장음표시 사용
81쪽
s liti, in diuinii se continue habet esse a patre. Non dico, epcontinue habeat, uel accipiat aliud.& aliud esse,a patie quia hoe est haereti eum. Neque dico, cui filius continue dependet a patre: quia ipsui si ii ad patrem iii diuinis. non eli aliqua dependenta a. depindete enim , semper dicat impersectionem in illo quod dependet, puta ui est alterius naturae, vel ei lent rae ab illo a quo dependet. Modo notum est, P si ius in diuinas non est alterius naturae, neque essetitiae a patre. Ideo tota dissicialtas stabat in isto termino fieri. DE secundo articulo. Iu isto atticillo doctor intendit declarate duos te iminos,scilicet create, di cotis et uate. Et primo inpasi uo: secundo in aeriuo. Et ponit talem pro stionem. Noest inconueniens quod pet i lium terminum cream, duo signis centur. Et pro maiori cellaiatione, supponatur illud, s ibi dicit dota r:quod tes, quae habet esse, pol est comparari ad it lud a quo habet esse:potest comparati ad non esse eius placeadens potest et iam comparati ad ipsummet prius sui se, uel p-sent existens. Exemplum. lapis iste habet esse, potes comparari ad causam a iuruhabet ei e potes comparari ad non esse e ius praecedens, de ad semetipsum prius existentem. Tunc ponit doctor aliquas pro postiones. Ille terminus, et eare, dicit duos te spectus. Primo dicit respectum rei creata ad creantg. secundo dicit te spectum rei creatae ad non esse immediate p- cedens. isto I posito. sequitur corollatium;quod iste terminus cieati, impo. tat duos respectus: unum lealem qui es de .lieti dent i a rei creatae ad Deum, & untini rationis. qui est ene ipsus iei creatae ad non esse eius praecedens. N iste uoca tui rationis quia ut minus istius ic spectus, non ellem, id
est esse. Est tamen notandum, si iste respectus qui est rei creatae, ad
non esse eius praecedens .dicitur tarionis,non , si secunda intentio. sed quia descit sibi una conditio respecias reatas,quae
ell, ii ambo extrema snt uera entia.
Ex quo sequitur, v ad hoc . ii de aliquo si uertim dicite,
creatur duo tenui runtur. primo; ae habeat esse, secundo er habeat istud esse immediate, pos non esse. Ex quo sequitur,u propositiones de ereatur, se debent ex poni. Angelus creatui tangelus nue est & immediate ante hoe non suit :quia creari escit duos respectu .rx quo sequitur, γ is a consequentia non ualet hoc continue habet esse a Deo et go creetur. Nam filius in diuinis continue habet esse a Deo,& tamen non creatur. RusTAT declarare illum terminum conseruari , de ponit doctor talem pro postionem. Conseruari dicit duos res pectus unum realem, S unum rationis: realem l quia dependentiam
ipsius ad illud a quo habet esse . secundo dicit dependentiam ad ipsum mei piae cedens, unde iste tespectus qui ea ipsius ad
ipsummet praecedens , est rationis, quia extrema non sunt realiter distincta. Ex quo sequitur,et ad hoc ut aliquid conseruetur dias cond tiones requirutitur. Prima, ut habeat esse a sua eausa Secunda, p immediate habeat esse. Respondendum est ad aliquas paruas quasiones . Prima ut tum illud quod ereatur,conseruetur. Respondetur, et non. Et cum arguitur.Creari, di conseruari ident signiseani, seu important puta dependentiam qua illud quod creat ut conseruatur. Vnde illa propositio, lapis conseruatur, se exponatur lapis nutic est, L immediate ante hoc suit. Et s ante hoe non fuerit immediate, ista est salsa, lapis conseruature quia una eius exponentium est falsa Do Tox tangit duo, in quibus Mot antes sine utilitate mouent quaestiones. Pi unum est utrum creatur, importet coceptum per se unum. Pro declaratione isti ut quis tonit notandum est. quod i ta fatuatas Scoii νautium prouenit ex ignorantia istius termini, conceptus. Unde conceptus in doctore capitur pto te ligniscat arti capitur pro notitia mediate qua illa res fgniscatur. Tune dico. quod ii a dictio. creatur, importat per se unum te pectum, di habet duplieem sensum. Vnus senius est ereatur, importarit tantum unam rem. Et ite issa est salsissima, quia im
portat respectum realem.& rationis. Alius ensus creatur, id
est fgnificat mediante uno conceptu, id est una iis titia, de se illa est ueta Quaerit aliam diis cultatem Iste terminus, ctea tur, importat duos te spectis , puta dependentiam ad seeum , di te spectum ad non esse immediate praecedens: quaero quod illorum importat principaliter Unde dicit doctor, quod illae quastionei sunt fatuorum,stiuolae,s ne quacunque utilitate. Neque est e utandum quod illorum principaliter, uel minus
Pr incipaliter, importet : sed satis est, P illa signaucat. Et si utiu
illorum deseiat, tota suppositio te mini des eli.
DA tertio arti eulo In isto articulo intendit tractare aliqua motiua quae dubia suerunt aptid antiquos; re apud Modet nosti etiam inter philosophos. Primum dubium est. Vtrum aliqua res posset esse, de tamen durare solum per instans Respodet doctor noster, per aliquas propositiones. Prima est. Multae sunt res, uae solum durantier insaniis .cut ipsam et instantia,quae solum durant per instans. Vnde est imaginandum, OP tempus est una quantitas successiva. te par tes continuantur adinvicem, per quadam indiuisbilia , quin uocantur instantia. Aliud corollarium . inter quaeeunque instantia, mediae
Eet isto sequuntur aliqua eorollaria. Primum , Impossibile est duo instantia esie sbi inuicem immediata. Istam propositione eo cedit philosophus S smilitet omnes d . inodoni. Aliud eorollarium. inter quaecunque insantia medianticis alta instantia .Quod probo: quia inter quae inque instatia, mediat tempus: εἰ in quolibet tempore, sunt infinita insan tia patet .quia in quolibet tempore sunt ins nitae parte ire partes temporis continuant ut ad inuleem per insantia. a
Corollarium. impossibile ea quod Deus producat duo i stantia, unum immediat epos aliud: N u, quodlibet produeat ut in instanti. Dicit ibi doctor nosser pro uno passu. eontra dieit Alisso teles .vij.physe. lurid in toto tempore est unum nunc. ergo tu male dieis: quod in toto tempore sunt insulta instantia . Dicit doctoi :qu Ad quando dicebat Ai istoteles,quod an toto tempore est unum nunc capiebat nunc, pro mobili: idea pro illo quod mouetur. Modo notum est. qucid illud quod mouetur manet idem numero in toto motu ergo in toto tempore.
non eapit Aristoteles nune seu instans, pro cotinuatiuo partium temporis ad inuicem. quia ins nita sunt talia in quolibet tein pote: scut insulta sunt puncta in linea: de tu quia Letparte lineae. Notandum ea s nunc, re insani, sunt penitus idem: te in tota materia nostra capiuntur pro eodem: puta pro indivisibis,quod continuat partes temporis ad inuicem . Dicit ultra doctor nostet, ponendo talem conclusonem 'Quod uirtute diuina potest elle aliqua res, se ut angelui ali quis,qui durabit solum per insani. ex natho declaratione est notandum : quad quatuoi inuetii niti, r instantia .sea licet mimum instans esse rei, primum insan, no ese rei. Vltimum instans esse rei, ultimum instans no esse rei. 'Unde primum instans esse rei .es. in quo uerum est dicere: ho no 'res nune est. Ee immediate ante hoc non fuit.& tale habet res permanentes pro pro postione, de incipit. Sed primum itinas esse rei, est, in quo est uerum dicet .; haec res nutae non est; de non immediate ante hoc fuit:& hoc pro proposito ne de desinit: de coitumpitur, di de dean nihil attir. Notandum est hic, quod idem intelligimus per primum instans esse:& per primum elle S accidentia, quae habent primum insans esse; habent primum es,e. Sed ultimum instans esse rei est, in quo uerum es dicete; lixe res nune es, S i in mediate post hoc non erat.& istid habetit res,quae solum dii latit per instans, in propostionibus de desinit, ut angelus destiit esse; angelus nunc es, di immediate post hoe non erit. Corollarium, tes quae solum durant pet instans, quando desinunt esse, adhuc sunt Sed ultimum insans non esse rei,ε, in quo uerum est dicere; haec res nune non est, di immediate post Loe erit, & illud habent res successiuae . per incipat. Ex quo sequitur,s, non est ineotiueniens, a, Deus faciat a liquam rem permanentem, quae solum duret per insi s. di tueilla tes habebit primum esse, di ultimum esse.& illud ita es se, pro eodem instanti.
Ex quo sequitur falsias illorum qui di eunt, et est impossibile, v fit aliqua tes,qua solum dui et pet insans. Et ratione aiisgnabant; quia tunc sequeretur, p idem smul esset, di non esset.quod probabant. quia inciperet esse, de delineret esse. et so simul es, et, εἰ non esse. Vlteri ut est notandum .Quod lieet concedamus issa, uitiate diuino non tamen concedimus uirtute naturali r pura, Pal qua res permanens, solum duret per instant. Contra hoc arguit doctor. Et antequam intremus textum, arguitur se. Impossibile est, quod aliqua rei solum duret per insans: igitur. Antecedens probatur . quia tune sequere
82쪽
Vnile pro isto arpumento notandum est, quod rea quae se
sol tim durat et per insans, in toto tempore sequenti esset de. st ructa. e. tamen in nul o tempore, neque praeienti, neque in praeterito, neqtie in instanta,esset pii mo desit ueta. Dicit Giegorius, quod is ares, erit destructa .re nunquam soli uerum dicere: haec rei destruitur. Quod probat sic, uel i lia res diliruitur diuis biliter, uel indiui libit iter. Non indivisibiliter: quia Omne illud quod indivisibilitet delituitur. est deliructum. PrQ-pter illud argumentum .concedit Gregorius, quod est aliqua
pro post ioce praeterito est uera, quae nunquam potuit habere unam de praesenti uetam. licut ilia hae e i es eii delirueta, quiti unqua habuit illani ueram, reprobatur Gregorius. haec res destiuitur.Dico quod i se doctor pessime dicit. 5. hic negandis, est;nee intellisit philosophum, nec se sum. Et ad itium
argumentum, quod Omne quod destruitur, diuisibiliter . vel indivisibiliter, die . potest habere dupli rem sensu me ianus sei sus esse, qu d quando talis tes desinit esse non est i do ite eli salsum. Alius sensus ea, quod quando talis res desinit esse est densucta, ideli habet ultimum esse sui: de hoe uolebat habete . philolophus. Quae tenda est hie una parua quaestio. quam aperit doctor. Vt tu Deus possit facere duos angelos. unum immediate post alium Et unum supponamus, quod De ut potest creare unu
angelum in instanti. Et ponitur una rarao;omnem rem perma
U P rra nentem, Deus in initam, potest producere. Et ponitur resistar ' docto iii; ie3 permanens, est etiam rea quae pote ii omnis suas paries simul habete sed res successiva, nunquam potet Om- 6 he, sua, parte, limul habete,neque poteli Deus iacere, ncq,
Sed leuctramur ad materiam nostram, virum De ui post tDeere unum angelum immediate post alium Uictitit aliqui,
si non Contra ecis arguit doctor, de totitiat hc argumentum.
Nihil est polii Ludini laris, in quo Deus non poliat producere unum angelum: ergo Deus immediate poli tinum angelu, poteli producere alium angelum. Dicitur ergo secundum metem doctori . ti eorum qui ab ilio ceperunt, iactit Gre scirius, quod Deus poteli producere duos angelos uti uni immediate post alium.
Aiguitur sic: uel produceret se eundum angelum in te opore, uel in infantia sed nullum est dicendum :isit ut Respoliis e-tur,2 in tempore Et arguitur se. Si pluuia cui et an temptile, .sequeretur, tr de illo secundo angelo, nunquam uetum esset dicere, hic angelus producitur.hoe eli iallum. Arguitur se si ne tur illud, in quo primo producitur, uel est inlian .uel temptis. Non est initatis; unia Miaci apium, di aliud instans in quo at os angelus est producitis, mediat tepus: neque en dicendum in tempore: quia tigiletur illud tempus: quia ante illud tempus, est aliud tempu1, puta sua medietas ;& iterum in dietas illiu r ergo nunquam erit uetum dicete, isse angelus primo produci tirrulitae utrum iste angelus creetuitur ut eas quo d 1ie. ergo creatio set in t empore. quod uidetur doctor concedete. runc quae to,ti pona, aliam, lite secumdus angelus creatur.
Pro declaratione ponuntur aliquae pro postione . Prima. Deus potest producet e duos ange .cis, unum imme. diate poli alterum. Secunda propositio. De secundo angelo. non est dabilis me sura in qua secundus angelui habeat primo esse. Alia propolitio Dabit seii ita sista, in qua ipse seeundus angelus creatur. Et i; arguatur, Dulla est mensura in qua sit ve
rum dicere, ille secundus angelus creatur; quia uel elut intras uel tempus. Dices tacundum doerotem quod tempus. Contra. In nullo tempore uetum est die te angelus nune et , de
immediate ante hoc non fuit: quod probo : quia si immedia te ante hoc non tuerit . ergo erit aliquod tempus interluam cieationem N intians prinii angeli: ergo non ivit creatus hie immediare post aliunt. R. espondet ut secundum doctorem, no
. . , a omnes propositiones de creatur, eodem modo expotiuntur. iis, μιν pia id coli qui petat,quo modo exponutur propolitiones de et ea. ., δι ρ tu dii linguendum ea: quia uel creatio fit in instanti, uel inc is tempore.Si in inuanti , per primum instans esse tei, ta illa est - expolitio communis, secundum communem casum creandi : sed ii e otio fiat in tempore, se debet exponi. Angelus in isto tempore es, de nullum est medium inter ipsum tempυs, di insans primi angeli, in quo ille secundus angelus noti suillet,
Ex omnibus istas senuitur.Quod omnia illa sunt de mente doctoris, et Deus potest create duos angelos: unum immediate post alium.Etiam de mente docto tis ea, ut creatio potest
seri in tempore. Et etiam v no omnes propositonis de e ea
tur, eodem inodo exponuntur. idt o uideatur de mente do 'om utrum creatio sat in instanti,uel in tempore: luia sec' o
dum hoc. oportet a liter, de aliter ea ponere propolitiones. Et illa suis ciant pt nunc. Vult soluet m qi,aessionem quam Atiso telet Deit mctauo physico .trum aliquis motu polist cominua N a ' τὸ , ,. .. teri motui . uti ita, utrum genetationi possit continuam cor S., is tabruptio: de hoe est principale quod intendit doctor. Et ut Mm multa alteratio, possit continuali alteri alte lationi. Et ut tum iannihil alio posset continuari creationi. Pro declaratione ponuntur aliquae propostiones.
Prima de motu loeali non est disse ultat apud philosopbos,
qui possit in infinitum continuari. Dices die nobis quid e iii ac ni inuatio motus cum motu Et eui sint illi motu, qui possunt continuari adinuleem Pro declaratione ponuntur aliqua proposNon es.
Prima. Motu qui siese habent. quod habent fieri in instanti, secundum Arastotelem,no possunt continuari ad inuicem. Sed dices,ur generatro.& coiruptio non habent seri, in alio, d alio instanti; sed in eodem. Contra .Si generatio, de corruptio haberent seri in eodem instanti, sequeretur, cp idem 1 mul esset,& non esset: qui a b ne sequitur seeundum Arist. hoc generatur. ergo hoc est Elia bene sequitur hoc eorrumpitur ergo hoe non est. ergo si ha bent seri in eo fem inflanti sequitur, i, idem simul erat,& tria et ii .si dicas, fient sera in alio, di alio insti .puta generat lo RG s, de
in uno instanti, di corruptio in alio initanti: ergo non conti- - ιψub mnuabuntnr ad inuicem; quia inter illa duo instantia, mediat te ei uin sirpus. Et ibi ponit tegulam doctor quando sunt aliqui motus , ad --e . uel mutationes, quae ex natura eorum habent seri in Distat ii, nunquam pollunt continuari ad inuicem.
Ex quo sequitur aliud. p motui qui habent terminos ad
quos, contrarios. non possunt continuari ad inuleem. Et illud
ottidit docitor:quia sequeretur,jidem simul moueretur motibus contrarias.ostendo sic,& pono casum per te qui es pro- s
tetuus. p generatio, di corruptio, continuantur ad inuicem r
ergo sequitur, T idein mouebitur adesse, di non esse conse nisum iani probor iura mobile dicit ut moueri secundum temininum ad quem ergo sequitur Umouebitur ad esse, di no esse. Dice, torte, quod non mouetur ad non tis e. Contra. Mouetur ad termitium ad quem eorruptionis : sed tetminus ad quem corruptioni. est non esse: patet quia isse totus motus, per te componitur ex peneratione. N eorruptione tergo habebiat terminum ad quem corruptionis: sed ii moueat ut ad elle.probo: quia omne quod mouetur. mouet ut ad te miniam ad quom sub quo dicitur moveri : N ad cimne terminum ad quem cuiuslibet motus paritatis sed generatio est mortis parta alas illius totius motu qui componitor ex me tati e re corruptione et ergo mouebitur ad terminu ad que seuerat ii liis, Ilic mouebitur ad se, Se ad non este unde ponitur una regula. lmpo is bile est et aliquid moueat it ad termin una ad quem totius inolui , quin moneatur ad terminos partium motus: sed una pals est generatior emo mouebit ut ad terminum ad quem generata otiis,& illud eii e L. &mouebitur ad terminum ad quem corruptioni . re illud est
non esse:ergo morus mouebitur ad elae, de non esse. Ex isto insert doctor, si motus qui ex natura eo tu habent seri in instanti non potiunt continuari ad intilem.
Ex quo anicat si ut concestim est, ui creario potes seri in .
tempore: de anna hilario, re creatio possunt eontinuam ad mul
eem. 5e tamen motus localis, de qui libet, habet seri in tepo, re .ideo mortis localis secundum Atiss. poterat esse perpetuus quod non est uerum secundum s dem: quia incipit esse, de desinet esse; de erit simul uerum dicere coelum non mou. tur, Mimmediate ante hoc mouebatur. Contra. doctor no iter uult declarare unum textum philosophi, qui habetur octauo phy si corti m. tinde in isto textu habetur,quod imp issibile est naturam producere aliquid, quod solum duret per instans. ergo ibilosopho uidetur, v Deus no D el -- pol set producere aliquid quod solum duret per insans Cuius M, A L
oppositu in dicimus, te etiam tenendum est.
Et pro declaratione est notat dum, quod in isto a timento Deu oto uolumus solum uidete, utrum aliqua res possit produci, diae. ν. ab qui solum duret per instans. Respondetur sie asst malitie: id sed, Deus potest producere aliquid puta unum angelum, qui solu in iraria indurabit pet initans cista proposito pro parte luit declarata, de pol isti . magis hie de elarat lint. Et primo declaremus philosophiam. videlicet quare arat, v Arri .dicebat, 2 natura non poterat
83쪽
produeere alἱquid, quod solum duret per instant. Respondetur 2 aliquas propositiones de mente philosophi. prima. Iste
est textui Arist. uidelicet, v natura non potest producere a liquid, quod solum duret per instam. Et ratio issius erat in philosopltia: quaa in illo in stanti in quo illud producitur , quod . tu dicis, solum durate per instans, corruptiua non sum approximata ad eoitum pendum illud. uel si sunt approximata. non possunt uincere agens conseruan .Et istud ostendo quia si corruptiua sunt debit eas proximata, uel quod possunt uincere vitii tem conseruantas, neque in illo instanti produceretur. Illud argument tim concludit in philosophia. di nati taliter loquendo. I'ols t tamen pro isto argumento dati euasio exrta textum .puta nuod illud pto ducete in instanti, est incorruptibile; ideo in illo insanti non habet corruptiua appi ximata. Dices, hoc nihil valet, quia tu ponis, quod solum diit et petinflans ergo non potess elle incorruptibile. ergo euasio nihil ualet. ideo tenendum est , quod natura non potest pro lueete
aliquid. quod solum duret per instant ,& hoe uult habere A tisto t. Dii O tamen secundum ueritatem, quod Deus potest hoe sicere, di quod ratio Arist. nihil ualet: quod otiendo quia neque uirtutes, neque conditiones rerum causa tatu, impeditu tdiuinam actionem : immo actio diuina ea si per omnes tales uirtutes, uel impediendo, uel non coucutiendo cum illis uirtutibus.
Ex quo ergo uolumus simiter tenere. V Deus potest producere aliquid quod solum duret per innant. sed contra hoc riguitur se. Ponere aliquid quod solum duret per instans .est ponere implicationes: ergo tanti est possibi. te. Implicatio ea: via est ponere aliquid quod simul est.& noest, seu est ponete aliquid quod habet pii inuis inflans esse:&ultimum instans non esse:boe est salium igitur. Falsitas consequentis patet, quia illud quod solum duraret per instant, s-mul habet primum esse, & ultim tim non esse. Respondetur ergo ut talis res,quae solum duraret per insans, haberet pri- mum esse .re ultimum esse, in eodem instanti. i. suum primum elle & suum ultimum non esse. Et quando dicitur . ergo idem smul erit,& non erat . consequentia nihil valet, quia illud qd habet ultimum est e,&c. It tune es alia propositio . illud quod solum duraret per
in pans non haberet primum esse, di promum non esse. Neque primum esse,& ultimum nran esse.
T. Me est alia dii scultat & finali .uidelice is esset aliquid, quod solum duraret per instans uerum Deus rinmediate post illud posset prosucere aliud ' Respondetur quod se. Arguitur quod non quia illud quod produceret immediae e poli iseud instans vel habebit primum instans esse, uel primum instans non esse: uel ultimum initans e se: uel ultimum iiii an, non e sse. sed nullum ess dicendum: istitur. Respondetur quod habebit primum esse, sed Don habebit in aliquo insant i primo neque in alas uo tempore primo : sed habebit it luci esse primum, in qnolibet instanti. Ze in qualibet parte tempori, Li is a sunt quae dicenda sunt de mente doctoris, quomodo a i quid potest et eari in tempore, anni hilari in tempore. Et illud bene habebit primum esse: sed non habebit in ali quo instanti primo, neque in aliqua parte tem Potis. No Milo dicit noster uult soluere unam quaestionem, uidelieet, utium illud quod solum durat per instans, habeat pinnunk--, tis snstans liue non es e. unde est hie notandum, quod proportio mes, hὸ, nabiliter dicimus de omnibus aliis, puta,quod sicut Deus post , -- .F. test sa cere unum angelum, tui solum duret per instant ita di - ia tisa' catur de omni te, quae non est successua: potest etiim Deus ita .g. sui. cete hominem, qui solum sit per initans in gratia. uel in pee- cato. Se Respondet do tot ad istam quellionem, quod illaret, inae solum duiat pet insans habet primum tale sui, A ultimum esse; ita ιγ primum est est ultimum eue. Ex quo sequitur, ν ies qua so um durat per instans, habet unum esse , qdes primum ta utrimum. Ex quo inieri docti. t noster. v propositio de incipit, dupli - γνο δε in citer exponitur:& in pei manentibus.& insucet strua .ripit si- Ex quo in seit doctor. quod proposito de desinit dupliciem νιψ ni ter exponitui. Et pro declaratione irim partiae quael iones. m. r. o si i Ptima. Rcs permanent et quod non esse habent per desinit. Reruιν dadui spondetur, quod primum non esse. Duo ergo talem tegulam . pro quipione isa;omnes res quae durant plus,quam per instas si uelint permanem es, sue sint successivae, habent ptimuin noessere .pet desinit: puta pei negativam depraesenti, di a Timatitiam, tanquam de praeterito a sed res quae solum duiant perilis an ,habtnt ultimum instans esse per desinii, puta assuma lauam de praesciati, di negativam de suturo.
.ux quo i nfert, m res quae solum durat per instant, in eodem instanti incipit eue,ti desinit ellit ted ex isto non sequitur Ῥι mulsi, S non sit. ius ratio eii quia illa de de sitit, uoti exponitur per negativam depraesema, sicut in altis rebus , quae non solum durant per instans Ex omnibus istis 1 equitur, quod duplex es esse, & duplex
est non esse . puta primum esse: primum non esse ultimum esse, di ultimum non esse . st quadi uplex est instans, quo ista inens tantur, scilicet piimum inflans esse rei; di primum in stans non esse rei & ultimum inlians elle rei, re ultimum instant non esse rei. Restat soluete argumentum principale, uult probare, UOmnis res quae cotis eruatur,creatur hi format ut ite per idem res creatur,ti cons et tiatur, seu idem est creati, di conseruari: ergo quicquid eleatur conseruat ut, solutio uideatur insectido atticulo huius quastionis. sex te,
DCcτο R in hae decimatertia quaestione uult tractare, operationea potentiarum, siue relationes, uel importentata quid abs olutum sicut intellectio. sciit uolitio, di se de aliis operationibus. Et intendit doctor istam conclusionem, mycrationes potentiatum, non important praecise relationem sed impotiant qualitates, di aliqua absoluta, & uico. Corollarium. Quod terminus ligniscatis operationem si 'cuius potentiae, supponit semper pro qualitate. Ideo ea opinio doctoris, quod omnes ta es tetmina, sunt in piae dicamen to qualitatis, ut uilis, intellecito . si iam conclusio in probat triplicitet. primo sie. Illud quod est ultima persectio alicuius potentia , non est praecise relatior sed operatio potentiae est semper petiectio ipsus potentiae: ergo sequitur, quod non est praecis c relatio. maior probatur: quia nulla telatio summe appetitur : sed operatio potentiae, summe appetitur . ergo nulla talis est praecise relatio. minorem probat doctor per Augustinum tertio de ii initate, capit illo quatto: quia dieit,quod omnes uolumus esse beati, id est desiderami η beatitudine vir di tamen notuin tu, citi Od beatitudo non est praecise relata or sed
est operatio intellemis, de uoluntatis Is ud etiam potest pro hara per Ara stotelem, primo, Se decimo Ethaeorum; qui dicit, quod selieitas, en ultimii, snis hominas ergo est summe deii delabilis. Item habet Aristoteles xii. Metaphyse, , v si Deus
non intelligat, non est bonum in ligne. Dicit et i tm. qutid si intelligentia est et relatio, di non es et idem quod est Deus: etiam Deus nDn es set bonum insigne, neque honorabile quod talium est. Item dicit Aristoteles quod actus es prior potentia substantia, A glossatur. irpi riecit ne quod i amen non enset,li esset praecise relatio. item di cit Augustinus, 2 uilio est tota merces naturae intellectuali .dicit etiam. 9, ut sectio , est summa merces, quod tamen nudo modo ess i ii ista I taec se impotiarent telationes. Ex tuis imisit ut, quod tales operationes potentiarum non important placi se telationem. Arguit dociot secundo. Relatio nunquam potes esse noua nisi propter nouitatem alicuius absoluti, uel iundamenti, uel termini: sed Dperationes istae pol unt esse uouae, sine nouita te alicuius absoluta,uel termini: ergo sequitur, quod no sunt praeca se relatrones quod declaratur sic. Et capio uitellectum, di capio albedinem. Notum est. quod Operatio intellectus .pata intellectio albedinis, potest et , e noua sine nouitate ipsius intelle ditis,& albedinis. Et ista ratio intelligitur, de telationibus intrinsecus aduenient abus: quia relationes extrinsecus aduenientes, possunt de uouo pio duci, sine nouitate extremorum . ut patet in omnibus, ubi solum requirit ut appi
. Vlterius est notandum u, ibi est de mente doctoris, ut propter hoc, τ aliquod obiecium intelligitur; propter hoc nihil
de nouo acquiritur in obiecto. Tertio argvit doctor. 5 sormatur se argumentum. Si ope rario ellet telatio, sequeretur,quod operaiio semper ponet tur, potata potcntia, di obiecto. patet quia relatio intimi e sadueniens. necessario consequitur sua extrema, in quacui que dii tantia ponuntur: ergo ii operatio esset relatior sequeretur, quod quandocunqtie potentia , di obiectum pone n-tur.poneretur semper operatio qui d est salsum .unde Oppos Itini illius ex prata ut in nobas. Non semper habemus istas ope
84쪽
quando uero perdere eat; propter quod uult doctor nostee
habere, quod tales operationes, non important praecise relationis, ut postea tractabitur.Ethoe pro isto articulo. DE secundo articulo principali. Doctor noster in isto articulo tira intendit tractare Primo utrum operatio, habeat
aliquam relationem necessario, sibi annexam ad obiectum. Exemplum, intellectio qua quis intelligit lapidem: utrum isa intelle ito sit solum una qualitat, te aliquid absolutum,
uel utrum importat aliquam relationem ad obiectum. Re spondet doctor, quod quaelibet operatio importat aliquam relationem necessario sibi annexam: te vocamus hie opera tionem, semper actum alicuius potentiae ut si ego dicam. ui deo albedinem Si dicas, qua uisione, quid est ista uisio estis a notitia uel res per quam ego cognosco albedinem.Tunc quaerit doctor, quid importat ista notitia : utrum sit praecisures absoluta, uel utrum importet telationem ad obiectum Z Respondet ut ut prius, quod quaelibet operatio impoliat aliquam relationem nece latio tibi annexam. Istam conclusionem, multis rationibus probat doctor.
Prima ratio se formatur. Operatio potentiae est ultima persectio illius potentiae, uel ergo ista importat praecise ali quid absolutum; uel cum absoluto a i auem respectum ad se biectum . non praecise aliquid absolutum ; quia sequeretur .
quod illud absolutum esset substantia. patet iter quia illud est ultima persectio: ergo es persectivi, quod poteri esse illipotentiae : ergo erit substantia, quia substantia eli semper perfectior quocunque aecidente ed istud uidetur esse falsum quod ultima perseetio potentiae, si substantiar ergo sequi eur, quod ista operatio, quae est ultima perfinio potentix, non erit tiraecise aliquid absolutum. uel erit substantia, sed non est iiibstantia i ergo non erit praecise aliquid absolu
a sita id. 'guitur sc dicit Aut ustinus , quὰd beatua est qui habet quiequid vult, re nihil mali vult: ergo aliquo habet;
quo Respondetur per habitionem . Turae que titur quid est ista habitios Notum est, quod est res poctu, habentis ad halatum. Et illud importat beatitudor ergo beatitudo praecise oon amportat quid absolutum: ti beatitudo est operatio r ergo sequitur , quod beatitudo sempetr importat telatio-cem artem si oneretum praedicatur de c noeto, saltem in illis, qu e sunt per se. ita abstractum de abstracto sed ilia est ueta, beatus est habens : ergo ista beati tuo o , est habitio. Et ultra ista est ueta, beatitu)o est habitior re habitio importat re pectum: ergo maledicitur, quod beatitudo est praecise quid
cibi lutum ab aeterea. Ad sotinam absolutam noua potest perie esse mutatio: ad optrationes animae, ut ad intelligere remmon potest esse mutat io, quod rem maior probatur quia se aria absoluta potest a uiti per se in subiecto. minorem pro bat per Aristotelem septimo physcorum qui dicit, neque in intellectiva parte ammae est alterat io. uia suae maxime ad aliquid dicitur: ergo isentim est, quod illae operationes non important praecise absolutum: quia tunc ad ipsas esset muta
Item mensuratum Non importat praecise absolutum: quia importat resperium mensurati. ad mensurans e sed quaelibet operatio potentiae est mensura,patet equia operationes potentiae mensurantur, secundum mensulam obiecti: quia dicuntur pei sectae,uel minus persectae, secundum quantitatem obie ti. ideli uirtute obiecti. Et ibi loquimur, de suantitate persectionis. ergo habent suam mensuram in perfectione ab obiecto ergo erunt mensuratae ab obiecto: de per consequens
important relationem ad mensurans.
Citea secundum 5ec. In isto articulo diceret aliquis ego concedo tibi quodque libet operatio potentia importat tespectum ad obiectum: sed ego dubito, an importet respectum realem uel rationis. Re . spondet doctor ponendo unam distinctionem, scilicet quod Diso, a duplex est operatio, seu duplex es notitia,scilicet intuit tua, Hi a. de abstractiva. unde notitia intuit tua semper es praesentis, ut praesens, idest impossibile es per quamcunque potentiam,
esse notitiam intuitium, nisi de praesenti: contra nominales a unc dico, quod ista notitia intuitiua , necessario habet telationem actualem realem, sibi annexam quia extrema semper sunt realia: puta ipsa qualitas, quae uocatur notitia, ecco Aia in ipsunt obiectum quod semper est praesens . Et istam impoti,isti tant omnes sensus exteriores. Exemplum. Petrus videt albeia
ni cra. dinem, quas xi ioneulla uisio quid est Respondetur quod
ea notitia perquam eognoseo albedinem: intuit;ua. uel ab .
fractina Respondetur quod intuit tua: utrum importat qualitatem praecise . uel quid Respondetur quod supponi et pro
qualitate, connotando ipsum habete relationem realem ad obiectum. quae uocatur attingenta a. Et ponit doctor aliam propolitionem . Quicquid potentia inferior cognoscit,c snoscit potentia superior. Et eodem modo cognoscit . quo caenoscit insistior . cognoscit potentia superior, sicut est intellectu . de sensu, interior: ergo ii potentia sensitiva cognos eat aliquid intuiti uer ita de intellectiva. 5e hoe eoneedit doctor . Et dicit ibi doctor, quod ista notitia intuitiua intellectus , uocatur notitia iacialis . elare ostendens obiectum m notitia
istam habent beati de Deo ideo dicitur communiter, quod in Uri beati uident Deum iacie ad faciem, idest beati intuitiue eo ιι is r. gnos eunt Deum quia ista notitia intuitiua, uocatur notitia iacialis. Doctor uult probare, qui d nulla sit notitia intuiti ua. Et arguitur se. Intellectio per quam intellectus eo gnostit ali μ' quid. abstrahit ab hi se nunci ergo sequitur quod non repre sentat rem ut praesens esse se per consequent nulla erit notitia se intuiti ua:quia notitia intuitiua eli praesentis, ut praesens est. Pro isto argumento est notandum, quod notitia abat activa. . repraesentat illud, quod repraesentat intuit tua: sed non causa- tur ab illo a quo causatur intuit tua si intuitiua semper eausatur ab obiecto , di potentiae sed abstractiva ea utitur a speciei itelligibili rei, te intellectu. Corollatium. licet intuitiua, re abstractitia representantidem obiectum; tamen intuitiua persectiori, clarioti, & di stinctiori mo representat. ι abstractiva. Exemplum, nunc ut deo Petrum postea in absentia Petri . ego cognosco Petrum runa est notitia intuit tua, & alia abstractiva notitia enim perquam cognoseo Petrum praesentem est intuit tua: sed per qua cognoseo absentem, est abstractiva. Tune ponunt ut egresiae
propositione, de mente doctoris. Multum diiserunt notitia o intuit tua, & abstractiva. Nam notitia intuitiua est talis ita, . . tutae , quod ipsa eum potentia, habet causare indicium de M. existentia rei. Exemplum, ut notitia intuitiua Petri reprae' n Alia. sentat Petrum: ipsa eum intellectu , causat indicium, per quod ego iudicio , Petrux est. Et ideo notitia intuitiua diei . t ut esse praesentis, ut praesens. propter duo. Primo . quia ipsa nunquam potest haberi, nisi de obiecto praesente . secundo, quia ipsa cum potentia, puta eum intellectu, causat iudi estis,
cium de existentiate i. Ideo voeatur praesentis ut praesens ...
est . sed notitia abstractiva non habet causare iudicium de e. xistentia rei. Et ideo dicitur abstrahere ab hie. &nunc. Notandum est hie, quod duae notitiae abstractiuae , de ex tremis propolitionum per se notarum. habent causare in-
dicium de ita esse, Eo nunquam alio modo, si ea propositio
Ex quo sequitur, qu Ad nunquam notitiae abstractivae ha-
bent causare indicium, neque notitiam adlia sua, nis in propositone per se nota. Secundo arguitur se . si notitia intuit tua . N abstracti ua, haberetur de eodem, sequeretur quod nullo modo dis inguerentur: sed hoc est falsum: ideo non habentur de eodem . Respondet docior ponendo propositiones Angeli
cas . . ' APiima. uerum est quod notitia intuitiua, & abstractiva habentur de eodem obiecto.
secunda propositio. Issa consequent a nihil valet, istae no- . titiae habent ut de eodem obiecto:ergo non distinguitur' nihil ualet. patet se. opinio, silex, ieientia, pollunt haberi de eadem propositione: & tamen notum est, quod distinguit
Alia propositio. Bene sequitur, istae notitiae di stinguntur ergo habentur de alio, de alio obiecto. d. hoe ea uetum solum: de notitiis complexis. Quaerit doctor de notitia, quam habitudinem habet ad D. saxi obiectum . Respondet doctor per propositiones Setaphi - μὸ rivi iis
Pi ima pio stio. Qv xlibet notitia intuitiua habet duas .auis. habitudineη ad obiectum, scilicet producti ad producens: at tingentis , ad attinctum: quod de sator notum est. quod ista notitia est aliquid, de quod ab aliquo producitum, de non nis ab albedine, ut ab obiecto : ergo producitur ab obiecto. Et ultra producitur ab obiector ergo erit ibi respectui producti ad producens. Dico ultra, ui per istum respectum, producti ad producens, ista qualitas non uocabitur notitia. ptu D. Per.Tat.Quaest Quodlibeta G scr
85쪽
fe:quia fgnis eat istam qualitatem, quae uocatur notitia, habere te specii im producti ad producent, respectum ad albed, item & tamen non representabit albedinem.patet se si Deus separaret istam qualitatem, quae iacteat ut notitia ab intellectu non plus esset notitiae, tamen eis et semper producta ab albedine ergo haberet te spectum ad albedinem: N tantiu non en. set noti tia. Restat erro aliud quae tete, quid facit istam qtiali tatem elle notitia mi Reipondet, ponendo aliam proposito nem sit ad est una alia habitudo, seu unus aliut rei petius, qui uocatur respectus attingentiae: de ille eli qui fac t qualitatem
Ulterius est notandum, quod ista attingentia ea respectus -- . extransccus quia no ponitur necessario politis extretam: quia . A si Deus tepararet illam qualitatem , quae uocat ut notitia ab iis his ista intellectu meo,adhuc erunt extrema. puta icta qualita , &Υ, M ista albedo, di tamen non erit ista attingentia : quia tune illa sis fisi i qualitas, non representabit albedinem . Dices, ii iit respectus
- . . extrinsecus,poneretur. ergo mediante aliqua approximatio. ne. Ideo quaeritur,quomodo ii et ista approximatio Respon
detur ponendo unam propositionem,quod si per intellectu, puta quando intellectus utitur qualitate illa. Et dico ultra, i utitur tali qualitate, quando per eum tendit di cognoscit ob letium, di hoe est quod omnes communiter dicetent, p illa quae 1um in intellectu, sunt instrumenta intellectus. D. talisti. Doctor nunc intendit tractare de notitia abstractiva, Men. A., isti L. dendia quomodo se habeat ad obiectum repres.ntatum perabs asta- eam .is iacta. l'io cuius declaratione, ponit doctor aliquas egregias propositiones. Prima. Notitia abstractiva, non habet habitudinem causati ad causatum te spetiti obiecti. Et pono aliam regulam . Quando eausatur notitia intuitiua ab obiector credo quod, communiter causantur duae norat in de obiecto, una quae est . intuitiua; quae causatur immediate ab obiecto, di potentia: N alia abs ractiva,quae causatur immediate a specie intelligibili, & potentia . Et dico ultra quod non est inconuenien , quod idem smul eognoscatur duabus notitiis, puta intuita tia, di abstactiva. Alia propolitio . Obiectum semper accipit esse secundum quid, t notitiam suam .sed conita,notitia accipit ei te ab obiecto: ergo male dicis,quod obiectum accipit ei se a notitia. Rei pondet ut, quod notitia accipit ei te limpliciter ab obiecio saltem mediate,uel immediate, quia causatur ab obie imme
Alia propositio. Obiectum semper aeeipit esse secundum
quid a notitia. quod ostendo: quia per notitiam accipit esse cognatum e ergo per notitiam accipit esse, seeundum quid , uta elle cognitum. Vnde notum est, quod obiectum non saet esse cognitum nisi per notitiam: quia si sepataretur notitia, non plus obiectum cognosceretur: ergo Iec haberet esse
Corollatium . ipsus notitiae abstractivae ad obiectum , eatinus respectus causae ad causatum secundum quid. Et dico ultra , quod iste respectus est resperius rationi x non dico rationis, eo quod sit lectanda intentio : quia alterum extremum, puta obiectum, non habet esse reale, ut tale, puta ut Retiriana. cognitum. Dico ultra, quod isse respectus notitiae abilia it titiae ad a. uae ad obiectum uocatur relatio: uocatur immutatior uocas iam quo tur telatio similitudinis quia seniper notitia, ea uerat milia ludo, Stepresentatio obiecti.
Ex quo sequitur, quod licet notitia dependeat a potentia , & recipiatur in potentia: nunquam tamen habet istam
relationem immutationis ad potetitiam ; quia nunquam
est senilitudo potentiae : sed est semper similitudo obiecti. Sequitur ergo , quod attingentia quae est notitiae abstractivae ad obiectum, est semper telatio rationis: sed illa quae est notitiae intuitiuae ad obiectum , est semper relatio realis. sequitur ultra, quod de mente doctoris est , quod omnis terminus qui importat aliquid, qυod recipitur in intellectu . semper duo signis eat ; scilicet qualitatem, di aliquem respectum ad obi Quiri: aliquando respectum actualem ad
Obiectum : aliquando respectum aptitudinalem, uel poten
ti alem, sicut habitus , uel species intelligibiles aptitudi
xiit doctore utrum ipsus notitiae ad obiectum possiese aliquit respectus rationis, quin sit secunda intentio, quae solum nar per intelletium. Rospondet doctor, quod sic.Cuius ratio esse quia intelletius potest cognoscera notitiam qu
est in ipso, te comparare eum ad eb Munb, tu us est imper isam comparationem, potest eausari unui respectus rationis . qui cu secunda intentio: sed dico, quod per illam notitiam nou habet elli notitia simpliciter. Sed dicet quem o- - do intellectus comparat notitiam ad obiectum e Respondetur, quod comparat iudicando, quod non ea habendo quod
te pie ientat obiectum . Dicit ulterius doctor, qudd notitia per quam intellectus cognoscit notitiam, uocatur actus reflexus, seu notitia reflexa. Et pono talem propositionem. Omni,
notitia perquam intellectus cognoscit se, uel aliquid quod πι-
est i pso, uocatur notitia reflexa. D .
Cotollamum, intellectum resecti supra seipsum nihil aliud est, suam cognoscete se, uel cognoscere aliquid , quod est in ipso . Et ilia sunt quem uult habere doctor de notitia alia
stati tua. D E tertio articulo.Intendit doctor soluere unam quisti , nimbi gosam, apud doctores. & maxime inter scotia ante , quae est illa. utrum beatitudo principaliter importet relatio Di nem, uel importet qualitatem r & ex illo soluetur quaestio,v
irum operatio potentiae importet principaliter relationem
uel qualitatem aliquam. Vnde dotior noster facit totam disti e
cultatem, Ut tu tra telatio principalitet importet illam attin- sentiana, uel ut tum importet qualitatem . Et supponamus semper, quod dictum est, uidelicet quod omne, notitia, di omnes termini importantes notitiam, sunt termini contro latiui, supponentes pro qualitatibu , connotando una mattingentiam ipsius ad obiectum. Tnne est dissiculta , quod illorum principaliter importat. Vnde pro maiori declaratio ne, est legula de mente doctoris, quod isti termini qui sunt G, Has etiam abstractitii; scut cognitio, notitia, intellectio, sunt e si A. 4.
tiam con notat avi. Respondetur per propositiones demen- dari te doctoras. 1 --
Ptima: petiereo ultima alicuius potentiae es semper qua- litas, seu aliquid absolutum : sed si e est, quod perfectio potentiae est semper operatio: ergo sua operatio est qualitas seu aliquid absolutum. Et si arguatur, persectio potentiae est illud , per quod attingit obieeium: sed non attingit obie
ctum, nisi per i elationem: ergo relatio erit eius periectio, renon absolutum.
Alia piopositio demente doctorit. Dato υῆd is a quali
tas ellei in potentia, s ne ista attingentia, adhuc eitit persectio potentiae. di istud haberetur in textu. Dacou, ultima per
Et si dicas ista est ue ueta, potentia perscitur per notitiam .
inquantum per eam potentia attingit Obiectum: dieit dotior quod ly inquantum, potest reduplicare, uel illam ait ingeniariam , uel iundamentum attangentiae. Si attingentiam . falsa est. li te duplicet sundamentum, uera est . unde fundamentum attingentiae, est illa qualitas quae uocatur notitia .rx quo soquitur,quod de ratione beatitudinis non est ista attingentia ad c biccium: uod probo. aliquis habet liminiam beatuti. i. nem: & tamen i psus non es ista attingentia ad obiectum patet de eo , qui summam beatitudinem habet, di tameti non est ilia attingentia, puta tua relatio ad obiectum: quia Dei ad obiectum Matiscum , nulla acquiritur relatio: dato ergo
quod is a qualitas separaretur ab ait ingentia sicut prius p test separati a post et toti, quod non minus essent beati, non minus ellent pei secti. Ex quo in leti dotior, quod ii potentia habet et istam atti
petitiam, seu relationem, de non haberet qualitatem, non esset beata. unde ills relationes, necessatio sunt ponendae demente doctoris nostri. immo credo secundum ueritatem,
quod sunt ponendae. Dico tamen de mente doctoris , quod in nulla istarum constat persectio nostr potentis. Ex isto habem ut multa de mente doctoris: primo tenendum est, quod omnes termini qui important relationem duo important: important enim qualitatem, S attingentiana,Maliquando talis terminus capitur pro qualitate tantum ; aliquando pio attingentia tantum; aliquando pro aggregato . adeo quando isti termini inducuntur in aliqua propositio
ne . uideamus, quod utamur ista distinctione: quia issa di- τὸ se sinctione habita, soluentur omnes nostrae dissicultates: urc- Diemia . 'quid tamen sit de mente doctoris . teneamus, quod perfectio ιν id ab A potentis est quid absolutum: S ibi aspiciatur textus quia ibi itiis 1
est resolutio doctoris. dum Seo. ne doctor facit aliqua argumenta, per qui uult proba - Gg- .re,cr beatitudo non importet aliquid absolutum Et arguitur emina sis m
ile . S. beatitudo importaret aliquid absolutum, sequeretur risu--ci.
86쪽
quod Deus posset sacere illud absolutum, sue attingent; amheatitudo importaret attingentiam ad obiectum, ut dicis. sequetemur quod asta attingentia es et periectior,quam qualitas
quam importati consequentia pio batur .quia posterius geste ratione , 1 emper est pei sectius ; sed illa ait ingentia esset D nemor qualitati:ergo esset pet sectior illa qua itare: quod est
S.Iuis pri- salsum. Respondet doctor ad istud argumentum, quod illa
-- aura. proposito Aristo.debet intestigi,qua optius generatione,
a tra Ie . N polletius generatione, sunt eiusdem geuetis e sed lie est, Pa. Arguis qualitas isa, di attingentia ista, non stitit eiusdem genetis. - id M. Ideo non oportet quod polletius generatione si perfectius. Lisscim Taeit argumentum probando, quod illa beatitudo non am- dum m . portat aliquam qualitatem. Et tormat ut sie argumentum. Υψιν I. Ad qualitates spirituales,seu animae, non est per se motus, ut Merarione ἔ dieit Aristoteles septa mo Physeorum: sed ad omnem opera persinius tionem, est alteratior ergo sequitur quod non importat qua
os es--- litatem. Et sc operationes animae importabunt praecise rela- m. tionem, S non qualitatem. Dat doctor duas solutionet. Pri- a. argu ad ma est propolitio acta, quae uidetur esse Aristotelis, elliplius idem. commentatoris mec Aristoteles dicit, nisi recitando opini
Saluiu rer- nes Philosophorum:pro alia solutione quae eli uera, pomi dotium dorι- ctor plute propositiones. cito. Prima. Omne illud quod recipit, uel perdit aliquam quali Duplex acie tatem,quaecunque suerit illa qualitas, siue spiritualis, liue cor
Ex quo sequitur, quod ille qui recipit beatitudinem quae
est qualitas alteratur:& etiam ille,qui perdit, alteratur. ideo duplex ea alteratio,scilicet acquisititia, di deperditiva. Alia propositio. Aliquid dicitur alterati dupliciter. Vno
modo quia primo ab alterante recipit qualitatem. Alio modo secundatio quia abest erante recipit qualitatem. sed non primo, sed mediante aliqua qualitate prius ploductiab alio alteranie.Lt pro declaiatione notandum esὶ quod doctor nos et per alterans intelligit obiectum, sicut es et albedo. Tunq. declaro,alido producit qualitates multas. Primo notitiam sensit tuam.Secundo mediante senstiua, producit intellecti-uam adeo primo non producit intellecti uam. N hoc ist quod
. . uolebat habere Aristoteles,quod ad istas qualitate, spirituales, non es per se motus,seu non est alteratio: supple primo , S alterans puta obiectum illas primo non producit ted qua
Ex quo sequitur,quod Ariso teles no vult negare quin Missas qualitates spirituales si alteratio, & motus: sed solum ult dicere, quod ad istas qualitates spirituale, non est pri
mo motus: sed solum secundatio. quia non producuntur in obiecto , quod uocatur alterans, nisi mediante notitia i rustiva. ideo secundat io Ze hoc eri quod hie debemus cape te,demente doctoris. ea hii Iaa Lx omnibus is is, inseri doctor , quod nunquam fuit men
.., spiritua Aristotclis, quod ad qualitate, spiritualei tion fit motu idest
L, .se matus alteratio. Notum eu.quod istae qualitates intenduntur, Et rem, re A mittuntur: de hoe non potest esse, nisi mediante motu , pina, o sta,ridia alteratione. Notum eii, quod omnes beatitudines essentia. Sem -- les, sunt eiusdem speciei puta quia de eodem obiecto :& otiines sunt notitiae intuit suae, Fe tamen una est intentior, quam
alia: mirabile Ulet, quod ille qui iacit plura bona, non esset
nimis beatus, quam a. ius certe immo ei fide dico quod eit magis beatus quia intem oti modo uidet Deum, re diligit eum nam unus periectiora modo uidet Deum,quam alius
Ex quo sequitur salsitas illo tum qui dicebant, quod omnes erunt aequaliter beati, alitudine essentiali: istud salsum est, licet bene uetum sit, quod omnes uideant Deum, di omne, facientur: sed non aequali faciatione, neque qualiter peeiecta. Dicit adhuc doctor unum, uidelicet quod uolitio, cum
sequit ut notitiam intuitiuam, uocatur intuiti ua: te est alteri ut rationis & speciei, a uolitione quae sequitur notitiam
die .inis, Ex quo briga aliquorum scolirantium de beata ι ιι Ah, titudinc non . Primo, utrum distinguatur specie. Respon-ι, A detur quod sc: scut notitia , licet habeat ut de eodem ob
1 .a, iis . h. lecto: tamen distinguitur, sicut notitia intuitiua, de abstra-is. Mia..ctiva Nune soluit doct unum argumentum quod uult probare, quod ipsius notitiae ad rein cognitam, non sit aliqua relatio . Et formatur se argumentum, rei coenatae ad notitiam, nulla a telatio: quias cibilis, nulla est relatio ad scietitiam: ergo etiam ipsus scientiae, seu notitiae,ad rem cognitam.nulla et iere latio. Respondet doctos, ponendo primo talem propositio
ad obiectum: quia potest omne prius,esse siae posteriori: sed
absolutum estpri ut relatione ad obiectum, L se esset beat ut non attingendo obiectum. Ad istud respondet doctor dicens. t . quod alibi fuit illud argum intum solutum uidelicet, ante Dione pracedenti, uta fuit dictum, quod s illud absoluti in is
esset sine attingentia ad obiectum. non manus potentia per ficeretur per illud absolutum. 5equietaretur per illud: quia i nulla relatio, i perlectio substantiae. Secundo argumen. limes. Mens Aristotelis fuit, uod relatio quae est notitia, ad recognitam,eii de tertio modo relativorum e puta mensurati ad mensuram unde commentator.& antiqui translatores Aristotelis,multum diuersiseati sunt in textu Aristotelis, ubi vult habere,quod relatio tertii modi, non est mutua. Ideo ista relatiua tertii modi, non dicuntur ad conuertentiam: sed bene telativa primi,& secunda modi: isti modi relativorum, '- .pe suerunt declarati.Vnde primus modus est,qui sundatur tu pra unum di multa scut duplum, triplum: secundus iundat ut supra potentiam activam, di passivam: ut paternitas .& filiatio. Et etiam ista sunt mutua: tertii modi sunt,qui sandant ut supra mensuram di mensulatum. Et uoco ibi me luram, illud' i.
a quo aliquid causatur: seut est notitia, respe bi obiecit: n tum est quod notitia causatur ab obie . ti obiectum est me sura; di notitia est mensuratum. Dico tunc quod mensurati ad mensuram est relatio sed non e contra. Et si arguatur. Ipsus obiecti ad notitiam est respectus producentis ad produ. tum: Igitur .pto solutione est notandum, quod quando Ati χstoteles, e doctor dicebant, quod ipsus notitiae ad obiectum est respectus, non econtra et loquuntur de respectu qui facit qualitatem esse notitiam,& non detespectu quo illa qualitas
Ponit doctor suam resolutio .em, quae sat in tali propos - RU ,.
tione. Minuando in extremo relationis inuenitur ratio sun- s.....dandi, se terminandi relationem. Ali uando etiam solum inuenitur ratio terminandi, de non iandandi. aliquado nullum illorum inuenitur. Exemplum .patris ad filium, est relatio sitit,ad patrem quares quia utrobique inuenitur ratio fundati .di. ti terminandi se.in propolito puta in istis notitiis. inuenit ut ratio fundandi in uno extremor & in alio extremo ratio . terminandr non e contra Exemplum .notitia habet rationcmi undandi relationem ad scibiter Ideo scibilis ad scientiam nψ est relatio.obiecti ad notitiam,non est relatio. Da tertio principali ponit doctor talem propostionem. Relatio tilplicitet se habet ad obiectum, seu ad suum iunda. Tis, si mentum, scilicet contingenter nec ellatio, N per identitate. contingenter, quando iundamentum potest esse sine illa telatione, ut similitudo albedinas ad aliam albedinem, mere con tuis tingenter te habet: quia talis albedo, potest esse liue tali simi. ii tudine, posito quod alia albedo corrumpatiat. Alio modo
necessario, ut quaelibet relatio creaturae ad Deum necessario conuenit creaturae: ratio est, quia impostibila est creatu tam esse, ii ne dependentia ad Deum:ergo talis dependentia necessario conuenit creaturae. Alio modo per ueram identitatem, ut telatio essentiae diuinae ad personam : nonne in essentia ditiina sutidatur paternitas, quae est eadem eum essentia diamia etiam patris ad statim in diuinis, est relatio, &est eadem rea liter cum patre.Tunc quae tit doctor quaestionem, utrum relatio cum obiecto, possit iacete aliquid per se unum, postquam aliquando conuenit necessario, aliquando contingenter. R spondet doctor, ponendo propositiones. Prima relatio nun-rtiam potest includi essentialiter in abi luto: nee potest esse . . e per se in conceptu uel diffinitione absoluti. Ex quo insertur, quod nunquam ex absoluto, te relatione, potest hera per se unum, qualitercunque se habeat telatio ad
Ex quo infert doctor ex Aristotele, secundo de anima a. p. tua nunquam ex duobus, potest sera unum per se, nisi unum se sis ρὸν shabeat ut actus; N aliud ut potentia, sicut ex materia,& fot- - .ma si unum per se. quia materia se habet ut potentia,&sor ma se habet, ut actus. nee est quaerenda causa, qua te ex illissat unum per se, nisi 'uia hoc est hoe: di hoc est boe. Nota
quod per actum,intelligimus determinas per se aliud. Et per potentiam, intelligimus determinabile: di se dicimui, quod ex genere, & differentia, si per se unum Metaphysicaliter , uel gicaliter loquendo:quia genus est sempet determinabile. re distentia determinans: unde ponit doctor proposito nem . nunquam aliquod per se includit relationem, nisi per sv relativum. lodo nullum absolutum est pet Arelativum: et- .go nullum includit per se telationem. Ex quo infert, quo nuquam ex absoluto, de relatione, sit unum per se. Et si dicat:ista est per se, hie pater, est pater: de hoc no vis, quia ex relationa
87쪽
te relativo, si unum per se. igitur.Resp5det doctor, ponendo
x di s et multas regul aue. Plinia ratione contingentis, nihil dieitur, nisi si quid' eontingentem dc uoco rationem contangentem aggregat si in seriam exra quo si poneretur copula. esset propositio cotingens. Alia reguai .n Dd. la. De tatione in se salsa, nihi4 potest diei ueterre uocoratios .imp. nem in se salsam. aggregatum in quo 1; addatur copula faeieria is. propositionem salsam. ut posto casu, quod nullus sit homo rtune hoe, homo albus, facit lationem in se salsam quia si po natur copula, erit propositio falsa. ut dicendo homo, est albus.Tertia regula . De ratione impossibili, nihil dicitur, de
uoco rationem impolin bilem, age tegatum eui si addatur copula faciet propositionem impossibilem, ut homo asinus. Nunc do tot uult soluere unam quaesionem, quae fit inter doctores ut tum operatio , postquam non est relatio, ut tum
sit qualitat , uel quantitas aues ad ouod genus praedicam ti I pertinet. Respondet doctor ponendo talem propositionem. Πα. - Tales operationes non sunt iubstantae,nee sunt quantitatis,DIis PM Ioti sunt telationes, ut tu dicit: ergo sequitur quod si sint alir quid erunt qualitates, uel actiones, uel passiones. Ideo restat probare,quod non sint actiones. Et sotmatur argumentum. operatio est ultima persectio potentiae: sed nulla actio, potest esse ultima persectio potentiae et ergo sequitur, quod non est
Et pro deela ratione est notandum, quὁd demetite docto ian .ῖ ri nostri est,quod actio, de passio, sunt duo respectu, extrinse V d. n. cus aduenientes: ita actio respectus age ntis .ad pan
sum:&passio est respectus passi ad agens.
Ex quo sequitur aliud quod actio, ge passo non sunt qua litates,contra aliquos Anglicos' sunt ergo rei petium ergo soquitur quod nullum illo tum est ultima perseelio potentie. Meutido probat doctor, quod actio est transmutatio alterius, inquantum alterum: sed operatio non est liniusnodirigitur.
Pro deela ratione isti ut, est notandum, quod nihil dicitur
agere, nisi aliquid aliud ab agente transmutetur ut ignis non dicitur unquam agere, nisi iras mutetur aliquid aliud, in quo ensat aliquid, puta caliditatem: sed per operationem potentiae . nihil aliud transmutatur a potentiar quia per Operationem, nihil in alio acquiritur. Exemplum per hoc, quod ego inrestigo lapidem notum est, quod nihil in lapide acquiritur sed per hoc quod ignis agit in aquam , aliquid acquiritur in . aqua di in hoc est differentia inter actionem Ee operationemrdi est notandum, quod ista sumuntur ex quibusdam distinitionibus Aristotelis Dicebat enim Aristoteles, quod potentia activa est principium transmutandi alterum, inquantum alterum & potentia passiva, est principium transmutandi ab
Ex isto sequitur, quod actio habet semper unum terminuqui aequirit esse sed operatio hoe non habet. Breuiter est hienotandum quod ad hoe quod aliqua qualitas sit notitia. duleonditiones requirutitur. Prima quod tecipiatur in potentiartim talis potentia peream tendat in obiectum.
Tettio sc. Asens nunquam dicitur ese persectitit per illud
quo formaliter est agens ergo actio non in operatio .cons quentia probatur. quia quaelibet potetia perlicitur persuam Operationem. Vnde operati O,est semper persectio illius, ius est vetatio:ergo sequitur ιγ operatio non es actio.
Pro declaratione is ius est notandum quod agens dieitur,eo, Hu agens formaliter per actionem: icta actio est respectus agenti ι- ial. ριν ad passum: sed respectus nunquam est persectio ultima alieu .A.. in . ius,ut dictum est. Unde es notandum, quod secundum docto DF. .ritia res est disserentia est inter ista, puta inter productionem , in insis nodis ductionem, di eductionem. unde productio est per quam ali-Πιeriam . in quid simpliciter accipit esse.
ἁ-iori .ei Ex quo sequitur,quod ad bo equod aliquid sit productum adu Q. . proprie, oportet quod si substantia per se subsissent, se ut diei mu in diuinis quod filius producatur a patre. N productio est respectus intrinsecus adueniens. Ideo non est actio. sed in . ductio, est unus respectus agentis, ad passum quod nihil aliud est, quam actio qua agens indueit, adest produeit aliquid in passum . sed eductio, est respectus formae ad subiectum quod Doeatur inductum, sormatio, uel inhaerentia, di illud potest practi eari potest de igne, de aqua ealiditate flee. Tripsi I. Existis inseri doctor,quod operatione , sunt qualitat et de
So. genere qualitatis. 8e ponitur talis propositio demente doctoris omnis terminus sis ni scans aliquid, quod recipitur in potentia, uel in organo est in praedicamento qualitatis: quia omnia illa important uetas qualitates. Et si dicas, in qua specie
qualitam erunt parum curandum est in qua specie. Nam di,
eit doctor noster, quod illa Aristoteles uotii speel et qualItatis, quae sunt modi qualitatis. qui solum dicunt aliam, te aliam habitudinem ad subiectum. Dieit ultra doctor, quod notum est, quod ista non sunt in secunda specie qualitatist
quia non sunt naturalis potentia, uel impotentia: quia non insunt nobis a natura. Item noti sunt in tertia specie qualitati it quia in illa sunt passiones, di pastibiles qualitates, nis ea- petemus qualitatem large scilicet pro qualitate spirituali, sue sensibili: tamen quicquid sit de hoe parum curandum es, in qua specie qualitatis sint. Consequentet doctor nititur probare, quod operatio non si qualitas, sicut intellectio, di adducit auctoritater Aristoteli, di primo sermatur se ratio. Dicit Aristoteles nono Meta- physicae, quod ope tatio nihil est praeter actionem:videtur erisgo dicere, quod operatio nahil est, ni si ipsam et actio,sue intellectio .
Pro declaratione ponit doctor talem propos tionem. Operatio aliquando dicitur acito, propter duas conditiones,quas habet smiles, ni actione. Prima conditio est: quia sicut actio noti habet esse, ms in seri ; ita operatio non habet egenis iti seri .
Pro declaratione term inorum, est notandum dicit doctor, 'ia quod aliquid habere elle tantum in seri . nihil aliud est, quis V. iaiolum habere esse quando dependeat a sua causa. Exemplum i ,- inteli go lapidem .ista intellecito habet esse in seri: quia non plus durat, nee habet esse, te e. Corollarium. isset operationea non di euntur habere esse laseri,eo quod habeant partem post partem, scut necessua: sed quia eontinue dependent a sua causa. Ex quo sequitur eo tollatium , quod magna est digeravitia inter operatronem, di habitum. Nam operatio solum habetess. in heri: sed habitui non solum habet essem seti. Cuius ratio e st; q uia habitus uere potest habete ege,dato θ non dependeat a sua causa.
Ex quo sequitur,quod aliquid potes habere esse in seii dupliciter. Vno modor quia stieeeuiue habet partem post par- ν stem; scut mortis Et se non capitur hie. Alio modo: quia com es My tinue dependet a sua eausa. Et capitur hie seeunda conditio . desil
ruam operatio habet cum actione quia operario uidetur trare in Obiettum , seut stilo transit in terminum . digerenter tamen quia obiectum non accipit esse per operationem e terminus autem uerὰ aceipit ese per actionem. Et propter ista conditiones, operationes signis cantur per unum activum grammata caliter, non et importent actionem: sed propter eis ditiones dictas quas habent cum actione.
Contra salsum est,quod omne uerbum activum signis ea ret actionem; sed sussicit quod signifiearet aliquid, quod habet conditionem actionis . Nolo illi operationet habent duas conditiones acta onis. Ex isto potest intelligi una diuiso actionis, in qua dicitur,quod duplex est actio, scilicet: imma. nens r& transens. Vnde actio immanens, est ipsa operatio riquae voeatur actio propter eonditiones dictat. sed actio tran-
siens ,est habitudo, uel tespectus agentis ad passian : ti ea in
Ex quo sequit ut, quod illa diuiso . est diuiso aequiti oei in
sua aequivoeata: quia actio, non dicitur de omatione, & actione, nas aequiu ee. & unum est qualita . te aliud respectus. Nam operatio est qualitat, ut dictum est. & actio est respectus de praedi ea mento actionis. re quaelibet illarum est habitudo: seu respectus agentis ad passum: sed est differentia:quia actio immanem. habet terminum in agente. Exemplum, ut quando intellectus, produeit intellectionemr illa intellectio. quae est terminus actionis , recipitur in agenter puta in intellectu. Corollarium. idem respectu eiusdem est agens, di patiens: ut intellectus agit producendo intellectionem.& patitur in recipiendo eam.Sed dicitur actio transens,quia terminus actionis itansit in alio, ab agente. ut quando ignis produeit ealiditatem in aqua,termitius actionis est ealiclitas: & recipitur in
ipsa aqua.hi dicit doctor, quod ista expositio est subtili, , remagis de mente Aristotelis de per ipsam magis seruatur natu
Est tamen notandum, quod seruentur illa quae heri sue sit dicta: pura de productjone, inducta one, di eductione. Et hoc pro ista auctoritare in de anima . Intelligere est quoddam pati;eigo intelligere importat passionem, di non qualitatemrigitur maledicit Ece.
Pro declaratione istius auctoritatis, ponit doctor aliquas
88쪽
tima imit esse alba, non est nisi habere albedine. ita ii tel. Ite et e non cli vis hure intellectione. rudi intelli e te, uel uelle est habete visonem, uel habere uolitionem. Et propter illud dicebat Aristotelex, quod intelligere non erat, nisi quoddam pati .idest intellectus non intelligit: mu quia recipit m-
rarissi ree '' Colottarium. intellectus non dieitur intelligere, perhoe
perem- quod est produci intellectionem . quia tunc etiam obiectunt M M. intelligeret: iuia obiecium producit intellectionem.Sed dicitur intellectus intelligere, quia recipit intellectionem. Et est ibi dissicultas. utrum sicut inte lectus potesto intellectionem in se, utrum possit producere in intellectu alterivis D eo quod iic: u d habet doctor in i jalistinc. ix. de locutione angeloi iam . Istud uocatur loqui mentaliter: licuta est loquutur tibi inuicem. Ecloquemur postquam erimus in corpore olorioso. Exemplum, ut ange us habent aliquis pe iem intelligibilem de aliqua te, quam alius angelus non ha- ' bet, Angelos habens istam speciem intelligibilem, potest media cite ista specie intelligibili causare notitiam de re, in intellectu alterius angeli.& tune isse angelus loquetur, Se non intellio ei: quia producet intellectionem: N illa non intelliget.
Ex quo 1 equitur,m Aristoteles nolebat et v
i quo sequitur, is Aristoteles nolebat ditere, P intestigere repassio, sed volebat praecise hoc habere, v intellectus noti ll. it. nisi quia recipit intellectionem.
S' Piii aquae stat in una distinctione. Operatio, potest Ddool iciter. uno modo capitur operatio, pro qualitate produ
se es: Llio modo pro productione, qua producitur qualitas . Nses capiat ut isto ieeundo modo, uerum est, quod no eit qualita, .sed est uera relaxi - . - A. D tunc ponit talem piopositionem Si in aliquo pana Hii .noto lis inuenitur,quod operatio ei relatio. debet capi op ratio pro relatione productiva, qua producitur illa qua itas. similiten dicatur de istic t 3 ς- . - D. ii d icas expresse, dicit Aristoteles, cy operationes sunt holiat uel malae: lea relationes non sunt bonae uel malae : ergo capi : operationem pio relatione.Rel pondei doctor, a centiati ci alicuius rei bonae est bona: ergo productio 1licuius
ei bonae eli bona Ideo dicebat Ait istoteles, T productiones
Dat se,cundo aliam solutionem doctor noster,dices, quo acuendo dicit Aristoteles quod operatione , non sunt qualitates de bet intelli ei, τ non sunt qualitates in esse quieto, si cut iunt habitus: sed iunt qualitates in heri. de uisum est qua. liter ille operationes dicamur qualitates in heri. non quo alia an t partem post partem: sed quia contanuam dependea . tiarii habent aliam, de aliam. Lt hoc uolebat habere Arist
'' a 'eMouet doctoi paruam cauillationem. Diceret aliquis,
operatis M ' d4titudo dicit Aristoteles, quod operationes non iunt ἀ lii: re ea, voluit dicere, quod eapiuntur opera i nes Pro
tes,&operationes sunt uerae notitiae. ut prius uisum est. . Ex quo vult ulterius habere, quod terminus operationi τι semper duo importatiui uisum est, puta qualitatem, he illam attingentiam ad obiectum. Contra arguitur sic, ratione Absolutum non dii inguiturpet aliquod extrinsecum, sed operationes distinguuntur oer obiectar ergo operationes non sunt qualitates .Respondetuocior ponendo duas solutiones. .s,int et . . Prima est. Quod obiecta sunt nobis manifestiora, quam .snt operatione . Et ideo quando dicit Aristoteles, quod opexationet distinguuntur per obiecta, debet sic intelligi opera, intiones manifestantur nobis per obiecta sua. & hoe quo ad nobilitatem, re persectionem: quia quamlo notitia et de obiecto nobiliori, di persectori,est nobilior Be perseaior. Aliter respondet doctor noster potiendo talem pro restionem Aristotelis Illud a quo rei habet entitatem ab illo habet uvitatem.& distinctionem. Sed sic est , quod operatio habet suamentitatem ab obiecto quia eausatur ab obiecto . saltem partialiter i euo habebit suam entitatem ab obiecto e ergo habebit suam distinctionem ab obiector ergo bene dicebat Α-
Ideo pro declaratione maiori, doctor notat quod aliquid A dicitur distingui per aliud duplicitet . Vno modo intrinsece a ps, di sie uiatim quodque distinguitur ab alio per suam distei --, .li atram: uel per suum modum intrinsecum, vel se ipso. Alio modo aliquid distinguitur extrinsece Et hoc volebat habere Aristoteles quando dicebat in ii.de anima. quod potentiae distinguuntur per a ius, di actus per obiectum. Vnde ista dillinctio, uuae est ab extrinseco;dieitur ab extrinseco . quia eli per alis
Qua quae realiter distinguuntur ab illis, &sint quodammodo manifestiora illis. Et hoc volebat habere Atii toteles in iliali, libris de anima. . . . uti: Item arguitur M. Operatio habet suam propriam nobili tatem,& persectionem ab obiecto: ergo non est aliquid absolutum consequent i a probaturi, quia ablolutum intrinsece in emitate sua, habet suam propriam persectionem: ergo poti quim ille operationes habent petiectioneni ab obiectis, le-quitur qζod non sunt qualitate , neque absoluta. Respondet doctor quasi per idem ponendo talem propositionem. unaquaeque res intrinsece,& sirinaliter. habet suam petiectionem: suam nobilitatem: sicut habet suam entitatem. Eu ius ratio est: auia perlectio intrinseca rei, est ipsaniet res. io intrinsece perlectio rei est ab initateAea extrinsecὀ, Sc effective, leu causaliter, res habet sua periectionem ab illo aq'o causatur. Et sic bene dico . quod eximi sece, seu causaliter, dc esse citiue, o petatio habet suam Oobilitatem , N pe tectionem ab alieno, a quo causatur. Le hoe est quod ibi dicitDv quarto principali. Doctor in isto quarto articulo duo iacit. Primo loluit unam quaestionem quae et italis. Vtrum illa qua ita quae est notata. propter i, bitudin m a , quam habet ad intellectum, in quo tecipitur, dicatur noti is . tia s Respondet doctor noster ponendo talem propositio
delucta tiomous Modo delectatio, non est sualitas sed veratio . Re spondet doctor quod istud eli salium. Intendit ibi si,
As. Sm ' p. 4',, qu Ad delinitio est uete qualitas distincta realiter
ab acta delectationis adest ab actu quem delectatio sequitur.
Et hoc contra multos m et nos e maxime contra Gleg rati m. Voluerunt aliqui dicere, quod iste delectationes erant viridam motus istud est salsum.Nam etiam motus est uelox, uel ea idui: sed istae de ectationes non tune ueloces. neque tardae: istitur. Dicit tamen ultra doctor, Quod is delectationes - . . non irant ueloces, neque tarda: licet uelociter, ues tradeae quirantur. Et quando ultra dicitur, quod dicit Aristoteles m. - multis passibus. quod operatioties sunt vitae.Sed uita non en
duili a, ii cui Respondetur quod uita, eii uere qualitas. de I-- uod ope iatio e si uere uita: sicut vilio qua videmus lapidem
est vere uita: de hoc uita accidentalis Huia uita essentialis,no
sunt ad aliqvid.ergo sequitur, quod operationes; puta scien tia, uel cognitio, erum ad aliquid. Respondet doctor, quotlAristote es in illo. vii. non uult dicere, quod operationes sint formali tot rclationes, sed vult dieere . quod operationes nece ilario concomitantur aliquae relationes,quae sunt uere at-
ῶenux ad olainum, per quas attataeuca M tales quali am
'Iotitia non ideo dicitur notitia, propter habitudinem
quam habet ad subiectum in quo recipitur . Dicit ergo doctor ut prius, quod notitia ideo dicitur notitia, propter nabitudinem quam habet ad Obiectum: quae uocatur attin-y Doctor uult soluere argumentum principale, ex formatur
se. Notitia importat qualitatem. ergo tu maledicis. accido mi probo te uolo quod lit una uox seu unus terminus, qui orae cis E significet illam qualitate luauite quaero: utrum ille ter minus, seu tali, uox lit terminus notitiae, uel non . Illud argumentum supponit unum ii et illimum puta quod uox ligniueans notitiam,duo signis eat.Scilicet qualitatem: dc pro ita supponit:& lignificat attingentiam ad obiectum. Responc doctor ad illud argumentum. Si esset aliqua uox quae rix a . . significaret illam qualitatem , di non attingentiam ad Obiectum: illa qualitas adhuc eis et periectio potentiae. tamen uul Io modo illa uocaretur notitia. Corollarium. habitudo istius notitiae ad subiectum, naturaliter requiritur ad ei se illi ut not. .e. quia naturaliter accidens non potest esse line sit biecto. Sed adlioe ιν illa Qua ita in ratione notitis sit notitia persectior, e nobilior requiritur attinetentia ad obiectum, quae est posterior habitudine eius ad subiectum. illa ergo habitudo ad subiectum, est prior quia naturaliter non potest et ei ne illa. . . . . quo uili here doctor nosser. irit qsunt in intelle
89쪽
λabent habitudinem ad sti biectum. Declarat per unum exempum de specie intelligibili,quae ab omnibus doctoribus uocatur ii militudo rei: quia ipsa est imitativa, direpresentativa obiecit: & illud non habet quod sit similitudo u es inti taliua obiecti, nisi per habitudinem uel attingentiam uuam habet
. Est tam eii ibi notandum, τ non est imagin dum sicut qui AN dam imaginati sunt,*species intelligibitis, sit actualis simi. V solum est habitualis. quod debet intelligi ad
--- irium sensum et ipsa cum intellectu, ut aut notitiam actua--. lem obiectat fi
Corollarium. Quod in intellectu nihil est ita perfectu qua
operationes. Vnde dilectio per quam ciligo Deum est peti e-ctior quam iit qualitas causata a Deo.
I Arguitur sie.Lu aliqua notitia quae non habet attinetentia
ἀν- ad obiectum ergo male dictum est in uia Moti: s omnis notia'. tra habeat attingentiam ad obiectum. Antecedens probatur de notitia abstractiva, quae non habet attingentiam ad obiectum. Patet quia per notitiam abstractivam, eognoscimus illud, quod non est: & nihil habet habitudinem ad illud quod
sdia o G dobor duas solutiones Quarum prima est probabili
. ., ι Alia uera est. Prima stat in aliquibus propositionibu . Prima propositio. Habitudo notitiae abstractivae, est solum habitudo potentialis.quod probat doctor. quando ex defectu termini non est relatio. tunc ex parte fundamenti est relatio potentialis. Istud declarat dotior per multa exempla. Primo conceditur, si anima separata a corpore, inclinatur ad insermandum corpus, ae s haberet relationem actues em Et exprianitur actuali ter; ad denotandum ui defectus relationis non est ex parte sundamenti, sed ex parte termini. Aliud exempla Dicitur,s scientia practica dirigit alias potentias ; & tamenda in s actualiter non dirigat, adhue tamen erat notitia pr Dat doctor secundam solutionem, quae ea uera, & stat in tali propositione Notitiae abstractivae ad obiectum est relatio citialis licet non si realis: quia obiectum seu terminus non est reale Ideo ponit talem propostionem. Cuiuslibet notitii, sue intuitiuae,sue abstractivae d obietium, est semper attingentia actualis, s ne qua nunquam esset notitia. ἰFin aliter doctor quaerit unam quassionem Aristoteli irinqua qua rebat Arist.in praedicamentis utrum idem posset esse in diuersi praedieamentis Respondet doctor eum Aristotese
partes habet: tamen non uti suis Ad propositum de anima nostra, notum est,m anima sese habet, a nihil deentitate sibi de ieitatio animi nostia disi
rureste periecta periectione naturali, non suprema.& perhoesoluitur una opimo salsa m ultorum doctorum, nisi belle imtelligatur,qui dicunt, P anima per peccatum mortale laeditur,quo ad encitatem; seu in suis naturalibus. Vnde breuiter dico quod animam laedi per peccatum mortale, potest intelligi dupliciter. Vno modo in aliquid de natura sua perdit:& i cnone ii uerum. Alio modo quod per peccatum mortale im Παditur quo ad bonas operationes. de sic ei uerum. te potest in- - elligi proportionabiliter ad laesionem eorporii. I p Lt pro declaratione illorum quae sunt in intellectu, ea n tantam,quod ipsius animae sunt tres status,s statu, animae iii γ' i statutae. status amma destitutae, di status animae relli tutae. Vn- de uatus animae institutae, est itatus animae ante peccatum.&
gnoscere, de persectius.quam quieunque homo mundi. Et topropter illas cognitiones quas tunc habuit, imposuit nomia ''na rebus:quia proprietates rerum uere cognouit. Dico tamῆ, quod non imposuit nomina rebus ante peccatu, sed post pec xum, quando ipsa rebui indigui . t Alia propositio Anima in statu naturae institutae, non
miranoscere distinaE seiritualia: sciit nune angeli eost
scunti 5: nos iaciemus in statu animae restitutae. i.In statu in
gratia:sicut sunt animae in purgatorio. Et hoc est quod communiter dicitur, uidelicet quod erimus similet anetelia Dei squo ad cognationem. sic uia elicet, quod in illo satu animae re f ς gnosce e quicquid angelus potest cognoscere: te sub simili conceptui de etiam quando anima ις in corpore glorioso. in re
Naauribis uni uoce potest esse in diuersspmdieamentii un; voce...tci . m pene aqui uocc:puta secundum alium, di alium conc si, μὰ pium ut patet de illo termino eorpus; de illo termino ratio-iavit, . uale Et declarat doctor, T quilibet terminus importans notitiam, est in diuersis praedicamentis aequivoce. secudum quod importat attingentiam, est in praedicamento ad aliquid. Sese eundum quod importat qualitatem, est in pridieamento qua Nesseia .st litatis.rx quo muri, ut quaelibet notitia eu ens per accidens, -- perae & non ens per se unum . quia importat qualitatem, & relatio Mori nem, ex civibus non si unum per se dat doctor unum intelle
ctum Aristotelii, in istopasu ponendo propositionem. Non est ineon' eniens, genus esse ad aliquid; ti speciem noesse ad aliquid ut seientia, es genus ad strammaticam; & est ad aliquid, di tamen grammatica est qualitas: & est in praedi .camento qualitati tres tamen ea species eius.Istae uaso nihil
ualet: quia impossibile,est v, genus, di species snt in diueis, praedicamentis adeo si genus si ad aliquid, speciei est ad aliquid .
Doc Ton consequenter talem quaerit quaestionem. Vtra anima derelicta suae naturali perseetioni, pollet cognoscea imae ratia re trinitatem. nihil aliud est quaerere, nil ,uttu anima Ia exsin ex sua propria natura, sua propria uirtute, posset cognosco
sititia Ad intellectum. Pro declaratione istius quaestionis, de lana motitaria tandi sunt ibi aliqui termini. Primus est,ssio anima dieatur esse persectat Respondet do ina dies ctor, et, anima dicitur esse perfecta persectione naturali, &2σ- persecta sectiouhaecidentali. Vnde Scitur esse persecta periectione naturali,duplieiteta persectione suprema:& non suprema. Pe Perseos sectione suprem quando immediate potest cognoscere Omnet cognoscibile d dicitur ese periecta persectione naturali,
Hin corpore glorioso. di Resat nune determinare de statu animae destitutae. ει uido ri alicuius. Ira Tisia propositio, anima intelligit; potest habere
duplicem, sensum. Unus sensii est, anima recipIntellecti ,-
nem, uel notitiam, alicua us. I unc pono talem propositione , Anima potest intelligere ex natura sua, omne ens, ad istum senium. i. potest recipere notitiam cuiuscunqueentis Corollarium. Capacitas animae passiva, est in inita caniendo iniritum uncathegor ematice. i. non potest tot notitias recipere, quin plures. Et iam non potest recipere ira intensam
quin intensorem.Ideo ipsa est inlinita Quaero paruam quaestionem, utrum ista eonsequentia est bona, anima tecipat notitiam lapidis: ergo cognoscit lavid . . Q ro Mesaia tione paruae questionis est mistidum. ., in hoc distari doctor noster ab alias, dicens, P ipa consequet tia nihil valet. recipit notitiam lapidis: ergo cognoscit lapidem.Cuius ratio est; quia ista receptio quae non est nisi ii θ - rentia illius qualitatis ad alam, tequirit attingentiam ad Aiecium. dc dictum est prius , quod illa actingentia facit istam qualitatem esse notitiam di non inbementia ad sibi estiam Alio modo animam intelligere tu uiMest animam attin- e - gere notitia illius, i. yroducere tantilia illi ui. Et sie est hie H propositum. Ita TqO nostr ,quq tit, utrum anima seu intellectus,possit uirtute ropria a tinxere i. eausare notitia cuiuia cunque entis. Rndet doctur,u, habet duplicem sensum. Vnus est,utru intellectus se solo possit iducere notitia euius. . 'cudi et tis RMMur 7 non. ponit alem nropositionem. Intellectus creatus se solo,nunquam potest produeere noti tiam alicuius nisi sui, te tune se habet ut duo: puti &inroue t
potentie de obiecti. Alius sensus est ; utrum intellectita creat aliis causis concurrentibu 3 possit attingere.i. causare partialitet in suo genere, notitiam cui inunq; entis. I detur inscrtiam tenet doctor noster, uod intellectus noster, parti
liter coacurrit ad visione Dei adeo potitur talis p Esuo.
90쪽
In elleaus nosterier natura sua, potest part Ialiter attinete
Eva Evi et ibi docior paruam quxstion em. Videlicet,
' viri in au hocs inteLeetus recipiat notitiam alaeuiua, requiratui aii' ua qualitas praeuia, quae disponat intel ecium ad r capietivum aDtitiam notitiai uel qua concurrat si es ponde
2 nulla qualitas requiritur in intellectu, quae disponat in , - - lectum ad te capiendum aliquam uot itiam.Sed intellecitis, . O xx natura luacsidas potitus,ad recipiendum quamcunque nou λ . miam, cuiuscunque emis. Et si quis dicat contra, ad hoe in ime ecius cm. oscat aliquid, requirit ut species intelligib l .s inius, quae disponat tutellectum ad recipiendum notitiam
licui ui .Respcdut docior in icto paruo textu, quod bene spe
eae, ante uagidius requiritur, tauquam aliquid prauium propter ordinem essectu Sed non requiritur, nec portitur, ad dispolitionem itit elle tus ad recipiendum aliquam noti iam Immo dico, cui si ista species intelligibilis non esset, tiris minus reciperet notitiam alicuius.Quod ergo ponitor, Ponitur
propiet duo. Primo propter ordinatio cem effeci m. quia obiectum se se habet,quod duo causat. videlicet, uo . ii iam, de speciem intelligibilem, ordine quodam . A qu in non causat titit maui, nas causet speciem, Ponitur secuti io ,quod in absentia obieci , ipsa speciespartialiter, cum po tentia.cau-iet Dotitiam obiecti. Ex quo iureit doctor corollarium. Quod pecto intelligi bilis, nou seliabet sicut luperscies in cotr. i. e quia superliciet est latio recipiendi qualitates naturale , i cui colores.& alia qualitates, ite uidelicet, quod ii separat Qui superi diei a corpore, illud corpus nullam qualitatera laatura em Ioset re
Nunc cocior ponit unam uiui scinem cognitionii intellective, vicens P duplex uti cog υ ti o intellectiva scilicet, petiei O, di imperiecta. Soluit paruam dubitationem,quatendo: Π, uiatis quid in cognitio puliccia Rτ ip ondet doctor , quod cognitios D, Da condici tui peiic ia,smania e mensa: sed quia percundi
ma timis ν notitia pellecta alicuius rei .Exqvio inseri,docto: quid hi cognitio imperiecta. Unde notitia im petrecta, est notitia contusa alicuius rei: quia Per talem non cognoscit ut obiectum sub propria tatione cognoscibi litatio
uteunet est notandum . et cognostere alid uid sub tali uel
ali ratione. non eil niti habeo conceptum adiquatum illius. Exemplum,quid eii cos noscere Sortem sub ratione eatis, est habete conceptum elatis . N eognoscere sortem sub ratio uuatii malis est habere conceptum animalis.
G CON E ANTER do tot ponit aliam distinctionemo ari, notiti ,Lx ,'uod duplo est notitia perlecta, seu diuin ., cia e quo isequitur quod idem est notitia persecta & tiotitia distilicia: ti dicu quod illa eli duplex scilicet,mediata, de im
Pro euiu s declaratione est notaἡdum quod notitia imma via , ista diata, solu ni negat medium cognitum,per quod aliud cogno
stinctius, S periemus, obiee ιum cognoscitur Corollarium. Quod ilicidiniuio, est distinctio se teneas ea parte obiecta tollarium quaelibe . intuitiua est persectior qu)m abstractiva de eodem oblino :quia per notitiam iutuatavam, magisti perrectiori mudo, a itingitur obiectum. Aliud corollata uni. tiui a notitia cocilusa,vocatur notitia
incomplexam uocat, smplicium appraehensionem sicut e
Initio Dea d. c. Atia es cognitio complexa, quam uocat Ari- toteles compositioncm, uel diuisionem. Et bleuater eil ibi notandum, quod compostio non est nis notitia appraehensiua , per quam intellectus cognoscit ali quid attirmat iuri ut notita a appraehensiva per quam intellectus cognoscit hominem esse animal. sed notitia illa per qua intellectus cognoscit aliquid negati ue uocatur diuiso: ut notitia intellectiva per quam intel ccius cognoscit hominem n. esse asinum, uocatur diuisio. 1 v N c quaerit liber noster. Vtrum de Deo pro statuisso, pollumus habere aliquam notitianis Respondet docior pone eo aliquas proposititium.
Prima propolitio Pio statu iso, qui est salua naturae destitutae possumus habere notitiam simplicem incomplexam seu simplicem appraehensionem de Deo.Quod probat doctor Napotiumus cognoscete Deum esse ens: Dcum elle bonum et go possumus habere aliquem coceptum limps ieem de Deo: quia conceptus Otra, repraesentat niihi Deum:& conceptus boni, reptae lentat mihi Deum.
vlterius dicit doctor quod composito,& diuiso, sese habent, quod neeellario praesupponat Lmplicem apprelientio nem. lie uidelicit,quod nunquam pollem cognoscere Deu es
te ena nisi habetem conoeptum entis: N aliquem simplicem conceptum de Deo . Illud probat adhue doctor titister. Puta scitur. Sed non negat illud quod es ratio eostio scendi. adeo me mouet ut parua qua ii io,videlicet: utrum notitia quae lis tui Der speciem liuella gibilem, qua uocatur abstractiva, sit mediata, uel inim diata. Respondetur quod est immediata: atii ab intellectu S specie antelligibili,immediata causatur. a claremus magis, scientia habetur de concius one stilogismi demonis ratiui illa est mediata:quia praesupponit, α requirit aliud prius cognatum: puta praemissa sed immediata non.vnia de illa lic exponitur,lioe cognoscitur immediatessioc cogno sei tui:5. ad eius cognitionem non requiratur aliquid prius cosmium: licet serie aliquid requitatur tanquini ratio cognoscendi, ideli tanquam causa cognitionis sicut species intella. sibilia quae est ratio cognoscendi, idest causa. sed illa, hoe -- Lnoscitur mediate,lic exponitur, hoc cognoscitur, de ad ei cogn itionem requiritur aliquod prius cognitum. miari .. N v N c doctor intendit tractare illa ouae fuerunt motati. in ista quaesiuiane. Et primo ponit unam diuisiouem, quam
quod habemus conceptum entis; conceptum boni: & quod per illos cognoscitur Deus. Patet.nam habemus conceptum alicuius entis. di habemus conceptum alicuius boni: ergo possvnaus habete conceptum entis: N conceptum boni. N hoe volebat habere D. Augustanus. Dicebat enim sic: tolle hoc, de tolle illud, hoc est concipe,ens, di bonum in se,& Deum uidebis id est , ab hoc ente ab hoc bonos illo,abstrahe, coneeptumentis, di conceptum boni:& Deum cognosce, idest Deum cognosce, uui ple conceptu confuse puta sub conceptu etitis, titub conceptu boni. Vult ergo habete doctor noster eum aura
doctoribus,quod pto statu uiae, natu taliter pollumus habeto de Deo multos conceptus simplices, di confusos ura boni,
Quoetit doctor: isto supposto,quod de Deo possumus habere conceptus coui usos. d. iimplices .Quaeritur: utrum de Deo possumus habete aliquem conceptum proprium sit. espondet doctor pur aliquas propolitiones. Prinis propositio. De Deo postiamus habete aliquem conceptu in proprium compleati, qui praeei se supponet pro Deo, si quod Deus est summa botium. Et dicit doctor, quod illudiit illo modo a puta postquam habemus conceptum colusum de aliquo, per determinationem, & quasi diuisionem, uenimus ad conceptus proprios in complexos Dicit ultra doctora aquis conceptus dicitur esse proprius alicuius dupliciter. Vuo modo: luia solum dicitur de illo, uel solum supponit pro illo:puta pro Deo. Et se multos conceptus proprios habemus de Deo. Atio modo dicitur aliquis coec plus proprius, quia distiticte tepraesentat mihi Deum puta sub latione deitatis. Et sic dico , ae nullum talem pollumus habere de Deo prostitu illo. vlterius est notandum. Quod ista intelliguntur de conceptu simplici, de absoluto, quia de conceptu con notativo, Non est uerum. Vnde ponitur talis propolitio. Pro statu ilio, pote si habete conceptus simplex eo ianotati uus,& proprius de Deo, sicut creator. Et conceptus conn latiuus ille, est propri ut ipsi Deo: quia nulli alteri eonuenit quam Deo,& nullum possumus naturaliter habere pro statuitio conceptum de Deo simplicem, proprium, & ab olutum. Quando ergo dicunt doctores, τ nullum conceptum propriusimplicem possumus habete de Deo. debet intelligi , Ductum conceptum simplicem proprium;& absolutum de Deo.&sie illud dictum, Deum nemo uidit unquam debet ite intelligi, lumine naturali nunquam aliquis potest, uel potuit habere conceptum simplicem ni optium,&absolutum; de ipso Deo. Restat uidere de cili octor uult soluete unam quaestionem. Puta utrum uiri te naturali, possumus assentire huic ptopositioni. Deus est tri
Prima. Lumine naturali, pollumus assentire isti; Deus in trinus,&unus.
Vnde est notandum, ut dicit doctor, ep is ud potest s.li uittute agentis creatissit ponitur talis tropolitio. virtute agentis creat siqui, potest agentire isti, Deus ast tri