장음표시 사용
251쪽
i dilib. IIII. phys Atist. Cap. V.
I . m. Aduritedum, quod circa loci immobilitateni duo sunt modi dicendi. Altei est
Mo. Iadu q 6. sequentis Auerico m. locum mobilem quidem este,nim per se, sed per accidens ad motum subucii: sed immobilem dici dupliciter . Uno modo, iura admotum corporis,quod in loco est, non nece latio mouetur, ted manet locus reced Ete corpore. Altero etiam modo qr ad no mouetur illo motu quo mouetur corpus
ad ipsiim locum. No eli sicut albedo,quae mouetur aliquo modo motus ledentis ad albedinem. Non se locus sed ipse mane corpus esst,quod ad ipsum moueturi nee locus uersus locatum tendit. Ita explicat loci immobilitatem, e videtur Phil pilo ri modo explicare. Et non est dubiu haedocti inam esse veram. Est enim locus ite immobilis,ut non moueatur ad corporis motum. Cum enim cum corpore locato mouetur,lam non loci, sed vasis obtinet
Alii vero longE melius aliam malorem loci immobilitatem ponunt, ut nullo modo moueri possit, idem perseverans,dc es . opinio Realium,& sumunt ea ex Sancto Iliona. supra tex i .dicunt unum quemque locum liabere certam quadam dissariam a mulidi partibus, qua uariata non eii idem locus: de qua manente idem ei locus,etiam mutatis supersciebus continentibus, de secundum hanc relationemd i antiae ocus est immobilis pror. iis. Nalicet recedat cum corpore concinente superscies,iam non est idem locus. ubicunque sit,quia non habet eandem distantiae relationem, quae loci v nrtatem praecipue
sucit, di sic explicant loci immobilita
Et re uera mihi placet haec immobili- tas, aliter. n. Oporit dat dice: e, quod si ego quiesco hic, Sc mutatur superficies,quod non sum in eodem loco, quod non est cocedendum . Ut ergo dicat in eodem loco perseuerare, oportet loci immobilitatem
At contra horum sententiam Algiduo seri a gumenta. Primum est . Illa rei lio distantiae, quq est in superscie conii-M,Th. nrnte est accidens in subiecto existens, ergo mouetur ad motum subiecti,& ita est obilis per accidens, imo scquitur, quod etiam si quis non nicu tur, quod loca
Omnino mutentur,mutatis superses bucquia mutantur relationes,& shccedulit nouae relationes ex parte subiectorum, quae multa succedunt.
Ad hoc tespondent subtiliter profecto
Reales quod illae relationes mutantur iri indiuiduo mutatis subiectis,& se perscie
luis continentibus, non tamen mutantur
in specie:quia omne, sunt ad eundem terminum distantiae,& sui scit ad vilitatem loci numeristem, quod sint lationes disti tiae eiusdem spiciet, & ad eundem rein num,ti consequenter se non movetur admotum subiectoium, nam in specie eata manet relatio. Alierum sit argii mentum. Quia, lam x. eal,quod coelum mutaretur, pr fecto ira D. TA. eso manerem in eodem loco illo, si non discederem ab eo, di tamen relatio mutaretur, quia iam partes mundi mutata es.
Ad hoc respondent,st non est opus in Mitelligere has o bis p ite, ueras, sed imasi rundamnarias, prod est dicere, relatio distantiae non est opus, quod sit & sumatur a polis mundi hi sed a polis, de pallib.a quibus imaginantur aliquid distare,& haee semper restat,quantumcunque mutentur corpora colestia , & orbis paries: ita dicunt Reales Iocum esse immobilem, ac mihi haec opinio placet nam,re vera locus uidetur ile esse immobilis ita ut uariari ne
Sed tamen non est dicendum, quod lo sui cultimis sit talis telatio distantiae, nec quod in
loco relatio includatur, ut quaestione prae cedente ostendimus contra Scotum: sed
uia illa immobilitas sumatur penes eunem modum ite se habendi, nelope, lsuperficies sic se habet, ut talis modus se habendi non sit alibi: at hune modum so habendi explicamus per relationem distitiae,ncn tamen quod sit te uera illa dis lά - .:tiae relatio. Et credis sine dubio hoc elle admodum rationabile. Quis enim credet esse relationem realem ad terminos imaginarios,nisi illa relatio non esset nisi ima inalia, ad loci immobilitatem explicaninam 3 Ad argumentum fgitur primum te- Adi. spondeo, quod superucies quidem mouentur ad motum corpolum . tamen illaciis, di immobilita quae rei disiauatri
252쪽
Aplieatur, eadem'manet,etiarn supersciabus idecedentibus pluribus. in L Et eodem modo respondetur ad scaeundum.Corpora enim mouentiar, Sc elenienta: id tamen, uod loci rationem facit, nomouetur, &noe etiam docet Aristi qui elum locum immobilem vocat, quia
Quantumcunque moueatur circulariter , illum tamen situm,& velut dii tantia non mutat, & hoc eii testimonium cotta Iad.
α Auermem,quod de hae immobilitate, quam. S. Th. exponit,sit Aristoteles intelligedus, cum dicit, locum esse immobilem. Ad tertiust icimus ex Simp.in princ. libri, id locus, quamuis sit immobilis, a
physico consideratur, ut est terminu , motuum corporum naturalium . Quae enim
Phylicus consider e, iat eis, quia aut mobilia sint, aut ad motum halcant ordine.
x n res incorporeae simi in loco. V I.
tas eis determinanda, ut satatem explicationem terminorum habeamus , & nudi
loci praesentis est, ea omni ex parte discutere, cum sit potius quaestio Theologio.' Aduerte igitur, quod dupliciter apud V Ala d Theologos dr aliquid esse in loco , uno V in loco modo definitive, altem modo circunsm-d finitive priue. Id definitive est in loco, quod sic est circa. alicubi, quod extra illum locum non sit. scriptive. Sic enim i suo qui fouit est loco, ut ibi exi uid sit stens no sit in alio. Hoc enim est definire, Vel esse definitiue in loco, esse loco alicui fiat. praesentem secundu sitam propriam sibilantia, ut Angelus hoc modo potest esse . in loco, tu est pr sens loco alicui per sua
praesentiam, cum ibi operatur.
Nec est esse definitiue in loco,ut aliqui putant, quod sit aliquid totum in aliquo toto,&totu in qualibet parte, sicut anima' est in corpore,quia est tota in toto corpore,& tota in qualibet parte; hoc enim noestras' sormalis exiliendi in loco definitive, ei seisic alicubi, quod noli simul alibi: hoc enim est desiuiti loco, di terminari loco, ut diximus, siue sit totum in toto, octotii ita qualibet parte, siue n . Unde auri
mino dicitur esse desinitiue in aliqua sui
corporis parte, ut v.g. in pede,quia etiam simul est in manu,at in toto corpore ethdefinitive, quia non est alibi. Esie autem circunscriptiue, est sie esse in loco, ut non ibi uin non sit alibi, sed et comens uretur loco, ut ubi una est pars, nosit alia,& pars locati parti loci respodeat , sicut corpora in loco sunt circunscriptive. habent se ergo , ut sit perius, di in serius . Quidquid enim est circumloaptive in loco, est etiam definitive, non tamen, quod est definitive est circu scriptiue, na incorporea esse possunt in loco definitiue , sed
non circumscriptiue, ut modo dicetur .
Est ergo prima c5clusio. Gloriosus ide' rest quidem in omni loco, & ubiq;: sed t5, nec ei res scriptiue, nec definitive est alicubi,sed alio inodo. Haec est nota. Non.ri .est circumscriptiue, uia no est diuisibilis, ut circumambiatur loco, & pars parti loci respondeat,nec est delinite, quia ubique est,& in toto mundo,& extra mundu,nullo definitus termino,nullo circumscrip ispatio. Modus itaque exiliendi Dei in on1 h. ni loco est potius uocandus incircumscriptus,& indesinitus secundum est tiam, pris tiam,& potentiam . Secunda conclusio. Angeli licet incorpo rei in loco esse possunt defini iurista non circumscriptiue .infinitive quidem, quia se alicubi situ, qs no sint timui alibi da ..tLin coo sunt,n5 sint in terra,& dum in , . hoc teme loco sint, simul alibi non sim, nec in omni loco esse possunt,uel in pluri bus simul locis, nisi sorte per diuina in po tentia. Sed circumscriptiueno sunt, quia non habent qualitatem nec corpulentia , S inde prouenit, quod n5 sic occupent locum,ut partes partibus loci res deant , uel circumscribantur, imo in puncto pocssint multi simul Anseli esse . Tertia conclusio. Sola corpora in loco I sunt tam desinitiue,quam circunslafiptiue, per se,at ipserum i artes,& accidentia per accidens,quia in ipsis totis sunt. Et de hoe modo existendi in loco Arist. loquitur in praesenti,& ad Physicum de hoc tib periinet tractare.Sic.n. in loco es inratione qualitatis fit, de sinuliter r5ne motus,qui cor i Poribus inest naturalibus. Et ita eii intelligendus Alistot. cum dicit, incorporeas stibistantias no esse i loco. At de his citis .
253쪽
In lib. M II. physi. Arist. Cap. v.
uuaed. VII. Vbium hoc pricipuuin est in
hac materia propter suminam ipsius dissicultatem . sunt.n. variae sententiae insigni uni Philo qui rem secerunt diis cilena. Quantum igitur Uo po- tem, conabor sitias aliorum ex locis pro Priis proponere fidei ter, atque discutere.
Qiusa huius diis cultatis est, quod cumvltima sphaera alicubi sit, ct motu locali moueatur, absque dubio ei debetur locus aliquis : cum tamen non habeat extra se aliquid continens, & circundans, & iuxta Arist talis debeat esse locus, no uidetur esse in loco,vel saltem alterius rationis loca habebit,& quis hie sit, quaeritur in praesenti. In hae parte, uid Arabes,quid Graeci, quid Latini sentiant, aperiam,& quod inini probabilius est, proponam. Apud Arabes suit res haec varia. Auem pace,& Alpharabius ut resert AueriC5. 30 suerunt in hac sententia, quod aliter
debetur locus corporibus motis recte, puta,sursum aut deorsum,& corporibus motis circulariter. Ratio firmitur ex diuersi. late lineae rectae,& circularis. Linea recta
de se imperfecta est, & additione patituti
quale si terminari debet, est per aliud extra lineam, quod ipsam vicerius abire n5 sinat. Linea vero circularis periecta est , nec patitur additionem, ob id no indiget aliquo terminante extra se, sed solum terminatur per id, quod intra se ambit,quia ipsi commensis ratur. Hinc dicunt, quod corpori, quod mouetur per lineam recta, debetur locus ambiens extra , &se talia corpora sunt in loco circumscribente extra : at corpori circulariter moto selum debetur locus intra, his autem est conne. Ium corporis contenti, Ac sis putant 'haeras saperiores esse in inferioribvs ut in loris,non E contra.
Ista sententia subtilis est, seta non mihi placet. Piimo est contra Arisi qui inferiores orbes in saperioribus costituit in tex. 6. Praeterea quia isti sistentes dissiculta. rem, quomodo ultima sphaera sit in loco, incidunt in aliam, nam coelum Lunae no
ciit in loco. in igne , ianis ia acie, aer
in aqua qua in terra, iam terra non habes bit locum ullum. Secunda sententia est Auic. i. suis.e s. i. quod ultima sphaera non est in loco ullo ostiis. mo: dicit tri, ut non mouetur localiter, mi motus ipsius eii ad si tu ,5c ita cotta Arist. habet morum esse aliquem, qui no est ad substantia,nee ad quantitate, nec ad qualitatem, nec ad locum, pura illum, qui est ad situm, dc talis est motus circularis. Ista sententia non est recipi eda,cum sit . contra Arist Sc praeterea est una ratio contra ipsum; quia situs essentialiter claudit locum,uel certe supponit locu , ut paries θης-- rei si uentur in loco. Est.α situs ordo partium ad locum: non igitur suum potest liabere nisi simul locum. Tertia sententia est Aueri com. 3. pla ne absurda, qui dicit Gelum este in locorer suum centrum, nempe quia centrum
suu habet in soco: de ita fatetur coetu Per accidens habere locum, imo quod perus est quod talis locus per se coptat corporibus circulariter motis.
Ratio Auer est: via per id restigi loca AM: per qd habet firmitate, de immobilitate ,
at per cerussi firmitate het,quatenus idem semper manet er id i itur locum habet. Notat autem, quod colum totum per Grain se mouetur non ndum subiectum, seu da uiri secudum formam. Vocat moueri secundu ati,d
subiectum,ciun tota coelum mouetur mu m uere
tando cereum, vel ad unam partem vel ad ea is se alteram partem, dc hoc non fit. Semper. n. cundas circa ide centru mouetur eqlu. Vocat mo bis is , ueri secundu formi,ua novo,& nouo mo aliud se do se liet secunda oes siti partes cum cen cundum
tro. Quod apparet si lin is ipsam celsi di - δε-- cuidas per centrum,uidebis nouo modo se Re ei tua habere cetiit, dum mouetur,ad ipsam cen- sin. A noutru:permutantur ii lineae, & succed ut alis ianis
alitiae hoe est moueri ut ipse ait secui a ia du forma.Sed non mihi placet haec sententia,& sane miror aliquos fuisse , qui hanc
in hec opinio omnino rei j clanda . Primo quia ut s.Tho. recte obiicit centrum non in aliud coeli intrinsecum; nec enim est pars,nec tota, nee accidens ipsius, non igiatur per ipsis in pol dici esse in loco. Praet rea: quia centrum est indivisibile,hoe aut no eri in loco. Praeterea cum esset ita cen
254쪽
oco. iram Auer. concedit quoque, 'od reliqui inferiores orbes sent in loco in superioribus P se,ut circulares sent, & ratione motus propesi sunt per centrum in loco ;quae sane omnia sunt paradoxae & male secum consentientia. Adde, quod ex Graecis Arist.interpretibus nullus unquam est, qui vel innuere videatur aliquem hominum fuisse in hac sentctua, dum Arist. Praeterea: quia, si ob id per centrum essent in loco,quia per ipsum habent immobilitate, eadem ratione ianua per cardinem, & per anchoram nauis essent in loco: non igitur idetur, quod coelum dicatur este in loco , quia centrum ipsius sit in loco. Haec dicut
Arabes; c male. Graeci veto no oes et Gueniunt. Them.
enim dicit,quod ultima sphaera,quae secundum Arist. est octaua,no est in loco finsii
persciem conuexam, sed Fcri concauam,&est in septima sphaera sibi proxima, tuae est
Saturni de convexum penultimae , est locus ultimae secundum . coit uum. Quo autem modo id fiat,attende.Si div r sent. iii das sphaera Saturni in multas portiones similiter & sphaeram ultima: videbis,quo cuiq; portioni superioris respondet tortio inferioris. Et ulterius,cum inferior sit in dior,in eadem parte,& portione inserioris saccedunt uariae, & multae portiones sirpe rioris,& ita partes videntur mutare loca. ista est fideli, sententia Themist. Et quamuis aliquid habeat probabilitatis, non tamen placet,qui, ut dicunt Philop.&Simpli non potest esse,quod idemst locatum alicuius, & locus eiusdem: at sphaera septima, est in ultima,ut i loco: noigitur vltima erit in ipsa ut in loco, sed ut
in locato,& velut in materia. Altera sententia fuit Alex. qui ut sim p. reseri ixit vltimam sphaeram nullo in do esse in loco, nec per se,nec P accidens, nec moueri localiter: unde motum illum noluit localem esse. Quis autem motus esset, non explicuit, ut dicit Simp. - . Haec stata in hoc no νε vera, quod ii ullo modo esse in loco, cu sit quoddacorpus:& in eo, quod motu coeli locale esse negat, non videtur ciuis alius esse postat. ἄ- Simpli . fatetur quidem nullo modo in loco elle, & tamen cocedit motum esse lo lamici tunc cli vita alia dii ficultas; qui
modo si localiter mouetur, in loco no est. Ultima sentetia inter Graecos est Pselli, qua breuiter docet, nempe emum ultimuesse in loco fm partes, quia nempe partes in loco sunt. Quod si petas, quis est locus partium,docet, i una est locus alterius, sed non locus actu, quia ipsi continua est. sed locus potentia, quae sententia absq. ullo dubio est etiam LTh.tex. 43.& clarius s. ubi docet una partem,loco alterius iri potentia,& continere,& contineri ab altera,& quod ratione harum partium mouetur,& mutat locum ipsa ultima sphaera. Haec sententia proxime uidetur ad ueritatem accedere,quamuis no omnino eu
cura dis scultatem, qa si una pars locus esset alterius, cum semper sit continua illi,
nunquam altera mutaret locum, & ce nomoueretur coelum, nec mutaret locu secudum partes, quanquam responderi possit, mutari distantiam, & modum, quem Pa res hiat illa relatione,ut ante diximus, sed hoc non explet intellectu omnino. Pret rea, chia etsi esset contigua pars, adhue
non usiocus, cum no undi l. locatum ambiat .Praeterea,non video quo actu moveatur localiter,& locum habeat potentia. Philo.& hi, qui locu ponunt spatium , ab liis angustiis liberati sunt, eu locum ultimae si litrae dicant esse spatiuin occupata ab ipsa. Et hoc argumentum de coelo sule unum ex his,quae posuit Phil.contra AricEt re vera ut diximus spatiuin illud , vealiquid ponebant, non est omnino improbabile. At postquam illud exclusimus cum Arist. quid mini uideatur proponam. Sihoe secundu veritatem examinemus,non est saltem tanta diis cultas. Nam nos ponimus coelum empyreum omnium supremum i inmobile, quod etiam cognouit Plato,&alii ueteres, ut est videre apud Simpl. qui id etiam asierit in digressione de loco non longe a principio, ubi etiam ait illum esse locum, ubi Deus optimus iis, qui diagni sunt, communicat ea quae sint per se pectanda,&in hoc primum mobile est,
ut in loco, ipsum tamen, cum non moueatur,non esset tantum inconveniens si qui, diceret,non esse in loco, at secudu Alist o tu in mobile uidetur post ille, maior ea dissicultas it re vera dico,uel opi D. Ili. esse uera,vel nullo modo esse in loco seca
255쪽
In lib. IIII. Phyc. Arist, Cap. V.
viderer esse doctrina Arist.tent. 23. ubi ratra Zenonem dicit, locum pii nau non esse alicubi, ut i lceo, sed visam asin subiecto toto, ira primus locus qui e tum illud est. Et in hoe reprehendutur Antiqui ab Aristo. quod locum in loco volt bant collocare, dicentes,omne ens esse in loco.
Et ratio potissima,hac sentena Alex.& Simplici eis. Si in loco est, vel eli secundum se, vel secundum aliud, vel secundum ac idens. Acundum se,non, ut notum est: secundum aliud, niinime, quia secui da aliud in loco est,quod secundum sui partem in loco est, ut explicat Aristot. Coelum autem non habet in loco panem ullam, nis in potentia, ut dicit S. Thom. sed hoc non est habere locum , aut certe non actu locum. Quod enim in potentia est, absolute non est, aut ut dicit Them.)quia est in sphaera sub se,& hoc iam reiectum est. Nee habet locum secuduni accidens, cum non sit in eo , quod est in loco per se: non igitur in loco est. Nee mireris, cum primus iit omnium locus, quod non sit in loco.
Quod si dicas, quomodo corpus no est in loco aliquo3Respondeo, quod nec ipsi Philosbphi, tui dicunt esse in loco ,dant locum, ni a per accidens. si ergo no miralis, quod locum non habrat per se. & contentus es cum loco per acciden s: prole cto nodebes mirari, quod nullum loca habeat rnam dicere, quod locum habet per accidens .magis est verba afferre,quam dare in re locum aliquem talis enim modus exinendi in loco sere nullus est . Attende tamen, quod quamuis in locono sit, si tuemur opinio. te Alex ia simpl. localiter tamen mouetur. Vt enim localiter moueatur,no oportet quod sit i loco, sed quod circa locum sit. Est enim motus ad locum.& est motus circa loca.
Quod si dicitur esse alicubi, idest,ut dicit Arist. contra Zeno. quia in aliquo est , sed non ut in loco,sed ut in c5tento vel alicubi dicitur eise,non quod in loco sit, sed quod circa lυcum lit,hoe mihi rationabile satis videtur uel certe sequaris D.Tho. opinionem, non esse per se in loco secundum se totum. tas esse in loco secundum
par es, eo modo quo explicat D.Thum.ve
vidimus. Et haee de loco probabiliter ω- condum Alistoteleua Lucti
De concordia quadam scitu digna, omnium opinionum de loco .
Acienus Aristoteli; opinio nem de loco defendimus, ut potuimus, quod pautiores , ct minores , quam caetera aliae opiniones videretur pati dissiculta es. At vero cuiusdam recentioris extat valde probabilis opinio, quae omnes quodammodo opiniones concilliat,& omnes difficultates dissi, luit, Ic omnes loci proprietates,& quae de ipsis dicuturi sine magna diis cultate tuetur, quam quidem ea iis causa ad finem usque volui reseruate, quod sit quasi omnia dictorum de loco epilogus quidam,& compedium,d: eo quidem libentius sici, ne ullius rei,
ruae utilis citc rosci, gnitionem lcctoli
Haec igitur constituit duplicem locum. Alterum intrinsecum res,quod sit quantitatis quoddam ri opitum ad eam consequens, quod uocamus spatium : alterum extrinsecum locum, de quo locutus est Alistoteles. Pro cuius opinionis intelligentia erit haec notanda distinctio loci. Locus alius est uerus, alius imaginarius. Imaginarius quidem est,ut extra Cestum spatium illudi in apinarium, quod ibi quisque imaginari potest. Et vacuum etiam hic in Mundo, si esset,iarapinatius esci locus, imaginariuvidelicet spatium; posset etiam imaginari
super scies vacua. Est autem notatu dignum, locum , seu spatium imaginarium bisai iam nos pos se considerate. Vno modo, ut sit res ficta omnino,& fingamus esse, quod non est, ut extra coeluin, uel in uacuo, ut diximus. Altero modo, in communi abstrahendo ab hoc uel illo spatio uero singuloru corporum spatium in comae uni totius mundi,in quo modo sunt corpora, abstrahendo,inquam, ab hoc, vel illo corpore, α haec e sideratio non est ficta, sed uera. si quidem abstrahentium non est mendaci uiri,ut ait Aristotel. Nam, ut huic corpori hoc singulare, ut proprium spatiunt Oncentuitata curam i corrore conue
256쪽
A Gnit spatia n in communi,&ita considera nuta hoc spatium abstractum in commani non habito respectu ad subiecta singularia: sicut Mathematicus cons derat quantitat E in abistracto. Sic ergo imaginamur illud spatium in communi totius mundi, tanquam ciuiescens, id Lit, abibahendo amotu eiusdem, S particulatibus sibi e in communi similiter in eo dii tantitam consid ramos, ct situm incommuni, di singularium paritum erus possicionem, omitia abiurahendo in commulti,ut Mathematicus figuras . Sed dices: quomodo omnes scabi trahunt,etiam riistici, Se imperiti, qui solo sensu iudicant: Respo)ideo causam hancelle, quia per sensuin non facile cognoscitur numcralis disteretia accidentium eiusdem specie. Vt uerbi gratia, si modo aqua calefiat ut unum, de postea sigesam iterum calefiat ut unum, nesciet sensus iudicare,an sit idem numero calor,qui antea, an diuersis numero,
Dium licet sibi uideri idem, id est, eiusdegradus. Sic etiam, in uat uentias, semper putat idem esse numero medium lumen, cum tamen fit numero in alio, atque alio aere succedente diuersus: licet aequalis, de ita smilis, ut putet senis idem esse numero. Ita omnino accidit in spatio cum uideatur aequale manete semper mutatis corporibus, putat esse idem numero, cum non sit idem, nisi specie,& a quali a- retariam. Atque eo magis sic putat,quodu'sus exterius quiescentibus, si fixis: ut, uerbi gratia lateribus uasis , uel ambitu dili,& a latere ad latus,videt semper eadem diliantiam ei iam numero putat id equoque medium esse ni meto, id est, si alium. Et hinc es , quod spatium iu comuni omnes se abstrahunt, quia uident illa accidentia in communi remanere, nam quamuis mutetur spatium hoc, tam o manet spatiuin, Se a quale spatium. verus autem locus est duplex. Alier intrinsecus rei ipsi, alter extrinsecus Extrinsecus quidem est circii nambiες ipsam corpus locatum,uidelice , corpus e tinens, a m eius superficies ultima de quo lis tu seest 'ristotcl. Initin acus vero locus rei, est spatium illud ipsum, quod ipsa res uere i . a te occupat, secundum suamnare corpulcntiam .
Huc autem Varium, si peris,quid est .
Respondetur esse proprium ouoddam c6 Quia . 3
sequens ad iplam quantitatent, qua ut ta-ι- tis uidelicet insus extent onem. Conse- irinseca quicur autem hoc spatium tanquam s ro- inris . prium quoddam ad quantitatem, sicut admotum consequ)tur tempus. Nam iit in quantitate succei sua se hiabet tempus admotum illuni menserans , ita in peim nente qu-mitate se habet spatium illud
consequens quantitate. N ad ipsi. ar et utitatem.
An uero spatium illud, scia extenso di is
stinguatur ab ipsa quantitate realiter, ut lior maliter lici ratione , non m .gnopeie 2
resert. Eadent enim est di ficulta, de tem . -
pore.an d linguatur realiter,uel formaliter, vel ratione ab ipsis moria. Et riuod de tempore respectu motus di veris, idem de hoe spatio seu extensione respectu q-titatis dicere poteris,& quidquid illoruni dixeris, uel te liter dili ingui, uti sol maliter,uel ratione,piobabili et dixeris, ut iain motu, di tempore.
Est autem hoc spatium unicuiq; quantitati sua proprium, sicut unicuiq. motui sua propita temporis successo, & mcn. ii hra propria.&particularis. Et ubicunq. sit . corpus, locu ni semper idem habebit sua intrinsecum lice numero spatium. Et totius mundi spatium commune est, sicut una est uniuet alis totius temporis mensura uniuersalissimi moriis. Esse autem hoc intrinsccum Gaiusillae orae
corpori, spatium negari non potest,ut ui
detur, quia inuicem sese mutua conto 'utntia inseiunt. Nam si corpus est,spa tium est,&s verum spatium est, in eo corpus est. Ita ut si extra coelum unus homo collocaretur, uete diceretur esse in suo loco, in spatio. cillo ipsa proprio siti corpolis, &si uacuo medio similiter collocaretur eiar pus, ibi in medio vacuo intra ipsum cor-
.us verum esset spatium. quod ipsis in torpus Proprium occuparet, cum circumam
biens intia ipse in corpus ellet solum spa sium imaginarium :Imὁ uero ne intelligi quidem corpus , uel quantitas posse uidetur sine spatio,nisi redigetctur ad punctuin. Et rationes plerae a. Philoponi hoc ip- sim spatium intrinsecum , & quantitati proprium ostendunt, sed non separatum,
257쪽
In lib. IIII physi. Arist. Cap vo
ri ipse ponebat, sed iii rela ipsis inhaerens
tanquam proprium earum accidens.
Exir 1 Rursis extrinsecus locus triplex est.Vel .vii Acus proximus,& immediatus, videlicet ipsa surri lix. perficies concaua corporis continetis: vel joximus ditiam, di remotus,videlicet, corpus aliud rimeius , vel superscies ad rei tam distantiam circii νε moti F- ambiens, ut verbi pratia, cum aliquid est in cubiculo, biculum est illius locus, &latera ipsa cubiculi: vel domus,inter quae continetur. Aut etiam remotissimus locus est, quo modo Aristoteles omnium locu dicit ei se coelum, quod omnia ab ipso cotinentur . Et parti iis est etiam locus extrinsecus,in quo res ese dicitur quandoq; ut homines sunt in terra, Si in te sto,quia pedibus talum tangunt. Et totalis locus, ut piscis in aqua, cum undique circumanabitur.
Ex hae ergo distinctioue loci, & loc Trur diu ei sitate, omnes prorsis dissiculta te, ius de loco proponuntur , facillime
quod plus est, iuxta communem modum concipiendi omnium hol ' minum, cum de loco loquuntur,ita mens ιαν d. l. quiescit cuiusque. - Quada enim proprietates loco illi in ' trin eco conueniunt, videlicet spatio tys vero quaedam aliae spatio , & loco im sinario, scto vel abstracto, aliae uero extrinseco loro, nempe seperficiei,aliae proximo loco, uel remoto, aut remotissimo , aut tam iis, quam illi locorum disserentiis . Eadem tamen si b aliqua diuersitate conueniunt, sub illa uidelicet, quia dinserunt inter se; quod quidem breuiter enumeratione quia uti de singulis ostenda
Ex quib.etiam apparebit istius opinionis, quae omnia sic concordat, & taluit , probabilitas. Nam quia alii conabantur tantum ex dictis locis omnes loci tribuere proprietatcs: ideo in magiias cogebantur angustias aliquando. Primae ergo omnium proprietates I ius Gi. sotissimae & maximae sic apparent. Quarum prima est: Ipsum corpus esse in loco , igitur est in loco non ibium extrinsece in ambiente,aut in oco secundum extimam superficiem, sed secundum se totum est in loco. fc eius partis etiam internae . sunt in partibus loci.
i secundo. Sic dicitur corpus occupate locum.& occupare spatium,& partes in oti GPoris partes occupare spatii . Et sic dicimus,hoc est in hac parte spatii,illud in altera, & partes corporis respondere partibus spatii,
Tertia proprietas.Constat, Locum esse aequalem locato,non maiorem, nee mino
rem. Nam quamuis secundum sit pessicisi dicatur, superficiem concauam locantis esse aequalem ultimae stiperficiei locas, tamen vera xaualitas, & perseri loci omnes intelligunt mente est de toto ip-. Isb Orpore. Vt si diceremus, hoc corpus esse alteri aequale, quia aequalem quantitatem habet, uel squale spatium occupat, ' utrunque secundum omnem dimensione, na alia est aequalitas lineae ad lineam, alia superficiei ad si perficiem , alia corporis ad corpus. Quarta , Locum continere Iocatum . Nanthoe id super em quamuis com- 'mode referri possit, tamen verius, & perfectius continet, quod secundunt totam corpulentiam continet, ut dicimus, i men contineri in aere, & virtutem in herbis: sc tempus cotinere omnia,& animam contineri in corpore, & formam in materia &c.
Quinta pr Heras ex prsespuis, quod σomne corpus sit in loco quod est utri 'detiar eodem modo,quia locus, conuenit. Quia corpus quantum est, nee in loco Alum extrinseco,sed intrinseco: ne absolute cosamur dicere, elum non esse in loco, vel eius locum este centrum, qui duo sanEsint absarda,& paradoxa,& praeter communem sensum hominum: ita non est in . loco extrinseco ambiente, ut recte in Eoe
ait Aristotele est tamen in loco, Si spatio int inseco sibi. At vero e contra hae aliae proprietates; Aliam uidelicet, Locum circumscribere,& ambiu prisiaiore locatum, potius conueniunt externo loco, uidelicet si perficiei e rporis ambien- ez--δε tis,quamuis de intrinseco spatio dici pon Le..xiuset quodammodo circumscii re locatum seu in se existentem. Item, locum non esse aliquid intrini a tiooto,sed est e a iud a locato; quamuis & υ haec conueniat non s,lum superficiei, ted spatio, nam est aliud etiam a loc , & aquantitate,si non re,s laeua formaliter,uatarione , Tertia
258쪽
Tmia irem, Locum nrinposse esse sine aliquo locato, sta posse esse lane hoc, vel illo; cuius quidem proprietatis da pars silum extrinseco loco sinerscies conueni nempe posse esse sine noc, vel illo locato eandem stiperficiem. Couenit etiam loco imaginatio N abstracto, tamen prima pars non poste locum esse sine aliquo locato; vera etiam est, non solum desiperscie,su de inti inseco spatio loci cuiusque eorpori proprio. 6 Quarta, Locum verὰ esse immobilem, vix potest extrinseco simet sicie loco conuenire, cum etiam ipsa superficies mouea
tur & mutetur una cum corpore: nee ve-
ia eadem manet numero distantia ad coeli latera, idemve respectus numero super
scies, ipsa mora; sed dicitur immobilis secundum speciem,ut diximus,quia uidelicet ili uel altera superficies in tanta distatia,& consimili respectu ad mundi partes Sesti latera Qecedit. Et ita dicitur manere locus immobilis secundum speciem,absrahedo,inquam, in communi locum de . distantiam, ut diximus. Hoc eodem pror sis modo, hoc conueniet spatio proprio cuiusque corporis mam eo moto,aliud succedit in eius locum cum consimili respe u ad coeli latera, Si aequali distantia,&erit loci proprietas in communi abstracti, xo insinsulari . Sed praeterea immobilis dici merito alia ratione poterit, quia non potest spatium proprium cuiusque rei separari ab ipse corpore,uel quantitate, ius est proprium.
Quamuis haec profecto proprietas immobilitatis loci videatur ut illa solemus concipere, propria esse loci tantum ima nani, spatii uidelicet imaginarii, quod
imaginamur, uel extra eslum, uel etiam intra corpora, quasi quiδens semper,&immobile, ut diximus, abstrahendo a motu,in quo succedunt alia corpora,in cuius
partibus sie imaginamur similem semper, di eundem stulti cum aequali distantia, Strespectu ad coeli ultimam sit perscie ciuiescentem .si sit intra Wlum,ut in illo dicto secundo modo loci imaginarii, idest, veri, sed abstracti a motu, & subiecto, & si sit extra coelum respectu ad alias partes ipsis eiust mei spatii imaginatii hcti iii, ut in primo modo fictitii uidelicet loci,& spatii imagitiam..ri v que modo conopinus immobilitatent,uel abstrah ndo u liu illo scio. Quinta. I iis rentiae et sursum, ct deor' ssim , ante, S retro, consimilibus respectibus, sicut immobilitas conueniunt, vel superficiet,uel spatio vero corrorunt, uel imaginario abstracto,vel statio. sexta. Moueii localiter se etiam intelli sgimus,ldest, dei transire spatium illud imaginarium,vel abstractum, quod plenum in uero spatio alicuius corporis huius,vel alterius. Aut pertransire si persciem eo Gua corporis, i ntra quod aliud mouetur, uel extremam si perficiei ii,s sit pra illam fiat motus.Sie etiam dicimus corpora moueri ad locum, idest, ad si perficiem ait 1ius corporis continentis. Nam in des ensu semper novam, & nouam sit perficiem acquirunt corporis ambientis: quae sit terminus motus illius: sicut etiam imagina- Hii illud , vel abstractum occupat spatist, quod antea alteru corpus occupabat, qi terminus etiam illius motus localis dici
merito potest. Rullam dies mus esse homines in platea ciuitatis, uel soro laquam in loco partiali: nam ex alia partes aere ambitiar,& talis pedibus plateam contingit. Pisces autesunt in aqua, ut in totali loco extrinseco, sed remoto, in ultima proxima aquae su- perscie tanquam in proximo,&c. Denique,ut uno verbo omnia complectamur,illa posita loci distinctione,intritistes,&extrinseri, ueri,& imaginarii, sm-tii,& abstracti in communi: proximi, Ac remoti, partialis,& totalis,omnes difficultates dissiluuntur,& omnes pene opiniones conciliantur,& Aristotelis prverea opinio defenditur,ita vita locutus de loco extrinsem tantum. Quod si
opinio, liberum ei erit iudicium , Ac de hac materia sit satis. Iani de uacuo, quod loco opponi uidetur quid . dicat Aristoteles, uidea
259쪽
In lib. IIII physi. Arist. Cap. VID
rodem autem modo existim an duim. Tex. L. Ostquam de loco dixit, nsie
de vacuo diaetit, ac pii imo ad phriscum pertinere de vacuo tractare, an sit vel no,& quo sit,seu quid sit, sicut de loco proponit.O stendit aut, in quo aismiletur loco. Vtim locus & esse & no esse videbatur ex rationibus oppolitis,que circa ipsum asserebantur, ita & vacuuin & videtur es e,& non e se ex his,qus circa ipsu dicunt. Et hoc est, quod dici: quod incredulitatem,& sdem 1 mileni habet, id est,ese,& non ei se simile videtur aquamuis, ut no. Philomon eodEvtorsus modo. Nam locus apparenter videri r non esse,uacuum uero necessatio. Stat tua probat Physicu oportere de uacuo tractare. Nam uacua cum loco colunctioneio habent Antiqui enim locum, vacuum, plenum idem esse putabant, subiecto quidem, sed non ratione. Na id, odcorpori, sulceptiuum erat.lini uocabant, dicti, tur plenum, cum uero corpore uac bat,dicebatur uacuum. Ratio igitur noest eadem, sed in te idem sint.
Incipere autem oportet considerationem. Tex. LI.
TRia se cor siderarum a principio P
ponit. Primum ea. quae dicunt amrman esua u. Alteium ea, quae dicunt negantes Tertium ea, quae coimini ter uacuo inesse uidentur secundum communem opinionem. Incipit autem ab his, qui negat esse uacuum,ipsi,sq;reprehen dit,eo quod probantes esse uacuum,non argumentati sunt contra intentione principalem eorum, qui possierunt uacuu sed argumentati sunt contra id, quod illi ex alio errore dixerimi, di ille sui tanaxagoras. Adueite, quod tui vacuum ponunt, dicunt esse ipsum quoddam si auum dillinctum a corporibus se sibilib',in quo nullum est corpus si ossibile. Ist iu quidam h bebant alium orotrirrirer πιrrenaea '
nihil esse nisi eorpus sensibile, eumq: ali
qd uas expeliretur, in quo sol si esset aer, putantes aerE n:hil esse, dicebat uacuum. Qui bene erat impugnaturus sentetri. opollebat probare nullum esse tale spatium, non autem occupare se in probando aerem esse corpus: hoc enim non est intentum impugnare t Anax. hoc secit. Impugnabat enim uacuit probando aerem esse corpus. Probabat aut duplici ex petimento. Alterum est quod vires pleni aere ligato ore sortiter resistunt ponderi, ct non comprimatur partes, sic t cum os
aperium est,igitur aer aliquid est. Alterum clepsydra, quae si eius orificiu superius lauda: urcum plena est aere, non recipit ipsam aquam: si uero aperiatur ingreditur aqua;aer igitur resistens aliquid est.
Aestimans autem omne. Tex. LII. Ponit id, quod errante, Psilosephi di
xerunt, non autem ex intento,nepe
credcbat, nihil esse,nisi sensibile corpus, b id putabant aerem non esse, cum non lanitietur, ac contra ill*m talem l
Statim ponit quid oportebat eos probare contra PGnentes vacuum.Nempe, nulIum esse spatium inter duo corpora, distictum a corporibus,quod spatium diuidat corpora, dc ieiungat, ne continuentur, ut rutabant Democr.& Leucip.siue spatium sit separabile, id est, siue actu non habeat corpus,sive habeat. Et ulto ius, quod nec extra coelum aliquod sit continuum spatium. Denique abselure debebat probare nullu este corporum inimi allum dii linctum a corporibus, ct non debuet ut siste te in probando aerem esse corpus.
His igitur non secundiam portas. Tex. LIII. Concludit hos se impugnates non Natae.
260쪽
lamorem onm est ex motu Iorali, siuest ausinentatio, siue latio. Cum.n. motus fit, quod mouetur, vel recipitur in aliquo pleno,vel iecipitur in aliquo vacuo . si in uacuo recipitur, habetur intento . Si vero recipiatur in pleno ita, ut penetre vir cum corpore, inuitur, quod corpus minimum Gripiet adaequale maximum, quod susum eii. Patet sequela. Demus, ouod plenum pedale recipiat corpus p De adaequate, tunc qua ratione primum plenum se renetrauit cum hoc corpore, mamque te iterum penetrabit cum ait tu pedali ad nate, dc iterum cum alio , cum non sit differentia unius pleni,& alterius , tunc primum spatium male continet adaequare tria, aut plura corpora pedalia ergo continebit unum corpus trima. te adaequare,quia si partes continet, continebit totum. Hoe autem salsum est: nam
veri uniuia corpus cum alio penetretur , tamen maius cum ui ore non adaequabitium
Tertium argumentum est ex vium.
tium augmentatione Quod. n. au Dum
petur, eli quia in se recipit cibum ment s& alimentum, quod quidem corpus est: ne. tune illud augmentum non poteti recipi
cum corpore,& pleno:aliter esse penetratio: recipitur ergo in vacuo, di ita uacuum erit.
Testimonium autem & illud. x. LVI.
Onsirmat motu recipi in vacuo ex ae M. L . Melisso: ob id n. Melissus negabat ι C. . munda esse mobile: quia si in Gretur, portebat dare vacus quod ipse dicebat noesse, quare immobile uniuersiimposilit, tanquam consequens ex motu sit uacuum,at cum re vera motus sit dadum igitur uacuum est,& Metata dare si motum poneret.
Vno igitur modo demonstrant. x. LV.
et .v. T TOemum esse horum argumenta .ntia. Alterum est ex quadam e - perientia: expetimur enim, quod si doliu sit vini plenum, & vinu totum in vires infundatur; tsie in eodem dolio erue simul utres,&uimim:hoc autem n6 aliunde prouenire videtur, nisi quia datur vacuu intra uini partes, & postea comptinitur illud vacuum in viribus, & minorem Dccupat locum ipsam uinum:est igitur vamrum: de qua expetientia institus .
ex experimento ductum . Varum vimen plenum cinere tantum aquae ca- tactum .pi ,3t plus tam ipso simul cinere, quanta capiebat eum esset sine emere . hoc igitur non posse videtur seri, nisi intra torpora detur uacuum, ratione cuius ipsa compri
Vltimum arsumentum facit ex Pytha' i ,- roraeis. Hi enim dicebant causam, quare corpora quae eonsequenter se habent, di vnsi est post aliud, non confundantur i ter scidi sat una massa: eam este, quia inter corpus, & eorpus mediat vacuum,& h e etiam in numeris ponebant. Unum eniti cum alio non confunditur propter.inter medium vacuum: & hoc vacuum dicebat ingredi ad ista sensibilia per estum ex illo magno vacuo, quod est extra eslum,& est uelut spiratio quaedam. Vbi nota, quod uacuum aliquando est minus, aliquando est maius. Et si ut eorpus animalis dilatatur, eum recipit spiritum contrahitur,cu emittit, ita eum mulintum uacuum sit intra coelum,uelut spirando recipitur ab illo uacuo, quod est extra
coelum et emittitur uero cum contrahun
tur corpora . haresie isti imasinabantur. Est igitur algumentu hoc iumptu a diuisione, & corporum inter se separatione, si disterminatione, quod non videtur esse ali ter posse,