장음표시 사용
41쪽
ponit doctor aliam propositionem. Intelle, diuinus est In finittit si quod ins nitas conuenit sibi, sicut proprius modulintriniecti , lie, quod intellectualitati, id est illi rei quae est intelledias conuelut sol maliter ins nitas. Alia propos tioatiss-nitas non conuenit paternitati, sevi modus intrinseeut. vi prius vis ni est. Ideo quando tu arguebas Intellectui diuinutest infinitus proptet identitatem quam habet cum ellentia diuina .
Ad hoc respondet scotus ponendo aliquat pro stiones Prima propolitio. Aliqua sunt in diuinis instilla, & aliqua non infinita. illa quae sunt inlinita adhuc diueri scantur. Nae lentia est itis nita, de quodlibet attributu. est infinitum, aliter tamen. N aliter. Nam ei sentia diuitia est ius nita primo,
de formalite t. imaliter, quia infinitas conuenit elsentiae, ut essentia est. seu ut talas natura est. primo, quia est infinita a se.
attributa tamen sunt formalit et ius nita, sed no primo,quia non a se, sed ab essentia diuina . Dic Ea eodem modo. Dicam de paternitate . quod erit in s nita ab essentia diuina. Respondet doctor quod omnia emanant ab essentia diuina, id est habent esse ab essentia ditii-na. Se secundum u) sunt capacia recipere illam persectionem, recipiunt ab essentia diu in sed sic eu, quod attributa emanant ab essentia, di notionalia, de creaturae, ideo essentia dat illis hei sectionem, secundum quod sunt capacia persectionu,
attii buta autem sunt capacia ins nitatis, notionalia no ideo dat attributit in sinitatem. notionalibus vero non. Et si dicas, quare est,quod attributa sunt capacia ius nitati , & non notio vita Respondet doctat quod veniendum est ad ration ε
tinalem eorum. ut puta quod attributum, est talis entit , de notionale, est talis entitas. Et ouod solutio si bona, patet Si petatur ab aliquo, quale honia est rationalis , re non as-ntis Respondetur, quod homo est talis naturae, se asinu testialis naturae. similiter dico, quod attributum est talis entitati . te notionale, est Ialis entitatis ouAd sibi repugnat esse i sitit um. Ex quo inseri doctor quod repugnantia formalit inter aliqua, est semper reducenda ad rationem terminorum. AD AR v MEMTura principale restat soluere argu mentum in oppositu, quod se formatur.omne ens. est insititiatum, vel finitum, paret nitas est en .erso est s nita, vel institata sed non ea svita, ergo est insit ita.patet consequentia per locum ab oppositis. Respondet doctor ponendo aliquas propositionis. Prima, En, inlinitum ess totum & persectam. id est habet tot alitate, te persectionem. vi visum est. peroppostum ent silitum. h bet parte itatem sic quod erit pars respectu, entis insititi: de excedit ut ab enie , infinito . Probat doctor per unam pt pol tionem Euclidis, qua dieit , quod minor numeriat est pars, uel paries maioris numeri r ergo ens finitum erit para,etitis ins niti.
Est hie dubium, in hoe quod dicitur in pro postione ruelidis,quod mino. numerus est pars maioris numeri. Et arguitur contra Numerus duo tum lapidum , non est pati numeri trium hominum. ergo maledicitur, quod numerus minor, est patra maioris nutrieri Respondet dotior ponendo talem pro- postionem. Qu/ndo dicimus quod numerus minor, est par numeri maioris. intelligimus se, id est exceditur a maiori numero . sed non vult dicere quod minor numeriit si pars,constituent matri rem numerum. Ad pro postum. Nolo dicere epens sui tum sit pars emis infiniti. sc quod ex ente sulto, consituatur ens inlinitum sed volo dicere, quod ens s nitu exceditur ab ente infinito. Ex quo vult habere dolitor, quod aliquid dieitur pars dupliciter. Vno modo quod eostituit aliud.& sie ent sui tum . no est pars enti, ins niti. Alio modo, quod ex eeditur ab alio. & se eni gnitum. est par, entis ins niti. Ex quo sequitur, quod patet natas non habet lationeni partis respectu etitis in siniti, nee exceditur ab ente insulto, quia non potest diei en, finitum ideo si quaeratur quare paternitas noest eni sinitum, quia omne ens sinitum. habet rationem pariati , respecia entit infiniti,quia exeeditur ab ente insitito sed paternitas ni in exceditur : ergo &e. Ex quo sequitur quod paternitas, re proprietat et personales, irac soni s nitae nee infinitae. Dices, quot se quod essentia diuina re ins ni tum, habent rationem tortu Respondet doctor, qui habent plei titudinem quantitatis, persectionis. Ex quo infert doctor, quod essentia est mensura omnium entium secundum pei sectionem & impersectionem, se quod quantum aliquid magis accidit ad essentiam diuinam, tanto est pers tatis r & quanto magit recedit, tanto est imperfectius.
Ad so: uiam arsume uti, quando arguitur: Omae eas reles gnitum vel ἰns nitum. Dieit doliar quid illo non e pri madiuiso entit realis, sed est illa:ens reale diuiditur. in ene '
quantum; & in em non quantum Et vocat doctor ens quan- mu tum quod habet aliquam pellectionementitatiuam. natu Hanta rei. de illud ens quatum, diuiditur in eus sui tum, de iti ens Mess. infinitum . di quia paternitas, vel proprietas personalis, non continetur subente quanto et ergo non es stilla, nee infinita. Nam si paternitas diceret perrecti ovem, illam noti habe rei sit ut .
Doctor consequentet poni t duas solutiones, nihil vale tes. Ptima. Dieit quod paternitas non habet periectionem. ruta petiectio virtutis, aut entitativa, conuenit solum quid itati rei sed paternitas non est quidditas, ideo non conuo nil sibi talis persectio. . secunda solutio, Dicit quod persectio virtutis solum eonuenit enti absoluto, seu etiti ad se, paternatas formaliter est, ad alterum: ergo sibi non conuenit persectio virtutis , de se non est quanta nee snita, nee infinita. Corollarium. Iste duae solutiones concedunt aliqua dubii quae non coneeduntur. Ideo relinquendae sunt, α accipiemda ea ptima solutio. Et hae e de Quinta Quaestione.
Titim iri diuinit si relatio realis. sce. Doctor in ista sex- n, cista ta quaestione tria facit. Primo ostendit quid si sui ame ri, si tum aequalitatis. secundo. utrum aliquid possi ast gnari siti
O tu Pro solutione primi ponit aliquas propostiones. Prima . Fundamentum aequalitatis ea quantitas, sue inolis, sue virtutis. Ex quo sequitur quod nulla sunt requalia nis snt quanta . vel quantitate molis, vel virtutiar per quantitatem molis
intelligimus lineam, super sciem, & se de alii de quibus Uasia
tractatur in pr dicamento quantitatis. & de istas pono talem ii a . pro postione.Non est quaerenda quantit tit molis in diuiniti Ex quo sequitur corollarium,quod personae in dii linia n5 possitnt dici aequales, aequalitate qua iundatur m quantit dimoti .sed quantitas virtutis quae vocatur magni ludo virtuti, nihil aliud est, quam bonitas, Ze persectici rei de illa pono tale propositionem.In quolibet ente, seu quodlibet erit quantum, habet quantitatem virtutis. quae non est. nisi perfectio illius rei. unde communiter dicitur, carbonum est pasi cienti isti licet quati. Ideo omne ens quantum est bonum. N quia est brinum habet aliquam persectionem , &quia habet aliquam persectionem r i deo habet quantitatem uirtuti . Ex quo sequitur quod omnes res quanti possent diei equales squalitate, auq iundatur inquantitate virtuti & quia aequalitas fundetur in quantitate, probat doctor auctoritate Aristotelit. Nam dicit Ariso teles proprium est quantitati, molis, vel virtutis, secundum eam aequale, vel inaeo Daledicii de debet, intelligi quod nunquam aliqua dicuntur equalia nis sint quanta, vel quantitate moti . vel quantitato vitttitis . Dieit enim Aristoteles quod proprium est qualitati secudum eam fmile vel disi mile diei re propries m est si, sautis , secundum eam idem dici: te eapit ibi sobstantiam. pro natura altituorum . ut dicimus qued Petro Et Iohanneη sunt idem in specier quia natura eorum, puta humanitat est eiusdem rationis. Probat adhue seor ut quod aequalia sunt quorum quantitas est una: de smilia, quo tum qualita, est P una, te eadem quotum substantia est ea hm. si . . in ET est notandum quod ibi non loquitur de unitate num, tali: sed de unitate speeis ea. Ita quod vult dicere , quod
qualia sunt quorum quantitas est una. idest qus conueni titi quantitatibus eiusdem speciei, seu quorum quantitate , sunt eiusdem speciei. . , Ex quo sequitur quod mapnum D paruum sunt squalia.
patet, magna linea. Se parua linea. sunt eiusdem speciei rem magnum de paruum sunt equaliaSi nete . ollenditur clare. Capio . num qui habeat albedinem intensam: εe alium qui hab atrem illam: virum isti dicerentur similes vel non rno tum est quod sunt smiles r quate ergo magnum re paruum non dicentur qualia.
Ex quo sequitiit corollarium, quod is i termini, tantiim G. quantum,t quale, smile non dicunt, omnimodam similito dinem, uti conuenientiam: sed solum eiusdem speei ei e m lite Im G Aeoncedatur.
42쪽
e eeditur, digitus meus est tantus quantus ego lum, uel taneus quantum ea corpus meum: hoc, est habet quantitatem eiusdem speciei. Est dubium quia aliqui dixerest, ouod squalitat eons stit in quodam indiuiti bili, idest quod ad hoe quod aliqua sint aequalia, oportet quod illae quantitates lint totaliter eiusdem ex-
Doctoi tangit dissi itatem in hoe v, dieitur, v aequalia
sunt quorum quantitas est una. Dubium est, utrum unitas sit . . t sundamentum aequalitatis, uel quantitatis. Respondet doctora. dia. u ipsius aequalitatis est duplex fundamentum. propinquum. S remotu iu: Propinquum, est unitat, non numeralis, sed spe-
eis a.& uocat ibi doctor sundamentum propinquum, quod est ratio fundandi illam relationem unde unita, jecis ea qύatitatum , est ratio fundandi aequalitatem : quia si aliqua non habeant quantitatem eiusdem speciei, illa nunquam dicerentur aequalia.Ideo unitas specifica , ea fundamentum propin- , -- Ἀνί quum,idcii ratio sui dandi aequalitatem : de per hoe soli Murisu, dis lita argumentum quod formatur se: unitas specis ea . non dicitur .is x aequalis: go non est iundamentum aequalitatis. denominatur enim aliquid ab eo, cuius est fundamentum, soluit, ui debet intelligi quod est fundamentum propinquum, idest ratio tarmali, sisndandi relationem. Dissariis. Dices ii hoc esset iactum, sequeretur ut aequalita esset tela tio rationis, patet, unum dicit negationem. Eo negatio nihils,lisia est: ergo si aequalitas fundatur in uno, fundatur in illo quod ni viri ea hil eii: N pet nsequens non erit relatio realit. Respondet doti is displi. ctor ad istud argument timui unum potest capi politive, di priis eri irative postiue pro re quae ea una:&sie ea pitur unum politiue,quaudo escitur, Daequata a sunt, quorum qualitas est una. Opiendo politive. Alio modo capitur priuatiue, ut dicit inditii sibilitatem in se, illest indillinctionem a se, di diuisionem astio libet alio. de is c non capitur unum,' ando dieitur, quod aqualia sunt quorum quantitas est una sed postiue capitur, ut dictum est. Fumg. .esis Ex illis inseri Motus, quod satis patet quid si sundamen-I talis, o tum aequalitatis in communi,quia quantitas, siue motis, siue
. re an pes D E secundo articulo. In isto articulo eonsequenter pro se . si fundam. eundo puncto quatit Scotus quid erit fundamentum arati alis iam apiat, talis in diuinis. Vndedicit D. Augustinus ir pater te siluxi e stias ita se habent Uin aeternitate unum non praecedit altu binouanm in diruitis litate unum uon eaeedit aliud et in potestate unum non superat aliud.
Ex istis uult inferre doctor inquirendo, quid poterit esse
fundamentum aequalitatis in diuitiis. unde postquam pater non praecedit silium in aeternitate, pollunt dici aequales secundum aeternitatem: re quia unum non excedit aliud in magnitudine, pollunt dici aequales an magnitudine: di post-ssem is quam unum non excedit ab ud in potestate. Ideo polluntia, si in di dici aequales in potestate. It quia dictum est quod funda
irinis. mentum aequalitatis est quantitas: ideo oportet uidere quae Di pleraqua cluantitas, in diuinis. Primo dicit ut secundum Aristotelem,uas i. duplex est quantitas,disereta, ut numerus: re deissa ponitur talis propolitio: quantitas discreta non potes inueniri in trinitate. Et si di eas, in diuinis inuenit ut trinitas, Se pluralitas:ergo est ii umerus in da uinis. Respondetur extra textum, et estiallacia accidetitas, arguendo a superiori ad inserius assit mariue, sine dissi abutio ite superioris, quia pluralitas in plus se habet, quam numerus. Nam ubi elinque est numeri x, ibi est pluralitas:sed non econtra . unde nota unum quod dictum est su- peti us . iii numerus importat imper sectionem Ruia ubi est numerus , ibi sunt partes quae dicunt imperfectionem. Tune est dubium, utrum in diuinis sit quantitaε continua. scilicet permanetis uel successiva, penit tunc talem propositionem. Iudiuim, non est quantitas sueee sua. Ex quo inseri, non est imaginandum , T Deus moueatur: - . de loco ad locum , licet possi des nere esse in loeci, ad corru- diianis. Prionem loci. POnutur tuc aliquas pio pol tiones prima, Deut necessario est utaque, idest impostibile est esse locum, in quo non sit Deus. non solum per potentiam, immo realiter in en
Dieit vlterius doctor et, licet in diuinis proprie non inu
niat ut quantatas suecessua, inuenit ut tamen aliquid eorrei- . pondens quantitati successive, ilicet duratio, di licet duratio in Deo nihil succelliue dicit, dicitur tamen corresponde-xequantitati successive pro quanto, supponit pro Deo, cori notando Deum succei iue esse pratentem ipsi.
Ea quo sequitur ita litas aliquorum , qui dicunt,Vomnia sint nen praesentia tu erum est quo ad eo itionem ,quia omnia intumue cognoscat,praesentia praeterita. 5e futura. sed ii 5 est intelligendum per realem hxistetitiam, quia non estu maginandum V illud quod non est,sit realiter praeiens Deo, tamen intuitiue cognoscit omnia.
Q intitas permanens &e. JDoctor oliendit quid intelligam ut per magnitudinem in
ereaturis, di ponit talem propoliti ohem. M igitudo in erea turis uocat ut quantitas molas, dein diuinis correspondet tibi quantitas Ettutis: EsT tamen notandum, quod per m dignitudinem duo intelligimus. Vno modo intelligi inus longitudinem. S lienon capitur lue. Alio modo intelligimus omtiem quantita- 'tem molis.
Ex omnibus sequitur, p aequalitat quae inuenitur in diui: τε no quidnis, uel attenditur secundum magnitudinem, uel durat ione, auod i rvel secundum potestatem. Dices ex parte potestatis, non PHii intest attendi aequalitas. patet se, quia potestas in diuinis, non dioim est nisi magnitudo in diuinis: igitur ex parte potestatis . non potest attendi alia aequalitas,quam ex parte magnitudinis. Respondet doctor, v in diuinis uel in aliquo, mi attendi aequalitas dupliciter. Vno modo ab lintrinsecordi s e solum attenditur ex parte durationit, tam agnitudini, Atio modo potestat Diis Midi tendi respectu alicuius extranteei:, s cpotest attindi ex parte potentiae, quae respicit exteriora . Nam nullii, dicitur esse ἐιέι καὶ potens, nisi res pectu alicuius exitiseei quod est in potestate Oil in eius. dat exemplum scotus in Phy λα di capio duas calidi tates aequalium gradu u. Istae duae caliditat ei pollunt diei aestiales dupliciter. Vno modo quo ad magnitudinem, quia sunt aequalis persectionis, quia sunt aequalis gradus. Secudo modo dicuntur aequales quoad potestatem, quia aequales essectus possunt producere. Ex quo sequitur, quod una aequalitat sumitur ab intrinsecor alia ab extrinseeo, pura respectu cffectus quem potest producere.
Ex quo sequitur, I triplex squalitas potest inueniti in diuinis,quo ad durationem: quo ad magnitudine te spectu intrin-
se ei di quo ad magnitudinem res pinu extrinsim. τὸ δ .dia Ex quo sequit uter petianae in diuinis possunt diei triplieiter aequales. Primo quo ad durationem,quia una non pr*ce .a,- , , . dii aliam. Secundo suo ad magnitudinem, S per lectionem, quia una non est petiectior alia.Tertio quo ad potestate quia Aquicquid pol producere una ad extra, pol producere M alia. Est etiam aliud dubium &cii
Docior quaerit consequenter, utrum attributa inditiani , sicut sapientia iustitia, poti vht dici aequalia. Respodet doctor, certe ita, aeqialitate magnitudinis qua; est magnitudo periectio itis,quia sunt aeque perlecta. Da tertio articulo. Coni. itienter uolumus uidere, utruista tria puta, duratio, magnitudo, potestas, realiter inuenien 2 alio. natur in diuitiis, S utrum secundum illa, realiter possit inueni- sh, udb. Ori aequalitat in diuinis & quo ad primum oportet illa uidere. μ is sitia Piimo qualiter est ponenda magnitudo ita diuinis . Meundo in quo inuenitur illa magnitudo . di tertio ut tym illa sit ibi ex natura rei, de pollet quis speculari quod per magnitudine nihil intelligimus nis perfectionem rei, uel bonitatem. Videamus ergo, quod est illud in diuinis, quod importat periecti Oenem.Notum est, u non sunt proprietates personales ergo fiet et it ellentia diuina, uel attributa, di ista sunt in tribus petionis.&aequalia.
Q v ci ad secund um ponit doctoraliquas propositiones.
Prima. Magnu m, L paruuin. Iasus D minus, sunt propriet passiones quantitatis, transsumptiue tamen in aliis inueniuntur, ita quod nihil aliud uult diecte uili quod magnum & pae
uiam maius,& minus inuemuntur in quantitate mo.is etiam oinue iriuntur in aliis secundum quantitatem uirtutis, quae no
est nis persectio , seu bonitas Dei. Dicit tamen doctor quod
magnum de paruum pollunt capi dupliciter. Vno mo i absolute, Se se non important nisi quantitates. Alio modo respective, & se important rei pectum excedentis ad excessit . Ex quo inseri docior,quod A ristoteles eo licet, isset quanti reis. talem uirtutis in omnibus entibus'. Ita quod quodlibet ens is quantum, habet quantitatem uirtutis . scut Aristoteles n--ia cetiisset indiuidua eiusdem speciei essesqualia:& uotum est, iis ti . quod non sunt aequalia aequalitate quantitatis molis: ergo quantitatis uirtutis: & istud etiam uult habere D. A i ulli nus .duc lectaram. Primo declarat quid sit magnitudo utitu- tii,& dicit quod non est nisi persectio, Dei bonitas rei.Seeun.
de orat ponendo talem propositionem. In bis quae nunmole
43쪽
3-ridiaria mole magna sunt ide est maius esse, te melius esse νον utile
dicere, matni t udo, non molis, sed uirtutis, est idem ii, bouitas L persectio rei.
Qua NYὐ M ad secundum puta ubi inuenitur ista magnitudo in diuinis . de hoe ponit doctor aliquas propositi i
Prima in diuinis es ipsa essentiatdiuina ut probatum est in prima quissione: probatum est etiam quomodo ipsa est prima
entitas, etiam in probatum quomodo ipsa est intinita. Lx quo sequit ut tertium punctum , ut ipsi essentiae diuini conuenit magnitudo,quia sui convenat infinitas, quae nominat magnitudinem,& per se onem in diuinis, hoe probat auctoritate di duabus rationibu . Auctoritate Damasceni, qui dicit, essentia, est pelagiit infinitum, & interminatum, vult ergo dicere V ipsa essentia diuina est ins nita. Dices, concedo tibi essentia diuina est infinita: sed nego. V infestat si magnitudo persectionis. I tobat doctor, si esset aliqua quantitas infinite extensa ua extentio esset eius persectio e ergo ubi estentitas insnita intensiue, idest in entitate, sua infinitas, erit sua persectio.
Ex quo sequitur, quod omne illud quod est formaliter infinitum in diuinis, siue primatio sicut essentia diuina: sue secundatio, sicut artributa, omne illud habet magnitudinem persectionis. Ex quo sequitur aliud corollarium, quod omnia quae sunt
in diu tim trilibus eo uenat infinitas , habent magnitudinem uirtutia, sed se est, u ins nitas non conuenit proprietatibus personalibus: ergo non habent magnitudinem uirtutis. Sequit ut aliud corollarium: quod essentia diuina, & omnia attributa quae important magnitudinem uirtutis, inue ianiunt ut in tribus personis, non per antellectum tantum i sed ex natura rei: quod probat, quia ins nitas non conuenit essentiae diuinae sevi proprietas, sue passio, ut probatum est in
quaestione praecedentia sed eitcunscripta omni proprietate deperso ita sibi conueniret ins nitas, tanquam modus intrinse cui tre illa ins nitat, es magnitudo in diuinis, quae est in triabus personis: ergo ex natura rei inuenitur magnitudo in diui . ' nis. de ista magnitudo primo conuenit esentiae diuinae:&se
cundo omnibus illi, in quibus inuenit ut essentia diuina, si eut in patre,& filio,& spiritu saneto. seeundo arguitur per rationem. Doctor uuli adhue proba re, i, ins nitas inueniatur in diuinis: B: set matur se ratio. Nodus obiecti beatisci, est in obiecto beati seo ex natura rei infestas, est modus obiecti beatisci:ergo eritia obiecto beatis eo ex natura tei. Pro declaratione rationis, doctor declarat quid sit actus beatiscus, di obiectum beatiscum .di priuid notat, quod du plex est cognitio intellectus, sci licet abstractiva & intuiti ua. nia abstractiva, quae eausatur a specieantelligibili, & intellectu.
exemplum. nune cognosco rosam: talis cognitio dicitur abstractitia, di illa non potest causati a rosa. quia rosa non est ergo causatur a specie intelligibili tota, & intellectit . De ista ponuntur aliqua pro postiones. Pram. i. ista notitia abstractiva, potest haberi a re tam praesente quim absente motum est de re abs ente: te praesente ost ditur.Nam uolo qncduuia habeat speciem intelligibilem rosit uolo ulteriusu praelem et ut sibi rosa: tunc praesentatio ro' sa non destruit speciem ergo intellectus, per speciem intelli sibilem,& intellectsi, poterit cognoscere rosam abstractive. Ex quo sequitur corollarium, ut dicit Scotus in secundo, Iom pars distinctione nona quod idem smul,& semel, potest cognosci ni cogno ab eodem intellectu . & intuitiue, di abstractive,& ponit ibisci Du-ι Liae exemplo de angelo.Nec est intellitendum quod hoe fiat unaoas acti notitia: sed duabu , quatum una est intuit tua, S alia absit,ctiva. Alia propositio . Notitia abstrativia, nunquam est ita persecta, sicut intuit tua, caeteris paribus: quia per notitiam abstractauam, nunquam ita petitae attingitur obiectum, sis cui per notitiam intuititiam: quia per notitiam intuitiuam, semper attingitur obiectum in se praesens: N per notitiam abstractivam attingitur obiectum no in se praesens: sed praesens
in specie intellisibili. Ea ibi notandum,quod obiectum esse prisens in speeie in- nihil aliud est, quam speciem intelligibilem cum se iat illectu causare notitia obiecti. Alia proposito. Nullamen nunquam uocatatur. Erasto sequitur, milli qui Seu
ir Paulus in tapo habuit notitiam abstitactivam de L eo. M. beat dieete eonsequenter, UPaulias no suit beatu, in raptis ideo quando quaeritur utrum Paulus in raptu suit beati , .Re- D p - , spondet Seotus quod se secundum quid, idest ad tempti,, A. ias
quod tune habuit notitiam intuitiuam , de essentia diuina. ι --.
Alii die utit quod non, quia dicunt quod solum habuit notitiam abstractivam, tuae non est actus beatiscus. Atia proposi So O aliau, pr in ii i ta abilia Lua, potest esse notitia beatisca sue actus beat
tio.Notitias eientisca,quae habet ut de rebus absentibus, uocat ut absita liua, dismisit notitia principiorum. Et pro declaratione sormemus unam demonstrationem: omne animal rationale,eu tisibile: omni homo est animal rationale ergo omnis homo ea tis bili se dato quod uultu, h mo esset, adhuc habetem notitiam abstractivam de homine, etiam abstrati tuam de rationali,& ex illis duabus notitiis abstractivis, causatur una notitia adhaestu a. per quam a sientio. quod homo est rationalis, A sicut notitia ii inplices extremo ruunt abstracitur, ita allensus, seu notitia adhael ua propolitionis, erit ab ira inia, & eu scietifica : ergo notitia scietisca potest dici notitia abstractiva. Et si arguit, ex notitiis abstra eii uis, nunquam causatur notitia adhaesiua propositionis pro batur ste,quia tuantumcunque quis haberet notitiam Petri, di alibi non assentit et isti. Pet tus est albus. Rei pondet dominus Occli I ad istud argumetum, quod propositio per se nota se se habet V qualibet noritia extremorum, siue intuit tua, siue abstractiva, cum intellectu, habet eausare notitiam ad hae suam illius propositionis: sed in pro postione, quae non est per se nota,sicut sunt pro postiones contingentes, ad causandum notitiam ad hae liuam illius, non susscit notitia abstracti
ua extremorum. sed voti tra intuitiua extremorum. Nam ad
hoe quod aliquis assentiat huic,Petrus est albus , non suffete notitia abstractiva Perii, uel albi, sed requiritur notitia i ut uitiua: se igitur patet ιγ scientia potest haberi, & de illis quae scis,lusa sunt, di de illis quae nou sunt. ι derid. f. Contra ponit doctor egregias propostiones debrotitia in- LM, Osis
I tima. Notitia intuit tua, nunquam potest esse pet quam sinu. cunque potentiam, nisi de obiecto praesenti. Alia propositio. In is Intellectus noster pro statu isto, potest habere notitiam intui mruia . d. Duam alicuius. quod probat Scotus. Intellectus nostet non mi ἀιviam noris condationis es, quam sensus: sed sensus nouet habet no snti. Otatitiam inruit tuam de tuo obiecto: ergo intelle aut qui es po ore, pia atentia persectior potetit habere notitiam intuit tuam destio Milu Ira . obiecto. Diu ibi. Ex quo inseri doctor, v sensus exteriores, nunquam ponsunt cognoscere obiectum nati in praesentia eo insert ω notitia sensuum exteriorum, sunt omnes intuit tua. infert ulte.
et quicquid cognoicit sensus exterior , simul intellectui cognoscit.Lxemplum, ut potentia uisiua uidet albedi nem, notitia intuit tua , dico quod intellectus intelligit albedi nem illam notitia etiam quae est in tuatiua.Ideo infert Scotus, et quicquid sensus exterior cognoscit intuitiue, simul et intellectus cognoscit intuitive. Dicit ulterius et notitia intuit tua nunquam causatur, nisi ab intellectu & obiecto praesei te.&hoe est quod dicebat D. Augustinus, ex obiecto, Apote-tia, patit ut notitia, scilicet intuiti ua. Dico ulteri ut de mente doctoris, v Deus non posset sic re,quod quis haberet notita am intum tiam de albedine albe P n. m
dine non existente. & quando dicitur quod Deus potest supplere activitatem obiecti,puta albedimirergo Deut potest ra cere quod quis habebit notitiam intuit tuam dealbedine, ipsa corrupta. Respondeo ad istud, quod istud argumentum probat quod Deus potest supplere activitatem albedinis,
sed non potest supplete terminationem notitiae albedinis . .' μ-.Wa Musate notitiam Asia uam de ariatia divina, illa t
Cuius ratio est. Nam notitia intuitiua albedinis, dicit duo. scilicet qualitatem, & dicit respectum attingentiae ipsius notitiae ad obiectum, se ouod illa attingentia , terminatur ad obiectum, pura ad albedinem:&istud Deus, non potest supplere. Ex quo sequitur corollarium, quδd terminare depende tiam notiti ae uel attingentiam, non est agere. sed est esse tet- minus illi ut attigentiae, di istud Deus non potest supplere. Ex quo sequitur eorollarium quod semper notitia importat duo, unum de signicato materiali, aliud de tot mali de ma Nisi is tetrali, importat qualitatem. de sor mali, importat attin eo pis istiam, R ii destruatur, siue deficiat attingentia, illa qua ita risiis. 'non est amplius noti Da. Ideo s desciat terminus au geniatiae, non plus est attingentia, di per consequens nouestam Ilius notitia. Λ
44쪽
Alia proposito. sola notitia intuitiua dieitur esse actu rati fietis,dices betati fietis dicet utrum qualibet notitia in tui Dua dicatur en - - s. actus beati seus dico quod non solum notitia intuitiua ip . beat si ut Dei, uel essentiae diuinae. probat docior . quia per solam vim notitiam intuitiuam, persictu attingitur obiectum,quia soli1 per illam attingitur obiectum in se praesens. Ex quo sequitur,quod solus actus beatitie ut.quietat intellectum nosti uni:quod probat Seotus:quia in solo illo quietatur intellectus. in quh inuenitur modus obiecit beatis ei quimodita obiecti Mati siet,ela ipsa insnitas, di ille solum inuenitur in Deo. Dices s intellectiis noster non poterit habete notitiam intuititiam de Deo. - - ,i contra. Angelus habet notitiam intuitiuam de Deo ergo ..ta tim. nos poterimus habere patet, quia promittit nobis. qu Ad etimus aequales antelis Dei, quod non debet intelligi quo ad etilitatem.quod est impossibile: ergo debet intelligi quo ad notitiam se, uidelicet, quod quicquid potest cognoscere invitellectus angeli, ita intellectus nostet potetit illud eogn
st infert ulteri ut doctor quὁd sola plenitudo persectionis, ea in ipso Deo: ergo solum in illo potes beatis eati intellectus noster. Ex quo sequit, quod in quolibet creato est annexa impe sectio: puta dependetia, quae tin persectioni t est: de ideo in nulla creatura lotest beatiscari intellectus noster. Contra ista arguitur. Ostendebat superius qualiter in diuinis erat magnitudo ex natura teirti dicebatur quod ma arguitur gnitudo in diuinis erat insilitas e & quod ista instillas elatiri Di inis idem eum egentia, & ibi ex natura rei. Nunc vult probare, mora Um, quod in diuinis non inuenitur magnitudo ergo neque equa amanda. litas. Et formatur se ratio. Magnitudo in diuinis, transi in .ssentiam diuinam, sed illud quod transt in essentiam diutisnam non manete ergo in diuinit non manet magnitudor diper consequans non erit aequalitas. Respondeo per aliquas pro stiones.
Prima. Magnitudo in diuinis, est ipsa itis nita & est mi ei
secunda proposito. Infestas non est passo, aut propes tas essentiae diuinae. Ex quo inseri doctor qu/d ei reun seripta quacunque pro prietate ab essentia diuina, adsue egentia diuina habebit hersect ionein qu ia adhuc erit infinita, quia infinitat est modul. - intrinsecus essentiae diuinae,quae infinitas, non es nisi per Aio egentiae diuinae.Et ibi pono tinam tegulam doctoris Mo . ς μ' diis intrinsecus dicitur de eo euius est, in primo modo dicen πιυn .c., s Ideo ista est in primo modo dicendi per se, essentiast sm di/iuina est in s nita. - - Ex quo ulterius inseri doctor quod Deum esse ins nitum, tihl D. um habere magnitudinem, est magis intrinserit Deo. η-- p nuὸm Deum esse iustum,aut sapientem, aut patrem r quia cu dico Deum esse insilitum dico modum intrinsecum Dei, id est persectionem Dei sed eum dico Deum esse ius um,aut sapientem, solum dico proprietatem Dei. Cum insere igitur &e. JCum eruo tu arguis. Magnitudo transi in essentiam diui-T,I--ν in Acisia, nam . Respondet doctor ad istud per pulchras propostiones. Ptima. Magnitudo transi in essentiam per identitatem,
d ex hoe sequitur aliud dubium &e.J
Doctor noster consequenter uult probare, ut in diuinis no.R.pliciae kest aequalitas:&formatur se argumentum. Si in diuinis esset ri . aequalitas, sequeretur quod aequalitat , identitas. sint litudo. in diuinis essent idem:quod probat doctor, quia ipsorum eia set idem sundamentum.patet, quia sundamentum aequalitatis est magnitudo,quae est ipsa essentia diuina: sundamentum identitatis eu essentia diuina. patet, quia pater, & slius non sunt idem nisi in essentia diuina: tertio etiam essentia diuina est fundamentum smilitudinis ergo erit idem suu laniant timissorum trium, scilicet aequalitatis, identitatis, & similitudini . Respondet doctor, quod quandocunque in identitate, , . vel similitudine. includit ut aequalitas, tune ea ibi maior iden ' 'titas, di maior smilitudo. Dca. Ex quo inseri doctor, quod aequalitas, dicit quendam modum persectionis identitatis, di similitudinis.
VLTIM IN I sTO ART revaeo quaerit doctor, qualiter in diuinis inuenit ut unitas, quae est fundamentu propinquum aequalitatis.dictum ell, quod ipsus aequalitatis elat duo sundamenta ,scilicet propinquum, di remotum. Propiti. quum e st unitas, & hoc suit declaratum. Remotum est quantitas ipsa. virtutis, vel molis. Tunc quaerit doctor, quomodo inuenitur ibi unitas quae si fundanae tum propinquum aequalitatii. Respondet doctor per aliquas propolitiones. Prima Maior unitas inuenitur in uiuinis quam in creatu is itis rauiam diuinis inuenitur unitas naturalis, quia est ipsam et essentia diuina. quae est natura, & magnitudo, quae est, dianensia luna in tribui personis,&ex natuta rei: Deelaremus si e pateressaequalit filio quaeram ut quid est ibi sundamentum Hopan uisti Mi quum, S remotum ipsus aequalitatis. Dico quod sundamentu siti iis diu
quia ma nitudo, id est ipsa ins nita ,est Vsa essentia,sne quacunque distinctione, neque reali, neque sormali. . - r, isto sequitur. quod aliter transit insilitas in essentiam, quam sapientia, aut attributa . quia transi secundum omnia modam identitatem: sed attributa transeunt secundum identitatem r tamen distinguuntur distinctione formali r non se .s de insultate, qudi est eadem reali ter, di formaliter cum ess/ntia. Alia propostio. Magnitudo manet in essentia diuina. Ex quo sequit ur, v mpgnitudo, seu infimiai, di transi inessentiam.& manet in essentia: transi, quo ad omnimodam identitatem:&manet; quia tota ratio di quidditas essentix diuinae ibi manet.
Ex quo inseret ibi doctor, quod aliter loquuntur Philos phi de tians te, di Theologi: quia Philosophi dicunt unum aliquid ita tisie in aliud quando ex illo aliquid generat uteti dicunt ulterius. quod est uerisimum, quando unum tran-st in aliud se eundum Philosophum, illud corrumpitur, dixo manet: se irinomateria eius manet, sub alia tame serma. Ex quo sequitur corollarium, ut transite,s t dicunt Phialosophi, non est compostibile manere . Vnde est impossibile, v aer transtat in aquam, di aer moeat i Lia remotum est magnitudo virtutis in diuinis,quae eli ipsa inlinitas, & esentia diuinar sed sundamentum propinquum, est . . unitas essentiae diuini,qua est una numero in tribus personas. Ex quo inseri doctor, quod unitas aequalitatis in diuinas , est maior quam unitas aequalitatis in ereaturis. quod probat doctor quia unitas aequalitatis in ereaturis, est solum unitas speeis ea, quae sit solum per consderationem intellectus, ab
stahendo naturam, a disserentia indiuiduali Ex quo insiti secundo, quod quando aliqua sunt aequalia in et alutis, illa se se habent,quod naturet illorum, de unita- , tet, semper distinguuntur numero. Ex omnibus i stis patet, quid si magnitudo in diuinis , in . quibus inuenitur ista magnitudo, quae unitas est ipsus magnitudinis in tribus personis. sequitur ulterius, qualiter inue nitur aequalitas in diuinit, respectu magnitudinis: sequit ut nunc, qualiter potest inueniri aequalitas ex parte aeternitatis, rei at nunc videre de aeternitate.
Consequenter doctor in uestigat secundum sui amentum omisaequalitatis, quod es aeternitas, utrum scilicet aternitas in diuinis,st alicuius, quod si ibi ex natura rei, siue quod si tea. ρ mle. pro quo ponitur talis conclusio.Quod sternitas in divinis, 'est alicuius entis habentis esse ex natura rei. patet concluso, quia aeternitas est conditio erissentiae: sed existentia est vera, 8c ex natura rei in diuinit ergo xternitas est alicuius quod habet esse ex natura rei. Mouet doctor aliud dubium. Vtrum aeternitas inquantum aeternitas non considetando quod est conditio existentiae:
sed ut in se est abstractive considerata sit iundamentum aequalitatis in diuinis ex natura rei. Pro responsione aduertedu est, quod sunt duo modi dicendi. quos Scotus tenet ambos probabiles, quamuis magis viis deatur declinare ad secundum, quam ad primum: cum sol uat rationem primi modi dicendi: & auctoritatem Dionysi: & magister frater hiulaser, etiam legendo, tenuit secun dum tanquam probabiliorem. Pro primo modo dicendi non itur talis concluso . mod is, aeternitas ut est aeternitas, est vera res, & ea natura rei. ista a M. conelusio probatur ratione,& auctor ita te, ratione sic: aeter- nitas est modus intrinsecus essentiae diuinae: Sed essentia, est realii. N ex natura rete ergo di aeternitas est ex natura tei. Ad istud argumentum respondet Scotus negando quod aeternitas si modus intrinsecus existentiae,quia, ut dicit sc tu ,s per impossibile essentia diuina raptim trans rete adhu ς haberet tam egentia diuina, quam exissentia modum intri secum scilicet ins nitatem intensuam, & tamen illa exissentia mon haberet aeternitatem per quam intelli inius ins nita Probat etiam doctiem durativam: quare, Ne Probat etiam doctor auctoritata Dionysi vide in doctora solutionem aucto litatis. rio secu udo modo eice ada ponitur talis concluso. aete
45쪽
nita, In quantum aetere itas, non ct ex natura rei in i . hau non importat realitatem realem, & ex natura tei .sed procreta ratione huius opinionis, oportet seire quid est aeternitati Aeternitas seeundum Boetium de eo solatione,libro quin date i to prosa sexta. Est interminabilis uitae, ibi, uita dicit substratas. tum, aeternitatis vel subiectum. Existentia autem persecta. dieitur uita Existentia autem persecta dicitur illa. quae seniphrinan et I t ideo existentia nostia. est imperfecta: interminabi
lii dicit negationem .scilicet non poste desinere est e, idest eritat habere te minum: tota simul. dicit n. gationem quia nepit Decessionem:perfecta potiemo, negat dependentiam. Ex sta di Unitione aeternitatis, patet quod sternita complectitur quatuor: unum postiuum, se licet uitam, seu existenti, persectam : de tres negationis . quae nihil sunt ex natura rei.
quia essent ex nihil is, quia ex negationibus .at se patet, o cocluso huiuη seeundi iuridi .est vera. Nota ulteriuη quod diis nitio ςternitatis data a Riehardo. in secundo de trinitate. cap. x.ese insuffciens, di datur per pura negationes, nee ponitur aliquid dicens postiuum inti disso itio tali, est. Carere initio, di fine, & omni mutabilitat ε
debet aeternum esse, quia omnes istae negationes conueniunt
chimetae di tamen non est xterna: quia nihil est.Ideo a Boe lio corrigitur, ponendo primam partem, quω est ui ta qtiae dieit esse postitium, scilicet existentiam persectam , quae non
conueniunt chimetae,nec alicui creaturae.
hae isto secundo modo dicendi, qui uidetur probabilior poidatur in aeterni
F. .si dus iciori a mittit tali, eoncluso. Quod squalitas quae sundatur in aeternita e.quae dicitur secunda aequalitas, non est relatio reali, sed rationis: quod non si realis . patet . quia eius sundamentum remotum qHod est aeternitas non est reale, nec ex natura rei ree etiam eiu sundamentum propinquum. quod est titi ita ἡ te nitati . est reale: qtita illa unatas est solum unitat ratio xii. si autem aliquis uelit tenete primum modum dicindi rotest dicere quod aequalitas Quae sundatur in aeternitate, estietatio realis: via secundum illom modum dicendi, tari stitidam tum remotum, quam propinquum, quae sint aeternitas. Et eius unitas sunt entia realia.
Rellat uidete de potestate, in qua sundatur tot Ia aequa litas. Nota pro declaratione huius parti , si potes ac nῖhil alitides qu3m ipsa uoluntas diuina. unde potestat dupliciter accipi tir. no modo absolute,scilicet inquantum tutiuum attrib tum. Et se dico quod pater, te situs, dispiritu, sanctu ,h5
sunt aequales in potesate, alia a uoluntate. nis secundum mapnitudinem intrinsecum uoluntati . ut illud est primum sitidamentum aequali tat iς, de q io iam dictum est.& non teritur
de se non loquitur his doctor de potestate. A lio modo ea iatur potestat, prout importat tes Otim rationis ad possibit. Mited quidem post bile est illud quod distit puitur contra ne cessarium. seu test omnit creatura, quia solum istud pos ibi se, ' sub emnipotentia Dei quia alterum possibile quod di sin ultor contra impossibile, quod facit propositionem moa oriri ea ait si h omni tentia Dei: quia cυm Deti, isto
dalem. non cadit sub omnipotentia Dei: quia cum Deti, isto modo si possibili . sequeretur quod Deus caderet sub omnipotentia: & per consequens posset produci . quod es haere
Ex quo eones usitur, tu in praesenta textu, accipitur uoluntas, sue potesta prout importat respectum ad ereaturali qui quidem respecto .es respectus rationis: quia Deus non resertur ad creaturam relatione reali , sed solum rationi tersia decla Die ponuntur quamor conclusones: miarum prima est. volutas ut Doliinrat, ponitur in diuitiis .ex natura rei: t meri ipsa noti est ni si fundamentum aequalitati . Meunda concluso . voluntas sub ratione potestati . id est tit importat respectum ad creat utat, est sandamentum equali a lx tertiae. Test a coneltiso . potesas inquantum est si,ndrmentimaequalitatis te tiae personarum diuinatum . non dicit respectum, seu telationem rationis. Issa concluso iam patet eu
Quarta eonelusoe Aequalita qua pater. st silui, te spistiato sanctu . soni aequalet in prinei piando. 8: producendo se ilicet in potessare. est relatio rationi . de eius sunsamentum p ripinquum . scilicet unitas potestatis , est ens rationi , seu tinitat rationis. Cosan αὐτNTrn doctor arguit uolendo probare, quod aequultra personarum diuinarum non possit fundarita potestate. Et arguit secluia tunc sequeretur, v cum pol flaist thoesim rationi . x etiam . ualitat.& se una tela la
undatur in alia relatione . quod est salsum. quia tune esset processita in infinitum in relationibu . Ad istud argumentum respondet doctor, utina relatio rationis. potest fundari in alia: nec hoc est in conuenien rhdie MN. enim secunda intentio sei licet spicie . potes lianda,i iri hae V la secunda intentione. scilicet genu .pa e : quia intellectui eon ii cipiens.animal per modum unius obit' non compa in ip stim ad plura differentia specie, causat unum respectum. sue D
unam telationem seeundae intentionis, quae dieitur generitat:quae quidem generitas uocatur hoc nomine genti dein de intellectui comparans hane secundam intentionem , tenus ad hane secundam intentionem .eeneris, udi solum disserunt numero de quibus etiam 3sa secunda intentio et ou , in communi praedicatur quid litatiue, tam praedicatione si gnata, quam praedicatione exercita, quia hic est quid ita i
ua pixdieario: hoc setius .ea penus: Δ' hoc gentia eis genu, causat semper secunda isti ntione, qu e es penus. ad hae siesidam intentionem, qui est species: 8e se paret, ir in relationi.
biit non ea in eouenient .v una fundet tir in alia. nec erit pio cessus in insiti tu quia mediate, uel immediate, omni, rei
tio quae sutidatur in relatione, praesupponit aliquod absolu tum. quod sum et t. Et iam dico, quod in telationi liti, hos tadi, intenti nihil non est magnum in conueniens posse esse processum in ins nitum. Et quando argueretur, qu/d Atimo tete . . Physeorum, de ptimo de cillo. neeau it istim proces sim Resi ondetur uertim en . quod nerauit in e stetitialitersu hordi nati noti autem milli quae non sunt essentialite subordinata: euius di sunt relati ne .& secundae intentione . At intellectio net. Nota etiam in intentionibu prammaticalibu , una secunda intentio, sui datur in alia quia omne iste conceduntur, masculinum, es neutium plurale. es si eis lare.pateis ouatatur cuius generis est masculini, mi diei iti Pη - quos neutri .ergo masculinum est neutrum. item si quaeratur plurale, euius numeri respondetur, si tu latis .erpo isa es uera plurale .e s opulare te hoe qua do unia cocipitiis ut ubi is & r- aliud eoncipitur ut modus. Ixemplum eunt Hico, plurale, ut obiectum conceptum uel intellectum .es pluralita .sed modis, sub quo concipitur pluralitas. est singularita .rode modo dicendum est de ista pro postione in lotica, si gula e . est uniuersale; quia haec secunda intentio. snsulare. peiudicarite de pluribus differentibus numero. Eodem modo dieendum si de ista. tenus es speeies: disserentia est specie . uide in primo sententiaraim dis inctione secunda, quaesione tertia. secundus articuli 4 rce.JIn isto secundo articulo ponuntur tres conclusones, qvi
bue probati .ar itultis et it clarus.
Prima concluso Extrema aequalitatis in diuiti t. stin realiter disincta. probatur.Ixtrema aequalitatis in dioin . sunt patet .s ius, Ac spiri , sanctos. re istae tre person dissitatuunttit realiter, personaliter lieet non realiter essentialiter retgo . iacia aeoticluso est vera. Ex qua sequuntur aliqua eo rollaria. tiri a mimum corollarium . Essentia diuina non est aequalis p tii. nee stio nee spiritui sancto.Nee illa est concedenda. IH H in Cotollarium secundum.Nulluui e sentiale, dicitur squale . . . ita
Tettium corollarium solum trea personae io diuinis debet
diei quales.seeunda coneluso . Aestualita in diuini est talia natiuit quod tenuitit ex rem a te aliter disincta probat tir per auctoritatem Hilari ita ieemis .similitudo si ii ps; non est .probatur etiam auctoritate Augiis.ε de trini. c. s ubi uult, quod ii, si Milo est prima mualita . Nota quod situ in diuini/, eum se
prima persona producta habet primam squalitatem spiritu sanctus autem. cum sit secunda persona producta, habet se A Madam squalitatem . . Tri ia'
Pro quo est notandum er primaequalitas esse in stio, o- teli intelligi duplieite .Vno modo terminative. re se intelli pitur dictum A quilini. Alio modo duas denominatio ἡ. D V intrinsece ouas tanquam in sti Et se non es prima squali 4
t at ii, stio. sed in Ialter quia patet habet illam a se; si ius au-
tem habet illam a patre. et ista auctoritate se declarata potest pio bati secunda concluso. sic.si squalitat non requir ret extrema realiter is intiat si ius non haberet p in litatem .sed pater. eum pater si prior oriqine stio pa et quia ex quo non requirit extrema realiter distintia pater potest esse inuali, i bi ips sed hoe non est a te duint ouia ut se au ctoritat Auetistini non esset ueta, quia non est ibi squalitas, vis inter personas.
46쪽
τε ita ede eluso. Aequat iras non qualiter eun ite requirit distinctionem realem extremorum sed necessario praeexigit illa ira ei, is a concluso vult habere, T aequalitas non facit differre realiter: immo sperimpossibile, personae diuinae noessent squales adhue dis inguerentur realiter: t. sie ne eesa modi qualitas pilexisti diuinctionem realem. Ilia conclusio probatur auctoritate,uide in doctore. Sed pio declaratione auctoritatis Ioannis quinto .nota, pChristum se sedisse aequalem Deo, potest intelligi duplicitii. Vno modo productive se, p produxerit se qualem Deo parti di se non es possibile: quia nihil produeit seipsum Nee
haec mens rapit, ut dieit D. Augustanusinee icto modo secit se Chiisut aequalem Deo. Alio modo potest intelligi s Chri- sui essective secit se aequalem Deo: Sesac uerum est, Pomstit asseruit se esse aequalem Deo. Nota ulterius er quantacunque necessitate, uel realitate Deus pater genuit filium, tanta neces state, de realitate, gentili sbi aequalem situm .patet is a ratio: quia pater non potuit generate filium, nisi communicando filio totam ei et tiam suam, di eandem numero quam habet. Et quia is a communicatio essentis petistia non potest ese sine communieatione eius an propria magnitudine, quae quidem magnitudo non es nisi ipsa sternitas ins nita intensii qui est modus intrinsecus ipsius essentiae: ideo per consequens sciat ista comis munieatio non potest esse perlecta, stre aequalitate inter comunicante in .sui est pater: ti illum cui communicatur, qui est stitit, di spiritu, sanctus Et se patet quomodo ex auctori tate Augus .concluso manet uerarabas pro trones adducit doctor quae patent in textu. Ex textu doctoris, pollunt aliqua conclusones elici. Prima conclusio. Alia aequalitatem pater dicitur aequalis stio,& alia aqualitate dicitura quales spiritui sancio. Secunda conclusio. Asa aequalitat. shus dicitur aequalis patri, de alia spiritui sancto. Tertia concitiso. Spiritus sanctus alia aequalitate dicitur qualia patri, de alia filio.Existis conciulionibus sequit ut corolla mutii, ut in diuinis sunt sex squalitates quia iti qualibet persona sutit etis. Sed dubitatur,utrum isset squalitates sunt
1 ex res realiter dillinct Ireuiter secundum Durandum uicit tir, ui sunt sex res, nihil ulti submittendo se determinatio mecclesiae. Sed Scotus daeit, in diuinis non suti initi tres res,s.cut abi non sunt m si tres person .sed omnes telationestam communes,quam originis, identificantur realiter in patie similitet in filio,& spiritusancto. . . Sed Durandus arguit contra Scotum, qu cunque relati ne, sese habent, quod sunt ad terminos distancios realiter,
sunt realiter distineret: ἰed squalitas qua pater dicatur squa-lii filio, re squalitas qua pater dicitur squalis spiritui sanciri
sunt ad terminos realiter distinctos: ergo ills due squalitates in pati distinguuntur realiter. s:militet poteri argui de qualitatibus f Iii, de spiritus sancti de sic erunt plures res quaties,quod est contra Scotum. Ad argumentum respondetur, quod maior habet is et itatem , si illi relationes quae sunt ad terminos realiter distinctos, non identis centur realiter itialiquo tertio sngulari, re incommunicabili modo i qualita. res ills qui sunt in patre,ut paternitas, di spiratio, etiamidentaticant ut realiter in uno tertio lingulari, ta incommunicabili, puta in patre. Lod modo restationes qui sunt iustio , Et spiritu sancto. Et se patet quomodo non eiu ut nisi tres res,sicut non sunt nisi tres personae. Nota quod in diuitiis triplacia sunt entia scilicet ellent talia, quae sunt communia tribus si ilia sunt immediatiora essentiae di ui .secumda relationes originis. Tertia relationes communes. Consequenter doctor anseri duo eotollatia . Primum c tollatium. Relationes originis possunt demonstrati de personis diuinis demonstratione propter quid de potissimae, per ista essentialia. Et hoc serataequid habet memoriam foecundam a se, de sine imperfectione potest dicere, de generare verbum. Pater habet memoriam tacundam a se, de tine 1 perse reone:ergo pater potest dicere uerbum. Et sic patet quomodo generatio activa, seu paternitas demonstretur de patre, per memoriam foecundam a se, de s ne impellectione quae est quoddam esentiale. Etia de spiratione actaua. patet scQuiesti id habet uelle pellectum, potest spirate.Pater te solus, sunt
huiusmodi .ergo Ne . secundum corollarium. Relationes communes possunt demostrari de personis diuinis, demonstratione propter quid, per telationes originis,sc.Quodcunque producens communicat eandem naturam quam habe cum eadem magnitud me, producit mi re qualem sed pater eomimini at silio eande naturam qoam habet, di cum eadem niagmtudine: ergo pater producit stium sibi aequalem
Consequenter dessior facit quatuor argum ta contra primam conclusonem, quae sunt argum et a sancti Thomae quae videas in doctore Nota tamen pro selutione quarti argumeti unam regulam, quae est etiam in solutione doctoris. scilicet. oriescunque haec prae sitio, secundum, ponit ut in alaqua propositione, in qua praedicatum eii terminus relativus, determinat suum determinabile non secutidum rati nem sermalem sed solum secundum rationem fundamentalem. Hae regula sum a tur a philosopho in praedicamelis qualitatis de ouantitatis. Nota ulterius, pro declaratione auctoritatis Antistini ibidem,quod illa auctoritat se est intelligenda. Filius seeundum substantiam ,eu aequalia patii hoe est secundum sun. da metitum , scilicet secundum magnitudinem, est aequalis patri. Nota ulterius.corollaria pro solutione, replicae quὁd essetitia divina, ut memoria stacunda, est plincipium paterni
Aliud eotollatium Esentia diuina, ut terminus communicabilis per generationem, est principium filaationis. Aliud Corollarium quod elicitur ab ultimo argumento, contra D.4 homam. Aequalitas, est alia relatio a relatione originis. Aliud corollarium, Constitutum per esentiam & relationem originis,lefert ut solum secundum suppostum. TER T i v s atticulus. Pro tettio articulo ponatur talis conclutio. Aequalitas quae est inter patrem, he filium,& spiritum sanctum, inest eis ex natura te, Ita quod s perimposs-hi te, intellectus non consideraret, adhue talia relatio est ibi. Hanc condusionem probat duabus auctoritatibus. Prama est lo. s. vade in textu, ex qua auctoritate sumitur haec pio postio.Quacunque necessitate, uel realitate, Deus pater genuit stium,tanta necessiste, uel realitate,senuat aequalem sibi filium . probatur: quia non potuit genetate filium, nisi communicando filio totam essentiam eius.& eandem mimeto Ergo per consequens aequalitas est ibi ex natura rei. Secunda audiotitas est Augustini contra Maximinum. lO- qu entis, quam uideas intextu. qua habetur mani relle, et pater non potuerat non generare silium tibi aequalem. Probatu retiam ex auctoritate Christi, quae est Ioannis, io.scilicet.Quod dedit milii pater,supple per generationem, maius omnibus et .scilicet omnibus entibus creatis: ergo ibiud est itis nitum, quia illud quod est maius omnibus entibus creatis, de inlinitum. Nota ulteratis super auctoritate apostoli. Non latinam arbitratus est de c. ius glossam uideas in doctore. quod Christum se fecisse aequalem Deo:potest intilligi duplicitet, ut iadictum est in praecedenti articulo. Et initia auctoritate iudaei formabant illam consequentiam. Tu Chiisse, dicis te esse filium Dei :ergo tu dicis te esse aequalem Deo.consequentia est bona. Nota quod secunda ratio per quam doctor ptabat conclusonem politam in pede attaculi. Sic formatur, eius maior. Quandocunque sunt aliqua duo membra diuidelia aliquodens. dc unum illorum est minus pellectum, de aliud magis perfectum:s mutus perfectum ineli, & mauis persectum in erit: Sed aequalitas le inaequalitas sunt huiusmodi rogo si inaequalitas inest alicui enti ex natura res: etiam aequalitas inerit alicui ex natura rei: cum aqualitas si pellectior, quam inaequalitas Quod autem in entibus iit inaequalitas, idest maioritas de minoratas:patet per Aristotelem,qui dicit,otiod non sunt duae species tepetibiles aequalia persectionis: quia tunc non liabetent utid ei di sectenti ergo etiam aequalitas repetitur ex natura rei inentibus. Sed non reperitur aequalitas persectanis in tribui personis diuinis: quia alibi nusquam tepetitur magnitudo petiei.
Nota ulteritis, doctor dieit in suo textu :in sine quia se
eundum communem opinionem ad distinctionem realem, tres conditiones requiruntur. Prima est, ς extima sint realia.Secunda,l ex trivia snt realiter distaneta Tertia et , v relatio consurgat ex natura extremorum, de non per operationem intellinus. Licet autem communis opinio dieat-issa requiruntur.doctor autem subintelligit, F non semper ista tria requiruntur: licet bene concedat Utile tres sulti erant
Quod autem no semper requitantur,paut de ullatione quet
47쪽
est mouentis ad mobile seu agenti ad pasum: cuius extrema noti sunt semper realiter distinctar stetit intellectiti diei tui agens, inquantum caluat intellectionem : de dieitur patiens inquantum reeipit intellectionem: Ee tamen intellectu agens, di possibilis, sunt idem realiter, quamuis distinguatur
t Ad argumenta principalia. Ze c. lConsequenter doctor uult soluere argumenta. quae pro bant aqualitatem in diuinis . non esset lationem realem . Quorum primum sic formatur. Omnis relatio teali . secun
dum philos v. metaphy sicae aut fundatur su per actionem, &passionem aut suillatur supra uuantitatem. Sed aequalitas, nee iandatur super actionem.&paissionem; nec sundatur sv lsra quantitatem : ergo aequalitas in diuinis no est relatio reais. Minor pro prima pat te probatur se . Relatio quae sun datur supra actionem di passionem .eli relatio oropinas. Aequa latas non est relatio oraginis: imilia pars vera. Pro secunda patre arguit ut sc In Deo non quantitas: ergo Antecedes probatui per beatum Augustinum v.de itin.c.j.dicente. Deus est magnus 1 ne quantitate. I ro solutione isti ut arptimcnti dici a se tus,* duplex qualitas,sicut ditium est in corpore quaestionis:Quaedam est qualitat molis. Alia est quantitas uirtutis, siue peti mitionis. Prima non inuenitur indium, . R de illa intelligitur ditium Augustini .secunda autem bene inuenit ut,& illa suis cit ad hoc, ut sit fundamentum oequalitatis. sic vNDo arguit se. si aequalitas in diuinis esset relatio reali . sequeret ut v in diuinis essent plures mast micidines cur elatio te alis requirat exirem a te aliter distincta sed indiui nil non sunt plures magnitudines: cum eadem est magnitudo in tribus personis, sicut di eadem e sentia: ergo neque existi ema sunt realiter distincta. Ei per consequens aequalitas noest ielatio realis. Pro solutione is tui argumenti dicit se tus,quod ad relationem et mmunem, sicut est aequalitas, quamuis tequiratur distinctio extremotum sicut ad alias relationes reales non comunes: tamen cum hoe sussieit unitas numerali, insui sol-ma, secundum quam extrema reserunt ut: nec requiritur pluralitas magnitudinum quia is quae es secundum plures magnitudines eu solum realis secundum quid. di non simpli e ter.setit dictum est in solutione primae rationis sancti 1 ho .mae argu do contra dicta ui secundo atriculo, quae ad len- sum .vide inlitera scoli. Tra Tio arguitur se. Illa relatio non es realis, quae solaeotis det at ione intellectu posita, Ee se lusa ea stetitia reali, ine et Sed sed usa per impost bile.reali exstentia personatu, pol tu sola cotii delatione an intellectu earum . e et aequalitas earum: ergo aequalitas personarum diuinarum non necessario tequirit exi sentiam realem personarum: quin i ne ea post i intelligi csse. Et per consequens non est telario realis, si
pro solutione istitia argum ti est notandum. qυοδ doctet dat dua solutione . Plinio enim respondet ad materiam argumenti.deinde ad se imam. Quantum ad materiam dicit . Quandocunque aliqua i e se habent, quod unum omnino necessatio consequitur aliud tune dico, quod sciat exis en, consequitur illud, ut exi sens se si ipstim si solum intellectum. necessario consequitur illud,ut intellectum. Doctor deel aiat hoc per unum exemplum satis, familiare,dicens.Si homo realiter elisat dico, quod sicut hominem realiter exissente ne cessatio consequitur ipsum es e tisibilem existentem. id est non potest homo esse realiter . quin necessatio si tisibili, te aliter. Ita s homo intestigatur, sue exi sat in rerum Datura sitia non, nece latio intellisti turrisbile conseques ipsum in intellectu, idest non potest haberi conceptus homini mentalis quin ne satio habeatur eonceptus iii bilis. tamen ex hoe non sequitur,quod risibile non sit realix pan o homini . Ita ad pro postum applicando. Dico, quod ex eo quia aequalitas necessa io consequitur supposta di pincta in ratura diuina se ui non possunt esse supposita, quin sit aequalitas inter illa; si eteo illa existant, aequalitas conuerit eis existenter: si uero illa solum intelligantur abstrahendo ab existentia, nihilonia nus in intellectia, consequitur aequalitas. Ad formam ergo. Consequenter scotia pos quani soluit argumentum . quantiam ad materiam . dat solutionem quantum ad formam argumenti dicens. ar maior posset concedi, sintelligatur, i relatio illa non si realiriquae competit extremit omni rici habetitibus esse rationi . &-tantum competeret eis, ui habentibus esse rationis. Sed tune minor eli lalla ,
Ia aequalitat non tantum eonvenit personis diu in ἰη .ue h. . tit esse rationis, sed conuenit eis, ut realiter existunt. Et ita
moerox in isa quaestione intendit examinare. quomodo Deu ,re tota trinitas, se habeat respectu ereatur si,ntiae possunt produci a Deo, de sine diuisone.quaerit ista iudi sionem. Utrum Deum esse omnipotentem,ratione naturali neeesaria. ξι demonstrativa possit osteriai. Ista quastio habet se. ut aliae quaestiones. quia unum supponit, puta ui Deus ' omnipotetis. Se istud est uerum, re firmitas intim in liderio-sra quirit erro, utrum istud possJt demonstrati latione naturali .sunt aliqui termini declarandi. Primo quid es Deum esse omnipotentem. se ponitur hie una regula logicali se omnis oratio compolita ex aecusativo, Ee infinitivo. potest Opidupliciter sellicet materialiter. 8e personaliter. Vnde quati do capitur personaliter, tunc talis oratio debet exponi. muta do accusamaum in tectum, te inlinitum in parti ei plumi re sist infiniti titit. uerbi adjectivi, debet mutari in duo patii mpia; exemplum. Deum esse omnipotentem, s capiatur peis nati et te soluitur in hane Deus omnipotens.s u quo sequitur eorollarium , quod si is a oratio ea latur peri onaliter. Deum ese omnipotentem, non potest dem rari quia non es propositio. Alio modo potest ea pi materialiter ex propolitione oua sbi subiacet. unde propositio quae subiacet est ista. Deus es Omnipotent .de se capitur in liter ita quod nihil aliud uult ouaerere .nis utrum ista proposito, Dei, est omnipotens, possit demonstrati, uel aliquo. modooi endi. Ist alii, terminii . scilicet Loe quod est, ratio natu ratis.
um e est aduertendum. p ratio naturalis, est notitia non erronea. quam maturaliter in omni cursu naturae siue reuelat tote. Ossiimux habere.
Quaerit tune doctor. Vt m lumine naturali. snes de . ses ne leuelatione possiimus cognoscere, quod Deut est omnipotens. ην se alivit te minus qui est omnipotentia, unde omnipotent a es potentia activa causativa respectu cuiuscunque ea
sibilis. arx quo sequitur. quod pater qui producit stium. Et spiritii insantium cum silio .respectu illorum, non dicitur omnipotene. patet, quia resplesti istorum non est potentia eausatio a. lieri sit potentia productiva.Vnde uerum est. Quod pater potes p ostieere situm. sed non causare silium. Cuius ratio es. Dia interea rasam. 8e causatum. semp.r est distinctio essetialis. id est distinctio in natura. lodo pater. Si filius. 5 spiritu sanno . habent unam naturam: ergo respectu 1 sortim .noes causalitas: ergo nec omnipotentia. Et per hoc soluti nitie illae quaestion m muliorum haeretico tum dicentium,quod s-liu non est aeque potens, ut pater,nuia filius non potes pio ducere filium. ut pater. lpud argumentum est derisorium. proueniens ex ignorantia terminorum. Tu isto sequitur. pAuleenna qui posuit catenam auream in productione intelligentiaraim nunquam uniformit et posuit, sicut est in benedicta prodiictione trinitatis . quia posuit ibi causatione . ideo ponebat distinctionem essentialem, in tet omnes intelia ligentias. VLTrn us quaeritur per modum dubitationis. Quae eseausa Quare docto tes mouent istam quaestionem de omnipotentia Dei. Est notansum pro solutione. quod creaturae tria attribu uti f. Cuaedam de quibus notum est quod non importat imperfectionem. R ista Deo attribuuntur. ut est intelligere,ue te potentia. attribuuntur creaturae. Et hae non importat imperfecti nem, ideo attribuuntur Deo. Alia stitit quae attribuuntur ereaturae de quibus notum est, quod important imperfecto nem. Et talia nullo modo attribuuntur Deo, ut malefacere peccare decipere. Alia sunt de quibus dubium est, important imperfectionem. ista similiter non attribuuntur Deo lumine naturali Exemplum huius membri .est dubium apiid philosophos utrum informat importet ina et sectionet uel persectionem. Ideo non attribuitur Deo . Vnde breuit edi eo quod licet si dubium .an importet persectionem , tames ira plieit ei importat imperfectionem. Nam bene sequitur. hoe iti sormat. et ira est pars alterius. & ultra est pars ali ius
et so est imperfectior tot utiliter dubium es,an substare ae identi
48쪽
Ed fit; d eat persectionem . uel imperfectionem.
Et ideo est ibi notandum,ut dieit Andreas de nouo castio, quod substate aceidenti eapitur duplaciter. uno modo, ut ideest . quod aeeipere a te identide se dicit impet sectionem. de se titillo modo est attribuendum Deo. Alio modo est consertia MVMeae te aceidens: & se dicit persectionem .de attribuitur Deo quiae δε- Δ. Deus conseruat accidens. t ire. similiter soluitur quaestio.Vtrum actuare ma)eriam, dicat
persectionem, uel imperfectionem solutio. actuare lor mali.
iei dieit imperfectionem:sed actuare esse itue, dicit pei secti ionem, quia hoe est sacere, quod forma informet. Ideo anima hene informet sorinaliter ipsum corpus: sed non effective; nee aliquod agens creatum potest facere, quod anima in r-met ipsum corpus. Qv AER Tvκ eonsequenter . rhilosophi lumine naturalieognouerunt aliqua praedicata conuenire Deo : de aliqua lumine natu tali non potuerunt cognoscere. Vnde pono aliquas propositiones per ordinem. I rima. Iumine naturali possumus cognoscere aliquod ens
rurali esse piis Oillimum, di eminentissmum . primo eminentissi reo crin si muni quo non est aliud persectius, eminent ismum omni a--. lio persectiuMeminentissimum, in quo non est imperseeito. probatur istud quia philosophi cognouerunt lumine natura Ii quod unum est,quod est periectius alio . Et non posueruntrio cessum in inlinitum in iiiit heclectionibus: ergo cognoue runt, quod es deueniendum ad unum quod est persectiissimo. Dices, uerum est, quod deuenerunt ad unum quod erat perieoisssimum; sed non negauerunt quin non esset aliud ita per . sectitit,seut illud. Arguitur se contra hoc. Ratione naturali philosophi deu.nerunt ad cognolcendum, quod pluralitas principium est mala. Dieit philosophus,quod pluralitas principium est mala: ergo si unus princeps. Dices,ticut dicunt Manichei,quod est uianum perfeci illimum in bonitate, ti unum in malitia.& se Grunt duo etitia prima. istud nihil valet;quia si sit unum prim siens malum, iam calet aliqua persectione: ergo non est peis estissimum. Ithis, s esent duo entia persectus ma: quomodo ama.
rent se inuicem utrum amarent fruetido. uel alio amore. si uianum stuatur alio , sequitur quod illud est persectius, quo a.
aiud si uitur. Alia proposito. Lumine naturali possumus cognoseere, pest unum ineati sat qui & ei dilue, se finalitet. essectitie no est dubium quia philosophi hoc eognouerunt. Sed dubium est rutrum illa causa habeat causam formalem: uel ut tum sit in causata eausatione snali Di eo, p est ineati sata causatione sinati . Pater se r quia omnia sunt propter istam causamr reipsa propter nihil aliud.erso Deus est eausa sualis omnium: ει incausatus causatione tinati. . UTRvti lumine naturali possumus cognoste te, tr Deus est substantia spirituali I. Pro hae quaestione est notandum, uὀd serendum, quod diuersae suerunt sectae, diuerse suerunt opiniones de ista quae-ssione. unde aliqui dixerunt Deum este solem: alti satur nil ralii Iouem. Vnde recitat ibi Cassianus, quod quando mona- seria suerunt fundata in Aegypto, ubi numerati suerunt undecim milia religiosorum, uenerunt in tantum errore, quod estimabant Deum esse sub sigura naturae humanae r de funda hant se superasta auctoritate. Faciamus hominem ad imaginem: de s militudinem nos iam . Iste error fuit destructus : refuit eis ostensum quomodo errabant,& quod Deus, nee habehat osra, nec sanauinem. Et dicit ibi de nouo castro quod in ter isos religiosos. erat uniis deuotissimus, cui ivit o sensum
qualiter ipse et rabat & incepit flere postquam fuit in rameta: quia et edidit se iis posse uenire ad deuotionem,ad qua prius.
N eogitabat quomodo posset adorate Deum, eum non posee eum cognoscet ei nisi sicut prius eredebat eum habere ossa,
earnem,& sanguinem . Istud igitur firmiter est tenendum, ῬDeus es substantia spiritualis.
Quar. R Tvx utrum, Deum esse omni potetem, naturali
tur, ter pollit demonstrari. Doctor nune arguit, ista, Deus e omm D nimieti, si demonstrabilis ratione naturali. Et arguit se.Luamυψοι mine naturali ista est demonstrabilis, Deus est i iis nitae potentiae ergo te hoe: Deus est omnipotens 'An teredens probat dotior Nam Atiae in vis. phis hane demonstrauit. Deus est insinita potent iae, se arguendo. Deus mouet tempore in sinito
emo est insniti potentiae.Tu nescista est demonstrabilis luis mine naturali. Deus est infinitae potentii .ergo re ista: Detis et mmpotens. Probat cons quentiam quia cum Deus si infini
tae potentiae non potest excedi ' potet Ia aliqua. ergo erit omnipotent. Antecedens patet: quia ius nita potentia, non potexcedi. nee potest intelligi excedi. Et si hoe ita sit sequiturisitur, v si omnipotens. Et hoc latione naturali probatum es.
hi et hie dubium citra hoe quod dicit ibi, ui in sinita potentia non potest exeedi. Et pro hae diis cultate quxti tur: utrum illud quod comi niter dicitumquando datur quaedam deseriptio Dei. dicedo. Deus est quo magis eogitari non potest Respondeo quod ista dupliciter potest exponi. Uno modo se. Deti, es aliquid eost tabile, quo non est, nec potest esse matut he se icta eli ueta. in 'iso sensu esperunt omnes doct alio modo potest exponi . qai Nini φηρο Deus est aliquid,quo non potest malui intellipi. 8d ite ista est in rsalsa. Probatur. nam quis potest hane sermare metati ter, Deo:
aliquid est maius.quo facio, intelliget aliquid maius Deo. Ad propositum dicimus, cp de propositione litterae doctoris, quado dicitur u potentia infinita non potest excedi , nee potest intelligi excedi,exponit ut sicut ista praedicta.
consequentet doctor uenat ad solutionem quaestionis. Et pro nunc in isto primo attieulo, habemus duo deelianda. Primo illum terminum demonstratio. secundo quid est omnipotentia. Et pro primo termino,dicit Sco cum Arist. . poster Uduplex est demonstratio. propter quid.& quia est . unde demonstratio propter quid es euius praemisso limunt causa, feri. quare ita ess,licut per eonet usonem fgniscatur. Et est hie notandum et, hie capitur ea uti large, pro omni illo, per quod iespondet ut ad quaestionem iactam per quare. Exemplum. quare homo est risibilis quia omne animal rationale est iisbile:& omni, homo es animal rationale igitur hie maest demonstratio ptopter quid. Ex quo sequitur, quod no est idem in demonstrationibus propter qiiid:&quod quid e. Na quod quid e si est tota diis nitio subiecti .propter quid, est causa,quare passio conuenit stibiecto: uel dicitur de subiecto. re ii ilud est . rationale: uerum est tamen,*quid est semper in ludit propter quid. Sed demonstratio quia est, est cuius primissae exprimunt effectum, ita esse, setit per quaestionem signis-eatur.Saeut facit Arist. in j.poster. per istam demonstratione. D Luna crescit per portiones arcuales.ergo luna est spherier figurae.Nam crescere per portiones areuales, est effectus eius sest esse spheticae sgutae. Est notandum ut citus, s non omnis demonstratio quae plocedit per causam est propter quid:sed oportet ir procedat
per causam immediatam rideo dicit Arist. u, ibi est demostratio.quia est, paries non tespirat,quia non est animal. Nam demonstrat hoc, ut non est respirare, per non esse animal, & se est ibi demonstratio: quia est hoc non est animal. ergo non respirat quia licet procedat per causam: tamen est remotae qa animal est causa remota huius,quod est respirare. ivlterius est aduertendum , v demonstratio aliquando est n/-l per eam intrinseca aliquando per cam extrinseca. Exemplum iis μὰ ea de extrinseca Quandocunq; terra interponitur inter sole, & dotria. . luna,luna eclipiat ut .sed quandocunque sol est in tali situ. Ee. luna est in tali i tu, est interposito inter solem te lunam ergo luna tune eclipsatur. Aliquando per causam intra seeam: dexioco intrinsecam, ius importatur per diis nitionem subiecti. . Hi e petit scotus, quae sunt propositiones quae sunt propriet. . demonstrabiles. Respondet ponendo aliquas propositiones.
Prima Solae propositiones ineuidentes sunt demonstrant- , .lei siue demonstratione propter quid sue quia esti aliaris, diis Alia propositio.Non omnes propositiones me uidentes,pos A , sunt demonstrari. Tertia propositio lae pro stiones in- 'euidentes, quae habent connexionem ad aliquid euidentitit, τ μexprimetis: soli tales sunt demonstrabiles. Vnde est notandum, si s propolitio ineuident habeat connexionem ad aliquid notius illud importabit eausam, uel esse tum ti eam, demonstrabit demonstratione propter quid: si essectum demonstrabit demonstratione quia est. Et est nota m. si Adtim, ut dicit scot.ibi ,3e uidetur hic sequi, quot uplices sunt h. ' iis a
propolitiones. Quaedam sunt primo euicientes, de immediat;rsicut prima principi ut oe totum est maius sua parte. Quae D 'dam ultimatae euidentes. 8e sunt i lis quae non sunt prima prines pia r tamen habent euidentiam ex terminis: sicut sunt oespiae missae demonstrationes pio pter quid,quae sunt euidetes, de immediatae, sed non primo, i. eut istae parte, est albus, e mihi euidens. Et ideo ponit seo.talem propositionem.Nulla pro
postio euidens euidentia terminorum, potest demonstrari nee demonstratione propter quid nee demostratione cuia e. Dicitur notant et euidentia tet minorum ; quia H ellat
49쪽
euident, ex euidentia antecedentis; scut concluso, qua efiicitur euidens, adhue possct demonstrata, di essica nugis
Vnde est ibi notandum, quod illa propositio dieitur ese evidens euidentia terminorum,cuius asensus naturaliter causat ut ex notitiis simplicibus t et minorum. ut omne totum est
maius sua parte. A liae sunt ptopolitiones,qus non sunt primo euadentes nec ultimatae, sed sunt mediatae inter illas propositiones:& illi pollunt demonstrari demonstratione quia eii, dipo sunt etiam demonstrari demonstratione propter quid, ut capio istam. Cinne habetna materiam, est corruptibile. ista posset demonstrati a poserioti, di a priori per istam.Omne illud quod habet prancipium quo res potest esse, di non este eu corruptibile: habens materiam est huiusmodi: ergo habens materiam est eorruptibile.& potest demonstrati demonstratione: ruta est. Et hunc modum dat Arictoteles primo metaphy- e. ti secundo posteriorum . ubi dicit, quod ex eaperientiis, generatur memoria , di ex memorias , Reneratur experimentum. N ex experimentis,generat ut ars siue scientia, di
hoe ess,denion stratione quia est. & potest sic seti. I ste habet experientiam, quod haee uerba sanati it a latae mediante i sol tincipio: uia omne individuum eiusdem rationis, cum aio, potest producere in passum similem est ectum.Tunc se homo recordatur,quod talis herba sanauit hune a febre, & i lii sbi sint iis, sanauit alium a febre. Tunc inseri,quod herisba smilis illi quae est Romae, est sanatiua iebris. Tunc uirtute intelle tui, infert istam: ergo omnis talis herba sanat a se bierti ideo dicitur experimentum sallax. non autem expetientia. R κιτατ declarare hunc terminum Omnipotentia. Pro cuem Mim ius declaratione, ponit doctor aliquas propositiones.se acclara Prima.Omnipotentia est potentia activa ex qua sequitur, πν. quod nulla potentia passu a dicitur omnipotentia. secunda propositio. Non omnis potetia activa, dicitur omnipotentia. Tertia proposito. potetia activa causativa respectu cuius eunque causabilis,uocatur omnipotentia. Ex quo sequi iurn in Scaur ouod tu, ille dicitur omnipo totis,qui habet potentiam cauo NpN M, sandi omne cati tabile. Ex quo sequitur, quod omnipotentia
non respicit omne possibile sue quod bet possibile quia Filiui in diuinis est unum possibile:-tamen respectu eius non est omnipotentia. Cuius ratio est i quia licet sit nroducibile rnon tamen es causabile.S eundo sequitur,quod non quodlibet necessarium, en obiectum omnipotentiae.Nam ii ius in diuinis est unum neces alium:& te s. du illius non est omnipo entia. Vnde situ, licet sit unum nece latium; non tamen omnibus modis: scut pater. Cuius ratio est.'uia pater est unum nece illarium a sessilius autem non a se sed a patre.
HO, M Est hic ad uetiendum, quod philosophi tespectu alicuiu,
δ,-- . necessarii, posuerunt omnipotentiam: quia dixerunt, quod ---.- Omiles intelligentiae se ut neces artae e se : ita quod men, phirim . . A losophorum est,quod impossibile est aliquam intelligentiam . . . Iariis non eue. immo ouamlibet necesse es elle. Et tamen dicebant V quod prima intellisentia, causabat secundam.ergo prima intelligetia rei pectu secunda habebat omnipotentia. Alia pro . postro. Cmnipotentia ergo solum respicit, seu habet pro ob. Id ,-- lecto post bile, creabile, uel causabile ...Hum ori div Nc in isto articulo uult ostendere utrum ista sit demon, minata. strabilis. Deus est omnipotens. Et primo ponit talem eonclu- sonem . Ista proposito, Deus est omnipotens est simpliciter demon' labilia. Illam conclusonem probat Scotus, duo su ponendo. Ptimo, ni ista est vera. Deus est cinna potens. Secuti. do quod est nee etiaria. Tune arguit sc. nis proposito ueta necessatia, quae ex ratione termino tum non habet euidentiam, di habet connexionem ad aliquid notius; talis est demonstrabilis. Sed issa est huiusmodi. Deus est omnipotens ergo est smplicitet demon-sii iiii. Pio deelatatione istius, ponit doctor aliquas propositio-
cingis o ne Ptimo. Quod propositio sit uera, habet ex ratione telis Misisi a minorum . Quod si necessaria, habet ex talione te imi M. . librii norum .etiam quod si ineuidens, habet ex ratione te immo
L . . rum. Ita quod uult habere Scotus, quod conditiones propos tionis , conueniunt ips propositona, in ratione te mi
Rectat ergo probate minorem, scilicet quod ista est ineuidens, ex ratione tet minorum, sed quod ista sit simpliciter mediata. & demonstabilis. Hoc probat doctor duabus talacmb. Prima ratio se set matur. qualis ordo esset inter aliqua s es sexi tectet distincta talis ordo iutalligi aracia est uitet ipsa
tibi non realiter distinguuntur. sed se est,quad cista realiteedistinguerentur, natura intellectus, in ita , uoluntas infinita, di potentia, tunc issa natura, est omnipotens; posset demos tali per ista mi habens uoluntatem infinitam : ergo ubi ista non distinguuntur:adhue est talis ordo intelligibilitatis: puta quod caperetur pro medio, habens intellectum ins nitum , uel uoluntatem infinitam,ad demonstrandum istam imus εο muipotent. Et talis erit demonsitatio. Omne habens intellectum instillum,uel uoluntatem infinitam, est omnipotens. Deus est huiusmodi: ergo Deus est omnipotens. Vnde si quis peteret quate Deus est omnipotens.Notu es, orda nate responderemus quia habet intellinum inhnitum, uel uolunta tem infinitam: ergo habens intellectum, uel uoluntatem est medium ad demonstrandum illam . Cotis xqv1NTER doctor adducit secamdam rationem adprobaudum, quod ista est mediata Deus est omnipotens. Et arguitur sc. Notionale immediatius couenit elientiae diuina quam illud quod importat respectum ad extra: puta ad crea turam, ut patet ex pi ima quassione.Sed notionale, non dieitur immediate de e sentia diuina: ergo omnipotens,quod importat te spectum ad extra, seu ad creaturam, non dicitur immediate de ellentia diuina. Vnde est ibi notandum,quod notionale est quod importae relationem in diuinis quod dicitur ab aliis quod couenit Uni personae, uel duabus.Vnde generare, generati, spirare,spirati. uocantur notionalia in diuinis, at omnipotens, importa trespectum ad creaturam: quia Omna potentia, est potentia activa, te spectu cuiuscunque creabilis respicat ergo creaturam.
Vnde tot te dices, quod generale situm immediate dicitur de patre.
Contra hoc arguitur. Patrem generate situm ostenditur .pet hoc quod ei l patrem habere memoriam foecundam : ergo ii ou dicitur immediate de patre .ergo ista non est immediata. pater generat Sed poster se demonstati. Omne habens memoriam saeundam generat. Pater habet memoriam sce n-dam:ergo generat. Patri proposito istarum duarum, posset probati. Quae tit Scotus unum bonum uerbum. Diceret aliquis, sidscio de habere intellinum in tim tu mi Sed die, quod aliorumetit omnipotentia. Dotio non soluit illud: polesti amen solui ex dictis eius. ponendo talem propositionem. Voluntas in finita diuina, e si omnipotentia Dei quia es tua per qua Deus omnia creat, ta ea ulat. Nani uelle Dei eis cadi alicuius, stillud produci. Dicitur enim. Deus uoluit, de iacta sunt. It perhoe ostendebat,quod uolutuas sua est potentia creandi. Et in I hoc patet magna dissetentia inter uoluntatem nostram, di i p. / sus Dei .unde non quia nos uolumus res sunt: sed quia Deus uult, res, sunt. Sse utina concluso se intelligitur. secunda concluso talis eli. Viatot remanem in natu viae, potest demoti strate ista. Deus est omnipotens. Vnde viaior et i qui non habet praemisi
Prid via r- beatis cum tibi possibile, de lege communi, uans in statu metendi, uel demerendi, uel .sse potest, de lege communi . Vtide d)cit ut non habens praemium beatificum, idest quino est beatus. Ex ouo sequitur,quod nullus beatus est uiator:quiasuilibet habet praemium beatiscum. Vnde praemium beatis eum est uidete Deum, uel diligere super omnia. & se est beatitudo notita. Dicit ut sibi possibile de lege eommuni, per hoe remouent ut bruta cuia non possunt belliscari. Dicitur est in statu merendi, uel demetendi. per hoc remouetur animae purgatoria,quia non lunt in statu metenda, uel est de lege eommuni,quod dicit ut propter pueros, Sc amentes, qui sunt uete uiatotes, & latet non sint in statu merendi,tamen possunt de lege ordinata. Nu Ne doctor consequenter utili probare, quὁd uiator existens in statu uiae po est demonstrare istam, Deus est omni poetens,& primo oportet uidete, quis est homo existens in statu uiae, uel quis est extra statum. Vnde de mente doctoris s- ε, pono talem propositionem. Homo est in statu uiae , qui non p. ... I est beatus qualite te unaue eognoscat Deum . Ex quo sequitur Uregia pro posti de metite doctori .Quod Paulus in t ptu suo, non ivit in statu uiae, quaa in raptu suo suit uere beatus.& hae est opinio doctoris. nde est ibi notandum, quod moderni doctores faciunt ibi unam dissicultatem , quae non est ius realis. An Paulus iri νὰν , in raptu luit beatus. Dicunt eommuniter, quod non. sed do- ... b. tia elot dieit, quod se.Vnde isti qui tenent oppositum Iuta, non fuit beatus. Dicunt, quod non habuit notitiam intuit
uam Dei,sed abnassiua Scotus uero dicit quod habuit in
50쪽
t vitiuam. odo notitia intumua, facit hominem beatum, &non abstractiva.
Didia. 51o dices, quid est raptu Respondeo quod est disserennui, O M tia inter extasin,&raptum. Unde extasis est eleuatio mentia My. in Deum,cum cellatione omnium operationum in potentiis
inferioribus .iam interioribus quam exterioribus:& in potentia vegetativa. tu immo quas an tala statu iudicatur mortuus .
rixe extasi diuiditur incognitium,ec affectivam. Cognititia dieittit proprie extasis. A flectiva dieitur raptu . Nam habenitit duat potentias,scilicet intellectum , reuoluntatem. Quando ergo i uellectus eleuatur in Deum sie, quod est cellatio in omnibus potentiis tu serioribus, tune ea extatis. Sed quando uoluntas amando Deum,se amat eum, quod est cesatio in potentiis inferioribus, vocatur raptus radeo raptus attribuitur voluntati,extasi intellectu . Ex quo sequitur. qu odsi Paulus fuerit raptus, habuit claram Milouem, di tanti delectationem Dei, quod omnes potent iae inferiores cessauerunt ergo fuit in extasi, S fuit raptus adeo dicebat, nescio an in corpore, an extra corpus. Ex quo sequitur, quod est magna
differentia inter raptum, Ec extasin, de notitiam intuiti-
Rxti xv Noura est nunc ad quaestionem nostram. Ista ergo propositio , Deus est omnipotens. demonstrabilia est uiato tin.,i. q. nenta in statu uiae. Probatur lie. Intellectus habens noti. - , .h, . a tiam distinctam, uirtualiter continentem concludionem de . . , . di. mousiabilem, S praemissas demonstrabiles potest demotis iad.-- his. Ie nclus Onem illam demonstrabilem. sed intellectu, viaio ιd - ω; ris manens in statu uiae, est huiusmodi: ergo Probat doctor minorem.dupliciter,scilicet exemplo, de ratione. Et pro omnibus istis ponitur easus.QuodDeus in intellecta uiatoris produca i speciem intelligibilem essentiae diuitiae, sicut fecit in anhelis: tunc iste uiator per istam speciem intelligibilem, cognosceret essentiam diuinam, distincte;&semper manebat viatori quia notitia abstia litia de Deo, non iacit hominem beatum. tunc sic probatur per exemplum. Intellectus nollet potest aliquid cognoscere per se, aliquid per accidens . Exemplum. II Fne. Cognoseit hominem per accidens, quando cognoscit homi-gnosci sis nem sub conceptu albi. Nam conceptus albi lepraesentat se. O pisae albedinem , di rem habentem albedinem: ergo quando eo in stioscit hominem sub conoptu albi, gnoscit hominem per
Coc Nosci T TR homo per se: te hoe dupliciter . scilicet
in una uersali, di in particulari. in uniuersali quando cognoscitur per conceptum superioris. ut quando homo cognoscitur per conceptum entis, uel ammatis: tune cognoicitur in v
niuersali. Alio modo in particulari: &hoe dupliciter . Vnci modo med ante conceptu diis vitiuo: di tune distinctissime cognoscitur Alio modo sub conceptu quasi confuso: quando cognoscitur sub conceptu hominis. de se dicendum est de omtribui aliis. Tune sie, habena notitiam distinctissimam de homine. potest istam detii onstrare. Homo est tit bilis ergo habes notitiam distinctam de Deo, potest illam demonstrare, Deus est omnipotens. Sed ille qui habet speciem in teli sibilem deitatis,habet notitiam diuititiam de Deo i ergo potest demon. strate istam Deus est omnipotes quia talis eu mediata. ut probatum est supra. Ex his sequuntur aliquae propostiones. Pr ima. Notitia ab fractaua de Deo quae habet ut per speciem intelligibilem, nosacit hominem beatum.
i Ex quo sequit ut de mente doctoris, s licet Angeli in ptimo inuauti suae creationis distancte, le absta liue, cognoue-Funt Deum non tamen propterea suerunt beati. . Ex quo sequitur aliud corollarium .Quod sola notitia intuitiua Dei,ponit hominem extra statum. Hoc ell,s quis intui-tiue eo gno scelet Deum, non plus esset uia tot. Ex quo sequitur,quod Paulus in raptu. qui intuitiue uidebat Deum , non
fuit pio tunc uiator: sed pro tune suit beatus. ideo suit beatus secundum quid idest quo ad aliquod tempus . Et ideo postquam Deus cessauit se ostendete Paulo; l aulus non fuit beatus.Et ideo hoc est quod communiter dicitur, Paulus r cordabatur de aliquibus, de quibui non lieebat hominibus loqui .de tempore beatitudinis scriptura non meminit, utrumper unam horam, ues duas. Ulterius dico , qu cd haec consequentia non est simpliciter bona. Iste habet notitiam intuitiuam Deir ergo est beatus. Cuius ratio est:quia beatitudo non exis it solum in uisione, sed
in delectatione, di uisione ita ut . Sed est possibile,quod quia videat Deum, de non diligata patet: quia est possibile , quod Deus concurrat uisonem : ec non ad delectationem, quo
alta, videbit Deum , & non diliget Deum rergo non erit beatus. Et hoc est contra Hen eum de Candaumquod probatum est.
Nutic doctor uult probare ratione.quod ista, Deus est Deus omnia omnipotens, potest demonstrati a. uiatore manente in statu tor rex seruiae.Et formatur se ratio de quocunque stibili alicuiui se leti dem utraritiae potest haberi notitia diuincia,quae uirtualiter continebit a uias M. praemissas ad demonstrandum aliquid de eo . Deus est per se obiecium alicuius secutidae r ergo de Deo potest habeti noti .
tia abstractiva citra intuit tuam.
Dices, uerum est.quod de Deo potest habeti notitia distincta: sed illa notitia ponit nos exit a statum uiae. Contra Noti ita abstractiva distincta de Deo , non ponit nos extra natum uiae: quia per eam non sumus beatii tamen illam simpliciter possumus habere, non dieci lumine naturali patet: quia Deus potest producete in intellechim speciem de ellantia diuina, heilla uirtualiter continet praemissas, ad demonstrandum aliqdde Deo: igitur possumus habere notitiam distinctam de Deo, nobis manentibus in statu uiae. O lavis scientia est de te. Dices ,ride Deo non possumus habere notitiam abstractivam:quia obiecitam scibile, seu obiectum scientiae oportet existiter ideo de ipso non potest habeti notitia abstractiva. Contra istud arguitur a doctore, tam de re existente quam de te non existente . potest habeti scientiar ergo male dieii, D. . si quod oportet,quod obiectum seientiae semper existat. Item de re existente possum habere notitiam abstractivam, re in- α tuitiuam s mul Exemplum: ego habeo nune speetem intelligibilem fratris, nune Ita ter ille uenit ad me: dico s postqvasta ter est in praesentia mea; simul habeo notitiam intuitium de
Si di eas, istud uidetur esse demente Aristoteli r quia diciti. possetiorum, quod scientia est necessariorum, Ad quod disisti itio est necessariorum .sed necessarium non potest non esise: ergo sequitur ,quod scientia non est nisi de illo, quod non potest non esse. Respondetur ibi, R demente Aristotelis, Zede mente doctoris, quod quando dicit Aristoteles, uad scientia est necessariorum, ibi capitur necessatium complexe,&no G. iis .itiineomplexe . Ita quod sensus est, naetitia est nece ilariorum, Quin, didest de propositionibus necessariis. Vnde non uult dicere , tilia . si Aristotele ι, quod scientia sit necessariorum, id est de ali- ω. . J2riis quo, quod non potest non esse. Quia sola theologia est huiusmodi, quae est de Deo, qui non potest non esse. Sed eum ulterius dicitur,quod divinitio est necessariorum Dico, uxista propositio duplicem habet sensum.vnui est quod illud , . quod diis nitur, estem Detessarium,quod non potest non esse. Do fit i. Ulti se ista est salsissima. Alius sensus est quod diis nitio est ne--- Osariorum, id est quod ex diis nitione de diis nito, si propo L i d,suis stio necessaria. Et hoe est uerum,quod uolebat habere Aristo seri Mis . teles i.posteriorum: ubi ostendebat, quod demonstratio procedit ex necessariis. Existis sequuntur aliqua corollaria. primum Quod de eontingentibus non est scientia quia possunt fallis eat i, quia thosequeretur.quod aliqua scientia possunt esse salsa ut ostendit Aristoteles.Et ostendo. Volo, quod quis habeat seientiam huius:Petrus eurrit, di quod maneat in intellectu suo per unam
horam. in medietate, horae Petrus non eurrat. Tune habebit - . scientiam de ista. Petrus eurtit, de tamen erit filia, quia P
Ssqvi TvR ulterius , quod de singularibus non habemus
seientiam. Et si quis arguat contra hoc. Demonstrationes sutpet propositiones uniuersales & subiecta illarum propositio D-
num supponunt pro singularibus: ergo de singulatibul habe. Puearibus mus scientiam .Respondet oi ut Quod de singularibu, habe Dasea mus scientiam uniuersaliter, id est per propostiones uniuer- sumia . sales,&per terminos communes,& no singulares, idest quod de singulatibul seeundum conceptum lineularem, non potest demonstrari aliqua propria passio.Quia de mente Aristotelis
est,ip singulatra non habent proprias passione , Ee ideo dei lulit non habemut scientiam, tanquam de illis de quibus d 5strantur propriae passiones. Iux τα istam coclusionem. Existis infert seotu .Quad uiator existens in statu uiae, pol habere scientiam de Deo quς dicet et ut Theologia,quae potest probari seut prius. Quia homino manens in statu uiae potest Dabere notitiam abstatimam distinctam de Deo,quae conlitiebat praemissas ad demonstrandum aliquid de Deo. Ex quo sequitur. quod uiator manes in via potest habere theologiam sacratissimam de Deo,quae voeatur scientia theologicalis.