장음표시 사용
31쪽
. niaraui, si duriei. Nullus potest imponere nomina rebus, nisi cognoscat ipsas, at intellectus imponit nomina lingularibus,ut patet; ergo cognoscit ipsa Quarto. Sensus non discurrit, at sint discursis singularis, ut patet in stilogi . nili expositoriis: erit emo id munus in. tellectus: ergo cognoscit singularia cum sint, quae primo occurrum , erum' primo cognita.
Quint Ens est obiectum intellectus, ergo quod magis ens, magis pcipies abimellectu:at singu lare est magis eris, cum in ludat uniuersalia, ct amplius. s. eo itiones indiuiduantes: ergo magis est intellectum. Haec pro hac opinione. Est secunda sententia, quq adsci bitur Scoto t. sen.dist.3.q. 1. supponit Scotus intellectum primo uniuersalia cognostere,ac dicit, minus uniuersalia esse nobis notiora magis uniuersalibus:unde primo species est cognita postea genus. Huius sententiae est primu a mentum di pulorum'eius.uniuersale est y ceptum a similitudine reperta in sinsularibus: sed maior similitudo est in re, indiuidua eiusdem speciei;ergo illorum iniuersale erit primo eo nitum. Secundo. Vniuer aliora pertinent ad hosteriores scientias, ut ens ad metaphysicum. ergo sent ipse ultimo cognita . Tertio. Causae naturales non inpedi. et producunt est ctum persectissimum, 'quem possiim: Sed phantasma siristularecblatu intelle mi est causa naturaris ad' prodiicendam speciem, si eooitionem: ergo producet persectissimam speciem, quam poterat,nempe speciei ipsius, non autem generis primo. l Tertia sentesia in s. 6. . par. q. 8ς. m. r.&c. t.opust. de en e & aliorum lite enim sui datur in duplici conclusione, Prior est, Ens est primo cognitum ab intellectu nostro. - Vbi aduerte, res dupliciter posse Ω- mi: uno modo, ut commune decε pra disee mentis significas immediate ipsa decε rerum genera & ite no stimi tui in psen ii Alteio modo, ut significati nimiaiate quam naue rem, siue singula emnon: Sc adlluc dupliciter, aut transcendεter,ut se extendit ad quali cunq; rem cuius vi modi, ut ut se extendit ad res se sibi ire, si sensib' subiectas,& tale ens est obiectυ intellectus pro isto statu, quo sεsbus est alligatus & hoc vocatur a quibusdam ens concretum quidditati sensibis:& tale eli,quod secundum S I hom. primo occurrit intellectui nostro . Posterior conclusio. Quo uniuersaliora sunt;& propinquiora enti, sint nobis notiora: unde primo genus vitinios cies ultima cognoscitur. Ratio huius sentetiae prima est: id, qJ est in rura potetia, n6ruenit ad vitii nil acta, nisi p actus intermedios: sicut m teria prima n5puenit ad forma psectis ei, niti, intermedia: Embito enim prius vivit vita plantae, postea uita aialis, tandε vitam hois, ut distur x. de sen. in c. r. at intellectus in ratione cognitionis est in pura potetia: ergo no perirenit adactum species cognoscendae, tui est pei sectissimuς, nisi per actu, si petioru pen lis: sunt ergo pri nita uniuersaliora.' Secundo. illud uniuersale prius cognoscitur ab intellectu cuius singulare prius mouet sensam, at singulare uniuersatio . ris ius mouet se sum, vi hoc ens, quam hoc mirus:& hoc corpus, auim hoc animal prius videtur,ut patet in visis a lo se,ergo similiter erit intellectu. Tettio.Quaeq; potentia primo παῖ-pit suum obiectum: at obiectum intellectus est res, po primo erit ab intellectu cognitum. Hare pro Sancto Thoma. Quarta sententia est suorundam modernorum,qui non esses per viaii ordine. dicunt,uel ab uniuersalioribus, uel a particularibus, sed ab his, quorum accidentia i lagis sentiuntur, unde aliquando uniuersaliora sunt priora, ut vive animal, quam equus, aliquando posteriora, ni ut dicitur 7. metaph . e. s. Equus, dia sinus babret unum commune genus priter animal, sed id est incognita. Hae sunt praecipiis latinoriam sententiae. I. ater Arabes vero, Ruicenna l . meta. cff.ens, 5c reni dicit ese primo i inpressa in anima, vinde eolligitur, uniue saliori est e primo cognita.
Inter Graeeos no video hane quaestionem agitatam , videntur tamen omnes dicere, uniuersalia cognosti per abstractionem ab inferioribus, unde in sellofartius sunt cognitatu patet apud Am
32쪽
& I .POile. p. 83 .at talis cognitio eis distinctio potentialis , de qua non est controuersia,quin ab inserioribus incipiat. Sit igitur pro determinatione primo aduertendum.Duplex est uniuersale, in complexum, quale est commune praedicatum:& complexum, qualis est uniue
s lis propositio, & sicut illa duplex notitia confusa,& duplex distincta niti sipe. rius data pro incomplexo, ita etiam mi dari pro complexo: tunc enim distinctea aliter cognoscitur propositio,cum Psiam causam cognoscitur: tunc coniale,
cum a posteriori. Similiter distincte potentisnet cognoscitur, cu per inductione sitorum inferiorum cognoscituri tunc confuse potentialiter,cum sitie inferioribus . At cum incomplexa notitia ut in
nubis prior, qua coplexa, ac de primo icognito absolute sit sermo, de incomplexo uniuersali hic disputatur. Aduertendum est secundo, quod intellectus nostri duplex potest status considerari: alter naturalis,cum piluatus est omni scientia, & primo per sensum incipit
intelligere,alter est persectus, cum iam sibi scientiam,& cognitionem comparauit uniuersilium. Nos non loquimur de statu posteriori,quia cum quis iam sese. ias habet uniuers dium, potest pro arta
trio in singularibus senus,uel sipecie mimo aduertere; loquimur aute deprimo statu,& quaeritur,utrum primo sit cognitum uniuersalius, an minus uniuersiae,
quod alii dicunt sib lik verbis, uia ori inis,utrum sit primo intellectum a nobis inter uniuersalia. & sic est determinandat praesens disputatio. Aduertendum est tertio, cum intellis
ctus non intelligat, nisi sensit ministrate phantasnata sensibilia, illud primo intellectum erit, ius pharasmata magis sensata sunt dest, ius accideria sensus magis ni ouetiSed dissicultas est adhuciquet
accidentia magis sensum moueant, seneris,ut animalis accide ia,an speciei,idest hominis in hoc enim est tota controuersa,nam cum accidentia illius uniue salis non sib stent sensibus, erit minus no .iuin sine dubio.. Vnde illa quarta sentesia Modem an hil dicit estra geotu,nee contra s. onia, quino negant, aliqua uniuersiliora S aliqua particula lora esse minus no si a sensibus eorum accidentia distane .
Pro horum determinatione si ptim iocina conclusio. Singulare sensibile sub ratione singularis scillil ilis secundum Arist. vii non est primo lintellectum, dico singulare sentibile, seu materiale,nam singulare non repugnat ab intellectu cognosci, si immateriale sit, at singulate male tale
non est primo intelligibile. Dicitur sub ratione singula is sensibilis, quia potest
quidem singulare si baliqua uaga ratione comprela di ab intellectu at quod se L . . individuum,quod sit sib mecie,quod sit - . ialiquis homo, at quod sub ea ratione, . quae a sensis percipitur, sit primo intellectum,hoc dicimus esse contra Aristotelia expresse primo Physic. tex. 9.ubi sing ilaria tantu dat sensi a primo,uniuersa. . alia stellectui.& s. Metaphc. i t. dicit uniuersalia psiora secundum intellectu,singularia priora secundum sensum, de r.
animae teri. 32.intellectum, Stensii in separat, eo,quod unus singulare, alter uniauer te percipiati Ratio aut e cotra Gregorium hic est. Nullum prima materiale aestin imma' Amina odi. teriale , at singulare sensibile est purum mare tale, intellectis uero immaterialis, non ergo per se primo potest agere in ta iatellectum,nec sui speciem imprimere. Nec opposita argumenta quicqua ua
lenti Ad primum Duradi pro prima opinione respondetur, i uniuersiae fit per intellectum agetem abstrahente species uniuersiliit a phalasmatibus, quae abstractae repraesentant intellectui possibili uniuei sui ac ipse primo intelinit illa, non enim intellectus a s est, pri intelliste, sed possibilis, ante cuius praecedunt
uniuersalia. Sed argumentum Durandi procedit ex hoc, quo negat intellectunt agentem contra Atili. 8c quamuis hoc ei concederemus,adhuc nihil concludit aqgumentiam, nam in ipsis phalasinatibus sunt inclusae naturae uniuersales, sicut ita
Petro est homo,animal,& reliqua,& is primo mouent intellecta p.ssibile, scutalbedo primo mouet uisum, & non Ugiditas,quae est albedine in niue, si uri
Ad secundum Gresos, dico, quod
33쪽
unkercle colligitur Ouidem ex ipsis snsul libus, sed no intellectu cognitis, sed sensu , ut enim in inductioine singularis sin uniuersalis propositio intellectu colligitur, ita i simplici cognitiae uniuerhoe est expresum dictum The
Dr iiij. z. Poste. ca 3s & 36. S. Philoponi in P aerenti, ubi clare dicunt, sensu Occupato circa singulatia intellectiam uniuersalia ex eis colligere,nec hoc est mitu cum enim sit upa anima,& unum subi
oum, quod cognoscit, potest quidem per
unam potentiam unum, per aliam aliud, per omnes aliqua simul cognoscere. Et per hoc respondetur ad tertium,&
quartum argumentum, nam anima co
gnoscit singularia sensu , uniuersalia intellectu,& per utraque potentiam simul operatur,& coniungit uniuei a singularibus ipsis. Ad ultimum dico , ensese obiectum intellectus, sed in uniuersali intelligi: vii- de singularia sunt quidem entia. sed in .sngulati non sinat intelligibilia,quia deest eis conditio, nempe abi tractio. Sicut color est quidem obiectum uisu at non uidetur sic color,sed in suis indiuiduis , quia sentire est singularium, ira per oppositum in intellectu,qui respicit uniuer
a. Secunda conclusio.Non si intuor sale in anima. nisi ex collatione indiuiduoruinter se, percepta enim multorum couenientia,& ipsorum ditarentia, colligit intellectus uniuersale. Uxe est expressa sententia Averrois II. Meta con . . ubi dicit, i intellectus ex consimilitudine multorum facit una intentionem & id est uniuersale . , Et Aristotelis i. Metaph. p. .ubidicis, uniuersale st,cum ex multis consimilibus una communis ratio sat, nam licet hic textus sit de uniuersali ipso complcxo , eadem est ratio in uniuersali incomplexo. Idem etiam ex Themissio. a. strica.3i.& est sententia alioru sere Graecora. Ex quo patet, ii:od nullus potest habere uniuerciis notitiam consuli in actualem
per 'intentionem, nisi habeat simi l ali quam ipsius distin iam potetialim, ne ire Per ea indiuidua ex quotum eonsimilitudine uniuerula abstractum in. Tertia conclusio. Inter uniuersalia re Tertia ιτceptus specificus est primo cognitum ab clusi. . intellectu nostro. Dico inter uniuersalia, quia forsan primo cognitum est uia criginis uastu singulare , ut dixit i hilop nus, sed hoc non disputatur modo, sed οῦ . inter uniuersilia. Ilar conceptum specifi- eum n5 intelligo conceptum speciei specialissimae cum Moto, sed concepisque cunq; abstractu ab indiuiduis immediate, siue sit species, siue genus,ut c5ceptus umentis abstractus ab his, si illis indiciduis dicitur specificus. Similiter conce pius corporis, S aliorum superiorum . His coelusio est certi iii a & piobatur iuersale non sit nisi per alistractis,nem ab inferioribus via originis, sed prima omnium inferiora sinit indiuidua, ergo prima uisti actio si ab illis, siue sint eiusdem species, liue diuersae,& talis conceptus dicitur specificus. Praeterea conceptus renesicus sit per stractionem a s ciebus, ergo praece dit specierum abstractio,erso no potest .ς illud esse primum uniuersale. Cave ne decipiaris,non. n.est idem c5 2 unceptus specificus, & conceptus species, nam coceptus specificus est,qui abstrahitiar ab indiuiduis immediate apprehElis ut similibus,& eiusdem rationis, no pereepta disserentia illorum, quamuis illud quod abstrahitur,sit genus,& talem dicimus esse primo cognitum. At eum hi conceptus specifici, quidam sint uniuersa' liores. quidam minus uniuersales, quida specialissimi, ut quando indiuidua formantur stib idne .entis,uel corporis, uel uiuentis uel hominis, dubium adhue est qui specifici sint primo cogniti, an com
muniores, an minus communes, irim in
praecedenti coclusione non est discordi i.
Quarta conclusio. In sensibilium per- Ο secta applicatione primus conceptus est Piei specialissimae, duplex est enim se sibili uim applicatio sensibus, pei secta, &impellecta persecta dicitur, cum sic indiuidua sensib.admota sunt, . omnia accidentia eoium sensibila sentiri possint ,
persecta vero, in non omnia eorum
accidentia sensibilia distingui ualent, ut
eum latent, aut tremota sitnt, concluso
autem procedit de peisicia indiuiduo. tum applicatione.
34쪽
, mi 1n' uniceitae fit Ex consimilitudine inebridy γ' per Um, ergo tirlud erit primum ius uehementior similitudo G si libidis occurrisitatu autem est inter indiuidua eiusde speciei specialiuῖ-mae,ca pei lacte applic μ sit', erit e primum uniuersale si citi: speci issime. Addeiicia autem est alter Thoc sionis, in imperfecta applica sone prinio
Murriteo 'ceptus specincussu noti: lia piis imperfecta. , magis sim squia indutidua diuersarum speciem iiii, niis tune distinguuntur , de initiis, appa .rent rationi aliis lignum est, cum uaria indiuidua remota suam, uanius se inuo asionis apparenta ita V o
vade acu cordi lux tam ndiandNab applicatione is iniectissima incipiendo primum uniuertae est speeior' a minus perfecta pi uest genus' pruximii, quia 1am illaindiuidua minus dili untum . pinea in minus persecta,cit superior eon tus, usque cupreta talem minia radidi dux dininsuliturqomnes tamen hi conceptusi specifici di ieibitur,quia ab indi Adjiciei tiber uni sormibus aphmen tibi, colliguntur. /id; Alter ordo est, ab imperiectissimi in ..cipiendo applicatione, primu est spe ici us sepremus . . H.ec omnia intellige in conceptibus sensibilibus, nihil eniti, ρmhi teta concepim interna illas oc-leultos , qui iparum: ὀccidentia latent
Unde insetetur unum inot indum, quod ordo horumc5ceptruum ctualium con sisorum non sit iumenduv, nec ex par te intellectus , nec ex parte rerum , sedis parte applicationis indiuiduorum adi
Quinta conclusio. Vt plurimum sei
eumn uac milius ritam man indiuiia dua inter abies Domitiis, ob id uniuersallia dicuntur notior' nobis, se honceptusssi, seus iniussalissimus primo; do hanc existimo esse mentem Sancti Thoniae, quamuis enim inario, aue altero semitata applitatio te uenter in relisis nem euenit , ς,id finiolicher illud audii Tritic Abaram uniuersalibuia e ex uno stipitiis: Laserenaer abstrahimu) , di abstracta aliis nondum senstas facile applicamus, & sicili ax uniuersaliora ipsi,ut experientia ipia monstrati septima. Quantum ad Asbactionem distinctam potentialem,nemri cum uni uersaliora non ab indiuiduis. sed a sit, immediatis inferioribus abstrahuntur. Vniis uertaiora sint posteriora nobis , & h semper via originis. i - tr Est enim ordo necessariis hi ut pratis res ab indiuiduis, quam gemis a s -- ciebus de genus superius ab inserioribus sistrahatur. l .i UpG pmresblutione, di in alia nutitii distincta ab uniuertilioribux admi- uniuersilia est i potentialis diiuncta persecta a miniis Quiritalibus ad uniuersalima , iactitalix uero consisa , qua est pee abistrinionem in nrediate ab indiuiduis, uia originis, ordinem habet ex pessina uisite ition vel imperfecta, licis simumctus theciser' uniuersalio occurram. Has simclusiones admodum. obsevia, quas puto uerissimae se maxime ad mentem Aristoteli p. de optimorum ei interpretum. 'l . - Aa argumenta igitur saneti Thomae, & Scoti te pondere oportet.Ad primum i itur STho dicendum,quod ordo in notitiis confiisis, nec ex parte rerum, e ex pane intellectin est sumendiit, sed ex parte applicationis uatiae indiuiduorum adsensum, eo quod potentia intellectu, est immeaiata ad omnec sotnias secundum' se,non sicut materia, at omnes illi conce
ptu, ωcisci ab indiuidui, si muntur ini
mediate, propterea inter se ordinetia non habent Secus si in notitia distincta actuali,& perfecta potentiali, tunc mim in ordo hecessatio inter ipsa viii serialia , in hac enim a patiaularibus, in illa ab uniuersali inminei endum oramate. D Adleeundum sanile responderiir, illas esse notitias in applicatione imperiecta ,& nos id concedimus.Hae vero,ut pluri Πrum octamini, tamen negamus, id esse aianira intellectus: Me est ordo talis
est,quia iam ipse pri habuit talia uniueri salia nam si millum praehaberet , ex uno
35쪽
indiuidu nulliam mimum uniue sale via oi igiuis,o dictum emia petius, fies iAd tertium, est magna aequi uocatio iaargumeto: dupliciter enim possi iti in
i gere, quod potentia serat Iin suum obiectum primo: uno modo quantia, id, sub cuius ratione sertur in quodcu cyaei: quomodo sosus visis hi icolorem. pilam sertur, mala eatenus uidet album,tnigiurn, & reliqua, pila colores sunt, itari unaquaequeri potentia sertur in situm obiectum: di sic intellectus nihil intelli sit, luci non sit ens, altem modo intelligi potest: quod seratur in sinim obiecta pri mo abstractu im& tanquam id I quud costia itur, ut si uisus. videret colat i Rhun,& hue non est in ullo sirisu, intellectus est, quilia potest frui. Leas apsti , . tamen id non est necessarium , ut primui faciat,&de hoc procedit argumenvia i , di maior est sal G. se b. Ad argumenta Scoti respondenar, Ad primum,&tertium eadem est solino, ituita enim procedunt in applicatione petis, cta indiui Mum, d sic co:rceditur,pri mam esse, ieciem ultimam, Dd negatur,:quod id sit primo cognitum necessarium nam frequentius non sint tales appekatione , conseptus autem specificus est ne cessario primo cognitum , licet in plurimmum acri cit sit Vota l) i: MAd se dum testiondent T missae .l Metaphγlicam d. ultim in ordine d i naemon quod ens sit viti imo cognitu, sed quo e intelligentius tracteti, quae sint dissicillimae: sivi hoc non euacuatilis scultatem, quia cum im una rara . letaphysicae sic de exite communi illism mi
satisrudi se in qu a mum accedis
equaestio est ad examina- dx magis uerba capitis bufius de ea minutu arguine 1 tium. Hic confiat in composita dicum ut nobi inlota. lib. xMe parti e e. Dcqmposta dicuntur notiora si is partibus narurm.&i9. Metaph. p. 6. quibus locis dicitur, posteriora generationesuri priora naturae ergo eadem sunt nota nobis δε natiua, ues m uindictio loco vim s
Secundo, in Mathemati is eause siminodores nobis di init Auer. at, persint notioris natura, ergo nata sui
Tertio. Hae dicitur, uniueis di esse no his notiora sngulari Malitia osse. - Vniuersilia dieimitur notior araratur
sularibus, eigo eadem se ut liuidu' , praeter ividentaui ista da loci. repti M.
.4 Quarto. Di fit Aria seu remotiori', bu s nobis procedero,& diu ineipse a causi
oEsa Guel cocia, timuidetur admitte. o. ivina de intellig iis non est dicenda II tiara doctrina. α ilo S Ihom. a. Met physiaeci. respondet; via quamuis ista uniuersa a sint, eun-nsa cognitione simplici notiora, tamen ruantum ad eoriam proprietates, ct eauis,quas scientiae cunsiderant, sint diis cillima. l. iPossumus etiam dicere,quad. uni re salia abstracta ista sunt dissicilia, at dissemus, quia praestipponunt priorum es,sti qctione . sic de questjohe praesenti sint: Sit, minaumitur Linenti iris huius, deterinidatione. l: 'taetralias accepti e natura dupliciore sim inomiora etauro substantia ψι essentia cuiusque rei. qm pacto dicitur desinitio explicare naturaret,altem imodo irritura pro I ibiunna , quae est piincipi in Linmuri: de mutatim ms 'stirpatur, Autroque modo dicit nocuuia 'nus pauim ι& quod: i 1 ita ruum' esentitum, ac prius est, o quod secundum generationem . .& --
- Ex epi triplicitet inuenianus apud δε iristotele, aliquid dici priux nauata,& Moricus, uno modo. . quod est pila, genere, idest,*uia sit primo quantum ad motum execucionis, quo pacto ': To cap. I. Ela menta diei albus; e partes toto,S ncia a ditarennae specitibus natura piri 'ra dicuntur. Alter' modo dieitur pilus Plut quod ui generatione prius intendiritur, sicut peroppositum composita, M.ti ea partibus, di compo stentilan priora di-
, Muillam truciatm untia sistat
36쪽
Sie stet indum sundamentum Duplici fer minuitu ii uellectioneni nostra 'eβsiderare, uno modo quantiam ad stib- stantiam ipsiuι intelletironis altito mo . , quantum.ia modum, ii iii baimianat . . ipsius species,ed undique immaterialis; nam eius suiniectum pio mure dc . prin
aninia in qua rec pitur intellectio': si emni id per liuod inori lectio fiat, e si- de tur, est et lanx is materialis P fiunti eniimilitellectiones per species: immatertiles abstrudax a .priam simatibus, vitet hi ri obiectum respicias , immateriale est 'eogii insinu edim ui iures lia,' quq materialia sum dat ii odii mihi teli ctionis: inspicia materialis est , si enim per abstractionem speciei a sensu, unde per se intelligere non ualet intellexitiis , nisi ea, quae a sensibus,& per senses pet
Hine est , quod duplex solet eonstitui
obiectu ire intellectus, unum secundum . . substantiam intellectionis. & hoe eit enssimpluitar, ut dicit omnia quae actum haben alterum est secundum modum, hoe est en sentibile,& materiale. x p r. 2 tAtque huie 'fluxit, requςdam dicituriennoscibilia secundum se, nempe, quar plus emitatis habent k ut immateii alia. dam nobis,suae. nuvis sensibus stat
Ex his colligimus sensum Aristotelis.
in hoc capite,uocat. n. nota natura modo
primo,i. quet sunt priora seneratione, μὲ P . t cui sim causae, uocat nota nobis sensibiliora, lualia sunt eompcdira ,αeilecti . lHociautem in rhysica, nam in 'Mathema, tua Eruae sunt notiores nobis.&riatura, s non enim illa propositio uniuersaliter init . . telligerida est; nbii sunt nota nobis, Min ' ' Τ.tura ieadein d in physica plerianque
. Vnde sequitur,quod non dicuntur hie i uotiora natio, quae plurimum habeati
entitatis, ut uulis. Tho. Sed quq pilosi sunt generatione, nani materia.& tamince noni et ibit priores natura coinposito. . Ilo patet selutio ad argumenta ψad primam etaui dronis aluerint t. ideliares dici nis natues. si iam hici illi e iupHuc natur dicitur, quod in generatio net antenditur, sicut o positum . . Hie ro , quod prilis eii generationet, ut dici Ruerro. at prit pia . . , . Ad secundum diximuη ia nodis uniuersaliter illam propositionen, intelli Ddam, sed in physica,ut in plurimum . Ad tertium. no omnes eodem modo
di in Potheridicit elataeida stolleriorum esse iiitelligenda de uniuersali in predicando '& de.singulari,i. indiuidi , ' comparatione ad cognitionem hostiau tam sensitivam, tu in inte Ilecti uani Et tune est sensis, singularia dicunmitatiora nobis;nempe quia sensu pocipiatior uniuersi lira uero iaciita,quia a stii si remota violo intellectu percipiunt M. At in hoc loco singulare accipitur prinminu u hietiali, & hi eoniparatio ad Gium intellectum, 'unde sensitu est , anter uniuersalia,uniuersaliora dicuntur nobis
Aueri seu in s.Thonuenit, suanimad hune locuin,M delib Poste. dic t euniueralia intelligi causas pro rias, tirae omni, di per se, ouY uniuersales' die iatur. hae autem difficiles sunt nobis. Philoponus uero per uniuersuta in libro Posteriintelligit ipsa genera.& communiat liue eo sunt obscuriora,quo uni-luei alim. At hic per uniuersalia uaga fiagulari a intelligit, ut diximus in ipsius ex positione, quae quidem sunt nobis notio ira,quo uaga magis senti irili, rai At mihi cum Simplicio dicendum ui desur, qui laeum Posteritarum de uniuersalibus, quantum ad distinctam pototia Iem notitiam intelligit, haec enim quo uniuersiliora motiora natura ,, & minuunota nobis sunt parti laetioribus, quia plures praesippomant abstractioncs,at locum hunc intelligit de uniuei salioribus, cui tum ad notitiam confusam , secundum qiram immediate a singulatibus abstrahuntii ti&,utilatius diximus sit peri
ii quaestionema plurimum notiora nobis D a sunt
37쪽
seire, M tum figuris, quia quaedi sintilitans arei, quaedani quadrangulares, . alia iumq; figurarum. Praeterea habebanti varium linini,& ordinent inter se: atquebia duobus proueniebant vatia accidistria, & fgurae compositorum: ob id enim.
caput, vel corpora erant rotuda, quia alo. mis tot dis erant composita 1 uti v tro quia quadragularibus,similiter calida, Digida,& alterius culiniue rationis pro-pwr varium situm, S ordinem atomors. Alii Philosophi unita, plura tame prinEpia poni ban Parmenides ignem,&terram principia posuit, Quod si dicas, nonne iste unum principium positis. Respondo I hilopo. secisse duos libros,&ivulga res, de accuratiores: in his unum dixit ense principium,in illis vero duo illa. Alij dicimi:haec duo piincipia postici secunduapparentiam , erant ranam unum stimii dum mustentiam , i scd parum hoe resut ut Alii se vado,uia elementa posuerunt,
Al ertio, omnia quatuor: atque harescit sentatia Empedoclis,& Hippocratis. . Qu'ito, Plato dicebat, principia esie, magnum, paruum,& Idaea, per magnum dc ratuum materiam intelligens. Qui mo,i' hagoras,par de inarar rea principia dixit, per par materian per impat sciniam Disan lignis eam: materia olim est diu: sibilis sicut , rati sarma indidi uisibilis, ut impar. Hae sunt Philosephorum sententiae circa rerum principio, inter quos aduena primo, aliquos ponere causam essesentem, ut Anaxagoram,qui posuit mentem, ideli Deum ieraranium chaos, & Empedocle, qui litem,ci amicitiam, causas efficientes posuit: dixit enim elementa primu sui Dici chaos colup eruta: postea per litem esse separata, ac mundum hune consta truisse : Et iterum per amicitiam reditura ad chaos: a per litem iterum separanda evnde mundum i agnities cori uptum , scpenci atum,corrumpendum, & genera dum dicebat. A me secundo, quosdam ex his iulosopho dici non nauirales,quosdam naturales ; hori natu ales dicuntur, qui di
spinares de rebus naturalibus modum au.
Qunt a principiis qui est passiophysca, s ut Paria de di Melita principium
in mobile ponentes. Natural vero dicuntur, Qui motum non auset i, ut reli qui aeructi.
Aduerie tertio crines hi nullam Θ',
stantiae generationem ponebant de novo, sta omnes nutatioueri ut esse secundum . ,hu,sehi apparem iam,vt dicebat Anaxa cas ; ρ- seciuidum accidenti ut reliqui dicebant; inam exivaria densatione, aut rarefactio in aut Oampositione Elementorum e ut seundum M a. corpora; sed non erat iii bstantia de c. b Ulia. nouo: non enim isti poteram intelligereri quo talis posset subitantia produci, i dum Me Aduerte quano. Aliquos ex his ob id. v ι ipsam mundum ab aeterno posuisse est Geundum quos vero materiam ipsam , e M apparen ipsemet mundus, ut patet ex dictis. Aristoteles vero multo alite quam hi, - . processit,& quantum ad numerum ptin' Arist.sea pioruin, o quantum ad ipsi principi imita iis tria enim principia positit, materiam, solmam, privationem: materia est quaed in imperfecta subsilantia simplex, non compolita ex duplici parte ostentialiai cuni altera simplici iubstantia, quae dicitur ibito compositum naturale coimidi, sicut
lignum,& fisura cathedram sachin
Uxe materia secendum se nullam sabet 0rmamici sit simplex. Dico secundum sed iam et .est coniuncta cum sorma, tamen i iis non lubet illam,nee est eius pari solum: quati uri autem non habeat de se formam: est tamen in potentia ad Quamlibet formam, sicut lignum de se nullam habet rei artificiam forma,ca tamen in potentia ad quamlibet talem formam, Se ex hoe prouenit, ut ista materia dicatur habere plura onem formarum, quia cum non habeat illas, potest habere: hoc autem est esse priuarti unde maremiariquae est huius ligni, est in potentia adisormam quanilibet fissillantialem. Dices ad quid est priuata illa materia dico,ut linita rationes rerum o mi ex line ligno serit gnis, nisi teria elux esset priora forma ignis: nam, ut ex alia sua maloia fiat aliud, duo sunt neces ita. Alter , quod illa materia non sit illud, quia si esset, non fieret, enim emanon sit,s Nee satis est non eis .sed quod possit esse atque lixe duci habet ista materia, ob id dicitur pistata, priuatio enim.
38쪽
Tu quo suci uod generatio rei non est aliud , quam eductio semiis ex potentia materis', ut ignis admotus lieno, ipsi ue Liri Pt di est , donec expellat ab illa materia, i sormam ligni, & inducat sormam igiti,
et 'io. atque ila hi generaris: mm enim a cens- ,r i 'static totam re, aut donumpit totam rem, materra enim non generatur, nee corrum
ti, Utur secandum Aristotelem, sed illa siuei in m iecundum formas z unde, secundum ip- simi, tria sint senerationis erum natu δ ralium principia. t .a i ta ha
Haire materiam finita positi, sta pedi mutiram generationem dc nitodu nem formarum in eadem parte materiis, disebat duraturas, & durasse generam, i nes aeterno tempore. Atque breuiter haeco est sententia Arist. qui locutus est probabilissime omnium r& id. h commul. I M. ilia niter modo omnes docent; licet iri hoe sto deceptus, quod mundunt aeternum assi mauit, quod nostra fide damnat.
ii Necesse est autem, Tex. VI. lIi putat Aristoteles e tra Philosotio Arist. pilos de reru principiis in his textatibus triginta quaniora ae primit, 3tra prae qui no nariolitem loquinuo die. Phil. peste contra alios . Dicuntur auteni novnaturales,non quod de rebus naniralibus non loquantur, immode e. disserae se bquod de principin rerum naturalium loquentes non loquebantur, ut Philosi phinaturales , cum auferrent motum , cuius
principium est natura. . Vticiar igitur diuisione communi ei rea
principia, nee incipit probando principia esse, sed diuidendo, quia, ut ditae Simpliniuisio,
- tranc. euis, oinnes Philosophi in hoc conuenerunt, principia rerum naturalium essα Facit igituri uilonem cum stib diuisione quinq; partium. Necesse est principia aut esse unu aut phua: Si unum, aut mobile. aut immobiles Hoe enim Parmenides, S: Melisitis ponunt: illud veto iratur lucri loquentes: Si plura, siniti aer infinitas, si finita , aut duo, taut tria , ciuzai aliquo alio numero detini nato: i infinita, aut disterentia figura, & sorim accidentali, Et etiam contraria ut dixit, Democritiis: aut non sic disseremia coni xia tamen, ut dixit Anaxagoras. Omne irae duiuisa in paries non habem medium, aut is aut alteram necesse est conii uere, propte
A duerie, quod illa verba : aut i in rix Themistius, &Hisphyritis volitat di messe propter Anaxagoram, ut priora ad
Democritum, haec vero ad ' A naicagoram resereantur:at quia etiam Democritia posuit contrarietatem situs, de ordinis,Philoponuς, de Alexander ad ipsit in Dei noctiatam retulerant: εc tune opposita diuisio. nis pars est subuitellige-da. At Smis licius attendens, etiam Anaxagoram piis sitisse contraria principia, ad utrian'; r tulit, ut sit sensiis, aut sunt figura dissenatia, aut non, utroque tameti modo contraria: de ita sit perius exposuimus, Sc videtur
c. Adnene praetereriquM Arist Miles Q assignauit Omnia me a diuisi i , onu- sirenim .aliqua,nEpe, ii saris,itu senti mobilia. aut i nobilia; hoe autε omist, quia ut dicunt Simplicius, Averro ,& s. Tho nullux dixit esse prinei pia plura immobilia; quicquid dicat Philoponit i omisit Eevmini immobile infinitu. ut dixit Melis. siis: finitum ut dixit Parmenides: quod fecit breuisatis causa, ut notat simpli ivehim referebat omnia halim proponere. i At si libet eompleta habere diuisione hanc, erit componenda , ut componundiam plicius, Alexandest; 'de Philopomis. Principia, aut sunt unum , aut plura: si unum , aut mobile, aut inim ite i si unum immobile vel finitum, ut dixit Parmenides, vel infinitum, ut Melissus . si unum mobile aut finitum , ut Thales , aut infinitiam,ut Diogenes, qui earum iii
finitum positit. Si plura, aut finita ut infinita. si phira finita ut mobilia, aut immobilia . Si plura infinita, aut mobilia .
i similiter autem 'pammta . . l.
Anctus Thomas di 'Aiuriamo , hunc textum Acho risint , ut velit Arist. osten ἰdere apud hos Philo Epho, eandem esse .quaestion ademte, de priri pidi enim, ut idem situ i ta af vnumit eun an plura dc ai
39쪽
ris Plaui unum taprinis pluriKxhoc dixit, ut notat Mnflic. prsiter Iurmenide,& Melissum, qui non dixei unt unum esse principiunt, seis omnia osse unum eis, : &ide in intelligebant,ac si direreia linentium principium . . l . m. m. ci, min, quomodo ameth iuem ea Soci : sit unum: em,& antu seu priis.cipiun R eras bene s Ilic humo . quia imprincipium hoc mistimabat tesse totaini rei stibilantiam, non em ex eora sententia die init eoposita, niti acciden
talitor onuua. n. eram aqua, aut aer,aut
atomi, aut elenienta,& se vel aliter se habetia, uti diximus eua essent alia substantia,nis sirinei Νum, litem est umipq yet , cum Os,u principiunt sint idem. ut Hailoponus in in hae pviiit,ut'dica sh confirmare suam diuisiori e exemplo aliorum I hilosephorum, qui deeritivus disputantes statim ipti pia litatiui. ala quaerunt per has diuisonct Haedi cias. Vtraque est tan mens expoli
is sirum non pertinere docet,quia negant in Physi priticipium, nempe dum negant motum S sicut Geometi a non disputat cotra negant ipsius principi sest iis et Finerim scimus, ira n- dum aliquid sabalternat r aut si ierin communis l. Metaph cael& Dialecticae, ridicis Simplicius.Sio etiam nec ille, qui de principhs loquitur, debet disputare eo tra hos,qui negant pii pia im Nam
vi hoo,quod dicunt, unum esseptino pium, nega principium esse, quia st pilii ripium eu, alicuius alterius enim luel aliunim principiu est: at isti non pollut aliudens praeter principium, no ergo erit principio Gurodest lici amni. Mulia ter negant priscipium in hoc ,.s, dicant esse immobile, quia,tunc ex eo nihil fieri posset, quod repugnat princirio. Ex eo mihi sentia fetidhbentit i. cla Dinuatur, An Physicus 'pit,be seiprincipia . Simplicius mouet line dubiu, M respondet in generali de q libri scien ria.Sunt enim duplicia principia ,'uaeda
per se tacta habe M lia sint immedi
divi te se noli,' ut dignitate , ' Σ-dam non per se nota sed suppositiones, ut lineam esse longitudinem, sine latitudine, hes se Memhabet in Geometri C: ar si 'tali, linea si indorpore ipIO,libemuit per se fidem habet, sed si,pponitur . . Dieit ergo,quod illa principia,quae persesdem habent,nonidem Grantur in alia sneno nee in eadem, alia uero demor frantur in si balternante, vel a Metapli Hisco a Dialectito uero probabiliferialeridunttit: quamuis rem hoe ita sit, non deest aliquod instrumentum scientiae est ea sua principia,licet non sit demonstra,rio, cautem est inductio, lixe Simpli-
- Zime taliun inia et declaratione Se limitatione primo , nam 'dignitates sim mediatae sunt, licera Metaphylic, non demonstrensuri tameti a Dialeelico Tosco ostenduntur probabiliter. itali i: Dices ad quid opus est hoe,nempe' necessarium probabili ratione confirmate
Respondet AEgydius,quod hae dignitates no stenduntur si Miter, tali illi vel illi neganti eas,& ad hune uel illum conii inrenduinis, cli mbabile armin ruminam ipta de s sitiit necess ii aditia . lecticus ergo non selum silppositiones ,
sed etiam dipnitur piobare'tentat: lis Praeterea secundo sint aliquae digiti a. tes, rus mediatae sunt Se causam habent litat immediatae dicantur , pilasunt hseMiae, nee a causa habent cognitio toce dinem: re motus est, in Plijsea es
2 istas est,habet tamen cautim , sed ne
claram, nempe naturam'; Onuis 'tiatum est maiux parte,causam habet, S: si miles .has autem causam, cum dignitates e munes sim multis scientii Metus'
pia tenea terno', suiu pHiieipia cognitioniς,. Si hae non probruitur ab illamia scientia, di de his loquitus Aristoteles iii praesenti ui etiam principia rehu in teria, si si ina in Physica,& haec probat tu se in ipsi Phinea, nam per mutatio nes a posetioli illa denion strat Arist. IEt per hoc patet responsio addubiuini Philosephum non probare sua principia cognitionis , de quibus loquitur Aristo
40쪽
misi ea , quae sunt extra materiam illiustamiae : ut si a Geometra petatur , auequus si t animal persectum, quae iana, qfiunt i i materia illim scientiae, sed fallo :ut si petas, quo modii diameter sit conm mpti irabili riquem tamen constat esse inomine Iurabilem. ores quaestiones nullo pacto in illa mentia sunt disciuiendae: Moheriores uero aliquo modo, ita & illoium dicta sunt aliquo modo exama nada, quia de natura icet non naturaliter , I fluuntur, tamen non omnino ista sint in
Physica diserenda, sta ing/bilos .phi id
est, Metaphysica:m de indum Alexandreun, illa, quae hie disputamur cotra hos duos Metaphysico habitu disputantur, ut patet, quia sit sermo de enicide substantia quae Metaphysica sunt.
, Vm, qui aliculus opinionem melle.
uis sint impossibilia dicta. . Aduere,quod illa pars diuisionis, qr
ens inulta contineat genera, non exprimitur ab Aristotele, sed virtualiter ponitur, quam Graeci sie explicandens unum nomine dicentes,ut sit diuisio. Omnia tiro tvnum em: aut igitur unum nomine, ita ut sub ente multa sint praedicamenta ut
unum re, puta aliquod genus ipsius. Hae expositionem nostram videtur docere Porphyrius & recipit Simpl. Sed Alexander, Sc Philotanus,haec om nia dedistinctione unius intelligunt. Dicunt erum esse hane diuitionem: aut sunt ominia unum ens nomine, aut unum recisi unum re, aut ut substanti uel qualitas,di quantitas,id est reum genere, aut ut homo equus, calidum, id est, unum i pecie;& postea dicit, aut unum numero. Sed haec expositio est contra textum ., ut lesenti patebit, de procedit ex inaduertentia argumentandi lipposita opinione illorum.
Ob cuius declarasonem dubitatur, nare conatur, oportet non solum ip- videtur petere principium: hi enim dies, sed et bant omnia este unum,& Aristoteles stipse is
sam opinionem redarguere argumentis , quibus innitebatur respondere, ae ipsa diluere,ut notat Simplicius.
Vtrunq; Aristoteles in parte hae facit naopinionem ipsam Parmenidis, & Melissi' impugnat, ipsorum euertit rationes,&quia ipsistum positio uocibus utebatur multiplicibus,una nempe,& eme, dicunt enim omnia esleu numen incipita diuisione, quae est principium maxime tali disputationi proprium,& accommodatum, ut Philoponusa hiertit, ae primo a diui- isone entis exorditur, postea a diiuisione
Ens igitur multiplex est, decem praedieamenta comprehendens: cpii igitur dicunt, esse omnia unum ens, aut multa,uel ponit ens esse multiplex, quod erat probandum. . Praetet ea etiam admisse, quod ens esset miltiplex,uidetur sephisina commiuere, cum ita at mentetur. Omnia sunt ens , ergo aut substantia,aut quatitas, aut aliud
ex his,nam ens colase supponit, sub quo non li et defrendere:est enim perinde aesdstas, omnis homo est risibilis ergo auti hoc risibile,aut illud, ae propterea so saAlexander, &Philoponus no de eme, sed de reo durisionem exponendum esse v querunt,nec est omnino facile hoe distat uete,licet Expositores in eo sileanr. Aduerte igitur, quod omnes Philomphi antiqui principi u ni rerum naturali a simul intelligunt praedicamenta, nempe speculantes liquod ens actu, α omnino substantiam,qirantitatem,qualitatem aut reale puriebant, puta aquam .aerem, ato--viri ex his: si unum ex his ura subjan timos,Vel aliquid aliud tullus suis ita insiliam, peto, quae si illa substantia, an ho- t piens, mi gener ,5 vi ei lia,quae sit - equus,an anima, ait aliquid huius gularibus abibabuturis risi est,ia n. diadem de qualitate, de quantitate, scd aliis praedicanaenti quorum non ineo minit Aristoteles, quia certissimum hos de illis non intellexiste suam opinionem.' tacta diuisione, dicit multum in 'teresse,um,agdaltero modo dicere: qua unde dicentes, viantia, aud pima euestii, tripia, non de unitate senerum intestirebant, sed definitate di iux actu exissentis sermonem faciebant. Vnde merito ab istis,qui unum di eunt principium ,