장음표시 사용
31쪽
ribu conuenit rer rationem communem illis. Ex quo sequitur, hoc quod i s repugnare inhaerere potest conuenire pluribus: di non per aliquam rationem communem illis. Ex quo sequitur, r haec est falsa quando aliquid conuenit pluribus, couenit per rationem commune illis,nisi in passo itibus. Sicut
dieit Aristoteles in fine primi posteriorum, ite, ut quando passo conuenit pluribus conuenit illis pet rationem communem, ut risibile conuenit Petro, S Ioanni conuenit eis per aliquod commune, puta per humanitatem.
sequitur ulterius, cp aliqua imperfectio iscut est inhaerere, repugnat alicui, quia illud est pellectio sinpliciter: ti repu-Inat alteri, proptet impertictionem repugnantem illi perse-iom. Exemplum, is emiae diuinae repugnat esse albam repugnat inhaerere quia est persectio simpliciter, est entitas simpliciter persecta,& entitas simpliciter perfecta repugnat toti generi coloris, toti generi quantitatis,& toti enti creato. N repugnat nigro esse album, propter perfectionem limitatam albi,quae perfectio limitata, habet imperiectionem sibi annex ratiam tamen ti in alio gladu a perfectione albi, quae repugnat periei ii otii albi. Sequit ut extra textum ιγ itiae libet entitas creata, habet
aliquam imperfectionem annexam. Ea quo sequitur'nultu potest beatificari in creatura, quia omnis creatura habet aliquam impellectionem. Ex quo sequit ut corollarium, s non oportet et repugnare inhaerere, conueniat ipsis propter aliquam rationem communem ipsis. Dices quomodo repugnat paternitati s Respondet doctor, in baetere est dare es e secundum quid alicui priori: puta substantiae: sed paternita, non dat esse secundum quid: ergo non couenit tibi inhaerete. Et dices, unde prouenit hoc edico ua non repugnat tibi, eo q) iit impellectio, quia ex ratione su a. non est imperfecta. Sed date elle secundum quid alicui priori, est impersectio. ideo paternitati repugnat. Ao secundum argumentum principale, quando se arguebatur. uel patet nitas comparata ad ellentiam est res uel non, di comparata ad opposi tum est ratio. Dico p argum euium quae tali utrum patet natas diei possit aliquo modo latio.&ad argumentum tesponsum est, ubi dicebatur, a ratio capiebatur dupliciter. Vuomodo pro omni illo quod denominatur per aliquam secundam intentionem. Et sic potest dici ratio.
Consimiliter&e.J Doctor quaerit qualiter intelligitur, ς paternitas transi inessentiam diuinam. Respondet si hoc potest intelligi dupliciter. Vno modo et transeat id est , sit eadem realiter cum ess erit ia diuina, di sie intelligitur. Alio modo'transeat id est secundum rationem sua in non sit ad alterum sed a se, sicut esentia diuina de illud est salsum: quia qualitercunque com ei, hamis. paretur essentiam diuina tn, semper est rei ad alteium. Dia.ρ ti l co ultra, τ ipsa comparata ad oppositum , tuta ad filiatio-- , nem, adhuc eii ies iel uectu essendiae, capiendo rationem, ut
Tune sit aliter arguitur. 13aternitat ut comparata adissentiam diuinam, in iei. uel igitur aliares abessentia diuina, uel est essendia diuina si alia res igitur et unt quatuor res:& multi tes distincta indiuim .Sinos talia res:ergo idem uidetur comparati ad seipsum. rio solutione is tui argumenti es notandum, v argumen 'um quaerat distinctiotiora inter patet nitatem , di essentiam quae dissiculta, eii magna, S tractabit ut in quaestione sequenta. Dico tamen V non sequitur, hoc comparatur ad hoc vitur est alia res ab illo qui et idem potest comparati ad seipsum ut dicium est: sortes eu Soties. eundam propositionem. Supposita eiusdem naturae, non habent ordinem nee esentialem, nec naturae ad inuicem. unde Petrux, Oulus, Ioanne,
sunt supposta eiusdem naturi, id est eiusdem speciei. 'Vnde est ibi notandum pro illa quaestione, i ordo essentia piis mlis, uel naturae nunquam est nisi inter illa,quae disserunt spe. L icae, uel sunt alterius rationi, Ex quo sequit corollarium, ut illa inter quae est ordo na μturae, ites e habent ur semper est unum periectius alio . quod talia, Mpat et,quia talis ordo est inter illa quq diderunt specie; sed no no . iunt dabiles duae species eiusdem petiectionis. Alia propositio principalis.
Se da, persona constatuitur per relationem igitur prima peti otia eoostituit ut per relationem. 5 ista est conclusio primae partis, quam, doctot uult seruare in tota ista quae 94one.
Praeterea dic.JProbat doctor per rationem,& formatur se ratio i repugnaret primae person constitui per telationem, hoc esset propter aliquid commune tribus personis, uel esset aliquid speciale ipsi primae personae, sed nullum illorum est: non ptim si, quod notum est. nee secundum, quod probatur. quia prima persona nihil habet speciale sibi, nisi quia praecedit origine ipsam secundam pei sonam sed propter hoc non repugnat siuba constitui per relationem. quod probat docto quia quandocunque sunt duo ordines, quorum unus non includit alii , neque prae exigit, neque eo existi: talis ordo potest esse eum 1 mu itate alterius ordinis, sed sic est ui ordo originis non in sis.
Tauri paternitate separata a persona,possit, manere
aliquo modo persona, ut si separaretur paternitas a pa- 14luas. μν tre remaneret pater. ibi non est aliquis terminus declaradus stiis patri, nisi iste terminus separata. unde aliquid dicit ut separati ab separata tu alio duplicii et .vno modo secundum rem. Alio modo secun- a. ita . . dum intellectum cillud dicit ut separati secundum tem, quod ponitur rea Heriine alio. illud ueto dicit ut separam secunducludit ordinem essentialem, seu naturae:ergo iste ordo originis poterit esse cum ii multate opposita ordini naturs seu es.sentiali: igitur non repugnabit sit ordo originta inter tres personas, & u, s t limultas naturae.
Tune ponitur talis propositio. Illud quod opponitur ali iordini, eli simultas illotum, illius ordinis. Dat exemptu aliud, doctor. ordo naturae non includit ordinem durationi rigit ut ordo natura potuit state cum simultate: ta reptirnare ordini durationis.
vlterius dicit doctor ut produci ab aliquo, non dicit impersectionem in illo. Ideo noti sequitur, filius producitur a pa-tte et so est imperfecta cir patre.
Ultemus eli notandum mimpos bilitas separationis alieti 1-
ius ab alao duplicitet prouenit. i limo, quia hoc includitur in Lia, . ratio, uel exigit aliud. Exemplum. totum non potest esse sine Maia. E
suis partibus, quia includit suas partes. Exemplum secundi, siauis M. tela riuum non potest esse s ne suo coiellativo, quia neeesa- tio coexigit suum corollarium . Vnde uult habere doctor, putium coexi se te alteri ea illud s mul natura esse eum altero. Sed prae exige te aliud, est habere dependentiam essentialem
ab alio licui quaelibet creatura praeexagit Deum, quia omnis talis essetitialiter dependet a Deo. Ex omnibus illis uult habete doctor, cum ordine originis, sat sinultas naturae proprietatum in diuinis, quia est o do originis inter proprietates. R est smultas naturae. Ex isto ergo uult habere doctor, quod prima persona constituitur per relationem,& nihil est quod impediat tale constitutione. Est tamen ibi notandum unum,u, dasserentia est i titer cimponere, Se constituere. Iu compositione, semper e limi eis, cito: quia partes sunt imperiectio tes ipso toto composito Sed conititutio, nullam dicit impers filionem, ratio ostendet ut postea, quia patet bene constituit ut ex essentia, di paternita
Ex quo infert, * ellentia, & paternitas, non possunt dici partes aptius patrismec pater potest dici compolitum iuxta ii iid quod supponitur, dic. CONsΕ Q v a NTER doctor uult ibi ponere aliquid
per modum recapitulationis,supponeu do tamen unum, puta P prima petiana constituit ut per relationem . N ponit isto pio politiones. Prima. proprietas in diuinis sicut paternitas,
est omnino incommunicabilis, di secunda protrietas sibi op
a puta liliatio, tu omnino incommunieabilis, A sinu
tuta est cum prima, puta cum paternitate. Asa propositi
parari du- sic sere rationem,quod intelligitur sine alio.ut quando intelligimus essetitiam, non intelligendo relationem originis, tunc separamus essentiam a pei sona, puta a patet uitate, secutidum ra
i. Pro cuius declaratione ponuntur aliquae propositionet. Prima, non repugnat suppo sitis,habere proprietates hypostaticas,quae sunt si ut natura.Istud probat doctor, ponendo se Spiratio atritia, quae est in secunda origine, id est in secunda productione, coniunicabilis est patri & tilio, sed spiratio pastasiua,qua spiritus sinctu constituit ut omnino incommunicabili, est. iii ae igitur proprietat et habent simultatem naturae: cum hoc tamen stat, ua constituta habeant ordinem originiet ad inuice. Et si Scas,quis est ille ordo originis inter ilia, tres sola a.
personas taleo'nihil aliud est, quam V patet sta se, stilis a d. origi ipatre,& spiritu si anctus ab utroque. λαιν μαμ:
Lx quo sequitur corollarium contra nominales, at ille ot 1 r. u
32쪽
do originis, nihil penitus, neque rei, neque rationi , addit suis e lariis Pra tres personas. Vheta ut dicit doctor,,non es inconueniens, immo sc est, i istae proprietates opponuntur ad inuicem relati u. . Ex quo equitur corollarium, V patrem praecedete lilium origine, nihil aliud est quam patrem esse a se.& stium sequi oragine,elislium esse a patre,& spiratum sanctum esse ab utroque. Ex quo sequit ut salutas nominalium, qui imaginantur quas quandam morulam temporis, uel instans in quo pater praecedat filium,& slius sequitur patrem,quod est tallislim una, ut uidebituriosa quaestione. Contra istam rationem &c.J
Doctor adducit unum argumentum Bonaventurae, per qJε- ue a Bonaventura uult probate, si paternitas non constituat pa rate , e et D. trem. Et formatur sc ratio. Plinia persona, puta pater,condam nen. tuitur per ingenitum:ergo non per paternitatem .consequeri tia est uota, di antecedens probatur auctoritate , & ratione.
Auctoritate Damascent omnia quae sunt patris, sunt filii, praeter ingenerationem.quas dicat, quicquid includit pater in re.. Hsperi- cludit illius: tamen paret includit in generationem per quamini Mari. consiluitur. Respondet ut ad illam auctoritatem, cum ergo Da)- r. ibi arguitur &c.U non fuit mens Damasceni, si, pater eo nititueretur pet ingenerationem, quod probatur. Nam dicit ibi dem Damascen ut ui in solis pro rietatibus, puta paternita-
tie, si rationas, spirationis, procellionis,est differe iura. quali velit dicere u personae in diuinis differunt adinvicem per istas proprietates, puta per paternitatem, filiationem, dispi ratio. nem past uana. Ex quo sequitur, v postquam personae in diuinis disserunt
pit illa, etiam constatuuntur per illa quia eadem sunt princi pia distincitiua D constitutiva. Dico ulterius pro auctoritate, u, ubi inuenitur quod qui quid est patris, est filii, praeter ingenecationem. pet i nge uera tionem intella git paternitatum. Ratio autem talas est Le. Ratione se probatui: puta ui per ingenituria cocti ruitur pruna peti na,scilicet patris: de e ratio domitii Aona uenturae,& lic tormatur: uanao aliqvid habet
ese ab alio, di aliud ab illo. ut puta silua habet esse a patre, de spiritu sanctus Iabet ese a stiori utic illud habet primo Oidi-
neni ad illud a quo est, suam ad illud quod est ab ipso, uel naliabet elle ab ipso.exemplum .patet habet e se a se, A filius liabet esse a patie.pater ergo prius habebit negationem ad noelle ab alio quam ad illud quod habere se ab ipso: unde si pater haberet ei se ab alio, haberet primo habitudinem ad illud: ergo primo habebit negationem ad illud a quo no habet olereiso talis negario erit prima proprietas qua conuenit patii: quia illa primo sibi conuevit, quam habeat habitudinem ad
ilium. N illa negatio, importatur per ingenitum: propi et ea, ingenitum erit p lima propiaetas incommunicabilis constitutiva. Daces ν non oportet si negatio conueniat alicui in i.lo, in quo conueniret sibi assirmatio, id est politivum. Contra. Contradictoria referuntur secundu ui idem nunc, sue naturae,sue temporis, siue durationis.
Declarat doctor ille homo eli rationalia in primo modo dicetidi per serta tis bilis in secundo modo:& albui per accide, rquali in te idio modo si poneretur ergo negatio alti cuius ais r-mationas itinio priora, siue pro illo, nunc conueniet, in quo conuetiisset assimnatio.
I Ad rationem concedo &αῖPro declaratroneVstius ponit egregias propostiones. I rima pro pol tio Ratio domini Bonaventurae bene concludit, si illud quod comparatur, non accipiat else, siue non costituatur per habitudinem quam habet ad filium,qui accipit esse ab eo.Ideo tota ratio est evacuata per hoc. secunda pio postro. Ratio domitia Bona uenturae concluderet optime in abloluto, quod primo luberet esse, quam ha
rei habitudinem ad illud quod habet et vile ab ipso: sed noillo quod habet esse per habitudinem ad illud , quod habet
se ab ipso. i ertia propositio. Unumquodque primo est ipsum , quam habeat habitudanem ad quoucunque. ut homo primo est homo quam habeat habitudinem ad aliud. Ex quo senuitur quod pater eli primo pater,quὶm s bi conueniat aliqua negatio,& prius est pater,quam habeat habitudinem ad alium. Ex quo sequit ut extra textura et res quae dieitur esse iuridi U. te quae dicitur causa, primo habet esse,quani habeat habitu- dinem ad suam causam, de hie sumitur unum principium in
dunt natura ipsam relationem. ut Petrus est productui a sor. haM MArte.tunc dico, Petrus primo habet esse, quam habet respe. eorum adiscium pioducia ad producenti Meem. Et cum arguebas de contradictoriis, τ contradictoria re se Princi-runtur pro eodem instanti. Respondet doctor ad istud, quod Fum Doe.
illa propositio potest habere duplicem sensu iii. Vnus est, quod uae propa.
contradictoria conueniant alicui pro eodem instanti, ut puta re ictum pro illo initanti pro quo album conuenit alicui, pro eodem re se. uritur debet sumi sua negativa. seu contraditioria de sic illa propo- pr. e. iis sitio non est vera. Alius seia sus est, scilicet prout assimatio co ia,ui. pupatatur ad negationem, & sic illa propositio, contradicialia ia Nisin ieieruntur ad idem nunc, non solum an Oidine naturae & ditiat ionis, sed etiam naturae di originis, est uera, intelligendo derer se contradictoriis. Eaem p um, album pio, a: ti non albumpto,b. non contra dicunt inter se, nec ad suo eunque compalantur, di hoc intelligendo per,a,A,b, sue signa durationa , sue signa naturae, uel oraginis .sed si contradi ria compara tui ad aliquid, cui conueniunt, uel co uenire pollunt, no oportet u ii album conuenirct ips, e .prma. v non album eo ueniret ipsi,c,pro,a. Dico ulterius supposto maliquid habeat esse pro illo inuanti, in quo conuenit sibi amrmatio, sibi conuem et negatio, ii non conuenitet a firmatio. Vnde ii pater haberet eue, N auirmatio aliqua puta generari ab alio, noti sibi conueniat,pro illo instanti, sibi conueniet negatio, puta iugenitum,pro quo conueni siet genetati ab alio.
a guatur contra tici Docior iacit paruum argumentum contra. D. Bonaventutam. N eii ratio D.s lanauenturae.&formatur sic. Prima perso iam otia non constituitur per negariorum, ingenitum est una negatio,ergo prinia persona non constituitur per angenitum. R
spondet D. Bona uentura, multa dicendo. primo ponit ii iam propolitionem veram , pater habet elle simpliciter pet ellentiam diuinam de habet quod lit Deus, quod sit hie Deus percilentiam diuinam.
Ex quo sequitur , illud quod dabit sta esse patrem uiseit
v iit prima ratio incommunicabilis. Contra ilium modum dicendi Se.JArguit do r. Proprietas prima constitutiva patris debet esse primo, di io maliter, incommunicabilis, sed ne alio non es primo, se sor maliter, incomni unicabilis:ergo i pia non erit constitutiva patris. Pro declaratione minoris ponit doctor tres propositionet. Ptima. Negat o propra a conueniens alicui, eonuenit tibi rixaris,et per aliquid polititium illius , exemplum: Petrus est non bos m5 mi e uenibos, esi una negatio conue mens Petro, di non potest conueni re Amus.
re Petro itiis per aliquid posit tuum, id est suod est in Petro, pia nisi prea ita per hoc quod eil rationale,quia ea rationalis. Ex quo sequi q ansi
tur, id ingenitum non potest conuenire patri, nisi per aliquid mon. positiuum in patre, quod est ratio constitutiva patris, puta pa
Secunda pro postio . Negatio conueniens alicui, conueniesbi,quia affirmatio sua libi repugnat. exemplum: in commu- mea balitas conuenit Petro, aura communicabilitas, seudiui si iluas in plura eiusdem lationis, sibi repugnat .sequitur igitur, et ingenitum conuenit parti, quia sua aistinat io tibi repugnat, seliaeet esse ab alio. Tettia propositio Negatio usae repugnat alicui, repugnat illi propter aliquod postiuum illius: exemplum ut humanitatis,aut essentiae diuinae repugnat haec negat io, non communicari: igitur per aliquod positiuum,quod eli natura, seu essenistia diuina, di per hoc soluitur ratio D. Bona uenturae , puta quod ingenitum non conuenit primo patri , visi per aliquod poliritium.
Respondetur ad minorem &αJ Vult doctor ponere aliquas euationes quae possent seri pro τὸἡ--
domino Bonaventura. Prima est, diceret aliquis LP ingenitu. - , non dieit putam negationem. sed est nomen dignitatis, inge o em turn enim importat,esse a se. Nam esse a se, est dignitas, tiperiectio. Cotitia istud arguit doctor,patrem esse a se est patrem pro dueere se,uel patrem esse a se, dicit solam negationem : non primum quia nihil idem, producit seipsum tit dicit i . Augustinus: ergo patrem esse a te,dicit negationem: & se habeo intentum contra euasonem, P ingenitum dicit negationem, di non dignitatem quam ponebas.
Atia euaso diceret aliquis, Fingenitum importat natatu
plenitudinem persectionis aergo non negationem.
. conita secundam dee.l Areuit
33쪽
sed telatio, ut importatur per generativum, est primo inc municabilis quod probat Henricus, quia iii a se habetit pi
xliudo , dinem, sicut prius, di posterius generativum, potens generare,generans, pater . Nam aliquid est generativum, quod noti potest genetate, si eut pueri,quia puer est generativus, & non potest generare,aliquid est potens generare, α non generat, sicut qui uouit uirginitatem, S seruat castitatem,aliquid generat, quod non est pater, nec unquam erat pater, utque ad dieiudicia,sicut qui moti tui ante natiuitat E prolis, di inter ilia, generativus, eu prius.Corollar uni. Nam bene sequitur, pater emergo generans est, uel senu it, generans eis: ergo potens generare cli, potens generale est ergo generativum est, sed non econuerso genetatiuum, ergo est superius ergo prius natura, quia ellillud a quo noti convertitur subi stetidi cosequentia: ergo per generativum , importabitur relatio quae primo ei itincommunicabilis,quod eli prius aliis. Item, illa, puta, potens generare,generans,& pater, habent se quasi aliqua quae posteri us eueniunt: ergo per ipsas non importatur primo relatio,quae iit primo incommunicabilis. Item per illud constituitur pater quod immediatius, se habet ad secundam personam,quam illud quod importat per potens generare,& per ly patet. sed relatio quae importatur per ly, generativum, est huiusmodi: igitur per ipsam constituit ut pater.Quando igitur dicitur, et patet constituitur inesse patris per relationem, dicendum eii et uerum est, sed non qualitercunque importatam, sed ut importatur pet causam aptitudinalem puta per generat suum. Contra primam uiam doe. JContra illud arguit scotus. aptitudo non est primo incommuna cabilis:ergo patet non conitatuit ut per aptitudinem puta per generaticium consequentia est nota.antecedens probatur. illud ne neti ponio incommunicabile quod non est primo ens, sed apta ludo non eis primo etis, sed eii temper alicuius eriturata et quasi semper praesupponit ens. Et ultra, no ea primo ens; ergo non est primo unum, de ultra, non eli primo unum, igitur non est primo incommunicabile, quod probat doctor,
quia aptitudines dicuntur elle incommunicabiles, uel com
municabiles,secundum illa quorum sunt Si ei im illud eli eo municabile euius est aptitudo, di aptitudo consequens, est co
Arguit scotui, re per sontalem plenitudinem p et sectio. is, vel tu intelligis aliquod positiuum, uel negat tuum .s negativum, haberem intentum, ir ingenitum i ottat negationem.Si post tuum, arguit ursic, uel istud potitiuum quod importati est esentia diuina,vel relatio.Non essentia, ut notum
est,quia illa communis est tribus.Nec est telatio, quia uel esset relatio ad aliquam personam,puta,uel ad personam producentem, uel productam:s ad productam,ell pto me, no ad personam ploducentem: quia tune est et relatio sui ad seipsum, Lel eiusdem dices m est ad plures pe isonas produ ctas. Contra, si esset ad plures personas productas, sequeretur lingenitum, importaret plures relationes. primo non est una relatio, luia una telatio no potest esse ad plures personas prodestas, quia relationes multiplicantur ad multiplicationem
termanorum. Dices p angenitum , non importat telationem
producentis ad productum, nec producti, ad pruducens: sed importat una m relationem abstraciam ab illis duabus productio Dibus, seu relationibus, & per istam pater constituitur inesse
Contra arguitur, sequerentur duo inconuenietitia ad hoe. Primum,mpater constitueretur per aliquod commune, di noper relationem singularem, quia illa abstrahetetur a plurib. di illud quod abiit ahitur a plui ibus, nunquam habeat rationgsingularitatis .ideo illa relatio, haberet rationem communitatis, quod est salsissimum Secundum, ut paler non constitueretur per paternitatem, nee per strationem : quia talis relatio abstracta nee esset patet ni tae, nec stiatio, nec per illam constitueret ut ergo ista sunt falsissima, & in conuenientia.
t Aliter respondetur Sc.lDOctor coni uenter adducit opinionem Henrici, qui satin tali propolitione, pater constituitur per relationem, per paternitatem, sed dicit Henricus, v relatio per quam constatuitur pater, nominatur per rationem aptitudinalem, per gen ratiuum, & non pet potens generare, neque per generans, nec per issum terminum patet. Dices, iste terminus generativum, quid importat s Dico ut aptitudinem generandi, qua pater constituitur inesse patris: potens generare, dicit potentiam generandi, generans, qui actu generat, di pater,con notat c exisentiam tilii. Illud probat Henrietis. Nam pater, conlii tuitur inesse patris per illud quod eli primo incommunicabat municabilisSi uero est incommunicabile,&aptitudo eonnisquens eli incommunicabilis. Vnde aptitudo alicuius generit esseoicabili Maptitudo vero singularium est incommunicabulis: quia communia commu meabilia sunt singularia uero no. exemplum, aptitudo hominis,est communicabilis, puta tisibilitas: quia natura hominis est communicabilis,aptitudo uero Petri, est incommunicabilis, quia Petrus est unum singulare incommunicabile: ergo aptitudines non habetit primo ine municabilitatem, sed capiunt eam ab illas quorum sunt aptitudines.Vnde dicit scotus, ui responsiones quae sunt per aptitudines , multum sunt inutiles in doctrina. unde s quis quae .rat,quate lapis descedit deorsum, di diceretur, quia est aptu
natus descendere deorsum, ea inutilis te sponso. Vnde diei edoctor dando responsiones per aptitudines, non soluitur omnibus quaestio phy scalis . igitur alias oportet date responsi nes in doctrina, ut ii quis petat, quare lapis dei edi t deorsum dico ui est quia habet grauitatem ,& quare habet grauitati
quia est mixtum quod habet terram in dominior modo dicit Aristoteles in.primo de coelo, di mundo, v mixta mouentur ab elemento praedominante. Unde quando quis quatit, quare homo mortuus ell magis grauis, quam homo uitius Dico et
quia elementum terrae magis dominatur in eo, quam priui. γ Cuius ratio est, quia spiritus qui de nouo generatur sunt ma Psis terrestres digi tur uult habete doctor, Uresponsiones quae si
Hati Ain. sunt per aptitudinem, sunt suilicientes
Quando igitur arguitur Ne lDoctor nolier uult soluere rationes Henriei, ad primam quando tu arguebas, pater constituitur per relationem quae est primo incommunicabilis. transeat sed relatio ut importatur per rationemaptitudinalem est primo incommunieabilis, hoe est salsum. Vnde dictum est,aptitudinea non sunt de se incommunicabiles, nisi per illa quorum sunt, generativitas non est primo incommunicabilis. Cum ulterius arguebat pater constituitur per relationem, quae immediatius se habet ad unam personam transeat maior, sed relatio ut importatur per rationem aptat udinalem. immediarius se habet ad persollam. Dico et hoc est salsum. Et addit Scotu i relatio ut importatur per senerativum, haberet immediatius habitudinem ad filium, tequeretur quod immediatius haberet aptitudinem ad hoc, u, est generabilitas,& se filius constitueretur per generabilitatem, & non per ganerationem.quod ea salsum. probo quod sequeret ur,quia gonerationem, immediatius respicit generabilitas, quina gelii tum: ergo situs eo stituitur per generabile. Ad aliud quod addebat, quod ista tria, potens generate,generans,& patet, se habent quasi sicut proprietates posteriotes, de hoc te spondebimus,lespondendo ad argumentum principale. di nihil ad propositum. Aliter respondet doctor no ster,recitat opinionem D.Thomae quae stat in tali propositione: prima persona constituitur la si is per telationem; & reladio potest dupliciter eons derari. Vno auq.se modo ut proprietas, de tunc per illam coili lituitur prima per D M.
sona. Alio modo ut relatio.: ti tune per eam non constatuitur persona.
contra ista arguit doctor. Relatio te a ter eonstituit primam persisnam: ergo est constat utitia, s ne quacunque singula Arg. Seo a .ritate carea talem relationem. probatur consequentia : quia ira D. Tu tunc non constitueret eam secundum proprium esse reale ilialius relationis,per idem die. Seeundo arguitur contra Henricum di Thomam fmul. Non habetis rationem quare debeatis dicere quod paternitas ut generativum, uel ut proprietas, constituat personam, Pater, patet: iuia uos non dicitis ista, nisi ad sugiendum simultatem tu a
patris ti filii : sed propter istud noti debetis dicere . patet quia sint
ut iam dictum est in alio articulo. cum aliquo ordine, stat s. Otura, tomultas opposta alterius ordinis: ergo propter ista, non de . ram ροπ
tis illud dicere. Vnde breuiter, isti posuerunt haec, quia uidω. f bant quod patet producit lilium. Ideo ad saluandam priorita. tem, non audebant dicere, quod paternitas constituet et pa- spirem. Cuius ratio est, quia paternitas ut paternitas , est simul ginti. eo ad salti eum siliatione, de ideo ad saluandam prioritatem, lacebant crpat cinitas ut proprietas non praecedit,& pateturias ut genera
Constmatur &e.J Contra hoe arguit Seot ut,& po nit casum, quod sit aliquod egens quod nece sario producat estectum, sicut communitet dicitur, i, ii ignis suillet ab aeterno, splendor ignis, sui et aba tertio,dicit Augultinus.Tunc se, isto casu polito, fuisset produceat, de pioductum, & tamen smul fuissent erilo hue quod eli
34쪽
.st e M smul, in alio ordine, non tollit quin producἔs si unu , di productum sit aliud, ergo hoc quod ista attem , & filium esse limul natura, non tollit quin pater producat filium, de quin pater praecedat filium in alio ordine. Confirmatur illud exemplo loci Doctor nos et constinat istud exenapioire ponam ui ιγ so tet pro ucat Platonem. Tunc sc sortes eii paret Philoni , vel Sortes pater praecedit Platonem, uel non . non est dicen dum V non, puta in sortet pater non praecedat Platonem: ergo Sortet ut aliquid praecedit Platonem, & non nisi quia pater,uel habetis pate mitatem. puta prodii ii o n em acti u am,patet se remota productione activa, seu paternitate, tres non
produceret filium, es ultra sorte, non produceret filium, igitur non praecedet et Platonem. Igitur bortes, quia pater, uel producent, praecedit Platonem. Ex quo sequitur savitai illiu , quod dicitur communiter in artibur, Quando dicitur, pater praecedit illium, de cum dicitur i, simul sunt natura, quia sunt resaliua. saciunt aliqui distinctionem, tu pater potest capi pio materiali significato, se se, ut ho mo praeeedit illi iam sed non pio sol mali, ut pater,ci hoc est salsum, uia pater praecedit illium,origine. Pos T etiam confrinari. Item arguitur se.siliatio costituit secundam personam,&uoi noti potitiis ibi aliquam disinctionem. no dicitis,et tiliatio, ut proprietas, nec tiliatio, ut generabilitas, quare ergo punitii talem distinctionem iura rei nitate Contra secundum ieed ocior arguit se principaliter e uia D.Thomam, te sor-
matur sic ratio. omuis entitas uel est ad se, uel ad alterum, sed proprietas constituens patrem, est uerat et: ergo erit ad se. uel ad alterum, non ad se quia constitutum. ut pater esset sol maliter ad se,quod est falsum t ergo erit ad ali erum: sed paternitat ut res ad alterum consideratio quam habet ut proprietas, tollit ne quin si paternitas no . ergo palernitas sub ratione torinali qua ea relatio, consi tuit patiem: Dice . t est aliquid quod noti e ii ad se, nee ad alterum, sicut elix quod est commune ad eu ad se,& adens ad alterum.Respondet Scotus verum ea s ent capiatur secundum proprium conceptum, quena non habet nisi mediante intellectu,qui non est res ad se, nee ad al
Arguit ut quando dicis p paternita, ut proprietas constituit parte in , uel ly, ut , dicit teduplieationem illius termini, proprietas, uel diciti utili eationem alieti ius quod proprietatem sequitur, sed non est dicendum plianum .patet, quia tuc, sensus esset ui pro 'tietas quae conuenit paternitati, scut estens rationis,constatueret patrem. Nee est dicendum se eundii,
patet,quia illud quod sequitur propi ietatem , non ea vis patet nitas. igitur sensus erit,quod paternitas constituit patrem. quod est utra te.
Consequenter doctor impugnat disi ci ionem D. Thoni . te impugnando uult habere unam conclusionem pro doctrina sua ratio sic sol matur, quandocunque aliquid habet habitudinem ut habitudo realiter ell ad aliud. siue ad subiectum, siue ad fundam eurum, talix habitudo non ὀestruitur propter quamcunque comparationem istud habeat per inre lectum: illud declara per tria exemtila, Piimum ess de ii sibili. Nam iis bile habet habitudinem ad hominem scut passo, qualiterca ue ei poconsideretur dissile , sue ut piopria passio, cito ued otii tabilii de hoc , semper habebit babitudinem ad ii
Secundum exemplum . Rationale habet habitudinem ad hominem, sicut dii serentia ad illud ei tui ad differentia qua litercunque ei soconsideratur disserentia, sue ut est unum praedicabile, sue ut ea dasserentia, sempei habebit illam ha
'tertium exem tum Numanitas habet habitudinem ad hostinem, sicut quiduitas, uel entitas,ad illud euiu, est. Nam humanitas, est quidditas siue tiatura,sueentitaι hominis, qualitercumlue ergo consideretur paternitas. sue ut proprietat,sive ut relatiuum, emper habebit illam habitudinem, δe semper consitu et patrem .Quando arguitur. Dicebas paternitas ut proprietas constituit patrem. Notum ea, a say, ut,
piatui speciscatiue, certe illa est uerissima, ut priua die umea de i siti redisplicationibus Et est sensus, paternitas consuerata ut proprietas, adhue cotistituit patrem .sed si ly, ut teneatur reus plicat tu salsae'. quia trima exponent e lut salsiss-ma,qua est icta P a: erutias quia es proprietas, coacti tui: pa dicitur. opinio sancti Thomae in prima parte sum- t in tali propositione, essentia diuina ut sola ratione dei ν Diari
trem. ita tr tota ratio constituendi patrem,esset proprietar, t hoe est salsum. Notandum est hic pro textu ν seo ut duo uult habere in rima isto textu. primo istam maximam, v quandocunque aliquid i. So. realiter est tale, uel realiter habet habitudina ad aliquid qua Pra . notali retelinque consideretur, semper est tale, de semper habet ta- s a Llem habitudinem.seeundo uult habere doctor, ui secundae in s άὰ λtentiones quae aliquando a doctore uocantur modus siti, quo igit e, at aliquid censideratur aliquando uo eantur ratio quae insequi- . ha, natur proprietates, de habitudinet, quae ex naturare an rebus in civi m duia imitatur, re hoe dico de secundis intentionibus quae si ut per ocio. actum comparativum intellectus, quia de illic qui sunt peractum voluntatis, non oportet. Nam ordinatio palli ua ad poena in aeternam, es respectui rationi , D tamen non rapor
i et quod attribuatur alicui rei propter habitudinem, ex ti Aliter dicitur.
diti eteni a relatione,constituit primam personam . istam plo - D. Th. positionem siue conelusonem, probat, quod per solidi c inu
nit per se subsistere, sed persona per se subsilii per essent tam diuinam, quia scut dicit Augustinui subitantia est qua per se,
Respondebimus ad istud ponendo aliquas propol tione . : -- aptim propositio, quae sumitur pro uua tertia ratione docto- Th. xii. duplex est principium constituendi aliquid. tiuum eii quod Dur . 'reti ratio conuenientiae. aliud est quod est ratio diserenti .exe ripi i c. i. plum, ite ι constituitur per sumanitatem, per disset eti- --ditiam indiuidualem, per humanitatem,tan qua in per principia θ d, convehientiae, de per dii serentiam indiuidualem, puta periortet talein, tanquam per principium disserentiae. Ad pro postsi, pater eonfluuitur per egentiam di ut iam. E. per paternitate, petestentiam tanquam per principium conuenientiae 'er paternitatem tanquam per principium dissetetidi,patris a quolibet alio. Ex quo sequitur corollarium,quod omne constitutum habet rationem dii se tetidi uel conueniendi. Ideo male dicebant antiqui, et principium constituendi, habet tantum rationem differendi.& opol tet addere conueniendi, ies di serendi. vherius est notandum, magna est differentia inter subs- .pere, N existere. Nam qualibet res mundi, existit quia exastu ' te est habere eis do scut quaelibet rei mundi habet suum pro is prium est uel propriam entitatem, ita habet suam propriam 'existentiam re ideo dato albedo inhaereat parieti, habet ta men suam propriam existentiam, diuinctam a natura parietis Sed subsilete, est incommunieabiliter eile iii est illud subsistit quod non habet essb communicabile, neque tanquam quo, neque tanquam quod. mn unicabile tanquam 'luo, sicut sunt Gitas tiri formae sue subsantiales, sue accidentale quaelibet enim sorma, si e substantialis, liue aecidentalis, est communica hilista l. quam quo Sed communicabile tanquam liuod est illud quod est superi u l ad aliqua. ut humanitas eo in unicat ut Petro,ia quam quod, de Paulo &e. Ex quo sequitur corollarion. ui subsistere, re esse supposito, idem sunt, uia omne suppositum subsistit ita e eotiuerio.Toeponuntur aliquae propositiones. Pi ima persona bene existat
est ratio quare parit est incomimiti cabili , 2 tauquam quo, dia tanquam quod, leu quare pater est suppositum. L illud uti le at dicere Au tistinus suando dieebat subitantia est, et per
se pater, est non dieii. qui pater pers subsimi
Exqso sequitur, quod iubstiti re ei l aequivocum ad per se esse. seu erissete, de ad subii si rei est in eo municabiliter esse. Notandum ea ulterius, illa se habent scut superius de inseri ut, existere, per se e se, & su stete, unde illud dicitii per se elle, quo non ei: pars neque alteri insaret, vidistin
suitur conita accidetis. NU se te flat formare duas rationet quai sacit docto estra D. I homam. Prima lor matur se dicit qucia et semia ut sola latione recrensa relatione, constituit patiem. Tu nesci est .vr,derit initiatis ud ratione disserens, uel determinat illud quod sequitui illa latio. Non primum, quia tune sequeretur υ rario consituendi partem, esset ibi a relatio ratici
m,.quia tuet illud per quod esse titia, ratione dicte it a relatiore ra tionis et te istud est salsum, nee es dicendum secunda quod de: ominat illud quod sequitur ista ratio. eil eisentia, . se est et sevius, ei cui laute sentia coactituit partem. Prae-
35쪽
terea arguit se, egentia ut sola ratione disserens a relatione, vel est communicabilit, uel incommunicabilii: Non communicabilis: quia tunc esset sensus, en communicabilis conueniret essentiae diuinae per hoc, p ipia, sola ratione differt a relatione, vel sequitur ut essentia communicabilis constitueret personam, quod utiletur e se salsum: quia communicabile, non eonstituit incommunicabile. Dico quod eli uirum, tanquam principium diis tendi: sed bene tanquam principium conueniendi. Nec incommunicabilia,quia clientia ex natura sua eli communicabilis. dato igitur et concedatur, ut solar tione dici: at a relatione, non propter soc sequitur ipsi ii comm unica bilis, ut patet per rationem sui radictam. Praeterea generaliter &e lilia tertia latio fuit: dicta soluendo argumentum sancti
Dω tertio articuloconsequenter doctor uult iniso articulo opendere, et modus dicendi is sui Henrici, nullut est, immo es falsus,& primo ponit talem propolitionem . si in constit utione patris aliquid haberet rationem prioris, re aliquid posset totis,tune illud quod habe et rationem prioris, seclusum a ponetio te, posset constituere dirimam personam,i ne posteriori, dat exemplum dolior, ut si secietatiuum haberet iationem consituendi patrem, poterit constituere secluso po- semoti . id est generare, di ii generare Labeat rationem priori trespectu patris potetit conuit uete patrem secluso posteriora, idest paternitate.
Hic ergo sunt &e.3Lx illo in seii doctor quod pro isto articulo duo sunt principaliter videnda .ptinio utrum ipsus patras ad simini, sint plures proprietates constituendi patiem: de utrum una possit constituere sne alia. di intelligimu hic de proprietatibus patris ad silium, di non patiis ad spiritum tantium sicut sunt ingenitum,& spiratio a talia. Et secundo,cum quali abliractione, prima persona, posset remanete.
Pio solutione 5 e. ponuntur duae conclusone . Prima patrii ad filium, est tantum una ratio coni utiendi quae uoca. ut generatio activa de alia filii ad patrem, dicitur,peneratiora uiua.
Secunda propostio . Licet patri ad stitim si una relatio, di una proprietas, illa tamen potest diuersuri e considerari. primum ptubatur, putas, ipsius patris ad stium sit una proprietas probatur hoc dupliciter, pi imo se quia unius producutis ad unum pro dubium, ea tantum una perstota ratio producendi .pater se, quias unius producenti, ad unum productu, essetit plures rar: ones periectae producendi tune seclusa una nominus e flet productum ab alia, isti se a salsum quia unius pro dui. ni, poliunt esse phile productiones petie laxa,i dicti nodi c.Docet punius piodii otiis ad pioaucum tinum, posunt cile duae origines perfecit , ut Mec b, tamen a, non potesi separari a, b, nee b,potest sepat ara ab a. sed contra hoc ars uittit, quia tune sequeritur, quod unum producium, simul, de semel, aeciperet esse duabu; pie ductionibu et propriis quod est falsum. Est notandum, quod ex illo textu consequenter elicitur unum quod est demente scoti, ut unum no potes dependere ub aliquo duabui dependentiis totalibus, ta persectit.
cedent probatur se, qui a in patre est generatio activa. te paternita ,& istaediiserunt ad inuicem,patet,quia unum fundatur in alio, ut paternitas fundat ut in generatione actitia. patet per Aristotelem dicentem, ς' paternitas est de relationibui secundi modi, quae sun datur super generationem activam di passivam, auctoritate se probatur, Nam dicit Hilarius,qudis paternita, sequitur semper natiuitatem ubi .per natiuitatem intelligit generationem activam: ergo erunt duae propri
Dico tamen &ed Docior nos et pio omnibus istis ponit talem propositione, pisse, qt sui patris ad illium, est omnino una de eadem productiortina origo una proprietas,licet multis nomini b. nominetur,
quae nomina idem penitus important, sine quacunque dis in Dis citotie ex natura tei. Ex quo sequitur icti termini idem im- portant,sne quacunque diiunctione, puta generativitat, o te tia senerandi generatio activa, paternitat,dicere, elicere,vel bare, uerbatio . Tunc respondet ut ad rationem, quando dici u paternitat in diuinis tandar ut iii generatione asiua, dico dui dicit scotus, ut nunquam fuit mens Aristo. p patrinitas 'iunde tot in senetatione atii ua. sed bene uerum ea N praes scici ponit generationem activam, di hoc est quod communi: et dicitur ip paternitas praesupponit genuis ei ita v ii unquam quis potest dici pater,ilii geneta uelit, uel genuerit. Ex quo se ui- iri inci tui salsitas domini Voralloni qui dicit et Ioannes Euant elisa fuit illi ut uirginii gloriosi matris Iesu benediti quia esse patrem, uti matrem,ptae supponit genuisse, sed uirgo Maria nunquam genuit Ioannem et ungelista: erso non fuit mater eius, N. I. u. re quid die ei ad Christum dicentem to anni. Ecce mater tur:
di uirgini loriosae ecce illius tuuit i spodetur γ e at si us, rarquoad ossietum filii. ii tib neuiendo utimini laudabiliter mi Auria. nisi ando necessaria scut dicebatur Thobiae. uando quaerebat sociu, de An ius dixi: ego sum Aratias illi ut Anamimagni.Thobiae quinto, scilicet quo ad Oiscium.
Dicit ulteriti, doctor quod dicit Aristo. si paternitat prae . crem, supponit generationem activam, uerum est in clea tutis, sed non in diui 3,immo sunt omnino idem, sine quacunque diu et one ex natura tei. o Ad auctori tatem die. Dat seo tua duas solutione . prima
ess, spaterilitas sequitur natiuitatem solum ratione, non ex naturam, quae distincta orationi , sunmur ex distinctione reci . litu creaturis Nam in creaturis, paternitas, di petietatio acti- A i.
ua, realiter iustinquuntur, & unu piae supponit aliud. & hoetiolebat haliate Isilarius, propter ictam distinctionem iii creaturis, stim ei et ut quaeda distinctio iSxcv Noo arguit doctor probando tu unius troducenti , ad pro lustii in unum. non pollunt esse plures productiones pei sede . patet se ii estent plures productiones persectae in patre , uel una pia dicaretur de alia, vel non, sed neutrum ea dieendum, primo non ea dicendum ιὶ non praedicaretur, sicut dicimus,n paternitas est relatio, setit dieit D. Atististi nus, quandocun que lunt in diu ini, plutei plod ultiones, vel relationes serinaliter .dimne ad inuicem, una non potest prae- dieali de alia tu abstracto ergo si in patre esse ut diis productione, persectae, illae distinguere latur sol maliter, e v tia non posset praedicari de alia tu abalicto Pio declaratione illius textus, ponuntur aliquae propositones Plinia in diuinis, omnia pio; ostio est salia abii atii de absiacto idea in qua praedicaturabara tum de ab iratio. tibi as
tum non est i iam alat et infinitum, exemplum ut pateria lari
est stiatio e si si A. Secu a propost io, omnis praedicatio a 'tacti de abstracto
in diuinis ubi alterum est ibi alia et insitatum. ut ambo extima sunt insulta. est uera, ut paternitas ea essentia diuina: patet tiit a est bonitat aut intellectus, ima , es sapientia. Montra is .id, relatio tacd contia i litia arguit suo tu , ratione, di auctoritate, rationes an parte sua: fures propietateNerso male dicis. α aute, rationis in diuinis tu. st solum per intellectum, inquantum intellectus considerat lioe aliter. S aliter ecunda solutio. Dicit Seor ut, omnia dicta domini Hilarii praeci e nitelligunt ut in creatui trita non possunt applicati ad diuina.
Hie duplici et quidem posset assignari rat; o declConsequetiter doctor nos et per modum documenti icto tu quae dicta sunt ponit talem pro postione ita. Patet ni t pol est duplieiter considerari, scilicet i tib conceptu communi, A subcocestu minus commuiti sub coneeptu communi, tribu, mo si dis, Primo sub eo aceptu produceti 1. secundo sub conceptu producentis naturaliter. retrio sub eone iij producenti, na iuraliter, simile in natura. A lio modo consideratur sub conceptu minus communi, ut generativum, potens generate.ῖ nerans,&patet: se tunc ponit doctor talem propoliti oti .si imperfectiones ab istis remoueant, puta a generativo, a posse scuerare, a generant a,patre , ista quattuor in diuinis repetiuntur. Et ii dieas quid imperfeci tonit dicunt generat tuum,
di posse senerare dico ui dicunt impei sectionem nili limul habeant actum, remoueamus istam impet sotiionem,tune erit in
diuinis,solerativum, quod sititii habuit a Lim generandi, iaposse gener ate quia habet simul actum senerandi. item actus, dieit imperiectione tias sit pei manens, & remoueat ut ista ii persectio. tuc seuerans erit rad uinit, quia in diuinis, actu ne radi erat per man s. in patre,inisse bonis e, nisi actus de C minus, sena 2 maneant,remoueari illa imperiectio dilue i e
Ex isti, duabui coti clusoni ece leonsequentet dodior no Pretiis
iter pro solutione istius quaestionis, in qua quaerebatue ut is, eis, ρpaternitate separa a a patre,possit patet rcilianere ponit pri- imo talem pro postionem. inti ossibile est patre, te maneret a
item,sepat ira pate irate . secutida piosos: io. Impossibila
36쪽
trem .separatra plumitate. seeunda proposito. ogilii e est patrem remanere patrem , paternitate realiter sepalata a patre, di debet intelli leonditionaliter illa coti elusios putas per impostibile. Nemitas separaretur a patre. impossis bile esset patrem eae Tettia propositio Impo is bile est paternitate separata per intellectum a patre. remanere patrem inesse patris. eoenito seu conceptabili. Quarta propositio. Ponsibile est patiem remanete, di unam rationem paternitatis, seclusa posteriori ratione paternitatis: exemplum dicebatur, quod patetraritas Oncipitur,ut generativitas ut posse generar ut genitare, non est ergo inconueniens, quod pater remanea pater, per paternitatem, sub ratione generativitatis secludendo per intellectum potentiam senerandi. re ipsam penerationem .Quinta propositio. lira post bile eli patrem remanere inesse patris, es usa a patre, omni ratione paterni ratis. puta secludendo generativitatem. potentiam generandi. regenerationem. sexta proposito seclusa quacunque ratione paternitatis, adhue potest remanete tanquam incommunieabile subi pen , probatur extra textum, ponendo talem regui , lam doctoris quando aliquid est communieabile pluribui. dei D, T , structo uno.to aliter,adhue potest eonceptui illius in aliquo
remanere sed se est.quod incommunieabile per se subsiste .eonuenit patii.& slio, di spiritu sancto ter o destructo patreperii possibile. incommunicabile per se subsilent potes re manere,puta situ , aut spiritu sanctus, quae supposta sub g. stunt incommunicabiliter. Declarat istud seo tu, per exἴpla. guina pus
primum exemplum. Nam a paternitate quae est in e mmuni- eabilis ad alterum,& adigetentia indiuidu
psit abstrahi eo neeptui incommunieabilitatis. oui Armaliter non erit nee ad se.nee ad alterum. Et si dicat. Contra dictum est,quod omne quod est,uel est ad se. uel ad alterum iam solutum est, puta omne illud quod realiter existit, est ad se. uel ad alterum,sed non omne illud quod est per intellectum ab
Declarat seotus etiam de conceptu enti . Nam potest intellectua abstrahere abente ad se.& ab ente ad alterum, eo neeptum entis, qui formaliter non erit ad se. nee ad alterum. vi ponit doctor egregiam regulam quando ea aliquit eo diceptus se communis di abstritistiis per intellectum potest immediate intellectus determinare illum eoneeptum, non cogno- seen o sngulare ad quod determinatur, ut potest dicete hoeens de illo conceptu eommuni. non eo nos et dri substantia, .ut Meident se quos en si substantia, uel acciden . Deelarat adhue doctor de philosophis. Norum est. quod philosophi habuerunt conceptum de ente, Ee determinaue runt conceptum enti .dieendo hoe en . de se habite uni conceptum de Deo,quod probo , quia cognouerunt Deum esse en . di cognouerunt esse hoc ens , & tamen non cognouertithoe ens esse sub tantiam , uel accidens, uel ad se , uel ad altria c.
Consequenter doctor noster uult soluere 'rincipale aretumentum in quo se arguebatur peneratio rctiva conii enit a licui iam eo usii tuto: ietitur Ipsa separata,poterit manere ipsuconstitutum. quod est pater. . Pio solutione aret umenti. est ibi norandum primo, quod istud totum algumentum quaerit quomodo poto esse quod neratio activa activa actio conueniat alicui. nis iam eon siittito. st rimatur se argument tim. Actio se ut est generatio actitia est supposti. ut habet Atin quinto Metaph. ergo ilvis mis laseparata remanebit adhue suppostum. - a. ponsi Pro solutioneis ius ponit doctor ali duat propostiones.s .a ponis prima Fntita' incommunicabili . est paternita .s proseris. secunda pro stio. Paternitate separata, impossibile est remanere primam incommunicabilitatem in diuinia tim pos. sbile est generare, dicere, paternitatem productionem activa in e se commum ea bilem. patet, qui a s esset eommunieabilis.tune communicarentur producto, Se tunc productum habet i generationem activam: ergo per ipsam se produceret. Alia propositio. Ista proposito in qua dieitur, quod actio aeter .n;s pater habeat esse ititur ante generationem actitia pater habet esse. Pro solutione ponit doctor unam distinctionem . In siti, ni .est duplex esse scilicet esse sinpliciter.& esse subsilentit. Meunda proposito. Tantum est unum esse smplieiter in diuini . puta essentia diuina. Nam unumquodque habet estosmpliciter. per essentiam diuinam. ut dictum ea. Li itine di- eo. uod agere bene praesupponit istud esse simpliciter, quia essentiam dui inam .aliud est esse sibi stetitiae, seu ineommunieabile,& tale est triplex in diuinis, scilicet pater t. stius . tessii ittis sanctus.Tune ponitur alia propositio. Agere, no prae supponit esse subsistentiae,quia per agere aliquando eotistituitur esse subsistentiae Et s arguas.Dicis, quod agere non praesupponit esse subsilentiae: igitur saltem pristipponit posse apere, sed potens aetere ea pater: ergo aῖere praesupponit patrem .Respondet doctor, i istud arguinetum nihil valet. etiacillitum est, ubi dictum est, τ potentia generandi,generativa penerare.& pater. idem sunt ex natura tei, sine quacunque distinctione quando igitur dieis quod tenetare praesupponit patrem, hoc est ialsum, uia generate, pater, posse generate, di generativum, idem sunt.
Consequenter doctor noster epilotat aliqua, quae dicta stiri ;& saeit duo. primo ponit unum ad soluendum generalit/r omnia ista dicta. ad quae potest diei, p actio, neratio, activa praesupponit esse. potest dici ad omnia, i uetu es, quia
praesupponat memoriam sce eundam. sed contra istud facit doctor unum artumentum. Actio in diuinii, non est pure relatio, sed est ab lutum. ergo ma
id dieii, quod actio in diuinis, & paternitas, sunt penitus
tho solutione is ut est notandum,quod actio est duplex. Quidam est quae est prinei pium producendi. Et alia est actio productiva qua producens dicitur formaliter pro lueens. an de actio qui est principium producem di .est illud quod producit. puta quod est principium produeendi. Et illa non est relitio.exemplum in igne calor est actio. eapiendo actionem pro principio proaueendi similiter dicimus, quod actio in diuini AE . idest principium producendi, est memoria sicunda . te is a tirin est relatio iam aliter:sed actio productiva. est semper relatio. & dico, quAd actio productitia, qua producens formaliter , dicit ut produeent, quae est productio acti
patri . tandem arguatur lo ieὸ &e.J Doctor saeit si aliter argumentum logicii m.In omni prae dieatione denominativa, denominans semper denotat aliquid conuenire denominato, sed se est. quod ista est den minatiua,pater est generanti igitur generans con notabit at quid , puta generationem, conuenire denominato, quod est pa emergo praesupponit patrem. Respondet doctor, ponendo is egre iam pro postionem - r ille in
Personale in dioitii, nulli supposto, uel personae saeit de . nominationem. Exemplum paternitas generatio activa. filia au. - . tio, spiratio respectu suppositorum, nullam praedicationem de ominatiuam saeiunt. Ex quo sequitur, quod ista non est denominatiua.pater generat . aut spirat, sed sunt proprietates identicae.
Melitido dicit seotu . quod respectu istius termini Deuti supponentis pro essentia diuina, bene iacit praedicatione de
nominatiuam. ut Deus est generans.
Et breuiter pro textu est notandum quad duplex est piaedi nusex naeatio denominativa. Quaedam est proprie dicta, ubi denomi d. nanaeon notat aliquid adiacere, uel non adiacere denomi- nato. 8e talis proprie dicta, non inuenitur in diuinis. Alia est νε dieatio denominatiua large dicta, te idem est,quod praedicatio eonereti. de aliquo, di talis bene inuenitur in diis.
Et hie de quarta quaestione. hab ι .st sis prosti .habet duplitem sensum. unu est. qu Ad est suppoia is Mesen sit iam eonstituti salsa est uniuersaliter. uel supposti, quod constituit.&se est uetardi se ista proposito dicitur capi sub diuisone, in qua dieitur,s, actio est supposti. supple eonstituti. uel quod eonstituitur. Dieo ulterius, A tistotelet nunquatiabuit istam propositionε, actio est supposti, sed bene actio est et ea snsularia. sed contra illud arguitur. Atere praesupponit esli, igituri equitur, quod patet non potast produeeta silium, quoia ea
T R v M relatio originis si formaliter inso; ta.
V1 3 vn re alio origanis Di lormatiter infinita. De modo ra
pto ista quaestione quaerit seotus, ut tum relatio origi--οro' nis,sciit paternitas sitatio, spiratio passua st sol malites in 's nita. isti termini declarabuntur in quaesione. Primo deelarat doctor istum terminum. ius nἰtum. Vnde I si,u- ins nitum, capitur dubiiciter. Vno modo si neuthagoreuma Graior. illae. Alio modo chathegoreumatice. sincathegoreumatice dupliciter. Uno modo ut additur quantitati continuae. Alio D.Pet.Tat .Quaest. Q dlib. C inodo
37쪽
modo, ut additur quantitati disereti. Exemplum: in stiirum pondus . Sortes potest portare in continuo iunt partes infiniri Hi sis tae. de illud satis patet in artibus. A lio modo capitur cathe eurhetore ia goreumatice .ct hoc dupliciter. uno modo pro itis nito in po
maιυ, disia tentia. cum dicitur infinitum est, cuius quantitatem accipie
s .is,. tibus, semper ea aliquid extra accipere: di hoc procedendo per diuitioncm, S per partes ei uicem propositionis. Et est notandum v Atiistoteles in illo tertio physicorum diis nititis nitum tu petentia in successuis sicut eii tempus, motui. Vnde eapitui temput uel motus, diuidendo tempus per partes ei uidem propolitiones in duas medietates, di aliam medritatem iterum in duas medietates, semper iestat aliquid assumendum
Vnde ibi duo dicit doctor Primo quod istud ins nitu in potentia, est i mpliciter Matinit una seeundo dicit. si ista diis nitio, potest etiam conuenire quanto permanenti: sed non ita proprie patet .nam diuidendo quantum permanens, scut et linea per partes eiusdzm proportionis, temper res abit ali.
quid iecipiendum et De isto insulto in potentia, non es ad propositum . ideo est aliud infinitum in actu . Ec est tripleu.1- , ,, is Vci saltim poro maginari cilicet secundu extensionem est ei, agris, i ii iplaxusi icct, secundum logia udi item, latitudinem, di pro litatis H. iunditatem. Vnde infinitum secundum longitudinem est,
quod componitur ex instillis longitudinibus eiusdem quantitatis. unde si ellet aliquod tale, non esset dabilis ultima longitudo eiusdem quantitatis.
Tune pono talem propositionem . si esset aliquod tale itis
nitum, in illo an sinit O , infinities includerentur. Alio modo secundum latitudinent,quod componeretur ex inlinitis latitudinibus eiusdem quantitatis. secundum prosunditatem, d eat ut limiliter licui de altis, quod componeretur ex iusti i
danem .Lt tune dico ep infinitum secundum multitudinem, id est in numero, est cuiui non es dabilis ultima unitas. Et componitur exit nitis unitatibus, separatis ab inuicem. unde si quis peteret: quid est numerus intimius est qui compo. nitur ex insnitas vilitatibus separatis ab inuicem cuius non est dabilis ultima unitas de illo. Etiam dico,quod in ipso numelo; ins niti insitici es includuntur, S piactitetur iic si a tali numero separaretur una unitas: ille numerus qui remaneret adhue,ti et infimius.& si separarentur diis unitate se adhuc remaneret infinitus ergo etiam semper remouendo a i- quam, uel alaquas unitates remaneret infinitus num eius multitudinis.
Ex quo sequitur eo rollatium , quod s esset talis num et ut
in sinitus, in illo tot ellent tium ri centenarum quot n Umerabinarii. tot numera millenaria; quot binam Ee non plures Cu
ius ratio es, quia de qualibet specie numeri, infinite ibi essent. Ax ivn potest imaginati ins nitum secundum inten sonem gradu alem. Vnde dico, quod illud non pollet inueniri, nisi in qualitatibus.& dico u si esset aliqua quatitas insulta intens ue illa componeretur ex itis nitis gradabus aequalis pellectioniς,8e intentionis. Vnde est ibi notandum , uis uolumus intelligere itis ni tum secundum intens otit in , respiciamus contantium.unde in continuo, sunt in s nitae partes eiusdem proportionis.ctia in qualibet qualitate sint in s niti gradus aequat is propcrtionis: sed non aequalis intentionis. Tunc dico,quod est briga inter doctorei: ut tu in Deus posset saee te aliquod tale uia infinitum in actu secundum eat elisionem.& inlinitum tu actu se
Tune ponit doctor propositionem . si esset aliquod ius ni
tum in actu secundu inicit ne, uel extet one, quodlibet illoruellet totum N periectum. Ideo declarat dotior in t editu quid est totum: & quid periecium. Vnde totum est, cuius nil, ii sui est extra Ex quo sequitur,quod qualibet pars est totum, non toru cuius ea pars.sed perie tu est cui nihil perfectioni, deest. Nunc declarat doctor, quid sit nihili tuin secundum entitatim seu in entitate,&dieit,s, est illud quod non potest excedi ab ali quo in entitate, seu pei sectione naturae : ita et nihil . . a. aliud est dicere 2 infinitum inent itate est,cuius natura est iti, Miri, s nita. Et subdit doctot ui tale inlinitum in entitate, nullami. .. in persectionem importat. & nahil in persectioma includite quodlibet autem aliud infinitum si esset: puta se eundum e tensionem , uel intensionem, includit in peti micuem,quia . quodlibet illotum, includit patre, quae nou tu ut ira petie
Die iv vite ins doctor, et realiter re in actu es aliquod
tale intini tum secundum ent Hatem puta Deus, di essentia uillitia. Et ideo uult doctor quarc re: utrum aliquod alitid ab essentia diuina, diuinis, pollit dici infinitum in entitate.ς cui paternatas, filiatio, di spiratio. Ex omnibus iis ponit doctor diis nitionem insniti in eo litare, dicens. lns nitum in entitate est, cui nihil entitatis de est Et si arguitur. Contra: sequeretur ut nihil erit itis nituminentitate .patet quia nihil est quod omnem enti talem eon tineat ergo nullum erit ens ins nitum in entitate pater eonsequentia quia dicis V ens ins nitum in entitare, est, cui tithilentitati, deest ergo illud omnem enta ratem eontinet sed nullum est tale: igitur Respondet doctor ad argumentum,u, non oportet v, ad hoc , t aliquid sit ens institium in entitate, realiter. te identice contineat omne ens quia nullum tale ei set sed suis ei tui contineat eo modo,quo possibile est conti
neti in aliquo uno:puta eminenter.
Potest etiam deseribi &e .lviterius dicit doctor ,'ens infinitum potest deseribi te
excessum ad ens finitum dices, v ens ins nitum, est ena, quod excedit omne ens sinatum non secundum aliquam deteritii natam proportionem. Et arguitur sic Si ens insiniis,puta Deus excedit omne enus nitum uel hoc eis et in aliqua proportione uel non: sed neu tium es dicendum: igitur non es dicendum ui in aliqua pro portione .patet quia in infinitum excedit omne snitum ergo. non in aliqua proportione, nee secundum ui in nulla propor- . tione, quia ubi est comparatio, semper es proportio ala uo P R o declaratione istius parui argumenti, ponit docine aliquas egi egias propositiones. Prima stat itis nitum, ce dirquodlibet eas linitum in itis nitum itistitie. Et si dicax si thoe I mrtimetiet uerum, sequeretur quod ens fini tum, elut insitit tina .pa eri, E tet quia aliquod eu ens finitum,quod excedit aliud initiis ni do. tum puta sane pios tirone. Latmplum.h mo, excedat risinti primo, in periectione. uel ergo excedi t an aliqua proportione, ut et i O. me Ni ve. ISi non. ergo in ansnarum exceditos in aliqua proportionae, si
gnetur illa, de sit dupla, uel tripla. I utie si arguitur. Homo excedit asilum in proporti ne dupla : ergo Deus poterit iacere unum astium ita persect .um uiactit eu homo. quod est falsum. Pio declaratione illius , ponit doctor aliquas prixa ostiones. Prim Species persectior alia,e cedit aliam ii i ita finiti m. iid est s ne quacunque proportione. Lxqtio sequitur, ui homo lexcedit asinum in intiti itum, idea sne quactitaui tepi oportio credis m n Ex quo sequitur, v si Deus sacer et unum at .num ex olbui salinis mundi: talis non esset ita perfectus sicut homo. Alia proposito.Qualitercunque indiuido um, uel intendatur, uel extendatur, ii unquam est pellectam alio in tia tuta. Alia propositio. Non sequitur, hoc exe euit aliud in insultum ergo est infinitum : quia est alguere a dicto secundum quid, ad citctum smplieitem sed oportet addete hoe eaeeedit illud in infitii tum intinate.ergo est inlini tum . Vnde caueamur de isto adverbio inti uita, quia illud qu od excedit infinite, est infinitae eotitatis. Die au dicis cor tra dociorem, qui dicit Scotus, s unum in sinitum excedit aliud in aliqua proporticine.& tu dicis p in ius nitum. Responitetur,u doctot vo uult habete .u, unum finitum excedat adiud in aliqua proportione determinata: sed solum uult habere,ua non excedit in tali persectione, scut ens itis nitum. quia ens itistii tum infinite exeodit, id est in entitate ins nita.
Ex hoe sequitur quod infinitas reciDices ouomodo ins nita, se habet respectu illitii de quo dicitur, uel piadieatur, ut dicendo: Deus est inlini tu, quid importat ibi ilas uittit i ut tu importet aliquam proprietatem Dei, uel ouasi passonem aliquam Dei: uel quid importat Respondet Seotus, s insiti
ias, infinitum. dicitur modus intrinsecus illius cuius est, nullam proprietatem, nullam Dassionem, neque realitatem,d 'ceus,uci importans ultra illud, ius es.sed praecise importat aliud,euiui est. con notando ipsum esse in tali persectione sicut dicendo: albedo es intenta, uel remissa ista, intensum, uel
remissum , sunt modi ipsius albedinis. denotantes albedinem esse in tali gradu. Ex quo sequitur, quod seclusa a Deo quacunque pei lectione ; quacunque realitate, adhue esset in
Vi . o de ins nito de hoe quod quaeritur uideamus te e. JDoctor nos et uult declarare quaestionem nolitam, in qua quaerit, utrum paternitas sit institia, uel filiatio, uel spiratio
passiva. Dicit doctor quod quas o non uult quaerere, utra patet n. tas sit idem cum aliqua re quae si infinita , quia notum iri is ora
38쪽
Q, qu Ad se i erila paternitas est eadem realiter emn essentia liuina, quae est insitita.Etiam non vult quaerere e virum paternita si infinita per identitatem : quia nihil aliud est die. H,quam paternitas est tes quae res est infinita. sed volumus quaerere et virum insilitas. quae est modita intrinsecus . dicatur formaliter de paternitate , se . quod ins nita conuenit paternitati ex natura paternitatis, s chaso quocunque alio , per possibile , vel impossibile Et respondet doctor, quod nulla relatio originis es formali ter infinita, id est in s nitas non conuenit relationi oti naso natura relationis.
Contra istud arguit sco tui . rgentia diuina formaliter est in s nitar paternitas est essentia diuina : ergo paternitas est si maliter ins nita. Pro se lutione argumenti potest primo diei. quod tu a suis ex puris indes nitis. Di testiciam uniuersalem sie. Omianis essentia diuina est formaliter itis nita: paternitas est essentia diuina: ergo paternitat est tormalit et insit ita. Prci solutione istis, araumenti, dico quod consequentia nihil valet.& ratio est.quia arguitur a propositione identica, ad propositionem formalem.Notum est quod minor scilicet paternitat est essentia diuina. est identica. Et tu in feta condus onem sormalem stilicet issam; paternitas est formaliter insmia. Dices ego non in sero formalem : quia ista, videtur, identiear paternitas est insilitataeut ea ista, paternitas est esset tia diuina. Qtiisti Pro declaratione i stiui est notandum . quod in diuinii, est.' disti., duplex praedicati scilicet identica, di sol malis. Et vo eo soms dicari. . malem praedicationem: quando prie dicatum est concretum: sue nomen, sue pallicipium. Dices, qua te dicitur praedicatio sormalii, quando praedicatum eu conceptum Respondet docto ii Ad hoe est propter modum spirascadi illi ut concretit quod i pili scat se imam, vi sit ma est in esse illi, de quo dicitur. Et hoe est quod dicunt omnes logici moderni. quod coeretum appellat ligniscatum sot male, adiacere illi, de quo
dieiturr x quo sequitur eo rollarium.quod ad primam consequentiam quam saeis varias appellationes Nain in maiori, denotat ut ins nitas adiacere essentiae. N in conclusone denotatur adiaeete paternitati. Et soc est quod dicit doctor, quod arguitura proposito ne identica . ad scit malem. Ex quo sequitur, quod omnes appellationes formales sunt ibi capti indoctore t eum dieit quod eoneretum, vel adiectitium, ex modo tarnis ea nili sol mali Isinas eat stitim sqnificatum formale inesse illi, de quo dicitur. Ex quo inseri doctor quod illa est smplieiter salsa. paret nitat es ins nita: quia illud praedicatum i sinitum . appellat rationem sermalem adiacere paternitati, quod est salsum .rx quo sequitur salsias aliquorum, qui ima-pinati sunt,qudd praedicatio formali, solum inuenitur in di ii in is : quia inuenitur, te in diuinis, & in creaturis subeadem ratione.
Dico vitta textum,quod moderni soluerent argumentum didici modo. quando arsuitur. Estentia diuina Est so aliter insit ita re di eunt nuod maior potes esse uniuersalii Vel si sit de omni: bona est eo sequentia. sed sicut cc luso est sed salsa. ita de altera praemissarum: puta maior. Ideo mutat ut quid, in quale. Pro prima solutione &e. Ex quo sequitur corollarium .et, nunquam ess praedicatio identica in da uinis, nisi ubi praedio tum est abstractum. DE thev Nno ARTicvtoa Nune doctor pro isto articulo ponit talem conclusonum. Relatio in diuinii. scuteii ate inita . non est formaliter ins nita. Immo non silum noti est tam aliter institia.sed non est in s nita. Istam consti . sonem probat doctor r oui a s paternitas esset in sinita . essent pluta insit ita sed hoe est falsum: ergo maior probatur: quia paternita esset insnita et smiliter siliatio & spiratior quia, ration es maior ratio de voa quam de alia. Minorem probat. ei de tei Lux rationibus principalibus propter tres proprietates ins niti. Ptima. quod in gnitum ait unum impluris bile. eun a ou Adst erim muniea bile. Tertia Φ st smplex Nin . componi bile. idest quos non possit esse pars alicuius. Ex par te primi puta quo A sit unum re in pli iri scabile. sumtitur tro ratione .u, non possunt esse plura infinita. Prima sumituri spectu plorium insultorum se eunda comparando in sinitumari λύιο-aad finita Te ditia eomparando ins nitum ad intellectum, re vostrior o . lontatem: Prima a lent plura infinita, sequeretur ii, nulluit lotum esset inlinitum. Probo consequentiam: quia infinitia
Duri cr. continet omnem persectionem simplicitet: quia est summe
per umi ut dictum est in diis nitione . quod ins nitum iaentitate est eui nihil entuatis deest e sed sἰ essent plura infini-
a. nullum illorum contineret omnem persectionem simpliciter. Probor quia unum in sinitum : puta,a, non continet pe sectionem limpliciter de Knee b. de a.
Vnde est ibi notandum, quod deus qui est simpliciter intani tu in ent ita te omnia continet, id est continet omnem per
sectionem smpliciter identice,& reali terrilia. continet eminenter,idest modo persectiora quam sint in seipsis. Exemplis. Deus continet emine ter generationem hominit. Nam Deutpotest producere hominem ex nihilo . quod est persectili , quam producere ex subiecto Et quicquid potest facete homo, aut aliquod agens secundum . deui potest sacere illud, modo eminetiori. Quia nulla persectio simpliciter Sc. Dices dico tibi domine scote, quod latio tua nihil valet, in qua sumebas quod ens ins nitum debet continere omnem persectionem simpliciter Sic arguitur, una persectio simpliciter . repu- nat alteri persectioni limplici terr ergo non oportet epentios nitum , contineat omnem pei sectionem s inpliciter . R spondet doctor ponendo istam egregiam propolitionem.
Nulla persectio 1 mpliciter, es in eo inpo it bili, alteri persectioni simplieiter. istud probatur sic perdiis nitionem simpliciter persectionis,quae est,quod se se habet, ip meliux est ipsum .quam non ipsum. ergo si pei sectio i inpliciter repugna. t et alleui: tune illa non esset melior illi. quam suum oppositum.patet se e quia non esset perlectio simplieiter. 7 Piobata potest illa maior, Sc JContra. probat doctor τ non possint esse plura in gnita. rt Mimat se ratio. Si ess erit plura in sinita . sequeretur quod nullum illorum esset infinitum. Probatur: quia quolibet illorum aliquid esset persectius: pu a Mille atum ex illis duobu .eipo nullum illo tum esset infinito. Die , si ista requia esset bona, sequeretur ut aggregatum ex deo. di creatura, eget persecti ut, ouam ipse deus: ta deus. 5: hamo: esset persectius quam deus. Respondet ut quod argumetum nihil valet. Et pono talem regulam .Quando sum aliqua duo,quorum perkctio unius eminenter includitur in alio, apstegarum ex ipsi non est persectius quam alterum illorum .icilicet in quo continetur eminenter alterum, ut De ut in proposito. Et Gluittit ibi bona ouaestio in moralibus. quod est melius, velle amare deum . vel amare deum. illam dissicultatem tangit domi .
nui de Alliaco. Ex comparatione ins niti ad alia sui ta &e. JNune dotior consequenter sarit secundum argumentum, sue seeundam rationem. probando non possunt esse pluraitis nita. Et hoc comparando insilitum ad sinitum. Et iam a tur se ratio. Vnum infinitum si scienter potest determinate dependentiam cuiuscunque sinit i ergo ex parte eius no sunt ponenda pluta. Antecedens probatur quod irsnitum possit terminate depe lentiam euiuscunque s niti. non possunt eae plura in eodem ordine prima quae habeant determinare dependentiam sititorum : ergo unum susscit ad determinaniadum dependentiam illorum . Antecedens est de mente Aristoteli, qui dieit quAd in quolibet Ordine potetiae deueniendum est ad unum primum & vltimum .etp in ordine dependendi unum ab altero erit deueniendum ad unum primum, quod habet terminare dependentiam illorum. Dices, ins nito non conuenit teri inare: quia terminare dicit imperseiactionem. Respondet scorus: dependentia impersectionis est se qu3d bene sequitur: hoe dependet ab hoe r ergo impersectionem habet. Ex quo sequitur corollarium . quod stitii in diuini, bene habet esse a parte: sed non depta et a patieSed terminare millam impersectionem dicit. Vnde breuiter . terminare, nihil aliud eli quam esse terminiit alicuius sepedentiae, vel relatio hi, 8d istud non dicit imperfectionem. Apparet etiam illa maior dee. Diei , quod ent insit tum ii
t e ' deus, non habet terminare omnem depenuetitiam euiti libet creaturae in quocunque genere cause 3 Respondet doctor potiendo talem propositionem. En in sinitum, seut deus. habit termi nare dependentiam cuiuslibet creaturae in duplici denere causae. scilicet, eis cienti , te sinalis. Nam eni ins nitum , est eausae meiens omniu ereaturarum. sed diis quod non terminat in tenere causae materiali . te ria mali, i quia, ille sunt ini persectioni . N alia eauialitas causae materiali, es semper recipere formam: recipere autem non est in deo. Etiam causa solvialis est pati totius, pars autem
dieit imperfectionem ,.puta tecipi in materia : quod dicis
39쪽
DieIt ulterius doctor. quod ita duae rationes, habet suum
undamentum ex hoc. quod ens ins nitum es summae persectum. & per identitatem continet omnem persectionem sim
pliciter, D eminenter eontinet alia. dependent etiam istae ra
tione . ex eo quod ens in sinitum est. i nihil entitatis deest. moao quo potest haberi in aliquo uno.
M Tertio probatur maior contra. Eee.J
Doctor vult probate quod non possunt esse plura ins nitaeomparando ad intellectum. & voluntatem. Et formatur se ratio. En infinitum es obiectum intellectus, Ee voluntatiη. . entia infiniti r ergo non est nisi v nu. Antequὸm proe edamus. ponamus aliquas propos Dones. de mente doctoris.
ebisAMi Prima. En inlinitum est obiectum adaequatum intelle- ctus . te voluntatis Dei. Ex quo sequitur eo rollatium qu Ad et IV aliud est obiectum adaequat uiti intellectus ins niti, te intelle .ctu ereati, quia obiectum adaequat uni intellectui diuini, est ipse Deus. sed obiectum adaequatum intellectui ereati est enss nitum limitatum, absolutum. vel tespectauum. euius ter minui, non est Deus. Die . bene diei .qu Adest obiectum
ipsius intellectus infiniti , sed non diei, quod sit obiectum
Pio solutione istius ponit doctne talem nropositione una
iris nitum es obiectum primum ipsus intellectus diuini tripliei primitate. scilicet, adaequationis, virtutis, & ptimitate I 1 - . A pessimoni . E et nos o v v x T i an nocuo R. qu Ad obie-- ctum alieti tui potentiae, dicitur primum tripliciter . scilicet O p imitate adaequation tu quod se non excedit potentiam neer poteritia e , eed ii obiectum. le est quando potentia eoetnoscit illud, 8e nihil potest e noscere, nisi virtute illiu , vel nis illi ua in quo continetur. Dat exemplum de eotore. qui est obiectum adaequatum visus , quia nihil potest videri avi. R. nis illud in quo includitur color, capiendo colorem lar te. Est primum primitate virtuti t. Vnde illud est prim timprimitate virtutis . quod habet eoneurrere ad producti nem notitiarum aliorum obiectorum. Tertio est primum
primitate persectionis, quia est perfectius inter omnia illa quae ab illa potentia pereipiuntur: isto modo ens in solium, dieitur primum obiectum illa triplici primitate respectu intellectua diuini , 8e voluntatis . patent ergo tres malo
rei . Diee ,qudd respectu intellectus diuini possunt esse pluiars insit ita. Contra. respectu intellectus diuini, non posistini esse pluta obiecta ex aequo distincta, prima aliqua pli.
V N B a asT at MOYANnv Μ, quad illa di-euntur ex aequo dissincta, quae realiter distinguuntur, 3e unum on est impersectili, alio . Sicut si essent duo insnita , essent duo distincta ex aequor quia unum non esset persecti ut alio.
setit stitit duo indiuidua eiusdξ speciei. Minor,nilieeti quod ins nitum. 8 e. Probat a3hue nu53 ins nitum si obiectum respectu intellectui instilli, Ee hoe illa tripli ei primitate: Ee
primo probat de primitate virtutis & persectionis. Et forma. tur se ra io. Illud est obiectum primum primitate virtutis. di perse rinis. quod est ratio essendi omnium entium, sed en ins nitum est huiusmodi r ergo. ex quo insiti docto e quδd obiectum adaequatum intellectus diuini. non est aliquid eommune per praedicationem, scut est oblinum potentiarum ereatarum. Consimatur ista ratio. s ipsu, intellectui diuini essent plura obiecta adaequata . illa essent ims nita 1 8. vltra, essent in sinita: ergo intellectua diuinus posiset habere plures actus compraehensu os, quia respectu euiuia libet . posset habere unum actum eomptaehenstitim. istud estselsissimum. Nam sietit intelleclus diuinus est tantum v nutrita etiam habet tantum unum actum comprahensuum, pei quem quietati iri ergo si haberet duos, sequeret ut quod per aliqui/ nuietaretur, quo remoto non minus quietaret. hoe
.st salsa;mum. igitur. uti Restat hie declarare , quid sit potentiam cui et ari' in oblino. Di eo demente doctoris . Quod est ipsam hubere,ariis ... aliquem actum respectu obiecti, qui de lene communi. non
. eompatitur secum aliquam tristitiam . vel aliquod dis
7 seeunga ratio principalis, &α liri Aa Nune doctor noster vult probare unam proprietatem enti motari ii insniti, puta dura st eommunieabile. Et formator se ra tio . Omnia persectio smpliciter . est eommunieabili, sedens insnitum est persectio simpliei terr ereo ens infinitum est Ommunicabile sed nulla proprieta in diuinis, est eommuni bilis: quia per proprietatem personalem res habet ege eommunieabile t ergo nulla talis es communieabit a. ravltra nulla talis es commaturabilia : ergo nulla propriet a personalii est ent infestum. Nune probat doctor unum e puta quδd persectio simpliciter . est communieabilis. Et illud probat per diis nitionem perseclioni smpliciteri qua superius fuit declarata. Et se adhue formatur ratio. Persectio simpliciter , esi quae se sahabet, si Ad i η quolibet melius est ipsum quam non ipsum ista non potest esse melius in quolibet . nis sit communic Ulix tergo persectio simpliciter esse communieabili .
i nitionem persectionis limplieiter. Et quia i spe suit de .
clarat a r ideo ieeurratur ad alium locum.Ideo ponit do ctor alias propositiones. Prima. Omne quod est forma liter incommunicabile . est incompossibile eum quolibee alio , quod non est incommunicabile , per ipsum Exemplum . paternitas in diuinis , est formaliter incommuniae illi: ergo est incompossibilis eum quolibet alio a pol te . probat doctor: quia illud est incompossibile attuli,nuod se se habet, quod si adueniat illi , des fuit illud. s.ci se est de omni illo quod est sol maliter ineommuni
eabile. Exemplum. si paternitas adueniter stio, destiti rei stium . quia amplius non esset filius. similiter in nobi, si disserentia indiuidualis Sortis adueniat Platoni, non erit amplius Plato. Tertio arguit doctor ex incompossibilitate ice. JDoctor vult nune probate , quod ens insilitum sit in- eoinpossibile eum quocunque alio. Et formatur se ratio.
Omnis persectio simpliciter, sese habet, qu4d identiscatsbi omne illud. cum quo est composi bile: Ze non solu identis eat sibi illud, sed de illo dicitur in abaracto, sed omne ensitis nitum, est persectio simplieiter : ergo ens infinitum . identis eat sibi omne illud, cum quo est eomposῖbiliter. Et non solum identis eat sibi illud; sed in abstracto predicatur d. illo pκoa T doctor noster inductiti A. re ratione. Inductili ὀse. mia omne illud quod est in diuini . uel est abstractum .
uel sunt notionalia.& hae omnia sunt compos bilia essentis diuinae: erso essent i a diuina identis eat sibi omnia illa.
Be non solum identissedit sibi, sed praedi eatur de illii in abstracto EsT IRI NOTA Nnvra ultra textum, quod est dita disraraci serentia inter proprietatem personalem, se notionale. Quia Duo x proprietas personalis . est per quam constituit ut persona, ut raso, paternitas, stiatio. spiratio passiua: sed notionale est.quod timer non est eommune tribui personis r sue per ipsum confli tua tur persona, siue non . Nam spiratio activa. est unum notionale; de tamen non est proprietas personalis : quia per i
sum non eonstituitur persona. P os Titio e TOR eo N x ENτνrt, quod
persectio simpliciter idendis eat , si omne illud quod est eompo si bile sbi. patet: qui a s non identiti eat et sibi. sequereturquAd e2 ipso & illo quod non identis eat sta . posset seri ali quod compostum, quia illa aliquo ni odo se haberent. cetit , actus Ee potentia : quia essent eompossibilia adisti ieem. te ιι omne Iountini non identiscaret sbi aliud x ergo ei illi, aliquo modo com tu poset seri unum totum e Ee s sat unlam totum: illud totum erit persectius suis patribus.& per consequens infinito, quod est pari illiue. I secunda pars maioris, Le. Consequenter doctor probat seeundam partem maioris rputa ui persectio simplicit v. non solum identiscat sbi omne . compossibile. sed etiam praedi eatur de illo in abstracto. Et sormat ut se ratio. Propostio assit marisa dicitur vera propter identitatem extremorum quia ubi seruatur illa identitas sem per illa proposito amrmativa erit vera: sed qualitere unque
rapiatur institium, sue in eo nereio , sue in abstracto
per saluatur ratio itis nitatis. Et ultra saluat ut latio in sinit iis sermo identitat. patet: quia ins nitum sub ratione itis nitati , identis eat sibi omne compossibile imi.
Deelarat doctor per unum exemplum. Ista est vera in eo n- Trrit iacteto, mus eum est album propter identitatem cum stibiecto. ea, ram
Et ista est falsa .albedo est intiti ea quia non est identita praedi sim π ineati eum subiector quia albedo abstrahitur ὶ subiecto. Di
in diuinit possunt imaginari tres praedicationes . qua damsunt conoeti de eonereto: sed non abstini, de abstraa Veisa est vera : pater est spirans, licet ista si salsa paternitatast spiratio activa: quia tu separat ut ratio identitatis. Alia
40쪽
sunt pindicationes in diuinis, quae non sunt uera nee In eonctero, nec in abstraci Vt pater, est hiaus: paternitas, est filia tio. Alia sunt uete,& in concreto, di in abstracto. Ex emptu. ut patet est sapiens, paternitas est sapientia. Ex illo infert doctor quod omnia attributa in diuinis, sunt formaliter infinita ut bonitas. sapientia, seientia, Le. Ideo identiscatur sta omne ens compossibile. CONTRA declarat adhuc scotus, unum puta , quare ista non est uera paternitas est spiratio activa Respondet doctor D. . AMA 'uod sanctus Thomas, Bona uentura, Herieus, di Gregorius leutit quod licet snt idem realiter,distinguuntur tamen ratione. Et propter issam distinctionem lationis, non conce
CONTR, dicit Scottis quod si hoc esset uerum, sequeretur,quod ista non concederetur: sapi eritia est bonitas i quia xtrema distinguunturiat ione. Respondet, si ad i stam obi fictionem & di eunt, quod uerum est, quod ista distinguuntur .atione, bonitas,&Tapientia. Et ideo sub terminis sub qui L. important distinctionem rationis, non praedicantur de seni
nicem.Exemplum. ista non conceditur, attributum potentiae est attributum sapientiar.
Sin hoc non uidetur probabile, didit
Contra ista arguit Scotus una ratione. Et formatur 'sc ratio. Attributum, est terminus seeundae intentionis ergo pro
pter illos terminos secundae intentioni , quando attribuuniatur sapientiae,& bonitati non dἴbent ne ali ista, sapientia, ehonitas. unde seut ista est denominatiua lio mo est species. iis ista, sapientia est attributum ti scut species est terminus se
undae intentionis, ita attributum. sed propter terminos se. cundae intentionis, non debet negari praedicatio in terminii primae intentionis. Probat doctor per unum exemplum. Termini secundae intentionis qui dicuntur de sorte, di de homine,non pr die tui de se inuiom. Et tamen ista est uera sortes es homo. antecedens probat ur. Ista nunquam conceditur , ratio singulatitatis .Est ratio uniuersalitatis. Tamen haee est uera, Sortet est homo sequitur ergo, quod si termini secundae intentionis, bonitati, & sapientidi negantur de seinuicem, quod propter hoe, bonitas L sapientia negentur de Ainuicem. Aliter dieit alitia. Motus adducit snaliter unam opiniona magi stra sui Varronis, quae est rationabilior, quam sntaliae
Cpinione'. Dicit enim, re ista non conceditur: paternitas est
spiratio activa, propter distinctionem ex natura rei inter illa,quae uocatur distinctio formalis. ille A tertium articulum. Doctor noster circa tertium articulum uult probare.quod paternitas si infinita. Et sor- tiere matur se ratio prima. Illud quod non est comprehensibile nimia a si s ab intellecto instillo, est in sinitum: sed paternitas non estitit. De a coprehensbilis nisi actu ins nitor ergo est in s nita. Maioremori probat per multas auctoritates. Primo per illud Isa.s a. Generationem eius quis enarrabit quas dicat: quis est qui potest comprehende te generationem si ij Ad primum. Respondet doctor ad istud at et umentum, pcinendo aliquas propositiones Prima. Quandocunque alicuisiti, intelle ius est aliquid obiectivum primum, primitate uirtutis omnia quae intelliguntur ab illo intellecta intelligunt uetiti tute illius obiecti primi primitate uirtutis. Sed se est, v
j in xl l mi diuini, est aliquod obtestiuum primum primitate
uirtutis: puta essentia diuina: ergo omnia quae intellecta, diti inus intelli et, hoe erit mediante essentia diuina . Ex quo
sequitur, quod impossibile est, quod intellectus diuinui aliquid cognoscat,mii primo cognostat essentiam diuinam . Sequitur ulterius corollarium, qu5d impossibile est, s aliquis beatus eognoscat aliquid in uerbo, nisi prius cognoscat
Alia proposito. Pet illam nor tiam perquam intellectu
iliae itiinus.cognoscit egentiarn diuinam,cognoscit omnia is- ----- - militer dieendum est de beatis, cp per illam notitiam s qua
cognoseunt essentiam dies Hiam,cognoscunt omnia quae pet-tinent ad beatitudinem eorum.
Existis sequitur corollarium,quod n ullum pet nate, nulla proprietas petianalis . potest esse obiectu primum aliqua primitate, respectu intellectas diuini. sequitur ulterius, u, si aliqua proprietas personalis in diuinis cognoscat coenoscit ut mediante essentia diuina: quia Metitia diuina est obieetam primum. sequitur ulterius, r quantumcunque aliquis magis appropinquat ad esentiam diti nam,tanto immediatius cognoscitia ab antellectu ciuino. Ex quo sequitur quod ea ordo ia-
te ista tria essentialia, notionalia, te ereatura . Notum est etiam, quod essentialia, immediatius conueniunt e stit diuinae. quam notionalia. Et notionata magi .qt a mora rLura: ergo immediatius cognoscunt it ab itit eluctu diuino. Ad ormam argumenta.Quando tu arguis. I ud quod non geoprehensibile, nisi ab intellectu diuinii est infinitum. Respondeo primo ad hoc,quod uerum es, ii illud sit primo c5 .
prehensibile. sed notum est per dicia, quod paronita, uon est primo comprehentibilis: quia non cognoscatur nis; median - te essentia diuina. I x quo sequitur, quod istud argumentum
bene probat,quod illud per quod eos noscitur patet nitas, ει olum comprehensibile ab intellecta diuino. Ideo eli bene ius nitum Ruia est ipsa egentia diuina. Vnde dico breuiter, ua .
illud eil comprehensibile rei petiti alicuius intellecius, quod est tantae intelligibilitatis quantae intellecti uitarii eis intellectus cognoscens Exemplum. Intellectas diuinus et ii huitae intellectivitatis ergo oportet,quod illud quo comprehenditur ab ipso stitis istae intelligibilitatis, sed paternitas noest itis nita intelligibili tati : quia non es infinita rergo non potest primo comprehendi ab intellectu diuino. Sequit ut corollarium. Essentia diuina, uel ens ins nitum . non potest comprehendi nisi ab intellectu diuino. Et istud sali, fuit declaratum.
sed est hie dubium: utrum paternitas in diuinis posssit coprehendi ab intellectu creato. Resiondet doctor, ponendo eam . aliquas propositiones. Prima.Omne illud quod potest etini-hrn a Dpiehetidi ab intellectu creato. est stilium. patet, quia quili- rerm isas bet intelledius creatus, est finitus . di tinitae intellectivitatis. intellea
eigo si aliquid debeat eompte hendi ab illo, oportet pfllud cretis. si finitae intelligibilitatis. Ex quo sequitur, ii ii paternitas esset comprehensibilis ab intellectu creato,esset inita. quod
Alia propositio.Illud quod non est comprehensbile ab intellectu creato,non est sui tum . sed sic est, quod paternita non est eomprehensibilis ab intellecta creato : ergo non est finita. Et s tu inseras : ergo non erit sinita, nee ins nita. Respondetur,quod uerum et , quod non est suila, nee itis. Pares nisas nita.ut patebit in solutions principalis argumenti. Ex quo in dia nissequitur,quod si paternitas in ratione paternatatis capiatur, non est μῶnon est primo comprehensibilis ab intellectu creato, nec in-
. PRAETIRx A secundo arguitur. Omnis actio adaequata principio insitito, de termitio an sinito, est infinita sed paternitas est actio,quia est generatio activa, &principium eius altis nitum: puta memoria,& terminus eius est inlinitus: puta essentia diuina:ergo paternitas est infinita. Soluit scotus potiendo unam distinctionem de adaequatione. Nam adaequatio dupliciter accipitur. Ptimo proprie, ut est inter aliqua duo,quae sunt aequalis quantitatis sue uir- loco tuti Iunc dico, ut talis non est a lanuatio ititer paternitate. dupliciterti essentiam diuinam quia essentia diuitia e Molinaliter in si capi rinita,& paternitas non est infinita. Alio modo rapitur adaeruatio secundum proportionem, se uidelicti, quod illud ais aequatur alicui secundum proportionem, quod sese habet ad illud quod maius non potest habere, nee secundum interisonem, nec secundum extentionem. Dat exemplum de illu diminatione respectu solis. Si sol produceret illuminationem totius mulidi, illa esset adaequata soli, adaequatione proportionis, quia non posset elle maior. Ad propositiva, paternitas est adaequata suo principio, non prima adaequatione. led se oeunda,&adhuc secundum intentionem quod ostenditur si
quia paternitas se est ad xquata suo principio, P non potestasse at ia ab illo principio.smemoria. praeterea tertio: ratio subsistendi &e.JProbat docior consequenter, η, paternitas si ins nita. Et formatur se argumentum. Pate itas est ratio subsistendi in diuinis et go paternitas est insitata. Respondeo, tr argumentum fuit iam solutum in Quaest. praece. ubi dicta est disseretia inter esse per se, Se subsistere. Finaliter arguitur se. Intellectus diuinue est formaliter infinitus. igitur N paternitas. probatur consequentia, quia intellectui est instiit ut, quia est idem cum essentia diuina, de paternitas no e minus idcin eum essentia diuina: ergo est sol maliter infinita. Ad ultimum concedo, do αδ Doctor pro solutione argumenti ponit aliquas propos- sol tu ν atione . Prima propositio. Intellectus diuinus est formali- ι . g. tei infinitus. Dices, est in sinitu per identitatem quia est id cum essentia diuina quae est infinita, propter argumentum.