장음표시 사용
71쪽
tem quod Deus pater est, id ess e filium ab eo natum certissimum tenetes eum si se C iritu sancto unum Deum pthisi me constemur. Credimus in dominum nostrum Iesum Citristum filium eius, per quem omnia creata sunt, quae in coelista quae in terra, visibilia ocinuisibilia, propter nos iram salutem descendit de coelo,qui nunquam desierat esse in coelo. Natum de spiritu sancto de Matia uirgine. Verbum caro factum est: Non amisit quod fuerat, sed coepit esse quod non erat. Non de
mutatum Deum, semper manentem, Sciam in hominem natum: Nopulatiuum, non aereum,sed corporeum sensum ec animam habentem: Ita verum hominem ut verum Deum intelligamusilla verum Deum, ut verum hominem fuisse nullo modo ambigamus confitendum. Hunc eundem dominum nostrum Iesum Christum adimpleime legem oc Prophetas,passum sub Pontio Pilato crucifixum,&s
cundum scripturas,tertia die a mortuis resurrexisse,assumptum in coelos, sedere in dextera patris, inde venturum iudicare vivoso mortuos expectamus,inli ius morte ec sanguine remissionem peccatorum consecutum resuscitandos nos ab eo in his corporibus,re in eadem carne,in qua natus est, passus, di mortuus, oc rosurrexit,animam cum hac came accepturi ab eo, aut vitam aeternam pret bonis meritis,aut sententiam pro peccatis Niernam: hoc placuit. Amen. His qui filium
Dei creatum esse profitentur,nequaquam de spiritu sancto dabimus responsum. Vt enim filium, qui de subitantia Dei impassibiliter sit genitus, creatum ausi sui .edices e, ita di de spiritu sancto dicunt utique similia, poenitentiam Uero acturi. Seca de filio interim sentientibus rect respondebimus de spiritu sancto. Etenim desperandum cst eos qui semel de irreligiositate ad religionem conuerti coeperunGad posectum luctum conuerti. EN Rripturis sane diuinis, ec non ex humanis intelligentiis hoc et Ustiusmodi igitur rationem p stare operam daturi sumus. Dicite nobis admirabiles, ubi in autoritate legistis, creatu esse spiritum sanctum Ioannem, inquiunt,audiuimus in Evangelio dicentem : Omnia per ipsum facta inolesta. iis sunt, octine ipso factum nihil. Quibus dicimus: Si ergo audieritis Dauid
'. in Psilino in spiritu sancto dicente Deo:quia uniuersa seruiunt tibi: Seruum utipo esse dicetis etiam spiritum sanctum,qui non est servus sed liber,&liberauerit creaturam,& in adoptionem filiorum eam promouerit ad Deum. Aut non audistis
' Paulum ad Rom os scribentem:Non accepistis spiritum seruitutis iterum in t morem, sed acceptitis spiritum adoptionis filiorum,in quo clamamus Abba pater. Ipse spiritus contestatus est spiritui nostro, quia sumus filii Dei.Et iterum i Lex civi spiritus uitae in Christo tela liberauit me a lege peccati oc mortis Si ueris non cie seruus spiritus sanctus, sicut probauerunt scripturae,quia omnia seruiunt ei quoa omni, per filium facta sunt, oc sine ipso factum est nihil: Vnus namque erat eom. Matin. io qui audierunt a Saluatore dicente: N5 enim vos estis qui loquimini,sed spiritus patris .estri, qui habitat in vobis. Sicut Sc Petrus scribens ait: Quae nune ncitata sunt vobis, euangelizante in vos spiritu sancto misso e coelis. itaque si spiritus sanctus
est qui dicit Omnia per filium facta sunt, &sne ipso factum est nihili oportu
rat quidem ipsum, siquidem creatus esset, dicere: Omnia per ipsum facta sunt, ,ec ego per eum iactus sum, re sine eo factum est nihil, quomodo consuetudo sanctorum est. lia Paulus sane de se, ec de omnibus sanctis obseruantissime scribit: Nobis autem unus Deus pater, ex quo omnia , oc unus dominus Iesus Christias, per liacm omnia,&nos per ipsum. Sed quoniam non est uniuersitatis, sestrinitatis spiritus sanctus omnia quae post trinitatem sunt, per filium creata esse dixit spiritus sanctus. Testis autem est mihi Paulus beatissimus in spiritu sancto. nosti. hoc quod omni Ver filium facta sint, prophetans in epistola ad Collossetis essersepta: Quia in ipso filio creata sunt omnia, quae in coelis,& quae in tetris, siue visibilia oc inuisibilia, siue throni, sue dominationes, siue principatur, siue potestates,
72쪽
o tin iis per ipsum, Ec in ipso creata sunt, scipse est ante omnia. Non dixit, siue spiri Pua. Martus sanctus. Psalmista vero David in spiritu iterum sanctio imperans uniuersae creaturae laudare dona inum,dicit: Laudate dominum de coellis,laudate eum in excelsit. Laudate eum omnes ingeli eius, ta udate eum omnes virtutes eius. Laudate eisum sol ec luna laudate eum omnes stellae eclumen. Laudate eum coeli coelorum,
pc aquae quae super coelos sunt,laudent nomen domini, di c. in dignum duxit super his connumerare spiritum sanctum, re dicere: Laudet eum spiritus sanctus i quia laudantium re non laudantium est, quemadmodum Paulis post in scripturis probabimus. ec vivificantium,ec non vivificantium ordo, sicut Paulus in lecum .da ad Corinthios epistola ait: Sed sufficietia nostra ex Deo est,qui oc idoneos nos fecit ministros noui testam enti, non litera, sed spiritu i Litera enim occidit, spiritus autem vivificat. Ad Romanos vero: Corpus quidem mcrtuum est propter Romin. 3. reccatu Diritus aut vivit propter iustitiam. Et iterum. Si autem spiritus eius, qui suscitauit lesum Christum a mortuis habitat in vobis, vivificabit autem oc corporalia corpora vel ira per inhabitantem spiritum suum in vobis. Tres quoque sal eri martyres, Ananias,Azarias, oc Misahel in fornace ignis positi in terra Chaldeorum.cum admirabiliter Deus coelorum ignes ad tempcratum refrigerium coue cis et, iter sam creaturam adhortantes secum laudare Deum,sic incipiud Benedi Pin. cite omnia opera domini dominum,laudate oc superexaltate eum in secula. Bene; dicite coe i dominum,ec hymnum dicite, resuperexaltate eum in secula. Benediae te . agelido minum, hymnum dicite di superexaltate eum in secula. Benedicite aquae quae super coelos sunt dominum, hymnum dicite ec superexaltate eum in s c uia. Benedicite omnes virtutes d mini dominum,hymnum dicite, Sc superexal cate eum in secula. Benedicite solo luna dominum,hymnum dicite oc superex Diate eum in secula. Et in consequentibus semetipsos ad hoc incitantes: Benedicite Anaitia, Azaria,&Misahel dominum, laudate Sc superexaltate eum in secula. Et omnem creaturam benedicere dominum secum hortantes, non dicunt i Benedicat d ,m num ec spiritus sanctus. Sed 8 Esaiae Seraphin astantia oc laudantia vis .sa sunt Et Ezechieli Cherubin subtus gloriam Deilsrael. Cum euidentissimὸe n. ,sa uni fideliter non connumerassent his,quae per filium facta sunt,spiritum sarai tum, sed voiq; scripturarum diuinarum cum patre oc filio eum professi fuit Ient, quem non timent i ii patrita filio subtrahere, ecvniuersitati audaciter connum rare Sed Paulus,alunt.ecclesiijs Dei: Gratia vobis&pax a Deo patre,oc dominolesu Cliri stoin Indicit autem,&spiritu sancto.Et ad Thessalonicenses scribens di eth in .citii pse au tem deus pater,ec dominus noster Iesus Christus dirigat viam nostram od . si Non dicens Aspiritus sanistus. Manifestat eum non cum patre di silio, sed comunivcr: itate eum pronunciat Nam di famulus Dei Moyses diciti Dominus Gene. imp uti a domino de coelo sulphur 5c ignem mon memorat spiritum sanctum. A quo ec Palilus cuin didicisset,e de Onesiphoro ad Timotheum scribiti Det ei donise a. moti . mis inueni re misericordiam a domino in die illa. Nereon oc in Exodo scriptuni resi Dixit autem dominus ad Moysen: Quoadusque non vultis audire mandata is ea .ec legitima mea considerare Non dominus Deus dedit vobis istum diem sabbati Pro ero ipse dedit vobis panes duum dietum. Et liiccum patris ec filii feci illit mentionem, de spiritu saneto tacuit. Denique &Zacharias propheta diis metiari scitiEt dixit dominus ad diabolui increpet in te dominus diabole. Vbi est tantie ec apud istum spiritus sanetiis Quem autem non mouebit instruetio sacramenti:
prout dominus confitetur:Haec est autem Vita aeterna, ut cognoscant te solum vo i δ
eum Deum, ecquem misistit esum Christum,cum de spiritu nihil dixisset Atque' Paulus cum didicisset fidei sacramenium, tradidit scribens ita: Nobis vero unus
Deus Pater, en quo omniisiectior in illo: Ninus dominus ictus Christus, perque Ephec
73쪽
D. ATHAN A s. ARCHIER A LEX ANU.
omnia. 5c nos per ipsum .Ergo ubi* diuinae scripturae memorantes patrem &M Ullum,non comemorant etiam spiritum sanctum. Quibus dicimus i Si ergo Mors en audieritis dicentem : Dominum Deum tuum adorabitio ipsi soli seruies. Aut si audieritis Deum in Esaia dicentem: Ego Deus ec non est prster me salvans. Ex go neq; Deus saluator,q uantum apud vos illius Dei in confestione dicitur. Aut a audieritis iterum eum dicentem: Testes estis vos,si est Deus praeter me. Non iam Deum esse filium. Et iterum: Ego Deus primus, re ego postea, de praeter me Dous non es Tu autem non nosti me,quia ego dominus Deus, ta no est alius praetexme.Ego dominus, di non est amplius. Quid si audieritis di per loliel dicentem
Deum: oc cognoscetis,quia ego in medio Israel sum. Odominus Deus vester,et non est alius praeter me. Et alias tales innumerabiles professiones diuinarum scripturarum cum audieritis,nec filium utique dabitis Deo connumerari Et quibus ante consensistis scripturis dixisse de patre dc filio,hsdem nunc contraria ita ei se dicetis:Aut nunquid liaec non sunt scripturarum verba Sed aduersantur sibi,secuta dum vo diuinae scripturae.Absit.Sed sicut singulariter sancti loquuntur unius nominis mentione,id est, patris,uel filii,vel spiritus sancti, in uno tamen nomine tris nitatem in se pronunciari sciunt,quod nouissime probauimus. Vt enim hae pro fessiones filium non excludunt ab unitate patris,im 3 dc spiritum sanctum conn meratum patri re filio continenti quemadmodum in sanctis scripturis monstrausemus hic nec cum patrem di filium nominant scripturae, spiritum laquam creatum uniuersitati connumerant. Alioqui quemadmodum de patre dc filio ostenditis dicere scripturas, arbitrantes non connumerari cum Pire de filio, ec spiritum sanctum ,si audierios scripturas mentionem facientes Uel ec spiritus, quid eritis iacturi Dicit sane Aggaeus Propheta : Quapropter ego sum vobiscum,dicit do- ininus omnipotens oc spiritus meus conitat in medio vestrum. Considerate erilo ubi ponatis ii lumiEcce enim omnipotens & spiritus significatur. Aut si audieri- Utis Esaiam dicente mi Vae filii desertores, lisc dicit dominus: Feciliis consilium, Senon ex me:&pactum,oc non per spiritum meum: adiicere peccata. Et iterum currerunt sibi ceruae,5c viderunt facies suas, numero transierunt,ec una ex eis p riit Alia aliam non qus si uit,quiadominus mandauit eis, re spiritus eius congrescit eas.Haec ergo audientes,ubi filium quaeritis Aut si audieritis Zachariam ophetam dicentem: Patres vestri ubi sunt di Propheis dicit dominus:Nunquia in aeternum vivent Veruntamen sermones meos N legitima mea percipite, quae ego mando in spiritu meo seruis meis Prophetis, qui apprehenderunt patres vestro Aut si audieritis Dauid dicentem Deo: Quo bo a spiritu tuo , 5c quo a sacie tua fugiam e id cogitabis de filio cSic vero di Apostolus Paulus ad Corinthi scribit:Nescitis quia templum Dei estis, dispiritus Dei habitat in vobis c Patrem ec stiritum connumerari dabitis: Filium vero in his,quae per spiritum sunt possetis. Esaias Propheta dixit: Haec dicit dominus:Fecistis consilium, ec non ex me ire pactum 5c non per spiritusa meum equaquam ergo nec in mentem vestram religiosi viri,hoc subeat vos: sed quemadmodum dixistis Paulum Apostolum sei psisse Gratia vobis N pax a Deo patre, ta domino nostro Iesu Christot& nullam mentionem eum fecisse spiritu putatis: Sic iterum audite eum ad Corintistaeibet id in secunda epistola: Gratia domini Iesu Christi,&charitas Dei. cmounicati,
spiritus sincti cum omitibus vobis. Et quemadmodum hic dixit, charitas Dei sieetiam ad Romanos: Obsecro autem vos fratres, per dominum nostrum Iesum Christum . N per charitatem spiritus, concertemini mecum in orationibus meis pro me ad Deum. Et cum Paulusasseruisset communicationem spiritus vobisci ioannes ait Communicatio vero nostra risit cum patre & filio eius Iesu Christi,
Paulus autem ApostoluscicinFicili mean D uer quem vocati sumus in com
74쪽
ili seruici. Aa me Licinia scitur. Mi
salius ahel dictara cus vesta, quinarum sciori Et quibairia ita eo ut sibi secta
iterum Oc ra ex eis peius congrc Zachariarius:Nunquid recipite, qsant patresve
on ex mei divestram illatum sat
ritas lici, scitum 3mbus mosus vobis
municationem filii sui lesu Christi domini nolui. in prima quoque epistola ad Corinthios necet se esset crum audire Paulum, trinitatem praedicantem: dicit enimi Diuisones autem donorum sunt, idem vero spiritus: de diuisiones ministeri rum sunt, idem autem dominus: Oc diuisiones operationum sunt, idem vero Deus, qui operatur omnia in omnibus. Cum dixisset autem Deum omnia in innibus operari, o professus suist et dona, quae per spiritu donantur, adiecit: Haec t. i. xia Omnia operatur unus atque idem spiritus, diuidens singulis prout vult. Docens
operationem Dei esse spiritus sancti, nunquid destitit a trinitate Paulus nunquid . sub traxit Deo & filio spiritum c&sicut ad Thessalonicenses scripsit: ipse autem x. Thess.s Deus; acis sanctificet vos ad persectum. Ita re ad Corinthios in prima epistolai Sed abluti estis, sed sanctificati estis, sed iustificati estis in nomine domini nostri Iesu Christi oc in spiritu Deinostri. ConsideratIsne spiritum sanctum ubique scripturarum cum patre oc filio connumerari: Audiendus plane illius in Esaia Pr, Elatae 'pheta emetipsum re patrem,&spiritum sanctum praedicans, sic enim ait: Audi
me lacob N lsrael, quem ego voco: Ego sum primus, ta ego in aeternum, manus Daca fundauit terram,dextera mea sun lauit c um ocabo eos omnes,dc stabunt simul,& congregabuntur omnes, ec audient, quis annunclauit vobis talia ditis gens te, sicci voluntatem tuam in Babylone, ut tollam semen Chaldaeorum iEgo hi cuius sum ego vocavi, adduxi illum, o prosperum iter eius seci: accedite ad me, ec acidite lixc: non a principio in abscondito locutus sum haec quando fiebant, aenunc dominus misit me,scspmtus eius. Et iterum: Ego sum qiii deleo iniquita- Esua Mites, dictu iniquitates tuas prior, ut iustificem: patres vestri priores, Sc principes eorum inique egerunt in me, ec contaminaverunt principes sancta mea, dc dedi perdere lacob N lsrael, luem elegi quia ego dabo aquam instim, qui iter fecerut in sicco, imponam spiritum meum super semen tuum, Sc benedictiones meas si D per filios tuos. Ipse vero Esaias trinitatem praedican ait: Ecce nomen domini permultum tempus venit ardens ira, cum gloria labiorum eius, Merbum ira plenum, ec ira suroris, sicut igni sedet, respiritus meus sicut aquam trahens, venit usquetia collum. Audite vero ec Zachariam trinitatem praedicantem, ait enim : Haec melim τdicit dominus omnipotensi ludicium iustum iudicate, 6c misericordiam ac mise-vationes facite unusquisque ad fratrem suum, oc viduae Oc pupillo, Naduenae,ec Pauperi nolite per potentiam nocere,oc malitiae uniuscuiust iratris sui nolite me mores esse in cordibus vestris. Et non obedierunt aduertere. sed dcderunt dor sum insipienter, re aures suas grauauerunt, in no audiant legem meam, oc sermo et i es meos, quos misit dominus omnipotens in spiritu suo, in manus anteriorum Prophetarum. Angelus uod domini inquit ad Zachariam: Hoc verbum domi vi in manu Zorobabel, dicens: Non in virtute magna, neque in sortitudine, sed in spiritum eo, dicit dominus omnipotens. Michaeam quoque audiamus, trinsetatem pronunciantem,& ipse enim ait. Haec dicit dominus ad Prophetas, qui seducunt populum meum, ec mordent dentibus suis, qui praedic ni super eum pacem,ta non est pax data in ore eorum, o suscitauerunt super eum bellum: Propterea nox vobis erit ex visu,& tenebrae vobis erunt ex diuinatione, di occidet sol super Γr. phetas, ectenebrosa cadet super eos dies, o confundentur, quia vident somnia, re irridebuntur diuini,& detrahunt de his omnes isti, ed quod non sit qui ex audierit eos: nis eso in plena virtute & in spiritu Domini, cum iudicio & p tentia an nunciare lacob iniquitates suas, S Israel peccata sua. Audi ergo i - .s conuenienter trinitatem praedicantes, de nunquam spiritum sanctum vnse Dersitati, quae per filium saeta est, 'connumerantes, sed cum patre, & silio eum. Profitentes. Quod si saluatoris instrui' io, ut aiunt, monet eos dicentis: Hore
est autem vita aeterna, ut cognoscant te selum verum Ucum, di quem misistiles um
75쪽
inn. i . Mum Christum, ecnon perhibentis, ut cognoscant spiritum sanctum, satisset ibit scd in audiant ipsum ec de spiritu dicentem: Si diligitis me, mandata nica serua, x ec ego rogabo patrem, ecaltu paractetum dabit vobis,ut maneat vo his cum in aternu spiritum veritatis, quem mundus non potest accipere,quia non videt eum, nec cognoscet eum: vos autem cognoscitis eum ,quia apud vos manet, di in vobis
erit Advertant igitul oc Apostolos quidem cognoscentes ec spiritum, oc filium,oc patrem i mundum vero miserabilem,quia non cognouerit patrciri neque me. Et iterum: Paracletum spiritum veritatis,quem mundus non potest accipere,quia
non videt nec cognoscit eum. Significanter verd dominus ec alium patacletum es t i m se dixit spiritum sanctum,quam ipse paracictus, sciat loannes in Epistola sua ait: Haec vobis scribo,ut non peccetis: quod si peccauerimus,aduocatum habcinus aclpλtrem,ec ip se propitiatio est pro peccatis nostris. Vt doceremus spiritus cum filio aequalitatem. Quam ver J non terret eos dominus,qui sidci sacramentum Apostolis tradens,dicinEuntes nunc docete omnes gentes, baptizantes eos in nomine
patris,&slli,5c spiritus sancti. Necnon ec illa magna oc beata confessio fidei maipsa fides sanctorum,oc testamentum, quod disposuimus ad patrem,oc filium, ocspiritum sanctum d sacrum lauacrum regenerationis venientes,consessi sic: Crodo in Deum patrem omnipotentem, & in lesum Christum filium eius unigen tum,& spiritum sanctum. Et licet dominus dixerit: Credite in Deum, de in me credetis,& non dixit Credite in spiritum sanctum. Tamen Apostoli docuerunt eccle
sas orbis credere in patrem, ec filium, ec spiritum sanctum. Ergo dicant i Si salus est his,qui credunt in patrem, Sculium, ec non credunt e spiritum sanctum, sed absit:Neq; enim in Deum credunt, qui non credunt in spiritum sanctum, adeo ut Paulus inuentis quibusdam discipuli Sc interrogatis, si spiritum sanctum accepissent credentes: illis Q respondentibus,nec si esset spiritus sanctus dimii: In quo ergo baptizati estis Probans,qui non sunt baptizati in nomine spiritus sancti, nec in patris,di filii nomine esse baptizatos. ita plane ec creatorem spiritum sanctum agnoscimus. Alioqui si creator non esset,& sine ipso ab initio creati essemus quomodo
in regeneratione sine eo noteg cneraremur Aut si forsitan ad illam antiquitate, quae fuerat ante praeuaricationem Adae, restituit nos regenerat ionis lauacrum, vel minoris sa cturae Adae regeneratio nostra: quoniam ante quide dicitis, sine spiritia sancto creati sumus, quomodo vero hic adiumptus est sine causa in regener tionem nostram Verum, hoc dicere rreligiosum est: An ne maior 5 cautiori an quam sine eo creatus si homo,& exciderit,ideo adsumptus spiritus in regener iione nostra ad tutelam certiorem Sed ec ipsum valde impium,vel in sensum esse cuius subire. Dicant igitur quomodo spiritus adsumptus ad regenerationem n liram , qui non creauit nos ab initio squidem non creauit dicitis, forte ut sanctificet accedentes ad lauacrum regenerationis Est enim spiritus sanctus, sanctificans, sanctus,non tamen creator: Omnia enim ex Deo per filium creata sunt,secuduni Paulum dicentem: Nobis vero unus Deus pater, ex quo omnia, o unus dominus
noster Iesus Christus,per quem omnia, Ac nos per ipsum. Hic autem nihil de spiritu sancto dixit Quibus dicimus Sancta per silium creata est natura, aut non sat . cta:& quidem dicere quod non sanctum creauit filius,non sanctificans eum in sp ritu operi tua est quae datur ei per spiritum sanctificatio, oc valde infirma at inanis, veluti cum sole medio curui diei illuminante orbe, qui sub coelo est supersi us atq; infirmus inanism lucerme sit splendor. Sed quoniam non merebatur, inquilint, creatura pcr filium sanctificari,ideo ministerium spiritus induxit Deus,ut per illum sancti scarctur.Ergo creari quidem per silium meruit, sanctificari verὁ non meruit:quod enim maius est, creari, an sancti scari: Pensate itan in statera mentis
Vestra.conspicientes,ut vel sicconsderare possitis, quod etiam ipsi vos inuiti coacemini
Creator etiam spiritus sancius.
76쪽
DE FIDE UNITAT ET TRINIT. LIB. s. xi
a tem ini spiritus dignitatem.Ergo creari quidem creatura per filium mer ebatur, sanctificari vera per filium,quia minime indigna sua sanctificatione crcaucrit silius. Sed oportebat,inquiunt,per spiritum sanctificari eam prius, ut sie mereri
tur accipere filii,&patris sanctificationem. Quibus dicimus t Ergo non sancta errasse filium dicitis Absit: Neque enim sine filio spiritus sanctificat, nee filius sne spiritu vel patre,sicut ec dixistis,oc Paulus ad Thessalonicenses scribes, ait: Ipse autem Deus, di pater noster, ec dominus Iesus Christus sanctificet vos ad ipersedium. Ad Corinthios vero in epistola prima: Sed abluti estis,sed sancti no i. Coria; ei estis,sed iustificati estis,in nomine domini nostri Iesu Christ et in seu itu Dei
nostri. Videiss ne unitatem sanctificationis,quo modo pater,ec filius,re spiritus sinctus sanctificat creaturam Si igitur sancta creatio creata est, sine spiritu au tem sancto non est sanctificata, ec spiritum sanctum creatorem ess necesse ei homnes confiteri. Alioqui si hoc confiteri non vultis, quod utiq; facturi estis, dicentes, non sanctam creaturam esse creationem, deindeper spiritum sanctifica- ltam. Sed timetis irreligiositatis notam,sanctam verd conditionem creaturae mnimodo confitentes, non tamen sine spiritu sanctificatam, creatorem omni
nci confitemini etiam spiritumst scitis verbum Dei filium ipsius et se. Audite in . Psalmo dicentem i Verbo domini coeli firmati sunt, di spiritu oris eius omnis V lirius eorum .Et docentem nos non sine spiritu uncto,quem a corpore suo ore ibi .ini Verbum in faciem Apostolorum spirauit,dicens: Accipi te spiritum sanctum. Alioqui si ab initio sine spiritu sancto creati sumus, quomodo per eum resurrectio mortuorum efficitur Paulus autem dicit: Si spiritus eius, qui suscitauit se Romi usum Christu a mortuis habitat in vobis, vivificabit re mortalia corpora .estrapcr inhabitantem spiritum suum in vobis. David quoque canens Deo, dicit de Pulooai reatura: Auser spiritum eorum,di deficient, in puluerem couertenturi Emitu te spiritum tuum ec creabuntur, Menovabis faciem terrae. incongruum est aliter ab initio codi creaturam, in nouissimo aliter creari. Iracp etsi non vultis,creator tamen spiritus sanctus Paracletus,qui a Deo mittitur, praedicatur a sanctist
Mittis spiritum tuum 8c creabuntur,& renovabis faciem terrae. Et ut pater, ecfliu, secisse dicitur in scriptura,sic inuenietur ec spiritus sanctus secisse. Deus enim ait in Hieremia deduxisse hunc Israel in deserto ad populu meum, di non dixistis υbi est do minus,qui eduxit nos de terra Aegypti, qui induxit in deser eo. Dicit autem ec Esaias, qui audiendus est, spiritum sanctum deduxisse ista liti deserto, sic dicens: Deduxit eos per abyssum,sicut equum per desertum,& nolaborauerunt tanquam iumenta per campum, descendit spiritus a domino, re deduxit eos. Dicitur autem 5c lex domini,lex spiritus.Et de singulis quom si riorum in Psalmo dictum est: Lex Dei eius in corde ipsius. De severo Paulus, Tactus sum inquit, his,qui sine lese sunt, tanquam sine lege, cum extra legem Dei non essem sed in lege essem Christi,ut lucrarer eos,qui sunt sine lege.Etrursum ad Romanos scribit:Lex enim spiritus vitae in Christo Iesu, liberauit mea lege peccati oc mortis. ita ut unitas trinitatis inueniretur in sanctis scripturis qui enim sunt Dei ac Christi,ae spiritus sancti inuenimus in eis,ut c4m dominus Iudaeis dicat: Reddite ergo quae sunt Cssaris,Caesari,S quae Dei sunt,Deo. Pau 'μ' his quoque ad Philippenses scribit: omnes enim quae sua sunt,qusrunt,noquς lesu Christi. Ad Corinthios: Animalis autem homo non percipit,quae sunt spiri tu, Dei istultitia est enim. Et omnis siquide Dei patris nostri nomine,Dei.Chri- Christαδstiani Verd discipuli nomine Christistoc spiritalis spiritus sancti nomine appella- n . tur. Audienda nanque est illa in Sarepta Sidoniae vidua ad Hesiam Thesbiten, dp xi ludicens Quid milii retibi est homo Dei Et rursum: Nunc cognoui, quia homo Horiri
77쪽
Dei magnus venit ad nos. Ipsa quoqscriptura Regnorum ait iEt homo Dei ve Gnit ex Iuda,&prophetauit super altare Bethel.Necnon etiam titulatio octogesimi octaui psal. Oratio Moysi hominis Dei. Lucas vero in Actis Apostoloruain Facstum est autem ec integro anno eos conuenire in ecclesia, di appellare in e clesia primo discipulos Christianos.Et Paulus ad Corinthios scribit: De spiritalibus autem nolo vos ignorare fratres,scitis,quia quando gentes eratis,ad idola muta quomodocunque ducebamini addictit quapropter notum lacio vobis, quia nemo in spiritu dicit anathema lesurdi nemo potest dicere dominum te sum,nisi in spiritu sancto.Et rursum: Animalis homo non percipit ea,quae spi- .. iso. , ritu S sunt Deustultitia enim est illi,ec non potest scire,quia spiritaliter dijudica . turinam spiritalis iudicat omnia, ipse autem a nemine iudicatur, quis enim cognouit sensum domini,qui instruat eu Nos autem sensum Christi habemus,
Sensum autem Iesu Christi in substantia proprie Apouolus spiritum sanctum esse professus est: Quis scit quae sunt Dei, nisi spiritus Dei. Sicut spiritus noster.
quae sunt nostra nouit. Vel ipse Paulus ad Corinthios scribit:Nobis autem reuelauit Deus spiritum sanctum t spiritus enim scrutatur omnia, etiam prolanda Dei: quis em nouit hom in um,que sunt hominis,nisi spiritus hominisAui est ire ipso Sic ecquae Dei sunt nemo nouit, nisi spiritus Dia t nos autem non spiri tum h uius mundi accepimus, sed spiritum qui a Deo est. Et rursum. Videor em di ego spiritum Dei habere. Paulus autem a Deo se vocatum est,ad Galatas tas hens: Cum autem placuisset domino,qui me segregauit de utero matris meae, di vocavit in gratiam suam,ut reuelaret filium suum mihi, ut euangelizareeta
in gentibus. Romanos ver3 a Christo votatos esse ait, scribensi In quibus estis di vos vocati iesu Christi. Et spiritus sanctus Paulum di Barnabam a se dixit e se vocatos,qud gentibus annunciarent Christum. Et plane mirabile,cum salua tor diceret ad Paulum in templo: Ito, quia ad gentes longe positas ego mittam n te.Et Paulus ad Galatas scribereti Paulus Apostolus non ab hominibus neque per hominem, sed per Iesum Christum ec Deum patrem, qui suscitauit eum a mortuis. iritus tamen sanctus misit Paulum ec Barnabam probatos ad prae dicandum gentibus Iesum Christum. Dicit nan scriptura: Sic erant autem His
tiochiae in ecclesia prophetae ec doctores,in quibus erat Barnabas ec Simon, avocatur Niger,& Lucius Cyrenesis, di Manaem quom qui erat Herodis tetraxchae collactaneus, di Saulus:Ministrantibus autem eis domino,ec ieiunantibus
Psal. M Esaiaeci orantibus imposuerunt eis manus ec dimiserui,qui missi a spiritu saneto,descenderunt Seleuciam,& inde nauigauerunt Cyprum. Et sic deinceps praedica in iis. ., xiori P ulum sas i exponitur. Et est quidem quando ex persona patris loquata Sy tur Prophetae. Sic David in Psalmis ait:Semel iuraui in seio meo, si Dauid meratiar, semen eius in aeternum manebit,& sedes eius sicut sol ante me.Et rursum De fructu ventris tui ponam supersedem tuam. Sicut ec Petrus alti Propheta cu m esset David,& sciret,quia iureiurando iurasset illi Deus,de fructu lumba eius secundum carnem sedere super thronum suum. Quando vero ex persona
filii cum Esaias dicit:Haec dicit dominus:Propter vos semper blasphematur nomen meum in gentibus: propterea nEc sciet populus meus,sa ego sum, ipse qui loquebar,adsum. Quando autem ex persona spiritus sancti: Vt i um Propheta Agabus dicat:Haec dicit spiritus sanctus: Virum hune,cuius est in e cingulus,ta ligabunt in Hierusalem Iudaei, re tradent in manus gentium. Paulus autem ad 3.Timo4 Timotheum scribit:Spiritus autem manifeste dicit quia in nouissimis temporibus discedent quidam a fide attendentes spiritibus seductoribus, re doctrinisdsmoniorii,sicut Occstera. Est quide quan do pater,ci quando filius,& uuandoe
spiritus sanctus loquitiar.Sic equidem pers eipsum pater de saluatore ait:Hic est
78쪽
DE FIDE UNITAT. ET TRINIT. LIB. L ε
A filius meus dilectus,in quo complacui.Filius ver d antea conuersaretur inter ho mines, singulis quibusq; sanctorum locutus est:& post in coelum ascensum spiritus quo lanetiis addiscipulos ait: Segregate mihi Barnaba ta Paulum ad opus Actor.
quod vocavi eos. Et Propheta quidem Ezechiel contra veterem populum cIM 'mans,dicit: Et contristabas me in his omnibus dicit dominus. Paulus vero scribit ad nouellum populum t Nolite contristare spiritum Dei,in quo signati estis
in diem redemptionis.Et David nihilominus contra Iudaeos diem EteXacerba Psalm. Duerunt dominum in deserto. Esaias vero de eisdem alti Ipsi vero contumaciter egerunt,oc exacerbauerunt spiritum sanctum.Et ad Corinthios scribens Pau - f. ii. Iusait: An experimentum quaeritis eius, qui in me loquitur Christic Et rursum: l. Coiia. νMulier ligata est,quato tempore vivit vir eius,si aute mortuus suetit vir,liberata est,cui vult nuba t, tantum in domino. Beatior aute erit, si sic manserit secundum meam sententia: videor em 5c ego spiritum Dei habere. Et ad Romanos Romanis dicit:Veritatem dico in Christo Iesu, non mentior,testimonium mihi perhibete conscientia mea in spiritu sane o. Et in Esaia dominus: Filios genui ec e X i' ri, , claui, ipsi vero me spreuerunt In Euangelio vero:Quod natum in de carne,caro Ioann. s. est. Et rursum: Spiritus ubi vult spirat, oc vocem eius audis, ta nescis unde venisat,aut quo eat. Sic est omnis qui natus est ex spiritu. Ergo haec ad initium Euangelii cdparans,minuit spiritus si neu dignitatem: in prinsipio quidem Euagelii t-,hh. i.
loannis de saluatore, ec de his qui crediderunt,aiuQuotquot eum receperui, dedit eis potestatem filios Dei fieta,qui credunt in nomine eius, qui non exsanguine, necpex Voluntate viri,sed ex Deo nati sunt. De generatione quore fidelium expones postmodum diis Nicodemum instruens, quod eos, qui in se credunt, hoe est,qui accipiunt eum,a spiritu sancto regenerari oportet,dicens: Ne mire ris quia dixi,oportet vos nasci denuo spiritus ubi vult spirat, bc vocem eius au-n dis, ec nescis unde veniat, &quo eat. Sic est omnis,qui natus est ex spiritu sancto Et commemorans ante:Quod natum est de spiritu,spiritus est ex carne,c xoiecquod nascitur de spiritu,spiritus est. Si igitur hi,qui coelesti regeneratione generantur ex spiritu sancto regenerati, ex Deo sunt generati, cur non si quia magnum ec diuinum,Sctrinitate dignum de spiritu nos opinari oportet quantum ad humanam possibilitatem est Quid vero cogitabimus iterum audientes Paulum ad Corint hios de spiritu scribente An nescitis quia corpora vestra tem- . Cor. Dium est spiritus sancti,qui in vobis est,quem accepistis a Deo,&no estis vestruempti enim estis precio. Glorificate 5c portate Deu in cordibus vestris alia ne de aliquo ex creaturis proprie esse dicuntur,oc qualia de Deo,talia de spiritu scriherent sancto,si creatio esset Quid uod faciemus audientes Petrum ad Atlanseam dicentem Quid quod tentauit Satanas cor tuum mentiri spiritui sancto, ut Actoris subtraheres deprccio fundi non es memitus hominibus, scd Ueo Dicent sorteo, spiritui Dei non mentiuntur,sicut qui ministru contumelia afficiunt, rege noce honestant. Quibus dicimus: Ergo ec illi Apostoli mentientes,non de Deo mentiti sunt:aut qui Apostolos recipiunt,n6nne Deum recipiunt c sicut ens ad Apostolos ait Qui recipit vos,me recipit,qui vero me recipit,rccipit eum,s me misit.Oportebat ergo Petrum memorantem : Quid quod tentauit Satanas cor tuum mentiri spiritui sanctor non es mentitus spiritui sancto,sed Deoiaut dic re quid quod tentauit Satanas mentiri nobis non es mentitus hominibus, sed mith. i. Deo,ut sequentia ratio habeat:Quoniam Deus sanctis suis hoc tradidito sapo vie ec pros cri, qu madmoda cum aflijs Israel,spreto illo magro Samuele, rex petebatur,recillius cs css.r,dixit ad eum Deus:Non te spreuerunt sed me. Et talibus quidem verbis Petriis non est usus, sed cum Ananias ta uxor Saphira putarenthoni os decipere,vnuam hia,qui decipi putabatu . Petrus dixit: Quid
79쪽
D. ATHANAS. ARCHIER A LEX AND.
retentauit Satanas mentiti spiritui sancto non es metitus hominibus,sed Deo. Ubi e sane 5c ad Sapphira coingressam continuo dixit: Quid i conuenit vobis tentare spiritum diti Et patri quide,oc filio,di spiritui sancto fideles vivere sancta
Roman. 6 eloquia nos docent, sicut Paulus ad Roman. scribitiQuod autem mortuum est - . peccato,mortuum est semel: quod autem uiuit,vivit Deo. Et rursum Vt hi qua
uti. vivunt,iam non sibi vivat,sed et,qui pro ipsismortuus est, di resurrexit Et ruesum increpans Galatas scribit:Si vivimus spiritu spiritu&ambulemus.Et est m, . Cor. s. Paulus diceret:Nobis vero unus pater, quo Qmia,ecvnus diis Iesus Christunper quem omnia.Et quod maius est in tota creatura,hoc est corpus dili,exspiram,ith. , in sancto esse creditur,sicut Euangelista Matthaeus tradidit: Christi generatio sic fuit: Cum desponsata esset Maria mater eius loseph, intea conueniret, inuenita est in utero habens de spiritu sancto Ioseph autem vir eius,cum esset homo iustus,5 nollet eam detegere, voluit eam occulte dimittere: haec autem eo cogi tante,ecce angelus diti insomnis visus est a Ioseph:Fili David,ne timeas recipere Mariam uxorem tuam: quod enim ex ea nastetur,de spiritu sancto. Et liceariou L'- sapientia Solomonis in Prouerbi js,de corpore saluatoris dicereti Sapientia aedificauit sibi domum,& hic profitetur unigenitum creatorem corporis sui,hicin men angelus ex spiritu sancto illud esse dixit, di sic omnis Christianus clim in struitur,credit. Neo enim scriptura circa trinitatem discrepat, unam eandemq; operationem eius factam ubi et docens. Venim Deum paritura Maria cum Ga cae a brielem audisset dicentem: Ecce in utero habebis ec paries filium, oc vocabis nomen eius Iesum,&c. Et clim interrogasset: quomodo erit istud, sa virum notet
noui statim docetur ab eo dicente: bpiritus sanctus superueniet in te,di virtus altissimi obumbrabit tibi, propterea quod nascetur ea te, sanctum vocabitur llius Dei. Quddsi virtus alitissimi est unigenitus secundum Paulum, dicentemi Christus Dei virtus,& Dei sapietia: Spiritus vero sanctus paractetus, spiritus v ritatis,hi obumbrantibus patitura diim Maria,creatum est dominicum templum: Angelus autem ex spiritu sancto creatum illum dixit, cur non unam operationem esse trinitatis erudimur Omnes verὰ fideles ex spiritu sancto esse di- δ' xit diis ad Nicodemum profue-Quod natum est ex carne, caro est i ec quos natum est de spiritu,spiritus esime mireris Q dixerim tibi, oportet vos nasci denuo spiritus ubi vult spirat,ec vocem eius audis,&nescis unde veniat, aut qua dat sic est omnisqui natus est ex spiritu sancto.Cum ergo audimus, bis θnus Deus pater, ex quo omni di unus diastesus Christus, per quem omni renos per ipsum,oc habemus quod maius est tota creatura di gloriosius, quod intcorpus dii necnon re omnes sancto spiritu esse sanctos: cur non quae de patre. α filio eadem etiam de spiritu sancto sapere dirigimur a scripturis: Quod si graue vel nefas impiis hoc elbe videtur: Ergo sicut credunt in patre, filio,ita credat in spiritu sancto,& sicut baptizant in spiritu sancto,ita etiam baptizent in nomine patris,& filii non ita baptizent etiam in nomine,& in nomine spiritus sancti. At Qid eamus si vel in Deum credant,vel baptizent, qui sic sapiunt, non vDrόs.c. dentes in scripturis sanctis trinitatis unitatem. Scripsit nanque ad Ephesios he tissimus Paulus: Propterea suscipite tota arma dei,ut possitis resistere in die malo,& cum omnia perfeceritis,state cincti lumbos in veritate, dccalciate pedes in in praeparatione E uangelii pacis,super haec omnia accipientes scutum fidei.& g leam salutis accipite,&3ladium spiritus,quod est verbum Dei.Ecce totam asemilae . maturam, galeam filii ipse enim est salutaris:sicut dixit Esaias Prophetat Ee videbit omnis caro salutare Dei nostri t Gladius veris spiritus sancti. Nunquid destitit a trinitate nunquid non trinitatem edocet Quid igitur de spiritu sancto quisu dicit:citin tales professiones de eo scripturas enuociar di sanctos do
80쪽
h DE FiDE V Ni TAT ET TRINIT. LIB. I. u
minum orare sciamus Dite ne in ira tua arguas me.Et diis in Psalmo i Arguam Plaim. ste,& statua peccata tua ante faciem tuam.Et saluatorem de spiritu sancto dicen istem:Si aut leto,mittam paractetum ad vos,& cum venerit ille, arguet huc mundum de peccato,&de iustitia,& deiudicio. Et quemadmodum in Esaia,de conuersatione Unigeniti inter homines audiuimus: Exiet virga de radice lesse, di
nos de radice ascendet, ec requiescet in eo spiritus Dei, spiritus sapientiae de intellectus, spiritus consili4 ec fortitudinis spiritus scietiae & pietatis, ec replebit eum spiritus timoris diii:Non secundum gloriam iudicabit,nem secundum I quela redarguet,sed iudicabit humili iudicio, de redarguet superbos,& eripiet humiles terr N percutiet terra verbo oris,ec spiritu per labia interficiet impiu. Igitur de conuersatum eum inter homines videmus, di spiritu Dei, id est, spiris 'tum sancta,re septem spiritus vocatos super eu requiescere aspeximus. Sic ita di de spiritu sancto audientes consideramus: Ipse em filius est Dei, qui dixit i Et
xv m venerit paracletus,arguet hunc mundum de peccato, di de iustitia, di de iudicis: Nem enim sine spiritu sancto diis aci ueniet in carne, sed constituens cum diuinitate sua eum,qui uniuersitatem implet, cdm sit unctio super carne suam. Sic sinere Dauid audiuimus cantantem ecdicente:Qudibo aspiritu tuo,&qua a facie tua fugiam 'Aut non tanu iudicem spiritum expectans ista s emittit professiones Omne opus Dei & Christi,& spiritus sancti est proprium. Aut noaudiuimus eum dicentem de Deo:Hodie quidem si vocem eius audieritis, noli Piam,
te obdurarecorda vestra, sicut in exacerbatione secundum diem tentationis in deserto,ubi tentaverunt me patres vestrisDe severo Probauerunt eg viderunt epera mea: Quadraginta annis proximus sui generationi huic,& dixi, sempererrant cord Cipsi vero non cognouerunt vias meas, sicut iuraui in ira mea,si ii
es troibunt inrequiem meam. Quod si dicant illi,dominum esse,&non spiritum, qui dicit: Propterea odio habui illam generatione, ecante diri illa omnia i A diant Paulum ea quae in Psalmo sunt dicta ad Hebraeos scribentem: Quare sicut ii .
spiritus sanctus dicit: Hodie si vocem eius audieriti nolite obdurare corda ve nra. Veniant autem ad Prophetam Esaiam,di audiant eum dicentem. Non loratus, ne ii angelus, sed ipse saluauit eos omnibus diebus seculi: ipsi vero contumaciter egerunt,ec exacerbauerunt spiritum sanctum,ec conuersus est eis ad inimicitiam.Necnon etiam primitias martyrum Stephanum auscultent increpan feem principes Iudaeorum,ob beneficia que contulit Deus patribus eorum in de oriri, ferto per annos quadraginta, Nobea,quae irreligiose egerunt facto vitulo, ec martvrva idolis adorantibus,&praeter haec omnia quae nefarie machinati sunt, dicentem -- ad eos:Dura ceruice,& incircuncisi corde, auribus: Vos semper spiritui sancto obnitimini,sicut patres vestri: Quem ex Prophetis non persecuti sunt patres vestri,5 occiderunt e pronunciantes de aduentu iusti, cuius vos proditores &interfectores estis. Quis igitur non mirabitur spiritus sancti diuinitatem, cum tati a sint de eo dicta Quis non venerabitur paractetum spiritum veritati cum viderit eum arguere hunc mundum de pecca to,& de iustitia, di de iudicio Cum
viderint eum suscitantem mortuos,& viviscantem, ec sacientem quod pater Ec filius facit In Euangelio scriptum est: Sicut enim pater suscitat mortuos oc vis Ioann. noificat,sic ec filius quos Vult viviscat. Ad Romanos dicit i Spiritus eius, qui su- Romam. scitauit i esum a mortuis,habitat in vobis: qui suscitauit Iesum a mortuis, vivimcabit di mortalia corpora vestra, per inhabitantem spiritum suum in vobis.Et in Psalmo: Aufer spiritum eorum, ec descient, ex in puluerem conuertentur. Fiat. Emitte spiritum tuum ec creabuntur,& renovabis iaciem terrae. Et quisquam
paractetum creatorem non confitetur esse, qui mittitur, A creat corporaa leculo
dissoluta conueru in puluxum sium, tarenouat faciem terrae secundum