re nostissima laboraremusnec aliud quim aduersas eum loquemur preterq q, ctristianu fuisse Aristotelem negabimus Et aliqbus fortasse in locis explanationisgratia No eo modo quo aduerssariasputatiintelligenda ee dicta Rristotelis ostendemus quod riori eo conlilio faciemussut crimen obiiciamus Aristoteli sed ut
calumniatorem hunc uel minime intelligere Aristotelem Itiel peruertere illius sententiasdeclaremus: Platonis uero opinioes summo studio conabimur exponere quoniam omnibus fere 'latinis ignote furit Partim quia libri eiustri romanam couersi linguam non habentur Partim l si qui habentur interpretum
80쪽
uit o minus recte sententiam sui eκprimunt auehoris Merito itaq: huiusnoi presertam de rebusdiuini sopini bes explicandefunc: ut qui cine et quasi Miliares sint nostre religioni etia IacintPossint intelligere i Tum e contrario q talia sints que ab aduer sario obiiciun e manifesta sit Hec enim pcipua demonstrati bis ratio eriti Si contrarita eiusqd obiicit aduersarius i pius Platois uerbi sostedam . Quod si ad hec doctoria non re religionis testigmoritu adducam et sentetias Platonis sacrosan eto ore exporirpbariqi demo strabos magiinfecto rei ueritas elucescet: Nulli dubia erit Platonem n6 ut aduersarius fingitin sed ut nos osten dimust cogitasse atq: sepsisse. Na aduersarii ineptas expositioes et argumenta leuissima suo loco post hec refellam quatum ab Aristotelis opinione M uerbis aberret explicabo. Sed priusqad rem ueniam illud aperte profiteorin6 ita me Platonis opi
nionem tueri quasit ex Omni parte probandam: et ca doctrina nostra comparandam existimem Neq: enim illam animorum preexistentiam probo: nec numera deorum non celi ac sedera
animas non multa alia quibus genti Iesab ecclesia damnantur. uerum quid duo philosophi senserant quod inter eos distri mensit: exponere decreui .Etsi eni gentili uter est et a fide nostra
alienus Tamen uter eorum melius senserit x religioni nostre conuenientiussopereprecita erit declarare. Presertim ca nullam
Aristoteli iniuriam illaturusii sit preferre eislatone uidebor: siquidem no ultro ad hanc taparacionem accessis sed iniquitate aduersarii coaetutiqeos adeo turpiter et ignominiose coperre Inuicem non erubuit. Nam mea quidem sententia Aristoteles
laudandusest: et doctrinasqua plurimu claruit; et studio quo bene de bosm genere meritusest. Quid igitur de primo ente:
uel potius de primo omnium entium: et supra omia entia posita principio stato in parmenide scripserit uideamus Ponam aut duritaxat capita repta Vnu inquit ipm sic eni sic supersubsta tialem dei diuinitatem appellat non multa est: nee partem: nec totum: nec principitam: nec finem mec medita habet inpinitum informe e . nullo loco circusseribitur Susu permanet: nullo siue loci siue alteratio is motu movetur: nec ullo modo Rit Nee sibi alteri ue idem laut diuersum est: nec simile aut dissimile: nee
equales aut inequiale. Nec iantiquuliaut nouum: Nec in tempore
ullo sed omino sine tempore: quaobrem nec generata urisi e st: