장음표시 사용
101쪽
eorundem vicissitu tudinem in diuini intes 2lin. τ' Daniel τ
D. ATHAN A s. ARCHIER ALEXANIx
ra letili loco dicturus es minor non est,qui a filio missus est scut ipse altis
non abiero, paractetus non veniet. Et: Si abiero, mittam eum ad vos, dc d cebit vos omnem veritatem c ATHAN O inaudita adhuc penitus rami quisita praescriptio. itaque suggerente ipso de se sandio spiritu, ortet nos vinnum pro multis pertinens dare autoritatis exemplum. Memento s reciprocam esse hanc naturae virtutem mittentis ec missi, dum hic, qui nunc minus est. ipse iam pridem misisse mittentem inueniatur. Denique per lancium Esaiam. Deum Dei filium accipe testantem i Accedite ad me, ec audite hae. Non ab initio in occulto locutus sum , c u m fierent, illic eram, α nunc Dominus misi me dispiritus eius. Disce tandem s aliquando unitam elle hanc naturae diuinitatem mittentis oc missi, dum qui nunc in Evangelio quamuis missurum se spiritum paractetum testatus sit , tamen se ipse ab eo iam prius missum per inclytum Esaiam prosetas est: dum hic qui mittitur, a mittente nun- . quam diuiditur, quia indiscreta natura est, dum inter mittentem ec milium personae ostenduntur,ec nulla in diuinitate diuiso est. Praeterea dum ubique praetens sit haee unita plenitudo, di omnia impleat mitate coelorum usque ad profunditatem inferorum. HMRU I. Rogo,s filius hominis est, ut de vetere autoritate scripturarum mihi indices. H I ri. Quaeso , audi Psalmographum i Fiat manus tua super virum dextriae tuae,
di super filium hominis, quem confirmasti tibi. Sicut di sancius Daniel ieitaturi Videbam in visu nodiis , ecce cum nubibus G li limis hominis . oc appropiavit usque ad veterem dierem, di oblatus est ei principatus, ec honor, ec imperium, ec omnis plebs, di tribus, ec linguae se: uiunt ei: potestas illius perpetua, quae non desinet, & imperium eius noni teribit. EA e filium dexterae, ecce filium hominis, sicut Apostolus di oui sactus est ei ex semine David secundum carnem. Nam secundum diseratem, sic ait i Qui praedestinatus est filius Dei in virtute, secundum spiritiam sanctiscationis. Sicut di ipse Pharisaeos interrogat de diuinitate vobis videtor de Christo e Cuius filius est e Responderiant ei Iudaei i David.
Et ait illis: Quomodo ergo David in spiritu vocat eum dominum,dicen : Mi xit dc mimis domino meo, sed ea dextris meis, donec ponam inimicos tu sub pedibus tuis e Si ergo David in spiritu vocat eum dominum, quomodo si ius eius est i Et nemo poterat respondere illi verbum. Disce ergo,quia secun dum carnem si ius hominis est,hoc est, David, & secundum diuinitatem, idem ipse situs Dei est in virtute, ec Dominus ipse David est.Quamobrem unigetum dum scriptura refert, secundum diuinitatim indicat, qui in deitate uni genitus a Deo patre, omnino fratres non habeti ec dum prIogenitum n minat, naturam hominis ostendit, quod Apostolus declarat, dicensi Vt ne ipse primogenitus inter multos fratres. Sive hoc accipe exemplum,ec in tela
Christor qui est i estis fidelis, primogenitus ex mortuis. Ndnne una est persona filii, di duplex est eius significatio, Deus di homo Ndnne unus est nitus, qui secundum carnem Frimogenitus filius nuncupatur ex mortuis limori ut scriptum est: Qui est primogenitus ex mortuis. Ital crede mihi, qui legis hanc scripturae meae fides prosessionem, quia multi de tracsed tibn intelligenteserrauerunt. idam personam pro causa distemum, d os filios in consessione introduxerunt, causam passionis hominis a diuinuat discernere . ec non personaim dum unus sit stius, cuius est periona, sed duplensgn ificatio est:dum unigenitus a Deo patre Deus si , ec
tu: homo si,dum Deus votus,ec homo verus su ec cum Dco usi ec
102쪽
sumptus sit. Quapropter causa discernitur ec non persona. Ac per hoc in deitate ubi di tit,impassibilem diuinitatem designat. Vbi autem s causam hominis indicat, naturam passibilem esse demonstrat. Vides quia ubii secundum autorita te in refert, diuinitatem indivisam a Deo patre esse ostendit,ubis secuncium hominem, naturam infirmitatis declaraiadeo omnis potestas Deo est a scribenda,α omnis infirmitas passioni homini est imputanda.
ni de incarnatione Verbi, eiusque ad nos
Atis quidem in his,quae praemisimus, de ex crabili errore oc superstitione gentilium diaximus, quo pacto scilicet initio simulachra inuenta sunt, quodque ex malitia homines h iusmodi sibi nefarium instituerunt cultum. Sed re pauca per Dei gratiam de paterni ver bi deitate signauimus,uel illius in omnibus prouidentia,atq; vsrtute, ut scilicet bonus p ter per ipsum cuncta disponat, ec omniam urantur ab ipso, di in ipso vivificata, laetentur. Age nunc Machari fidelissime, quae sunt re liqua videamus,ac religiosa deuotione demincarnatione verbi,deque diuino ipsius adue tu ad nos, pro viribus dii eramus. Qitem Iudaei quidem in ius vocant etentiistes irrident nos autem supplices adoramus, ut magisκx manifestata verbi h militate, maior atque auctior in ipsum surgat nostrae deuotionis affectus. Ea enim maius habet suae diuinitatis testimonium, quo magis apud infideles ioxidetur. Quia quae homines non capiunt,ceu impossibilia, haec possibilia ipse monstrata itiEt quae ut indecentia irrident mundanae professores sapientiae ea Ose pietat te sua decentissima fecit.Et quae veluti humana arguti irrident, hec sepse potentia sua diuina declarauit, dum superstitionem idolorum ea quae puta tur, utili late sua per crucem destruit, irrisoresque illos 5c incredulos inuisibiliter vidi uinitatem ipsius re potentiam recognoscant, quotidie inducit. Cato
vim, acl ista expliora da, operaeprectum est, priora recolere, ut etiam causam curtan tum ac tale Dei verbum in corpore manifestatum sit, queas agnostere' ne put es naturalis consequentiae ordine saluatorem corpus suscepisse,sedc diri ei se in itura in corporeum Dei verbum, per summam tamen clementiam echonitritem patris suisero salute nostra nobis in humano corpore fuisse reuel tum. .. ed enim priusquam ista eloqui aggrediamur, de creatione rerum,eius 'que e reatore Deo, pauca dicenda sunt,ut sic eius quoque innovationem ab eo qui h.anc ab initio condiderat,Deo Dei verbo merito factam, digne animaduertere possimus. Nihil enim profect3 inconueniens videbitur,s per quem illam condidit pater,in ipso eius quoque si lutem operatus sit. Mundanae molis
103쪽
fabricam, eiust creationem multifarie exposuerunt,&quiis prout sibIVIsum CEdieu bi est, rade ea dii finiuit. Alii enim sicut Epicurei, ultro ac fortuito ia dia dicunt
Uαί mnia, histi mprouidenti in tollunt,ac seipsos destruunt, dum certis manissem rebus contradicunt. Sicili spote sua, et sine prouideria ut ipsi volunt facta rui. υit o sunt omnia, portuit ea sibi similia passim ac simpliciter fieri,nullamoereria esse ...iata. differentiam.ln mundo enim perinde ait in uno corpore unum debuerant essere. Omnia ,aut sol,aut luna,aut unaquae uis reliquarum partium,*in hominibus ita
dem totum esse debuit,manus,aut oculus, aut pes. At nunc no ita est,sed vide
mus aliud esse solem,aliud lunam,aliud terram.Et in humanis corporibus alius manum Aliud pedem,aliud caput. Porr3 hic tantus ordo,tamoe singularis dispositio,non vltro haec iacta declarat,sed causam praecessisse signi hcat,per quam ta-pi, ,hs o ti operis principem re creatorem Deum esse datur intelligi. Alri vero, quorum fis error est princeps magnus ille apud eos Plato,ex subiecta infecta materia Deum si , mi ςδutumant. Non enim quiuisse Deum aliquid facere, nisi ante sui . sum . . subiecta materia. Sicuti re fabro ligi si oportet subiectum esse,utpossit ope . visonti rari. Non intelligunt qui sunt huiusmodi, Deum se imbecillum facere. Si enim non est ipse materiae autor, sed ex subiecta iam atq; parata molitur omnia,infirmus est,qui sine lignis nihil rei necessari possit efficere. Hac nempe ratione, sublata materia, Deus nil fuisset operatus.Et quomodo iam conditor ec autor diceretur,qui facere accepisset ab a io, a materia scilicetaerit au tem, si ita sit, De
Us tantum artisex,non etiam creator ess entiae. Siquidem per materiam subiectam operatur,nec est autor ipse materiae. Nulla enim ratione creator dici pos
Aiε, sesinis condidisset ipsem teriam ,ex qua etiam quae sunt condita, faceret. Alii
in suoερ ab haeresi prosedit,creatorem sibi alium fingunt, praeter patrem domini nostri 'u Christi.Multum sane, re circa ea quae dicunt, coecutientes. Nam dicente ad Iudaeos domino: No legistis,quia qui ab initio creauit, masculum & foeminam ocreauit eos, ec dixit: Propter hoc relinquet homo patrem suum, re matrem, di adhaerebit uxori suae,θc erunt duo in carne una Deinde creatorem signMrter adiiciens: Quos ergo,inquit, Deus coniunxit, homo non separet. Quom do isti nouam,& a patre diuersam creationem inducunt Porro si iuxta Ioanne
cui cuncta comprehendit,inquiens: Omnia per ipsum iacta sunt, εc sine ipse sactum est nihil quod factam est. Quomodo erit alius conditor,praeter patrei a 'Christi in hunc mundum isti delirant.At vero diuina doctrina,& Christiana
des,hanc illorum vanitatem ut impiam exhorrescit.Neque enim sponteae fortuito,quod non sint abstu prouidentia,nini ex praesubiecta materia , quia nota becillus Deus, ed ex non istentibus, quae nusquam erant, omnia esse, ius isse Deum per verbum suum nouit. Sicuti per Moysen dicituri in principio Lecit Deus coelum-terram. illequom pastoris perquam sane utilis liber primo Liber pa omnium inquit Crede unum esse Deum, qui omnia creauit ac perserit di ex tori , non existentibus adesse produxit. Quod oc Paulus significans,ait:Fide intelli-Dρι essea Rimus,uerbo Dei persecta esse secuta,ut ex non apparentibus visibilia fierent. Merius hi in Deus enim bonus est, im3 fons ipse bonitatis. Porrd autem nullius rei inuidia .... ii subest. Ideo nemini esse inuidens per verbum suum dominum nostrum Iesum Christum ex non existentibus omnia fecit.Atque inter omnia,qaae sunt in terra condita,humanum genus miseratus, vidensque illud non sufficere conditi nis suae ratione ad permanendum semper, plus aliquid illi indulsi.Neque enim tantummodo, ut catera bruta ec terrena animalia condidit homines, sed ad soam eos finxit imaginem,uirtutis suae illos participes faciens, in verbi sui quase
eam veluti umbras habentes, rationale facti, permaners in beatitudine pos-
104쪽
DE iNCARNATIONE VERBI. LIB. I. H
sent,viventes veram& felicissimam in paradiso san storum vitam. Sciens item humanum arbitrium in utran* partem posse declinare, indultam illis gratiam hoi. V his ec lege loco praemunire curauit. In paradisum enim illos inducens, legem eis bilitas. dedit.ut siquidem seruarent acceptam gratiam, boni persisterent, haberent in QVM ως paradiso vitam moerore omni oc dolore ac solicitudine vacuam, a die sta illis re- o, is promissione coelesti, immortalitate fruendi. Sin autem transgrederetur legem in paradiat pauersi fierent mali, scirent senaturalem mortis corruptionem esse passurosi iis o u
Nec iam in paradiso victuros, sed extra illum morietes, in mortem putredinem'/ φque soluendos. Hoc autem Zc diuina scriptura praesignat, dicens ex persona Deir De omni ligno,quod est in paradiso, medes,de ligno autem scientiae boni de
mali, non comedatis. Quacunque autem die comederitis, morte morsemini. DQuid autem est aliud dicere,morte moriemini, nisi illos non solum denuncia- ri 'Te morituros,verum ec in mortis corruptione permansuros Miraris sorte,quid quomodo cum de incarnatione verbi dicere instituerimus, nunc de naturae humanae principio disseramus,sed hoc a proposi to & intentione nostra alienum non est. Necesse est enim,utcdm de aduentu ad nos saluatoris nostri dicimus, etiam h
minum principia repetamus,ut scias ex causa nostra descensus illius occalionem rationemque fuit se, praeuaricationemque nostram verbi accessisse clementiam, .ut ad nos quoque descenderet, ec appareret inter homines Deus. Illius enim D', Ita incarnationis echumanitatis nos occasio fuimus,&salutis nostrae causi, digna- nori: a satus est in humano corpore nasci, atque apparere. in hune igitur modum Deia inute c/rous hominem fecit, permanere immortalem voluit. Verum homines Per Homines negligentiam atque contemptum auersia Dei cogitatu,ad inuenerunt sibi ma- auersi ala, sicut in priore libro docuimus, exceperuntque prius intentatam sententi- Dς uti am mortis. Neque iam, ut conditi sunt, permansere, sed pro cogitationum ri suarum .anitate corrupti sunt, morsque aduersus illos praeualuit,regnans. Nam praeuaricatio misdati, illos ad naturae suae rouocauit originem , ut sicut cum non eliant,conditi sunt, ita illius essentiae suae corruptionem pro tempore sustinerent, semerit3. Si enim, cum aliquando non euent per naturatri,praesen- benignitate verbi, ad esse vocati sunt,consequent omnino suit, ut Priva 'ei cognitione homines, di in ea, quae non sunt, auersi Non sunt euim ma Milaritala,sunt autem hona, quandoquidem ab eo, qui vere est, Deo facti sunt semper esse. eise desinerent,id est, dissoluti in morte, & corruptione perstiterent. Est enim per naturam homo mortalis, quippe ex non existentibus conditus. terum,si illius similitudinem, qui vere est, seruasset per cognitionem*contemplatio- Homo pinnem Dei, naturalem corruptionem superasset, immortallisque mansisset, ut ait naturam 'Sapientia: Attentio legum est immortalis roboratio, incorruptibilis autem anoMλιν
persistens,vixisset ut Deus. Sicuti serme 5c diuina scriptura hoc indicans, ait: Ego diki,dii estis, di s lii excelsi omnes, vos autem sicut homines moriemini,&sicut unus de principibus cadetis. Deus enim nos non solum ex non existe tibiis secit,sed di secundum Deum vivere nobis indui sit, verbi sui gratia. H mines ver 3 ab aeternis auersi,dc concilio diaboli ad corruptionis conuersi opora .autores sibi mortalis corruptionis esse 'i sunt. Erant illi quidem, ut praedis
Ai,natura mortales,ver.m participatione verbi, naturae umigresu limite b ni perstitissent. Nam per consortium ac praesentiam verbi, naturalis corruptio his minime appropinquasset,quemadmodum 8c Sapientia dixit: Deus creauit risi adim hominem ad incorruptionem,lc imaginem suae aeternitatis fecit illum. Inuidia .erδ diaboli mors introiuit in m udum. Hoc autem lacio,homines quidem tua sua mamoriebantur. Iam si aduersus eos corruptio inualescebat, eo contra genus omne illi mor- .morzalium prae ualens, quota diuuia comminatio contra eos ex mandati trans- Rς .
105쪽
gressone praecesserat. Nan Nindelictis homines non usq; ad statutos terni D- α
nos steterat ed paulatim progressi,iam in immensum iniquitatis vertit e ven rat. Quippe qui ab initio maloru inuetores,mortem aduersum se, corruption O' que prouocauerat. Postea vero ad iniustitia vers nequitiareia; omne supergresesi,nem uno contenti malo sed praeteritis noua semper addentes, nulla peccandi viis,. hi satietate capiebant.Erant cxliubi Q adulteria,ubio iurta,rapinisq&caedibus copesean mnis Iorai eruebat,nequitia di iniustitia,nullo legis coercebant metu, sed sceletur, meς ra omnia publice priuatimuimpune admittebant. Vrbes aduersus urbes hella
Vz' P gerebant, gentes in getes insurgebant,atq; orbis totus seditionibus agitabatur ac pugnis,cum singuli studeret caeteros superare nequitia,ne ab illis quide absti nebant, qus praeter natura sunt.Verdm ut ait Christi testis Apostolus Deminae
illoruimmutarunt naturalem Vst min eum, qui praeter natura est. Similiter ec . masculi omistb naturali usu sceminc, exarser ut incocupiscentia sua in alterutrsi, masculi in masculos, turpitudin Eoperantes,et mercede quam oportebat erroris, ἡπάι sui in semetipsis recipientes. Horu ergo gratia morte magis prevalete, nequitisedepe ini. que in hominibus contra homines perseuerante, humanu quide deperibat genus defluebati homo rationalis,ad Dei imagine conditus, diuinum adeo ecillustre opus interibat. Etenim ortivi prς dixi,ia m aduersum nos perlegem prsua ebat,neq; legem es gere fas erat,quod a Deo prsuaricationis gratia fuisset imposita. Erais,quod fiebat. indignum pro se sto,at in deces. Indignsi quidem si in verbis suis mentiretur Deus,ac decernente illo mori homine, per mandauNon deee praeuaricationem postu praeuaricatus esset,non moreretur, sici sentetia diuina BRe holem nutarct.Non em si ei verax Deus,si dicente illo morituru hominem, non more, dis iti retur. Porrd indecens erat,vi quS semel ab eo fuerant condita rationalia, verbi non mori. ipsus participatione honorata,perirent,rursu si per corruptioncm ad non esse
redirent.Negem competebat diuinae bonitati,ut quae ab ipso saeia suerat, per D diaboli su bdola malignitatem soluerentur in nihilum. Ad i ae indignissimum prole fid fuit L ei artem in hominibus exterminari, sue per ipsorum negligentiam . si ue per diaboli astum atq; fallacia. Defluetibus igitur rationalibus di pereuntibus huiusn odi operibus,quid oportebat sacere Deu summe bonu Num permittere corruptione contra praeualere, morteret ipsis dominari Et qio, , ita opus erat linc abii artio seritSatius in profecto suisset ro fieri, si saeta abiiciatma prinetis defluere Quippe ex hac re Dei magis infirmitas,u bonitas noscitur,si laetum a vim non si se opus negligat,ac perire sinat. Praestareiq; initio nolicisse lac minem.Nam nisi ,. ,-μ'ia citro secis clino esset unde illius ausaretur infirmitas. Vbi verΘ esi secit at Q ut omnitio esset, re aut indign issimu fuit ade3 praeclarum eius opus ante conditoris sui peabqςι rire oculos. Non ergo pei m it tere debuit,uti omines corruptione teneretur, elaid Dei bonitare indignu atq; in deces esset.Versi,vt id seri minimὸ oportuit, ita& cconuerso. Rursi m obiicis plenu suisse rationis,ut Deus in lege qua de mose
te tulerat,verax videretur. Neq; enim czngruUm erat utilitatis constantia nos rae gratia mendacem apparere veritatis patre Deil. Quid igitur & in hoc Deci
facere decuit Poenitentia omino praeuaricationis causa ab hominibus exigere. Hoc em dignu Deo fuit ut sicut ex praeuaricatione in corruptione lapsi sunt,ita Poenire, rursus in incorruptione poenitetiae opere resurgeret. At vero poenitetia ne ipsa uisi i ta M a Deo arcem iniuria, permaneret Γppe non verax, nni detineretur homines morte. NeqemrCenitetia ab his,qus per natura inuecta sunt, reuocat, sed solum peccata quiescere sacit. Siquide igitur peccata tanisi essent, nec fuisset subsecuta
corruptio,rii e c mino foenitentia haberet locum. Sin autem ex praecedente privaricatione naturali corruptione mortales tenchantur chnc xij. gratipstq; ima
a ginis diuinae perdida siquid iacio οἱ us suit ad huiuscemodi recuperandam gratiam e
106쪽
A gratiam Illius sane, illius hoc opus erat, qui ab initio edm non essent, condidit
omnia,diuini scilicet verbi. ipsius enim intererat, corruptibile hoc ad incorruisptionem reuocare, ac pro omnibus rationabiliter patri satisfacere. Verbum enim patris filius, ciliri super omnes sit,merito ec omnia recuperare poterat s lus,ac pro omnibus pati,solusque sufficiebat patrem exorare pro omnibus.Huius rei gratia,incorporale illud di incorruptibile,aeternumque Dei verbum aduenit in patriam nostram,cum ne ante quidem longe esset a nobis. Nulla enim Deum est. creaturae pars illo vacua remanet, sed omnia prorsus impleuit ipse, simul cum Vbio Npatre suo praesidens omnibus. Aduenit ver3 nostros miseratus errores, suo ad nos clementi, miisque processu. Nam cum videret rationale perire genus, 'U''an ortumque in eos corruptionis ratione regnare, videret item praeuaricationis comminationem in nos ex mortis praeualere sententia, indignumque pMearet legem, antequam impleretur, exolui, inconuenientiam quoque rei esse
perpenderet, si quae ipse condiderat,iaberentur in nihilum, hominumque prseterea summam nequitiam, intueretur in eorum perniciem sensim quotidie ex crescere,omneque hominum genus perreatum obnoxium morti, cddit Ionem nostra, infirmitatem et miseratus, ac morialitati nostrae condescendens, mortis que non ferens dominatum,utine creatura periret ciosumque patri ipsius fieret opus,assumit sibi corpus, idque minime a nostro alienum. Neque enim simpliciter in corpore nasci, nec tantum apparere voluit,& per quodlibet aliud prς- stantius diuinam suam exhibere praesentiam, sed accepit corpus nostrum, se hoc non quomodolibet, sed ex immaculata re intemerata,virsque nescia virgine, purum ac sine ulla admixtione virili illibatum. Ipse enim,quippe potens ecomnium opifex,corpus templi instar sibi in virginis corpore condidit, sibsque illud peculiare domicilium fecit in ipso veluti in instrumento innotescens, at H que inhabitans. Sicque de massa corpus & nostro per omnia simile sumens, Corpoquod omnis corruptionis mortis essemusobnoxii, morti illud pro omnibus tradidit,Deoque obtulit patriad sane clementissime ac prouidentissime, ut quas in ipso mortuis omnibus,solueretur in homines corruptionis lata sententia. rς omnici Q aippe,in domini corpore impleta potestate omni, nullsimque iam habente hq
contra homines ius. Vt autem in corruptionem reuersos homines rursus ad incorruptionis excelsa conuerteret, eosque vivificaret a morte obiectu corpo ris sui,&resurrectionis gratia, mortem ab eis neque non secus, quam ab igne stipulam tulit. Cum enim sciret verbum,non aliter soluendam hominum mortem,nisi pro omnibus ipsum moreretur,necesse possibile ipsum mori verbum, quippe immortalem patris filium, corpus sibi quod mori posset, accepit. Vt id Qerbi,quod est superomnia particeps factum, idoneum fieret pro omnibus Christitimori, ac per inhabitans verbum incorruptibile permaneret. Iamque corruptio inhabuisis fugaretur ab omnibus per resurrectionis eximiam gloriam. Vnde, quod i- vς bu in pse sibi adsumpserat corpus,ac si viistimam dc hostiam omni macula liberam bii. ρ in mortem offerens,ab omnibus continuo similibus, oblatione consimilis,a egit mortem. Nam cum sit super omnes Dei verbum digne templum suum ecinstrumentum corpor animatum offerens Deo, impleuit pro omnibus,quod in morte debebatur que commercio,per id quod erat omnibus simile, Dei incorruptibilis filiu rito omnes incorruptione vestiuit. Et ea quippe corruptio mortis non iam habet contra homines locum, verbo per Aium corpus in eis habitante. Ae veluti cdm magnus quispiam rex ingressus aliquam prae- Vt maclaram urbem in una ipsius aedium inhabitauerit, huiusmodi ciuitas ingenti gg i' honore celebratur, nec iam hostis vllus aut latro illam tentare praesumit, omni- talium que potius digna censetur honor bmoriauemur una ipsius aedium regem, nugen.
107쪽
: . . ., ita Nin rege omnium contigit.Nam cum ad nostra venisset, ec in uno nobis m GDei titio milium corporum inhabitasset,omnis iam hostium aduersus homines inqui nobilita- Iudo cessauit,mortisq; coumptio,que dudum in eos conualuerat,elimata est. Pe v rierat enim humanum genus nisi omnium dominus ac siluator Dei filius molatis fine consummatus esset.Id quippe magnum diuinum iu opus,diuinae in primis bonitati congrue L Si enim rex domum aut ciuitatem abs se conditam, camper negligentiam inhabitantium oppugnata a latronibus suerit,non spernit,sed ut opus proprium ulcisci ac seruare pergit,non quid habitatorum merea tur desidia,sed quid deceat intuens. Multo magis Deus verba elementissimi Glius patris in corruptionem delapsum a se conditum humanum genus non est aspernatus, sed eamqus contigerat mortem,sui corporis oblatione deleuit,nostram negligentiam doctrina sua corrigens, humanaq; omnia sua virtute corroborans.Hcca ut di ex ipsus saluatoris discipulis viris,quisus illorii legit scripta, facile discet, qui sic aiunt.Cliaritas em Christi continet nos iudicantes hoc,quonseam si unus pro omnibus mortuus est, ergo oes mortui sunt,&pro omnibus mortuus cst,ut nos notam nobisipsis vivamus, sed ei, qui pro nobis mortuus est, ec in σε resurrexit a mortuis,domino nostro Iesu Christo.Et rursus:Eum aut, qui pau- Id minus ab angelis minoratus est,respicies Iesum per passione mortis,gloriare honore coronatu,Ut gratia Dei pro omnibus gustaret morte. Deinde etiam causam,cur non alium si ipsum Dei verbum incarnari oportuit ignificat,dicens: Sicut non alterius erat a corruptione inuecia eripere homines,u Dei verbi, qui ecinitio secerat eos. Quod asit verbum ipsum sibi corpus adsumpserit, pro omnis brari u hus similibus hostia .Et hoc signanter insinuat, dicens: Quia igitur pueri cdm ni cauerunt carni&sanguini,&ipses militer particeps illorum fuit,ut per mose rem destrueret eum,qui habebat imperium mortis, id est, diabolum. Et liberaret eos,qui metu mortis per omnem vitam rei tenebantur seruitutis. Namq; sui Dcorporis hostia, di finem nostra imposuit legi, di vita nobis innovavit initium speresurrectionis inducta. Quia em ex hominibus in homines prsualuit mors, ideo rursus per incarnatione verbi mortia destruetiosacta est, di vitae resurrectio reddita, dicente viro illo Christisero. Quia emper hominem mors, di per hominem resurredito mortuorum. Sicut enim in Adam omnes moriuntur, di in Christo omnes vivificabuntur,ct his similia. Non enim modo quasi dam nati morimur,sed ut excitati comunem omnium resurrectionem prsstolamur, quam suis temporibus ostendet, quoniam hanc operatus, nobiscv largitus est ἡ., hii '- Deus. ista quidem sacrae incarnationis verbi prima causa est. Verum ex his quo
onis Vei- que clementissimum ipsus ad nos aduentum factum rationabiliter liquet. DOhi causa. Us nempe,qui omnium habet imperium,cum per verbum suum humanum sai in binio ceret genu , naturam ipsorum imbecillitatem 4 consideras,utillansi ex se susuilem sui rei ad agnitione creatoris assurgere, aut Omnino Dei intelligentia capere,quod creato iis ille quidem ingenitus, homines vero sint ex non existentibus conditi. Et ille in
Elii ibis ε' corporeus,hi aute terreno effecti sint corpore,multumhillis deesse perspiciens ad intelligendum agnoscendum conditorem, miseratus denuo genus humanum, utpote benignissimus,non eos dimisit agnitione sua omnino destitui, ne inutilem videretur habere essentiam. Que em esset visi coditis, nisi scirent creatore sust Aut quomodo rationales essent, si patris ignorent verbli,in quo etiam condii. sunt Nihil enim prosecto brutis excellerent,si nihil praeter terr na cognoscerem Quid ver 3 vel eos Deus saceret, a quibus nollet agnosci V
de ne id fiereticum ipse sit summe bonus, imaginis suae diis nostri Iesu Chimni illis consortium tradidit, cito eos ad imaginem ec similitudinem suam,
viper huiusmodi gratia, imagine ad qua effecti essent. intelligentes.verbu scili
108쪽
DΠ iNCARNATIONE VERBI. LIB. L U
A cet patris posΠnt per ipsum N patris intelligentiam consequi, agnoscentes h creatorem,vivant felicem Sc beatam vitam. Sed enim infelices ac stulti homines sic quom contempta sibi indulta gratia,intantum auersi a Deo sunt, aloe ade3 a- Homo animam suam perturbarunt,ut non solum Dei obliuisceretur notionem verum D uerta pro aliis sibi alia fingerentiNam simulacra pro vetitate formarunt, dique n5 Illi 'φ'
sunt, vero Deo in honore praeterentes, creatu potius u creatorii eruierunt, intra' Et quod eli deterrimum ad ligna quoque dilapides, Omnemi materiam, α homines ipsos Dei honorem deiecerunt, re his etiam plura gessere, scut in superiore libro dictum est. Intantum vero vesanae impietatis proruperant, ut iam daemones quoque adorarensideost praedicarent, desiderijs eorum satisfaciem
tes.Victimas enim ex mutis animalibus,ta hominum taedes,ut ante diximus, Victima
pro illorum honore litabant, seipsos magis ac magis huiuscemodi sacristetis lacris,eorum instinctu vincientes. Idcirco denique re magicae apud eos artes docebantur, re vaticinia per loca homines sallebant, omnesque generationis ac substantiae suae causas ailrs'coe estibusque om ibus adsignaba it, nihil amplius,quam qae videbantur cogitantes. Prorsum; cuncta erant iniquitate &im pietate plena. Et is, qui solus verus Deus est, eius p verbum non agnoscebatur quanquam se mortalibus minime occultum esse permiserat, neque exigua n tionis suae illis indicia dederat,sed eam varie multisq; explicuerat modis. Suim ciebat nempe indultae imaginis gratia ad Deum verbum,eiust patrem mortalibus insinuandum. Caeterum,praescius Deus imbecillitatis humanae illoria quoque prospexit ignauiae,ut si per seipsos Ucum .gnoscere negligerent,possent ea vel creaturae eius opera non ign*are. uia vero haec ipsa negligentia paulatim in deteriora labebatur, prouidit iterum Deus huiusmodi infirmitati, legem ae prophetas familiares suos mittes,ut si in ela oculos pigeret attollere,condito-u remi cognoscere, haberentu vicino magisterium .ini ippe homines ab hominibus prae fatiora discere vicinius queunt. Fas ergo illis ivit, coeli attendetibus magnitudinem.&creaturae congruentiam inspiςietibus,eius autorem intclligere patris scilicet verbum,quod prouidentia sua per cuncta diffusa, patre omnibus indicat,atq; idcirco mouet Omiaret per ipsum oes agnoscat Deum. Aut si ad hoe
illos pigeret assurgere,vel sanctis colloqui possen hac per ipsos addiscere opifice
omnium DO.Christi patre, idolorumq; culturam iniquitatem et se,omni impietate plenissima. Licebat item eis accepta lege ab omni nequitiae labe desinere, virtuti vitam viuere.Non em ob Iudaeos tunc lex tradita fuerat,nem sola ipso M' rum gratia Prophetae mittebantur: sed clam ad ludios missi ab eis repelleretur. in orbem teres uniuersum schola sacram acceperunt, in qua homines docerent sci- ta. tiam De animes virtutes.Tanta igitur cam ess et Uei bonitas at benigni- missi pro ras, homines tamen praesentaneis voluptatibus&daemonum pompis ac fallaciis P victi non sese ad veritatem exercuere,sed pluribus se malis ac peccatis immerserunt,ut non iam rationales viderentur, sed secundum morem irrationabili ter viverent. Sic ita ratione destitutis hominibus,& errore daemonum omia ubiq; obumbrante,veri Dei occultante notionem,quid Deum sacere oportu itin super huiusmodi se continere,&permittere homines a daemonibus falli,
atq; in Dei isnoration persistere Et quid opus erat ab initio ad imaginem Deι
hominem fieri Praestare enim videbatur irrationalem fieri, si rationalem conditum,brutorum vivere vitam. Quid item profuit illud principio Dei suscipere cognitione Si enim nec modo hanc meretur accipere, oportuit eam a principione dari quidem. Quae vero inde utilitas,qus gloria autori Deo proueniret, si co
diti ab eo homines, ipsum n5 adorarent,alioso esse autores suos existimaret In- is
ueniretur nempe Deus hos nosibiae essedalijs. Deinde rex homo, prosem Frisis
109쪽
mortalis conditas a se urbes at isseruire non sinit,nem confugere ad alio ed γqua facto os literis admonet sepe vero oc per amicos illis nuncios dirigit, di si opus su rem non rit,ipse eo profici scitur praesentia demum sua illos continens, uti ne aliis seruiat, . . talia 4 13mlociosum sit ipsus opus. Nonne multd magis Deus creaturis suis parcet,
o Gado iis ne ab eo aberrantes,hiS qui non sunt,persistant obsequi, maxime cdm error hure aut a- iusmodi perditiois ec exterminii causa illis atm occasio si te At minime oportuit - perire,qus ad Dei imaginem fuerant condita. Quid igitur aliud fieri debuit,nisi ut imago iterum innovaretur,ac per eam possent iliu homines rursus agri scere Hoc autem quo pacto fieri poterat, nisi imago ipsa Dei saluator noster losus Christus aduenisset Nam per homines quidem possibile non erat,comta Redempti ipsi essent ad imaginem conditi,ne per angelos quidem. Nem enim vel ipsi imariis . , gine sunt.Vnde per semetipsum aduenit Uei verbum, ut veluti imago patris Christum ad imaginem suam conditam recuperare hominem pollet. Id au te fieri no quis
seri opor bat,nisi mors at scorruptio sublata esset,unde necessarid mortale corpus adsum
Vit psit,ut oc mors in ipso iam destrui posset,rursuset renouaretur homines ad imaginem conditi.Non igitur ad id perficiendum, alio si imagine paterna opus fuit. Sicut enim cum picta uspia imago exterioribus sordibus ferme fuerit oblaterata,rursus illum aduenire necesse est,cuius est forma,ut in eadem tabula γλ. i. iuuet imago renouδri. N m pro honore picturae ipsa quoque materia minime abii ad euiti. ' citur,sed impia denuo pingitur. Ita re sanctissimus filius, imago scilicet patris
smagini ad nostra descendit,ut iactum ad imaginem suam hominem renouaret, ac per
Dφε υβι remissionem peccatorum antea perditum inueniret. Sic ti&ipse in Evangeliis alti Veni inuenire,& saluare quod perierat. Quocirca Iudaeis quo dicebat Nisi i quis renatus fuerisinon carnalem profecto natiuitatem, sicut illi arbitrati sunt, tignam,sed renascentem hominem, re ad imagine Dei denuo proficientem,s ritaliter indicans. oniam Ueriue ec idolorum vesanus cultus,& impietas sacrilega orbem continebat uniuersum,Deil cognitio Occulta erasiquisnam oro,dotivit orbem docere de patre Num homo At homini possibile non erat terram omnem peruagare,cum nec per natura ad latum sufficeret cursum,nec dignus cui de re tanta crederetur, haberi posset. Nel aduersus d monum fraude arcu
fallacias per se quiret obsistere. Cunctis quippe percussis animo, ac deceptione diabolicare idolorum vanitate turbatis,quo modo possibile scit humana mentem,ato animum persuadendo ad fidem inclinare eum,qui conspicuus oculis, esse non posset et Quem vero quis non videt, quo pacto is aliquem in tanta re rum perturbatione inducere ad credendum potest e Sed sorte dicat quispiam, creaturam potuisse sufficere. Sed si creatura sufficeret,nunquam tam multa mς udam inaudita scelera admissa essent.Nempe enim creatura non deerat,ecnilisio minus homines in eisdem de Deo volutabantur erroribus. Quisnam ergo dudum opus fuit,nisi dei verbo,quod di animam nostram fensumi intueturre omnia ut creatura mouet,ac per ea insinuat Patrem Qui enim per suam pro itidentiam,&dispositionem omnium, homines eatenus de patre docuerat eius profectὸ intererat eandem renouare doctrinam .Quomodo igitur id factum esset Fortaissis enim putet aliquis,ad eam innovandam creaturae operibus ut d
dum licuisse Qti, at id minime tutum fuisset. Id quippe magisterii genus iam
verba di antea spreuerant hornines,nem iam Oculos ad superiora tollebant,sed eos prose.. h. . ita sus ad inferiora depreserant Vnderationabiliter omnino mortalibusprodessex seerea cupiens, aduenit Ut homo,sumens sibi corpus,illis per omnia simile,ato ex insetur .dc per rioribus,videlicet per corpori opera,sese insinuauit hominibus, ut qui illum ex
110쪽
o pore positum,ac per ipsum etiam patrem. Sicut enim magister optimus di pu
rum commodis caute prospiciens eos,qui proficere ex maioribus nequeunt,
per ea quae infima sunt erudire non renuit. Ita dc Dei verbum fecit incuti oc Pauius ait: ilia enim in sapientia Dei non agnouit mundus per sapienti a Dea, pia cuit Deo peritultitiam praedicationis aluos sacere credentes. inria enim auera homines a contemplatione Dehac veluti in profundo demersi,oculis humi do
pressis, in Genethliacis,ic sensibilibus Deum requirebant,mortales homines aedaemones libimet fingentes deos. idcirco benignissimus communis v redeptoe omnium Deus, Dei verbo sibi corpus adsumpti hoc inter homines in homo conuersatus est, sensust mortalium rapuit,ut qui in rebus corporalibus Deum in quirebant,ex eis,quae dominus per coivus operatus est, intelligerent veritat ε. ac per ipsum ad intelligentiam patris assurgerent. Homines autem cd in ellent, nil iv nisi hu manum intelligerent,quocunq; suos verterent sensus,ibi ec se cernebant a Deo praeueniri, ecundit sibi aperiri veritatem. Sive enim creaturam mi c. Tarentur,attoniti, videbant eam Christum dominum nostrum coliteri. Sive ad iura Chuhomines illorum raperetur inteolio di cogitatio, ut deos extimarent.Saluatoris stum esse opera illis confercntes solum inter homines Deum, Dei filium saluatorem no strum agnoscebant,eiam apud illos nulla huiusmodi signa inuenirentur,qualis 'per .erbum Dei perpetrata sunt. Si autem ec ad id rapti fuissent ut daemones crederent deos,videntes eos a domino figurari, solum esse Deum, Dei verbum si telligere cogebantur necessario. ca id a si ad mortuos confugeret illorum mes, quippe qui heroas,ecquos poetae dicunt deos, tere consueuissent,resurrectione laluatoris admonit falsos illos oc me daces esse faterentur, solumo Deum verum esse patris verbum, quod etiam mortis haberet imperium. Idcirco natiori riatus cst,oc apparu: thomo,mori si resurrexit,ut profecto obtuderet Ac o scuraret operum suorum gloria,qril mortales oes undantea gesserant, ut quocunq; incidissent homines,inde illos educeret,ac doreretversi patrem suo.QuEadmota 5c 5c ipse alti Veni saluare,& inuenire quod perierat. Prolapsis em peristus ad Wisibilia humanis animis,voluit per corpus apparere Verbss,ut in se at et in more sui traduceret homines, eorumet in se raperet sensus,eis etiam cementi hu sibi simile ex operibus persuaderet, non homine se esse solum,sed Dea quoque R Dei veri verbum,ac sapienti a patris. Hoc aut ta Paulus significan dico mu με 1,alain veritate radicati ec sandat ut possitis coprehendere cum omibus sanistisque sit latitu4o5clogitudo, si blimitis N prosi india. Scire etia supereminentem inretie' s ientiae charitatem Christi, impleamini in omne plenitudinem Dei. Verbo rit apostoena sese ubiq; exerente,oc supra, ecinita,&in profundo, re latitudine se explici in te supra quippe in creatione rerit,infra uod in humanitate suscepta,in prosui do alit interni,5 in orbis latitudine omnino diffudio omia dei scientia impleta sunt. Quocirca cam venisset ad nos,non ideo sacrificium se obtulit, tradens se
pus in mortem , 5c exuscitans illud , ut per hoc se ipse delicem, sed vi per id
potius innotesceret mundo, persistens in eo, di ea perficiens signa atque pera, quae illum non iam hominem, sed Deum Desque verbum declararenti oris verbi Vtrunque enim Saluator summa benignitate molitus est, per incarnationis fructim sine sacramentum. Nanque 5 nos morte a nobis repulsa renouauit, Seum oc- V cultus esset atque inuisibilis, seipsum operibus sacris insinuans stendit essit
iris Verbum,totiusq; mundanae machinae principem ac regem. Non enim ci cui scriptus erat corpore,neque ita erat in corpore, ut alibi non esset. neque ita
stud agebat, ut reliqua ipsius operationem prouidentiamque desiderarent, sed modo omnino mirabili cum verbum esset, a nullo continebatur,ipsa inque continebat omni Et sicut camia omui aratura su extra omia quidem Nisi d