Tractatus de Papa ubi et de Concilio Oecumenico

71쪽

48 TRACTATES DE PAPA. et principaliter ad spiritualia; secundario vero et per quamdam consequentiam se extendit ad actiones hominum circa temporalia quae ordinantur ad spiritualia tanquam ad finem. n filalum a Bellarmino, praefat. in Barelatum, pag. vi, initiolomi Ι, edit. Mediolani 17 21.J

VIII. Petrus Bertrandus. - In Universitate Parisiensi juris canonici professor, postea creatus Nivernensis Episcopus, et demum, anno 1549, Cardinalitia dignitate insignitus. Is, lolius Gallicani Episcopatus nomine, coram rege Philippo Valesio, in publico congressu consulavit jurisconsultum Petrum de cunieres, qui negabat jurisdictionem ecclesiasticam exlendi ad temporalia. Cujus argumentis Rex plene convicius, sua Episcopis jura sarta lecta servavit, et jurisconsulti de Cunieres postulata rejecit. Nolatu praecipue digna haec Petri Be trandi verba: α Per duos gladios intelliguntur praediciae duae potestates. Sed Christus voluit esse illos duos penes Ecclesiam; ergo et utramque potestatem. Sed dices quod Christus reprehendit Ρetrum quia percussit gladio temporali amputando auriculam. . . Sed hoc non valet. Christus enim non dixit Petro quod expelleret a se talem gladium, sed reponeret in vaginam, penes se servandum in vagina : ut daret intelligi quod talis potestas etsi sit penes Ecclesiam, tamen ejus exercitium quantum ad causam sanguinis) in nova lege vult esse in manu judicis laicalis : secundum nutum vero et imperium penes sacerdotem. v fBertrandus Cardinalis contra Petrum defugneriis pro ecclesiastica liberiale, acl. I. - Εpitomen Biblioth. Maximae Lugdunensis S. Patrum, t. I, p. 452. Edit. Augustaeatn- delicorum 1719. et Polesias spiritualis debet dominari omni humanae creaturae ; et quemadmodum Iesus Christus dum fuit in hoc mundo, et etiam ab aeterno naturalis Dominus fuit, et de jure naturali in imperatores et quoscumque alios depositionis et damnationis sententias ferre potuisset, ita eadem ratione ejus Fica-

72쪽

Venellis 17 21.

IX. Petrus Paludanus. - Seu Petrus de la Pallu, dominicanus, Ρarisiis Theologiae prosessor, factus Ilierosolimitanus Patriarcha anno 1529, mortuus Parisiis anno 1542, in suo tractatu de Causa immediata eeclesiasticae poscitatis, articulo 4, sic habet: u Licet Papa non habeat confirmare quemlibet regem qui consensu populi a principio regnum assumpsit, lamen potest deponere omnem talem ; non solum propter haeresim aut schisma, aut aliud crimen intolerabile in populo; sed etiam propter insufficientiam, ut pole si quis idiola sensu, vel impotens viribus in regno praeesset, et propter ejus insuffiicientiam regnum fidelium periclitaretur. . . Quia Papa est superior in spiritualibus, et per consequens in temporalibus, quantum necesse est pro bono spirituali. v Apud Bellarminum praefat. in Barciatum, pag. vi, sub initium, t. I, edit. Mediolani 172l. X. Somnium Viridarii. - Is liber anonymus, anno circiter

1564, sub rege Carolo V editus, tribui solet dicti Regis Cancellario, vel alleri Aulico. Et quamvis auctor totus sit in arctandis ecclesiasticae potestatis limitibus, tamen consessus est eam extendi indirecte ad temporalia, prout colligitur e Sequentibus verbis: a Concedendum est quod Principatus papalis con- cernit temporalia sprout de necessario concernit spiritualia ,

cum ab eorum usu vel abusu surgit peccatum : pro ui dicunt textus, ratione peccati omnes causae spectant ad sorum ecclesiasticum : cap. Novit. de judiciis, etc. Tamen principaliter disponendo et authorisando, nihil spectat ad ripam quantum ad temporalia... Non debet se spotestas ecclesiastica, de depositione imp0ratorum seu regum intromittere, quantumcumque rex vel imperator sit dignus depositione propter desectum quemcumque, vel crimen quod non est inter spiritualia crimina computandum; et ideo si imperator vel rex committit crimen dilapidationis, vel destructionis imperii sive regni,

73쪽

M TRACTATLS DE PAPA. et lyrannidis, vel qu0dcumque aliud propter quod non immerito deponi meruit, Papa non deberet cum deponere, sed populus a quo Suam recepit potestatem facile vel expresse: nisi illi ad quos pertinet nollent aut non possent sacere justitiae complementum . . . Falendum tamen quod Papa potest irans-1erre imperium vel regnum casualiter; ut quia non est alius superior, vel aliter, aut imperium vel regnum est transferendum de gente in gentem propter aliquod spirituale crimen gentis, puta si gens illa inscia lur haeretica pravitate, vel ad legem Iudaeorum, vel ad ritum gentium, vel seciam aliam converteretur. Si transerendum esset imperium vel regnum propter crimen spirituale, dicunt quidam quod Papa potest jure divino transferre imperium seu regnum, quia in spiritualibus ei annexis eis habet plenitudinem potestalis quantum ad ea quae sunt de necessitate facienda. Alii dicunt quod Papa in hoc casu non potest tranSserre imperium sive regnum, nisi laici fuerint damnabiliter negligentes, vel laventes genii a qua necesse est transferri imperium vel regnum; sed in hoc casuspectat ad Papam de crimine spirituali cognoscere et denuntiare illis ad quos spectat, ut ipsum regem deponant; quod si noluerint vel non potuerint, jure divino devoluta est potestas ad summum Pontificem; et hoc quia ipse habet plenitudinem potest alis quantum ad omnia quae sunt de necessitatefacienda. v Apud Bianehi, della Potesta della Chiesa, lom. I, p. 105.

XI. AEgidius de Bellamera. - Fuit Aventonensis EpiscopuS, obiitque anno IS92. Insignis canonistae famam sibi comparaxit, ejusque opera Septem voluminibus in-solio Lugduni edita sunt anno 1518. Sic habet de praesenti quaestione : et Papa p0lest deponere imperatorem, qui ab eo temporalitatem recognoscit . . . Eliam alios reges, licet ab eo regna sua non teneant in laudum, nec temporalitates suas ab eo recognoscant, nec juramentum fidelitatis ei praestent; videlicet pro deliciis et negligentiis ... Depositio autem regum facienda per Papam,

74쪽

PARS QUARTA. 5l non ex illa ordinaria, sed ex quadam suprema et absoluta potestate procedit. Et quod illam supremam et absolutam potestatem Papa habeat, videtur mullum aequum et reipublicae Valde expediens, scilicet ut sit aliquis supremus M0narcha, qui regum hujusmodi excessus possit corrigere ei de ipsis justitiam ministrare. v In caput Alius xv, qua St. VI, n. 2. in XII. Steri hanus Austerius. - Paria menti Tolosani praeses saeculo xv: - u Papa ipsum imperatorem tanquam inseriorem destituit, exigentibus causis. Et in omnibus arduis negotiis et maximis difficultatibus generantibus scandalum in christiani tale, Papa potest hujusmodi majoritalis ratione se intromittere, etiam inter laicos, et exercere hujusmodi potestatem sibi a Deo altribulam. v Praetatus de potestate saecularium, Π. 5et 6. - Citaliam a Bellarmino in sua praelatione contra Bar- clatum. XIII. Dominicus a Solo. - 0rdinis Praedicatorum, studuit in Universitate Parisiensi, intersuit concilio Tridentino, obiitque

anno 1560. Is errorem quem consutamus lifer Seos nola perstringit in hunc modum : a Quinta, eademque catholica con- elusio contra eorum haeresim qui omnem abdicant Ρontifici temporalem potestatem : Potestas quaecumque civilis eatenus

est ecclesiasticae subjecta in ordine ad spiritualia, ut Papa possit per suam spiritualem potestalem, quoties ratio fidei et

religionis exegerit, non solum ecclesiasticarum censurarumsulminibus adversus reges agere, eosque cogere, Vertim et

cunctos christianos principes temporalibus bonis privare, et usque ad eorum depositionem procedere. v In 4 seni. dist. XXII, q. II, ari. 2. - Apud Bianchi, t. I, p. 109. XIV. Gerson. - Ιnsensissimus is pontificiae auctoritatis impugnator; et nihilominus admisit Ecclesiae competere dominium regitivum, direetivum, regulativum et ordinativum in rem temp0ralem principum; ac proinde agnovit aliquam Ecclesiae in temporalia potestatem. En ejus verba :a Potestas ecclesiastica non ita habet dominia et jura te

75쪽

reni simul et caelestis imperii, quod possit ad libitum suum de bonis clericorum et multo minus laicorum disponere; quamvis concedi debeat quod habet in eis dominium regitivum, directivum, regulativum, et ordinativum. v De Potestate

a Postremo suis se terminis ita se potestas ecclesiastica coerceat, ut meminerit potestatem saecularem etiam apud infideles sua habere propria jura, suas leges, sua judicia, de

quibus occupare Se ecclesiastica potestas non praesumat, nisi

dum redundat abusus saecularis potestalis in impugnationem fidei et blasphemiam creatoris, et in manifestam potestatis ecclesiasticae injuriam : tunc enim ecclesiastica potestas habet dominium quoddam regitivum, directivum, regulativum et ordinativum. v Loco citato. in a 0mnes homines, Principes et alii subjectionem habent ad Papam in quantum eorum jurisdictionibus, temporalitate et dominio abuti vellent contra legem divinam et naturalem; et potest superioritas illa nominari potestas directiva et ordinativa potius quam civilis. v Ρari. IV, Serm. de pace et unit. Graecorum, consid. v, tomo IV, pag. 600, edit. Parisiis 1606. . XI. Iacobus Almainus. - Is etiam auctoritati Pontificiae insensissimus ; attamen sic habet: et Imperator potest esse dignus depositione dupliciter: uno modo propter crimen spirituale, ut propter haeresim, quia haereticus et sellismaticus utitur polesiale sua in detrimentum christianitatis. Alio modo propter crimen civile, ut puta quod negligit administrare justitiam. Tune si imperator sit dignus depositione propter crimen primi generis, puta propter crimen Spirituale, potest dep0ni a papa, cum habeat plenam potestalem in puniendis peccatis spiritualibus. v De Potestate eecI. et lais., q. II, ad CR-put viii 0 hami.) Quoad quaestionem an Papa possit subditos absolvere a juramento fidelitatis, negat posse per modum relaxationis; sed concedit hoc posse Papam per modum declarationis, seu declarando jus subditorum: a Concesso quod Papa

76쪽

P1RS usARTA. b5 potest absolvere subditum a iuramento fidelitatis, negatur antecedens, Saltem capiendo absolvere ut tantum valet sicut

relaxare, et non jus declarare. v Loco citato, ad caput xii Ochami. XVI. Ioannes Major. - Licet non minus quam duo praecedentes Ρontificiae auctoritati insensus, concedit tamen posse, eae rationabili causa, dominia Ρrincipum ab ipsis, Ecclesiastica auctoritale, ad alios transferri: a Pro rationabili causa in tota republica hoc Ecclesia dominium transferre potest. Nolumus lamen dicere quod ad nutum ejus regna christianorum principum, in quibus dominium non habet nisi regitivum, transferre potest; sed ubi essent haeretici et fidem evertere molientes, Rex christianissimus deponendus esset. 9 Ιn II librum Senientiarum, distinct. XLIV, q. III. XVII. Ioannes Faber. - Advocatus Partamenti Parisiensis, mortuus anno 1541 : a Sed de Papa non est dubium quin sit Superior omnibus christianis, et in temporalibus et in spiritualibus . . . Cum agitur de praejudicio animae vel populi, Papa potest et debet providere, et si necesse sit quoscumque regeS deponere. η In legem primam, n. 10, c. de Summa Trin. et fide cath. - Αpud Bellarminum in Praelatione contra Barciatum. XVIII. Ioannes uuintinus Haeduus, gallice Iean-Quintind Autun, qui jus canonicum docuit parisiis, obiitque ann. 1561 : a Quare ponimus utrumque gladium Ecclesiae datum esse; hoc est Ecclesiae pontificem habere jus et potestatem in spiritualia simul et temporalia; atque de his statuere et decernere ex causa posse, cujus decretis flandum : nam quamvis homo sit mortalis, tamen coelesti potestate pollet. . . Iluc jure Papa Zacharias, anno Christi nali 755, Childericum longa majorum serie legitimum Galliae regem et possessorem regno avito deStituit, et in ejus locum Pipinum Belgam substituit, causatuqpeccatum esse, hominem tantae imparem potestali, inertem et nihil agentem, reipublicae gubernacula moderari. . . Hinc et Leo, ut Pontifex romanus, eadem fultus auctoritate Carolum

77쪽

num, loco citato. XIX. Remondus Rufus. - a Non ignoramus Leonem III Pontificem, Graecis ademptum imperium in Carolum Magnum contulisse; id enim cum nostri annales, tum Graecorum libri tes-lantur: quod iure sibi acquisitum et Carolus Magnus et posteri Franci, Germanique putarunt. 0millo Pipinum a Stephano II, vel, ut nonnulli, a Zacharia regem factum, detruso in monasterium Childerico ignaro, stupido, et bardo rege. η Rem. Rufus contra Molineum, cap. vI, p. 106. - Apud Bellarminum loco citato. XX. Ioannes de Sylva, gallice Iean Dubois, ParisiensisParta menti praeses, in suo tractatu de Beneficiis, p. 5, q. usu, n. 51 : si papa potest deponere Regem. DXXI. Petrus Gregorius Tolosanus, partamenti Tolosani praeses, Romani Pontificis potestatem in rem temporalem regum docet in suo tractatu de Republiea, lib. XXVI, cap. V.

Item sequent S :XXII. Genebrardus, archiepiscopus Aquensis, in sua Chronographia, libro IV, ad annum 1074. XXII l. Ioannes Monaehus, de an Lemoine, canoniSia, ad caput Grande, de Supplenda negi. praelat. , et ad caput Apostolieae, de sentent. et re judic. XXIV. Franciseus Matron, in 4 Sententiarum, dist. X X, quaest. Iv. Fuit Franciscus Matronus Scoli discipulus, et primus in Sorbona instituit anno 1515 exercitationem quam

vulgo vocant gelum Sorbonicum.

3 10. - Doetrina cleri gallicani in eomitiis generalibus anni 16l5.

Constabant comitia tribus cameris seu ordinibus, videlicet: ordine cleri, ordine nobilium, et tertio ordine gallice Ie tiers tat). Is tertius ordo articulum edidit, quem volebat Regi pro-

78쪽

poni et tu legem sanciri, tenoris hujuscemodi : Le roi serusupplid de scire arreter en l' semblee des etais, potir tot fonda

son stat, ne tenant sa eouronne que de Dieu se ut, ii ny a puls-sance en terre, quelle quelle soli, spirituelle ou temporelle, qniuit aucun droit fur son rogauine, psur en prirer ira pei Sonnes Sa-erees denos imis, ni dispenser ou ab solidi e leurs si eis de la sidelite et obeissa nee quila lui do irent, polir quelque cauSe ou proteae te que ste soli. Proeti-verba du elergd de nanee, t. II;

Pipere justificatives, p. 21, edit. de Paris, 1768.ὶΕdendi hujusce articuli auctores fuerunt proleSlantes, necnon alii tertii status depulati, qui licet proles lanticam sectam exlerne non profiterenter, ei lamen adhaerebant; prout videre est in citata collectione Procὸs-verbaliae de ι assemblde 161416l5. Actum apud matrem Regis ut praepediretur articulidi ScuSSio, ea ex ratione, quod tertius status incompetens foret in tali materia, utpote ecclesiastica. Ast in postulanda discus sione tertius status pertinaciter perduravit. Quapropter duo alii ordines communi consensu impugnandum articulum decreverunt. Quem in finem duodecim viros depularunt, et cum eis cardinalem Bu Perron qui cleri simul et nobilium nomine in camera tertii status verba saceret. Sic autem exorSus est cardinalis su Perron :u Considereet que ce Ii' est potnt moi que IOUS ecouleg. Caru ce n est pol ni moi qui parte en celle cause, mai S lout Ioa corps de l'ord re ecclesiastique, et lout colui de la nobiesse a qui tui a donlisi assion clion et a depulsi ces douge Seigneursu pris deS douete gouxernem enis dii roraume, asin dyautorigersi ines paroles de leur prsis ence, et temoigner ene Ore en cellea occasion la meme devotion que leum preduceSSeurs ont por- si iee a I' Egli se, laquello iis ont planiee par leurs armes etsi arro See de leur sang aux plus to in laines parties de la terre. v Harangue du card. Bu Perron. odit. Paris, Anio ine Elienne,

615, p. 15.ὶ Tum ad praesentem quaestionem deveniens, ita

79쪽

u gallieane, depula que Ira deholes de thgologie y ont ete instituerati j qira Ia renue de Calvin, tiennent' rQbirmative, a saxoiru que quand uti Prince vient a violer te Serment. . . de Vi rea et de molirir en ta religion catholique, et non-seulement Seu rend arien Ou mahometan, mais passe. .. jusqu'a larcer SeSa sinets en leurs honsciences et les contraindre d'embrasser

80쪽

u auires peuples catholiques tenant cette doctrine, nous ne p0uu vons Ia dsiclarer pour contraire a la parole de Bieu et pouru impie et detestabie, que nous ne renoncions a Ia commu-u nion du ches et des autres parties de Ι'Εglise, et ne conses-α sions que Ι'Eglise a ete depuis tant de flectes, non Ι' glisea de Dieu, mais la synagogue de Satan. v Ibid. , p. 14.ὶ In reliqua concione totus est cardinalis Du Perron, ut Ecclesiae historia et praxi palam faciat, tertii status articulum

prorsus adversari doctrinae, huc usque in toto orbe catholico indubitatast. Pro qua concione ab Assemblea fleri laudatus suit. Caeterum pleno successu intentum attigit, siquidem dictus tertii status articulus expunctus eSt. Igitur adhuc anno 1615, duae saniores Galliarum partes, clerus scilicet et nobilium ordo, doctrinam de Ecclesiae potestate

in rem temporalem statuum pro certa prorsus et in toto orbe apud catholicos indubitala habuerunt; contrariam vero novitatem tanquam certo erroneam, et a ventis schismatteae Ingliae, ut dicitur in relatione Proeti-verba , in Gallias invectam. 0BJECTIONEs BOSsΠETiI. - Cum videret Bossuetius vel ex hoc

solo facto corruere infaustam anni 1682 declarationem, omni arte conatus est vim argumenti inde deprumpit obnubilare. At certe non aliud probavit quam versutiam Suam. 0 eelio 1'. - Concio a cardinali Dii Perron habita, ipsius doctrinam exprimere censenda est, non lotius cleri vide in

libro Defensionis, edit. Lebel Versaliis 1817, t. XXXII, p. 58 .

Respondetur. - Primo, id si verum foret, Sequeretur egregie mentitum cardinalem Du Perron, cum sic exorsus eSt:

si Ce n'est pol ni moi qui parte en celle cause, mais tout lecorps de Ι'ordre ecclesiastique et tout celui de la nOblesse quilui a donusi adjonelion. v Pace Bossuetistarum dixerim, ea dinalem Du Perron mendacii insimulare putida injuria est. Seeundo, si aliam quam cleri doctrinam expressisset Du Pe ron, ei post concionem exprobrasset Assemblea fieri, quod

mandatum praetergressus esset. Porro eum e contr9 SummODiqiligeo by Corale