D. Francisci Toleti societatis Iesu Commentaria vna cum quaestionibus. in octo libros Aristotelis De physica auscultatione

발행: 1594년

분량: 522페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

221쪽

In lib. III. physi. Arist p. L

oim ista naturaliter simuntur , inuariata enitic semper manent.

Ostendunt autem, & math

matica. Ex Nisi I 'singui ea,quae natura, ab his, ut ad i. m. I I positione sunt,etia exemplo ostendit. Mathematicae enim tigurae loci non habet naturale,sunt enim separata de se a sensibus, tamen positionem habet ad nos. Nam in triangulo signare possit ni , qui angulus sursum, qui deorsum sit,

qui ad dextrum, qui ad sinistratin rositione,& ordine ad nos, non igitur ista seneidem in natu iali loco,aliter mathematica haberent locum turalem, ut talia sunt,

quod salsum essi Ora. Et hic sane est sensis illorum uerbo-rimis ut solum intelligatur ) idest, consi-

sit tantum postio sine loco naturali: misitur separata inueniantui hinduo,idem

. Non sunt.

Nota vero Simplic. quod naturalis lo-a ii sietati cus non dubetur artificialibus, nec mathebus,,i sie maricis,nisi per accidens, quatenus in namn d. turalibus sibiectis sunt, sicut nee motusti Iuuti naturalis eis per se inest. Ac si diceret tri angulus , ct reliquae figurae, & artificialia locum naturalem per i e non habent, nec dursum, nec deoisum, nisi ut lignea, uel terrea sunt, uel alicui naturali insint f biecto.

Amplius vacuum. Tex. VI.

ad 'I Ertium argumentsi Leit,ad probanρα. da I dum locu esse quid prster eo oracicu esse. locata ex antiquorii dictis. Vacua enim desiniunt esse locu priuata corpore, est igitur locu,, de distinctus a corpore lo cato. Ex his igitur argumentis tribus con Eudit locum esse disiunctum a locato, Nuniuersaliter,locum esse pro quocunq; sensibili corpore. Et superaddit quarturi argumenturn,

o ductu ex auctoritate Hesiodi. qui docens

εἰ μερ. terram esse iactam de novo, dixit ante ter ram suisse chaos in quod terra reciper

Wr,ut in locum,di recept culum: ex quo apparet locum esie quid praeter ipsa Ioel

ia corpora.

Adducit rationem, qua Hesiodus m uebatur , ut ante terram poneret locum nempe, quia existimabat omne corpus esse alicubi,& esse in loco quod postea eo . . minabitur. i

Si autem tale est. Tex. VII.

Concludit Aristot quod si ita est na taein si

tura loci, qualem Hesiodus ponit, cunu He puta quod antecedat locatum corpus, miranda prosecto est, quia est prior c γευ, omni u corporu rraturis, quod patet. Illud enim prius est,quod sine aliis esse potest, non autem alia sine ipsis,at locus tine eor pore,corpus non sine loco ponitur,est igitur natura loci prior . Et noc sNundum . . Hesiodum.

At uero dubitationem habet. Tex. VI IL

Postquam locum esse probauit, nune sese ad quaestione quid est; descendit,&sunt uatiae in hae parte opiniones . . n Quidi dicunt, quod uelit pro parte nega. sittiua probare modo locum non esse pro tris ex Ababiliter. idq; faciat ostendendo nullum quid, nullamq; naturam esse loci & hui' iopolitionis auctores sint D. Tho. Thomist. Auer. Alberi Alii dicunt. quod uelit non pro parte x negativa argumentari:quia I si esse uera

est. No enim est,ut infinitu, quod aliquomodo est,& aliquo modo non est, sed θλlum hie circa quaestionem quid sit prae supposita disputet ,&huius expositionis auctor est Simpliedc Philop. Et re uera mihi placet,dummodo adda -m' hoc quod praecipue quid est indagat, I '

de circa ipsiam uersatur,& dum multis mo- ius disputat,& ipsam oppugnat, conse γε ter etiam minus principaliter disputati est circa an sit de hanc expositionem vide tur probasse tex. l. uenti, ubi haec utraque tali modo interuntur. Est igitur primum argumentum eis

senus, noceolai maxime ad quid in si- i

222쪽

est,ae probat, prod genus loci n5 sit corpus. Omne conius habet tres dimesiones longum latum profundum et sed live impostibile est inesse lidico: ergo locus no ei hcorpus.Μaior est nota- Minorem probat. 2M. Lin debet adaequari ipsi locato, ted ii haberet tres dimensiones, no posset i si adaequari, nisi se penetrando cum ip l. locato, quod esse non potest, na duci eorpora in eodem, At petimatiue esse non possinti non igitur locus eii corpus. .

Amplius, si est corporis locus.

x. IX.

Seundum facie argumentsi,quo pro - ἡ; F, A bat locum nec esse receptaculum eo recep eis mim,quae seccedat i nuicem sibi. Rata . tio autem haec est. Si locus esset recepta culum sibi iiiiiicem siccedentium, ueretur et esset locus puncti,& sit perficiet tum, es linearuin, quia isti ei iam suere . dunt tan. aqua aeri, ita aquae puncta, pactis aeris succedunt: deberet Ogo eadem . . . Prop.rtione hors esse locus: hoc tamevidetur non ira esle,nam puncti non uidetur esse locus vlliis,nisi ipsem psictum pari emo ratione non esset corpus locus, visi ipsum Ormis,nec aliquid praeter cor pus. Vnde non esset locus receptaculum aliquod .

Quid enim tandem , dc nos po

nemus. Tex. X. r. a,l I. i Ertium serit artumεtum, quo pra δεής Iibat' si locus sit talis naturae ,

stabis. habeat magnitiidinem,& quatita oriri. wm, P non possit,quid ipsum sit,assignata . riwana vel ne lementu, vel ex elemetit compositum. Et si compositum exes Eris, et ex elementis his corporeis, vel ex incorporeis, puta ex principiis intelle. oua lib. nihil horsi esse potes L non. n. st elemEtum corporea, aut ex huiusino ἀι elementis compositum .esset enim me pus, quod esse non potest, ut superius bauimus, Nec potest esse quicquam intelliauale dc incorporeum, quia nusnis udinem habet: non igitur videtur eo mispemina quo in scirem ut locus conui.

tuendas.

Amplius autem , re cuiusnam . Tex. XI.

Variunt iacit argumennam, qui risbati ieum non esse causam

Varr

aliqua. n. Posset. n. quis existimare,cum locus sit prior eo. P est in loco . sciis nesse causa. Hoc rem et,quia nulla species ciuis est nec formalis,nec maturi alis,nec finalis,nec essu ens. m. n. res non conficiatur ex loco, non uidetur quod sit forma, aut materia. ex his.n .c. posita mi stant. Et ex his apparet. t nec sit efiiciens,aut finis. Haecin eoincidune cum sorma, ac re idem sunt, ut superius

dictum est in secundo libro, loquitur. n. de sne generationis. Et ita cessat dubium, quod poterat oecurrere.Quia diximus sit perius, quod locus naturais mouet. ut finis. ille n.snis at o ternus, hic de proprio, & internos ne sermo est, qui est finis generationis, qui a physico cosiderariar, quod dubium movit etiam Simpli. quamuis ipse multi . . re conetur soluere. sed nostra sistu ita maris conueniens est.

Amplius aurum , 8c ipse. x. XII.

QVartum s est argumentum, quo

Zeno utebatur contra eos , qui dicebant omne ens esse in loco.

dicebat autem scio mite en est in loco, Iocus est ens, ergo locus est in loco Et i. rerum argumetum set de illo loco alio , netque prye kus iv infinitum , qui non est admittendus. videtur igitur locus nihil esse, di sie nullius erit naters, nec sub aliquo genere coti .

tur .

223쪽

In lib. I HI Physi Arist. Cap. 1 I.

. uel

Amplius si ut omne. Tex. XIII. SExium sirit argumetum, quo patho

rrobat locii non esie, es sic non here genus,& cipponit dicia aliauot de loco, nemi)e, T locus sit xilualis locato, similiter quod omne corpus est in loco. 'similiter quod in omni loco eii corpus,

lite detur ullus locus vacuus corpore. Supponit et alterum T uerum st,nens Pe,corpora augeri,& fieri maiora. , Tunc est argumetum. Si corpus augetur, i acus etiam augeri debet, cum sit ei aequalis: at locus non potest augeti: non

igitur videtur locus esse. Cos uentia nota est ex primo stippofito,quod si auge

tur corpus,lociis augeatur.

At quia posset dici,quod n5 est opus, 'cu D ad augumen um coi iis augeri, sed quod tale corpus id mat partem alterius loci: ob id posuit initium prinei piuquod omnis locus sit corpor repletus, Scob id dici liis poterit quod illa pars quaraugetur, non sit in loco, propter n-dum, ubi dictu in est, omne corpus in icico esse. At quod locus augeri non possit, ex ςisdem plincipiis patetriuia non est vi de tali loco augmetum proueniat, quia omnia occupata sunt. Est autem notanda huiu, loci expositio. Vnde concludit, quod ex his argum glis non lum dubium est,quid locus sit quod disputare praecipue intendebat,sedeciam dubium manet, an sit.

Caput Secundum.

Quoniam autem aliud . Tex. XVII.

Vm sure tu, dixisset locum

nee esse sermam,nec matetiam, ostendit modo rati ne quibus sorma, aut ma eria esse uideri poterat ae ip

de loco,quq vulgaris est. Duplex. n.lacu, Las dicitur, alter communis, alter proprius , de pii mus . Locus communis dicit utiqui continet q-II t Iocatum, de alia 'plura praeter illud , suo racto aliquis nostrum dici potest esse in coelo,quia est in terna Sc terra est in aqua, de aqua in aliis quae sunt in coelo: scd lo cus talis homunis est hunis corporis. sic etiam nos dicimur singuli esse Romae, ut in loco communi. Alter locus est proprius, ic primus, qnon nisi rem talem continet, Ru r θ' prina . locus hie quo ego sibi, dropsius diciturdi primus. Et nota, i iocus communis dicitur respectu eritum. Quae particulari loco continentia ruram coelum n si dicitur lacu mmun s ignis,sed proprius, q ipsum solum proprie cotinet. Hinc patet quod locus proprius est,qui concincti de primo terminat locatum Ex hoe colligit argumentiam,quod lo cussit forma . Nam forma eii terminus ob M. quatitatis, Sc magnitudinis, S ipsius ma ateriae. cui inest magnitudorat lacu, tomi' Iomam. nus est tests,est igitur forma . Est notandum,quod materia terminatur a forma ad esse quoddani substantia te, similiter quantitas materiae determi natur ab ipsa sol ma.iuxta scit mana n. est ipse quantita Hoe atrumentsi silam assertur disputionis gratia. nam forma continet,& tem minat intrinsecE,locus extrinsecE, de ut circumscribens,ut dicetur postea. -υνυμ Nota cum Simp. qui bene dicit. Aliud esse secundum aliud continere, aliud se. cundu m accidens. Vnde locus communis secundum aliud, puta per propriu continet, sed non secundum accidens Per se 'autem continere est primo continere, dc . proxime, de hoe etiam in logicis est usrum. nam potest ouoddam predicatum A, secundum aliud competere si bie . . . avnon tamen per accidens, ut sensibile inest homini per se de seiundum aliud, pura per ipsum animal. idem. n.est hic per se,& secundum aliud, quod immediate, S mediate lice etiam docet Arist. lib. Meta. cor I 3

224쪽

Sic ergo considerantibus. Tex. XV., a EAE hxe pii matextus csi sit perio

ia . is a mam esse se consideretur, puta, ut terininus, & eontinens. Ec alia vero parte piobatur esie materiam , nam locus non videtur aliud esse, quam interuallum,& si aliunt, in quo magnitudo, &9 iuitas totius continetur, ut locus ulnia'teruallum, & distantia magnitudinis uin Quae tanta est,quantum interuallum inter latera interna uasis : quod si hoc est , locus est materia ipsa totius compositi: naes enisai ςst dulantia i quatitate S in eat recipitur quantitas , & forma, tuae ipsam materiam determinat, cum secundum sest indeterminata.su autem sit materia locus,&non. allud, patet: inain si auferamus sormas,& atitatent, hon uidetur quicquam sit peresso quod sit tale interuallu ais ipsa uiateria. Aduerte uero quod non loquestur de illo interuallo ex teino,quod est intra latera uas,,ut imaginatur Philop. sed de interno ipsus rei nam cum uinum est in vase, illud tale interuallum non uidetur quid si nisi materia rei, cum non sit corpus a. liud. Et hoc est argumentum Aristo. quod si locus sit interuallum a quantitate rei ceterminatum,quod Iocus non sit aliud, Mam materia : quia nihil ibi est praeterv tan, quod determinetur .

Quamobrem, & Plato.

se m-& locum idem esse arbitratur Materi in autem,& sus eptiuunt dicebat esse receptaculum , ac consequent ei materia erat Νcus: quamuis materiam non eodononia ne semper uocabat. nam in Timaeo noc nomine materiae ipsam uocabar, at indvniatibus non talptix magnum,& paruum appellabat. Vbi aduertendum est Platonis renetεροι dualicem fuisse do nam,quadam quide seripto iam traditam, altera qcam solo uerbo distipulis tradebat, quam hic

uocat dogmata non stilpta.

Dicunt enim omnes aliquid . . I ex. XVI. Commendat Plat. eum n.alii Phil

si phi oes tantum locum esse dixisse sint, ip:e solus quid locus estet, le- clarare aggielsus est. Concludi aut ex se g φ tgumentu prscedenti, auod siue loco, sit -ς ιοι Mima, siue materia , est dimi te de loco disserere, quia speculatio materiae,aut sor maealtissima est, ct dii scilis ualde,& neu tra per se absque altera cognosti potest , ob id maior sit dissicultas. Dicit alite non

secile esse unam sine alteia crignoscere, quia nauta lo materiae, de sociarae naturales

habitudinem inter se habent.

At vero quid impossibile sit.

Tex. XVII.

cum, necesso forma, necesse materiam, quoru piimum est. Mat

Ha,S forma neque ut separaria re ipsa manente : at locus separatur a re ipsa m rehte ; non igitur locus est materia , aut sorma: imo nec pars, aut habitus, aut quic quam a re inleparabile. Maior est certa . Ninor patet: nam in locum unius rei recedcnti, altera succedit: quod non est et si locus esti materia aut forma:scenim recederet utiq, cum ipsa re. Vnde concludit rei inde esse locum,ac uahquod manet tecedent: bus liquoribus,& nihil est intrii secum tribrum liquorum .

Quatenus igitur separabilis. Tex. XVIII.

PRosequitur dicere,quod quateris in πιος. aseparabilis are,non uidetur est e sir- mronἔ.ma ipsius rei. Et nota,quod hoc ar. Hi aia tumentu, quamuis sit coe pio materia,&Liuia, in peculi in apylicatur formae z .:

quia

225쪽

In lib. IIII. physi. Arist.' Cap. II.

quia ipsa est, pie nullo modo pote: in

se abs i. re, siue res maneat, siue non, at materia quodammodo est separabilliet manet e ,rrupta re. Propterea aliqua exilem similitudinem. uidebatur habere culoco, ob id l. alio argumento reiicit, materiam esse locu in , quia nempe materia concinetur,& determinatur,forma uero coluii .et,& determinat.

Videtur autem semper. SEcundum iacit argumentum cinipta

ex ui,& energia locutionis Cum . dicimus eorpus esse alicubi, & in lo ,re uera non dicimus eise in seipso ea videmus significare ipsiim eorpus ali ad exit Iere in aliquo extra se, & distincto a se, non igitur niateria, dc forma locus sint,cum intra se sint. Post hae digreditur parum contra Platonem,qni non costare sibi uisus est. Nidisit numeros,& ideas non esie in loco. Dixit etiam ideas participari a materia , ipsamin.n. participatione composita esse. Dixit etiam materiam,sive magnum , &paritum, locum esse , unde sequitur ex his,quod ideae in loco sint, quod si non sint,tenebarur horum reddere rationem dicausam.

Amplius quomodo ferretur. Tex. XIX.

TErtium sacie argumenim ad idem

probandum.quod tale est. si materia aut forma locus sunt, seu tue od res no moueretur sursiain, aut deorsum; et salsiim est. Patet sequela, uia lictintra se,ad quod deberet moueri. Cumisitur u deam ut sirsum, aut deorsiam moueri res, habentes tame suam materiam , di si imam, non est materia , aut forma

locus, non. n. mouentur res ad materiam,

di sormam motu sursum, ut deorsiam . At in his loeus quaerendus est , i. locus non est alius naturalis, nisi ad queres nio tu na ut ali seruntur. Nuradum vero est,et loqui: er de motu totius rei, qui non potest esse adriam et stamiam.

si uero in ipso locus est.

teria, Sc sorma toeus sint, sequi ertur,quod loci esset loeucs sal- Du-ssim est. Patet sequela,nam corpora particularia cum hine inde moueantur loraliter.non est dieEdum,quod in uno loco' semper sint,ae permaneat, si igitur tota ' . mutant,cum semper eum materia, Sc sis ma perseuerent riuitur, quod illarum etiam erit locunent igitur loci locus.

Amplius quando . x. XX L

Non est omnium eadem euocita

loci huius. spali ,ue refert Simpi dicit his uerba esse continuada cum textu decimotertio.Illie. n. a- tum est, locum non posse augeri, in his uero probatur , non posse corrumpi aut diminui. Quod si esset aequalis locato , diminueretur, i iam aliquando locatum sit minus, ut cum ex aere multo si parua aqua. Et revera si illa uoba illuc trasse ramur, sensus notus est. Sed dis scite 'tantam uerborsi sacere transpositionem, quam nullus alius antiquus interpres recepit.

Alia est expositio Alex. Phi & Polli. Dicunt hie probare Arist tantum locum

non esie formam, & tunc argumentum est.si forma esset locus, cum aliquid corruperetur, utiq; locus corruperetur.nam corruptio sormae est, locus asit eorrumpi non potes ,cum contrarium no habeat. Aliter Simplic exponit quem sequuntur Alberti bc sanct. Thom nempe, quod probetur locum nec esie sormam . nec materiam,quia utroque m ido contingeret corrumpi locum re corrupta , &utitur exemplo. quo non Glum forma eorrumpitur, sed materia inutatur, putacam aer condensa uir in aquam. The i

226쪽

fustius aliter exponit, sed non conuenit

uterae .

uidetur ita dicendum, ut Aristoti αου. uelit probate locum non esse materiam ,& riam argumentum clarum est. Cum ex aere si aqua non manet locus idem uiam minor est aquae locus : & praeterea, quia alius est locus aquae naturalis. At materia non corrumpitur, sed manet: non igiturm ipsa locus.Vnde non deducit Aristote Ies ad incoueniens, quod locus coiTu ratur, ut illi uolunt, scd quod materia cor x iratur,quod esse nequit.

. . Ex quibus igitur.

x. XXII. Omnis pilorat rationem,& di in se posuisse

durorum II rationes ueras, quib.locum esse pro tu est,& rones probabiles, & di

Iputatiuas, quib. quid locus sit discit sium est. Vbi nota,quod diximus sit pra: non. n. argumenta possit quibus probaret locum non esse: sed tantii in uera, & necessaria , ibus probatur esse. Arci rea quod locus; ibium disputatiue procedit. nec est quicquam determinatum circa ips naturam, di quid sit.

. prscedentibus occurrunt.

exponendo textu nimis prolixi uideamur, non erit positionem aliquorum tex-- tuum conserere . Est igitur argumentum primum circa textum 'ua tum,ubi dicitur, quod locus naturalis uir em habet aliquam conservativam locati . Nam sis perficies amae concaua locus vid etur terrie, tamd nabet oppositam qualitatem s nam terrascea est aqua ue m humida. Praeterea aer est in supersi .cie ignis tamen ignis siccus est , humidii autem aeri non igitur conseruat locus lo-

Secundum circa tex s.ubi dicitur,eo pus mathematicum no esse in loco, quod uidetur falsu in . Nam id, ratione cuius in eo est, & ratione cuius locus Occupat , sunt dimensiones, sed eorpus mathematicum est trina di melio: ergolipsum per se , R praecipue est in loco .

Tertium argumentum est circa text. 6. Laudat enim Hesiodum dicentem lo. 3 cum praecessisse terram, quae facta est Videtur hoc esse contra nos , qui ponimus mundi creationem nullo tamen precedente loco.

Quartum est cinea tex. ς. ubi dicit, quod . punctus non est in loco, quia nulla esset disserentia pucti, & loci eius. Videtur hoc salsum, quia punctus locatus esset in corpore locator punctus vero locans, seu i ei esset in corpore continente:Et se unum punctum alterum contineret, & illius enset lacus. Quintum circa text. I r. ubi dicitur lo- scus non esse eausa esticiens . Videtur hoc salsum. nam locus est productivus rerum multarum,ut patet. Quaedam enim te ra fert uvas , quaedam metalla , quaedam alia, Salia animalia . Sextiam circa textum quintumdecimii, cquod forma contineat. Videtur salsium: nam materia habet ordinem ad formas multas, de est receptaculum ipsarum: igiatur continet illas,non autem ab eis conis

tinetur .

Septimum,eirca te tum decimum septimum, quod eidem loco multa succedano Icorpora. Videtur salsum : nam cum egmili do ab isto loeo, loeus perit, quia aer

continuatur . eum autem alter succedie, locus nouus si, nee idem est . non igitur est successio corporum in uno loco . Ad Lxe oportet eodem Ordine respondere.ex

singulorum enim Blutione tota quasti dependri . Ad primum aduertendum est, quod lo reus naturalis dicit duo. Alterum est, quod ambiat.& circumscribat exterius locatum 'corpus. & hoe fit in ione quantitatis: loc enim, cum magnitudo sis, potest lotatum

corpus ambar Alterum est, oin et uare locatum ipsum, quod noli est aliud ,quam habere quada coiiso ni itate, I proportione est natura locati,di hoc pio ut nit a qualidae aliqua, quae est.in subiecto ubi lorest,

227쪽

, est,uta a est narii resis locus pitas, quia a ean- ipsum lita superficie ambit, quae sit prasia f. mirari oes locus dicitur, & similiter quia aqua Labeat ri ratione suae humiditatis, de frigiditatis picus Nasu- tirum naturae est proportionata. Similiolis cum Aer de terra,& de aliis locis respectu loca

ticato. torum.

Adiacum Neesbium ista qualitas conseruatiua MaturalZi ea illa, quae eli ipsius elementi in gene-cUos cae tali: liocei. im non eli sui sciens ad dirier Drumin- si 4 an alica omnia , cu videmus diuer- xia. L loca in terra pro diuersis, quae in ea noubique generantur,sed conueniunt etiam aliae qualitates a coelo fluentes, Sc a virtuti' bus astrorum, quae multum influunt in Itae inferiora. D. Le,na in i mo autem elementorum,licet noturalisti si modo locus disputandi,dicitur tamen

Rismoris. quod unum cleinentu locus est alterius Rcundum suaui superficiem concauam . Dicitur autem unum ab altero conseruari

propter symbolas qualitates,quia quae simul sunt i in una qualitate communicant ei di similiter ex vutu ecceti, qui conseruat ipsa lesundunt certam dii tantiam, intra quam unumquodque contine ur. Circa uecundum aduertendum,duplex x ςρr esse corpus. Alteium naturale: alterum

'dopti mathematuum. Corpus mathematicum ιμ- . quantitas i pia trinam habens dimener 'ἀνες tionem, longitudinem, latitudinem, &--Μm. piolanditatem ut per se coiiderantiar, nuda ab omni alio sensibili accidente est solum figura terminata aliqua , quod cors pus vocant pridicamenti quantitatis. Iuramnantur enim Geometrae,quod sit unum punctum, in quo tres diametri se inter, secent ad angulos rectos: non enim plures esse pol suat, ut recte demonstrat Simpli ad initium primi de Coelo tunc unam diaimmum vocant ἰongitudinem , ait tam linitia durem, tertiam prosunditatem: hoc igitur est corpus mathematicu,quod

in re quidem est , sed non tali modo nu- ' dum vi Geonicitia conlidoati Physicunt vero corpus est iubilantia ipsa tales ha- bens diuiensiones, sed cum qualitatibus sensibilibus, ta mutationibus iubiectas , ου' ma & hoc corpus sic eii in rebus,& subita

thema AE tia est . cum Hine patet, quod cum eornus math serrara tale maticum,ut tale,non sit, ut tale etiam is

carotico. habet lacum ullumquod si ella haberet

locum mathematicum,id est,quo addi A tinentiam, sed non naturalem , quia nuru

Iam habeat qualitatem . Et sic possumus ,

modo dicere, quod cum tale corpus in rebus sit, quamuis non eo modo, ut a mathematico consideratur,sed cum corpore

iraturali ratione diuersiim, sic illi corresbo' det locus idem naturalis, non ut naturalis' est, sed tantum ut contentivus , & se intellige Aristot .dicit enim, quod no est in loco distincto a naturali, cum non separetiar a corpore naturali, nisi Blum ratione,& ei eorres det in re locus, ut mathematicus, non ut naturalis. Nec enim ei debetur sursium , aut deorsum, sed tantum contineri,&haec nota. M is

Ad tertium' terri dicit Com. 6. quod in i secta, quia ponunt mundum cre tum esse, ideo dicunt illi, qui in ea philo phantur vacuum praecessisse,in quo Πceptus sit mundus,existimariue ipse non 'posse aliter factum suisse, ii is esset vacuu,&Butim dicit dissicile esse,quin concedatur suisse vacuum spatium,in quo mudus' sit factus . Nos dicimis utrunq. turpiter decipi Pliniinqui, sit vacuo si is et opus, 'id G set ex eo,quod modo mundus secundum se totu esse in aliquo loco ambiete, quod 'salsam est:no enim ea in loco secundum

se torum,sed secundum partes, nec continetur, aut ambitur loco,ut dicemus posta

G,s: ipsi hoc satentur mundum per lato athui non esse in loco: non igitur debui ea liquod praecedere uacuum, cum modo non sit totius locus,qui dici possit repletus esse . P terra: uacuum non est sila carctis, x

uel Ala negatio loci, uel cortoris alias ei . atra egium est et uacuum quod negat Aria iin lib. de Gaelo, sed uacuu est priuatio loci, uel corporis in quo corpus nanitalite afuit uel naturaliter esse potest. Hoc autem non fuit ante ereationem, cum per diui- nam potentia sellam , de sepematurali-

ter ibi, ubi est, suerit una cum ipse loco

creatus naudus:postquam uero fa sest. .lom,& corpore repletus, si corpus abeΩ setaunc esset iam rporis, Si bici priua- tio,quod ibi erat,sic aptiun est esse naturai tliten, S: sie esset vacuum mod non ante tereatiopem,non secus quam modo, extra plum, ut ducimusinoa est vacuum qui

228쪽

uri Ariszug nullum eorpus naturaliter replere test mod4, licet Deus de nouo ibi creare nouum corpus, ct per consequens nouum locum, posset. Confirmativa sis,quia resor,tatem natura,est habitus, quana priuatio: prior esse lociri debuit, quamae loci priuatio quae est uacuum:& prius corpus in loco esse, quam corporis priuatio in loco. Nee Aristotel. ex professo laudat Hesiodum,sta secundum apparentiam quandam: quia videtur locum dii linguere a lo

cato.

Et prepende rationem,qua mouebatur Hesiodus, quia exit lunabat omne corpus me in loco ambiente: quq r6 falsa est, ut ipse simebat. Non enim omne corpus in loco est ambiente, Deundum se totum.de Metamen in lib. 8.dicetur.

Circa quatium Si pli& Phil dicunt rationem Arist esse hane. Si pactus haberet locum,esi t utique alius punctus loci: si igitur punctus locus Est puncto, esset ipsi

appositus . tunc autem non esset disserentia:quia punctum coniunctum puncto iacit cum eo idem punctum,non enim sunt o puncta immediata. Hoe mihi non placet: nam licet in eo. M continuo duo ructa immediata esse nequeant, possunt tamen diuersa puncta dicvetiorum continuorum per contiguationem esse immediata, ob id ,cum illorum punctorum unum sit corporis locantu, uterum sit locati .non erunt idem. . Albertiasse facit rationem, quod cum punctus sit locus puncti, punctus erit locus, & locatum , 5e ire non erit dicti entia loel , i e locati. Sed nee hoc placet . Hassint diuersa puncta diuerserum sub oriam . Ideo dicendum, sensim esse,quod si paeum haberet locum, utiq; esset aliud punctum. iii autem utrunque esset indius iis, neutrum contineret, neutrum contineretia quia non esset ullum dilesimen ;quis nimis vrum quam aliud continete t . aut comi hetetur,& hoe est dicerὰ ἰquod milla 'illet ultorum differentia. Aduertendum vero,quod haec rario, ut Auer. admonui , n6 est necessiria, sed probabilis, ditauit ursici Admittimus puncium, de lineas non habere locum per sdi. Via, quamuis sirccedant mutuo in .ciae loco, non succedunt per dista peraecidia

cum non per se m eantur. Orpus tamdipsum succedit per se ,quia per semou tur. Propterea alia ratio est corporum , alia aliorum in successione. si enim omnia pariter sic derent,& mouerentur, et Iet argumentum ab uno ad alterum uali-duin .sed non ita est .

Ad quintum iacilia est Glutio. Locus enim formaliter dicit continentiam . que

ratione quantitatis est, & isto modo nihil produci, nullius causa est, quia magnitudo non est effecturum accidens. At rati lae quilitariam,quas habet, ut locus naturalis dicitur,prodii iuus est. Arist. tamen loquebatur de essentia loci, quae in quantitate consistit, ob id dixit. non esse usim.

Ad sextum respondeo,quod id proprie Meontinet quod ambit,& ad suos terminos trahit aliud,ut vas continet aquam,quam ad suam figuram internam trahit. si enim vas triangulare est . talis etiam aqua fit. Caigitur materia terminetur a forma tiam forma adueni δε materiam ad sui modum determinat,ut patet, nam aeris forma in trans aquae materiam, ipsam dilatat iuxta ruinaturam)ob id formae est continere . Nee idem est recipere,&continere, male ria quidem recipit omnes formas, sed ab omnibus continetur, quia terminatur . Ad septimum respondeo,quod n6 sim .pper eorrumpitur seperscies, im 3 aliquiago manet eadem, ut patet in vase. Dico etiam. quod licet corrumpatur,ri argumentum, pro- bat, tamen manet

ambiens me mutetur ope, dummodo non mouear , ego dicor in eodemi manere loco, propter situ, . & ce mill a corpora se credunt '' eidem loco. de hoe ta men' dicetur

postea. ll e caput

229쪽

In lib. III. phys. Atist. Cap. Ia I.

Caput Grtium.

Non meminit illius, quod est Albia

tempore, quia paulo post dicturus erat de tempore. De his modis diximus is A

repraedic.

Vno igitur modo . Tex. XXIII.

Via loeo praecipue conuenit in eo aliquid sit, describie

modo, quot modis contingat aliquid esse in altero, &

numerat octo. Primus eii,

quo pars dicitur esse in toto, ut digitus est in manu,& anima in homine. Secundus eli, quo totum est in suis partibus simul: & ne uideretur totu in partibus non esse, ata it,totum non esse extra parte i. in ipsis partibus non extra est,sicut nec partes extra totum sunt.

Tettius est, quo species est in suo genere & particulare in suo uniuersili, ut homo in animali. Quartus est, quo est genus in specie,ue aniniat in homne,& omnino pare defini-rioni, in ipsa definitione. Et notat hic bene Simplis. quod totum dicitur in partibus esse pluraliteriquia intum non ell in singulis partibus per sedea in omnibus simul: at genus dicitur in specie in singulait: quia tota sibilantia gens iis est in. singulis per se speciebus, mota animal in homine, totum in Leone,totuin qualibet specie. Quintus est, quo forma in materia,ut sanitas in animali coposito ex frigidis, &calidis, ex aliis: Hunorib'in notat Alex. quod ad hune potest reduci modus, quo est accidens in subiecto: non tamen λε modo existimes sormam materiae,& acciaden, si biecto inesse. ut alibi declaratum est, sed similitudinem quandam 'abent . Sextus est, quo aliquid est in aliquo, ut in eausa essiciente, ut in recς est iudicium regni, di in patre sierunt filii . Septimus est, ut in fine , ut amans drege imantato.Vltimus est sicut aliquid est in uase & in loco: S hae dicit esse moduomnium maxime propriae reliqui enim analogia quadam dicuntur ad hunc., quatenus id quod dicitur esse in loco conle uatur, dc recipitur in eo: &hae similitudipς reliqua dicunt esse ita alio vi

Dubitabit autem aliquis, x. XXIIII.

P Oret quis post tot modos enarratos. Da. quibus unum in alio est, dubitare,an a inpia

aliquid sit i seipsis, an no: sed quicqd sit in F

est, aut nusquam es aut si debet esse in aliquo, debet esse ui alio distincto dc non in seipse,& hoc determinat Arist. ante cuius explicationem prius est a nobis res expla

nanda,postea textus exponendas.

Aduertendum igitur primo, tripliciter , , in aliquid posse esse . uno modo,secundum se, altero secundum aliud, tertio secundu accidens. Id in praestati dicitur m le secudum se,quod immediate recipit inile praedicatui quomodo superficies hui' , corporis dicitur sesundum se alba, quia ipsa est primo, quae albeditin habet.Id dita . tur secundo secundum aliud tale, quod secundum sit partem illud recipit praedi tum ut homo s-ndum aliud est albus , Ita supersesem habet albam, de secunda

tua sciens, pura siaundum animam, iniqua est Gentia. Id dicitur per accidens , quod est in eo quod secundum se est tale, ut anima per accidens mouetur: quia est in homine, qui per se mouetur. Mumtei

illi modi diuerentes inter se . Aduenendum secundo: quod sicut allit ista quid est tale tripliciter, o timiliter alis. dicitur esse in aliquo,& esse in loco tripli, citer , secundum,ie secunduin aliud, α ιν lita secundum accidens Id est in loco se ire. dum se,quod primo, de proxime in loco est, ut ego sum in hoc loco. Id est secundum aliud, quod secundum sui partem. inquam in loco est;ut dititur arbor in suiuio, quae secundum radice uel secudum aliquam partem est in fluvio. Id vero dia Mir sec dum accidens, quod est in eo . quod fecitdum se est in loco, ut natura est in nrari,quia, est in naui,clest in mari: α ιι anima est in loco, quia eii homine, qu est in lam,

230쪽

ais t. Adnes enitum tertio, uod aliouid esse in seipsis tripliciter intelligi potest. Uno modo secundum partem,quod non aliud est,quam quod totum balis, duas partes, quaru una sit in altera, dicatur esse rati ne unius in seipso ratione alterius:& hoe fieri potest, unde dicitur,amphora vini est in seipsa. sensus est,amphora vini secundum unam siti partem,puta, s-ndum vinii .est in seipsa ratione alterius, si ilicet amphorae. Altero modo aliquid potest diei in seipsis secundum se primo, H qgin se sit vinum secundum se,& hoc non potest esse, ut probabitur postea. Tertio modo,quod aliquid sit in se secundum accidens, id est ratione alterius: nee hoe fieri potest,ut in textu explanabimus. Est qui-dE quartus alius modus, quo Deus ben dictu, est in seipsis: sed de hoc non loquitur hie Aristo.tanto magit de loco eorporum,&modo, quo corpus potest esse

in sepse.

Haec sunt, quae hic Arist. docet. Accedamus ad textum. Distinguit igitur primo dupliciter posse aliquid se dum se in loeo esse. Aut secundum se, aut secundum aliud, ut declaratum est: puta cum secundum totum , aut secundum aliquam sis partem in loco est: & ponit exemptu praedicatorum, quae secunduim partem dicu tur, ut homo est stiens secundum anima, in qua est scientia,& homo albus secum dum si persciem . Dicit igitur,cum aliquid totum habet se patres,quod ma sit in alia,& altera re cipiat illam sicut locus,tunc illud tale totum dicitur esse in seipso, sed tamen ratione partium , sicut hoc t twm,amphora vini, inse. 1plo ea ratione partium '. et vinum enim est in seipso secundum ampho

ram.

utrumque enim pare. est illius to

ti .

sie igitur eontingit quippiam.

Tex. XXV. S it non aliter rei inrere aliquid in

seipso esse,quam secundum patre. noautem primo: ponit exempla. qiii do aliquid secudum partem dicitur in seipsis incidi litera non nihil est obseura. Dicit, album inest corpori:& hi te per sepelii leo: stientia est in anima, Sc ab his appellamus hominem album, Sc stielitem,tcd cundum aliud talbuni enim secundu corpus,& superficiem ipsius: stientem vero

secundum animam. Vocat autem corpus alteram hominis partem, quae ab ala ima

distincta est. Ac si dicit homo est albus & homo di itur me , seu secundum aliud: albus,quidem secundum corpus, sciens vero tau dum animam Non tamen diseretur neexibus,nee sciens, si illa es ne separata, ocnon essent partes. Similiter,cum vinum, & amphora per se sunt, de vinum nondum est amphori, non dicetur amphora vini esse in seipsa, nec vinum per se,nec amphora,at cum simul sunt, de partes sunt illius totius, tune

potest amphora vini esse in seipsa ratione partium,ut dictum est . Et ad denotandum, quod est in seipso totum ratione partium,oe exprimit oεplo dicens. Est in seipso,ut album in holequod idem est,ae si jicat secundum partem: nam albux homo est secundum cor pus:hoe autem secundum superficiem, iasu perscie autem albedo est secundum λ& primo,& diuersa rei naturam, ac pote

tum habet ab ipsa superficie . Quibus vessi. Aristotel denotat Lbtiliter, cum aliquid est secundum se in il quo, esse distinctum picii sus abii. Io,nee illius partem esse; sicut albedo a supersese distuleuitur, in quai . Primo

Neque

SEARCH

MENU NAVIGATION