Tractatus de Papa ubi et de Concilio Oecumenico

101쪽

a Depuis onge cents ans, it nyy a eu siecte auquel en diversos nations celle doctrine n' ait ele crue et pratiquee. . . Esse a eto conflamment lenue en France, Oli nos rois, et particulierement ceux de la derniere race, Ι'ont protegee par leur aut horite et par Ieum armes; ou nos conciles l'ont appurta et mainte nue: ou lous nos evoques et doeteum scolastiques, depuis quo

escrite, prachsie et enseignee: et ou sinalement lous nos magis-lmis, ossiciers et jurisconsultes, Ι'oni suiuie et lavorisee, voiro

a Et non-seulement les conciles en generat, mais encorelous les ducleurs en particulier qui Ont iacia depuis quo Iathsiologie que nous appetons scolastique a ele instituee, et nolamment ceux qui ont etsi Franςais, ou ont ecritet enseignoen France, ont lous lenu et affirme celle doctrine. Did. ,

102쪽

Bien allemonNils Sigeberis in Chron. ad ann. 1088 , qui dit que

103쪽

80 TRACT1TύS DΕ ΡΑΡΑ.l'Egli se gallicane, mais meme la latre jurer a totis les eveques, abbes et aiatreS eccleSia Stiques, comine doctrine de sol, et condamner l'opposite comme impie, perverse et deses table 'Et comment sei a-l-on passer potir tot sondamentale de l'Εtatune proposition qui est nee en France plus de onge cenis ansdepuis que t 'Elat a sile solide Τ s Ibid. , p. 57 et sui v. iIn toto nempe orbe catholico, et in ipsa etiam Gallia usque ad annum 1682, tanquam omnino certa unanimiter a doctoribus catholicis admissa doctrina, quam Sic exprimit et profitetur Baronius: si Hanc potestatem esse in Ecclesia Dei, et Ρontifice primario residere, posseque ipsum, Si caum postulat, Apostolica plenissima potestate insessum Ecclesiae regem sive imperatorem deponere, ex Dei verbo, jure divino, et Iege naturae, neceSsaria assumptione exploratissimum est. n B ronius, ad annum 800, n. 15.

g 15. - snanimi seliolae consensioni de Romani Pontineis potestate in rem temporalem statuum, accedit auctoritas, tum ex consessione ipsorummet regum et principum, tum quae praecipue nolatu dignat ex ingenti numero sanctorum et beatorum qui eidem doctrinae adhaeserunt. Remissive.)1' Ipsis etiam regibus et principibus catholicis indubitata suit, ante inductum protestantismum, Romani antistilis potestas in rem temporalem statuum, prout documeniis comprobatum videri potest apud Cardinalem Ssondratum RessaIesaeerdotium, lib. I, a ἶ 5 usque ad 15 inclusive . In specimen, unum citabimus Henricum IV, a sancto Gregorio VII depositum. Is in ipso sui cum praefato Pontifice conflictus aestu, haec ad eum scribebat: u Me quoque licet indignus inter christianos sum ad regnum vocatus , le teSte, quem Sanctorum Patrum traditio soli Deo judicandum docuit, nec pro aliquo crimine, nisi a fide squod absitὶ exorbitaverim, deponendum asseruit: cum etiam Iulianum Apostatam prudentia sanctorum episcoporum non sibi, Sed soli Deo deponendum commiserit. s Baronius, t. XI, ad ann. 1080, n. 20.ὶ Quod, ex

104쪽

time deponi potuerit, latetur perditus vir. Et quod saeculi

quarti antistites Iulianum Apostatam non deposuerint, primilentiae tribuit, non desectui potestalis. Aliter sane locuturus Si, tunc temporis, doctrina haec controversiae vel minimum obnoxia fuisset, et non pro certissimo dogmate habita. 2' At catholicorum cuique potissimum allendenda cireumstantia tot sanctorum et beatorum dictam doctrinam unanimiter profitentium. Iam plures supra citavimus. Sed ne citati0nes iterum congeramus, uno verbo dici potest, ita docuisse Sanctos et Beatos quoslibet inullo excepto), qui hac de re dis-Seruerunt. E contra vero, ex iis qui Ecclesiae quamlibet denegarunt in temporalia potestatem, nullum prorsus Sanctorum aut beatorum albo inscriptum suisse.

g 16. - Εx communi doctorum scholae consensu certa rigorose probatur Ecclesiae potestas in rem temporalem statuum.

I. De variis auctoritatibus quae vim habent certam faciendi doctrinam aliquam, ex professo disseruit Metellior Canus in suo tractatu de Ioela theologicis; ejusque hac in materia concluSiones, generatim pro norma orthodoxe sentiendi in scholis catholicis haberi solent. Ad quas ipsi etiam Bossuetio provocare Solemne est. Porro quam vim probandi habeat doctorum Scholae sententia, ita declarat Melchior Canus: si 1' Conclusio. - Theologorum scholasticorum etiam multorum, si alii contra pugnant viri docti, non plus valet ad sa-ciendam sidem quam vel ratio ipsorum, vel gravior etiam auctoritas comprobarit. n De locis theol. , lib. VIII, cap. IV.

a 2' Conelusio. - Εx auctorum omnium scholasticorum communi sententia, in re quidem gravi, uSque adeo probabilia sumuntur argumenta, ut illis refragari temerarium Sit . n

a Scholae igitur consensum non nisi impudenter et temere

rejiciemus. Ibid.

III. 6

105쪽

82IRRTATES DE PAPA.a5' Conelusio. - Clincordem omnium theologorum scholae de sde aut moribus sententiam contradicere, Si haeresis non

est, at haeresi proximum est. v Ibid. Nititur Melchior Canus hac ratione, quod nequeat Ecclesia, nequeat Deus permittere, ut theologi scholae errorem quoad

sidem aut mores communi consensu doceant. Enimvero tunc

Ecclesia Christi si eles suo silentio deciperet, atque Deus ipse sitheologorum omnium errorem non aperiret, in necessariis ehristiano populo deesseι loco citato . Notetur autem ipsum ibi ex professo loqui, non de tota serie doctorum ab Ecclesiae incunabulis, imo nec de theologis

Petro Lombardo seu magistro sententiarum anterioribus, sed determinale et praecise de solis seholasilais, id est, qui a tempore seholas Seu magistri Sententiarum, usque ad ipsum Melchiorem Canum, scripserant et docuerant. Quoad hos seorsim sumptos docet fanus, esse impudentiam et temeritatem ha resi proaeimum, Si quis eorum doctrinae contradicat, dummodo doctrina haec sit unanimis, verseturque cirea dogma vel mores, et propugnetur tanquam certa et tenenda, non autem tanquam

opinio quae licite rejici valeat. II. Quod tradidit Melchior fanus de auctoritate doctorum scholae, pro indubitata regula habuerunt subsecuti scriptores catholici. Et merito. Nam, III. Contra Ecclesiam praevalerent inseri portae si contingere posset per notabilem aliquem temporis tractum, et a sortiori per plura saecuΙa, tanquam certum dogma propu gnari ab omnibus lolius Orbis catholici theologis, quod in materia sidei vel morum esset erroneum. In docendo quippe christiano populo, et parochi, et ipsi etiam Episcopi sequuntur, imo et sequi tenentur, quod circa fidem et mores tanquam certum et tenendum unanimiter tradunt doctores catholici . Quae unanimis doctrina, si erronea foret, illo errore generaliter Ecclesia inficeretur, et hoc ipso vera Christi Ecclesia esse desineret. Quod cum, stante promissione Christi,

106쪽

communis doctorum catholicorum error.

IV. Certa igitur Ecclesiae potestas in rem temporalem Begum, Si. constet: 1' unanimem suisse doctorum scholae de ejusmodi potestate sententiam; 2' id eos propugnasSe, non ut opinionem dumtaxat, sed tanquam ceriam et. Omnino tenendam doctrinam; 5' versari doctrinam illam circa dogma et mores. Porro duo priora ex adductis supra documentis plene constant. Et quod quaestio de potestate Ecclesiae in temporalia Regum, versetur circa dogma et mores, per Se patet. 06ietes 1'. - Α saeculo saltem decimo septimo desiit unanimis esse dicta doctorum scholae sententia; si quidem opinio contraria coepit a mullis in Gallia propugnari. Ergo vim suam amisit argumentum istud, ab unanimi doctorum scholae semientia depromptum. Brapondeo. - Quod semel rigo se verum probatum fuit. nunquam potest, ob Subseculos impugnatores, salsum evadere. Porro unanimis doctorum Scholae auctoritas rigorose ceriam probavit dictam Ecclesiae potestatem, cum repugnet .aliquo tempore dari talem unanimitatem in admittendo e rore circa dogma vel mores. Igitur subsecuta in Galliis multorum contraria opinio, evincit dumtaxat eos errasse. Caeterum supra sparte Secunda, sectioue secundaὶ jam ostendimus quam parvi facienda sit haec nova multorum Gallicorum opinio, ob circumstantias quae huic errori ortum dederunt. Objielea 2'. - Forsitan unanimis aliquando evadet Gallicana illa doctrina, qua omnis prorsus Ecclesiae denegatur potestas in rem temporalem Regum. Brapondeo. - Nego hypothesim, utpote impossibilem. Cum nempe, ex probatis, erronea esse nequeat dicta theologorum unanimitas, repugnat dari posse variis temporibus contradicloriam eiusmodi unanimitatem. Igitur huic doctorum scholae unanimitati nunquam succedere postest unanimitas in contrarium. Diuiti do by Corale

107쪽

g17. - Inania Bossuetii effugia.

Objeetio 1 . - Istius objectionis haec summa est: unanimis doctorem scholae sententia ab ipsis etiam Bellarmino et Perronio tanquam nimia et salsa rejicitur, ergo unanimis illa sententia nihil probat. - IIoc ut persuadeat sic procedit Bos-suel: Primo supponit allega iam doctorum scholae consensionem in eo consistere, quod unanimiter admittant posse Regem

deponi ab Ecclesia, hoc ipso quod sit haereticus vel apostata. u se scholasticis vero, inquit, qui ab aliquot saeculis post sanctum Thomam et alios magno consensu lateri videantur haeresis et apostasiae causa deponi posse reges, praeter ea quae dicta sunt, haec insuper addimus, eoS salsos ac nimios suisse . n

Juvres de Bossuet, idition Lebet. 1817, t. XXXII, p. 74 .

Seeundo, scholae do fores falsos ac nimios suisse inde arguit, quod ipsi ad legitimam regis depositionem non aliud requirant quam solum factum apostasiae vel haereseos; Bellarminus vero insuper requirat ut Subditos suos a vera side avertat; Perronius aulem, ut sit persecutor el juramenti sui violator. Igitur lola objectio nititur hisce duobus asseriis : 1μ in eo stat doctorum scholae consensio, quod sufficiat regum esse haereticum vel apostatam ut possit deponi : 2' Bellarminus et Perronius unanimem doctorum scholae sententiam dereliquerunt.

Respondetur. - Falsum esse utrumque assertum. Et 1' quidem salsum est consensionem doctorum Scholae eam esse quam asserit Bossuel. Etenim doctrina in qua consentiunt scholae doctores haec est: Eeelesiae eompetit aliqua potestas in rem temporalem regum, ita ut possit etiam in eretis casibus reges deponere. Super hoc puncto unanimes revera sunt doctores scholae

nec ullus reperietur qui ei contradixerit. At vero si agatur de quali late hujus potestatis verbi gratia, an direeta sit, vel potius iussireetain; item de conditionibus requisitis ut legitimo

108쪽

8sp1RS MARTA. Rex deponi valeat verbi gratia, an sussiciat eum esse haereti cum aut apoSlatam, an Vero insuper requiratur ut populum suum avertat a vera fide, persecutionibus desaeviat, et juramentum suum violaverit , jam non occurrit doctorum scholae consenSio, sed opinionum varietas. 2' Falsum est Bellarminum et Perronium recessisse ab unanimi doctorum Scholae sententia. Nam a Bellarinino propugnatur aliqua Eeelesiae potestas in rem temporalem regum, et etiam potestas reges deponendi in certis easibus. Et hoc ipsum est in quo consistit doctorum scholi consensio. Ergo non contradixit huic consensioni, sed plane adhaesit. Equidem existimat Bellarminus non dep0ni posse regem ex solo facto quod haereticus vel apostata evaserit. Sed in hoc non contradicit doctorum scholae consensioni si quidem quoad requisitas ad legitimam depositionem conditiones, non existit consensio, sed opinandi varietas. Immo ipse Bellarminus diligenter praemonet, a Se tanquam certum et tenendum id solummodo propugnari in quo doctores Scholae con Sentiunt; quae autem extra illam consensionem ipse Opinatus est, liberum cuique relinquit admittere vel impugnare. K At ego, inquit, non indignor neque Succenseo, quod a mea opinione vel Barciatus vel alius quicumque recesserit. Sed illud aequo animo ferre non possum, quod a communi Scriptorum Sententia in re tam gravi. . . recedat. v Postea Subjungit propugnari a Se contra Barciatum, id tantum in quo eatholi et Omnes conveniunt. Et landem expresse discernit quaestionem

principalem, in qua consentiunt doctores catholici videlicet, Ecclesiae competere aliquam potestatem de temporalibus judicandi, et ipsos etiam reges aliquando deponendi), a quaeStionibus aliis secundariis, in quibus reperitur opinandi arietas. a Magnum est discrimen, inquit, inter quaestionem ausit, et quid sit vel quomodo sit . . . Deum esse trinum et unum nullus catholicus negat, sed omnes firmissima side tenent; et tamen quot sunt inter scholasticos theologos de constitutione personarum, de relationibus, de notionibus opiniones Sic

109쪽

86IR1CT1TES DE PkΡΑ. igitur de potestate in temporalibus: quod ea sit in papa, non opinio, sed eertitudo apud catholicos est; quamvis non desint altercationes, quid sit et qualis ea potestas, id est an sit per se et proprie temporalis; an potius ipsa quidem spiritualis sit, sed per quamdam necessariam consequentiam et in odidine ad spiritualia, de temporalibus disponat. Quare non recte colligit Barciatus dum sic ratiocinatur : dissensio est inter theologos et canoni stas, dum hi directam, illi indirectam potestalem adstruunt, ergo quaestio de temporali potestate ripae dubia et inceria ac tota in opinione hominum posita est.

ΕSSe autem rem eertam et e loratam, posse Pontificem maximum, justis de causis, de temporalibus judicare atque ipsos temporales prine es aliquando deponere, probamus 1', etc. v D s Sio contra Barelatum, p. xiii et xvi, edit. Mediolani, 1621, t. I. Colligat lector quam perditam causam propugnet BOS- Suelius, qui in ejus patrocinium, non aliud melius reperiens, absonum helerodoxi Barciali ratiocinium retexuit, et doci

rum scholae consensioni opposuit Bellarminum, eum scilicet qui ex professo prolestatur a se tanquam certum ei lenendum defendi id tantum in quo eatholici omnes conveniunt. Nec minuS salsum est a communi doctorum scholae sententia recessisse

Cardinalem Bu Perron. Quod facile perspectum habebit lector eadem applicando quae de Bellarmino adnotavimus. Objeetio 2'. Sic contrahi potest : Ecclesiae potestas in

rem temporalem si aluum a doctoris scholae propugnatur duintaxat tanquam opinio; atqui merae opiniones scholae Fim probandi non habent; ergo dicta Ecclesiae potestas deduci nequit

ex unanimi dociorum scholae sententia. - En ipsa Bossuetii Verba : a Iam ergo meminisse nos oportet opiniones scholae, quantum a scholae decretis dogmatisque disserant, Melchiore cano teste Εo namque auctore, nobis est integrum ut a scholae opinionibus libere recedamus, eisque anteponamVS majorum dogmata, quae, eodem Cano teste, mullo illustriora

limioraque sint. Idem Melchior Canus decreta ac placita

110쪽

87 PARS QUARTA. scholae eo internosci docet a scholae opinionibus, quod placita quidem firmo judicio sient; nec sine censum nota ii elabantur qui ab his discesserint. At inter scholasticos alicujus certe nominis squis enim praestare omnes audeat, aut veroi egere velit, quos ad contaminandam potius quam ad tractandam theologiam dirae intemperiae lanio numero egerint δὶ inter illos, inquam, neminem invenies qui ad sidet dogmata reserat eam quam pontificibus tribuunt in deponendis haereticis regibus polestalem. Quod ergo hic sentiunt, ad opiniones, non ad placita scholae pertinere constat . s s Edition Lebel, 1817, t. XXXII, p. 74. in . Respondetur. - Nili objectionem duobus salsis assertis r1' salsum est Melchiorem Canum docuisse quod ipsi affingit

Bossuel, videlicet; doctrinam scholae habendam esse pro simplici opinione, non autem pro certo dogmate, nisi contrariam sententiam doctores aliqua censurae nola perstringant; 2' salso pariter asserit Bossuet, ne unum quidem inter scholasticos reperiri alicujus nominis, qui papalem reges haerelicos deponendi potestatem ad sidet dogmata reserat.1' Falsum probatur prius assertum Bossuetii. - Melchioris Cani doctrina de discrimine inter simplices opiniones scholae et ejus constantia deereta seu judicia, haec est: 1' Docet revera distinguendas esse scholae opiniones ab ejus certis et constan-libus judieiis. Si quidem libro VIII, capite v dicit quosdam in

eo errare, quod scholae opiniones a eertis constantibusque decretis non separent. Et quod ibi vocat eerta eonstantiaque decreta, paulo post vocat certa constantiaque judieia. 2' 0mnim dam vim probandi tribuit scholae judiciis, non autem opinionibus. 5' Docet unanimem scholae sententiam pro mera opinione esse habendam, quando doctores, re nondum satis ad liquidum