장음표시 사용
121쪽
ex David:Nόnne Ezechias ex Achay N6nne ex Amo Iosias Esaias ex Amose Q.
Nonne ex Elchia Hieremias,&Ezechiel ex Buxinati sunt Nonne singuli habuere patrem, S generationis autorem Quis ille ergo est,qu em sola edidit vir go Magna nempe huius significandi prophetae cura fuit. Cuius autem ortum stella praecurrit in coelis,natumque significauit orbi Natus nanqu e Moyses, occultatus a parentibus est. David natiuitas ne vicinis quidem agnita est,quand quidem nec magnus quidem ille Samuel ipsum agnoscebat,sed sciscitabatur anelictet adhuc Iesse alius lilius. Abra Iram,ubi iam meritis insignis effulserat, a vicisis, his hi - ni est cognitus. Enimuero Claristi nati non homo testis,sed stella in coelo at
s Chi go parens fuit,unde ille descenderat. is unquam genitus rex priusquam patrem cogruς - aut matrem vocare posset, regnauit, Saccepit hostium spoliae Nonne David cd m triginta esset annorum, suscepit regnum, Solomonet iam adultus regna' re coepit Nonne Ioas annos natus septem, peruenit ad regnum N6nne Iosias aeuo posterior,sed meritis clarior, septem item annorum , imperium sumpsit
Sed hi tamen eam agentes aetatem, patrem aut matre vocare poterant. Quis ergo est,qui ferme antea nascitur,regnat,& spolia hostiudiripit Quis huiusmoadu hibis dii uerit rex lsraelec Iuda,dicant Iudaei,in quem sperauerunt gentes omnes, inter tuos pacem habuerunt, illisque non sint aduersatae undique. Quam diu enim si οβα gen tit illa Hierusalem, bellum eis perpetuum fuit, omnesque pugnabant contra
duri ci Assyria nanque premebant, persequebantur Aegyptii, Babylonii vasta resurgebant, di quod mirabilius sit, finitimos Syros hostes illi semper li huerunt. Nonne David Moabitas oppremuit, Syr5sque concidit Iosias
nonne item vicinas obseruauit nationes c Et Ezechias iactantiam Sennach
tib regis expauit Nonne aduersus Moysem Amalech aciem instruebat, re Amorraei, qui Hiericho inhabitabant, lesum Naue aduersabantur c Nolla inrue prorsus amicitiae laedera gentes cum Hierosolymis iungere poterant Quis Iat igitur in quem sperauerunt gentes, dignum reor inspicere . Esse enim alis quem oportet,quia non potest prophetia mentiri. Cuius item sanctorum Pr phetarum,aut patriarcharum mors in cruce pro salute omnium legitur factae Aut quis vulneratus,ac pro salute omnium occisus est Quis igitur iustorum aut regum, in Aegyptum descendit, cuius descensu Aegyptiorum idola m Iudaeorii nu saeta corruerint Abraham nempe illuc descendit, sed tamen ad ingressum uitio ' eius,idolorum minime cultura quieuit. Moyses illic natus est, neque ramen sese uere impietas,cultusque sacrilegus destitit. Quis testimonio scripturae manus ac pedes perfossus asi eritur,aut in ligno pependisse, ac pro salute omnium in cruce fuisse consummatus Abraham enim lectulo decubans sancto in nequie
uit,lsaachlacob, extensis pedibus, ec ipsi moriuntur in lectulo. Moyses 5cob. θ ἡ Θ aron in monte desecerunt. Dauid domi obiit, nullas a populis passus insidi- ,. in oris, as. Etsi enim inquisitus a Saul fuit,illaesus tamen Deo protegente seruatus est. patriam Esaias sectus quidem est,sed non in ligno suspesus. Hieremias iniuriis affectus, ta h. est,non tanaria cruce damnatus interi jt.Ezechiel passus est, non pro salute popuis morius li,sed qui aduersus populum sutura fgnaret. Deinde hi cdm paterentur,homse
sunt. nes erant, nullo caeteris natura dissimiles. Qui ver3 perscripturas significaban. tur, pro omnium salute passurus, non homo simpliciter, sed vita omnium di ibia j, - citur,&per naturam hominibus similis. Videbitis enim, inquit, vitam secini a eon- mnium pendentem coram oculis vestris, & generationem eius quis enarrabiter v Nam si quis superiora repetens quaerat,inueniet per singulos sanctos,quis v defuerit,ubique sit natus.Eius ver3,qui vita est,generationem esse inenarrabilem scripturae diuinae significant. Quis ergo est,de quo saneis liters loquuntur ut quis eius merita de quo prophetae tanta denuncient: At illus nemo in scri piuti.
122쪽
pturis inuenitur,nisi communis saluator omnium Deus, Verbum dominus noster Iesus Christus. Hic ein qui natus o virgine, di homo in terris visus, inenatorabilem habet secundum carnem generationem. Nem enim est, qui possit eius secundum carnem se patrem dicere,cam ipsius corpus non ex vim,sed ex virgine sit sola procreatum. emadmodum ergo David Moysi, patriarcharumvreliquorum patres retexere per generationem seriem possumus, ita saluatoris secundum carnem generationem,ex viro enarrare,nemo est qui possit. Hic igi Ni sutis, titu est,qui stellam signare fecit corpoream natiuitatem suam. Oportebat enim, Christi ea ut quod decocto deicenderat verbum, coelesti quoque signaretur indicio. πω uς i d rdiensis ex utero creaturae omnium rex, aperte toto terrarum orbe uosceretur.
Denique in Iud natum, ex Perside supplices adorate venerunt viri. Hic est qui oc antequam nasceretur in carne, contra aduersarias potestates victori am coepit, trophaeaque aduersus idololatriam tulit. Omnes igitur ex gentibus dique confluentes, adiurata consuetudine patria, di impio idolorum cuseiu in Christo spem ponunt, esque seipsos deuouerunt. Id autem quotidi no experimento haurire oculis licet. Nunquam enim alias Aegyptiorum qui euit impietas, nisi cam Dominus omnium corpore illuc descendit, ac si nube deuec us, profligatisque errore idolorum, omnes ad se, di per se ad patrem transtulit. Hie est crucifixus Deus nosteri sole teste oc creatura omni, elatae mhi impias iniecere manus,cuius morte salus omnibus quaesita,& creatura omnis redempta est. Hic est omnium uita, qui quasi ovis pro salute omnium tr . didit in mortem corpus suum, licet id ludaei credere abnuant. Quibus, si satis ista non sunt,uel ex aliis quae apud eos itidem leguntur feris eloquiis credant. De quo enim dicunt prophetae: Manifestus factus sum non quaerentibus me. inuentlisque ab his,qui non interrogabant me. Dixi, ecce sum genti, qui non
inuocauerunt nom en meum,e Pandi manus meas ad populum non credetemec contradicentem. Quis ergo est, qui manifestus factus est,ut Iudaeos percon temur Nam siquidem propheta est,dicant quando delituerit, inpostea man festariis sit: Quis autem hic Propheta est, qui ex abditis manifestus apparuit, manusque suas expandit in cruce c iustorum prosect 3 nemo, solus itaque Dei filius est. Qui cam sit incorporalis per naturam, propter nos apparuit in carne visibilis,ac pro salute nostra passus est. At vero sine istud quidem illis
sufficit, vel ex aliis admoneantur tam aperte veritati non reluctari. Ait enim scriptura t Confortamini manus remissae, ec genua resoluta roboramini. qui pusillo animo estis, exhortamini, consortamini, nolite timere, ecce Deus
noster. iudicium retribuit, ipse veniet ec salvabit nos, tunc aperientur oculi cecorum, & aures surdorum audient. Tunc saliet claudus quasi ceruus, Bediserta erit lingua mutorinQuid igitur 5c de hoc dicere possunt An ad id quo que contra obsistere audebunt r Prophetia nempe Deum aduenire denunci
at, signaque, &aduentus eius tempus insinuat, tune enim fore,v t aspiciant ea ci,claudi ambulent,audiant surdi,mutorumque lingua soluatur, cum aduene 'signam
xit Dominus praedicant. QMando igitur in lirael haec facta sunt signa, aut .hi in Iudaea tale aliquid contigit, dicant Leprosus mundatus est Naaman, sed suf- Chfistumdus minime audiuit, neque claudus ambulauit. Mortuum suscitauit Helias, quae nemo Helisaeus similiter, sed caecus a natiuitate non vidit. Magnum quidem ite .era xiv i uest suscitare mortuum Mon tamen huiusinod quale est patratum a saluatorem ainculum. Nam profecto scriptura,quae suscitatum mortuum retulit,leprosumo mundatum, si claudum ambulare contigisset, caecumque respicere, id dic re non omisisset. Quia vero ista non retulit, constat ea , neque prius facta
Disse. Qitando igitur limesacia sua nisiciam ipseDeus. Uci verbum in carne
123쪽
id homines venit. Quando enim aduenit ille, tunc ambulauerunt claudi. mutulocuti sunt, α surdi audierunt,caecit anatiuitate viderunt. idcirco enim oc tu
, t lign/ videlites,inqui nunquam alias hic facta compererunt . admiratira RςV0nQ uditum, quoniam aper siquis oculos caeci nati: Nisi his L pQmet lac equicquam. Sed Drsitan &ipsi aduersus tam
aperta relissere,ec contraire non valentes,non quidem scripta nexabui, sed ex are te isti,nondum qi Dei verbum aduenisse adseuerabunt.Hoc enim ultro citrou iactare non des nunt.Neque erubescunt aduersus apertam veritatem es: πω ἐς 'dihi I euidentius,quam de caeteris conuincendi sunt,non
a nobis,verum a sapientissimo Daniele, qui ecprasens tempus, di diuinum LN uatorιs predicauit aduent ,dicens:Septuaginta hebdomadae abbreuia te sunt uperpopulum tuum,& ciuitatem sanctam,υt consummatur peccatum. 8c signetur peccatum,& deleatur iniustitia,&propinetur iniquitas bducaturini
luem, S uu sermonisn discematur disdificeturHierusalem. Isque ad Christum ducem forassi in caeteris qualetri, inquam,occasionem in uenire possunt,& in futurum tempus di Terre,quae scripta sunt. Quid autem adlisc dicere,aut contra aspicere audebunt,ubi& Christus signante exprimitur ecvngitur,non homo simpliciter, sed sanctus sanctorum et Iedescribitur &υμ reliqui.Ad liscilli qui uncti sunt,homines sancti vocabantur,non saneti sanetorum.At ver3,sii ob iciant captiuitatemAc per eam Hierusalem non stare contendant,quid de prophetis qucque dicturi sunt Nam c d molim populus in Babin I
Haggsus,di Zacharias. Fabulosa igitur Iudaei prosequuntur, di adesse modo
hi auri, Dirco ignum enim euidens,magnum aduentus sui indicium est. iam non stareia venisse. Hierusalem,nec prophetiam ex ludsis exurgere,neque visionem eis reuelari, dc iusti Isime id quidem.Namcdmis qui significabatur aduenerit, qui υltra
pus est umbriscidcirco enim ocillita m diu prophetabant,donec venit ipsa iusti qui Lun or m peccata redimeret. ideo & Hierusalem diutius constitit.υς illic se prius ad veritatis typos exercerent. Merit ditam praesente sancto sanct rum ignata est visio dc prophetia,ludaeorumet desiit regnum. Tam diu enim
apud eos uncti sunt reges, quoad sanctus sanctorum ungeretur. Moyses quoui ad illum usque perseueraturum regnum Iudaeorum praedicens, ain Non defici eri rinceps ex luda,&dux de Demoribus eius,donec veniat cui repostili est de sepse erit expectatio gentium.Vnde ec saluator ipse clamabat: Lex&Prophetae usq; ad Ioannem prophetarunt. Siquidem igitur apud ludaeos nunc aut regns' aut pr. ophetia,aut visio,rceiὸ forsitan Christum inficiantur venisse. Sin autem, ud ii ii nibu ho xim penes eos inuenitur, clausal iam 5c signata sunt omnia, capta elusereo ritica tas,incensum templum, quid in id prie uaricationis impietatim profluunt vecta. cum facta omnia cernansiliorum autorem Christum Dei filium nestent Curgentiles idola deserere cper Christum in Deum Israel sperare cernentes, abnegenteum qui deradice lesse secudum carnem iam natus est, Christum Nam si quidem Deum alium gentes adorarent, quam Deum Abraham, inac,Iacob remoti sinon iniuria occasiones obtenderenunegarentia aduertisse Deum. Porrasi eum
124쪽
DE INCARNATIONE TE I. LIB. I. 3γ
A si eum, qui Moysi tradidit leges,&Abrahae promissiones dedit, cuius verbum
spreuere Iudaei,hunc gentes colunt Deum,cur non agnoscunt imo cur sponte despiciunt. auertunt oculos ne videant eum,quem scripturae prophetabant, illuxisse orbi,ato apparuisse corporeum,sicut sanctae liter continent: Dominus Deus apparuit nobis.Et rursus:Misit verbum suum di sanauit eos. Et iterum: Non legatus,non angelus,sed ipse dominus saluauit eos. Idem verὁ serme patiuntur,ac si quis mente captus,terram illustrari sole cerneret, eius illustrationis autorem solem denegaret. Quid enim amplius is habet,qui ab eis expectatur, cdm venerit iacere: Vocare gentes At iam vocatae sunt. Finem prophetiae ac voetis, regno,Visionique imponere hoc item iactum ei L Idolorum prophanos, impi- gentium,
oso cultus arguere Et hoc iampridem ille admirabili diuinat virtute oper tus est. An ver3 destruere mortem cinuicta quidem illa est, penitu deleta. Quid ergo restat faciendum,quod Christum iacere oportuit, quidve impleo dum reliquum est,ut Iudaei suam perfidiam tueri possSint Si enim,uti nunc ce inmus,neque regnum,neque prophetia, nMue sacrificium, neque visio apud eos est,omnisq; orbis Dei agnitione plenus est, omissaq; impietate gentiles ad Deum Abraham, pe verbum dominum nostrum lesum Christum tota fide confugiunt,constat profecto quantumlibet illi impudetes sint aduenisse Chrisium, ipsu mque omnes suo illustrasse lumine, ac de patre suo veritatem docui sese, rectiussim amis doctrinam tradidisse mundo. His igitur de huiusmodi plurismis de scripturis sanctis Iudaeos arguere,& conuincere Possumus. Gentiles ve- G Milia xis quis non summe admiretur, ea ridentes, quae minime sunt irridenda, at et in error eo suo errore perdurantes,quo ligna dilapides pro Deo miserabili caecitateven irvi in rantur Verum cum sit veritatis ratio, ec causa probationibus non inserenda,
age hos quoque probabilibus rationibus, his quoque nobis maximὰ conspicu-u is confutare studeamus. Quid oro inepturin,quid risu dignum apud nos est Anquod verbum apparuisse dicimus carne vestitum Atqui hoc θc ipsi iustissime Luctum confitebuntur,siquidem fuerint studiosi veritatis. Nempe enim si Dei verbum esse negant,stulte omnino irrident, quod ignoranti Sia item verbum Deum esse confitentur,eum mundi principem, in quo pater cuncta creauit, huius prouidentia illustrari revivificari,di esse omnia, ipsum s super cuncta regnare,ut ex prouidentiae operibus ipse noscatur,oc per ipsum pater, perquam
sane inepte contra se risum,dum nesciunt, mouent. Mundum hunc magnum
corpus esse aiunt gentilium sapientes,vertissime id quidem,videmus enim iis eiusq; patres nostris ingerunt se sensibus. Si igitur in mundo, quod corpus non negant,Dei verbum est,cunctaque ipsius simul ac singula peruagatur,quid aut mirum,aut incongruum dicimus, si hominem quoo ipsum subiisse sateamur
Nam si omnino indignum p plant,ipsum in corpore apparuisse, indignum dis si a.
cant,& hanc omnem mundi machinam perlustrare, di omnia sua prouidentia bustai Gmouere at* moderare. Corpus enim & hoc totum est. Si autem mundum ab appariti se
1 perlustrari,& in toto nosci ipsum decet profecto oc in humano ipsum appa- T '
rere corpore,idi ab eo illustrari,atque ad operandum excitari non indecens Oxit. Pars enim totius, ipsaq; non vilis,genus humanum est. Et si partem sestrumentum eius fieri d notionem deitatis mortalibus insinuandam,indecens est, ineptissimum erit. 5 per totum ipsum insinuari Deum. Sicut enim cum totum
corpus ab homine agatur di illum etiar iquis indignum dicat, etiam in digito pedis hominis esse virtutem stultissimus habetur,quippe qui in toto ipsum esse ec operari sateatur in parte denegenita di qui satetur oc credit Deum, Dei ver hum in toto esse cunctatis ab eo re illustrari ae moueri, non didignum aibitrabi
125쪽
Sex non existentibus conditum genus humanum,idcirco indecenteo nos a serere putant humanum ad homines saluatoris aduentum, ipsum hac ratione acreatura quoquς omnium deturbabunt. Et ipsa enim ex nihilo per verbum, ut esset, condita est. Si autem cum sit sacta creatura, indignum non est, in ea es. verbum, ne in homine quidem esse indignum erit.Nam quaecunque de toto cogitaueris,ea de parte quom intelligas aecesse est. Pars autem totius,ut dixi,oc homo est, igitur in homine esse verbum, nulla ratione indignum est, omnia r ab ipso di in ipso agi oc moueri, atque viuere,sicuti ipserum etiam sciaptores dicunt,quia in ipso vivimus,movemur,di sumus. Quid ergo risu digna dicimus,si in quo est verbum, eo ad demonstrationem sui, acsi instrumento utitur: Nam si in illo non esset, uti profecto ipso nequiuisset. Si autem,ut a te iam dedimus,in toto,di in singulis est,quid mirum aut incredibile dicimus, si verbum in his, in quibus est,seipsum manifestare sat eam uri Quemadmoda in viribus suis,totus in singulis at 3 omnibus praesens,iuauiteri disponens omnia, si per solem,aut lunam,aut cccii , aut terram veni siet, aut aquam, nullus ipsum incongrue voce usum esse dixisset,& se,ac patrem suum intimasse, cdm simul contineret omnia Atque in omnibus, ita di in ipsa parte esset, ac seipsum inuisibiliter panderet, ita neque dici indignum potest, si eum disponat omnia, cunctsque vivificet fel per homines notum fieri voluerit,instrumento hum Anta his ni corpori , ad manis stationem veritatis, patrisque cognitionem, uti summa nido. pietare volueriti Pars quippe totius,ut supra iam diximus, oc homo est. Et sicuti mens dmin toto diffusa sit homine, ex parte tamen corporis,id est, lingua, signatur.Neque tamen ideo quisquam mentis substantiam dicit imminui. ita ec verbum,cum per omnia sit, indignum aut indecens minimὸ videri debet, si humano uti voluerit,adre ac patrem indisandum,instrumento,Nam si,ut iam diximus,indecensin corporis uti instrumento, indecenserit ipsum di in toto esse. Quod si obficiant,cur non per alias prastantiores creaturae partes appare revoluerit μpulchriore initi umento,sole scilicet ut luna,aut stellis,vel aeth
CRUR hq re aut igni uti, sed tantum homine. Sciant dominum non Ostentandi, sed coa uis is randi ac docendi homines gratia venisse. Ostentantis nanque erat apparere soalia qua - lum, praesentesque virtute ac maiestate terrere. Curantis vred ac docentis Mi et tu non modδ aduenire, veri, m indigentium commodis vulstaisque prospicere.,4 DE ' Atque ita ut hi qui patiuntur,serre possunt,se praebere visibilem,ne si se ad pati
voluerit. entium non cohibeat modum,perturbet opis egentes, inutilissu illis sit adue tus Dei. Nulla igitur creaturae pars, a diuina cognitione deuiauerat,nisi solus homo,videlicet non sol,non lum,non coelum,non sidera,non aqua,non aether,s os immutauerunt ordines,sed omnia opificem ac regem suum Deu verbu agnoscentiaret sunt condita,permanent,soli homines auersi a vero,ia quae non erant,
sibi pro veritate finxere,diuinosu honores daemonibus,ato hominibus in lapidibus ac lignis, stulti a menteso detulerunt. Vndeno immerito,qubnia Dei bonitate indignu erat,tantam operis sui non curare iactura, com nequiret homi item sibi a nes in tota mundi machina gubernantem ac regentem cuncta cognoscere, par
Deo datu tem totius assumens sibi, corporis scilicet humani instrumentum illud prscipuer μ subint Vt qui ase non poterant in toto cognoscere, vel in parte, illis se noscibilem faceret .Et quoniam in inuisbilem ipsius virtutem intendere non valebat, vel ex sibi s milibus cogitare ipsum atque intelligere possent homines. ippe per conditionis suae corpus,eiusque diuina opera, celerius atque vicinius ipsius nosse poterant patrem,cam animaduerterent,non humana, sed diuina esse Ratione. Perari in ab eo gererentur in carne. Sin ver6 iuxta illos indignum fuit verba Mς ληρη, per opera corporis nosci indignum ii cm si x ipsum ex operibur creatum toti agnosci
126쪽
DE TNCARNATIONE VERBI. LIB. I. 3
A dignosci. Sicut em cani sit in creatura,nil habet cum creatura commune, sed ni gis omnia virtuti ipsius potentiaeet comunican ita oc corporis instrumeto ut
nihil ipsius inquinationis attraxit, sed ipsum potius saniaficauit corpus. Si essi Plato ille apud gentiles admirabilis ac summus it genitorem mundi Deum Mundo cum is lamiaelari fluctibus cerneret ac periclitari, in locu dissimilitudini, Vera ' 'βgereonsidentem gubernacialis anime, tulisse opem,&emendasse peccata omia darquid iam nos incredibile dicimus,si oberrante humano genere,Dei verbum illi insedisse, hominemet apparuisse adseramus,ut iactatum fluctibus sua guberna tione ac benignitate seruaretur.At fortassὰ pudore consentient, dicet tamen o portuille Deum,cum saluare homines Ec erudire decerneret,id solo nutu perficere. Neli lius verbum debuisse corpus attingere, sicuti oc pride fecerat, cum ex non existentibus conderet omnia. Sed hanc illorum obiectionem hac ratio ne refellimus.Olim quidemcdm nihil unu esset, ad creanda omnia,nutu solo aevoluntate opus erat. Ubi ver3 factus est homo, exegit j necessitas, non ea quae non erant,sed quae iam fuerant creata, curare,debuit saluator ec medicus, in his apparere,quae iuerant condit utre quae iam erant sacta,curaret. Factus autem Creatatuerat homo,ideo θc humano instrumeto usus est corpore. Quonam vera m suntor sedo alio praebere se visibile debuit verbum,cam uti instrumeto decerneret ut i' 'μ μ unde hoe oportuit sumere,nisi ex his,quae iam suerant condita eran tin ipsius dis ἐκ Viti nati initate seruanda Nemenim,quae non erant, salute indigebant, ut solo aetere voluntata praecepto sufficeret. Sed homo,qui iam coditus,incorruptionem mortemd. de iη x p
fluxerat. Quocirca rediissime omnino humano instrumento Qti instituit se, in 'n' omnia Dei explicuit verbum. Et hoc praeterea sciendum,l semel inuee a corru poris ad-ptio non extra corpus erat,sed ipsi po tissimum accesserat corpori,erato necessa ψ rium, vitam illi pro corruptione succedere. Vt sicuti in corpore coluerat morsita in ipso θc vita contingeret. Si enim exterius erat corporis mors, extrinsecus vita quoq; illi accedere debuit. Porr3, si corporicongressa mors,studoe, comploma superauerat necessari δ&vita debuit congredi corpori, ut corpus vita vestis xet,morte ml deiiceret. Ad haec, si extra corpus, oc non in ipso fieret verbum
mors quidem ab eo natur ali potestate vinceretur. Quippe qui vitae nequiret o sistere,nihilo minus tamen permaneret in corpore semel inuecta corruptio. Is circo necessarid omnino siluator induit corpus,ut vitae connexum non lanxquas mortale permaneret in morte,sed ut iam immortalitate vestitum per resurrectionis gloriam immortale permaneret. Nam quod erat semel corruptione in dutum nunquam profectδ resurgeret, nisi indueret vitam. Praeterea mors ipsa
per se,nisi in corpore apparere non posset, ideoq; induit coipus,ut inuentam in corpore mortem aboleret. inra enim ratione se dominus ostenderet vitam,nisi Dquod mortale inuenerat,vivificaret Quemadmodum stipula cam ab igne cor ripitur, si quis a b ea ignis arceat impetum, permanet nihilo minus stipula, i ni' expauescit naturaliter minas,st quo solet absumi. ter v m,si quis stipulam
multo illiniat amiantho,quod ignis impetum eludere sertur,non ignem nutrit stipula contraria υi subnixa amiant hi. Pari ratione 5c de corpore,ec de morte dixerimus.Si enim solo iussu ab illo est et prohibita mors, esset tamen rursus cose Hrptibile ali mortale iuxta rationem corporum,quod uti ne fieret, incorporale Dei induit verbum lcv ideo iam nec mortem, nec corruptionem pertimescit, cum sit indutum vita,omnium in illo corruptione deleta. Pleno igitur rationis ordine, Dei verbum corpus adsumpsit,humano instrumen to uti voluit, ut oc vivificaret corpus,& sicut in creatura per opera noscitur, ita di in homine opera retur, ac per id vbsque notesceret, nihil sua diuinitate&scientia vacuum reli
queas. Rursusq; enim priora repetens, dicam: Idcirco saluator hoc fecit , sicut
127쪽
homines tantum intuetur, animaduertit per opera Dei in hominibus incorporalem vim,agnoscItque hunc solum Deum,Dei et verbum esse. Sive daemoneso: mira irationitus, videt ab ipso illos effugari,illorumque dominum iudieat. Soluta i suo ue ad aquam deuolutus,lapius causa Deum existimat,sicut Aegyptii, qui illammonium colunt,hanc ab illo immutari considerat, agnoscitet dominum illius esse condis s. dii torem.Siue ad inferos lapsus,illic heroas miratur ut deos,huius resurrectionem atque aduersus mortem vi storiam cognitam, reputat Christiam soIum veram esse dominum ac Deum.Omnes quippe creaturae partes attigit dominus, omnioque liberauit. Atque t Paulus ait: Principatus ac potestates exuit, ec eas ira cruce triumphauit,nequis iam falli ac decipi possit,sed ubique verum Dei inu niat verbum . ita enim undique conclusus homo, & ubique in coelo, in insono., i in homine, in terra verbi deitatem lucere conspiciens, non iam de Deo sallitur. sed hunc adorat solum,ac per ipsum rite pa trem agnoscit. His gentiles quoque probabilibus rationibus vi sti sorte acquiescent.Sinautem minus ea sibi sumere existimant, et ex his quae ante oculos omnium apparent, eorum quae dic mus, eliciant fidem. Iando enim idolorum cultum deserere homines coeperant nisi ex quo salutare Dei verbum illuxit terris,di hominem induit Qua do apud gentiles falsa ubique vaticinia,deorum conticuere responsi,nisi cum sc mundo saluator ostendit Quando hi,qui apud poetas dii heroeset dirutur, ho mines suisse mortales deprehensi sunt,nisi ex quo dominus trophaeum retulit mortis,ci quod acceperat corpus, incorruptum seruauit, illud a mortuis exemtam Quando item daemonum sallacia, insanisiqne contempta est,nisi cum Dei rivistus verbum,&horum,ec omnium dominus mortalium, infirma miseratus Um . ., pparuit Quando m giae pr.estigiosa ars atque do strina,calcari ubique coepta, postri uι- nisi quum diuina verbi apparitio insinuata est mundo mando denique gen-gia. imagi etilium sapientia stultasa ta est,nis cum vera Dei sapientia sese terris apparuiteibbi. . ' Dudum enim orbis omnis,omnis placus,sai ue daemonum cultura tenebaeusium ti tu nihil aliud quam simulacra deos homines putabant. At nunc per omnem 'tilla vati- orbem idolorum superstitionem homines linquunt,atque ad Christum consu ia bis, giunt,Deum. ipsum adorantra, per eum etiam,quem ante non nouerant, mis irem agnoscunt.Et quod est omnino mirabile,cum sint variae ec ins nitae culis turae,iocaque singula proprium habeant Deum,nec possit is, qui apud singulos dicitur Deus, vicinos transgredi limites,ut proximos quosque se coleret ducat,vis apud suos diuinis se uatur honoribus.Nullus enim proximi cuiusque Deum veneratur sed quisque suum idolum obseruat di colit, ipsum esse omnium Deum putans.Solus Christus apud omnes unus,ec i* adoratur.Quo que deorum facere nequiuit infirmitas, ut vel vicinas nationes ad sui induceret cultum,id Christus effecit. Qui non vicinas modo regiones, sed omnem prosesus orbem suasit,υnumheundem dominum colere,oc per eum ipsius patrem venerari. Ad haec olim quidem omnia salsis vaticiniis ubique plena erant. Del phis nanque,Dodonae,Boeotia Lycia,Libya,Am plus, biri,&Pythia huturmodi miraculis cclebrabatur,erant et in admirati de&honore mortalibus. Nue vred quando praedicatio Christi innotuit mundo,conticuere omnia, nee iam valus apud eos vates,nulla surAium vaticinatio est. Αe prius quidem hominibus daemones phantasiis variis illudebant,fontes,aut flumina, aut ligna aut lapides
Praeoccupantes atque ita praesti js inanibus sellebant stultos. Vbi .eid dii, mureuelinis est saluatoris aduetu'inania horum pompa cessauit. Signo enim
omnlavbim praesens implet,ita di omnia scientia 5c sui agnitione compleret ,
ii 5c diuina scriptura testatur: Impleta est omnis terra cognitione dei. Siue eia in coetu quis iniecit,eius ordinem distin monen in miratur,siue id no valens in
128쪽
DE iNCARNATIONE VERBI. LIB. t. 33
A erucis tantum utens homo,omnes horum sallacias pellit, & antea quidem quos
poetae dicunt deos,louem,Saturnum, Apollinem, heroas mortales colebant, Θ os venerantes errabant.Vbi vero mundo saluator apparuit,illi mortales fuisse
deprehensi sunt,solus. Christus hominibus innotuit Deus verus, Deil filius. Quid autem de magia dicimus, quam illi in primis admirati sunt: Praevaluit il- pud Ree'
laquidem ante saluatoris aduentum apud Aegyptios ec Chaldaeos&Indo im. tuentem in stuporem vertit. Postea ver3 quam reuelata est vetitas, ec verbum . aricaro factum est,delectra illa penitus atque destructa est. Porro de gentili sapien- te Chram tia, philosopliorumq; magniloquentia,nilui opus esse arbitror uti rationibus nostris,cum liceat omnibus id miraculum haurire oculis. Quicdm tam multa seri P R---pserint gentilium sapientes,neq; potuerint, vel paucis vi illa ac tumore dicendi tersuadere immortalitatem,ac virtutis vitam. Solus Christus paucis lpurisque verbis, per homines simplices oc imperitos, tam innumeros per orbem i do erit hominum populos, contemnere mortem, immortalia sapere,despicere temporalia,atque ad aeterna aciem mentis intendere, nihil et aestimare terronam gloriam, molis inhiare coelestibus. Haec autem quae dicuntur a nobis, non . verba tantum sunt, sed habent ex experimento ipso veritatis testimonium. Assisnim qui vult,atque in Christi virginibus imaginem probitatis aspiciat,as miretur adolescentiam,fulgore castitatis illustrem, immortalitatis fidem in illo innumerabili martyrum gregeconspiciat.Veniat, qui harum rerum expersementa quaerit addiscere,iplius scilicet daemonum pompae, diuinationuma; fabriae,&magiae mirabilium utatur signo ridiculae,ut ipsi putant, crucis,Christum solummodo nominans,videbit per ipsum fugari mones, vaticinia 3 eontic Cere, Sc magiam Oem,omnel veneficium destrui. Quis igitur, qualis, quatus Crueis mst Christus,qui nomine suo atq; praesentia haec omnia operuitato fugauit. - ΕΠ V ii.
u lusq; praeualuit,&orbem totum doctrina sua oc praedicatione repleuit. Dicant fibi. nimium ridiculosi,di sine ullo verecundiae rubore gentiles. Nempe,si homo il- istis.le est quo pacto valuit homo omnes deorum suorum vires excedere,e6sque nihil esse,sua virtute monstrare: Sin ver 3 magum illum dicunt, qua ratione potuit magis magiae finem imponere, ius erat muneris ea magis adserere Nam siquidem homines vicisset magos,aut aduersus unum solummodo praeualuio sitae Re hunc putarentariis eminentia caeteris excelluisse. Porr3,si contra oem magiam, ipsumque magiae nomen, crux eius victoriam retulit, constat pros
Gδsaluatorem non suisse magum, quem acciti a magis aliis daemones, ut d minum fugiunt. Quis ergo iste sit dicant, qui soli irrisioni student gentiles erit fortasse daemonem Nipsum fuisse,atque ideo in tantum praeualuisse dicet, dide sum sed ita quoque ridiculi prorsus euadent. Nam superiori ratione facile conuin Christum
ci possunt. Quo enim modo daemon esse aut dici Potest, qui daemones fugate I -bisi.
Si enim daemones simpliciter pelleret, putari posset in daemonum principe con m eiie. 4rra inferiores viribus praeualere, quod Iudaei quoque illi probro objciebant. Csterum,si omnis insania d monum huius inuocatione propellitur, liquet Besn hoc errare illos,necesse ut putant daemonem dominum nostrum Iesum Chrisum. Igitur si neque homo solum, neque magus, neque daemon aliquis saluseeor est, sed omnia insuper poetarum figmenta, omnemque daemonum Pompam,se gentilium sapientiam diuinitate sua pressit atque destruxit,constat pro lecto oc apud omnes pro consessio habetur, hunc vere Dei filium, verbumque ec sapientiam, ac virtutem patris esse. Idcirco ne humana quidem sunt ipsius opera, sed super hominem, Desque revera esse noscuntur. Qu3d quum ex re-hus ipsis, tum ex hominum collatione cognoscimus.Quis em ex omnibus,qvi
unquam tuere mortalibus, ex virgine sola sibi corpus Mecit: Quis unquam
129쪽
hominum eiusmodi curauit morbos inualis communis omnium DomInuae πQuis id, quod per naturam deerat, reddidit, di a natiuitate caeco restituit IOHeseulapi men e Aesculapius apud eos diuinis honoribus colitur , qui medicinae arier Τὸ his claruerit, herbarumque viribus aduersus incommoda corporis si usus,quum arae elam non ipse eas ex humo produxerit, sed naturali arte adinvenerit, sed ista quia si pro Dς momenti habent, si Saluatoris comparentur operibus Ille enim non vul- -h' ' ' curauit . sed naturam effinxit, corpusque restituit. Hercules apud eos doratur ut Deus, qui aduersus aequales homines pugnando praeualuit, sinrsisque dolisa arte peremit. Quid hac ad ea ,quae a Saluatore patrata sunt: Morbos enim ille, ac daemones, di mortem ipsam ab hominibus repulit. Libero patri cultum illi exhibent, qui ebrietatis magister hominibus fueriti Saluator noster Dominus castitatis ac frugalitatis praeceptor, irridetur ab eis. . Sed sunt sane ista illorum opera , quid ad reliqua ipsius diuinitatis insigni
Quonam quaeso moriente homine obscuratus est sol, terraque commota E ce quam multimodd moriuntur homines,& hactenus mortui sunt, quando Quae si aliquod in eis eiusmodi miraculum contigit c Atque, ut ea mi ista faciam, quae, suis si Per corpus effecit, dira memorem, quae post ipsius resurrectionem corporisone eorpo sunt facta miracula. Cuius unquam hominum doctrina a finibus ad fines ter seu 2 Q rae, per omnes una eademque propagatione praeualuit, ut per orbem uniuese
'i - μ/-- sum ipsius religio, cultusque manaret: Aut si homo, iuxta illos CH R STVS est, di non Dei verbum, cur ab eorum diis prohibitus non est, s am ubique propagare culturam , illorumque per sua decreta quorum cunque loca destruerec Verbum enim ipso aduentu suo atque doctrina , pr Iliano cultui finem indixit, omnemque daemonum salaciam omnino peGundedit. Plurimi eatenus fuerant reges, mulisque trianni, apud Chalda
os, Aegyptios, Sindos, sapientes di magi suis e traduntur. Quis unquam Driorum non dico post mortem, sed vivus adhuc, orbem totum doctrina sua implere praeualuit, tantamque multitudinem a simulacrorum vana super rione conuertere, quantam Saluator noster ad se, ab idolis transtialite Uent
Iium philosophi verborum vi, ae dicendi arte instructi complura scripsere. quid ergo omnis horum lis, si cruci CHRISTl conseratur, appareat rVix benim illi paucis, quoad vixere, argariis suis persuadere potuerunt, sed quod rosse videbantur, admittebant, dum di secum ipsi dissiderent, di aduersum
se inuicem perpetua dimicatione contenderent. At contra, Dei verbum m
Aimo profectd miraculo, nudis, apertisque dictionibus docens, sapientism mos illos, di dicendi acrimonia pollentes obtriuit, illorumque inuenta de struxit cunctos ad se attrahens, α ecclesias suas selici semper incremento multiplicans. Quis illud satis digne miretur, qui ut homo degustata morte, si
Pientum illam magniloquentiam, in deorum suorum laudes pertonantem, tanta facilitate compescuit, inanissimcmque monstrauit Cuius enim unquam mors daemones expuIit Cuius, inquam, mortem daemones, ut Christi,t inuerunte Vbi enim Saluatoris nomen edicitur, inde daemonia fugantur minia. uis unquam animarum perturbationes tanta autoritate sedauit ac suis
Dulit, ut nequitiae libidinis deditos, castimoniae studere, homicidas abiicere gladios& qui an ea suerant timidi , sortes iuberet re constantes euadere e Quis
unquam barbaras antea, serocissim sisque nationes,naturalem seritatem ac vesaniam ponere, pacemque sect ripersuast,nisi fidesChristi,crucis*signaculum eQuis alius immortalitatis fidem ita insinuauit hominibus, ut crux illa ven
.abilis Christi , corporisque ipsus resurrectio Nempe gentiles quamlibet me stiri omnia soliu, Mum tamen deorum suorum resurrectionem auct
130쪽
A sintsingere, id penitus conspicari non valentes, an post mortem possἰt esse se
terum corpus. Qua in re illos quisque non ingrate suscipiat, quia ita sentien- qi. . . io,& imbecillitatem diis suis applicaram, oc Christo concessere potentiam, ut uti, virgi eo quoque apud omnes Dei illius esse noscatur. Qiris unquam hominum, nitate ser aut invita,vel post mortem,uirginitatem seruare homines docuit, ea mkvirtu- v 'Item purauit esse possibilem Atqui saluator noster, dc rex omnium Christus, vim ita humanis affectibus insinuavit, ut&impubes pueri hanc tantae excellantiae virtutem sponte gestiant tota animi alacritate profiteri. Quis unquam tantum terrarum peragrare potuit,& Scythas, Persas, Armenios, Gothos, ecqui .ltra oceanum,& Hyrcaniam est e dicuntur, Aegyptios quoque ec Chaldaeos penetrare,gentes magicae in primis deditas, di ultra quam dici possit, superstitiosas ac singulariter ieras, oc de virtute, de pudicitia, versique religione,
contra simulacrorum cultum praedicare, ut omnium dominus, ec Dei virtus Christus lesus dominus nosterimit non modo per Apostolos suos praedica uit, .eram feros illorum induxit animos,deposita seritate, deserere primos de cs, ipsumque cognoscere Patrem, Deum per ipsum, cicum ipso venerari. tim enim deorum suorum cultibus gentiles ac barbari dediti ad uersum se inuiscem bella gerebant, di contra propinquos immanes crant, nec poterat qui 'seam, aut terras, aut maria transire, nisi gladiis armasset manus, pro inexorab Leontra se inuicem pugna,omneque illis vitae institutum per arma transibat,ecerat illis pro baculo omnsque adminiculo gladius. Cumque, ut praedixi, seruis vent idolis, daemoniisque litarent,nihil tamen ex illa superstitione ruingenitae feritatis emendationem profecere.Vbi verδ ad Claristi disciplinam eontulere, tunc iam mirabiliter proiecto mutati, compuncti et animo, deposita immani late caedium, non iam bella tractam an im is, sed pacifica sunt illis omnis, amicita tissmque eccharitatem ad omnes totis affectibus seruant. Quis ergo haec fecit. aut quis alternis feroces odiis in pace coniunxit, nisἰ filius dilectus patris, cominum que seruator, ac dominus omnium Christus Iesus, qui omnia pro nostra salute sustinuit e Fuerant olim ista praedicta, di de pace, quam ille mort libus contulit, scriptura signauerat, dicensi Concident gladios suos in ara tra. 8c lanceas suas in falces, non accipiet gens contra gentem gladium, nee liscent υltra bellare. Eius prosectd prophetiae sdem licet haurire oculis. Nam modo quoque barbari ingenita seritate, quamdiu idolis immolant, aduersum se inuicem feruntur insania, nec sine gladio, vel unam horam manere patium . Eur. Ubi verδ doctrinam perceperint Christi, continuo omisso bellandi si cito, ad a griculturam se conuertunt, di manus, quas olim armare ferro consu Nerant, innocuas gaudentad studium orationis expandere, ac pro bello,quod contra se inustem conserebant, iam aduersus diabolum, ac daemones arma corripiunt, eosque castitate ac virtute animi debellare nituntur. Est autem hoc paternae deitatis indicium, quod ab eo id didicerint homines, quod ab idolis nequiuerant discere . Est item daemonum atque idolorum infirmitatis singulare documentum,haud enim imbecillitatis suae ignari daemones,idcirco homines aduersum se inuicem pugnare suadebant, ne si mutua contentione desisterent, aduersus daemones bella consuescerent. Denique Christi discipuli minime aduersum se pugnant , aduersus daemones moribus virtusisque actibus dimicant,ill6sque persequentes, rum principi diabolo illudunt, ut in ' adolescentiae seruore pudicitiam, in tentationibus patientiam, in laboribus t Discipulaterantiam perferant iniuriis affecti taceant,nudatique rebus suis pro nihilo docant. Quodque mirabilius est, contemnant mortem 5c Christi martyres santi
At ut unum illius diuinitatis praecipuum iudicium dicam. Quis unquam da