장음표시 사용
241쪽
D. ATHANAS. ARCHIER ALEN AN D. RESPONSIO II. c
Dominum Esaias Propheta sermone hoc alloquituri Propter timorem tui domine in utero concepimus,&parturivimus spiritum salutaris tui. Quo igitur modo concipiens in utero mulier, ab infantis intra vulvam subsultationishus, agnoscit certo certius, qu3d donata scitu est. Hoc pariter Sc animus veri Christiani non tam ob verba parentum, sed ab operibus di exultatione cordis. tum maxime, quum stata festiuitatum tempora ingruunt, ut illuminationumquam natiuitatem Christi, oc Epiphaniae , quem trium regum appellamus diem. Communionis denique, quam sanctissimi corporis oc sanguinis Christi sumptionem, aut, ut alii non pauci,transitum siue Pascha vocant, satis compertum habet singulari tum gaudio, tum laetitia, quod spiritum sanctum cum baptismate accepit.
Quando,unde 5 quomodo Dicti sunt angesi
Nec certe unde,neque quomodo sint facti,natura valebit humana proferre. nisi hoc tantum, quod de non ente ad esse producti sunt. Ad id autem, quod rogatur. Quando Solent alii quidem responder I, primo die. Alii autem, a te primum diem. At ille cum inter sanctos pater noster, tum miraculorum ei am operator Epiphanius Cypri Archiepiscopus,in libro contra PauIum Samosatensem,cui titulus extat Panaria, latius exposuit, adserens una cum coelo ecterra illos esse creatos,nequaquam vero prius.Tum illos,qui dixere cona, a tis subuertit rationibus. Et inaltero volumine quodam suo idem recte appro
Die velim, unde palam fiet,qu8d creati sunt angeli,cam ne par quidem alla d quid in toto Geneseos libro videatur adduci,quo possit hoc aperte constaree
Quando praenoverat Deus cum multorum hominum, tum profecto mari me ludeorum in idola ct plures deos amorem,eius gratia occultauit in Genesi. quam tradere poterat de angelis rationem,ne Nillos inter deos referret,qui etiam vitulum 5c alia finxerunt diuorum nomine adoranda. Qu3d creati sint a tem angeli,audi spiritum sanctum in Propheta loquentem: Laudate dominum omnes angeli eius,laudate eum omnes virtutes eius. Quoniam ipse dixit ec fiscia sunt,ipse mandauit &creata sunt.
An veris de ementia luminis sui existant,aut alterius cuiusdam naturae
Quantum sol a stella differt, tantum angelorum distat essentia ab omni vi hili creatura.
Quantus igit angeloru numerus erit,supra conditionis humane numere
Sunt qui arbitrentur angelorum partes adnumerum hominis esse nonagi ta nouem, iuxta domini parabolam decentum ovibus. Alij nouem pro illa dedecem drachmis parabola.Reliqui ver3 coaequales Neiusdem numeri putant esse angelos Θc homines, id testimonio adserentes quod scribitur: Constituit terminos populorum iuxta numerum angelorum Dei.
Quid differt inter daemonum ec angelorum essentiam e
242쪽
Non est diuersa illorum essentia sed propositum di voluntas,
Quot sunt ordines,& quot substantiae angelorum e
Substantia certe ut hominum, sic angelorum est una. Ordines autem sunt,ut ille magnus in theologia Dionysiusait,nouem.Qui more suo ita nominantur, Angeli, Archangeli,principatus, potestates. virtutes, dominationes, di s cx ala rum Seraphin,& multo si Cherubin atque throni. Porro de una angelorum siue substatia, seu essentia, pariter.S. Gregorius ille Nysienusscribit capite xvi, libri sui de homine.
QVAESTIO IX. Coeli quot sunt: REsPONSIO IX.
Dubia multis est haec quae illo. Duos enim coelos liber generationis Insinuati Sanctus vero Paulus tertium vidit coelum. At David Propheta quatuor enumerat quum ait: Laudate eum coeli coelorum.Hoc tamen non esse praetereundum arbitror,compluresfuisse opinatos,qudd sanctus Paulus non in tres suerit et rit raptus coelos, sed in tertium coeli. Sicut enim hominum natura dici solet senus homo ec plures homines,ita coelorum natura tum unum ccelum, tum H res coeli in scriptura sacra nominantur.
Quando &quamobrem cecidit diabolus: Oniatnaliqui sabulantur,quda
Adae non permiserit adorare,eo tum ceciderit
Hominum est inspietium ea s responsio: Ceciditenim diabolus priusquam Adam fieret: Est autem manifestum, Q propter superbiam suam abiectus est
diabolus,ut inquit Esaias Propheta,quum id secum statui si icens Quoniam ponam thronum meum in nubibus,& smilis ero altissimo.
Cur ita epermisit illi Deus,hominum genus persequi di impugnaree
Vt diligentes Deum manifesti santici dediti voluptatibus reprobetur. Nullo enim se opponente aduersario,non probabuntur regis ingenui milites. Diliscentibus igitur Deum,fit causa diabolus victoriae, coronae aloe praemiorum.
Cdm e coelis diabolus ceciderit, quo in Iob scriptum legitur. Quando venerutaneteli Dei ut assisterent coram domino adsuit re diabolus in medio illorum e
Non dixit scriptura, qu3d in coelis venerit diabolus in medio angelorum, constabit ergo qu3d in terra. Siquidem ubicunm fuerint sancti angeli, semper inibi Deo allistunt. Hoc vera dignum scitu est, qudd Deus per aliquem lamelum angelum diabolo colloquebatur.Qxiemadmodu& rex quilibet perme dium hominis cuiusdam ad condemnatum loquitur.
Nunquid valet incantatio &veneficium occidere hominem
iustum certe nequaquam, peccatorem autem nonnunu. Deo permittente,cane contra porcos habeat potestatem, sicut in euangesns audiuimus.
243쪽
c Fidelisset mo ecomni acceptione dignus. Quo autem modo tandem sed ratura corpore:
Ex quatuor elementis humanum corpus constare credimus scilicet e sanetus ne,visco,hili ecpituita. Vtputa ex calido ec frigido ec sicco ec humido id est exeni oc aere,terra,aqua. am sanguis tanquam calidum di vitale elemetum' Icilicet ab igne.Viscum aute ab aere.Bilisverd quippe sicca, patet quod deterra est: dc pituita frigida ex aquaein his quatuor ceu intra quatuor parietes tanquam in domo corporis,instar columbae,reclusa est anima. Igitur mortis tempore secedunt inuicem diuina dispensatione quatuor elementaret si diceres da dissoluuntur quatuor parietes domus,5c euadit reclusa intus columba hoc est anima. Et primo quidem abit sanguis,id est,calidum. Vnde nihilo mmus corpora mortua fel habent post mortem,etviscum,languinem autem non habet.
Atubinam dicere volumus Q futurae sint prius receptae hominum animae
Aliena est &horribilis quaestio,& hominibus abscondita.Non enim permisit Deus redirequenqua inde,qui annunciare ubi, aut quomodo sint illae a no- his profectae animae.Tamen ex salinuris dicimus, peccatorum animae insorius omni terra di mari existat,ut inquit Psalmus: In tenebris ec in umbra moratis,ec in lacu infimo. Atm in Iob scriptum est: In terram tenebrosam et opertam mortis caliginesen terra tenebrarum aeternalium, ubi non est videre necti lumenem vitam hominibus.Iustorum autem animae post Christi aduentum ec moriatem,id quod de latrone in cruce didicimus,in paradiso sunt. No enim propter solam latronis animam Christus Deusnoster paradisum aperuit, sed etiam ob D reliquas omnes sanctorum animas.
Nunquid igitur receperunt iusti bona sua,&peccatores poenam Nequau,Attamen gaudium nactae sunt sanctorum animae,5 ista est frustis earum particularis: Sicut Neristitia quam peccatores habent,in particulare supplicium. Quomodo enim accersit rex amicos suos ut secum prandeant: Sie ecdamnatos inpuniantur.llliautem, qui ad prandium sunt vocati, gaudent &I ger oportet etiam de animatius,quae illuc a noDis maerat
Quid igitur quando nemo secundum ea,quae locutus es inem in regno, nere in gehennam introiuit,quomodo de diuite contra Lazarum audimus,quodin vine ectormetis existens,ad Abraham loquitur
Dominus omnia de Lazaro ec diuite parabolice locutus est,sicut &de dea virginibus disiis parabolis.Non enim res Resta Lazari exemplum. Ideost novident peceatores in gehenna existentes iustos, qui re Abraham in regnosunt. Nec vicissim cognoscit aliquis proximum suum,illic in tenebris habitans.
Qualiter hoe Etenim terribilis est sermo 5c alienus,quod non cognoscamus nuicem. Sed ignoti inter nos tum fratres fiatribus, tum patres filiis, ec amici amicis constituemur.
244쪽
D. ATHANASII ARCHlER A LEX AND.
Agnitio ex corporalibus signis apta est fieri. Sed incor poreae animae sibimeti- Aplis prorsus similes sunt secundum omnem modum. Sicut multitudo aliquarum immaeulosarum ec sibi similium colum harum,sive apum,non altera disefert ab altera,ri insigni quadam nota,nec vita magnitudine, sed per omia in s militudine inter se existunt. Hoc autem dico de iis, quae apud inferos sunt animabus damnatis peccatorum, qudd seipsas non agnoscant. Nam iustorum animabus hoc bonum, scilicet agnitionem Deus dono dedit.
Concedatur nune iuxta tuum sermonem, quod animae se inuice non agno- stant modo.Sed num vel nemin resurrectione cognoscituri sint peccatores inoter se videlicet,qui eiusdem patriae, domus, di familiae sunt:
Nem tunc etiam in resurrectione.
Quoniam omnia ex corruptione ac seminatione nostris accidentia, suesmla figurae sint seu notae,aut signa,vel palliones,Per quae alterutrum nos hic corioscimus, ea in resurrectio e mortuorum cum seminatione ac corruptione diseluuntur , evanescunLEt sicut ab initio Deus unum hominem fecit,ita in re eneratione rana unus homo resurgemus,id est, tota hominis imago similis .dae imagin tam formatione si magnitudine atm fgura. Propterea non est in resurrectione discretio,neque parui,necp mλgni,neque nigri, neq; albi, neque fuse neq; rubet, neq; variae sunt sorms,seu species,uue persons. Othia enim illa ex satione de corruptione prouenientia, simul cum corruptione resoluuntur eceuacuantur. Et quomodo deinceps,dic mihi, gnoscet pater filium infante mor tuum,ec tamen annorum triginta persectum hominem resurgentem, secunda quod Christus triginta annorum baptizatus est Aut quomodo cognoscetue mortuus Aethiops,resurgens albus,aut mortuus mutilatus ac laesus, resurgens sinus: Si autem incredibilia haec tibi videantur,audi dominum Sad sis die tem, in resurrectione mortuorum nem nubent, neque nubentur. Non qu3d neque viri necu sceminae resurgant. Nam in resurrectione, ipsi quidem viri r surgent viri, ipsae autem mulieres resurgent mulieres. Sicut di ipsa -οκοι Sederunt, inquit,licut angeli.Ergo sicut angeli unius speciei sunt & figurae, ita et dimus de nostra natura in resurrectrone per incorruptionem demum fore, ut quemadmodum Deus spicam fecit ab initio, ec ex spica natum estgranum, ecrursus postqua seminatur,denuo respicatur spica. Ita et homo sectus est a Deo custodiens mandatum,immortalis. Seminatus autem per morte, di occatus seu apetere obrutus repullulat,sicut erat ab initio immortalis.
Nunquid autem vitam eonsiderant hinc prosectae hominum anis annone
Nequasi Audi enim Prophetam Dauid de morientibus hominibus dicentri Homo sicut laenum dies eius, sicut flos agri sic efflorebit. Quoniam spiritus pertransiuit in illo, ec non subsistet,ec non cognoscet amplius locum suu in animabus autem lanctorum non oportet dubitare.
Quod si haec ita sunt, quomodo apparent sancti multoties in suis templista tumulis:
Extranea haee est Oc paradoxa quaestio, cad respondendum fidelissima indigena
245쪽
c gens anima. Attamen si es capax audi,non vacillans ratione.Illa quae apud templa&tumulos sanctorum fiunt adumbrationes oc visiones,non per animas semctorum fiunt, sed per sanctos angelos transfiguratos in speciem sanctorum. Quomodo enim cedomihi una existensbeati Petri aut Pauli anima potest in eodem momento apparere in suo monumento , 8c in mille templis suis per i tum mundum Hoc enim nec angelus unus facere posset aliquando. Solius em Dei est in duobus locis ec per totum mundum in eodem momento inueniri. Cum 5c ipsae intellectuales virtutes omnino derelinquuntur ab ea quae in ec lis inglorificatione,quatenus demittuntur in ministerium super terram
Quid differt substantiaangeli a substantia humanae animaee
Tres inuenimus substantias ab hominibus incomprehensibiles,quas nemone unquam quidem vidit,neq; videre supra terram poteritiSicut sunt, videlicet Dei & angelorum Nanimarum. Attamen coniecturam facimus, quod qua tum differt a luna sol,lantum praecellit ae splendet angelorum prae animarum humanarum substantia.
Et quomodo prophetae dicuntur saepe dominum vidissee
Post omnes prophetas.&post ipsam etiam apparitionem ChrRI dixit sanctusapostoIus euangelistare theologus Ioannes, qu3d Deum nemo vidit unquam,&ne credatur tanquam horribiIeac alienum hocverbumsuperaddiditi Quod unigenitus filius,qui est in sinu patris, ille enarrauit. Vnde & sanctus apostolus Paulus inquiti Quem vidit nullus hominnm, neque viderepotest. Itaque nullusmortalium nudam Dei essentiam viderepotest,nequaquam. Sed quo ad humanam imbecillitatem Deus conscendendo prophetis figuratus paruit,incorporeustunc existens, saepe ut homo illis representatus in eo oralis. Quo notum fit,quod non essentiam Dei viderunt,sed gloriam. Quod re in 'ngelis N animabus ita oportet intelligere.Sola verδ sancta Dei mater nudam substantiam,sic re vera est Gabriel, ipsa vidit.
. Quid igitur Annonasteli secundum essentia a arent hominibuslaterrae Nequaquam.Nee enim potesteorruptibilis ulus videre essentiam Incorruisptibilem.inde luculenter cognoscere datur, quod non secundum substantiam apparent nobis angelisum non in una figura super terram visuntur. Sed aliquidem in adolescentum atque iuuenum forma. Alii vero in specie militum.Et in summa,variae illorum quo ad nos transfiguratae sunt formae na verd suum eorum est essentia, siue substantia.
Quae autem erit dissinitio substantiae angelarum
Angelas insuppositum viuum,rationat hymnisonum smmortale.
Quod autem est opus super coelestium virtutum
Hymnus indesinens, di laus irrequiescensmagnificentiae Des. Forte autem oratio permanens pro nostra salute. Cum vera hi ordines etiam militiae dicantur,oportet tum intelligere Ordinem doctrinalem, ordinem tutelarem, o
246쪽
dinem procuratorium,ordinem ministerialem,ordinem auxiliarem ordinem 'animarum receptiuum,ordinem in alii adsistente Sicut igitur differetias ordinum in superioribus potestatibus nouimus,lta etiam status oc intelligentiae. Throni nanque Cherubin re Seraphin immediate a Deo discunt tanquam omnibus superiores,di Deo proximi.Hi vero docent ordines inferiores,di ita deinceps semper superiora docent inferiora, infimi autem omnium ordinum sunt anilesi qui hominum sunt doctores.
An memoriam stri habeant abeutes anim sit t&sancti angeli sunt m mores nostri e
Animae quidem lanctorum omnino,peccatorum autem nequaquam.Conisnuam enim percipientes poenam,recte circa eam solum manent solliciti, nulliua rei alterius curam habentes.
Quae ereto nunc est operatio hine demigrantium animarum
Anima deposito eorpore, nem bonum aliquod ne 3 malum operari potest. Visiones enim quas cernimus de eis illic.dispensatiue Deus ostendit ad comis ditatem. Sicut enim lyra si non habuerit pulsantem, vana videtur ococion. Itaec anima,& corpus a se utrinq; separara,nihil operari possunt. Sane orum igitur animae a sancto spiritu incitat cum angelis in regione vivorum Deilla dant oc tripudiant.
Quid ergo mum sentiunt aliqua bene is etiam peccatorum animae, iam insuper illis fiunt conuentus N peractiones honorum operum Ec oblationum e se
Si non aliquo beneficio participaret ex illo,no uti in cura & exequiis fieret comemoratio. At sicut vitis florescit extra in aero,& odore eius sentit in vaserinum reclusum,sic conflorescit etiam ipsum. Ita intelligimus peccatorum ansemas partiet re aliqua beneficentia ab exangui immolatione, &gratificatione pro ipsis facta. Sicut solus ordinat di praecipit,qui vivorum oc mortuorum P testatem gerit Deus noster.
Nunquid est possibile nos cognoscere,cuius res gratia no amisit Deus anima alicuius ex illis qui messerunt,remitti ad nos,ut exponeret nobis ad comodum nostrum,quomodo sint negocia illa in inserno,& que necessitas illic immineat.
Multus inde error in uita proueniret. Multi nanq; daemonum, transigura dici oceasionem sumerent in figuras hominum mortuorum, ec dic uri essent ex mortuisse resurrexisse, ec se multa salsa dogmata di negocia de iis,qua illic gerantur disseminare possent, nobis ad errorem 5c perditionem.
Multi opinantur quδd prodesset homini, praenoscere diem obitus sui.
Si Deus omnia in prodessetiscit,certe nem hoc nobis inconsideratὶ occulta uit.Si enim praesciuisset homo diem obitus sui,totam vitam suam sine timore, in peccatis peregisset,ec solum ante duos, vel quandocu tres dies ante mortem suam dedisset se ad poenitentiam. Audiens illud prophetae dicetis. Quod in quore inuenio in eo te iudico. Et qualis ultra dic mihi gratia esset, quando centum homi
247쪽
s homicidia seceriscontemnensDeum,&duos tantum dies cessares anulo.
Quare nos Christiani adoramusvos orientem,ec Iudaei ad meridiem
Non est una 5c consimilis de hoc responsiore demonstratio. Aliter enim Iocheis est defendendum,&aliter a Graecis interpretandum. Pretereacerte alites ec Christianis declararandum.ludaeis nam dicimus,quod huius gratia nos fide ira adoramus versus orientem,sancto spiritu nos instituente per David propheta dm dicit dormius ad locum ubi steterunt pedes tui qominessit propheta Zacharias docet no dicensi Etstabunt pedes domini in monte Olimraco tra Hierusilem.Et haec sit tu Leis per compendium responsi d Graecos autese dicimus,quod non,&quasi in oriente circunscriptus sit Deus, inde versus orientem adoremus,Sed cum Deus sit,ec nominetur lux vera.ob id respiciendo ad lucem creatam,tam non quidem illam ipsam,sed factore eius adoramus. videlicet ex lucidiori elemento ipsum,qui est anteomnia elementa dianteo mi aliculaillustrissimum Deum honorantes. Fidelesautem audiant ecdiscat, Uliae de causa beatissimi apostoli secerunt Christianorum Ecclesias intendere versus orientem,ut ad paradisum respicientes,unde cecidimus scilicet ad vel iem patria ec regionem nostra,petamus Deum e dominum nostrum ducere nos illuc unde eiecti exulamus. Ad austrum vero intendere Iudaeis prophetae praeceperunt,ci, ex Austro, quoad Hierusalem, scilicet ex Bethleem nascitur eicit dominusiideo dixit Propheta:Deus ab Austro vente hoc est a Notho, qui, dicitur Theman.
ottate iam Chrimis sit circuncisus, nos non similiter circuncidimure
ChristiueretE Des filius venit adimplere legem, ne putaretur eontra Deum Acere,aut Deo, quidedit legem,rebellis est e. Na talem esse Iudaei in hinc inde diuulsabant. Cam autem ipse pro nobis,quae suntla lege adimpleuerit, ia non restabat ultra od nos essemussub lege,sed sub gratia. ideo per Paula ad n Christus loquitur Si cirrendamini Christus vobis ad nihil eruutilis. Vnde clare cognoscimus qu3dalieni a Deo suntomnesqui circunciduntur, siue fideles, siue infideles,ludaei seu Graeci,qui storiantur in lege Motisca, non sequentes
eisionem scilicet sanctum baptisma,vili pendunt oceuertunt Et rursusauud Graii Non in lege Christus diabolum acuavitae daemone ne vineas lutem operatus est,sed in cruce. de legem quid videntes daemones,non tremunt,necp timenncruce autem vidente apὶ tremunt,fugiunt, evanescucec persecutionem patiuntur.
Quare omnes fideles nos crucesquid conformesmici Christisacim sacrae autem lancea vel arundinis,vel spongiae consor anonsabricamus, sunt enim ita sanctari erum ipsa
lacerte figuram ex duobus lignis componetes adoramus. At si quis stia desium saccusetqu3d lignum adoremus,facile possumus ea dub ligna sep rare, ecformam crucis destruentesquasi inaria haecli areputando,eidem in adeli persuadere,qudd n lignum limus sed crinis figuram. De lancea aute
248쪽
e re. Nam illos potiusquam nos maeni t euangeliorum esse conscios.Ac ne rec
sendis omnibus oratione faciam prolixiorem,sitis est unus Apostolus doctor, ad hoc ut nobis plene satisfiat. Scribit enim ipse beatus Paulus ad Hebraeos, da onpossibile est mentiriDeu,quod niaxime verax est in dicti ac nequaquam
mentitur. m reris conditarum hoc habet natura PropriumFert varii se mutationibus moueri. Quadoquidem ec ea quae quonda non erat,transmutatione acceperuntvt essent,idq; beneficiore humanitate conditoris. Quemadmodum ec rursum at Paulus:vocans ea quae non sunt, tanqua ea quae sunt. Caeterdm De Deus se usqui cuncta fecit per verbum,quoniam ver est,immutabilem habet cum ver
honaturam.Et hocper Prophetam docet,dicenn Videte,videte, quod ego sum 'dc non mutori u de hominibus quidem in Psalmis canitur: Ego dixi in cessu meo,omnis homo mendax.De Deo vero Moses testificatur in lege, quod β tu De- Deus fidelis est ac verax. itaque vir ille qui Christum gestabat, velut ab horum μ' Horm doctus, ct ipse discrime ostedens inter Deum oc res conditas eribiti Sit T 's . Deus vera omnis autem homo mendax. Est autem verax Deus, non quod ca- DIIucreat mendacio,nihil enim est illi contrarium, neque sit velut homo, alteri testifi- Hortate decans quod verum est Nemenim ulli est obnoxius, sed velut ipsius veritatis pro- - ' ς genitor ac pater,di sente domino: Ego sum veritas, veritati autem mendacium εἶ - amicii esse nunquam poteriti de veritatem iuxta imistequaerit dominus, go iugma mendacium autem ab seseproiicit alienat,dicens: Filij aliet timentiti sunt mi' Ni su iu hi. Mentiti sunt enim Iudaei aduersus seruatorem,&profitentes se seruaretegri mzoni, non erant veraces,sed legem violarunt, ducisus eum qui dederat legem, pro be M udahia neficio mortem machinantes domino ure igitur reiecti sunt,ac mortem quam inuisum ' η . mentientes o intulerunt, eam vere sibi ipsis accersiverunt, velut ec Ananias, in
diapphira in Actis apostoloruba cum Deo promissone ultro donassent,a pr , misso suffurati sunt,ec alios quide latuerant,caeterum veritatis minister Petrus,
eos repellit,dicens. Non mentitus es hominibus sed Deo. In quibus ingens ac- Meneth n
cidit miraculum.Quod enim solus Petrus nouerat,hocpta mortem Anani in in Anania. notuit omnibus,ut omnes prouocarenturad relligionem,Sapphirs exemplum N βδPPhii sermidantes. Siquidem illud sciendum estnec oportet ignorare,quod quecun χ promisimus Deo,iam nostra non sunt, sed in aereDei sun adeo Vt si quid inde ''''μ' . subtraxerimus,haudquaquam id faciamus, vesuti quae nostra sunt usurpantes . e, sed ut quae Dei sunt sacrilegio depraedantes.Promissio vered non tantum ad pe' Σ . cunias,verum etiam ad orationem,& ad voluntatis delectum pertinet. Nem Onim qui laborat pecuniarum inopia,idem inops est liberaevoluntatis. Videlicet mira vere diuinum vere 3 magnum mysterium,non depecunijs habet promistione, sed de proposito perfecto,ded fiducia erga Deum. Omnes igitur professi si
mus, di omnes debitores sumus professionis.Adeo ut necesse sit persoluere ir ginem quidem virginitatem quam professa est,continentes vero cotinentiam, coniugatos pudicitiam, mutuamq; inter ipsos charitatem dc honorem. In sum ma. Omnes necesse est,ut persoluant fidem erga Deum, religionem, iustitiam, ac sortitudinem,ne nos velut ingratos ec iniurios Ananiae,Sapphiraeque exemplum occupet. Nam & hanc ob causa prius apostolicus ille sermo cofirmatiis .esti Reddite omibus debitum,cui vectigalinei stigalicui timorem, timorem: cui honorem,honorem: nemini quicquam debeatis,nisi ut inuice diligatis. Hoc so. citisqui hoc I dicat idelicetconsideter scribes: nu certamen certam cursum consummaui,fide seruaui, de caeteris reposita est mihi iustitiae corona, quare
det mihi iustus iudex. Quoniam enim non fuerat mentitus in his quae promise
249쪽
vobis inuicem.Ac rursus, omne mendacium ex ore vestro ne procedat. Cupit Aenim nos ipsius imitatores fieri,dicens:Veritatem dico, non mentior. Quar iusurari- doquidem ec in Euangesto domini dictum est,ut sit sermo noster est est oc no ' ' . dum vita non. Hactenus igiturqui profitentur Christum deuerent quae loquunturAE ' ψπι' que longius progressi ad iusiurandum confugiamus, ut periturarum pecuniae tum gratia iuremus per Deum,quum Moses id maxime vetia erit lege: Non aDisti μα sumes nomen domini Dei tui in re vana.Etenim ii quis omnino dignus est qui Deum mine idem dignus est,cui citra iusiuradum habeatur fides. Nam qui Dii dignus habetur eo quod maius est,multo magis O qudd minus est dignus erit. odsi nequaquam dignus est cui citra iusiurandu habeatur fides, nee dignus . est profecto qui iuretper nomen domini, nec est huiusverbis fidendum. Nam quomodo prorius Deus hic erit testis iuranti, tuum careat fide,quam dominus respicit.Testificatur hoc sapientia,dicens:Spiritias sanctus disciplinae dolum es fugiet, di subducet sese a cogitationibus vacuis intellectu,nec habitabit in eo
. H i vhse Die obnoxio peccatisa aproptero dominus noster Iesus Christus, ab isqvi dominu ipsum inuocant primum exigit fidem elut in caeco, dicensi Credis me tibi hoc' posse sacere In lunatico vero iic loquituriSi credideri fiet. id aute exigebat sese
uator,non quod egeretalieno auxilio ad aedenda miracula, nam ipse fidei. que dominus est ac largitortis ed ut perspicuum esset,eum non gratificari pers me, sed annuere fidentibus, quodque sine fide non essent accepturi beneficia, , denique quod haecob incredulitatem essent amissuri. Quum enim confert be nescium, it manere beneficium,quums donat sanitatem, vult sanitatem es se perpetuam, veluti prospexit admonitione paralytico, dicens: Ecce sanus. Simila ctus es, noli amplius peccare,ne quid accidiit tibi deterius. Perinde quasi si quis . medicus ingressiis ad aegrotos,priua sciscitetur an velint curari, ne dum ipse coram susceperit ocilli nolint,inutilis existat curatio,nimirum ijsqui laborant as
uersus artem medici pugnantibu ic ec dominus eos qui sanabantur,percose stabatur,nec nisi fidentibus conserebat beneficium t per fidem oc beneficium
conseruare possent.Per sdem enim dignoscitur animi propositum. Quorsum igitur Deum testem inuocant,qui fidem erga veritatem non habenti Spiritus testificatur in Psalmisi Prope est dominus omnibus inuocantibus eum in verita te,per quam solam inuocari Potest Deus. Cur igitur inuocant dominum qui neminimis quidem fide habent in quam oc alioqui iusiuranda veritatis est tostis,non rerum declarationem habet. Iurant enim homines, non vires signi Dii Aria cent,sed ut veritatem persuadeant et loquendo nihil mentiri. Quod si iuranti adest fides ec veritas, Ad opus est iureiurando Sinon adest eis des, cur tantam tem, se . admittimus impietatem, α propter humana mortalia ,Dea homine maiorem,sinu. testem inuocamus Etenim si in paganorum iudicijs regem terrestrem tineci Dusas non est,utpote maiore, ociis qui citant, dirisqui iudicant,cur Desii rea Gad res creat inuocamus facietes ut Deus ab hominibus contenatur Apa superat hoc omnem impietatem,omneo lacinus.Quid igitur facienda est: - hil amplius, quam ut nostrum est,sit est,ta nostra non sit non, nee omnino mera tiamur. Sic enim videbimur veraces,& hae in parte imitari veracem Deum. R Fortast is aduersus haec aliquis probabiliter obiicie dicens: Si iusiurandum lio minibus est interdictum, si in non iurandoDeum imitatur aliqui quo H do Deus ipse in sacris literis simu inter iurare dicitur,nam di Abraham iurauia teste Mos quinta in hymnis scriptum est: lutauit dominus re non poenitebis Dei hou eum, tu es sacerdos in aeternum secundia ordine Melchisedec. Videbatur enim '
250쪽
DE DAssi O. ET CRUCE DO M. LIB. L Di.
nem iurat. Quinant per alium iurare cdm ipse sit dominus omnium &conditor sed si vera loqui fas est,ipse sermo eius iusiurandum illius est,plenam fidem faciens audientibus,& rebus omnibus fidem arrogans,quod quicquid promiserit o uit sim simul oc futurum est. Non enim iurat Deus ut homo, sed nobis illius sermo vice iurisiurandi est ad persuasione veritatis. Caeterum hominibus loquens iurare dicitur,videlicet ita more hominu loquentibus tinctis, ut ex quihus sibi loquentibus postulat haberi fidem,ab his ec ipsi credant loquenti Deo. Quemadmodum enim hominum dieta confirmat iusiurandum, sicci quae I quitur Deus,pro iureiurando habeantur,ed quod illius consilium firmum est et
immutabile. Confirmat qudd dico, ipsum iusiura dum, de quo scripturam emis diuturauit enim dominus ei non poenitebit eum, ut intelligas immutabilitatem
iurisiurandi, di omnino fututu quod promissum est.Hoc oc in Genesi significat ri
ipse Deus,dicens: Per memetipsum iuraui,hoc autem non est iusiurandum,n 'p 'que enim iurauit per ulla aliam rem,quod est iurisiurandi proprium sed per se' iuras non ipsum,quod excludit iurisiurandi suspicionem. Qua quidem rhec illud signifi- i r nint,firmam esse promissionem,& omnes debere fidem habere,quisquis audi ritiSit autem hymnorum sacrorum ille cantor testis horsi quae dicuntur,Deo in memoria reuocas canit ae dicit:Vbi sunt misericordiae tuae antiqvs diae,quas Divia. iura sti David in veritate tua. Non enim aduersus veritate iurat Deus, sed quae repraestans loquitur ad persuasionem,uice iurisiurandi sunt hominibus. Nem igitur Deus hominum more iurat,necp couenit nos ex huiusmodi dictis ad iurandum animari,sed ea loquamur potius,ac faciamus,ut qui audiunt no desiderent iusiurandu,sed ut quae dicuntur, ex sese habeant veritatis testimonisi. in hoe emvere Deu imitabimur. Sed fortassis ec de illo quod accidit Niniuitis aliquis i , terrogarit hunc in modum:Si sermo est iusiurandu Dei,quomodo loquens prs stat quae dicit,nec mentitur Qu5 dixit Adhuc tres dies di Niniue subuerteturi non perfecit quod dixit,videbitur enim di hoc pugnare in prioribus.Sed num istis' '
mentitur Deus Absit. Neet sermo illius mansit incompletus, nam humanitate iram teperauit,re ad Niniuitam poenitentia respexit magis, u ad priora peceata. nem se dixit Deus, post tres dies subuertetur Ninive, sed tres dies vos sustin Boiυt in tolerantia trium diera iacultate haberent poenitendi, aut secutura iram in se prouocarent. Quid enim ait propheta Adhuc tres dies ec Niniue subuerte D dum eurimo dixit post tres dies perdet,alioqui factu fuisset,sedadhuc tres dies&subuertetur,ut ex eo Eld dicitur adhuc,cotideremus tolerantia Dei. In subuersione alit ventura iram post tolerant risi poenitentiam egisssent Alioqui nisi ad eum qM qua-modu res habuisset,ae nisi Deus poenitentiae causa tres dies hominibus propo- draret.
suisse quid prohibebat Deum 4 minus etia interea Niniuem a deret An quia
non poterat Absiti Ne una hoc nobis in mente veniat, dns enim virtutum foditis N potens Deus. An ignorantia rerum illarum Et hoc absit.Nouerat enim mniapriusquam illi nascerentur.Quid ergo restat considerandum.Videlicet levitas α humanitas domini,quam ec propheta cognitam habens,lagiebat quidem quum primum mitteretur,postea tamen excusins,dixino domine,no ne isti sunt sermones me quum adhuc essem in terra mea,e ue praeueni ut sugerem in Tarsis, ed qu3d sciebam te esse misericordem 5c miseratorem,lenianimo,multae misericordiae,ac poenitentem super mali ius.Fugit autem lonas, Ionae mori tanquam contradicens Deo, nec dolebat tanquam gaudens deperditione Nini uitarum, verum id faciebat, quὁd ipst Niniuitae curae erant. Metuebat Dim,ne apud illos parum certae fidei haberetur, ac in posterum inciperent diffse aere,propheticusque sermo apud eos fide careret. Hac de causa etiam dolebat.
ut a domino declararetur ieretque perspicuum omnibus qui illic erant Niniuis