장음표시 사용
51쪽
hac quoque a UrSUS alia Proprietatis Dotitia saepe neCOSSaria est , Quia non eadem omnibuS, etiam in Similibus Casibus . opitulan tur: si quidem Certae quaedam re S Sunt, qUae in Pl UI 1bus Vent1 emant adstringunt, aut re Sol VUnt; inVeniunt Ur tamen, in quibus ali ter , at quo in Ceteris, '' id QVeniat. In his ergo Communitam inspectio Contraria est, ProPrioriam tantiam Salutaris . Et Causae quoquo aestimatio saepe morbum Solvit. Ergo etiam ingenio S1881mus Sae
culi nostri medicus, quem nuper vidimus, Cassi Us, sebiicitanti cuidam et magna siti affecto, Ciam post ebrietatem eiam premi coepisse '' cognosget, aquam frigidam ingessit. Qua ille '' epota, cum vini vim miscendo fregi SSet, Protinus febrem Somtio et Sudore discussit. Quod auxilium medicus opportune PrΟVidit, non
ex eo quod '' aut adstrictum Corpus erat, aut fluebat; '' sed ex CR CAUSA quae ante PraeCe8Serat. Estque .etiam Proprium aliquid et loci et temporis, istis quoque auctoribus: qui Cum disputant, quemadmodum sanis hominibus agendum Sit, PraeCipitant, ut gra vibus aut locis aut temporibus magis Vitetur frigia S, aeStus, SH tietas, labor, libido; magi3que Ut Conquiescat '' iisdem locis, aut temporibus, si quis gravitatem Corpori S '' Sentit; ac neque Vonu tu Stomachum, neque purgatione alvum Soli Citet. Quae Vera qui dem sunt; a Communibus tamen ad quaedam propria deSCendunt. Nisi persuadere nobis Volunt, sanis quidem ConsiderandUm ESSE , quod Coelum, quod tempus aiarai sit; aegriS vero non e SSe: quibus tanto magis omnis observatio DCCCSSaria e St , quaUt O magis Obnoxia offensis infirmitas est . Quin etiam morborum in iis clem hominibus aliae atque aliae proprietates sunt: '' et qui se Ciandis aliquando frustra curatus est, Contrarii S Saepe restitia itur. Plurima quo in dondo cibo discrimina reperiuntur; eX quibuS Conten-1 . id eoeniat Ita legitur in Cod. quo dam apud Constantinum . Libri tum scripti, tum impressi , quos ego inspexi , Omnes habent idem epeuiat . Sed pronomina ea , id ,
et eadem , idem , saepe inter se commutantur . Sic lib. a. cap. IO. pro uCque eum ςi leutur sustinere aegri vires posse , Codd. multi , utque Εdd. poene omnes habent uc que cam dem ς cap. I a. seci. I. ejusdem lib. pro fereque eo modo, plures Codd. Fereque eodem modo ; lib. 7. cap. II. pro Id autem Oitium, Cod. Med. I. et Vat. VHI. Idem
I 8. cognosset Cogus Set , quod scriptum orat in Cod. Med. I. et Vat. VIII. muta tum est in utroque ab nntiqua manu in.co-
guosceret ; itaque legitur in aliis Codd. et in omnibus Edd. sed minus recte . 19. vota Cod. Med. I. et Vat. VIII.
llo. aut adstrictum Ita Cod. Med. I. ct Vat. Vm. atque Edd. Princeps, et Constantiniana ; alii Codd. ceteraequo Edd. aut
a I. sed ex ea causa Ita Codd. Mss. atque Ed. Princeps. In ceteris Edd. deest
aa. iisdem locis , aut temporibus 9 Ita
Cod. Mod. I. et Vat. VIII. alii, et omnes Edd. iisdem aut locis , aut tempor ibui . 23. scutit 9 Cod. Med. I. et Vat. VIII.
24. et qui recti uilis &c. Lib. 6. cap. 6.secl. 8. Scilicet hic quoque , ut alibi , cum secunda utina fueritit, contrariis adjuvau- libui .
52쪽
tus uno ero. Nam famem sacilius adolescens, quam puer; sa-cilius in denso Coelo, quam in tenui; 'A facilius hieme, quam aestate; facilius Uno cibo, quam prandio quoque assuetus; fa Cili US ineXercitatus, quam e Xer Citatos homo Si Stinet. Saepe autem in eo magis necessaria cibi festinatio est, qui minus inediam tolerat . Ob quae '' Concipio, eum qui Propria non novit, Commia nia tantum intueri debere; eumque '' cqui HOS se propria potest, illa quidem non oportere negligere, Sed his qUoque in Sistere.
Ideo que, Ciam par Scientia Sit, utiliorem tamen medicum esse ami- Ciam , cquam extraneum. Igitur, ut ad Propo Si tum meum redeam , rationalem quidem puto medicinam e Sse debere: instrui vero ab evidentibus Cau SiS; ob SCUris omnibus, non a Cogitatione artificis , sed ab Dpsa arte rejectis. InCidere autem Vivorum Cor Pora, et Criadele, et SuperVa Crium e St: '' mortuorum, cliSCentibus neces sarium . Nam positum et ordinem no88e debent: quae cadavera melius, quam vivus et VulneratuS homo, repraesentant. Sed et
Cetera, ' quae modo in ViVis Cognos Ci possunt, in ipsis Curatio nibus Vulneratorum I aulo tardius, Sed aliquanto mitius Usus it Isomonstrabit. His propo SitiS , lPrimiam di Cam , quemadmodum sanos
agere ConVeniat; tum ad ea transibo, qUae ad morbos δ' curatio-- DOS que Coriam pertinebunt.
I. ' Sanus homo, qui et hono Valet, et Siaae Spontis est, nullis obligare se legibus debet; ac neque me di Co, ' neque alipta ege-
25. Nam famem facilius redolescens 9 Ita
Cod. Med. 1. et Vat. x m. In aliis, et in
libris editis legit. Nam famem facilius se tredolescens ; infra vero in libris onmibus antiquis , quom exercitatus homo , sustiuet.
Scaliger , ut Lindenius leg. fucilius fert :Scaliger autem putat , duo Verba homo, sustinet, glossema esse: Lindenius sustinet dumtaxat omittit . Sed eodem modo loquitur Celsus lib. I. cap. 3. Omuem etiam laborem facilius uel puer, vel senex , quam insuetus
26. facilius hic me , qu rem aestat 9 Lib. I.
cap. 4. aestarct Cibo saepius corpus eget . Caesarius adnotat , quibusdam videri legen-dnm esse facilius aestate , quam hieme , exHippocratis Aphor. 15. Seci. a. Per hic memet ver vcntres natura calidissimi , somnique lovgissimi. Per ea igitur tempora copiosiora cibaria exhibenda . Sed qui sic mutandum putant , non Videntur animadvertisse , Celsum hic docere , non qui modus ci vi , sed quoties die cibus dari debeat . 27. concipio b Plerique Codd. atque Edd.
habent eompetit ; Cod. Med. I. et Vat. VIII. atque Edd. Luet. Steph. et Linden. conjicis . Neutrum Verbum huc aptum videtur . Reposui conc is , id est existimo . Eadem dicendi sorma Celsus alibi utitur . Lib. 3. cap. 4. Quo mugia folluutur, qui per omnia jucundam eius, Asclepiadis, disciplinam esse , conciniuul; et in prooemio lib. 7. Ego eumdem qiatilem hominem posse omnia ista Pracstrare , conclaio . 23. qui uos se Propriα Potest Soc. Cod.
Med. I. et Vat. VIII. qui uosse proprietates potest , usu illas quidem oportere negligere. 29. mortuorum , discentibus necessiarium PIta Cod. Med. I. et Vat. VIII. alii, et Edd. antiquae , mortuorum csFora Sac. ex glossemate. Lindenius leg. mortuorum pero, discen
3 o. quo e modo in vivis 9 Lindenius, quac
iu oivis modo . 3I. curationes que eorum 9 Cod. Vat. Vm. curationes eorum ; Ed. Linden. et curationes Corum .
I, neque relista eAere 9 non eget medico,
53쪽
re. Hunc oportet Varium habere vitae genti S: ' modo ruri esse, modo in urbe, Saepiusque in agro; naVigare, Venari, quiescere interdum; sed ' frequentius SQ o et Cere: Si quidem ' ignavia cor
pus hebetat, labor iirmat; illa maturam senectutem, hic longam adolescentiam reddit. Prodest etiam interdum balneo, - interdum aquis frigidis uti; modo ungi, modo id ipsum negligere; nullum cibi genus sugere, quo populus utatur; interdum A in convivio esse interdum ab eo se retrahere; modo plus jUSto , modo non
amplius assumere; his die Potius, quam semel cibUm Capere, et Semper quam plurimum; dia modo hunc Concoquat. Sed ut hujus generis exercitationes Cihique necessarii sunt, sic athletici
quia sanus est ; non alipta , quia bene Valet : aliptae enim viribus hominis , et colori prospiciebant. Cicero lib. I. ad Famil. opist. 9.Vellem nou solum salutis meas , qu Cmadmodum medici , sed etiam ut aliptas, pirium , et coloris rationem habuissent. Editiones sex primae, Lugdunensis an . I 516.
Iuntina , Caesariana, et Pantiniana habent alipta ; Cod. Med. i. iatroaliptae ; Vat. VIII. iatroalipte ; al. hiatroalipta ; al. hiatro ali-Pta per Voces duas , quarum prima in Med. 1 v. eXpuncta est . Videtur igitur vox hi atro margini adscripta fuisse , indeque in conteX- tum migrasse : quod ii Codd. indicant , in quibus illa ab alipta disjuncta est ; et praesertim Vat. 1. qui ita habet; ueque hi atro .
neque aliptae . Praeterquamquod in latina voce littera h locum non habet ; et in voce composita , Sive graeca , sive latina , littera o elidi solet . Huc accedit , Celsum graecis vocabulis numquam uti sine necessitate ; et cum iis utitur , litteris graecis scribere , hoc fere modos; ατροφίαν Graeci nominant Graeci appellant . Hic vero Vocem tota adhibuit , quia consuetudo eam latinam jam fecerat . Manutii log. iatrolipta; Ruellius , Gryphius , et Constantinus, iatratista ; Stephanus , iretralε tα ; Lindenius,
de B. R. Vt ruri enim qui in pilla vi urat,igureviores , quam qui in agro perfautur in
aliquo opere faciundo , sic qui in oppido
sederent, quam qui rura coleriat, desidio
siores putabaut . . . quod dum scrvatum est, utrumque sunt consecuti ; ut et cultura
αgros fecundissimos haberent, et ipsi να- letudine firmiores essent . Fortasse logendum a cludiue firmiore esse ur: quo modo Cicero loquitur in Bruto cap. q. qui semper iusi
in re , atque etiam aegrα ναὶ etχdiue fuit; et de Senectute cap. II. quam fuit imbccillus P. Africani filius 3 quam tenui , aut uulim Potius pia letudine l3. freque utius 9 Lindenius , frequenter . 4. igua vita corpus hebetat 9 Hippocrates
lib. a. de Vict. Rat. Otium humectat, et corpus imbecillum reddit Lab Ir siccat,
corPus que validum csscit. 5. interdum aquis frigidis uti aquis frigidis utebantur Hon modo nestate , quo anni
tempore frigida lavatio aptissima est, ut dicitur cap. 3. hujus lib. verum etiam hieme. Horatius epist. 15. lib. I. gelida cum Per Iuor unum Per medium frigus . Seneca epist. 83. Illo tautus Psychrolutes, qui Iolendis uuariis tu Euripum saltα-bam ; qui α uno novo quemadmouum lcgerc,
acribere , dicere aliquid , sic auspicabαr tu Virginem desilire ; primum ad Tiberi transtuli castra ; delude ad hoc solium Sac. 6. tu convivio 9 Ita habent plerique Codd.
Omnesque antiquae Editiones . Cod. Med. I. et V nt. VIII. atque Ed. Lindenii , in cora ictu . Cum de cibi genere et modo sermo sit, Verior lectio videtur tu coupivio : qua voce , hac quidem significatione , semper utitur Tullius . Convictibus pro couoipiis habet Paterculus lib. I. cap. 33. Plinius lib. I 4. cap. I 4, secl. I 6. ita scribit; tanta ν ero Uiuo graeco gratiα erat , ut singulae potioves in convictu da re utur ; sed paulo post ; quibus pinis auctoritas fuerit sua tu meusa , M. Varro his verbis tradit ; L. Lucullus Puer repud Pomi rem Humquam lautum couuiolum vidit, tu quo plus Semel graecum o inum daretur. AEtate igitur Varronis, et Ciceronis Couvi vitam dicebatur , quod alii postea cou victum dixerunt . Verisimile autem est , Celsum Tullianum hoc vocabulum, ut alia multa, Πεur
54쪽
supervacui. Nam et intermissus 7 propter Civiles aliquas neces sitates ordo exercitationis Corpus affligit; et ea Corpora quae more
Coriam repleta sunt, Celerrime ot senes Cunt, et aegrotant. Con- Cubitus vero neque nimis Concupiscendia S, neque nimi8 Pertime-SCen IUS CSt: rarus , Corpus excitat; frequens , Sol Vit. ' Cum autem frequenS, non numero sit, Sed ratione aetatis et Corporis, scire licet, eum non inutilem esse, quem Corpori S UC IUC tanginor, Ue
que dolor sequitur. Idem interdiu pejor est, ' noctu thitior: ita tamen, si neque illuni Cibus, Neque hunc cum vigilia labor statim Soquitur. Haec firmis servara da sunt; cavendumque, ne in
- se Cunda valetudine adversae Prae Sidia ConSumantur.
II. ' 3 At imbecillis; quo in numero magna Pars urbanorum, omnes quo Poene Cupidi litterarum sunt; observatio major ne CeSSnxia est; ut quod Vel Corporis, Vel loci, vel studii ratio uetra bit, Cura restituat. Ex his igitur, qui bene Concoxit, mane tuto Surget: qui parum, quiescere debet, et Si mane surgendi necessitas
fuerit, redormire: qui Non Con Coxit, ex toto conquie SCere; a Cneque labori se, neque exerCitationi, neque ' negotio Credere.
Qui crudum sine praecordiorum dolore ructat, is ex intervallo aquam frigidam bibere, et se nihilo minus Continere. Habitare voro aedificio lucido, ' perflatum aestivum, hibernum solum habento ; Cavere meridianum solem, matutinum et Vespertinum si iugias ; itemque auras fluminum atque Stagno I Um; minime ille, nu-hilo coelo, soli aperienti se Committere, ne modo frigus, modo Calor μ moveat : quao res maXime graVedines destillationesque concitat. Magis vero gravibus locis ista Servanda sunt; in qui
I. propter cipiles aliquas necessitates Lindenius , propter aliquas civiles necessi
8. Cum autem frequeus , nou numero sit, sed ratioue aetatis SAc. 9 qui in sene frequens est , in viro si qυens non est : contra frequens est in viro imbecillo , qui in ado Iescente validiore frequens non est. Sic autem habent plerique Codices. In Med. I. et Vat. VIII. Omnibusque Edd. leg. Cum autem
frequens , uou uumero sit, Sed natu α , ra-sioue aetatis Scc. sententia omnino repugnante . Vox uatura videtur ex margine irrepsisse,
ubi sidscripta suerat ad vocem corPOriS Oxylanandam . Cap. proxime sequenti dicitur prouo tura cor Poris , eodem sensu quo lito ratiο-
i. At imbecillis9 Ita Cod. Med. I. et Vat. V m. atque Ed. Lindenii . In aliis Codd.
ceterisque Edd. legit. At imbecillis stomacho; sed perpexam . Imbecilli opponuntur herio valetitibus ac firmis , de quibus hactenust dictum est . De iis qui stomacho laborant , dicetur cap. 3. hujus libri .
a. negotio Cod. Med. I. et Vat. VIII. negotiis . 3. Persatum aestivum , hibernum solemhαbeu te Columella lib. I. cap. 5. R. R. Frons ejus, villae, ad Orientem acquivoci in lem directa sit . qua utoque fuerit med etis olum pronius oriculi , t αuto et aestate liberius caPerc Pcrflatus , et hiemis procellis minus infestari , et matutino regelari or tu poterit, ut concreti rores liquesca ut . q. movcret turbet , afficiat ; stibauditur autem caput , vel corpus. Verbum mo octo Celsus absolute usurpavit in prooemio hujus lib. Potest autem id , dum solum cat , uota movere , quod junctum aliis max me movet .
55쪽
hus etiam pestilentiam saCiunt. Scire autem licet, integrum Coi Dus esse, Ciam quotidie mane urina alba, A deinde rusa est: illud concoquere, hoC CODCOXiSSe SigDificat. Vbi experrectus est aliquis, paulum intermittere: deinde, nisi hiems est, fovere os
multa aqua frigida debet. Longis diebus meridiari potius ante
cibum; ' sin minus, post eum: Per hiemem PotiSSimum totis noctibus conquio Scere. Sin t Ucubrandum est, non post cibum id facere , sed post conco Ctioncm. Quem interdiu vel domestica, vel civilia ossicia tenuerunt, huic tempus aliquod servandum cura tioni Corporis sui est. Prima autem ejus Curatio, exercitatio est; quae semper antecedere Cibum debet: ' in eo qui minus labora vit, et bene Concoxit, amplior; in eo qui fatigatus est, et minus
concoxit, remis Sior. Commode Vero exerCens Clara lectio, Rrma , pila, cursus , ambulatio ; atque haec non utique Plana , Commodior est: siquidem melius a SCensus quo Iiae et de S Consus Cum
iri adam Varietate Corpus ' movet; nisi tamen id perquam imbe cillum est. Melior autem est ' Suh clivo, quam in PortiCa; me lior, si caput patitur, in Sole, quam in iam ra; melior in iam bra, '' quam Parietes aut Viridia ossiciunt, quam quae te Cto Subest; melior recta , quam flexuosa. Exercitationi S autem plerumque finis esse debet Sudor, aut Certe lassitudo quae Citra fatigationem sit: idque ipsum modo minus , modo magis sa Ciendum CSt. AC lacthis quidem, athletarum exemplo, Vel Certa esse lex, Vel immodicus labor debet. Exercitationem recte Sequitiar, modo un-s. Aelude rufa est9 Ita Codd. multi, quos
inter Med. I. et Vat. um . alii, et omnes Edd. dein rufa est . Iisdem poeiae verbis utitur Plinius lib. 28. cap. 6. seci. I9. Auguri Ualetudinis ex ea, urina, trahuntur. Si ma-ue caudida , dein rufa sit : illo modo concoquere , hoc concoxisse signiscatur.
6. si 1 minus 9 Cod. Vat. Vm. et alii multi , si minus . 7. in eo qui minus laborapit, et berae coticoxit , amplior &c. 9 Lindenius leg. ire eo, qui miuus laboravit, et bens coucoxit, remissior in eo, qui magis laborapit , et minus csucoxit , remptior. Ad lauticlocum ita scribit Morgagnus ; Cirta lectio probando sit , productis rationibus disputare nihil attinet , quando Celsus paulo nute docuit, qui Parum coucoxit, quiesce
re debere . 8. mooet Ita in margine Lil. Constanti
nianae . Et sane Celsus , cum adhibet particulam siquidem pro u tu , cum Verbo modi indicativi construere solet . Exempla passim occurrunt . Λlii leg. moveat; ut ost in Codd. M Ss.
9. sub divo Edd. princeps , Ruelliana , et Stephani , sub dio .
rietes , aut Viridaria espciunt ; ox Cod. sci licet Med. IV. in quo vox piridia ab alia mu-Du mutata est in oti iure via ; sed perperam . Viridaria vocantur loca viridibus consita e Viridia, plantae virentes , quae umbram efiiciunt.
Vide Morgagni Epis. 7. ubi inulta Vir do
ctissimus congessit ad hanc lectionem confirmandam et illustrandam .
II. Q ct immodicus labor debet Ita in Codd. Med. I. et Vat. v m. Alii Codd. tomnes Edd. hahent uel immodicus esse labor debct .
56쪽
ctio vel in sole, vel ad ignem; modo '' balneum, 'δ Sed conclavi quam maxime et alto et lucido et spatioso. EX his vero ' ' neutrum semper fieri oportet; sed saepius alterutrum, Pro corporis natUra. Post haec paulum Conquiescere opus est. Vbi ad cibum Ventum e St, numquam utilis est nimia satietas; Saepe inutilis nitimia abstinentia: 3- si qua intemperantia subest, 'A tutior est in potione, quam in esca. Cibias a salsamentis, oleribias, Similibusque rebus melius incipit: tum Caro a SSumenda e St, quae a SSA Optima, aut elixa est. Condita omnia duabus de causis inutilia sunt; quoniam et plus propter dulcedinem assumitur, et ' 7 quod modo Par e St, tamen aegrius Concoquitur. 8' Secunda mensa LΟ-no stomacho nihil nocet; in imbec illo Coacescit. Si quis itaque hOC Parum valet, Palmulas, Pomaque, et similia melius Primo cibo assumit. Post multas potiones quae aliquati tum sitim eXCCS-
seriant, nihil edendum est: post satietatem, nihil agendum. Vbie X pletus est aliquis, facilius concoquit, si quidquid asumpsit, potione aquae frigidae includit; tum paulisper invigilat; deinde bene dormit. Si quis interdiu se implevit, post Cibum ne tries rigori, neque aestui, Deque labori se debet Committere: ne Ine enim tam facito haec inani corpore, quam repleto nocent. ' Si quibus de causis sutura inedia est, labor omnis Vitandu8 CSt .' Atque haec quidem poene perpetia a Sunt. ' Quasdam alitem ob Servationes desiderant et novae res, et Corporum genera ' et
I a. balneum 9 Cod. Vat. VIII. tum in hoc loco , tum in aliis multis habet balineum ;sed fere ubique littera i expuncta est. Med. I. hic habet balueum ; alibi baliuoum s sed alicubi in eo quoque littera i expuncta est . 13. sed concla Ui9 Ita Codd. Mss. atque Edd. sex primae , ct ambae Manutianae . In Ed. Caesariana , ceterisquo legit. sed in cOuelopi . Cod. quidem Med. I. supra VoC mconclapi habet particulam tu , sed non ab
I 4. neutrum semper9 Ita Codd. Mss. atque Ed. Lindenii . In Edd. antiquis logit. Meutrum sume , ut habet ab alia manu Cod.
15. si qum intemperautia subest9 Ita Cod. Med. I. et Vat. VIII. sed Vaticanus , subsit. In aliis Codd. et in omnibus Edd. legit. ιαπσει qua inter cranti α subest. Male. 16. tutior est iu Potione , quam tu esca ex Hippocratis Aphor. II. Seci. a. quem alii
ita latinδ reddunt ; Tolerabilius est imple- . Potu , quum cibo ; alii vero sic facilius e. x resci potu, quam cibo. Vide adnot. Foesii ad Aphorismum illum. In Ed. I 48I
et aliis multis pro tutior Perperam est durior. I7. quod modo Prer est i. c. quod non amplius justo est ; quo modo locutus est cap. praecedenti . In Codd. Med. I. et Vat. Viri. legit. et quod modo Parum est ; in Ed. Constantini ad marginem, et quod modo par
18. Secuudα mens αὰ id est bellaria ; palmul Re , poma , nuces , alia . Vide Athenaeum
I9. Si quibus de causis futura inedia
est ex Aphor. I 6. Sect. 2.1. Quasdam autem obser Walioues Linden. Quasdam tamen obser Patioues . a. et sexus 9 Duae hae voces additae sunt
ab aliquo sciolo . Quae in hoc , ceterisque hujus libri capitibus praecipiuntur , omnia ad
viros et seminas aeque pertinent . Constantinus putat , de sexu Praetermissum esse
pel αuctoris obliςione , vel temporis injuria. Ego nec quidquam a Celso scriptum , nee scribendum fuisse, existimo . Sunt quidem aliqui morbi virorum , aliqui seminarum pro
57쪽
sexus, ' et aetate 8, et tempora anni . Nam neque ex salubri loco in graVem, neque ex gravi in Salubrem transitus satis tutus
est. Ex salubri in gravem, Prima hieme; ex gravi in eum qui
salubriε est, prima ae State transire melius est. Neque Vero ex multa fame nimia satietas, neque ex nimia satietate fame S idonea est
periclitaturque, et qui semel, ' et qui bis die Cibum continenter Contra ConSuetudinem assumit. Item neque ex nimio labore
subitum otium, neque ex nimio otio Subitus labor, Sino gravi noxa est. ' Ergo, Cum quis mutare aliquid volet, paulatim debebit assues Core. si omnem etiam laborem facilius vel puer vel Senex, quam inguetus homo, Si Stinet. Atque ideo quoque nimis otiosa vita utilis non est; quia potest incidere laboris ne CeSSitas. Si quando tamen insuetus aliquis laboravit, ' aut si multo plus quam solet, ' etiam is qui as SueVit, huic jejuno dormiendum est:
' multo magis si etiam os amariam e St, Vel oculi Caligant, aut venter perturbatur. Tum enim non dormiendum tantummodo je
juno est; sed etiam in Posterum diem ' permanendum; nisi cito id quies sustulit. Quod si faetum est, Surgere oportet, et leUte ' paulum ambulare . At si somni necessitas non fuit, quia modice magis aliquis laboravit, tamen '' ingrecti aliquid eodem modo debet. Communia dein do omnibus sunt post fatigationem Ci bum sumpturis, ubi paulum ambulaVerunt, si balneum non eSt, calido loco, vel in sole, vel ad ignem ungi, atqUe Sudare; Si e St,
prii t sed in hoc libro, non de aegris hominibus , sed de imbecillis sermo fit ; atque
adeo observationes , quas Varia eorum Cor
pora desiderant , viris et feminis communes
a. et qui bis die cibum contiuenter contra consuetudinem assumit videlicet , non dio uno aut altero , sed continuate . Sic
autem legitur in multis Codd. atque in Ed. Valartii ; sumptaque sententia est ex Hippocrate , qui lib. de Vict. Rat. in Morb. Acut. ita scripsit; Tum eos qui bis die, tum eos
qui semel cibum sumere consueverunt, repentia ac mutatioues laedunt. Cod. Med. I. et Vat. VIII. ceteraeque Edd. habent lucouliuenter ; sed perperam . Nemo enim est qui nesciat, cibi intemperantiam periculosam osse : et Celsus praecedenti cap. jam monuit, numquam utilem esse nimiam satie
q. Ergo, cum quis mutare aliquid Volet ὀ c. 9 ex Aphor. 51. Sec t. 2.5. Omnem etiam laborem ὀ c. ὶ ὐx Aphor. 4 , Secl. 2. 6. aut si multo plus , quam solet 9 Ita Codd. Mss. Vulgo legit. aut multo Plus, quam solet . 7. etiam is qui assuepit Ita legunt Ruel. Ρant. Constant. et Linden. al. etiam si qui assu epit; ut habent Cod. Med. I. Vat. Vor. et alii multi . In quibusdam Codd. lcgit. etiam qui res suevit . 8. Manlio magis si etiam Sac. 9 Cod. Med. I. et Vat. VIII. atque Ed. Lindenii, multo magis etiam , si Scc. 9. permansudum 9 Lindenius, ita perma
Io. paulum Ita libri scripti; impressi,
II. ivgredi reliquid9 aliquid pro aliquantiam ; ut lib. 3. cap. 16. mo Qeri aliquid ;et alibi quoque . aliquid moro adverbiorum adhibet otiam Plinius lib. 5. cap. 9. Se t. IO ubi do Nilo flumine; Postea leuis, Et Cora fractis aquis domitaque piolentia , aliquid etiam via fessus &e. Lindenius leg. ingredio Iiquaritum ; ut habet in margine Ed. Constantilii .
58쪽
ante omnia '' in tepidario sedere; deinde, ubi '' paululum conquieverunt, intrare et descendere in solium; tiam multo oleo ungi, leniterque perfricari; iterum in solium descendero: post haec' ' os aqua Calida, deinde frigida fovere. Balneum his servens idoneum non e St. Ergo si nimium alicui satigato Poene febris est, huic abunde est loco tepido demittere se inguinibus tenus in aquam Calidam, '' cui paulum olei sit adjectum: deinde totum quidem Coi PUS , maxime tamen eas partes quae in aqua suerunt, leniter Perfricare ex oleo, Cui vinum et paulum contriti Salis si L
adjectum. Post haec omnibus fatigatis aptum est Cthiam Sumere, eoque humido uti; aqua, vel certe stiluta potione esse Contento S maxime IIae ea quae moVeat urinam . 'si Ili Ad quoque nosse OPOr-
tot, quod ex labore Sudanti '' frigi la potio perniciosissima est; atque etiam Cum Sudor Se remisit, itinere fatigatis inutilis. Ahalneo quoque Venientibus Asclepiades inutilem eam judicavit:
quod in iis Verum e St, quibus alvus saCile, nec tuto, re Solvitur, quique facile inhorrescunt; perpetuum in omnibus nora est, CIam Potius naturale Sit, ' ' potione aestuantem stomachum refrigerari. Quod ita Praecipio, ut tamen satear, De OX hac quidem CAUSA sudanti adhuc μ' frigidum hi endum esse. Solet etiam Pro de S SC,
1 a. tu tepidario aedere θ Ita Cod. Mod. I. et Vat. vIII. al. in tepida residere. Vulgo te it . tu tepidario residere ; ut habet Med. I. a manu Palavicini .
Mgs. libri vulgati, paulum couquic erunt.14. Os aquo culida , deinde frigidii fo-oere Ita Cod. Med. I. et Vat. IIII. ulli, et omnes Edd. OS Gquu calida. 1 οὐ ere, de iudefrigida . 15. cui paulum olei ait adjectum J Ita
Cod. Med. I. et Vat. VIII. In aliis Codd. atque in Edd. sex primis , et Manutianis deest verbum sit . In Edd. ceteris legit. cui paulum olei adjectum sit . 16. Illud quoque usa se Vortet, quod Scio. Hae dicendi forma utitur aliquanto inserius ;illud quoque vorse oportet, quod Ueutrem Momitus solutum comprimit; et lib. 3. Cap. I. Alterum illud ignorari uou oportet, quo i
nnu Omnibus aegris cadem remedi α couvc
uiu ut . Eodem modo locutus est Cicero lib. I. de Ossic. cap. 12. Illud etiam anima docti to , quod qui proprio nomiue Perduellis esset bac. et lib. 2. cap. 15. Videndum ci illud est , quod si opulentum , fortunatum
que defendoris S c. qua in constructionem observati iam et notandam es8e, mouet Fac ciolatus .
1 . frigidet potis quaecumque . Sic cap. 6. hujus lib. Si frigidae potiones Meutrem
ejus nou turbaut, his utendum Potissimum est; et cap. 8. frigida potione potissimum utatur. Lindenius log. frigidae potio. Verum non solam aquae frigidae , sed etiam vini frigidi potio ex labore sudanti perniciosa est .
Ego me mitii , duos , cum ex itinere aestuantes vinum frigidum bibissent, stati in in morbum incidisse : eorumque altorum, angina poetae strangulatum , vix servari potuisse; alterum ex stomachi intestinorumque inflammatione intra Paucos dies interiisse .
frigerari Ita Cod. Med. I. In aliis , et in omnibus Edd. additur frige utem caleferi r
quod proraus alienum cst. Quomodo enim ex balneo aestuanti potest stomachus Ri
gere 310. frigidum bibendum esse 9 Vulgo beros reddo . Ita habent omnes veteres libri. Lindenius leg. frigidum bibe idam csse , ut est in margine Ed. Constantinianae . Sed Lindenius quidem supra habet frigidiae potio :Constantinus Vero , ut ceteri omnes, frigida P0tis . Celsus frigidum substantivorum more habet etiam lib. a. cap. 7. Si id membrum ex lepi causa fatigatum , oeque frigido calidoque osseaditur.
59쪽
post varium cibum, frequentes liae dilutas potiones, vomitus; erpostero die longa quies, deinde modica eXercitatio. '' Si assidua fatigatio urget, invicem modo aqua, modo Vinum hibendum est, raroque balneo utendum. Levatque lassitudinem etiam laboris muratio; e Umque '' quem ΠΟVUm genus laboris pressit, id quod in consuetudine est, rosi Cit. P Fatigato quotidianum cubile totis si naum est: in solitum Contra, la8Sat. Quod eraim Contra consuetudia
nem est, no Cet, Seu molle, Seu durum e St.
Proprie quaedam ad eum pertinent , qui ambulando fatiga tur. Hunc reficit in ipso quoque itinere frequens frictio; post
iter, primum sedile, deinde tinctio: '- tum calida aqua in balneo μ' magis inseriores partes, quam Superiores foveat. Si quis vero exustus in Sole est, huic in balneum protinU8 'Τ eundum, persun-de ndumque oleo Corpus et caput; deinde in solium bene calidum descendendum est; tum multa aqua per Caput infundenda, prius calida, ' deinde frigida. At ei qui perfriXit, opus est '' in halneo Primiam involuto sedere, done C insudet; tum ungi; deinde
lavari: cibum modicum, '' Potiones meraCSS assumere. IS VCro
ao. Si assidua fatigatio urget Haec cum
iis consentiunt , quae Paulo post sequuntur Leoatque Iassitudinem etiam Iaboris γα ratio . Lindenius perperam leg. si asSiduuoscitatio urget . 2I. quem novum genus laboris pressit Codd. Mgs. et Edd. antiquae habent quem novum geuus ejusdem laboris pressit ; sed vox ejusdem irrepsit , neque cum Voce uο-vum ullo modo congruit . Lindenius leg. cujusdam laboris , ut est in margine Ed. Con-
aa. Fatigato quotidianum cubile tutissimum cst: tu solitum coutra, lassat. Quod enim Sac. Hippocrates de Vict. Rat . in Morb. Acut. Lectus praeter consuetudinem mollis laborem facit ue itemque durus . Sic autem vulgo legitur ex Cod. Med. Iv. in quo, cum scriptum esset , ut in plerisque , Et nim quod , hae voces ab alia manu versae sunt in Quod enim . Mod. I. et Vat. VIII. habent Fatignto quotidialium cubile tutii simum est. lassat enim quod Sac. Videtur legendum Fatigato quotidianum cubile tutissimum est , ius Olitum contra . Quod enim c. Verbum lasfrat necessarium non est ; et, ut advertit Forcellinus , id verbum est poetarum magis, quam prosae scriptorum . Silogatur ιnsolitum Cout et proatinia verba , Quod enim coutra coasuetudinem edi, Docci seu molle , seu durum est, non delecto imitum , sed etiam de aliis rebus intelligantur, consonum id erit Aphorismo Io. Sec t. a. Quae ex longo ten oris inter alloressueta Sunt, quampis deteriora , insuetis
23. tum calida aqua tu brilueo 9 Sic lib.
6. cap. 6. seci: 1s. Saepe in balneo multu calida aqua sopeudum cupiat. Ed. Constantini in margine habet tum calida aquα, tum balueo . Lindenius leg. tum calida aquα , aut balneo . 24. magis tuferiores partes , quaυι superiores foveat 9 Ita in margine Ed. Constantillianae , et in Ed. Lindenii . Ceturae Edd. et Codd. Mss. habent magis siweyiO- σε Partes, quam tuferiore, sopeat. 25. eundum 9 Ita Cod. Med. i. In aliis Codd. et in libris vulgatis additur est . Verbum hoc in Vat. VIII. adscriptum est ab alia mRnu .u6. deinde frigida ' Ed. Salin iacensis , et Lindeniana , deiuile frigida eat .a . tu ιalneo 9 id est in tepidario. Cap. q.
huju, lib. Si in balneum penit , sub veste pyimum paulum iu tepidario insudare opor tet . Lindenius leg. iu laconico . Sed in la- Conico sudor sicco calore oliciebatur. Vide cap. I7. lib. a. et Not. Rhodii ad Compo. 6o. Scribonii Largi . 23. potiones Cod. Med. i. et Vat. VIII. atque Edd. Manut. Rueli. Constant. et StePh. delude potioned . D
60쪽
qui navigavit, et nausea Pressus est, Si multam bilem evomuit, ' vel abstinero a cibo debet, vel paulum aliquid assumere: Si pituitam acidam effudit, utique so more Cibiam, Sed assueto lo-viorem: δ' si sine vomitu nausea suit, vel AbStinere, Vel post cibum vomere. Qui vero toto die Vel in vehi Cialo, Vel in Specta culis sedit, huic nihil currendum, sed lente ambulandum ostilenta quoquo in balneo mora, dein Coena CXigia a Prodes Se Coi sueverunt. Si quis in halneo aestuat, resiCit hunc oro CXCeptiam, et in eo rete DiUm a Cetum: Si id non est, eodem modo frigida
' ' Ante omnia autem norit qDis quo nas Uram sui corporis: qUOD iam alii gra Cilos, alii obesi sunt; alii calidi, alii frigidiores; alii
humidi, δ' alii sicci; alios adstriCta, alios re Soluta Alvug eXerCCt: raro qui Squam non aliquam partem corporis imbecillam habet. Tenuis vero homo implere se debet, plenus eXtenuare, Calidus refrigerare, frigidus Cales acere, maden S Si CCare, Sic Cias mades a Core: itemqDe alvum si mare is cui fusa; solvere is CDi adstricta est: SUCCUrrendumque semper parti maxime laboranti est. -- Im plet autem Corpias modi Ca exercitatio , frequentior quies , unctio , et, Si post prandium est, balneum, Contra Cta a luris , modicum friapias hieme, δ' Somnias et Plenus et non nimi S longuS, molle Cubile, animi se Coritas, assumpta per Cibos et potiones maXime dulcia et pinguia, δ' Cibus et frequentior et quantus plenissimus Potest COD- coqui. Extenuat Corpus aqua calida, si quis in eam descendit, magisque si salsa est, in jejuno balneum, inurens sol et omnis
I. et Vat. VIII. alii, et omnes Edd. vel abstinere cibo .
3 o. si sine υOmitu nauseα fuit Lindomitas leg. si siue vomitu nauseavit, ut malebat Scaliger . Ego quidem non video, cuPita mutandum sit ; Cum Celsus eodem modo loquat ar hoc ipso cap. tibi de vomitu ; Idem Pro est ei cui pectus aestu sit , et frequeus scilio a , pel nauseo est . 3I. Ante Omnia autem norit quisque na- tiram sui corporis: quoniam Soc. 9 Cicero
lib. p. de Ofitc. cap. 24. Valetudo sustentatur notitia sui comoris, et observatioue cartim rerum . quae res aut Prodesse Solcant, aut obesse. Lindenius leg. Ante Omnia autem scire convenit naturam corporis: quiis &c.
Lindenium sequitur, ut solet , Almeloueenius ;et citat locum illum lib. a. cap. 44. de Oratore, ubi Cicero sub persona Antonii ita loquitur ;Me uico diligenti priuiquam couetur aes Gaiahibere medicinam , non solum morbus
ejus , cui mederi polet, sed etiam consuetu-Ho oalentis , et uatura cor Poris cognsscenda
est. Sed ibi Cicero ostendit, quid modicis faciendum sit , si aegros rocte curare velint e Celsus imbecillos homines docet, quemadmodum valetudinem suam ipsi curare debeant . 32. alii sicci 9 Linden. Diti sicciores . 33. Implet rautem cor Pus Ex lib. I. II ip pocratis de Vict. Rar. et ex lib. de Salub
gus P Lindenius leg somnus picnus , et noramnitum nimis longus . De qua lectione ita Faccio latus; Celsi ipsius ά τογραφον Producat oportet, qui pelit nobis persuadere , hoc geuua constructio uis latinum csse. Vide Epist. 3. Morgagni-35. cibus et frequentior et quantus Sic. Lindenius , frequentior cibus , et quora t-- plenissime potest di-erere .