장음표시 사용
181쪽
sterio,quia itiinuisibilem diuinitatis virtutem, per ea quae sunt, intelligi debe- Qre.Dixit Arrius i Ergo filium ex patre natum esse,& Deus Deum gcnuit,lux lucem,in qua professione unum erat de duobus proculdubio retinendum .Rnt innim ex seipso generans,id quod ipse est,genuit,&ob hoc si ius unius cum patre subitantiae erit, aut si alterius a se generis Deum genuit, vera natiuitas dicanon poterit,quae proprietatem substantiae generantis seruare non potuit. Et ea disputationis ratio deducitur, ut aut omnino natus non sit,aut degener natuGsit,q, utrunq; lateri perabsurdii di impiu esse videtur. PRO. Si quid sibi co
tra haec Arrius copetere nouit,edicere non moretur. A R R. Simplicis at immutabilis naturς Deum esse non reor Athanasium ignorare, qui si, ut idem a seruit,de sua substantia generauit, mutabilis proculdubio erit. Necesse est emis ex sese generando,aut partem substantiae per derivationis generationem perdadisse,aut diuisonis vitium perpeti potuisse. Ego enim Dei patris labstantia nem ex se aliquid dedisse,nem in partium qualitates derivatam fuisse,ne accessionis vel detractionis, aut aliquid huiusmodi,quod sit passioni obnoxium semsisse, ψel sentire potuisse confiteor. ATH. Sed nec nos passionum conditionibus diuinam credimus subiacere naturam,sed impassibilem patrem imp ssibi liter ex seipso,id est,Deo, Deum, quod ipse est,filium generasse fideliter con
temur. ec nos diuisionum,uel derivationum,ac partium cunctaruml rerum.
vel passionum genera, quae inani solicitudinis timore auectus obi jcere voluisti. a professionis veritate deflectunt,ut negemus Deum ex seipso ob hoc generare non potuisse, ne videatur his passionibus subiacere. Quid igitur religiosius, quidve sanctius,ac diuinis sit magis congruum legibuἶ,aequa obsecro vos δ a ditores iudich lance pensate,erigite mentis oculos, & terrificum suturi examinis diem metuentes,quid magis catholicae & apostolicae veritati congrua res giosa mentis intentione respicite,virum fateri omnipotentem Deum impassint Pliter, ex seipso filium generasse,an illud potius opinari debeamus, ne passionis uitio subiaceret ex seipso,id est, ex sua substantia filium generare non potui Ego enim id astruo,id clarissima vocis proscssione asseuero Q sicuti Deus impat si bilis ita 5c omnipotens est. Credo ergo eum de sua substantia potuisse filisum generare, nee tamen alicuius pastionis vitio su biectum suisse, quoniam diuisq ac derivatio,contractio,accessio, fluxus vel si qua similia huiusmodi esse possunt genera passionum,corporeis di contrectabilibus, at ex diuersitate cos si iis conueniunt rebus. Deus ver3,qui nullis corporeis schematum circunscriitur signis,nec aliquibus distinguitur membrorum lineamentis, vitio subiacere potest pas onis Et recte in eodem generationem profiteor, quia genuit, derectὸ impassibiliter nihilo minus conni siquia passibilis nunquam fuit. A R. Num igitur, quia in Deo omnipotente negari non potest, idcirco ea cum per peti non posse latendum est, quae omnino incorrupta eius diuinitatis subitan tia non recipit; nde valde inhonestum,&satis impietate plenum esse videtur. in per unius prosessionem substatiae,nec patrem proprie subsistere, nee muti in sua proprietate extare credamus.Illuc enim nefandae persidiae huius vergle intentio,vi permixtis 5c in unius rei copulationem e diuerso eos ectis ain consasis patris & filii personis,in sua ut dixi proprietatis singularitate minime submstere valeat. llud etiam nimis horrendum ,re procul a fidelium mentibus em uendum, in hac tua professionis pers dia continetur, inuiolabilem patrem de sua substantia generando,corruptionis ac diuisionis vitium declinare minima potuisse. ATHA. Veritate diuinae generationis, velut modis insolubilibus arctius obligatus, per nescio quae nefandae intentionis molimina, quae diuseram certum est rere natura evadendi suffugiumqustis. An corruptionem
182쪽
Dis p VTATIO CONTRA A RIVM LIB. r.
A Incorrupto, passionem impassibili, impotentiam obiicis omnipotenti. Sed Ilaec crebro ac saepius repetens, nullatenus diuitiae maiestares reuerentia a tam nefandis obiectionibus arceris. Sed quantum video, sine ullo pudoris intus. tu, iniuriam venerande fi : natiuitati obvius properare contendis. Sed te es- frenatius evagantem, di velut undoso aequoris gurgite naturali quadam licentia fluctuantem, diuinae autoritatis testimonia coercebunt, inter certos di uinae professionis limites aristatum degalium constitutionum metas egredi non sustinebunt. lnculcat igitur humanissensibus sacro illo professionis suae oraculo diuina maiestas, ae se filium de occultis substantiae suae arcanis inessa hiliter genuit Ietestatur,oc dicit i Ex utero ante luciferum genui te. Vnum est ergo in hac diuinae prolesssionis contestatione tenendum. Aut de sua inessi Biliter substantia silium incorruptibiliter genuit, aut ne corrum retur, omnino non genuit.Sed ego hanc integrae fidei partem eligo,que me religiosum contestanti de se Deo suadeat famulari, ne ulla humanae passionis obstacula, ex inst- delitatis sacrilegio delendat.Nullatenus enim potero reuocari, ut meritδ nocredam Deu generare potuisse,ne humane consuetudinis more corruptioni potuerit subiacere,cum hoc mihi satis esse non dubitem profitendu,de Dei subitati natum ess e,quem constat de patris utero processisse. A R R. Quatum tuae pro secutionis intentio monstrasicompositu nobis di corruptioni obnoxium .ic innoducere Deum, qui etiam in eum corporalem uteri appellationem accipere non metuis. Neceste ergo erit,ut aut membris compositus sit, si utem habet, aut corruptioni,ut dixi,obnoxius,si de sua substantia generauit. ATH. Recte hoe me sensisse argueres,si ego Deum habere uterum, propria temeritatis prssumptione,sine ullo legis diuinae testimonio affirma stem. Hi cd m ipse Deus ad reis fellendam credere nolentio insaniam,hoc deipso pronunciare dignatus sit, quo G euidentius per uterinacupationem,non extrinsecus,non aliunde sed de seipso, id est de sua substantia se filium generasse doceret, cur mihi vitiosae credulitati nota infigis,cu m potius Deo dὰerepossis,si habes vrem, copositus eris, si de te pso genuisti,corruptioni obnoxius eris. Nam ita Dei uterus sine aliqua mebr xu compositione accipitur,sicut oculi,& manus, di pedes sine vilis distinctionu ineamentis mere referuntur. Sicut ergo oculos, quia omnia videt: a ures, ua mnia auditimanus,quia omia operatin t pedes,quia ubiq; est: ita uterum, quo de ipso ineffabiliter genuit,accipere debes.Nee re oportet infideliter opinari, quia si de seipso genui corrumpi utim non potuit, quem ut omnipotentem 5ci αorruptibilem generare potuerit,ec ne hac ipsa generatione corrumpi potuerit,fideliter conuenit profiteri. Nam si mirabiliter ex virgine contra rerum na- euram incorruptibiliter creditur natus, quanto magis ex patre credendus est incorruptibiliter genitus. Si enim substantialis natura virginis, quae ex seipsa utiq; corruptibilis nature conditione,passioni re corruptioni potuit subiacere, intemerata pudoris integritate, di infractis virginalibus claustris mirabili incorruptionis integritate filium genuit cur non magis,ut dixi, incorruptibilem , Deum,genito ex se incorruptibiliter filio,corrumpi non potuisse credamus Et vi nouum atque insandum monstruosae opinionis genus damnabile metuis sateri, virginem partu non potuisse corrumpi, di formidare Deum ne corruptionis vitio subiaceret, si de sua substantia generaret.Volente igitur Deo, corrupti- Bilis naturae virgo sine ullo pudoris damno filium generauit.& ipse qui incomparabiliter cunctis naturis incorruptibilior permanet, hoc sibi praestare non pluit,vide sua substantia filium incorruptibiliter generare potueriti Ergo saeum deseipso filium generasse,ec diuinarum scripturarum restantur eloquia,
α in sua id Arriin superiori prosecuti e satas est,iudica viroru optime Probe, quis
sine corra1ptione ea Virgine natus.
183쪽
he, is magis cum diuinis conueniat scripturis,utrumne ego,qui ob hoc villas csubitantiae cum patre filium esse consteor, quod videlicet ex ipso di non aliua dedignoscitur natus,ec ob hoc rursus incorruptibiliter genuisse profiteor,quia excellentissima diuinae maiestatis substantia, per suam ineffabilem potentiam corruptioni subiacere nullatenus potuisset.An iste qui in tam ancipitis intelligetis discrimine positus, quo fidei iuae pedem reserat nescit. Nolens enim conritet. xi Deum de sua iubstantia incorruptibisti ter genuisse,in ea confessionis necessitate attrahitur,ut neget omnimodo genuisse. Sed hoc ipsum negare obuiantib undiq;,&clara vociferatione exclamantibus,sive propheticis,sive apostolicis vocibus, nunquam sine dubio poterit. P R O. Quicquid in hac prosecutionum vestrarum adsertione agnoscere potu vltima examinis nostri sententia retino hit. Nunc verὁ,s qua vos adhuc de diuinis scripturis fidei vestrae congruentia superesse putatis,proferre dignamini,quo facillime queamus processu disput tionis,quid veri ratio contineat indagare. A RR. Quod tam breuibus 5c eximatiquestionibus in omni illa disputationis meae narratione usus sum, Christiari pudoris ac verecundiae fuit, ut disputationis nostiae trames leuthus inchoaretur initiis. Sed quia video Athanasium,perspicuae veritatis robustissimam firmita .silii 2 tem quibusdam arietantium impulbonibus quatere,acrius contra eum- IDii. L dius opinor dimicandum.Dic ergo patrem di filium unius esse substantiae. Seu illa intemerata ineffabilis* ementia,quae pater est nec redundans unquam, inse Arrii argu ipsa fuit, ut merit 3, quia exuberatione quadam,sine damno sui in eadem sub j v e. sub Mδntia genuerit filium,cum eius essentis,que aliis omnibus infinita aim immeristantia, sistincorporea , nihil esse possit exuberans. Siquidem determinatorum fit Probans. exuberare,quod eliquasi extra se effluere. Deus aut qui uniuersa comple stitur, nihil extra se habet,aut quod effluere potest,aut infinitus est,quo poterit redundare,tunc quid effluere eorum est, qui accipiunt incrementa. Qui si accipi- unt aliquando, necesse est ut semper accipiant,&nihilo minus pari exuberatione semper 8c generent. Sinautem incrementa non accipit, quoci ipsi etiam sat mur,nec effluit nec redundat,quod aequale cum patre esse dicatur, cum filium genuit ex sese,substantiam utiq; diuisit in filium, paternam tantummodo arite substantiam pro rata parte secretam a sese, ac resectam, filium nominauit,tantum sibi detraxit pater,quantum in filium contulit, quo tamen ipso quicquid est si ius,aut hodie caret pater,ia perfectus non est, aut eo si non indiget, quasi superiuro abundauit. Quod utrunq; in Deum non cadit,cum & m hoc ipso quidem patris N filii nomen esse non possit,ubi non habita generatio est,sed potius Dicta discissio.Tsic quidem necesse est,omne quod diuidi potest rota corrumpi. Quae si ut manifestum est, in Deo esse non possunt, cur non potius volunt iis di charitatis esse filium confitemur Quae quidem voluntas L ei in hominishus quidem non libera est,nedum in Deo aliqua lege teneatur. Qui si non est: filius voluntatis superest ut coactus Deus quasi aliqua lege naturae filium ed disse videatur. In qua quidem generatione id genitum quod eratpater,quidana patris pars filius nominatur,incertum est,quid pater,quid si ius debeat nomonari,cum in duas partes Dei sit diuisa substantia. illud ver3, quod quasi ad proprietatem substantiae naturalis demonstrandam paterni oraculi testimonium protulit,ut merito patrem ex eo quod ipse est,silium generasse credamus, quita dixit: ex utero ante luciferum genui te. Quῖm id absurdum, quem p ineptumst,apertissime demonstrabo. Siquidem non solum aliquanta in ordine rationabilium creaturarum consistentia, sed insensabili elementorum qualeate subsistentia de Dei utero legimus processisse. Ait enim: Quis est pluuiae pater , vel de
184쪽
DispVTATIO CONTRA ARRIVM LIB. I.
Istas diuino legitur utero procedere, idcirco unius eiusdem* cum eo creditur esse substantiae Aut quia rursus homines Ueum legimus genuisse, ut ipse ait: Filios enutrivi ec exaltavi. Et iterum: Primogenitus meus Israel est. Ac rursus: Omnis qui natus est ex Deo, non peccat: idcirco rectius opinabimur homines cuDeo .nius esse substantiae Aut quia idem apostolus totius creaturae uniuersiatem generali pronunciatione comprehendens, ex Deo adserit esse,dicens:Quoniam ex ipso α per ipsum re in ipso sunt omnia, ob hoc prudentius coinciemus, uniuersitatem creaturae hoc esse quod Deus est, aut uniuscum eo est e substatiae,
quod indelicet ex ipso legitur substitiise Sic ergo oc filium cum ex Dei patris
utero processisse fatemur, non ad indicium unius naturs, scd ad inuestigabilium secretorum arcana multum competenter debemus accipere. A TH. In ludis theatralibus hi qui figurarum varietate mutantur, diuersi quidem alij apparet oculis inurentium. Nam idem ipse qui aptatae imaginis specie rigidius quodam incesserat,iterum vultu in hoc ipso aptato,alterius me brorum motibus ludens, in mollitiem resoluitur sceminarum: ita nunc videtur mihi Arrius, quaestionaimaginibus immutatis, velut diuersa iniiciens similitudinis varietate formari. Nam hoc quod dudum comptis di breuissimis disputationum obiectionibus intentaverat, balterius p textu imaginis,lterum ac saepius repetens, a pro prietate quaestionis illatae omnimodo non recessiit. Neq; enim, quia nunc latius ec diffusius perplexa verborum ambage seriem propositionis cxtendit, idcirco aliud egisse videndus est,quam superius conuincitur actitasse. Dixit enim ob hoc patrem re filium unius non posse esse substantiae, quod eadem paterna sub stantia nec exuberatione amplissimae derivationis in augmenti copiam effluore possit,ut pote, quae nullis metarum terminis aucta, finalibus nequeat modis arceri, quoniam eius est exuberationis copia redundare, qui certo, ut diximus, concluditur fine.Nec rursus,velut integram Nintemeratam portionis defeetionem aliquam pertulisse.Sed haec omnia passionis genera diuinae nature no conuenientia,iam superius calumniosus magis si verius dinoscitur intimasse. Quishus nos religioso fidei intellectu, competenter constat dedisse responsum. Nemenim exuberatione substantiae redundantem filium dicimus, nem rursus desectae naturae portiunculam nominamus, sed perfectum patrem, persectum filium, non ex his,quae in eo superfluis exuberationibus redudabant quod dictu nefas est sed ex seipso,id est,ex eo, quod ipse est, impassibiliter, indivisibiliter, incorruptibiliter,sine diminutione, sine discissione sine affluentis copiae redundationesine ullo omnino passionis genere ineffabiliter credimus natum. Et idcirco fatemur unius esse substantis,quia non aliunde,non ex nihilo,no exsu iacentibus vel praecedentibus materiarum qualitatibus, sed proprie Deum de Deo,lumenae lumine,virtutem de virtute,sapientiam de sapientia, extitisse maeliter fatemur.Nam si alterius ac diuersae substantiae,ut Arrius arbitratur,siseus esset,non diceret,sicut pater habet vitam in semetipso,sic dedit & filio Vitam habere in semetipso.Nam sicuti est pater,itaec filius. Et si idem habentes se,.nius sunt proculdubio substantiae. Neq; aliud est vivere patris ec aliud viuere filii, sed hoc est vivere,quod Θcesse,id est,non aliud est ipse pater, aliud vita eius sed vita essentia. Alioqui compositus videbitur,ex diuersitate subsistens, si aliud ipse aliud vita eius significare videatur.Qitia ergo apparet vitam patris, hoc esse quod ipse est. Sicut enim habet vitam in se, sic dedit stio habere vitam,id est, sic est esse fit in sicut est esse patris non dubium est patrem & si tum unius essentiae a tcs unius esse naturae.Nam 8c quod ait: Sicut nouit me pater,ec ego noui patrem, unitatem proculdubio voluit indicare substantiae. Quia secundum superioris disputationb intelligentiam,non aliud est nosse patris,& aliud esse, hoc se
defeeta genitus in Filitis unius substan
185쪽
Ioannis to psum enim, quod est,nouit,5 quod Fuit,esti quia no aliter nouit,& aliter en, CN.m ae di quia filius sic nQuit patrem, sicut pater eum nouitiNotionem vero, in Deo eses. miri, sentiam esse di imus, non dubium,quὁd sicuti est pater,ita di filius,acsi diuesevnu sunt. sitatem non admittat, rest uno ac smili modo subsistat. Deni ut hanc patria o . .stiti Unitatis substantiam plenius nosceremus,quaedam nobis diuinae scriptu ita est. rre rerum visibilium mempla posuersst,quibus nos ad inuisibilium intellisten- Res diuis tiam religiosius prouocarent. Nam paterni luminis splendorem, di bonitatis se ita tu, - 'im/ginem filium posuere. Non quod ad res diuinas meti edas corporaliumpos, itum 1atisfaciant exempla specierum,sed quia ineffabilis illa natura exprimi non pse ecierum tuit, quaedam ex his quae videntur, similitudinis proferuntur testimonia. Veiis ... ' sicut splendor di ignis,diuersae non sunt substantis.Vel sicut imago ab eo,cuius imago est,in aliquo differre non potest,neficium in se aliquid,aut diuersum retinens, persedia di vera esse non possit,ita pater, di filius, non diueris, sed unius credantur esse substantiae.Et quia nonnulla,exempli gratia, protulit testimonia quibus astrueret, ita esse omnia ex Deo,ut non tamen de eius credatur processisse substantiail nterrogo. virum sie filium ex patre adseret extitisse, sicut iniuersa ex ipso extitisse narrant. Quid ergo dicis Sic ne debemus accipere filium de patris utero processisse,vel ex patre genitum esse,sicut homines ex Deo natos vel sicut nix ex eius utero legitur procedere, an longὰ aliter c Sed qusso vnside duobus res deas,aut similiter, aut non similiter dicas. A R R. Non s milito uniuersa ex Deo extiterunt,uel genita sunt, sicut filius. Aliter enim filius, aliter extitit creatura. A TH. Si filium longe aliter u creaturam extitisse fateris, ein eius natiuitatis generatione,rerum factarili exempla protulisticHi em qui dispaqbus modis proprie originis sumpsere principia,non aequo intelligetie se sucoparari mihi videntur.Quod,quia illuc prosecutionis tuae intelio vergit, apFotini Paret te Fotiniani dogmatis errorem sacrilegu m defensare. Nanchre ipse com Phincuti filium Dei de patre genitum abnegaret,atq; talibus testimoniorum documentis coarctaretur, quibus Iuce clarius demonstratur filium Dei, Deum vere, ecproprie de patris substantia genitum,illuc impietatis suae molimina vertit, ut iisdem modis,eodemi rationis ordine,filium de patre adsereret natum, sicut homines per adoptionis gratiam,in diuinae generationis prolem Iegimus' consecratos. Quo tu quo ,licet atris viarum indictis gradiens,ad eundem tamen infide istam compitum peruenisti,adserens non ob hoc de illa inest, bili patris substantia filium natum debere intelligi,quΘd ex Deo genitus, vel ex patris utero legis
tur processisse,cum ratione consimili, non solum homines ex Deo natos ver etiam insensibilium elementorum qualitates paterni ineri generatione processsse legantur.Et licet etiam prosecutionis tuae narrationes unius sermonis
nunciatione di s lueris,quὁd dixisti longe aliter filium,u creaturam diuinitus extitiste, tamen quia breuitate sermonis obscurius di perplexius probati, interationem legentium tetris quibusdam nebulis obruisti. idcirco nunc ego lucidius di planius,que obscura sunt,& veritatem obumbrant,in Iuce manifestissimὀmtii ἡ clarissim et proseram notionis Ostendam igitur,quantum ad proprietatem doc b& ge uinae generationis Pertinet, hoc esse ex Deo nasci, quod est de ipso generati. Ee
Hra ex ut manifestioribus diuinarum scripturarum testimoniis utar, angelicsi proa in , io in seram documentum,angelus ad Mariam loquitur, dicens: Spiritus sanctus su
Luis . perueniet in te,ec virtus altissimi obumbrabit tibi. ideoq; quod nascetur ex te sanctum, obitur filius Dei. Et item Apostolus: Cum autem venit plenitudo temporis,misit Deus situm suum,natum ex muliere,fa ctum sub lege. Num vis eur,quia angelus Mariam sic assatus est,ut non de ipsi,sed ex ipsa gignendum dilceret filium.& quia Apostolus ex mulier non de muliere natum adseriAt fit seu ob
186쪽
DISPUTATIO CONTRA ARRIUM LIB. I. M
A um ob hoc in Christo veri hominis natiuitatem nequaquam profitebimur, aut
extrinsecus,5c non proprie ,virginali credemus utero processi det Cernis igitur superflue te in diuinae generationis natiuitatem visibilium creaturarum exempla protulisse,cum euidentioribus testimoniorum documentis appareat id esse ex ipso,quod est etiam de ipso generari.Vnde mirari me fateor, cum creaturae
nomen in filium refugias,oc non factum, sed vere sicuti est profitendum, ex patre genitum credas, Fotini te quodammodo,& si non integris, verisimilibus tamen prosecutionum generibus impietatis fuisse dogmata imitatum. ARR. Quis potius Fotini se stetur perfidiam,virum ego,qui ea quae filius ad demonstrandam diuinitatis suae longe inseriorem, ec non in omnibus similem natu
ram locutus est,secundum suam deitatem dicta accipio,an ipse tu,qui ponis cu-cia humilitatis exempla, non fucatis verbis, nec simulata operis efficientia peractis, homini reputans adsumpto Nancy,ut non solum alterum, veru metiam inferiorem patre se ostenderet,ait: Pater maior me est. Qua proseissione euidentius declarat,patris Ac filii diuersas essit substantias. A T H A. Duas prosteris in Christo esse naturas,an non AR R. Quis hoc impius negauerit, Christu Deum di hominem confitendum AT H. Debemus igitur eorum quae Christus locutus cst,aliquanta diuinitati,aliquanta humanitati adscribere . an sine ullo partitionis discrimi ne, uniuersa aut Deo,aut homini adsignare ARRI. Hoenon solum irreligiosum, sed summς putabitur esse dementiae, ut omnia eum, aut secundum diuinitatem,aut secundum humanitatem locutum fuisse pute- anus. ATH. Si ergo secundum profatonis tuae sententiam, aliquanta diuinitati,nonnulla veris humanitati adscribenda sunt,cur no hoc quod ait: Pater maior me est,humanitati, ec quod ait: Ego ec pater unum sumus, diuinitati reputa, mus Nan',ut noueris,secundum id quod homo erat,eum dixisse, pater maior M me est ait Si diligeretis me,gauderetis utiq; quia vado ad patrem, quia pater maior me est. Rogo itaq;,cam filius secundum diuinitatis suae potentiam uniuersa impleat, nec si t aliquis locus eadem diuinitate vacuus, utpote, qui coelum de ter ram atm inferna pari omnipotentia impleat,quomodo ait,vado ad patrem,cum quo re semper erat,& a quo nunquam recesserate Eius enim est ire, dc venire, qui aliquibus locorum terminis eircumscribitur, Zc cum in quo erat, deserens locum,ad eum ubi non erat,veniat misi,quia utim de illo,quem adsumpserat homine,loquebatur,qudd erat iturus ad patremi quo& venturus est iudicare Uiuos θc mortuos. caterum,uerbi diuinitas uniuersa implens, nullis locorum terminis separatur,sicut nihil est unde discedat,ita nihil est quo veniat. Et hoc modo apparet,secundum id quod homo est non solum patre, verumetiam angelis minorem. Nam si, secundum id quod Deus est, eum minorem accipere volu vis, pari conditionis necessitate etiam angelis, secundum diuinitatis naturam minor esse videtur. Denique Apostolus ait.necnon Ec Psalmographusi Minorasti eum paul3 minus ab angelis.Si ergo nulla ratione admittitur,ut sectandum id quod Deus est,maior angelis habeatur,apparet hoc minorationis officium, non Deo verbo,sed homini reputandum adsumpto. PROB. Vt tua in omnibus sulciatur adsertio veritate,conuenit a tuis partibus,patrem, &filium,ic spiritum sanctum, diuinorum testimoniorum lectione Unius approbare substantiae. ATH A. Quoniam excellentiam tuam perspicio huic rei instantissi meae fideliter innuere,ut patrem, restium,&spiritum sanctum unius esse sub stantiae demonstremus,atque filium de patris substantia na tum ex diuinis voluminibus approbemus. Quanquam omnium prosecutionum mearum sententia ita se habere monstretur, ut sicuti hominum vel quorumlibet animalium
dam diui nitati. Rus da huma nitati conueniunt
ut homo, angelis inferior est .
187쪽
genus suae substantiae similes gignat, nec homo bouem, nec bos hominem te et
Deret, sed ad suam similitudinem, id est,suae substantiae, unaquaque res procreetur , mirari utique non debeo, Deum potuisse de sua subitantia filium genera reo cui totum posse subiectum est. bed, ut scripturarum testimonia mea Hebrae. x oratio pervagetur, aggredior ipsius opitulatione munitus, filium de patris su secundum stantia inestabiliter natum esse, diuinis oraculis approbare, ut dum lucule ' - i to disputationis tramite, non ex argumento philosophice artu veniente, sed, Hi ze., 3 ut dixi, de diuinis scripruris demonstrauero documentis, tum demum Aser cundum rius obmutescat, quum filium de paterna substantia genitum, legalibus et
Rii- ii quiis me docente cognouerit. Paulus Apostolus de filio ad Hebrios scribens, alii Quum sit, inquit imago inuisibilis Dei, di figuram iubstantiae eius gerens Hieremias quoque prudentissimus prophetarum, de Dei patris persona concionatur, Ec dicit: Si stetissent in substantia mea, oc audissent verbum meum, auerterem eos a stud ijs eorum pessimis. Et ut eum de filio dixisse probaret,
subiungit idem Propheta, di dicit: Quis stabit in substantia mea ,ec videbit V h- ' verbum meum Verbum enim esse filium de patris substantia Dauid Pr
Psalm.44 Pheta testatur, dicensi Eructauit cor meum verbum bonum. Ioannes quo
que Euangelista sciens apud patrem verbum, id est, filium in principio apua
patrem esse , 5ca patre verbum nunquam separatum suisse, in principio Eu-ao das angelii, id est, annuntiationis suae potuit, dicens t In principio erat verbum, ecverbum erat apud Deum,WDeus erat verbum. Item alio loco scriptura tra dit, dicens: Initium operis verbum. Non quod in creatione verbi, id cst, a fili creatione caeteras coeperit lacere creaturas, sed quia per verbum Dei, id est, Phlmia, Per filium omnia creata noscuntur. Vnde David Propheta ponit, di dicitiVecho domini coeli firmati sunt. Et ut spiritum sanctum huius operis sectum Benderet, ait: Et spiritu oris eius omnis virtus eorum. Multa sunt enim , quae nde filio scripturae diuinae perhibent testimonia, quod de substantia patris, id est,de eo quod ipse est, genitus demonstretur, de qua substantia non tantum smilis, sed coaequalis patri si ius comprobatur. Haec fides est, quam Christus apostolis tradidit, di ab apostolis ad nos usque peruenit. Nec possumus eam in aliquo immutare, quam constat nos debere ab initio, ut data est, fideliter conseruare. R R RIV S. E superiori prosecutionem ea ita exorsus sum,quda Athanasium perfidia caecitatis praecipitat in profundum. Dum enim vult imcundiam sui sermonis ostendere,nescius in crimen versatur scripturae diuinar, eo quod in substantia Dei coaequet filium genitori, quum ipse filius de se pro- '' testetur,'dicat: Pater maior me est, di qui me misit, ipse mihi mand atum d dit. Et non ego veni, sed ille me misit, re non veni facere voluntatem meam.
sed eius, qui me misit: Θ sicut dixit mihi pater, sic loquor, θί quod dedit m
hi,seruaui:&omnia quae dedit mihi, nemo aufert a me: 8c rogabo eum, ec exse
'hibebit mihi plus quam duodecim legione, angelorum t& si hic calix non potest trans re nisi bibam illum, fiat voluntas tua: di transeat 3 me calix iste,noret sicut ego volo,sed quod tu 5c quae sunt ei placita ,sicio semper: ec sedere ad dexteram meam vel ad sinistram,non est meum dare vchiri Et dedit illi nomen quod est super omne nomeni Et exaltavit puerum suum:& propterea unxit te Deus Deus tuus:& excitauit eum a mortuis: oc sedere secit ad dextcram suam. ει multa his similia,quae studio breuitatis omitto. Si ergo maiorem habet, samissus est,si spontanea voluntate non venit,si voluntate suam non fecit,s quoaei dicitur,loquitur sis hi data custodit,s rogatis pro calice deprecatur, si nomeab alio accepit, si sedens discipulis petentibus propria potestate non tribuit,si
188쪽
DispVTATIO CONTRA ARRIVM LIB. t. Ο
A qui sunt patri placita facit,& ab eo a mortuis suscitatur, aequum non videtur,ut qui de sua subie ctione tanta ac talia dicit, patri efficiatur aequalis. PROB. Si
aduersum tam copiosa diuini autoritatis testimonia,quae ab Arrio de subi edimone prolata sunt,aliquid Athanasio competere videtur, edicere non moretur,superstitione sermonis exclusa,& ex diuinis potius voluminibus, aut similis, aut dissimilis patri filius, vel coaequalis demonstretur, vi agnita veritate, quae sanae fidei ac rationi conneniunt,roborentur. ATH A. Quantum velit sercurrat in elatione sermonis Arrii calliditas,& sibi de autoritate diuinae legis plaudat i stimoniis, quibus videlicet nititur ab aequalitate patris filium sequestrare, eccundia quae ab eo prolixius inserta noscuntur, iisdem etiam testimoniis a nobis eius intentio abso ulla difficultate prolternetur. Christus igitur filius Dei in sorma serui,quam adsumpsit ex virgine,pλtri dicitur esse subie stus, Apostolo Pau sit, ..lo nihilo minusadarmanterVbi venit,inquit,plenitudo temporis,misit Deus fi Christis, lium suum natum ex muliere, fallium sub lege. Ille itaq; dicitur esse subiectus, deus angequi sub lege ex muliere noscitur generatus,& in ea forma minorem iudicat pa , i taete, quam adsumpsit ex virgine. Nam in sorma Dei patris angelicus ei chorus qualis' est Probatur praebuisseministerium.Ita enim in Evangelio scriptum est Et discep Hauli. sit ab eo diabolus,re venerunt angeli,diministrabant ei.Obiicit quod voluntatem patris secerit, di non suam.ln hoe magis laudabilis huius verbi di sto debet agnosci. Quia qui patris voluntatem facit,aequalitatem ostendit, Apostolo confirmanteiHaec enim voluntas Dei in Christo Iesu. Nam quia addidit i Sicut di- x. Thessaxit mihi pater, sic loquor. Quis hominum genus, quod rectum est intelligens, audito hoc verbo turbetur Si enim aliter Christus quam Deus pater loquo tur,tunc magis patri inaequalis vel dissimilis diceretur. Si vero quae loquitur pater,ea loquitur filius,nunquam inaequalis patri,aut dissimilis inuenitur. QuodH dedit mihi, inquit, seruaui,& omnia quae mihi dedit, nemo auseri a me. Dona enim diuina hoc modo intestigenda sumsilio attributa. Dedit enim filio pater Qui dia εε
omnipotens omnipotentiam,maiestatem maiestatiFirtutem dedit virtuti, pru filio dccedentiam dedit prudenti, praescientiam praescienti , aeternitatem aeternitati, dis uinitatem diuinitati,coaequalitatem aequalitati,immortalitatem immortalitati, inuisibilitate inuisibilitati, regi regnum, vitam vitae,& non aliam ab ea, quam
habet dedit,& quantam habet tantam dedit,vel si qua alia quae pater filio indis uisibiliter & inseparabiliter contulisse monstratur. Sed hec omnia nascenti potiusquam indigenti dedissse probatur, cui a filio dicit Omnia mea tua sunt, ecomnia tua mea sunt. Si ista omnia quae perhibetur pater filio contulisse, alia in eo,& alia videntur esse in filio, mendacem sine dubio facimus filium, qui dicit i. ἡ sua esse quae patris sunt. Sed si in his quae dixit, mendax filius inuenitur,oc E angelista,qui dicit aequalem se faciens Deo, omni veritate falletur. Ac si ita erit, Ut nee pater filio integre,aut veraciter aliquid contulisse monstretur. Sed si v xa sunt, sicuti sunt, quae pater inseparabiliter & indiscrete contulit, conticescant' dementium hominum linguae,quae nituntur filium a paterna substantia sepa- eo
mare. Rogat filius patrem,ut hominem verum segestare contendat. Nam vidi patrem in Minitatis suae intimaret potentiam, mari imperauit ec ventis, & quinque milia gauα hominum de quinque panibus saturauit. Calicem passionis, Ut homo tristis ac cepit,vt Deus autem sontem aquae vivae salientis in vitam aeternam credentsetius propinauit.Accepit nomen,ut in hoc nomine coelestia & terrestria 5c inse meum adorent.Exaltatus est de imis ad superiora, id est, de carne humanae Noriati fragilitatis,ad eum conscendens, sedet ad dexteram maiestatis, ut eum nonisu
dubitet humana infirmitas sequi,ubi caput suum viderit gloriari. Vn stus est, ut chrismatis ipsius unctione malo prioris hominis desi sto purgemur. Excita
189쪽
tus a mortuis est,ut nos ex lo suae resurrectionis, a mortis aculeo liberaremur. Sed ec discipulis petentibus,non se posse dare testatur, n e inter eos diuorti si nasceretur. Nam qui ait idio est meum dare vobis, ipse iamdudum discipulis duo decim iudicandi tradidit potestatem. Quae sunt patri placita fecit, quia contra
ria facere nescit. Nam qui ait:Veni non ut iaciam voluntate mean , sed volunta tem eius,qui me misi,Dixit, ut faciam voluntatem tuam Deus meus volui,
volutarie lah ificabo tibi. Qui ait: Pater maior me est, dixit: Ego di pater unum sumus,ec sint in nobis unum,sicut ego ec tu sumus unu,di omnia mea tua sunt. ec tua mea sunt,& creditis,quia ego in patre,&pater in me est:& quae pater mous operatur iustissime,& ego operorata sicut pater suscitat mortuos diuiuificat, sic oc filius quos vult vivificat: θc qui me videt,videt 5c patrem,quia ego di pater unum sumus:&qui me odit,ec patrem meum odit:&clarifica filium tuum t Rhus tuus clarificet teidi ego te clarificaus super terram, di manifestaui nomen tuum hominibus. Et ut omnis humanae cauillationis quiescat intentio,Ioannem
Euangelistam cuius superius usus sum testimonio,proferam testem, qui ait: in Principio erat verbum,oc verbum erat apud Deum, ec Deus erat verbu. Sihaeerantae diuinitati conuenietia quibus patrem di filium unum esse docuimus perfidis non sufficiunt,alia si videtur, superadiiciam. P R O. Si hula tam validae lecertae persecutioni Arrius nisus fuerit obviare, certum est eum non ratione se qui,sed verborum irrationalium campos effrenatius evagari,quivso nunc tria substantiarum rationem,ut superius rassius est,sicut Athanasius unius permultis docuit documentis, per nescio quam nebulosam caliginem circumiens assertionem suam nequiverit demostrare. A R R. Nunquid quia ex diuini, or
22,ri exilisAthanasiu nescio quibus iam articulis filium unius substantiae &patrico
coaequalis aequalem esse,ausu temerario nisus est assirmare,di spiritum sanctum,qui patris os vel fit iminister est,iisdem debet aequali consessone conferre, cdm ipse filius dicatillle me clarificabit,quia de meo accipiet, di mittam vobis spiritum veritatis. Ec spiritus a me procedri,oc quem pater mittet in nomine meo,& pater ad mose tuorum ossa dicit: Dabo spiritum meum in vos,&vivetis. Nunquidis, qui 3 p tre mittitur vel procedit,iisdem debet squari. cam propheta in Psalmo de eote statur,dicens: Ecce dominus formans tonitruum, di creans spiritum, prersus naquam mihi ulla ratio poterit persuadere, P creatura poterit coaequari creatori. ti., aut Una cum eodem possit potestate potiri. A TH. Si iudicis clementia permis est. hor sum tribuit oc largitur, ex diuinis autoritatibus etiam spiritum sanctu non creaeli ereat s. turam esse,sed Deum di creatorem cum patre, di filio breuiter demonstrabo. su D v - PRO. Vt tua professio cdtinet,approba breuiter quod ratio exigit documentum. Non ex argumento sermonis,sed ex diuiuarum scripturarum testimoniis, spiritum sanctum patri vel filio coaequalem esse,aut sicut ipse lassus est Deum. vel creatorem communi operis esse ostende t dum haec veridicis testimontjs approbaueris,Arrius a sua intentione vere fidei professione conuictus,abscedat. A TH. Priusquam spiritum sanctum Deum esse perdoceam, eunde creatorem solas , sati esse cunctorum verbis legalibus approbabo. Scriptum est enimi Verbo domisectus crea- ni coeli firmati sunt, di spiritu oris eius omnis virtus eorum. Et in Solomone Ee M R ipse,inquisicreauit ea per spiritum suum. Et in Psalmo: Emitte spiritum tua recreabuntur,& renovabis faciem terrae.Et in libro Iob: Spiritus diuinus est. loquit,ereauit me. Et in libro IudithtTibi,inquit,seruiet Omnis creatura tua,qu niam dixisti. 5c sacta sunt, misisti spiritum tuum, di aedificauit.Tantae enim p
testatis,vel creationis spiritus sanctus ostenditur,ut ipso cooperante corpus do minit esu Christi,qui nobis in sacramento fidei datus est, in utero virginis
nuretur.EGogesista dictive: Ne timeas Ioseph accipere Mariam coniugem tu
190쪽
rus p UTATIO CONTRA ARRIVM LIB. I. dio
Aram. Quod enim in ea natum est, despiritu cincto est. Et item l Priusquam, inquit, conuenirent, inuenta est in utero habens de spiritu sancto, non quod sal- Christi iratoris nostri pater dicendas est spiritus sanctus, ut duo credantur patres , sed tetqu3d cum patre ec filio idem spiritus sanimis cooperarius ec unius potestatis est, cum ijsdem socius inuenitur, domino affirmantei Ite,inquit discipulis,baptizate omnes gentes in nomine patris, oc filii, ec .iritus sancti. Ergo si minister est ut tua sacrilega continet proseisio) quousque eo in sacramento fide nihil consertur credentibus. Nam sicut dominus apostolos ad praedicandum de A stinauit, pari etiam modo spiritus sanctus facere declaratur. ita enim in Actia Apostolorum reperimus scriptum. Porr3 enim cogitante de visione, dixit ei spiritus sanctus : Ecce viri quaerunt te, exurgens vade cum eis nihil dubitans, quia ego milleos ad te. Et iterum. Segregate mihi Barnabam ec Paulum in opus quo adsumpsi eos. Et iterum: Attendite vobis Nuniuerso gregi,in quo vos spiritus sanctus constituit episcopos. Nam etsi uniuersa cum patre re filio,ut superius ostensum est, procreauit, in quo minoris vel ministri personam, ut ipse fateri non metuis, tanta maiestas habebit. Sed ec Deum esse, sicut promisisse me memini,his testimoniis approbabo, Dauid Propheta dicente: Audiam quid Stoquatur in me dominus Deus. Nulli itaque dubium est, qudd omnes Prophetae, non nist per spiritum annuncient vel loquantur, sicut in Evangelio stimptum estiCum venerit,inquit,spiritus ille sanctus, quem mittet pater in nomisne meo,ipse vos docebit, di ventura annunciabit vobis.Et item per prophetam diis dicitu Noluerunt audire sermones meos, quos mandaui in spiritu meo peros Prophetarum priorum,dicit dominu Sed nolo pasti sera prata,diuins legis testimonio percurrentes,longius a nostra propositione evagemur ad id, quod promisimus,reuertamur.Ad Hebraeos quom Paulus gentium praedicator scri- Π hens ait:Testificatur autem nobis spiritus sanctus,ec hoc est testametum quod . dispono ad eos post dies illos,dicit dominus. In Actis Apostolorum, ad Anani- νam dixisse Petrum meminimus,ut in subsequentibus dicit:Non es mentitus hominibus,sed Deo.Et Paulus ad Corinthios: Diuisiones autem donatio sunt, idem verδ spiritus.Et diuisiones ministeriorum sunt,idem ipse dominus. Et da
Misiones operationum sunt,idem ver3 Deus, qui operatur omnia in omnibus.
Eece spiritus sanctus praedicante Apostolo,idem Deus, idem dominus declara tur. In Euangelio,sicut iam dictum est, ipse dominus dicit: Spiritus est Deus. Item ad Corinthios Paulus scribes,ait ominus autem spiritus est. Et ad Ephesios Nolite,inquit, cotristare spiritum Dei.Item ad Corinthios:Nescitis, inquit, Duia corpora vestra templum in vobis est spiritus sancti,quem habetis a Deoe Et ostendens eum in humanis corporibus habitantem,adiungit & dicit: Glorisseate ergo,&portate Deum in corpore vestro. Nam ut deus ec diis eri manifestissime spiritus sanctus demonstretur,ad Mariam angelus dixit: Spiritus sanctus superueniet in te,& virnis altissimi obumbrabit tibi, propterea re quod nascetur ex te sanctum,vocabitur filius Dei. Ecce quatis diuinorum testimoniorum documentis spiritum sanctum Deum,5 unius potestatis vel societatis cum pDire ec filio eri docuimus,quid aliud in perfidis remaneat responsionibus ignoro. Paulus itaq; Apostolus, spiritum sanctum cum patre & slio una societatem habere, apertissime demonstrauit,dicens: Gratia domini nostri lesu Christi, eccharitas 5c societas spiritus sancti cum omnibus vobis. PROB. Si post innomerabilia testimonia remansisse aliquid Arrio videtur, proponere non grauetur, quanquam Ut reor nihil illi responsionis remanserit, qua videlicet possit Athanasium de Unius substantiae, id est, ratione depellere. Sed ne pom imodum de aliqua oppressione causetur,a nobis nullus ei ad respondendum adi. m iiij mitur