Tractatus de Papa ubi et de Concilio Oecumenico

281쪽

258 TR1LTATIJS DE PAPa. tifer imperatores regesve deposuerit. - Εjusmodi argumentum

sic quoad substantium exhiberi potest: 1' Si jus in rem lemporalem foetet alum civilium Ecclesiae suae Christus conferre voluisset, providisset id clare in Seripturis exprimi; atqui hocce jus nulli bi in setcris Scripturis

expresSum reperitur; ergo. Respondeo. - Ius istud sufficienter exprimunt lexius evangelici de collata Ecclesiae ligandi atque solvendi potestate. Nec obstat quod Christus dixerit: Eeee ego mitio vos sicut agnos inter lupos . Nam ex eo quod quis sit agnus, id est, innocens et impar viribus, non sequitur ipsi competere non posse jus in lupos, id est, in eos a quibus injuste opprimitur. Praeterea his verbis significavit quidem Christus apostolos a lupis, id est, ab imperatoribus et regibus paganis, eorumque ministris persecutionem paSSuroS; at n0n idem praedixit quoad

omnes, usque ad finem mundi, apostolorum succeSsores. Nam

oriturum praevidebat tempus, quo reges et imperatores lupi esse desinerent, et sacti christiani, brachii sui auxilium Ecclesiae, ex ossicio suo, praeStandum agn0Scerent.

2' Primis saeculis, Ecclesia nullum ius in rem temporalem statuum exercuit nullum regem imperatoreinve deposuit, etsi suffieientibus ad id viribus, Tertulliano teste, n0n caruerit. Atqui contrarium conligisSet, si praetensam illam in temporalia potestatem a Christo recepiSSel. Ergo nequaquam ei Christus contulit potestatem ejusmodi. Respondeo.- 1' Dicit quidem Tertullianus Apol. c. xxxviii: a Resterni sumus et vestra omnia implevimus, urbes, insulas, castella, municipia, conciliabula, castra ipsa, tribus, decurias, palatium, Senatum, sorum. Sola Vobis relinquimus templa. Cui bello non idonei, non prompti suissemus, etiam impares copiis, qui iam libenter trucidamur Τ s At nimium suisso hac in re Tertullianum contendunt eruditi multi, ium catholici, tum etiam e prolestantium secta. De quo vide Bianchi Frrui id de la putreuuee eeeles. , traductiori de l'abbu Pellier, lovi. I,

282쪽

PARS QUARTA. 259pag. 659, Paris, l857i. 2' Bemus tamen non impares suisse tunc temporis christianos ad debellandos et dejiciendos paganos imperatores. Id aggredi non debuerunt nisi prius declarata per legitimam auctoritatem ecclesiasticam liceitate. Ac proinde nisi prius eadem legitima auctoritas declarasset insurrectione in in Ecclesiae detrimentum non cessuram. Facile autem intelligitur Romanos Pontifices, hisce persecutionum saeculis, n0n tantum potuisse, sed ei prudenter debuisse alati declaratione abstinere. α Quand monte done, ait Blanchi, on admettrait que les chrsiliens de celte sipoque avalent des magistrais et des chella de leur communion tant civiis que mili latres, it ne leur aurait pas sile potir cela permis de resister ii leurs fouveratris infideles, puisque pas mei ne des

ticulier, mais te Pape lui-momo ne pouxait pas juger de primu

283쪽

pu laire t0utes ces choses dans les premiers siectes de l'crechrsilienne, on se monti ei ait to ut a suit ignorant en lait d' his-loire ecclesiastique. v Bianchi, Traiid de la pilissanee ecclES., t. I, p. 645, traduction de I'abbi, Peltier. -5' Etiamsi numero et viribus praevalere potuisse ut christiani quod salsum est); ut etiamsi unusquisque Romanus Pontifex, SoluS abSque ulla Synodo, dictae insurrectionis selicem exitum prudenter sperare potuisset quod pariter salsum est j; adhuc lamen ipsis opportunum videri potuit jus suum hoc tempore non exercere, ne diceretur humanis mediis initio impositam christianam sidum. duae persuasio potuit etiam a Spiritu sancto ipSis ingeri. Igitur prorsus absonum est istud BoSsuulii argumentum: primis Ecclesiae saeculis Romani Pontifices dictum jus

pagan0S imperatoreS exauctorandi, et eorum subditos ab obedientiae debito solvendi non exercuerunt; ergo arbitrati Sunt ejusmodi jus sibi nequaquam compulere. - 4' Sane non negat Bos Suet jus Ecclesiae competere principes haereticoS eX- communicandi. Et lamen nullam Romani Pontifices excommunicationem pronuntiarunt contra Constantem et Valentem, qui iam serociter Nicoenam sidem persecuti sunt, et artanam haereSim promoverunt. Ergo pariter, ex eo quod jus in rem

temporalem contra ethnicos imperatoreS non exercuerint, non

sequitur eos hoc jure caruisse. - 5' Γt suum ex traditione negativa argumentum sulciat, asserit BosSuelius nullibi scriplum reperiri, ab ecclesiastica potestate alicui vel minimo civi aut ereptum servum suisse aut eripi potuisse. Defensio, t. I, parte II, l. V. - 1lias I, Seet. II, c. xvii. ὶ duam salSa Sit asSer-lio haec, c0lligat lector ex paucis hisce documentis : u Si quis christianorum necessitate cogente Sua mancipia elegerit Venumdanda, non aliis, ni Si tantum christianis expendat. Nam si paganis aut juduus vendiderit, communione priVetur, et emptio careat firmitate M cone. Remense, can. 11, anno 650, aut, ut alii censent. 625ὶ.-Λnno 655, a concilio Cabillonensi, canone ii, prohibitum est ne quis extra regnum mancipia

284쪽

PARS QUART1. 261 sua venderet; ne scilicet in manus insidelium caderent.

Decreverunt plura Galliae ac Hispaniae concilia, judaeos omni jure in servos suos ipso facto spoliat0s fore, si eos judaigare coegissent. Nec dicatur id decretum vi legum Romanorum, quae prohibuerant ne judaei christian0s servos habere possent. Nam luno temporis dictae leges in Galliis et in Hispania vim

non habebant; imo nec sorsan noscebantur. - Concilium Aurelianense IV sic habet: si Cum prioribus canonibus fuerit desinitum ut de mancipiis christianis, quae apud judaeos sunt, si ad Ecclesiam confugerint et redimi se poStulaverint ... et servire judaeis noluerint, laxato et oblato a fidelibus justo pretio, ab eorum dominio liberentur. η - In concilio Toletano III. cap. xiv : si Si qui vero christiani sservit ab eis judaico ritu sunt maculati, vel etiam circumcisi, non reddito pretio, ad libsertatem et christianam religionem redeant. Μ In concilio Matiscunensi, anno circiter 581 : u Judaei vero si christiana mancipia ad judaismum Vocare praesumpserint ipsa mancipia sisci ditionibus revocentur. B - In concilio Toletano IV, can. 59, qu0ad apostalas, qui c0nversi a judaismo et accepto baptismo ad judaismum redierant, Sic decernitur : KEos autem quos circumciderint, si filii eorum Sunt, a parentum conSortio separentur; si servi, pro injuriac0rporis sui, libertati reddantur . nMta. - Caetera, quibus suum se negativa traditione argu

mentum sulcit Bossuetius, consulata vide apud Bianchi Traiidde Ia puissanee eeeles. , traductiori Pellier, tome I, livre III

tivae traditionis argumentum jamdudum re ponderat S. Thomas: si Ad primum dicendum, quod illo tempore Ecclesia in sua novitate non habebat potestatem terrenos principeS compescendi, et ideo toleravit fideles Iuliano Apost alae obedire in his quae non erant contra fidem, ut majus sidei periculum vitaretur. Ο II' II , q. XII, art. 2.)

285쪽

I. Tertus saneti Matthaei a Bossuetio allegatus. - Reddite quae sunt Caesaris Caesari, et quae sunt Dei Deo fuatth. , xxvj. - Εxliis verbis sic argumentatur Bossuet: a Multi enim e Iudaeis putabant Romani imperii ac Romanorum Caesarum, utpote infidelium, iniquam, violentam, tyrannicam atque omnino nullam in populum Dei potestatem esse : quorum turbulentos spiritus magister optimus hae Sententia compressit. Cum enim id agerent inquieti homines ut religionis specie legitima imperia commoverent, id e contra Christus docuit nihil ad vim ipsam religionis pertinere quis imperet, atque omnino religione relinqui imperia eo loco quo sunt gentium ac populorum juribus constituta. Hoc autem perfecit ostenso numismate, atque imagine Caesaris; ut quoniam respublica ac civilis societas stat commerciis ac permutationibus, quarum instrumentum est nummus Seu publica pecunia, ideo omnes intelligerent in ejus potestate necessario permanendum cujus numismatis uterentur. Quod profecto non sic praecise et absolute diceret, si intelligeret pontificum ac SInagogae auctoritale legitima imperia solvi posse, aut talem potestatem suis, suaeque Ecclesiae ipse aliquando esset concessurus. η Concludit Bossuet principibus paganis et haereticis quantumvis perseculoribus, si obtemperandum in omnibus quae divinis praeceptis

non repugnarent v edit. Lebel, 1817, t. XXXI, p. 52 l .

RESPONDETUR. - 1' Falso supponit Bossuel loqui Christum Dominum do omnibus generaliter imperatoribus. Ex contextu enim colligitur interrogatum eum fuisse ae respondisse in particulari de imperante tunc temporis Caesare. - 2' Quod iste Caesar imperialem potestatem in Iudaeos de saeto tunc

286쪽

263p1R8 QUARTA. exerceret, certum faciebat ejus effigies nummis incisa. In singulis enim regionibus ille solus monelam effigie sua signat qui Supremam auctoritatem exercet. - 5' Quod imperialem in Iudaeos potestatem dictus Caesar etiam legitime exerceret, conflabat ex eadem effigie, juncia cum notoriis aliunde circumstantiis. Nimirum effigies manifestam faciebat paciscam imperialis auctoritatis possessionem. Nec illam legitime quisquam turbare poterat; vel ex hac Sola ratione, quod ejusmodi lentamen non aliud genti Iudaeorum invexisset quam summam calamitatem. Et aliunde dictus Caesar non tyrannice agebat; sed populo Dei verae religionis exercilium, ejus pon-liscibus liberam iurisdictionem et auctoritalem Suam relinquebat. - 4' Pharisaei Iesum interrogantes, agnoScendo nummis inesse dicti Caesaris effigiem, hoc ipso aequivalenter eum salebantur legitimum imperatorem. Nam ex sola essgie constabat eum esse de laeto imperatorem. Et quod legitime imperaret, manifestum simul faciebant circumflantiae. Et praeterea consilendo nummis inesse dicti Caesaris effigiem, seu ipsum de facto esse imperatorem, non addiderunt: sed illegitime. Id quidem optabani dici a Christo, ut eum accusarent. Ipsi vero neque id sentiebant, neque ausi suissent asserere. Igitur respondendo imaginem esse Caesaris, perinde est ac si dixissent: Eum legitimum gentis nostrae imperatorem BgnOScimus. In hoc sensu, ipsis non reclamatilibus, eorum reSponsum accepit Christus, prout liquet e subjectis verbis: Reddite ergo quae sunt Caesaris Caesari. Id est, cum vosmetipsi caesarem nunc imperantem pro legitimo imperatore habeatis. reddite ipsi quae debentur legitimis imperatoribus. Fuit nempe, ut dicitur, argumentum ad hominem. - 5' Provocando addiciam imaginem non docuit Christus, prout contendit Bos-Suet, obediendum esse cuilibet principi, ex hoc solo quod nummi sint ejus essgie signati. Nam primo non loculus est Christus generaliter de principibus, sed in particulari de imperante tunc Caesare. Secundo, huic reddenda dixit Christus

287쪽

quae debentur imperatoribus legitimis; sed in hypothesi quod

ipse legitimus eSset, prout erat revera. et prout aequivalenter consessi erant pharisaer, ad quos respondit Christus. Tertio, si docuisset Christus id quod singit Bossuet, docuisset salsum. Nam possibile est. nec una vice contigit, ut quis gentem aliquam injuste invadat, legitimum ejus regem expellat, imperialem ibi potestatem sibi usurpet, et Statim Suam monetae

effigiem substituat. Quam oppresSionem ac tyrannidem non semel, verbi gratia, malivmetani principes exercuerunt. Si Bossuetio credaS, emissiS novis nummis, Statim et ex hoc solo

ejusmodi usurpator ac tirannus legitimus sit, et, ex doctrina Christi, ei omnes prout legitimo imperatori obedire tenentur. Vesanam illam doctrinam impium est Christo assingere. Immo eam ipse Bossuetius alibi rejicit, dum usurpatores a legitimis principibus distinguit. - 6' Sed jam demus Christum de omnibus generaliter pringi pibus loculum. Demus eum docuisse, cuilibet principi, ex hoc solo quod ejus effigie moneta signata

sit, reddenda esse omnia quae legitimis imperatoribus debentur. Quaenam landem docuit Christus reddenda esse principibus 7 Doeuit dumtaxat roddenda esse quae sunt Caesaris, id est, quae legitimis imperat0ribus debentur. An autem declaravit quaenam debeantur, quaenam sint Caesarisy Minime. An declaravit esse Caesaris, seu imperaturi deberi, ut a suprema Ecclesiae potestate non possit deponi, etiamsi persecutionibus populum ad haeresim vel apostasiam pertrahere nitatur 7 Minime. An declaravit esse Caesaris ut leges regis Seu imperatoris, sini Ecclesiae noxias, non possit Ilomanus Pontifex annullare ac irritas reddere' Minime. An declaravit esse Caesaris ut rex pactum landa moniale regni patenter violans non possit legitime ab ejusdem regni civibus ejici Τ Minime. Ac demum, quaestionem illam quae sint Caesaris ne verbo quidem Christus Dominus alligit. Nolui lector quam absone Bossuetius ad hunc

sacrae Scripturae locum provocaverit. probandum Susceperat Ecclesiae nullam competere in rem temporalem Statuum,

288쪽

pARS 0JARTA. 265 nullam reges in coriis casibus deponendi potestatem. Et inprobationem adducit lextum, in quo Chistus dicit dumtaxat reddenda esse principibus quae ipsis debentur. Quasi post allegata haec divina verba non remaneat tola quaestio, an hi ecvel illa sint necne Caesaris, seu principibus debeanturi Sane non minus firmiter quam Bossuet sanctus Gregorius septimus, etsi de Sua reges ex certis causis deponendi potestate nequaquam dubitaret, asserebat et consilebatur reddenda CO sari quae sunt Caesaris, reddenda regibus quae ipsis debentur.

Immo illi etiam principi quem deponebat, reddi quod ipsi

debebatur existimabat. II. Tertus evangeliei de perseeutionibus quas apostoli passuri erant. - Ad praesides et reges ducemini propter me in testimonium illis sS. Matth. , x, 18 . Nolite timere eos qui oecidunt corpus, animam autem non possunt occidere S. Matth. . x, 28 . Trademini autem a parentibus et fratribus et cognatis et amicis, et morte aspicient eae vobis, et eritis odio omnibus propter nomen meum ... in patientia vestra possidebitis auimus vestras S. Luc, xxi, 16, 17, 19 . Cum autem persequentur vos in civitate ista fugite in altum S. Matth. , x, 25 . - Εx iis lextibus colligit Bossuet. non datam apostoliS eorumque successoribus potestatem principibus resistendi, sed factum praeceptum eis ohediendi in civilibus seu in re temporali statuum : in autem quovis auctore in ipsos insurgant, aut in eisilibus jussa detreetent, nequidem innuit; imo vero id aperte petat, eum nihil aliud indicit quam puti. . . sic adversm reges et praesides ae legitimos magistratus Christus magister nihil praeter fugam relinquit, ut di Ana praestilia in inpleto sidet spiritu, h manu vero in fuga habeamus. Nihil praeterea ehristianis adversus reges et magistratus concessum est. Sic deelinare vim regiam,

eique obluctari lieet sedit. Lehel, 1817, t. XXXI, p. 52sὶ .REspoNDETust. - 1' Ibi loquitur Christus expresse et solummodo de persecutionibus quas apostoli passuri erant. Loquitur proinde dumtaxat quoad illud nascentis Ecclesiae tempus, in

289쪽

791CTATUS DE PAPA. quo exerestri nondum poterat collata Petro ejusque successoribus potestas in rem temporalem statuum. Sane verba haec ad praesides et reges dueemini, etc., trademini autem a parentibus, etc., non direxit Christus ad Bossuetium et alios synchronos praesules. Cum ergo agat Christus Dominus de apostolorum ac Saevientis persecutionis tempore, mirum non est ab

ipso non suggeri sulminandas in persecutores depositionis sententias, sed pallentiam in tormentis et sugam. Potest autem ista Bossuetianae ol ectionis consulatio sic contrahi : eliam in livpoti iesi quod Christus auctoritalem in temporalia flatuum Ecclesiae contulerit, potuit, relative ad persecutiones quas passuri erant apostoli eis commendare dumtaxat patientiam et fugam, non autem dictae p0lesialis in temporalia usum, quisuisset impossibilis. Ergo, ex eo quod dictam in lemporalia

potestalem tunc siluerit, et exercendam in persecutoreS 3p0S-t0lis non suaserit, non sequitur eum jure hoc Ecclesiam non donasse. - 2' Ex eo solo quod Christus fugam suggesserit, salsitatis convincitur Bossueti systema. Nam contendit Bossuetobediendum esse in omnibus quae peccaminosa non SUnt.

Quid ergo si princeps persecutor simul praecipiat non sugere et thus idolis ruerre 3 Quod quis non sugiat, per se peccatum non est. Igitur, juxta Bossuetii placita, fidelis lenebitur non

tantum ab idololatria, sed etiam a fuga abstinere, ne violet principis in re temporali praeceptum. Praeterea miles sic sugiendo, multipliciter transgreditur legem et mandata principis, quae militibus injungunt ut flent sub vexillo, ut hoc vel illud muneris sui exequantur; quae omnia per se mal3 Π0n Sunt nec peccaminosa. Ergo, ex Bossuetii placitis, non poterit miles, ad vilandam persecutionem aufugere; cum tamen dixerit Christus: Cum persequentur vos in eluitate ista, fugite in aliam. Noletur autem fugam in multis circumstantiis esse, non tantum licitam, sed etiam praeceptam. Vide Bianchi, Potesta della Chiesu, t. I. p. 482. llem noletur per eam amici rem temporalem flatuum. Si fugere licite possit et emigrare,

290쪽

p1Rs 0Γ1BTΛ. 26 V. g., totus exercitus quem perSeculor princeps vult ad peccaminosum a clum adigere, potest idem exercitus principemigium in directe deponere. III. Teaetus sancti Pauli, a Bossuetio allegati. - 0mnis anima potestatibus sublimioribus subdita sit Rom. , xin, 1 . Admone illos priueipibus et potestatibus subditos esse, dicto obedire, ad omne opus bonum paratos esse Tit., BI, 1 . Nam principes non sunt timori boni oper is, sed mali. . . Dei minister et sibi in bonum s Rom. xui. 5 et 4 . Simul adducit Bossuet hanc sancti Chrysostomi interpretationem : intendit enim quod ista in serentur omnibus, et sacerdotibus. et monachis, non tantum saecularibus : id quod statim in exordio declarat eum dicit: omnis anima potestatibus super eminentibus subdita sit, etiamsi apostolus sit, si evangelista, si propheta, si quisquis tandem fuerit. Concludit Bossu et persecutoribus etiam principibus esse obediendum in omnibus, iis solis exceptis quae legi divinae adversantur. 0uae eaeceptio, inquit, regulam firmat, evincitque in

omnibus aliis praestandam obedientiam, honorem, vectigal, omnia quae sunt Caesarli edit. Lebet, l8li, t. XXXl. p. 527 . Nopa illa ereeptio de deponendis regibus Scripturae superstructa atque aliena est sibi d. , p. 526 .

REspoNDErcn. - 1' Per illas sublimiores potestates non designavit sanctus Paulus Solas poteStates saeculares, prout Supponit Bossuet, sed quaslibet, ac proinde spirituales etiam seu ecclesiasticas. Propositio universalis est; et aliunde restrictio ad saeculares potestates nequaquam ex contextu colligitur. Sed neque Sanctus ChrΙsostomus restrictionem illam exprimit. Dicit solummodo, hac lege sublimioribus poles latibus obediendi constringi omnes, id est, tum Saeculares, tum etiam sacerdotes et monachos. Nos aliunde probamus Romani Pontificis auctoritatem esse sublimiorem. quoad eas res temporales regum Seu Slatuum, quae sini Ecclesiae proprio necessariae sunt, vel sinem hunc impediunt. Quo prohato, merito sic arguimus : Ex apostolo, sublimioribus polesialibus omnis anima