장음표시 사용
111쪽
tua. in per substantiam est,in omnibus autem potestate diffunditur, disponens omnis GHilianasii ec in omnibus suam prouidentiam explicans, di seorsum singula, & simul unisi cuncta. uersa viviscans,contineias somnia,cum ipsum a nullo contaneatur, sed in solos patre,totum in toto, ita & in humano corpore constitutum, ipsum quiuis,cans,meri id etiam uiuificabat uniuersa,& in omnibus,& extra omnia erat. Macum esset in corpore, per opera diuina noscebatur,neque ex effecitii operum dς Animae os litescere poterat. Nam ut animae quidem officium est,ea ctiam quae sunt extrah i- corpus, cogitatione perspicere, non tamen extra proprium corpus operari tua que ab eo longe sunt,sua mouere praesentia.Neque enim homo cum longinqua ac remota quaeq; mente pertra fiat, ea iam etiam mouet ac transfert,nec si domi sedeat qui soccoetellia cogitet, iam etiam agitat solem, coelumi conuertit, sea cernit ea quidem moueri, ut sunt condita,non tame haec ipse valetoperari. Non ergo tale est in homine suscepto Dei verbum,neque enim colligatum erat cor in Deus est pori,sed corpus ipsum continebat,ut 5c in ipso una di in omnibus esset,ec extra ae Aisa' omnia exilieret,ec in sinu Patris accumberet. Quodq; excedit omnem admiraomi, i tionem, quas homo versabatur in terris,& ut verbum omnibus vitam ministrabat, ec ut filius cum patre,&inpatre erat. Vnde neque pariente virgine patiebatur. neque cum es et in corpore,inquinabatur Ad ipsum potius sanetinc
bat corpus Neque enim cum sit in omnibus, si omnium particeps, sed omninAp simi vitam ab ipso nutrimentum a percipiunt.Si enim di sol ab ipso conditus vobis hio ita que conspicuus,cursus sui lineam in coelo teneris,cum terrestria tangit,nullaser solem. de inquinatur,nullisq; obtegitur tenebris ed ipse potius omnia illustrat 5 m dat. Multo sane dignius sanctiissimum illud Dei verbum cuius est solo opus di famulus in corpore praesens,nulla tangi poterat labe,sed clam esset incorruptibile mortale vivificabat corpus,atque mundat. inai peccatum,inquit, non s ccit,nec inuentus est dolus in ore eius. Edm igitur edere illum ac biberesesitum, oci partu editum,theologi divine adserunt,constat, quia corpus quidem ipsum more corporis genitum diecessariis resciebatur alimentis. terum, Deus ipse . verbum praesens in corpore disponendo omnia, etiam ex his, quae in corpore essit,non hominem,sed Deum declarauit. Dicuntur autem ista de illo, quod scilicet 5c corpus,quod edere ec nasci,& pati poterat non alterius cuiuslibet Madomini suit. Nequeverdaliter, cum homo sui ius esset,de illo dici oportebat, vi corpore amictus,veritas 5c non phantasia putaretur, verum sicuti ex his agnoscebatur corporaliter prinsons, ita re ex operibu vae per corpus Deschat,filius esse Dei noscebatur.Vnde Sc ludaeos infideles clamabat, dicens: Si non facio pera patris mei, nolite credere mihi.Si autem secto,ec si mihinsi crediti ope se hiis meis credite, ut sciatis eccognoscatis,quia in me est pater,ec ego in patre. S cut enim inuisibilis existens ex creaturae operibus noscitur,sic homo factus, ocintra corporis angusta receptus, ex operibus non esse homo cognoscitur, qui istaoperatur, sed virtus Dei atque verbum. Nam proscera imperare daemoniis eosq; suae potentia verbo sugare,non humanum opus,sed diuinum est. Quis alum sanare morbos omnes alpiciens, quibus subiectum est mortalium genus, hominem iam ac non magis Deum arbitretur Leprosos enim mundabat,cla dos ambulare faciebat,surdorum aperiebat aures, illuminabat caecos, morbos que omnes ac languore Ib hominibus potestatis sua praecepto pellebat. Quμbus ex rebus, nemo tam brutus,quin illius intelligere diuinitatem posset. Qui GP u' in nam videns id restituentem, quod per naturam deerat,cacsque nati oculos apserit uiis: rientem subiecta illi non intelligat humanae iura naturae, ipsum eius autoremtione eae atque opificem esse Qui enim, quod homo a natiuitate non habuit reddidit se Vi zmς quet sine eum humanae natiuitatis esse dominum. Idcirco oc ad nos principio descen
112쪽
L destendens,corpiis sibi ex virgine finxit, ut diuinitatis suae haud exiguum om- agnosci, iribus praeberet indicium. Qui enim id sibi mirabiliter finxit, ipse aliorum quo V - ΤΟ que condi tor est. Qui sessi abso viro solo ex virgine corpus progredi cernens. ''
non reputet, qui in illo appareat,eum esse aliorum quom conditorem,opificem. ac dominum Quis aquarum immutari substantiam intuens, atq; in vinum conuerti, non agnoscat qui hoc fecit,eum esse aquarum omnium subitantiae conditorem. Idcirco enim quasi dominus pedibus calcabat mare, di veluti arida per ambulabat,ut indicium euidens dominationis suae omnibus intuentibus ex his heret. Pascens itaque ex pauculis esse tantam multitudinem, ec inter humanae cogitationis a mbigua,suae potestatis opulentiam pandes, ita ut ex panibus quinque,quinin milia hominum satiaremur,supcressetet ingens fragmentorum co-Pia, nihil se protecto aliud,quam prouidentiae totius dominum docebat. Haec Christus autem omnia rite saluatori facienda videbantur,ut quia in omnibus erat pro ui P - β γ dentia ignorata mortalibus, neq; ex conditione rerum iptius intelligebant diuis ex atra miracula,saltem ex operibus ab ipso in corpore gestis resipiscerent, ac peri- angelio 3 ipium intelligentiam paternae notionis acciperent, a lingularibus,υt praediit. per i tW 'i'. tingentem in omnia, ipsssus prouidentiam recogitantes. iis enim videns ipsi- ostenc USaduersus daemones potestatem,ipsost daemones fateri illum dominum suum,ambigere adhuc animo poterit, hunc esse Dei filium, sapientiam maleti vi tutem Ne in enim vel creaturam ipsam facere permisit, sed ingenti sand miracu-
Io. Et cum moreretur, imo de morte trophaea in ipsa cruce referret, creatura omnis eum, qui patiebatur in corpore,non esse si inpliciter hominem,sed Dei mluim,& saluatorem omnium confitebatur. Cia in enim sese averteret sol talumιnis sui subtraheret radios,quateretur humus,monte scinderentur omnes territi sunt. Porro, ad hec appensum in patibulo Christum, Deum esse clamabat, creaturam. omnem ipsius famulam metu attestati sui praesentiam domini Ita igitur Deus verbum,per opera seipsum manifestiuit hominibus. Iam ver3 tempus admonet,in finem conuersationis eius in carne vitae in clausulam dicere adigredia r & explicare,cuiusmodi fuit ipsius corporis mors,maxime cu haec sum ina sit fidei nostr ,ec de ea omnes prorsus homines iactant, yt appareat ex ea nihilo minus,quam ex caeteris Christilari Deum,ac Dei filium nosci. Causim it que aduentus eius ex parte,ut ipsi potuimus intelligere, diximus, quod scilicet
corruptibile nostrum in incorruptronem vertere,ipsius erat, non alterius m mis,qui ab initio ex non existentibus condiderat omnia. Nec poterat alius renouare in nobis abolitam peccatori imaginem Dei, nisi patris imago. Nec erat alterius mortale nostrum immortalitate donare,nisi vitae ipsius domini,scilicetn stri Iesu Christi. Nee poterat alius nos docere de patre,daemonum et euacuare' mior . culturam,nisi quod omnia disponit, verbum solius patris, verus 8c unigenitus nobis. filius.Enimuero quia&quod debebatur ab omnibus,tam reddi oportebat mo ς in xias xi scilicet,eiush rei gratia in primis aduenerat. Post eius diuinitatis operibus, Titia
stensa documenta,sacrificium iam pro omnibus obtulit,templum suum morae nciatum pro salute omnium tradens, ut omnes a reatu antiquae praeuaricationis absolueret,ac liberos faceret Met o sten deret mortis habere imperium, cum resurrectionis omnium primitia immortale proprium corpus praeberet intuendum. Et
nihil sane est,cur mireris si eadem saepe dicimus. Quod enim de Dei gratia I quimur,idcirco eundem sensiam pluribus explicare contendimus. Ne igitur aliquid videamur omittere,crimen nobis inuehatur, qui minus plene diximus. Praestat enim idem saepe repetere,prolixitatis vargui, quam ea relinquere,quae seritii necessario debuerant. Ergo corpus ipsum eiusdem substantiae commune cum caeteris, corpus quippeerachumanum.&si nouo miraculo ex virgine solai consta-
113쪽
o, contabat mortale tamen nihil discrepando a similibus moriebatur. Verbiam C
eu si ut tem in illud immoration non iam iuxta naturam corporum solui in putred otia putie nem poterat, sed inhabitatione verbi Dei corruptionis euasit iniurias conti
ά .P... ζ Q Vtrunque in eodem mirabiliter seri, ut scilicet omnium mors in domin
corpore acciperet finem,morsq; Sc corruptio per verbi pri sentiam effugaretur. Mortis enim causa mortem illum oportuit subire pro omnibus, ut quod debe hatur ab omnibus fieret. Vnde,vr praedixi,quia verbum ipsum mori possibile non erat, quippe immortale, corpus sibi, quod mori posset, adsumpsit,ut irsum quasi proprium pro omnibus immolaret,& non secus, ac si pateretur ipse pro omnibus,tuli inhaerendo euacuaret eumHui mortis habebat imperium ia
est,diabolum. Eo liberaret,qui metu mortis per omnem vitam tenebantur obnoxii. Deni communi saluatore omnium pro omnibus mortuo, non iam, ut olim secundum comminationem legis morte morimur, qui in Christo fide Ies sumus. Cessauit enim huiu smodi da m nation is elogium,s ed corruptione ce sante,& obliterata,in resurrectionis gratia iam sola corporis mortalitate disso uimur tempore,quod singulis praedestinauit Deus,ut meliore frui resurrecti nepouimus. Nam in morem seminum,qus iaciuntur in humum, non resoluti perimus,sed ut siti resurgimus,destructa per saluatoris gratiam, morte.Idcirco
mulis is nempere bea tus Paulus,resurrectionis fideiussor omnibus laetus alti oporte-
suis est hat corruptibile hoc induere incorruptionem,&mortale hoc induere immor talitatem. Cilm autem mortale hoc induerit immortalitatem, tunc set sermo: qui scriptus estiAbsorpta est mors in contentione, ubi est mors contentio tua ubi est mors stimulus tuus Cur ergo dicit quispiam, siquidem necesse erat illum pro omnibus corpus suum morti tradere,non ipsiam in homo, communi naturae lege deposuit,sed ad crucem usq; peruenit.Decebat enim corpus ipsum potius cum honore deponere,quam eiusce cum iniuria perpeti mortem Videa omus sane,quam sit haec obiectio sutilis.Nempe quod a saluatore gestum est diuinum re vera fuit,ac sua diuinitate dignissimum,pluribus ex causis. Primum quidem quod hominibus accidens mo ex naturae illis imbecillitate contigit. Cum enim diu permanere non possint,tempore dissoluuntur ac defluunt. Ideo enim illis,&morbi proueniunt fessi languore moriuntur. At verδ dominus imbecillus non est sed Dei virtus ec Dei verbum, ipsas vita rectissimὲ creditur. Siquidem igitur seorsum alicubi iuxta consuetudinem hominum depos 1llet corpus inlectulo,& ipse utique putatus esset, id ex naturae infirmitate per pellus,nihil rhabere amplius,quam homines caeteri. Quia vero re vita erat de Dei verbum,oportebat mortem pro omnibus fieri,idcirco ex ut vita quidem ac virtus, corpus in seipse roborauit. Quia vero mors fieri pro omnibus debuit. non a se,uerum ab alijs occasionem consummandi sacrificii accepiti Quia neque
tentari morbo debuit dominus,qui aliorum curauerat morbos, sed neque in mari corpus oportuit,in quo oc aliorum infirma roborabat. Cur ergo non a se , moris mortem abegit,sicuti abegerat morbum Quia eius usi corpus acceperat in tium Chri decenset erat illam pro hib ere, ne per id etiam resurrectio impediretur. Mortim tu. men praeire morbum non decuit,Vti ne infirmitas in corpore ipsus fuisse ia,umῆaui taretur.Hn vero non esuriit Esurdi sanὰ,proprietatem corporis sermans non tamen fame contabuit praesentis, serentisq; illud domini gratia. Quocirca res pro redemptione nostra mortem sub fir,corruptioni tamen non suit obnoxium.It tegrum enim res rexit,quippe quod non alteriusquam ipsius vitae corpus ratirit inquies,insidias ludeorum declinare debuerat .vi corpus suum prorsus
immortale seruaret Audiat, qui ista sentit, ec hoc suisse indecens domino.Nemcnun decebat, ut illatam ab aliis fugeret mortem,sicuti nec verbo Dei, quoa
114쪽
DE 1NCARNATIONE VERBI. LIB. ι n
p, vita erat, conueniens fuit, illam corpori suo ultro consciscere, im 3 verδ comuenientissimum fuit eamusque ad interitum persequi. Vnde rationabiliter ωmnino neque per seipsum posuit corpus, neq; ludaeorum fugit insidias, sed magis saluatorem se ac vitam ob id in primis declaravit,quia mortem ad eam poximendam toleravit,inue fiamque studuit pro omnium salute perferre. Printerea non suam ipsius,sed hominum mortem saluator consummaturus adue nerat. Vnde non sua morte, quam non habebat vita enim erat deposuit corpus,sectab hominibus illatam excepit,vi hanc admissam corpore prorsus extingueret. Ad haec rationabiliter omnino eo sine consummatum, ita colligimus.Magna in primis cura fuit domino de ea, quam facturus erat,resurrecti
ne corporea. Id quippe trophaeum de morte fuit, hanc omnibus declarare ae persuadere deletam a se corruptionem nothram,inue fiamque iam incorrupti nem corporum, cui is veluti pignus, oc futurae in omnes resurreeii Ohis indicium, incorruptum seruauit corpus suum. Siquidem igitur morbo ut id repe tam permissum suisset corpus,atque in oculis omnium a verbo destitutum,in dignum pro se lid videretur, ut qui aliorum curauerat morbos, in strumentum proprii corporis morbis tabescere sneret. Quando ensm creditus esset, aliorum sugasse infirmitates, si in eo infirmaretur,eius sanistificans templum. Aut enim ut qui morbum a se nequiuisset arcere, irrisus esset. Aut si id posse, nec fecisse iis ιere crederetur,inhumanus ec aduersus alios pillatus esset. Sin aute& absque morbo ct dolore aliquo seorsum, solusq; in angulo, aut deserto loco, aut domi, seu alibi uspiam solutum in mortem,deposuisset corpus,ac denu δ repente vivus apparens, diceret se ex mortuis resurrexisse,sabulas quidem prosequi, apud omnes putaretur, multoq; illi magis derogaretur fides, de resurrectione dicenti, cam nullus emet penitus mortis ipsus testis. Qilippe resurre Rionem praecedatu mors,necesse est,quia neque sequeretur illa, nisi ista praeiret. Quocirca si clam N absque arbitris,mors illa corporis facta fuisset, cum obscura effet mors, nullisque celebris testibus,obscura profecto,itidem& sine testimonio resurrectiosuisset. Quid autem erat causae,ut qui resurgens, resuri e Rionis miracula mo talibus praedicare aduenerat, mortem obscure Vellet admitterer Vt quid enim ruri ι ιὰ qui daemones in conspectu omnium fugarat,caecum anatiuitate videre fecerat, mones. mutarat aquas in vinum,ec caetera patrarat suae ma statis indicta,ut per ea Dei verbum crederetur,is mortale corpus coram omnibus immortale non ostenderet,invita quoq; itidem esse putaretur Quam ver3 fiduciam habuissent di sese puli de resurre stione verba faciendi, si dicere non possent, illum prius fuisse mortuum Aut quomodo fides eis habita suisset, dicentibus praeisse mortem, secutam eta resurre stionem, nisi eosipsos haberent mortis eius testes, quos cum fiducia alloquerentur Si enim Sc quando in conspeeta omnium celebris fuit ipsius mors ec resurre filo,ne sic quidem credere Pharisaei voluerunt, eos que qui viderant resurre stionem,negare illam modis omnibus cogebant,si o culte ista sae a essent, quot illi insidelitatis occasiones inuenissent c Quo autem metopatuisset mortis finis, atque vi storia, nisi prouocatam palam omnibus
mortem simque per incorruptionem corporis exinanitam comprobasset metimuero quae ab aliis obiici solent,eis quoque respondere necessario debemus. Si coram omnibus, inquiunt,mortem obire illum oportuit, vi ec resurre stioni fides haberetur, debuerat saltem gloriosam sibi aliquam excogitare mortem, mod3 ignominiam crucis effugeret. Atqui,si hoc ageret, suspitioni clam locum Christus dedisset quod non aduersus mortem omnem potentiam ha bcret, sed solum contra eam quam sibi elegisset,iaeque sane defuisset occasio, non credendae r
surrectionis. inrocirca non sibi ipsi delegit mortem. sed aliorum insidijs snt
115쪽
ctam tulit, ut quam ipsi intulerant necesse ipse aboleret. Atque in morem Gn c*luctuoris,prudentiaque re sortitudine praestantis, qui non si hiipse comparem elegit, ne formidare quempiam existimetur, sed id spectantium permit- tit arbitrio, maximeques illi inimici sint,ut eo in humum eliso,quem illi aduex e v, a sum fe-certamen elegerint, cunctis praestare credatur. Vita quoque omnium militudo. dominuSac saluator noster Christus, non sbi corporis elegit mortem, ne quas genus aliquod mortisse idasse videretur, sed quam ath, di in primis inimi ci inferebant, horrendam stillicet,utilis arbitrabantur, plenimque iniuriae ec se gnorantiae, hanc ipse in cruce suscipiens toleraret, in ipsa quoque destiucta, α. ille vita esse crederetur, oc mortis penitus euacuaretur imperium. Modo ergo insperato atq; mirabili, quam ipsi pro summa snserebant ignominia,ea contra mortem ipsam trophaeum fuit. Idcirco neque in morem ioannis caeso capite, ficti . - mortuu3 est, neque in Esaia sectus, ut 5 in morte integrasidi indiuisum suu ou. Ch ω ret corpus, di diuidere Ecclesiam Volentibus, nulla daretur occasio. Ista quμai indiui- dem illis dicta sunt, qui sibi forinsecus rationes asseruanto Porrd, si quis ex I s. ' nostris non contemi Ose, sed discendi studio inquirat, cur non alite quam cro taxes, ceconsummatus sit, audiat ec hic non aliter nobis expedisse, dominumque M. Propter nos, id in primis genus mortis Pertulisse. Nam si maledictum, quoaerat contra nos, portare ipse venerat, quomodo maledictum ipse iactus esset, nisi mortem illam, quae pro maledicto erat, excepisset c Ea ver3 crux est. Sic enim scriptum est: Maledictus omnis, qui pendet in ligno. Praeterea, si mors domini redemptio ominum est, eiusque morte medius paries maceriae soluitur , fitque vocatio gentium, quomodo nos ad se inuitaret, nis crucifixus Mete Sola enim in cruce expassis manibus quisque moritur. Idcirco meri id dominus hanc pati debuit, ec manus extendere,ut alia Iudaeos, alia gentiles attrahe ret, am bosque in seipso coniungeret. Hoc enim re ipse dixerat, significans, Dqua morte esset moriturus,omnesque redempturus. Cum exaltatus,inquit,lae
. . . . t. ro,pe Πδha d meipsum, Adlis si hostis generis nostri,diabolus e coelo lapsus.. bE. m. circa hanc aere inserius oberrati biq; daemonibus cum eo lapsis,ut per inobedi Eri debui . tiam similibus imperans,eos qui falluturillarum ministerio, imaginibus ludit, atque ad alta tendentes impedire conatur,de quo di Apostolus ait i Secundum Principem potestatis aeris huius, qui nunc operatur in filiis diffidentiae. Pr iecto e dominus idcirco volt, ut &diabolum deficeret, &mundato aere iter A stbii nobis ad c os ascendendi praepararet. Sicut ait Apostolust Per verbum, hoe
dictu nois est, per carnem suam. id vero oportebat per mortem seri . ma autem mortex ndum. nisi quae in aere seret, id est, cruce Solus enis in aere moritur, qui in crucec nsummatur,1 deo hanc merito sustinuit dominus. Sic enim exalta tus, aer Ariab omni diaboli ac daemonum incursione purgauit,dicensiVidebam satanam, quas fulgur cadentem, ascensumq ad coelos iter faciens innovavit,iuxta illude Tollite portas principes vestras,& elauamini portae aeternales. Neque em ipsum verbum aperiri sibi ianuas opus habebat,qui erat omnium dominus,aut creatori suo clausa erat creatura ulla, sed nos eo indigebamus quod ille in corpore suo ad superna prouexit. Sicut enim illud morti pro omnibus obtulit,ita per ipsum rursus viam, qu a ad coelos ascenderemus, aperuit. Fuit igitur congrua, atque conueniens pro nobis suscepta crucis mors, eiusque caulia per omnia plenar tionis innotuit, iustissimeque dεsenditur,non aliter,quam per crucem oportum se salutem cimnium fieri. Nanque nec sic obscurum se,neque intestatum in cru cedimisit,sed ex abundanti 5cereaturam autoris sui praesentiae attestari fecit templumque corporis sui, non diutius ita iacere permisit, sed ubi ex congressa
mortis mortuum ostendit, protinus die tertia illud sustitauit, trophaea atque victa
116쪽
h DE INCARNATIONE VERBI. LIB. I. u
. uinorias contra mortem referens, incorruptinonem atque immortalitatem. Poterat nempe corpus suum continuo a morte excitareri vivum rursus ostendere,sed id facere saluator noluit, ec merito quidem. Dixisset enim quispiam, ipsum penitus non fuisse mortuum , neque omnino mortem illud attigist e,si resurrectionem continuo facta morte celebrasset.Obscuraque item, & incerta maneret incorruptionis gloria, si nihil interualli rem utramque dirimeret. Vnde ut mortuum ostenderetur corpus, ta media die subiit mortem, S die
tertia a verbo excitatum est. Itaque ut mors ostenderetur in corpore, tri duo escaelo, illud excitauit. Et uti illud, postquam diutius perdurasset,mort um corruptumque penitus esset, exuscitans non ipsum, sed corpus aliud ferre crederetur.Non enim defuissent,qui ob temporis moram apparenti non crederent, praeteritaque obliuiscerentur, non vltra triduum iacere permisit, nee eos diutius protraxit, qui sore ipsius resurrectionem crebro perceperant. Sed tam recens ad huc esset in auribus eorum sermo ,-adhuc ipsorum oculi praeteritarum rerum imagines cernerent, suspensiaque essent animo, viverent
quoque illi ipsi interi ectores in ipso necis loco, ac testimonium perhiberent de morte dominici corporis, ipse Dei filius tridui interposito spatio, mortuum corpus immortale declarauit oc incorruptibile. Patusique omnibus, non imbecillitate naturae, inhabstantis verbi corpus csse mortuum, sed ut in ipso Saluatoris virtute mors aboleretur. Nam destructam quidem mortem, ec .sectoriam aduersus illam per crucem factam esse, nec iam posse aliquid, sed ensere vera prostratam, documentum prosectd magnum oc certe fides est, quod
ub omnibus Christi discipulis ipsa contemnitur, cuinctique illam calcant. Nec iam eam expauescunt, sed signo crucis N fide CHRISTI, eam quastti mortuam aspernunt. Nam olim quidem, antequam fieret diuinus ad nos Saseuatoris aduentus, erat ipsis quoque sanctis viris terribilis mors, cuiustique m rientes, acti pereuntes lugebant . ubi vero suum saluator excitauit corpus, non iam pauenda mors est, omnesque qui in Christum credunt, ipsam ut in nihilum calcant, di mori milites malunt, quam fidem Christi ab amare. Sciunt enim,quia moriendo non pereunt, sed vivunt, oc immortales per resurroistionem fiunt. At vero,qui dudum insultara i morti, diabolus, lutis eius doloribus, solus re vera mortuus perstitit.Cuius rei certum documentum est, quod antequam in Christum crederent homines,territi Iormidabant mort m. Postquam .erose ad illius fidem do strinamque conuerterunt, ita eam continunt, ut illam prompte libenterque suscipiant, testesque sint resurre 'ionis domini cae aduersus eam celebratae. Nam & paruuli adhuc per aetatem festinant mori, seque aduersus eam paratu exercitatione iugi non modJ viri, sed oc sceminae. Adeo enim infirma hieta est υt 5c muliebris ab ea seductus sexus, eam modo perinde acsi mortuam,remissamque deludit.Nam sicuti, cdm tyrannus a vero rege debellatus,manus ac pedes nexibus dederit , omnes eum transeunt, illodunt, caedentes illum,ac pertrahentes, nec iam ipsius vesaniam ac seritatem timent,vii' is regis viribus freti ita di morte superata,atque a saluatore in civice suffixa. Y pedes manusis reuincta,omnes Christi fideles ipsam traseundo cotemnunt, eam Christo attestantes irrident,illudentes ei,& ea repeltates,quae dudum contra illam scripta sunt. Vbi est mors contentio tua ubi est mors stimulus tuus An verδ exiguum hoc argumentum est, quam sit imbecilla mors, aut obscura probatio consummatae aduersus cam a Saluatore victoria: Cum Christiani pueri, 8c tenerae virgines, hanc vitam contemnunt, ec quotidie moxi meditantur. Nempe homo per naturam expauescit mortem, ocresoluti
viris sanctis mors terribilis.
117쪽
Fide Chilai de erucis signo morte pessundari.
nem corporis timet. Magno ver3 stupendoque miraculo, qui crucis induit fia udem , contemnit naturalia, di mortem Christi gratia non reformidat. Ac vel licdmigni adsit per naturam urere, si quis aliquid esse adseueret, quod illius non formidet incendium, ipsumque etiam probet infirmum , cuiusmodi dicitur apud Indos Amianthus, qui dicenti non credit, expericlaue quod dicitur vult, ea se materia, quae non uritur, inducet, medi6sque in flammarum gi hos inuectus, ignis quam sit imbecillus agnosceti Aut quomodo si quis tyrannum vinctum videre cupiat, ad victoris omnino regis prouinciam di imperi um transiens videt eum,qui fuit aliquando terribilis, imbecillum sacctum. Ita re si quis infidelis est,& post ad edillustria signa,post tam multos martyrum populos,post tantam rerum fidem, qua quotidie cernitirrideri mortem , ab his, qui Christianam militiam legitime prostentur. Adhuc tamen non dubius est, ara euacuata sit,finemque acceperit mors. Rite quidem ille admiratur magnitudi nem rei, veruntamen duritiam infidelitatis abiiciat,neque aduersus tantam se
uidentiam impudens fiat. Caeterd m, ut is qui cepit a mi anthum, agnoscit se non posse ab igne contingi, quique tyrannum virictum cernere vult, ad victo xis transit imperium, ita es qui mortis victoriam faetam esse non credi si accipiat Cliristi fidem,&ad eius magisterium traseat, videbit profecto infirmitatem mortis, di magnam aduersus eam insignemque victoriam. Complures enim.
qui ante non credentes ista ridebaiar, cum postmodum crederent, ita conte
Pserunt mortem, ut ec Christi martyres fierent. QuJd si crucis signo. mors leChristi fide pessundatur, constat sub veritatis iudicio alium non esse, qtiana Christum, qui aduersum mortem tropliaea ac victorias tulerit, ill5mque inflamari penitus fecerit. Quanquam enim prius praeualeret mors, ac per id torsebilis ellet , post aduentum tamen domini saluatoris, di ipsius corporis mortem
resurrectionemque contemnatur, ut ex eo constet, mortem ab eo, qui crucem rasub ijt, esse superatam. Sicut enim cum post nocturnas tenebras orto iam sole atque rutilante, omnis ab eo terra illustratur, dubium non est, quin sol f
sis ubique lucis suae radiis, ec sugarit tenebras, eccumsta sua luce compleuerit. Ita dc ex quo siluatoris incorpore illuxit salutaris aduentus, finisque crucis impletus est, contempta oc conculcata morte manifestum est ipsum esse saluat Tem, qui carne vestitus apparuit, mortemque destruxit, qui ec discipulis su iacontra eῆm victorias quotidie trophaeal largitur. Quis enim, si viderit homines per naturam infirmos,mortem constanter appetere, neque ipsius expaue scere corruptionem, neque descensus ad infernum formidine contrahi, sed prompto animo illam prouocare, nihllque metuendo, supplicia mortemque pro Christo fideli amplectendo constantia, eam praesenti vitae longe praefer re,aut si inspexerit viros atque mulieres , iuuenes, paruulos, virgines, ad mortem pro fide Christi subeundam, ardentiproperare constantia, quis,inqNam, si tantum mortis contemptum in sexu quolibet ec aetate cons deret, aded sit stolidus aut infidelis, quis ita excaecatus animo, quin intelligat ec reputet Christum ipsum, cui testimonium perhibent homines, singulis aduersus mortem praestare victoriam illί mque infirmari sacere in omnibus, qui illius custodi uni fidem,crucisque signo se muniunt.Nullus enim serpentem calcari intuenticum priorem eius seritatem non ignoret,ultra iam ambigit mortuum oc omninino infirmatum nisi forte mente auersus sit,neque salubritate sensuum vigeat. Ita 5c qui leonem ludibrio esse pueris cernit, intelligit protinus illsi aut mose tuum, aut omni virtute sua desiitutum. Sicut enim haec vera esse datur oculis.
ita eccum mors ab eis qui in Christum credunt ec illudatur, oc contemnatur,
118쪽
DE sNCARNATIONE VERBI. LIB. l. 1
A nemo tam ambigat, nemo incredulus sit, illam a Christo suisse destructam, eiusque corruptione toluta,omnino desilia. Q9od igitur profligata sit mors, di asuersus eam domini crux trophaea reportauit,non minimo indicio sunt ea, quae dicimus. Poria eius,quae iam peracita est, immortalis resurre Rionis in corpore a communi saluatore,& vera vita omnium Christo certior fides,euidentiusque documentum ex apertis rebus accipitur , quam possit ex verbis eis duntaxat, qui sano vigent mentis obtuitu. Si enim euacuata est mors, t superius patuit Mortia aamque omnes pro domino calcant,multd sane magis ipse eam primus suo calcauit in corpore atque destruxit. Morte autem ab eo prorsus extincta, quid fie dicitiri oportuit,nisi viresurgeret corpus, essetque aduersus eam trophaeum ipsar
surrectior Quo pacto enim apparuisset destructa mors,nisi dominicum resurgeret corpus: Si autem minus sufflait hoc resurrectionis documentum , vel ex fhis . quae fiunt iugiter ea adstruatur. Nam si mortuus quisque nihil operari potest, gratisique tantum illi ad monumentum usque persevcrat, solum vera viventium est operari& humana tra stare,videat qui vult,iudexque sit, vexitatem grate fateatur, visibilibus rebus admonitus. Cum enim tam multa sal Misaeuia uator operetur in hominibus, ectanta undique in dies multitudinem ex Grae quaedamo, & Barbaris inuisibiliter ad fidem suam transire, mirabili virtute suadeat, iai. ἡmnesque ut doctrinae suae obtempereno vi suae potestatis inducat, quispiam ibi. suune ne dubitare adhuc audeat iactam esse a saluatore resurrectionem, di vivere ipsum re Christum, imo ipsum esse credentium vitam c An ver 3 mortui est immutare hominum mentes,ut abdicatis patris legibus, Christi obtemperent monitis: eo probauQuo autem pacto, si quidem nil operatur, quod mortui proprium est, ipse operantes ac viventes actione compescit, facitque, ut qui adulter fuit, non iam in orchetur, qui caedes exercuit, non vltra homicidium perpetret, qui iniuri D sus fuit, iniuriis temperet,qui impius pietatem colat. Quomodo si non resurre Nit,sed mortuus durat,salsos deos quos vivere infideles dicunt atque colunt,
Eaemoneqscilicet fugat ipse, persequitur,deficit: Ubi enim Christi nomen re
sonat, eiusque tenetur fides,inde omnis idolorum cultura destruitur, omnis actaemonum fallacia praestigiosa detegitur, sanctiumque nomen nullus daemo num tolerat, sed eo audito, protinus labitur. Hoccine obsecro mortui hominis, ta non magis viventis Dei opus est Praeterea ridiculum est,sugatos ab eo daemones destructaque simulacra vivere adserere. Qui verd illos fugat,ec suavis tute ne apparere quidem uspiam sinit, sque Dei esse filius a cunctis praedic
tur, eum mortuum essecontendere. Magnum verὁ contra infideles resurrecti
onis indicium haec praeserunt. Quandoquidem Christum, quem mortuum dicunt daemones omnes,&qui ab his coluntur, dii non persequuntur, sed eos magis omnes Christus ipse persequitur , ac mortuos arguit. Si enim onum
est mortuum nil posse operari. Saluator autem tanta in dies operatur, trahens ad pietatem, imbuens ad virtutem, de immortalitate docens, amorem coe lestium cordibus inserens, reuelans agnitionem patris, aduersus mortem po
tentiam suae inspirationis vi indulgens, seipsum singulis indicans, idolorum que impium destruens cultum,nihilque horum facere possunt, qui apud in
deles dii aut daemones sunt,magisque Christi praesentia mortui deprehendan tur,ociosam inanemque pompam praeferentes. Sin, inquam, signo crucis ma gica omnis pellitur ars,omne veneficium tollitur,linquuntur idola, omnisq; is rationalis voluptas arcetur,omnese de terra in elususcipiunt,qui si a mortua Quae s.
talia patrante adserat Christu Mortui quippe propriu est non operari, re non it signi e tum magis qui nihil agit.&iacet exanimis, quod est idolorum ac demonii proprium Nam Dei quide filius. 5 vivus dieiticax est,quotidiet operat, & salute eic
119쪽
omnium perficit.Mors autem indies infirma deprehenditur, di simulacra a
daemonia mortua esse comprobantur, ut ex hoc iam nullus de corporis ipsius resurr ectione sit scrupulus.Porro,qui non credit resurrection em dominici corporis,uirtutem diuitii verbi ac sapientiae ignorare videtur. Si enim sibi corpus
adsumpsit,idq; iuxta rationis consequentiam sibi proprium fecit, ut supra mori
Resurieo strauimus,quid debuit de illo dominus sacere, aut quem oportebat esse corpo-moniam ris finem,ab eo semel adsumpti Nempe non mori illud possibileno erati Quippe mortale, re quod pro orhibus offerebat ur in mortem. Cuius rei gratia psum sibi saluator aptauerat. Permanere item mortuum aeque erat immisi bisse, quoavitae iplius fuisset venerabile templum .Quocirca mortuum est quide, quasi natura mortale,reuixit autem propter immorantem in se omnium vita n. Sunt, nota resurrectionis officia. Si autem,quia non cernitur, etiam resurrexisse non is
creditur i negabunt infideles,& quod si dum naturam est. Est enim Dei pro Proprium prium novideri, verum ex operibus nosci,sicut et a superius diximus: Si isti tur ita leti non adsunt opera,recte ei qui non cernitur,fides derogatur.Si vero illa clamat. ἡ ιν δε- &aptius indicant,quid sponte abnegant, a Deo certam resurrectionis .itamehu, nosti. Quandolibet em mete caecati sint,vel exterioribus sensibus cernere licet, irrefragabile Christi virtutem atq; deitate. Nam dc caecus uuis non videat solem, eius tamen calore suscepto, lem super terra esse cognoscit: ita 5c qui reluctatur nobis G si nondum credunt,caecutiunt phactenus ad veritatis luce, at vel credeti-hus alii virtute Dei cognita non negent deitatem, celebratam ab eo resure N. i. ctionem sateamur. Constat enim,quia si mortuus esset Christus, profecto es mones non insequeretur,nec simulacra sua virtute distraheret.Mortuo em nutiquam cederent homines. Quod si in eiusnom.ne manifeste pelluntur siquetini non esse mortuum, maxime cum daemones,etiaque homines non intum D tur,aspiciant.Neque ignorare possia sit ne mortuus Christus, constet, mose tuo nunquam parituros. At nunc vident daemones Quod impii credere noluo hune est e Deum, atm ideo fugiunt & adorant, ea dicentes,quae cum esset in corpore,locuti iunt:Scimus te, qui es sanctus Dei. Et dimitte,quid tibi ξc nobis est ili Dei obsecro tene me crucies.Igitur cum fateantur dSmones, ct opera testentur in dies,liquet profecto, nullusq; contra veritatem impudens sit, siluatoremi suum excitasse corpus, Dei4 esse filium, ex Vero Nire verum,utpote verba patris& sapientiam atq; virtutem Qui nouissimis temporibus, pro salute omni una corpus accepit,5 orbem totum de patre docuit, morte ml destruxit, Octis immortalitatem resurrectionis repromissone largitus est, primitias eius suum filium corpus exustitans.ac signo crucis ostendens,mortem eius, corroptionem esse superatam. Quaecum ita se habeant, manifestat sit probatio re surrectionis,habitae contra mortem a saluatore victoriae. Age nunc Iudae rum quoq; incredulitatem,& irrisionem gentilium arguamus. Hse enim Iudes quidem non credunt,gentiles vero etiam irriden cruci atm incarnationi υerbi turpitudinem obi jcientes. Verum nihil pigebit, contravirosq; pugnare,max, mecum certa aduersus illos nobis argumenta non desint. Iudaei nanque descripturis quas Sc ipsi legunt, habent suae infidelitatis interpretationem, cum omis
si di nitus inspirata P gina ista futur. Praenunciet, sintq; dicta ipsa sole clariora.
hicii d. Prophetae nanque dudum demiraculo Virginis,nascituro lex illa filio, ita prae- virgine. nunciant .Ecce virgo in utero habebit, di pariet silium, vocabunt nomen eiussi. . 'i' Emanuel quod est intcrpretatum, nobiscum Deus.Moyses autem ille magnus .iatum veraxque apud illos habitus,de incarnatioe saluatoris dictum illud admodum
vaticinus probans,utrunque cognoscens,ita posvir.dicensorietur stella ex lacob, 5 h
adi xuixur mo ex Israel di confringet duces Moab.Et rursum: Quam pulcitrae domus tuae Iacob,
120쪽
A Iacob tabernacula tua Israel, quasi valles obumbrantes, & qnasi paradisi super
sumina, di quasi tabernacula quae fixit dominus, quasi cedri iuxta aquas egredietur homo de semine ipsius, di dominabitur gentibus multis. Rursumque Esaiast Antea sciat puer vocare patrem 5c matrem, accipiet virtute Damasci, ocspolia Samariae, ram rege Assyriorum. Quod igitur homo venturus sit, per haec aperte praedicitur. Quod autem sit venturus omnium dominus, rursus ita prsnunciat: Ecce dominus sedet super nubem leuem, ec veniet in Aegyptum. α movebuntur simulacra Aegypti. Nam deinde pater eum reuocat,dicens: Aegypto vocavi filia meum, ne mors quidem ipsius reticeretur. Sed ec nimis Iacide in suustis exprimitur literis Nam 8c mortis causam qui eam n6 propter se, sed pro omnium salute pertulerit,Iudaeorumq insidias iniuriasia ab eis in illum
irrogatas,dicere non timuerunt,ut nullus eorum qui ista non audierit, erroris
aut ignorantiae excusare se possit. Aiunt itaque: Homo in plaga constitutus, refciens ferre infirmitatem, quia aversa eo facies eius, ignominia affectus est, nec reputatus, ipse peccata nostra fert, di pro nobis dolet, & nos reputauimus eum esse in dolore re plagaWafflicstione. Ipse autem vulneratus est propter pracata nostra, Sc infirmatus est propter iniquitates nostras. Disciplina pacis nostrae super eum, livore eius nos sanati sumus. Admirare clementiam verbi, quia nostri gratia inhonoratur, ut nos honorabiles simus. Omnes enim, in
quit, quasi oves errauimus, homo via sua oberrauit, oc Dominus tradidit illum peccatis nostris, 5c ipse qui male tractetur, non aperit os suum. Queiasi ovis asoccisionem duetus est, re sicut agnus coram tondente sine voce, sic non aperuit ossuum . in humilitate sua iudicium eius ablatum est. Deinde, ne quis hominem esse communem ex passione suspicetur, suspiciones hominum praeuenit, ipsiusque potentiam ac naturae nobiscum dissimilitudinem praenu u ciat, dicens t Generationem autem eius quis enarrabit c Quia tollitur de terra vita eius, ab iniquitatibus populi ductus est ad mortem, oc dabo iniquos pro sepultura eius, ec diuites pro morte ipsius, quia iniquitatem non fecit, ne inuentus est dolus in ore eius,&deminus vult mundare illum a plaga. Sed forte prophetias de ipsius morte loqui audiens, quaeris etiam,vbsnam de cruce signanter loquantur, addiscere. Ne id quidem ab eis omissium est, sed lucide nimis ec euidenter expressum. Primus nanque Moyses mallna voce praenunciat,dicens:Videbitis vitam vestram pendere ante oculos vestros, di no credetis. Et qui post illum fuere prophetae,de hoc rursus praecinuere, dicentes: Ego a tem quasi agnus innocens ductus ad immolandum nesciebam, super me cog
eauerunt malum,dicentesiVenite ec mittamus lignum in panem eius, ecconteramus eum de terra viventium.Et rursum:Foderunt manus meas ic pedes m cs,dinumerauerunt omnia ossa mea. Diviserunt vestimenta mea sibi,& super
vestem mea miserunt sorte.Porro sublimis mors in ligno persectaaliamo est,ucrux. Rursumet in nullo mortis genere fodiuntur manus ecpedes, nisi in cruce sola. Quod vers saluatoris aduentu omnes undiet gentes Deum agnoscere cce perint,ne id quidem inta stum reliquerunt prophetae, sed huius quoque rei me moria in sanctis literis est. Erit enim,inquit,radix Iesse,&qui exurget domina rigentibus.In ipso gentes sperabunt. Haec interim paucis pro fide gestorum. Cftem,scriptura omnis Iudaica castigat infidelitatem. Quis enim unu ex his, quos diuina tradit historia,tustis sanctis p prophetis di patriarchis ex sola natus est virgine Aut quaenam absque viro mulier ad conceptum hominis idonea fuit Nonne ex Adam ortus est Abel Enoch ex Iared. Ex Lamech Noe, Ahra ham Thara saac ex Abraham, ex Isaac Iacob Nonne Iudas ex Iacob , Moyses re