장음표시 사용
61쪽
culo versetile corpus agit quidem ipsumin aliquid patiuntur ola, quae suo lima sunt ab ipso:
no in ex una & eadem ma sunt agens & paties: sed oportet,inquit,siic dicere,i eade sunt, quae communem mam habent, quae repati utur a in uice, uia una substrata cst illis materia, quae contrariorum est receptiua . propter hoc igitur coelestia agentia, in haec inferiora non re- patiuntur ab eis, quia non una est illis subiecta
materia. vero, si de ipse agere patiar de missione consideransi,nec se O de tactu. neq; enim agerebac,et pati pr praeposunt, quas uicem tangere non posse imeque non tangentia aliquo modo conivgit missa esseprimo . quarede tribus his determinandum luid Tactus, γid Miliis quid Actio. Principiam autem hoc assumamus. Necesse enim eorum quae sunt, in quibuscunq; est mistinaessehaec ad inuisem tacti M, si etiam aliquid egerit veropassum fuerit propraesedi in jssii uter. quapropter primo dicenda de tactu.Fcia igitur, quemadmodum cratiorum nominum Pnumquodq; diciturmultipliciter, O hae quidem aequis G, illa diem altera ab arteris, O prioribus, sic se habet de tactu.
Cum demonstrauisset necessarium esse de agere, pati sermonem, & de mistione, ex his ostendit&eum qui de tactu, necessarium esse. impore est igitur, inquit proprie agentia,& p
tientia non se mutuo tangere: tangens.n.Miuum ipsum pasis iuu, aut sciae medio, ut i nis ligna:aut c u medio, ut ignis aquam per lebetem medium,sic alterat ipsum. addidit autem proprie,quia dicimur pati ex conuitii sed no proprie dicit agere conuitium, qui neq; rugit. si' dem agere est fin qualitatem mutarc nalia corpora.si aut dicatur tangere conuitiatum ipsum conuicii non in proprie.siquide tangere dictitur se,quoru ultima sunt simul.vt igit tagere dicetur nos conuitiudia & nos pati ab eo,& agere illud in nos,sed no Pprie neutru i in sequutibus cognoscemus. Trasitiva vero est verboRconstructio: consecutio vero huiuscemodi est. neq; no tangentia aliquo modo primu contincit mista iri. Addidit aut,aliquo modo,ut signia Iacaret quae se proprie tangunt: qiii & conuitia tansere dicitur,sed no proprie. Ad inuentione
aut nutus i quatuor clementa sunt ma eorum quae gnantur,& corrumpuntur, demonstrauit
quide & prius necessarium esse sermone de tactu &mistione,& agere, & pati:de quibus primo vult disserere. & ia quidem demostrauit cuqui de tactu sermone lios duos pcedere, nucra; rursum ide resumit ante sermone de tantiu siquide inquit quaecunq; misceri nata sunt, necesse est haec prius se mutuo ingere: nom.mista unqua fuerint, quae nullo modo se tetigerint,sed tuerint separata. praecedit igitur, minionis sermonem, sermo de tactu.sed & de agere & pati: na si aliquod entiu natu est, hoc quide agere,alteru vero pati proprie, haec necesse cst prius se mutuo tangere. & hoc studein praecedentibus ostensum est. dixit aute proprie re conuitium. hoc.n.agere quide dicitur in ipsam sam, sed anima non tangit: ncque.n.lprie agit, qm & tangere dicit non Pprie. ut igit dicitur agere, ita & ingere. eadem dixeris,& in imagine,& tripudio, & simpli appetibiles neq-n.haec proprie agunt, ut aut agiit, ita & tagunt prius:prius.n.tangit imaginatiua,& in i Plana iprimit,deinde & mutat alterata.& impos sibile est pati ab appetibili eu,qui non prius t eius fuerit, eo st prius impressa fuerit eius imaginativa. necessario igitur primu de tactu pr ponit sermone.Sicut aut inquit multa & alios nominu multipli dicuntur:& eoru,quae multipliciter dicunt, alia quide aequi uoce dicunt, ut Aiax Thelamoni',& Oileus Aiax,& canis terrestris,& marinus, quae & aequaliter participat nomine:alia vero ab uno & ad unu, quorum &vnu dicitur principaliussilia vero minus principa ut in entc,prius quide & principalius se stantia est ens, secudario vero & tertio alia pricamenta silla proprie quide sal homo est, qui verus est, pictu vero a vero ais vocatu no P-prie animal vocatur.sili & musica scia,& ab ipsa musica mulier ut musica cithara, primo,&principalissime de scientia musice nomen pScatur.sic & tactus est eoa,quae multipli dicuntur,ut ea quae ab uno,& ad unu:& quida dicitur tactus principalissime,quida vero minus principaliter ab illo.Quis sit igit proprie tactus, &quae se proprie tangentia dicit.' haec sunt quae& positione habent, hoc est q alicubi sita sunt.
Sed & mathematica de numero ponem habutium sunt: quare & h. aec se mutuo tangent. dicimus n. lineam tangere lineam, aut superficie, aut circuluiaut aliquid aliud : sed & mathematicum corpus terminos habes inget mathematicum corpus, aut lineam. sed & si dicantur setagere mathematica corpora, non in proprie,
sed eo modo, quo & habent esse: habent autein intellectaesic ergo&positionem habent,&tangunt se mutuo. & hoc inest eis N ea, quae proprie habent positionem,& se tangiit , dico
.cnalia corpora, ex quorum abstractione habent esse mathematica. Quomodo aut quae habent positionem,haec & tangant se mutuo, bat, &astruit ex definitione eoa que se lagunsiqua tradidit in Quinto Physicae auscultationis. ibi. n. dixit quid sit tangere: ' haec utiq; se ingere dicantur, quae cu separatas habeant masnitudines ioc est non unitas, sed a propria nifficie
62쪽
Jficie circunstriptas,& positione propria habetes, simul habet ipsa ultima:neq;.n.omnino Vltima habent,illa quae separata non sunt, sed c6 nataehaec autem & positionem habent. ide aut hoc est quod & in loco esse. loci aute due sunt propriae differetiae, sursum & deorsum sursum autem & deorsum sunt , quaecuq; grauitatem, aut te uitate habent: haec vero agere & pati a se mutuo nata sunt: colligitur igitur ex his st haec se mutuo tangunt, quaecunq; & adinvice agit & patiuntur. haec igitur sunt quae se proprie t
gunt, quaecunq; adinvicem nata sunt agere &Pati.que vero contra sermonem dubita la sunt literam percurrentes dicemus. Notandu aute no putat aequivoca esse labino &ad viiii, sed de his quae multipliciter dicuntur: non aut aequi uoca. na in plus sunt quae multipliciter dicuntur,ipiis aequi uocis. sit aute in praedicamentis in diuisione aequi uocorum etiam de his, qab uno & ad unu escuntur, non meminit, dicimus u ibi non adamussim loquens & certe, qmultipliciter dicuntur,aequivoca vocavit .eORisitur quae multipliciter dicuntur diuisione ibi
fecit.sunt i itur media ς qui uocoa & vniuoc rum quae ab uno & ad unum dicuntur.
- m quia proprie dicitur en in iis, quae positionem habent positio autem in quibus oe locus et mmatiam ricis sinia ter assignandus est luctus locus uesiparatues imumquodq; ab ipsissue alio modo.Si igitur et i luem
admossim determinatum est prius, ipsum tangere extremascaret habere simia, ea utique adinvicem tangentur, quacunque de re natas magnitudines, ct psittionem talemna simul baiant extrema.
Dicitur quae sunt proprie taSentia,' ea quepositionem nabenti haec vero sunt quae in loco sunt: hoc.αest habere ponem.s in loco esse &nunc quidem in dicit de tangetibus, deinceps vero colliget xl & activa, passiuaq; esse necesse est. Quo ruam autem dixit quae se tangsit & positionem habere,& esse in loco: obstabat veroci,quid igitur nonne et mathematicae magnitudines sunt,& tangunt se mutuesut linea,circulum, siquide & positionem habent, & in loco
sunt. propter hoc inquit, θ&haec proportionale tactui. positionem & locum habenti hocm.differunt naturalia a maestematicis. quia naturalia passionibus capiuntur.cgrauitatedeuitate, & alijs: mathematica vero per intellectu
sine passione ει solas dimensiones habet esse. in loco vero esse corpori ion quatenus pas siones habent, inest, sed quatenus dimesa fiunt: habet autem dimensione & mathematicu: iaitur & hoc est in loco. sed siquidem separabiliactent mathematica a naturalibus, & p se subsistentia per se utiq; locum haberct,& proprie tangere dicerent .si aut no senta naturalibus
co esse habebunt,in se mutuo tangenti si igitur in illis habent esse, habebunt & se mutuo tan
gere. Id autem ut determinatu est prius i pp
clicta in Quinto Physicae auscul. de ipso tange re dichim est. sic.n.ibi ipsum definiuit, tangere est habere vltima simul. Recte aut ibi verbii id
i Distincta magnitudine I addidit, Pp partes
continui.nam partes continui non sunt distinctae magnitudine, sed potentia existetes in toto,neq; se tangere dicuntur,sed hoc ipsum co-tinue esse 2 unum.
Quoniam tempositio quid quibuscunque Olocus inest: prima autem disterentia loci sursum Odeorsum, oetalia oppositoracmonmia, quae assimis tanguntur gro tutem utique habebunt aut leuitatem, aut amio, aut est rum . talia aut pasia a a. quare ma ectu quod haec adinvicem tangi nata sunt,quorum LI linctis magnia tudinibue simul sunt extrema, molixis, O mobilibus in tuo exinentibus.
Vult distinguere per haec quae sint Sprie tam comis6.
gentia.tangentia vero naturaliter nam de tangentibus naturalibus est sermo sunt quaecuq; inquit positionem habent, & in loco sunt, &agunt,&patiuntur,adinvicem:quae.n.se tangulsol una mutuo mathematice, non physice tangunt. Dubitauerit vero quis st male conclusit, 'positionem habentia omnino grauitatem habent, ut leuitatem,& agunt& patiuntur . nam sphaerae,quae sunt intra firmamctum,& positi nem habent, & in loco sunt,& tanῆunt se mutuo: & in non agunt, nec patiuntur a se mutuo,
ut ipsi Arisvidetur.quomodo igitur,inquit,t Fentia oportere omnino & age re,& pati posse a seinuice Aut igitur non tangunt se ipla spherae, sed sunt continuae, aut distant a seinuicem s autem tangunt se inuicem, non necesse quae se tangunt omnia agere, & pati ad inuice . Aut ut unu quid assumit ipsum coeleste corpus, qyncq: positionem habet nec est in loco:nihil.n. tra ipsum continet, & ambit, & sic non cst in loco ει traditam ab Aristot.de loco ronem, lest locus extremum continentis,quo continet ipsum contentu . Aut non omnino de hoc nucest sermo, sed de tangentibus,quae gnantur ,&corrumpuntur: quae & cum in ma communicen agendo, repatiendoq; etiam sursem Oino
aut deorsum sunt. 2 si & de tangentibus sermo in Quinto Physici auditus traditus recte se habet tangentia esse dicens, quorum ultima sentsimul, non necesse est omnia tangentia activa adinvicem,& passiua esse. tanguntin. quae sunt
intra firmamentum sphaerae se mutuo, & tameimpassibiles sunt. si autem necesse est tangetiarepatiastinuice, non recte tradita est in Physica
63쪽
sica tangentium definitio:plura. n.amplectitur. Recte autem primam esse loci differentia dixit, sursum deorsumq;.etenim prima,& sola locorum haec est differentia in quam etia diffe- rut inter se nati a corpora: aliae.n.oppositiones, ante retro,dextrum sinistrum non sunt proprie
oppositiones m locum, sed in habitudine ad nos habent else. una igitur est sela secundum locu oppositio, sursum, & deorsum,ut in libro
de Coelo ostensum est. omnis.n.rectuS motus, aut a medio est ad circumferentiam, aut a ci
locis prias virtutes habentia passiua, D activa abinuicem necesse est esse.& si sic accipiamus locum,manifestum est st non de circulo vers tili corpore est sermo, sed de communicatibus in ma.Possibile quoq; est,ut iam dixi,etiam de circulo versatili corpore extendere sermone, verbum illud abinuicem,pro eo quod est ait rum ab altero accipietes. sed si quidem ut viiii quoddam accipiamus coeleste corpus,nullum erit subiectum: si autem interiores sphaeras inuicem se tangentes considerabimus,quo vite
cuserentia ad medium:quorum primus sursum rius seruabitur, activas ipsas, e passivas stinui dicitur, secundus deorsum:reliquae oppositio- cena esse, aut omnino grauitatem,aut leuitatenes ut dixi in habitudine habent esse.na q& habere est igitur tangere communius quid uni dextrum est, alteri sinistru est: & quod uni ut ipse in Physica dixit, habere vltima simul: &anterius, alteri posterius est praeterea quoque sic coelestia haec inseriora & seinuice tangunt: ipsi motus, nisi circulo circiteant, sed vere M specialius vero & naturalius habere simul vltiualiam positionem in dextrum in infinitum eat, ina, cum hoc ' habeant activamin passiua vi tandem ipsum coelum occupant . quare & his quae circu inest motus,hoc vero erat ipsum sursum . similiter autem & in aliis.Id autem l Aut ambo, aut alterum idixi quoniam alterum selum habet quae extrema sunt, terra & ignis.na hic quidem solum leuis est, illa vero sotu grauis : media vero & grauitatem,& leuitatem halutem inter se,ut hic dicit.
Quoniam autem msuras non similiter mouet quod m uetvrcita necesse hoc quidem quod mouetur, ipsum m uere me vero existens immobile, manifestum quod magDte dicemus eodem modo.etenim mouem agere aliquid arusio agens mouentat ferunt tamen, oe oportet determinarer non enim sibile est omne mouens agere si agens contraponemus patienti. hoc autem in quibus motus passu: pa Te . que
bent, aer, & aqua, ut in libro de Coelo demon veramquanti alterantur solum, ut album, ct calidum, strauit leuibus.n.sunt grauiora, sc grauitate sed mouere in plus ipso agere ei l. illud igitur manifestum habent: grauibus autem leuiora & sic leuitate haben t. quare non de circulo versatili corpore est sermo:hoc.n.nec grauitatem habet,nec leuitatem.Si autem oportet inquit Alexa. etiam
de circulo versatili corpore intelligere que dicta sunt,ut sit uniuersalior sermo, verbum illud, 3 Aut ambo aut alterum non de grauitate ut leuitate accipiendum est, sed de ipsis tangentibus . necesse.n .est Omnino duo est e tangentia,
quod mouentιa parum quia mota tangunt, partim ν re minime.
Cum tradidisset quaenam stat proprie se t gentia,st quocunq; magnitudine diuisa sunt, &in loco sunt,& habent ultima simul, moti ua &mobilia existentia a seinuice nunc transit ad alia si & ipsa tangere se dicuntur.non in Pyrie eodem modo ut illa. qui autem ostesum est in Physica quod non omne mouens motum m uel hoc nunc accipiens ex ipse ostendit quod
quae tangentia ex necessitate, aut ambo,aut alterum ipsorum,aut grauitate habet, aut leuita- neq, omnia quae tangunt,tangentia tan uni intem.& quod ab inuice dicit in quibus dicit mo quibus nec proprie tactus dici potest, sed c liuorum & motorum ab initicem', pro eo qJ munius. Cum autem sumpsisset non omne moest alterum ab alicro intelligedum cst. quemadmodum in praedicamentis dixit subalterna genera non vimq; utriusq; genus, sed alterum alteri .huiusmodi autem inces activa,&paL Q siua,non ex syllogisino sumpst:neque.n.si gra- re, & agereo conuerti haec:& si quid agit hoc uitatem habent,& leuitatem quae tangunt. iam omnino & mouen& ecotra si quid mouetdioeuenS motum mouere,ut conseques ad hoc,si
mit id eq; omne agens pati: & hoc probat et cx opinione quorundam de agere & pati, qua& redarguit. aliqui .n.putabant ide es mouo, necesse est activa esse, passiuaq; abin uice i sed ex ipsa evidentia hoc conclusit,' quae in his locis sunt diuisa,passiua sutin adtiua,hoc est motiva, mobiliaci , hoc.n.& statim insemina semus.n.vident locali motu mutuo mota:impcllitur.n. grauium & leuium aliud ab alio festinas in proprium locum, aut potentia olidit, lsent haec activa, & passiuaedicens pirarios cs eorum locos,in quibus sentiqui.n.l unt in prius omnino & agit . quare si non omne moui S i
sum motum mouet, mouere autem agere est:
igitur neq; omne ages necesse est omnino poti igitur fasium est putare idem esse mouere &agere. differunt.n.haec abinuicem ipso vliori, & pticulariori. est.n.in plus mouere ipse agere:quare si quid quidem agit hoc cino mouet, non in si quid moue necesse est hoc & agere.& hoc probat ex opposito. si pis pati. si. n co
64쪽
LIBERgnouerimus quid sit ipsum pati,cognoscemus& quid ipsum agere siti pati igitur est fili quali
tatem mutari,ut dealbari, calcfieri δε sinapi r alterari sin qualitatem . si igitur hoc est pati, igitur & agere, hoc est fin qualitate mutare: ' q-cunq; igitur mouentium non ad aliqua passionem ducunt ea,quae mouentur, hec mouet quidem, sed non agunt,quae quidem fm locu m iacia non ad alie passionem ducunt ea, lue mouentur: ipsum quippe coeleste corpus mouet quidem fm locu,sed no alteratur:igitur in plus est mouere ipso agere. Et hinc habes causaru, PP qua non videtur Arist. et istiuam causam cicere Deum, ipsus mundi. si.n.apere est smqualitatem mutare,Deus vero substatiae ipsius uniuersi opifex est, manifestum est ' non proprie agere mundii dictus fueritissed potius procreare,& custodire. Cum autem ostendisset 'in plus est mouere ipso agere, redit ad sermonem de tangentibus: propter quem & de in uen tibus, & motis meminit.inquit igitur, quonia mouentium quaedam mota mouent,quaedavero non mota,manifestum ex his,' aliqua si-dem mouentium etiam tangunt, & quae mouetur,quaedam vero non in quibus.n.mota etiam contramouentur, proprie in his tangere dicit: in mouentibus autem, quae non contramoue- tu non proprie tactus dicitur . neq;.m imago, neq; conuitium tangunt proprie animam, qIn
neq; repatiuntur ab ea, neq; etiam in his dilaerit aliquis extrema simul esse, q& oportet omnino inesse hi quae se proprie tangunt.
Sed determinatio ipsius tangere uniuersaliter quia p sitioncin halentium est huius qidem moliri, huius vero mobilis, adinvicem vero motiui,mail :, quibus en irsu agere, ipsum ui . Ut plurimam igitur tangens tum sit, id quod tangit te tam mouent mota omnia fere, quae coram it.pub cunq; necesecti, Crapparet tangens tam sere quod tangit. Est autem νt aluuando dacimus mouens tangere Hlum quod mouetur,tangens Perono tan re quod tangit: sed quia movent mota,piae eiusdem unige eris et e be videtur e se tangere quod tangitariaresiquid mouet, o su immobile, illud quidem tangeret Hiq: mobile, illud Tero nullum: dicimus cium mteria tristant tangere nos, nos vero illum tacde tactu igitur qui in naturalibus determinatum sit hoc modo.
Cum dixisset, ut non omnia mouentia tangunt ea quae mouentur, distinguit nuncin diacit quae sunt in mouentibus tangentia, & eni merat tria significata ipsum tangere, duo quide communiora, unum vero specialius, & magis
proprium. Vniuersaliter igitur tangere dicit qpositionem habent, hoc est quae sin ultima se tangunt: sic autem & mathematica tangunt se mutuo,& coelestia, & seipsiain quae hic sitima& linea,& superficiem, ipse politionem his
re dicit.& si quibus inest politio, his inest & lo
cus,crunt utiq; S linea in loco,in ipsa coelestia. atqui quis est lineae locus Sed ut Alex. inquit, positio sit ab ipso communiter dicta ordo mi tuus eorum, quae moueri possunt,& congregari simul subsistentia, & permanentia:vt in praedicamentis dicit. videntur aute haec quemadmodum esse habent, ita & locum, ut ipse dicit. etenim mathematicis similiter tacitus & locus assignandus.Primum ergo & communissimum hoc significatum corum, quae se tangunt, qu admodum & in Quinto Pnysice auscultationis determinauit, ' tangentia sunt quorum simul vltima. Secundum aute quando hoc quide mouet illud vero mouetur. & huius quiae inquit mobilis ilius vero motiui.& in hoc significato
mathematica non tangunt se, nec ea, quorum
non est, hoc quidem activum,illud vero passi-uum:coelestia vero tangunt ea, tuae hic suntina illa apuat,haec vero patiuntur. Tertium Vcro,
quou propriissimum est,& secundu ipsum principali. ut in naturalibus tangentibus haec tagere dicit mouentium & motorum, in quibus cst a se mutuo contramoueri,& repati.hoc.n .significat illud I Adinuicem mobilis, & motivi, in quibus est agere & pati s illud vero adinvicem
pro eo quod est a seinuicem. in his vero coelestia non numerabuntur. aut igitur ut tria significata haec numerantur, aut et ut unum. scd cuprincipium indeterminate dixit, quando tangentia haec sunt,quae positionem habent,quounoc quidem agit, illud vero patitur, deinceps certius determinans subiunxit, quod oportet& haec contramoueri a seinuice & repati. um autem di xisset de his, quae se proprie tangunti dicit & de his quae coiter tangere dicuntur. dicit igitur st ut in pluribus omne tangens tangit ipsum econtra tangens, in quibus est & Sprictangere. nam si tangentia motiua sunt si nuncem, necesse estquaecunq; ut contramoueant potentiam habent, tangentia tangere,sed quare ut plurimum tangens, tanges tangi quoniaquae coram sunt omnia, hoc est generabilia &corruptibilia, omnia fere mouentia contramouentur. Recte autem addidit fere, quonia neq; imagogaeq; amatus, neq; appetibile mouentia
contram uenturique vero sic mouentia,& co tramouentur,tangunt ipsa tangentia.no omne
autem quod tangit ipsum tangens tangit: qm
neq; omne motum contram tu movet.in quitibus igitur mouentia non contramouent a m
tis psia quidem tangunt quae mouentur, mota vero mouentia non tangunt ita ut coelestia ta-gant ea,quae hic sunt taec vero coelestia non igant:&conuiuum tangat contaiatum,c nulatiatum
65쪽
tiatum vero non tangat conuitium:& in appetibilibus & appetitiua potentia sili, in quibus
comuniter & non proprie dicitur ingere. quare quaecunq; proprie tangunt tangentia tam gunt, qm & mouentia contramouetur que vero non proprie tangunt,non tangunt tangetia: qih et mouent non contramota.Cum vero di
xit I Quibus necesse i addendum est erbu il
lud quemadmodu: ut sit sensus,quibus necesse est tangens tangere tangens,quemadmodu &videtur.Cum autem dixit quod est ut qnq; dicimus mouens tangere selum motum, intulit: tangens vero non tangere tangenS,Vt aequitia-lens huic, quod est motu non tangere moucs. Quoniam autem videntur eorum, quae ad aliquid esse tangentia, nam tangens tangens tangit:ipse autem dixit quod non Oino tangens t
gens tangit: pῖ hoc causam addi re qua putamus omne tangens tangere ipsum tangens: qm.n.Vt dixit supra,omnia fere, quae coran
bis ioc est que apud nos sunt.sgnabilia & corruptibilia,huiusmodi sunt,pp hoc & omnia huiuimodi putamus esse. Dixit autem eiusde generis , hoc est eandem in ina .nam multis in locis genus subiectum et ipsam mam dicit, quae& mouentia repatiuntur aut si Ir eiusde generis dicit ipsa corpora. nam etsi non Oc co pus mouens repatitur a moto ab eo,salte omnino & ipsum motum sic mouet:υ hoc iSitur videtur & tangens tangens ingere.sed & si mo
gens tanget ingens. quare & si quid sit moves, cu ipsum sit immobile, multo magis ipsum quidem tanget motum, ipsum vero quod moti tur illud minime tanget.diximus autem P quae sic tangunt, ut tangant non tangentia, no proprie tangunt:nam omnia,quae ad aliquid,ad couertentia dicuntur:quare si quid proprie tagit,
tangens tangit.Illud vero i In naturalibus i addidit. dixit.n. ipse φ taetiis est de numero eou, ouae multipliciter dicuntur, sed tactus proprie dictus in natibus est . mei rut in & de non naturali tactu,qui est in mathematicis,& eius,qui est in tangentibus, non aut tanguntur,q quidenon initer tangunt, immo vero nec proprie. rex. e. 6. De agere veroo pati dicendum consequenteripsimus autem a prioribuss contrariosyb uicem frem nollarim:.n. m concorssiter dicunt/uodsimile quidem a simili omne si impassibile, eo quod merum magis aman, qua passuum adtem altero est: omm.n si titer inesseeuas ubus dismilia vero. disserentia agereas pati a
uicem nuta sunt: etenim cum minor ignis a maiora corrumpitur, propter contrarietatem hoc aiunt pati contrarium.n. 'Texae. 4 . ei, murtum pauco . Democritus aurem praeter alios dixit
suuspispraeit natam simile esse agens Opatim on,n.concedit altera o disserentia patiastinuicem: si oesidiuersa tumsim agant aliquid in stinuicem, non quatenus diuersa, sed quatenus idem aliquid sunt, hoc ipsis accidere.
quae igitur dicuntur huiusemodisunt. Videntur est hoc mo Te .Q. dicentes subcontraria apparere dicere . causa Nero comtrariisti meratis, quod cum oporteret totum aliquod considerare, partem aliquam dicimi viriq; simile.n. omniPaq; indistinctum rationabile nihil a sitiati pati. quid.n. est rumeris magis activum qua alterum, sin, ea simili pati aliquod potent, ipsum a seipso. proinde his itase habentibus in lum νtiq; neq; incorruptibile, neq; immobile fuerit: sipdde simile quatenus simile eIlamuu en : ipsumarsi ipsum m
uebit omne.Omniquaq; alterim, millo modo id eodem rixae. ερ pacto.nihil.nlateretur albedo a linea, aut linea ab albed ne,msi aliquo modo secundum accidens,νω accideret alba, aut nigra esse lineam. non m einuicema natura immutant, quacunq; neque contraria,neq; ex contrarijssint.
Cum disputauisset de tactu, nuc disputat de CTmio agere & pati propositum autem est non distinguere ipsum agere,in pati. ex more autem suo antiquoa opiniones de agere,& pati nuc prius exponit,& cum has confutauerit,sic propriam inducit.Eorum igitur,qui de agere & pati dixerunt,inquit,pli ires contrariti in contrariu aῖ
re dixerunt,simile.n. a simili impassibile elle. si .n.patiatur simile a simili, ide utiq; a seipso posset pati: si autem hoc villum esset entiu inco
ruptibile, neq; aetemu: impore.n.est simile agere.quid.n.magis aget g patietur, cum cade sit in agente & patiente potentisnunc autem videmus haec quidem effectiva, & activam, illa vero passivam magis habentia potentia. o trarium igitur a contrario patietur,& non simile a
simili nam & si videat simile a sim ili pati,ut magnus ignis a paruo: si.n in rogu afferat aliquis lucernam,extinguitur:nsi quatenus simile, sed
quatenus contrarium patitur: cotrarium est.n.
multum pauco, cosumpta materia parui linis a maiori .plures igitur,ut prius dixi prium a c5trario pati dicunt. Separate Et praeter alios Democritus simile a simili pati inquit. quae.n.sint omnino dissimilia & altera, nihil in seinuicem agere nata sunt nec pati a seinuice.pp hoc igitur dulcedo nihil faciet in nigredine, nec grauitas in dulcedine: qm horum nulla est commnicatio.oportet igitur agentia, & patientia noesse dissimilia, sed eadem: color.n.in color magi &sapor in saporem, alia similiter . similia igitur sunt quae agunt, & patiuntur abi ui- ce,&non contraria. Ego vero inquit dico ia, neq; similia sunt agentia,& patientia, neq; omnino dissimilia,& pria. similia quidem no sunt, quia simile nihil patitur a simili: si .n. patii albquod simile a simili,& a seipso patierimetenim idem sibi ipsi omnino simile est. s autem hoc, nihil erit incorruptibile,& eteritu: pr hec quibdem non erunt agentia & patientia similia.veru nec omnino diuersa & aria: neq;.n.linea ab
66쪽
albedine patietur, neq; dulcedo a niaredine . reo, si simile a simili passusi est,&propter hoc' Sic ergo cum destruxit antiquorii opiniones, & ide in seipsum aget,iam nihil esse immobile descendit deinceps in opinione sibi apparem neq, incorruptibile. quid enim si dicat quis stem.que igitur ab antiquioribus de agere & pa motivum quidem erit aliquid ipsum simplius, ii dicta sunt,haec sunt. Videntur aute, inquit,hi &passuum ipsum a seipseri scilicet natum estoria dicentes in ide duci. huius vero causa est moueri,& pati,quod vero no omnino natum ad parte eorum uteri; respexi cu oportui L est,non patietur a seipso, quod.sno natum. est set totum inspicere: re vera agentia & pati e pati passionem,neq; mouebit idem seipsum,cutia nec Oino altera sunt, nec Oino eadem, sed immobile sit.sed accurate addidit illud i Siquipartim similia, partim dissimilia, & pria. Si .n. dem timile,quatenus simile activii, i & omne non quodcunq; in quodcunq; agitmon.n.agit a seipso patiet,&nihil erit immobile, neq; in- caliditas in dulcedinem,aut in lineam, sed con corruptibile. od autem nihil agit, quod est
trarium in contrarium:album.n.in nigru,& dies omnino diuersum in alterum,ut linea in albe-ce in amarum: contraria vero & genus com- dinem,nisi per accidens,signum facit hoc, id mune habent,&subiectum:manifestus agen- est non immutare seipsa a natura. quod.n.agittia, & patientia partim eadem sunt ει genus, aliquid immutare ipsum vult a sei natura.quan& subiectum, partim vero pria fm formam. do autem dicatur nigrii in linea, tuae est in al- Antiquorum igitur quicunq; quidem ad ge- boagere, per accides dicitur. ctenim postquantis respexerunt agentium&patientium,simi- nigrum est factum album mansit linea, & linealia agere adinvicem & pati dixerunt:quicunq; non exiuit a natura sua,mani stum 2 p acciis vero ad formam pria: quia nihil magis atauu, egit nimi in lineam, quia accidit linea albam aut passuum cst alterum altero. oportet eni in esse. propter id igit qJ in alburist est in linea, agens activam habere potentiam, patios vero egit nigrsi,dicit per accias ctia in linea egisse. passiuat quae vero sunt aequalem habentia, & dixit autem lineam esse nigrasratia exempli: eandem potentiam quid magis utrunq; isto- tu vero dic pro linea superficie . dicedo igstutrum adtiuum, quam passuum erit Z quare nec quaecunq; neq; contraria:significauit extrema agent,nec patietur abinuicem, simile habetia, albu,& nigrii per id autem verbum i Neq: ex& eande activa, & passiva potentia. Si qs vero contrarijs i significauit intermedia, ut fusicum. diserit quod non est absurdum ipsum agens & sed quoniam non quodcunque natum est agere pati, Tex. e. o.
re pati:eiusmodi. n. sunt quae communicant in sed quaecuri; vel contraria sunt,uti contrarietatem habet
magis ea in utroq; effectiva quam passua pom hiau si vicem i quare neces. est quodam quidem modo tentia.quapropter non patietur simile a simili, esse eadem agens s patiens, quodam vero modo est & ipsem agens in seipsum vult paties mutaret ra, dissimiliaque a seisnucem. ibon autem ci agens, neq; incorruptibile, neque immobile etenim gidia infrigidare, Cromum activum assi lare sibi: si mouere etia est aliquid agere quare si idc ali- patiemurgens mσpatiens contraria sunt, gener Quid a seipio patit de otiio a seipso omne mo μ' in comm s. quare recesse est patios in agens mu-uebitur,& ipsam a seipso omne corrumpeturi tam et mmim contrarium generatu3.
quare nihil erit incorruptibile. req; immobile, Hactenus antiquoru sermones exposuit.'oc comi io. quod est impossibile:ostesum est.n.in Physica, autem loco deinceps propriam opinione c. quod omne quod mouetur ab aliquo mouet, ponit.volens autem Ostendere'agens, dc pa& q uod ipsit in seipsim nihil mouet nisi sin alia lien partim similia sunt, partim dissimilia, utit& aliam partem,ut animal talio.n.mouet.sani- θllogismo huiusmodi sumens ex euidelia conma,& alio moueturis corpore: & q, non om- fessinn,' agentia,& patientia,aut contrariet ilia mouentur, sed stant ante ea,quae mouentur tem lint, aut sunt contraria, aut cotrarietatem immobiles causaemam prima mouentia immo quidem habere dicens ipsam intermedium, ut bilia sunt. Non recte autem videtur coclude- fuscucu in album agit, aut aliquem alterum Io.Gra. de Gen. I col
simile vero nunquam in simile conueniam tuerit:i .n.est & ante conuersione illud in quod ει mutatur:manifestum igitur est quod simile a simili non patietur. At vero nihil, inquit, erit
similia: huiusmodi autem sunt contraria, manifesum quocamua passiua adi sunt contraria, oe inter media ceterum omnino generatio atque conuptio in his est Mores ter o rationabile ιῶ ignem calefacere, oeni
materia,dico quod re pati quidem non est a sardum. illud vero non magis absurdum est. na cns etiam si repatiatur,magis in agit, quam patiatun& patiens, & si agat, magis in patitur quam agat.in his autem, quae similia sunt, non
necesse agens, pariens genere quidem sim esse, ciridem Deis vero disimile, contrarium: natum est enim eorpus i corpore, apor autem a sapore olor quoq a cal re pati minino autem quod eiusdem generis ab eo, quod eiusdem generis. Huius vero causa quoniam contraria m
eodem genere omnia: agunt autem O patiuntur contra
67쪽
coloremoria vero ut album,&nigrum.Est autem syllogismus huiusmodi. agentia & patientia pria sunt: pria quodammodo cadem l unt, quodammodo vero diuersa genere. n. adem, specie vero diueris igitur agentia,& patientia quodammodo eadem sunt,quodammodo vero diuersa.exempla aut ponit huius, i agentia& patientia,sunt similia, corpus a corpore pati,& saporem a sapore. corpus vero a corpore inquit pati non simpla,sed qualitate affectum. rursum vero a colore dicens pati dicit procul dubio id quod est in subiecto. Causa autem ill quit 'simile a simili patiatur, est,quia agentia,& paticntia contraria sunt:contraria vero siubeodcin genere sunt: agentia igitur & patientia eiusdem generis sunt. Cum autem demonstrauisset agentia, & patientia eiusdem generis esse,cum sumpsisset conscisum 2 agentia,&patientia contraria sunt, nunc vult demon-
Eodem autem modo oe in agenter quandoque quidem hominem dicimus caisfacere, ruandoque vero codum est ut materia patιtur est autem Nicontrarium ivi ilud igitur respicientes, idem atquid, oportere putarum agens hab re, patiens qui vero in diuersa ontrarium.
Rationabile)nquit,est diceres et si no e dem dicunt, qui similia dicunt agentia,& pMtientia & qui dissimilia,nihilominus viriq; n
turam ipserum tangunt,quo aut cm uterq naturam ipsorum tangat subiunxit.etenim comunis usu inqui ipsorum hominum, quandoq; quidem sic,quandoq; vero illo modo consu uit dicere.dicimus enim inquit, 2 homo quandoq; quidem senatus est, ex ipso subiecto vocantes id quod sanat,quandoq; vero P aegrintans sanatus est ex ipsi passione vocates, & calefieri quadoq; quidem calidum,quandoqi veo frigidum. similitcrautem & in agentibus,
commdin iontia contraria sunt, nunc vult oemon- TU IUMiaM DOMO L-- di
strare id quod consessum siumpserat.s.' agen- quadoq; quide calciscere dicimus hominem, tia.& patientia Iria sunt.ostendit vero rursum quando videlicet tactu calefacerit, quando li
tur,qua loq; vero ex pastione,quicunq; qui de ad subiectum ipsorum resipexerunt, simile a Gmili pati dixeruntaeommunicant enim in materia,ut dictuin est, agentia,& patientia: quicum vero ad passionem , contrarium a contrario. Manifestum est autem ' quando dico communicare in materia agentia,& patietia, no secundum proximam dico,& vltima materia: manufestum est enim st altero modo oportet tcp
rari corpus, quod subi jcii albo colori,alio vero quod nigro:eodem quoq; modo & in alijs :sed secundum ' materia, quae eadem est & c
lidi in frigidi,& albi, & nigri receptiva. Sed si
hoc & propter prima materia dicimus in materia communicare agentia, & patientia, cur non omne ab omni patitur, & omne in omne agit & albedo in dulcedine, & in redolentia, aut foetorem & in alijs similiter: omni u enim una & communis est materia prima. Dico igi modo similia quodammodo vero dissimilia: eiusnodi vero sunt pria: igitur agentia, & patientia pria sunt,est vero demostratio reciproca.In plus aut est gnatio,& corruptio, qua agere,& pati .est enim agereo pati generatio quedam,& corruptio quaedam:& corruptio, & generatio non sine agere & pati in cotrarijs. Pi obat aut primo hoc ex ipso magis, quod facere& pati est in contrari j etenim si generatio, &corruptio i his est, inquit. scontrarijs:est.n. generatio,& corruptio de prio in prium, ut ostesum est in Physica:& lacere, & pati in controriis erit. Secundum autem quod concludi potest,est,m si gnatio, & corruptio est in contrarii sil quibus igit non est contrarietas, in his noest generatio,& corruptio: huiusmodi vero est quintum elementum.Deinceps aut inducit, 'rationabiliter calidum,& frigidum, activa existentia,& passiua calefaciunt & infrigidant, &patientia sibi jpsis reddunt similia. Probat autev agens assimilat sibi passum,habens ostensumu, gnario est mutatio in contrarium, & l ages,& patiens sunt pria.est igitur constructio syllogi sint talis gnatio et in gnatur,& simpliciter
mutatur in contrarium sibi mutatur: est autem prium ei st generatur,& mutatur ipsum agens: ergo i generatur simpliciterin patitur,& mutatur, in ipsum agens mutaturaergo ipsum ages
sibi simile facit ipsum pallen tur on sufficit solum ut fiant aliqua,& patiantur inter se materiam ipsorum esse communem,sic enim quodcunq; ageret in quodcuMesa.n.comunicat in materia. sed oportet cum hoc ' cois est materia,etia sormas esse cotrarias agentiu, patienti u. Dubitare aut posset
quis sup hi si cotraria sunt quae& coem hiat materia primaragetia,& patietia,quare no agit album qJ est in equo,in nigrum qἱ est in ebeno,& simpla oe nigrii in omne albin Dico igita eraeda. Et secundum rationem quoq; non eade dic I 'siqi non sunt haec propriae in materia coicantia. tamen ramore naturamiscimus ommp Π mime dixima eorrique mutant mam
68쪽
plicibus eicinentis dimensum tripliciter est co durum pro molli factum est, caliditate primu
munis horum materiadii compolitis vero non in frigiditatem,quae est in luto agente haec ve- oportet hanc accipere communem materia, ro accurate dicta sunt in Quarto Meteororu
neq; vltima sed mediam. verbi gratia est q ue - Potius aute sic oportet dicere 2 calida, & sic- dam temperamenti latitudo, sin quam fit ho- ca ignis substantia, in frigidum luti ages, & muminis caro,in latitudine hac accidit, quandoq; tans hanc,aut transpirare faciens, sic facit du- quidem dealbari carnem, quandoq; vero de- rum lutum. quapropter immediate cotrarium
nigrari,intensis, tremissis quibusdam qualita in contrarium egit. Addidi igitur verbii illud tibi .hanc igitur latitudine temperamenti car iImmediatet propter hoc.Illud vero Comnis communem dico materiam priorum, quae municantia in material propter coelestia.nain adinvicem mutantur in hominis came, idem & si prima materia sit communis eorum, quae& in omnibus . iccirco nec omne prium in sub luna sun dico.strifariam dimensionatum Omne mutatur,qQ ncq; communis materia se no:tamen quae proxima est, ut possit hoc qui-cundum di in modis albo verbi gratia quod dem contrariorum abiicere,illud vero recipe- est in lacte,& nigro quod est in ebeno. Rursus re.munt igitur & coelestia immediate in huc-ieitur dico ex superioribus distinguens uniuer cenunia somilcm:primo enim ipsum mouet,&sum theorema,' & agentia,& patientia quide patitur succusius fomes a coelestibus immedia
immediate comunicantia in ina omnino pria te,nec tamen sunt haec contraria.hoc aut quia sunt,non omnino autem quae sunt pria, agunt, ut dixi in ina communicantarecte igit dietum&partiuntur: neq; cnim durum in molle agit, est,st agentia & patientia Inmediata coon nec sursum in deorsum,neq; simpliciter album nicantia in materia omnino sunt cotraria. Di in nigrum,nec omne contrarium in omne con bitare vero posset quis & hoc merito in ser-tranu:sed haec contrariorum agunt, & patiun- mone dc contrariis,quomodo dicimus coir tur adinvicem,quecunq; activam habent vim: ria mutari inter se.si enim non omnia cotraria elusinodi vero sunt maxime calidum, & frigi- agunt,& patiuntur adinvicem, congruum est dum.quaecunq; tamcn agunt & patiuntur im- nec omnia contraria adinvicem mutari: non mediate communicantia in materia omnino enim album, quod est in cerusa,mutabitur in
pria sunt.addidi autem immediate, 'magit m nigrum,quod est in ebenoui ut in id quod est
siditas in mollitie: molle enim a frigido duru in coruo: non igitur omne cotrarium in omne fieri potest,ut cera,aut a calido, ut lutum: non contrariu mutanitunsi igitur verus est sermo, in propter hoc aut frigidum prium fuerit mol dicens contraria adinvicem mutari: non mutali,quod est inccra ut calidum ei, quod cstin tur autem album,quod est in cerusiadia nigrum luto, aut omnino calidum, aut frigidum con- quod est in ebeno: igitur nec cotrarium ei fuetraria fiunt molli. agunt vero in molle non im- rit, quod est absurdum. uniuersaliter enim albumediate:immediate.n. in contraria agunt: fri - contrarium est nigro. quare si uniue sale albugidum.n.in calidum quod est in cera a3ens, & uniuersali nigro contrarium est, & aliquod igiis sum facies transpirare, transpirante simul cu tur alicui videturrigit Hrinq; ratio cosere ad calido quadam humida substantia, in qua etia aliquod communium cotalorum aufercndii, esse habebat: sic accidit ceram coagulatam,& aut quod non est simpliciter contrarium albuduram factam iri. quapropter immediate fri- nigro i no omne in omne mutatu ut non giditas egit in caliditatem,& per ipsam in humi omnia contraria adinvicem mutant. Dicimus ditatem:& sic deinceps per accidens in molli- igitur ad haec,st omne album omni nigro contiem. sic quoq;& in aqua frigiditas agens,iacit trarium esse verum est: agit enim vimq; passio glacient immediate innatu calidit,quod est in nes contrarias:omne cnim nigrum congrcg ca faciens transpirare, tui etia cino ali in extin tiuum visus est, & album omne disgregati uu. guens,& transpirare faciens quanda humidita rursus quoq; contraria adinvicem mutari vetem substantiale aquae aut intensione frigidita rum est,mutantur enim in contraria ει formatis,quod&verius est,cOsertiens,partes aque, &speciem, nihil autem in idem fm numerum&condensans ic facit aquam dura,&resisten contrarium mutatur: no eniin quod est in hactem loco eius quod cedebatin erat molle. eo aq ua frigidu fit calidii,aut quod nigru fit albu dem aut modo & caliditas luti trigiditatem in quod est in hoc corpore, oino.n mutatio ideliato extinguensui ut in caliditatem mutans, & fm numeru esse n5 cocedit Meq; in una& eadetranspirare faciens.simul transpirare facit cum re.neq; enim eadem sccundum numerum est
caliditate humidam substantiam n qua & esse albedo,quae est ante solis adustione,ei q uae est habebat frigiditas, &ita quod derelinquitur, post selis adustionem: neque sanitas quae est Io.Gram.de Gen. I a ante
69쪽
ante aegritudinem, ei quae post aegritudinem est.ostensum est autem hoc in alijs.si ergo neque in eodem indiuiduo unam esse,& eandem albedinem possibile est, que est ante mutati nem in nigrum,& quae est ex nigro,quanto magis quod est in cerusa album in idem Gnumerum nigrum non mutabitur u est in ebeno sed mutabitur contrarium in prium fm speciem, album in nigrum, non in hoc nigrum, sed simpliciter in nigru. quaecunq; igitur priorum activam habent vim,ut calidum,& frigidii, haec patientia adinvicem,& mutata in idem fm speciem proxime mutantur:vt qn patitur aqua ab igne patit aut in gnatione. ccorruptione m latur proxime in ipsam calidam a quam, qualis erat & generans ignis: qn autem nondum corrupta fuerit, sed ut alteratur,ad corrumi nem profici cens aqua calefacta, tunc in eadespecie calidi mutatur, non simpli proxima, &quale est ipsum agens, sed in speciem calidi, lin latitudine consideratur. fortasse autem nec cu corrupta fuerit aqua, proxime in idem finspeciem agenti mutatu primum.n.& in altera exaerestit,& non in igneam caliditate est na latum aer vero et quod est in aere frigidum, proxime in caliditatem, quae est in igne mutatur. Orum vero quae non activam virtutem habent priorum,ut albi,& nigridi quidem inseparabilia sint, ut albedo ceruis,&picis nigrum, mutantur haec in priam formam, quae sunt in gnatione & corruptione possctan.albu , quod est in cerula, fieri nigrum,corrupta cerusaeposset.n.ebenus fieri,aut pi aut quid huiusimodi. si aute sint separabilia,mutanturcursus in pria, secundum speciem in latitudinc fieret .n. corpus album,nigrum,non tamen hoc nigrum, '
est in ebeno: nec ab ipse patitur, sed sinapila
nigrum.sic ergo verum est pria adinvicem mutari .Praeterea materiae de ras impedimentusepe fit mutationis. quod.n. est in atrameto piae nigrum sepe superabit albedinem lactis: quod autem est in ebeno minime. opus est igitur ad mutationem priorum,& materiam apta esse ad agendum:& patiendum.Sed dicet quis si eo spossit corruptum corpus nigrum face re alterum corpus album,sic dicis pria adinvicem mutari,quid potius pria mutari adinvicedicentur.quam simpli omne in omne mutari qm ex omni corrupto potest omnino aliud Ogenitum iri Dico isitur ad hoc,dict um esse in Physica,' generatio omnino est ex prio in cotrarium:nam etsi dicamus ex priuatione fieri qfiunt,omnino erit in priuatione contraria somma, et,quae futura est, ex qua fit mutatio, qua-uis in nominata sit haec,& incognitamon enim esset mutatio, nis esset omnino contrarietas eius,ex quo ad id in q3.quare si omnino omnis generatio est ex contrario, impossibile est immediate ex omni omne senerari: non enim immediate ex terra posset fieri testa, sed opo tet prius taliter tempe rari in habere ad forma
Senerandam contrarietatem aliquam,ut ita effectivum mutet contrarium in contrarium,sic igitur quavis omne in omne mutetur, propter communem & primam receptiuam omnium marii materiam, prius tamen continet temperiem quandam, contrarietatem aliquam adfuturam sormam habentem, & sic aptam eri
stentem,ut in contrarium mutetur. .
Eadem quoq: rationem si 'irandum est esse de ipse age T bre o pati,quam demoueri oe mouere. dupliciter enim dicitur es mouens. in quo enim principium motus videtur hoc mouere. principium enim prima causarum: rursu extremum,ad id quod mouetur, generationem, similiter quoque cr de agente etenim medicum dicimus sanare, Grvinum rimum igitur mouens nihil prohibet in motu quidem immobile este, in qvibusdam vero etiam necessarium ultimum autem semper mouere motum.m actume Vero, primum qindem impassibιle,vltimum autem ct ipsum paties. quaminq; enimn habeat eandem materiam, agunt impassibilia existentia, t medicat tua: ipse en sanitatem ages, nihil patitur ab eo, quod sanatur.cibus vero ages, ct ipse aliquid patitis: t mmcadefit aut infrigidatur, aut aliud aliquid patitur simul agens . est autem medicativa quidem Ni principut ibus vero ultimaemo' quod tangit. Qua- riza. I .cunq; igitur non in materia formam habent raec quide impassibilia activorumquaecunq; Nero in materia, passiva.
teriam enim dicimus similiter, visiit dicere eandem esse oppositorum cuius inelaanquam graius emcluod ero potest calidum esse praesime calefactivo, O proximante, necesse est ea eri inuaproptersicuti dictum est uec quidem activorum impassibilia, illa vero passibilia. quemadmoduis motu,eodem modo se habet ct in actitiis: ibi enim quod
primo mouet immobile est,ct in actuus primum agem impassibile. V aurem effecitiua causa, vi odeprincipii5 -- Te c. ..tusaevius autem gratia non et ectiva. quapropter tanitas non inrua,nisi fecundum transsationem. etenim agentisqvidem,cum merit fit aliquodpatiens 1abitibus vero prae sentibus,non amplius generat insediam est formae vero, fines habitus quidam: materia νero, qua materia, passuuestagnis igitur habet in materia calidum.si vero aliquod effieinparatum calidum 1oe nihil utiq; pateretur Aoc igitur fortasse i simile est esse separabile. si vero sunt aliqua talia n illis viis fuerit quod dicitur ver .Quid igitur acere. pati est,ct quibus inest, propter quid, ct quomodo feterminatum sit hoc modo.
Cum dixisset quae fiant agentia,&patientia, Com. Iust scilicet quae sunt quodamodo similia: quodammodo dissimilia, quaerit nuc quomodo se habent haec adinvicem, agentia dico & patientia:virum omne ages etiam repatiatur, an no.
dicit erso ut hoc inueniamus, videamus quomodo id habent mouentia,&quae mouentur. nam quemadmodum haec se habuerint, necesse est se habere agentia,& patientia. nam Vnuueris.
70쪽
uersiasius est mouere quam agere. Omne.n.qJagi etiam mouet,non omne autem quod ni iret, Uit: siquidem Vere est formam aliquam,&passionein agere:victum est autem in praedicamentis, q uaecu'; de aliquo ut de subiecto dicuntur,quaecutiq; de praedicato dicuntur,eadem &de subiecto hoc dicentur: quaecunque igitur insunt ei quod mouet&mouetur,ligc et agentibus,& patientibus inerunt.est aute eoru quae mouent, hoc quidem primum mouens lulud vero ultimum,& proxianum.quod igit mouet primo, inquit, nihil prohibet in mouendo esse immobile, in quibusvi vero etiam necessarium est: sed quod ultimum est & proxime mouens, necesse est,cum & ipsum moueatur,m uere.Ut anima primo mouet animal,sed no necesse est hanc esse omnino immobile mouet .n. per accidens simul cum corpore mutata, &iptum,cum mouetur non derelinques sed imago inmobilis permanet, primo mouenSappetitiuum . similiter & conuitium moues animinimmobile manet: haec.n.nec etia per accidens mouentur, dum mouent: sed calidum innatum immediate mouens animal,& lacerti,aut siqui aliae sint partes motiuae,immediatae totius animalis,dum & ipsae mouentur,mouent. quonia itur haec insunt mouenti insunt autem ei non
ut generi, quemadmodum id quod est de pluribus, & differentibus specie praedicari,sed simpliciter ut rei δε mouenti inerunt haec ut agenti. non igitur omne agens in agendo repatitur,
sed quod quidem primo agit: qnq; quidem ropatitur, quandoq; vero minime ut ars medicia ne agens in infirmum,& omnino seletiae age
tes in ipses addistentes primo , hae immobiles manent. primum quoq; agit ignis in aqua, sed
tamen etiam repatitur ab ipsa & aer in balneo immediate agens in nos, etiam repatitur a n bis. & ut breuiter dixerim, entium haec sunt, quae in agendo repatiuntur, quaecunq; in eadema subsistunt. ob hoc nec scientia repatitur, ut medicinalis ab infirmo medicamen vero repatitur,qui scientia in anima habet esset, gritudo vero in corptire: reagit autem in medicamen,qm primum stibiectum est materia cois olum
corporum.Videtur autem comparatione m
uentium ad agentia fecisse non recte. inquires . n.quae agentium repatiuntur in agendo a patientibusin dicens s ut se habent mouetia, sic se habent & agentia,adduxit quaedam mouemlia,quae in mouendo non contramouentur, ab his,quae mouentur,sed simpli mouenturo ipsa in mouedo motu indigentia vicotra m
ueantur, non in in mouendo contramouetur.
huiuimodi. n. sunt omnia, quae immediate m
uentur, ut innatum calidu, aut lacerti, similiter& baculus. sed hoc non est quod quaeritur, sed si in mouendo contramouetur. dico ergo ' &si non in uniuersum exemplum simile sit, saltein im solum sufficit, ' ut mouentium, sunt aliqua, quae non sunt immobilia, sic & agentium, cum & exemplum animae etiam seruet,ppom
nus in species diuiditur, sed ut aequivoca vox in significata diuersii: non estn.in uno praedicamento,sed pluribusmon est autem praedicamelorum aliquod genus: O hoc nec vir expete- dum est, ut quemadmodum se habet in motu,
ita is habeat & in aetione: sed sussicit si quod-
dantenus seruetur proportio.Vltimum autem dixit aξentium,aut mouentium non in sursum, sed ad id quod mouetur,aut generatur ioc est immediatum ei quod mouetur, aut fit,ut infimmo cibus, aut medicamen : hoc.n.vltimum estri ad ipsum paties.Illud autem I Ut sit dicere, addidit: quia proxima oppositorum mavisi est
immutabiliter eadem: aliter. n.oportet temperata esse elementa,quae album receptura fiunt,
aliter ea, quae nigrum,& in alis similiter. Dixit autem mam oppositore veluti genus esse: quia rimum & idem genus est contrarioru, sc&vnima:& ut contraria nihil differunt secundugenus ic neq; fm subiectum.Quoniam autem est eadem oppositorum ma,propter hoc quod potest calidum esse, hoc est quod nondum est calidum daoc aute m est frigidum: qui est in materia,que nata est & calidum suscipere: cum.n. appropinquauerit cicalefactivum calefit. Recte igitur dictum est. luscunque agentium, Se patientium in eadem ma nata si int esse, lisc in agendo repati: qui eadem utriusq; ma cristetenata oppositi formam suscipere, hoc appropinquante merito ab ipso patitur.Id vero i Cuius
gratia n5 effectiva. t dixi ideo quia sanitas noest activum quid, nisi ει translationem. dixit autem ει transsationem, hoc est abusive: aut quia ut effectiva causa corpori prςsens fit,ut sanetutata & sanitas. Quod vero sanitas,& simpliciter finisac cuius gratia non sit effectivum per ea que subiunxit, probaui dicens'autem cuius gratia non est effecti uti, hinc est manifestum: presente.n.agente adhuc aliquid fit, qd mutatur & in formam proficistitur, cum no du perfecte ipsam assumpserit: na donec agens agit, nondum assumpsit formam id quod fidi Gnibus vero, & habitibus presentibus, non amplius fit ed iam est. igitur id cuius gratia no est effectivum. Propter hoc igitur nullatenus videtur Deum effectium mussi causam dicere.