장음표시 사용
61쪽
In lib. I. physi. Arist. Cap. IIII
i. cxiis permanebunt sub specie terrae, de se erit minus minimo, vel corrumpentur, Stuc no apparet, ex eis seri possit, cu generatio alicuius sequatur corruptione. Haec igitur sitiat argumenta pro hac sententia. Circa hoc dii tinguendum mihi uidetur. De quantitate enim uiuemium dupliciter loqui posssumus. Vno modo de ea quantitate,quae a uirtute naturali,& calore intrinseco augmenti factivo prouenit, seu de ea, tuae ad introductionem soritas necessaria est, quae dicitur quantitas uia generationis: Altero modo de cruantitate, qaliquo accidete prouenit qualis insatio , tremor,contractio,& similia sunt. In non uiuentibus locum non habet ista distinctio, quia magnitudo ab extrinseco, par utias ab intrita eco prouenit.
o stippo sto, sit prima cocluso: Pro
babilis eli sententia Pauli Veneti,nec OPrositum demonstratur, potestque optim Eiustineri. Secunda conclusio, quae mihi rationabilis multa apparet,sit ista. Viventia qRoad quantitatem naturalem, quam virIute caloris proprii attingunt, determinantur intrinsece P maximum quod sci& mini naum quod sic:at vero r5ite quantitatis illius accidentalis extrinsecE terminantur. Prior pars huius conclusionis videtur sine dubio Aristotelis x. Animae, te qi. Omnium, inquit, natura conitantium, id est,uiuentium certus est terminus augmEli,& decrementi: ubi per certum terminum intrinsecum videtur intelligere. Et confirmariir: cauia instrumentalis pura calor naturalis ipsius augmenti, similiter &forma, sunt determinatae intrinsece per maximum quod sic:ergo & ipsa quantitas i ab eis proueniens. Secunda conclus'nis pars probatur ex primo argumento Pauli Veneti,& etiam ex secundo,qua parte ad viuentia pertinet: illae enim quantitates accidentales extrinsece terminantur.
Tenia conclusio In n5 viventibus exissimo semper minimum este intimis de maximo dictum est non dari ab inclinseco: de probatur ex Aris tex. 38. qui dicit minima came nihil polle separari , ubi minimum datur etiam uia separationis,& probatur: quia si illud minimum raulatim corrumperetur,ut aliqui dicut,
in illo medio tempore daretur minus mi nimo,& etiam minus maximo, quod n5. Fatendum ergo est,minimum illud intrinsecutii est S simul totum eorrumpi. Ad argumentaἰrespodetur. Ad prinio, non est contra nos, illa enim qualitas ei textrinseca uiuenti ct se idum illam n5. datur niaxinium Quod sic, sed minimum quod non, unde ille homo non morer tor propter solam illam in statione, cum postit et sit, illa consei uari ii ualitate. Ali ui vero concedentes, quoa moreretur,icunt, quod non desineret per ultimum sui essemam illam inflationem praecederet aliqua qualitas illius causa tua,&hii ius amur primum esse, ut situ erudicere,nunc eii talis qualitas, & tale primum esse liuius esset ultimum non esse inflationis,ut dicatur,non est in statio,sed immediate pati hoc erit. Dicunt modo,quod in
illo primo esse illius qualitatis non est A
homo,de ita desineret per primum no es.se, nunc non est,sed immediate ante hoc fuit. Ista responsio manifeste est milla. naicum bonio ille non moriatur alia causa, nisi propter inuationem, quandiu ista nosuerit,erit ille huminatio illo primo Geillius qualitatis non est iii natio, ut patet, eigo erit homo, S hoc considera: ob id dico,quod non moleretur ille homo iuxta nostiam conclusionem.
'd te inlu i ii de minimo in non viventibu , iiitelli g, tur dico, quod non est illa condentatio sine praeuiis qualitatibus illius essecti uis,ta primuin esse harum ante: c'n ei uarioliem eii pii naum non ellem inimi illius,quia siclit condensationem pati non puteiluta nec illam qualitatem conden lationis causativam, unde ab hac coriumpitiar per primum non esse. Ad tertium dicunt aliqui,quod si igni, esset iam maximus ita ut omnem seu locum occupaueri si ei apponeretur stupa,
non combuteret eam, ne detur maius maximo. Alii dicunt, quod combureret, sed quod non uniret eam sibi Alii ver quod unitet eam tibi, sed alia parte, alia tanta particula ignis corrumperetur.
Mihi uidetur dicendum, quod si ia to
tus locus irauiralis ignis est Occupatus,et comburet illam stupam, uniendo sibi, tamen condensabitur patum,quantum sun
scit pro illa parte ianis . Quod si dicas, Qvid
62쪽
Qvid si ille ignis sit iam an tota condensatione, quam eius natura potest patibDico quod etiam comburet, scd extra se, non Uiendo illam tibi, in aere proximo vini od si dicas , Quid si aer est in tota sdentauone ut iam niaiorem no posite pati λ Dico propter vehememem actionem
ignis comburet illam itia pana, & aliqua para aeris eodens latur in aquam. Quod si a dirutiis importuniis, & dicas, Quid si iam aqua sit maxima, ac omnia elementa situ in dispositione illa, quae decrescinon po tesse Ditis in illo casu imaginatio,
non comburet stupam illam totaina deis.ctu loci nasuralis capacis illius. . Ad quartum respondetur cum Iand no q. i5.quod diuidetur illud minimupi,
tamen partes corrumpentur in medium
circuitans. d si di eas, Quomodo me diu 'orsui ad potest iubalis par ulis elleusico, quod non erit si ib illis partici lis per se extilentibus, sed simu u medio copulas is ini si petasa iuid turin vacuo. Dico quod si est Arma in natura, quaesii billis partibus conseruari possit:
prouidelite natura, in illis introducetur :quod si non, no poterit naturaliter coralipi 'tale minimum, sepematuraliter cor
rumpetur, sed tunc Deus illis particulassi beade forma minimi conseivabit, quia set diximus respectu diuinae potetiae insi
tur maximum,nec minimum. Ilia non sunt parvipendenda, tuta qua uis ex se Dpositione procedant ficta, aperiunt tam εrraturam rei Atq; liare satis de quaestione. Dς accidentium vero, motuuna ,δε Pocea cuin termino pollea dicendum eae
Caput Quintum. Meliu autem est pauciora. Tex. XLI.
Ostquam nec unum, nee infinita esse primespia ostendit,inseri, melius esse sinita & pauciora sacere, plura tamen, id, quod Empedocle, sacit, qui principia quatuor statuit.
At quia ipse ruistotcloriincipiorum
numerum venati vult, principium quod scurs-mdam primo staruit, nempe principia esst fio Ariscontraria, nec hoc ponit tanquam corro- umatur
larium commune opinionibus Philos, nume-phorim ,ut voliant simplicius,& Themi- rum prionius, stat an quani sundamentum inten- eiriorum tum ad indagandum principiorum na- merum, ut exponit D. Tho. licet illius probationem petat ex eo, quod omnes ita itiant,& huius rei gratia resert opini nes veterii, δἰ hoc forte voluerunt Simple& Themist. a: In euius declarationem aduerte, quod 7 'ra tris in olani motu, ta mutatione secundum' necessoris omnes etiam antiquos Philosophos ne- requiritim cessario sint tria, id euius est motus vel omnimo mutatio, id a quo, R id in quod niuratur tis,er vel mouetur, ut si eis motus a loco, hoe in ratione. illud, sunt ista tria in eo, quod move tur, nempe animal, Sc locus a quo, 3c locus in quem n ouetur. Similiter eum exealido fit frigidum,& in quacunque mutatione. Inter haec tria oportet, ut duo sine contraria,& opposta. nempe a quo, & id
ad quod, quae dicuntur termini. na n non essent opposita, sed idε, non fieret ab uno
in altera motus,aut mutatio,ex quo fit,ut in omni mutatione, & motu senaper lint iprincipia, id est termini duo contrarii. Hoc igitur est, quod hie Aristoteles intendit probare , principia este contraria. .pbat Art. nempe generationis, mutationis, & in 'princ' tus rei principia oppositionem habere, & esse coira hanc propositioneau probat duplici via: via. Prior est ex communi omnium Plutos b- Prima Phorum consensu, quo quide pacto prin- .cipia in sta iis probari selent. Omnes igitur Philolisi hi, de qui unum.& qui plura posueria principia, non ibium talibus principiis cotenti saeruiit, sed etiam contrarietatem quandam in ipsis possi runt, qua mediante solent mutationes, unde Parmenides calidum, & frigidum posuit,nempe terram,& aquam: Alis qui unu posuerunt, aquam,& aere, aut aliud tale,densiana, ct rarum possierunt contra- ria,ut ista esset mutatio a raro in densiam,
in a densis in ratum. Qui vero plura. ve Democritus, de quo superius diximus
etiam contrarietatem possierunt. Democritus enim solidum,& inane, quae uoca- tatem.&non ens, postit, & sic ponebat senera nemi& mutationem inter con
63쪽
: In lib. I. phys Aristi Cap. V.
- tra ia: vocabat solidum,dirim atomi erant coniunctae, ut nihil relinquerent medium. vacuum: Inane vero spatia media inter atomos, & sic generationem ponebat, vexi ex vacuo di inani fieret denium, hoe est
. . congregarentur atomi, e contra uero incorruptione, propter hanc contrarietatε ternianoru, & inter ipsas atomos ponebat wntrarie atem; disserebant enim,qδ quq dam erat angulares,qusdam sine angulo.' Diiserebant praeterea positione, quaedam sursum, quaedam deorsiam, ante, & reum, Dist ebant et ordine, idam priores, quaeda erat posteriores, haec at couaria sent.
Di. m. Dubiratur, quo Parmeniales duo principia potuit, cu non nisi unum superius pos.&s,. iuerit Ri det S. I bo. & communiter ora, i unum posuit secuduintellectu, S rationem aec uero duo secundu apparentia &sensum. Philomnus dicit, Parmenidem, non tanquam velum, posuisse duo, sed sequendo vulgus , at ex propria sentent unum positit. Melior ur prior expositio.
Quod igitur contraria quodammodo Tex. XLII.
IN sert, omnes contraria principia quodammodo posuiste. Dicit,quoa ammo. do contraria, quia, ut dicit Simplici ip. sa non sunt vere contraria, sed ipsi existimabat contraria, vel quia contraria hic Ppriuatiuis semit, & hanc ronem recipit
Averro . D. Th. vero exponit quodam . do contraria,i. modo quoda, quia non Des . . eunde Pianebant modum contrarietatis.
Subiungit aut Attii 3. quod merito ponebant ptimi pia contraria, ct probat tali ratione. Pruicipia sunt, quae non fiunt ex aliis, nec ex alterutris, sed ex ipsis Oia fur, sed prima contraria sunt liniol, ergo prirma contraria sunt principia, & per con-ucisionem principia suiu prima contraria. Minorem probat, quia si prima contraria sunt prima,noti .sunt ex aliis, alias pii ima non essent, si vero sum contratia, non ex alterutris,idest,ex se inuicem.
Vbi noto,quod ista dictio,Ex, dicit ha,2 3M qi biiudine principii esse itialis componen-DMficet tis,ut sensus, principia non sunt ex a psellis,nec ex se inuicem tanquam ex principio et lentiali componente, non enim unuprincipium ex alio, nec unum c. etiam ex alio coponitur esentialiter.At vero in tertio loco, Ex, dicit habi udinem pallis componentis, &ει habitudinem terminia quo, scut dicimus, ex nocte fit dies, de
qua parte dicit habitudinem partis com .
prehendit materiam, di tormam, ex quibus res componitur, 'qua parte vero si bitudinem termini dicit,priuationem, id contrarium includit, ex quD, ut ex termia ' no si res, ut ex non igne iis ignis: sed hoe posterius examinabituri. Aduerie, quod prima contraria uocat; I scrim,quae ex aliis non fiunt: siaut enim eo traria,quae edi alijs fiunt , ut quuitates -- cundae ex primis: & contraria positiva ex priuatiuis, quNam, quae nci ex aliis fiunt, x: , , .ut priuauua,& tua stant principia. .
sed oportet hoc & in ratione considerare. Tex. XLIIII. R AHqne quadam ab inductionestin
tia parte assignatam in nitione contratiorum principiorsi, nempe, quod ex ipsis omnia fiant. Supponit autem tria; Primum,n5 quodlibet agit in quodlibet, Alterum, non quodlibet patitur a quoli--ἰbet. Tertium, non quodlibet fit a quolibet. Hoc autem totium explicat, reliqua
eniim duo in libris de seneratione tractant da stat quod actio vel pa ssio Glum sit in . .
ter contraria. Quod vero nihil fiat per se ex alio, nisi ex sito contratio,mani se .lstat exemplis, album enim non fit ex Mu sico, sed ex non albo per se,quod si aeride rit, no album esse Muscum, fiet etiam ex Musico . sed per accidens. Eodem modo,
Musita primo fit ex immusico, dc ne quis dici peretur exillimans, non album, non Musicum, Se similia sumi indifferent et pro qualibet re, quae habet negationem talium formarum, subdit, .quod non ex quocunque non albo si album, sed ex in Prim dolo,quod est nigrum vel medium, Simili- bium, P ater de immusico, de de aliis. mina rit Dubitatur, quo modo unum contrariu : num con
hic ex alio seri dicitur . eum superius dixe lirarium
ris,contraria non sera ex se inuicemi Re- ex
spondet Simplicius, Si Philoronus, quod
illic dixerat, contraria noli fieri ex se inui. Solutiocem, ut ex partibus, hic vero dicit, fieri ut . Si Lex termino. ri enim dicimus, ex nocte fit Phi. v. di a
64쪽
dii idest post ino ii,ira ex albo si ii mim.idest, post album fit nigium ., M , Dubitabis itertini, quare ex contrario cur ex eo uno,ut ex termino, sis alte m3Resi det Damia ua &Th. quia subiectum, quod debet-recipe ex termia re alterum contrarium, debet esse in peian fas at tia proxima ad illud:& quia quando una rerum, ct aliud ut contrarium inest illi, est in pol επι ex μ- tia proxima, quia eadem est potentia, dobis D. sebi m eontrariorii, ob id unum eon
Sotaiis varior a m si ex altero,ut ex termino . D. Thom. Tu tamen hic aduerte cum Averroe, Vbia iri quod triplicem terminum possumus assi- ieemio gnare i perieratione: primus est per se pri mimim mus, Sc nie est priuatio sormae producen. reno elae, ut ignis fit ex non igne, uia id, quod ii ras. ante omnia est necessarium int termino, Trim'ιer est, ut non sit id,quo tenditur per genera minus . tionem vel mutationem, alias ista no es.sent: ista autem priuatio non solam dicit . negationem sermae introducendae, sed et potentiam, & propinquam ad talem - ω, mam, aliis n5 esset primus terminus .i
Alter terminus est per se, sed non pri-is r m iste est ipsim contraria vel dispalratu, in quo est talis priuatio, ut ex ignest aqua,&. iste inminus esti 'propter rationem Santii Jhomae , & Oam quia
est necessaria actio alicuius agentis ex tali termino educentis rmam,unde debet, . 1 agere in ipsiam,mm autem ageret, nisi es' sit dissimile sibi, & aliquo modo oppositum e ob id dixit Alistoteles non quod libet agit in quodlibet, nec quodlibet pa
' tuur a quolibet. τ'MU i mus terminus est per accides, nem' pe id ,quod cum termino coniungitur , quo ad generationemi nihil ta' , udax.' sico fit album,H diximus sepe ius.
Neque igitur corrupitur in con
Sycut superius dixit non quodlibet ge i
nerari ex quolibet, sed ex corrario vel medio, habet.n ratione eontraili Ae dium: ita etiam modὀdicit est in corru- .i nei unumquodque enim rio in quod in libet corrumpitur, scd in strum oppollia . . .. . sinu, falburii in non alta vel iiicdisi, imit ter Musicum iii Q 'Musicum,nemia
-- laudium, si quod di bet. Attende, quod non dis γα miptio, resc eneratione,nisi in hoe, quod generatio
incipit ab esse priuatiuo , corruptio vero abeste positiuo,dc affirmato, ut gener tio ignis est a no igne in ignem mutatio, corruptio vero ab igne in non ignem:terminus quo unius est perininus ad quem alterius.
Similiter autem & in aliis. Tex. XLV. Hος principisi, quod quod libet non
a quolibet generetur : nec in quodlibet pii momi r sipatur, in omni-mmatione ueritate habere probat, siue sit mutatio simplex, siue sit mutatio copo si Simplex dicitur,cum aliquod extremum simplex fit ut cum fit album, cu se Musicum. Composta,cum totum ali lahabens partes fit, siue parari habeat secudum compositionem ut domuς, siue secudum proportionem,ut c5 sonantia: in hisomui b. ex cqntrario, S in contrarium fit mutatio, ut e3 is musico ἀiusicum sit. 8c musicum in titimus lium corrumpitur. Athoe intereii ,quod in compositis non semper habemus nomina, quibus tales eluetrarios terminos explicemus; no enim dicitur, domus fit ex indomo, sicut consona ilia ex inconsonantia,atre ipsλ talia con- . t a,eκ quibEunt , & in quae conivn-Puntur,sane. Vbi aduerte,cum Aristoteles inter antiquos modo loquatur,exempla selu murtationum accidentalium ponit, ut etiam ieseri Antiquos ieceptum fuisse eonfirmethoe principium : illi autem mutationes si1bstantiales non coenouerunt, propter ea eas pr termittit: sed uetitatem in his
Differt autem nihil in bonsonis i. otia. ' Tex. XLVI.
EXempla posuerat de toto secundum
quandam e iunctione, bc pro serionem ,hoc et mi do veritatem habere in aliit docet, siue quae in ordineci sistunt, ut exercitiis: siue quae incompositione et statua, mus . in his omnibus ,
65쪽
ni quod sit tompositum,seu tota re
suo fit primo contrari. , quamuis talia tota non iliit eiusdeni rationis,stis alii in partium ordine, ilia in paruum compositione consiliant. i.
Si ergo hoe verum est. Tex. XLVII. Ex lii, cocludiit testiani illam parti
culam, quam probare intenderat , oia seri ex contrariis, probat autescOmnia quae sunt, ex c5trariis, ut mediis fiunt ; quae vero ex eontrarii , c mediis fiunt , ex contrariis sunt ,sindiretum contraria sitnt , et eo omnia, quae sui, fiunt ex contrariis . Igiciar quae natura sunt , aut sunt ipsa contraria, aut ex contrariis fiunt, unde constat principia esse contraria. ouo autem modo ista sit
propositio intelligenda , in quaestione
vtraq; posteriora,vi calidum, frigidum Mit utraque prior par,impar, nullus. n. eonfundit c5trarium prius eum posteriori: sie autem idem dicere uidentiliae ddicunt idein t nam alius stamit contraria i itiniuersalia,&continentia ut magnum M i paruum alius particularia,& contenta,ut
idum,& frigidunt. de euenis, ut alii melius, aliis peius. philosephEtun illi meliux philos hamur, ut norant Simpli rius &Philoponus) qui uniuersalia contraria faciunt, illi peius, qui particulam c& posteriora, nam principia communiata prima esse debent.' Vt imo explicat Arist. quae dicitur fora Em intellectum, Est iape, quae uni: uersalia stat, ut magnum naruu milia miro notiora secundum sensum, quae parucularia,ut raru Mensium,sensus enim singulariu,intelle tus uniueicilium ei ι N .ieii hie locus dispinandion intellectus sinfularia coqnoscat primo, n&n ex prosecta ab Atiliotele id traditur modo,est id ad libros de anima perianens, a .
Irea quaestionem .hae est prinisi re
HOe ipsim Antiquos A attigisse do
cet, 'nauis no rationibus persita. ,, sed sola ueritate compulsis ut ι in.sanctus Thomas dicit, Lapis sine co-i gumentum. pii 'ia retuni sit no itione naturaliter in cerium sertur,itat ...i. stantii, sed substaritis nihil est ita intellectus homini, aliquando in uiat maciariun , prinespia ergo sent coiraria. bsque ulla ratione trahi vir, iussurunt Secundo, Inter haec principia antum tamen illi Antiqui .Quidam enim primi estipes siue cantiarieras, sed priuatiosi icipia contraria priora ponunt. Quidam ' hil est, cum sit negatio, ergo non eonu steriora. Illi priora ponunt,qui. iiD .set ineves,e principium. liata irin u i cundum intellecta siciunt, ut qui dicum, Tenio Principia componunt rem,sed γ' et magnum,paruum, par impar. Illi vero eontraria non possunt componere iem, potatiora,qui potiora s uadu seni a , , n mi' in cintrauis co 'i' in Um- r eiso Iuni p Wi a coit is re, ut qui calidum,& stigidum, aut licciondi hunii dum,principia faciunt, unde disserenterlo Huptur deco'trarus.
Quare est eadem dicere. Tex. XLI X.
rem, uel est tanquam ex partibus,&hoe nos,ut da imus in leuio argumento,dec qu sit ex tςrminose quoi qui hoc iam , Primumnii pii uom inest, ut ex non igne G Dn αε igni ., , p ergo ex contrariis sui I res iunn
AT quamuis istino idem dicant als Gica faue. inre : quod cuni Arisi musa.
66쪽
teriale non erat eontrarium se alibus, ut aqua non erat contraria raritati,& destris. Propositio igitur illa,indefinita est, principia sunt est raria,i. aliqua pricipia . Adverte sero, cum audis, principia nofieri ex aliis principiis,ut partibus,n6 in
is telligas,quod no fiat ex aliis principiis losa 5,i r g oI, M Metaphysicis, puta generibus , differentiis,& ellentia, Fc aliis , nee quod non sani ex partibus quantitatis, ni materia,& sorma diuisibiles sine, & partes habent secundum quantitatem. sed intellige, quod non habent alia principia Physica ex quibus sint: non enim mareria ex materia, nec forma ex sor , nec priuatio ex priuatione eonficitur . Adverte tertio, circa illam desiit.
---- tionem principiorum est duplex opinio.. Communis opinio est, quod illie omnia D. Liseri principia comprehendantur, & tune illa 'Duem priora, Ex,dicunt habitudinem parsis circa eis componentis, ut sit sesassis: Principiad fritia sint,quae ex aliis n5 eomponatur,nec ex s. se inuicem. At illud aliud, Ex, dicat habi-m Vr- indinem partis componentis Schabirii dine termini , ut sit sensus, sta ex ipsi, oia
sunt, nempe aut ex parti, ut materia, &Dcio iam ex termino, ut ex priuatione.
At vero Themist. hoe solum de eotrariis principi μ intelligi vult, & tune illud ultimum , Ex,selum termini habitudin Edie et . & ratio huius est, trita Aristo es nihil intendit modo de materia , sed io tam de principiis contrariis .sem At quamuis hoc verum sit,nnari Gilai Au- debet,illam esse definitione omni u prin- Πον de de ripiorum comunem,praesertim cum nuti lam aliam ab Aristotele alibi habeamus. ιius GIN propterea dicendum est ea opinione eo. mitionis. muni, ut explicuimus.Oportet ad argumenta deuenire, ex quibus declaratio eo μm . ium, quae dicta sint, dependet. Ad primum respondetur,quod his loquimur de immediata contrarietate rhaee enim statim est inter formas mutuo activas & passiuas s-ndum se, quales W3ta eon sunt qualitas . Substanti e uero, cum nonrra, lix. mutuo secundum se arant, in habento alior hinc contrara item. rion cum Alexanno se e. dro,&aliis Graecis sensio, qui calorem,trarietatε & reliquas qualitates formas sibilatiales immedi - elamentorum Ponum: tq;.ob id conu
Hetatem in sibstantiis ponunt, nos vero propriam cotrarietatem, &immediatam a substantiis semovemus . Cum autem Aristati e contrarietatem ponit, priuationem oportet intelligere,& no puram oppositionem priuatiuam, ut dicemus in argumento secundo: sed habentem partem positionis,& amrmationis. . Ad secundam aduerte, quod illa priuaeso, quam eontraria dicimus fornas producendae,non lum dici e n gationein illi formae,sed importat potentiam quada proximam in subiecto,in quo est illa priuatio:& praeterhoe ponit aliqua sosma positiva, aut contrariam, aut oppositam aliquo modo formae producendae. unde eum audis ex non igne fieri ignem ex non albo album, per ilias priuationes, negationes talium tormarum intellige , cum potentia proxima in subiecto ad albedinem uel ad formam ignis: εc praeter re op positas formas , pura aquam aut aerem uel aliud oppositum albo, ut supra dee larauimus in textu. Responde igitur ad argumentum , quod non est tantum negatio ipsa priuatio, quae principium dicitur. Ad tertium admitto omnia principiaeomponere, sed generationem ,-mut tionem rei: at uero rem ipsun latum duo inponunt,puta materia, & forma, priuatio vero non,unde est intrinsecum generationis principium;& hoe suisicit,no autem ipsius rei. Ad quartum dico, Minter illa duo
principia cotraria, unum componit rem, puta forma, alterum uero cotrarium est terminus generati is rei, Puta priuatio ut bene dixit Rurteus . Vnde cum audis,resseri ex
ut extet no,&ex altero , ut ex
67쪽
Discursit uo Oiliati Arist. tria illi Principia
Quo digitiir contraria oportet esse principia. Tex. L. lostquampi incipia esie ni
traria prob tum eii, mi acipibrum principiorum num merum indag re comedix
atque vult cunstituere hae propositionem , I 'rincipia iiiiit tantum tria, in cuius grMiam ut nihil ilia prolutum relinquat probathas: pri 'cipia fui plura uno: pinaci pia non iunx in imo, Hincipia sinit plWi d ob , pii ci pia noti sunt plura tribu . Min , auditi in ex illo principio deducit, Principia:
Probat igitur prim in propositionem, contraria supt plura uno, principia iunt contraria, ergo sunt plura uno . Probat secunilam multipliciter.Pilino si principia enent infinit , compositi non esset scientia quod salsum molΗ-tur antecedens: nam compψsitum icthuex principulia da .autem si infinita sunt, iri non possunt, cum insilit uni non sit scibile. Secundo, in uno genere una est contrarietas sed subitantia unum est genus Grai in ip saup in conuarie ras. u Dius autetim contrarietatis no sunt, nisi duo extrena λιno i sente go p M ipia iniis ita . . . . tendet. per si tantiam hic comp substantiam densibile istelligit rergenus uero pri icaaVotum, lus rades substantiae contanei thr. In hoc autem unica est priri se .co aucta, nempe priuatioia habitus, utJubila tuait ma iubilantia , relicuas sub se cρytipem , scilicet homo, no nomo, ignis no Upis,& similes: nam ad hanc pilus, reduc mi atque eadem contrarietas i cὐ--ptaedicamentis,puta priua ju- Tertio probat Frustral sunt per plura, quς possunt ficis per Nuciora; Est enim natura maxime ordinata nec abundat in supelituis, nec delicit i necessarii ,sed sussciunt ad omnes mutationes finita principia: non ergo opus est in mutationibus inlinica ficere. ut minor. nam omnia
nautatione sint, nanum mutatione illa 'Mntrario , ,ex qua .ipia acta sunt, non. Wranti P lv di ,
68쪽
iam reii ergo principi; ni,n si int conti iria. maior est certi miliarisii id em 'probari . di exprimit, maior enim tacita est, probat autem sie, si principia non esse t idbstantia rei,eon desubae , luce laccidentia, sic autem pol feriora essent, cum subiectum sit prius, hoc autem repugnat prin
otia ratione id ς in probat sic obstantia non fit - es,n si ilam h , Ut cotraria sunt non substantiae, cum substantiae non r. Duio. et ora miri disium D Ari . insit contrarium, erro principia, ex qui
flanti, ea elisa cisai scit ma fiat de comps 8 distendit, non fuisse Philoseph conatur in Is i51 is si Iher iiii Hirpi ii M libe s M. inaret ii pii incidito,stio, an mentem ipsam A M. Musi in
LAudat eos,qui potius corpus media 'posuerinit principium,qua elementa aliquod, natis hoc tale me diu us illat abi ipsi sontrarii, uuiu Queilcme
im Mi t qu litates in rabiles, id, quod prinsipium est, leboaeque se
ad sqntraria habo ei propterea melius con rus medium, apem ullume metum pii cipium secerunt propterea, qui posuerudaerem, melius dixerur,o: poli hos,qui poesuerunt aquam, quam illi, qui is rem, nii: d-o minus *nsibiliter contraria ha. t,ac facile patiuntur, & recipiunt cothi ari vi te igitur, quanti 3cierat thbiecti,
sed prae cita' etiani'estrarietate ri supeWiddunt, quida H lim,& densum, patdam abundantia, S desectum, nempe magis,& minus,seu magnum, &paruum po
Addit autem et ista opinio de mapno,& paruo, S uno est antiqua, quamuis noeodem modo a I latoub proferatur uiam illi mainum,& paruum, pro sorma, ipsunt. vero unum, puta aquam, aut quid ii mile, pro materia costituebat, at Plato magna de paruum materiam; unum uero, ruta
DIHt igitu , quod si defensare volu
mus utramque rationem, bura pricipia et contraria ut si perius est probatum,&principia ii 5 sle condiariam modo probatum e laesi trecessarium totium principis subiecta iacere, id, qa antiqui aciunt; ponentes praeteresitrariet tem, aquam, aerem,aut aliud simile,licet iiii non ratione id persuas iram . .
ota igitiirdiciere elementa esse. Tex. LVI
Vartam propositionein Gai , ' P ΘΓ pe principia n5 esse plurabit duasq; ratio ines oriri Pri Atara trior est,si sint plura tribus, Oportet aliam sali uetate sacere, cum principia debeant eue contrati tune illa corratietas, uel habebit idem subiectu cum altera ues
non, sinum non habebit, quia ad pa Idi Arist. H α uea dum
69쪽
tiendum sassicit unum sublestumisi vero habebit idem unc, quicquid gener
tur ex una, eeneratur ex altera,vel non pisi sic, si pernua erit una contrarietas : si non,neutra erit principium, cu . ea generentur omnia: iram est ratio integra Aristotelis.
Potest etiam aliter eomponi,& forsanrid in o melius sici si sunt principia plura tribus, si aut ex eo, quod multiplicatur sibiectum, ινης stria dc lioc non, quia ad patiendum rejectu
unius contrarietatis tussicit unum subimctum: imo unius contrarietatis non est nisi unicum subiectum, aut ex eo, quod multiplicantur contraria, ita ut sint quatuor contraria prima, & hoe non , quia oponebit multiplicare subiecta, quod eε non potest; Nam demus aliud subieci unicum sua contrarietate,tune peto, an tiat suis cietia generare ista tria per se,an no clarum est est e,cum ad actionem sussiciat duo contrai ta cum vno 2biecto: ergo si persua est alia contrarietas, cum ex mapossit esse generatio: ratio ista eli sic componenda, de est admodum notanda exposito. Laborant enim multi in ratione ista
Dubitabis pruno, quare sibi ectum voNHmum cer naturam media. Dico media triplo dubium, esse, aut permixtionem exciemarum, si-eu 'ia cui rubrum, viride, dicuntur media inter,ctum ue- album, Sc nigrum: quia ex mixtione albi, eatur ab α uiori facta sunt. Est aliud medium peri ex remorum negationem, ut lapis est mer ιτε me- dium sani,& aegri: quia nec est sanus, nec est aeger. Aliud est medium per potentia et 'ta ιH- ad utrunque extremum recipiendan , incti ex me se in praestati subiectum,ia matella dici di m. tur natura media, quia est in potentia re
1. Dabilia Dubitabis ulterias, quomodo qu*libet
contrarietas habet suum sibiectum: nonne calor, frigus,& alia C. itraria mixto insunt Dico, quod hic non loquimur de contrarietate particulari, puta hae vel illa, sed in genere; nam clarum est,in unico sibiecto poste multas priuationes multarum sormarum inesse, & uaria contraria, puta calorem,albedinem,aniaritudinem: sed loquimur de prima colatrarietate,puta priuatiua,& genetica, & talis contrarietas multiplicata multiplicat sebiecta. Mirur ratio Aristotta est. Unius ges, nisi uruca prima contra iri voster
rus,inteisag communem contrarietatem: το Ari'.
pos interiun esse mulis particulares,quet do priores, Fagda 'linctio te , t 'na , tur. At siciae, auricum genus est: ergo ipsus est vivo contra ietas prim/,α stat . principias ubi latiae, de quibus est sermo, ,
non poterunt multiplicari ex parte curi. trarietatis , ut dictum est.
in unum sit notetiale prin cipium, dicit adhuc,quae di icta sunt, dubitationem habere: id autem tractare aggreditur, ac primum in communi de subiecto mutationis loquitur ,i postea particularius de rubiectos inani uali ditetisse.n. est ordo maxime naturae, id iis, Physico ac ommodatus,u .a ς munibus ad particularia deueniali quod,
etiam in prooemio docuerat . - . . r. 'M .ut intentum Aristotelis postis penetrare, quia haec. quae hoc in loco dictitur, imo. it fundamenta Philosophiae . totius,aduerte , quod per mutationes accidentales tu inda Lea, quae siuit inmutationi,si stan t tibiis In mutatione autem accide tali inuenimus primo duo extrema,inter v
quae si inutatio , ut cum aliquid ex cali- Udo fit m dum, est ealor, &est tapiditas. secundo iuuenitur aliquod Ebiectu indistinctum ab utraq; forma, puta corpus aliquod ,in quo est calor,& si igiditas aertio istud subiectum permanet idem sub
utroque extremo, tamevitum extremum
recedit, alterum manet cum subiecto eodem, ut cum ex calido fit frigidum , est aliquid, quod ante habebat calore ,& permutationem recedit calor, Se siccedit singiditas, cum eodem tamen subiecto,& λῖt talis mutatio accidentiata: sic propor
70쪽
tionaliter intelligat in.mutatione substantiali, quaesit se nidum formas substitiales, oportet dari unicam substantiam, &si ibiectu, in quo Cat talis mutatio, & ilia erit ub illi utrisque 'formis, modo stab' una, piaua s)b alterat tamen re eadem erit materia. v g.cu ex aqua sit ignas, quae est mutatio sebstantialis,oportet dare aliquid unu, quod sit sub utroque extremo mutationis, hoe est materia, quae modo est sub hac, modo eadem sub illa forma. . . In hoc tamen disti rela e materia a subieri Oo mutationis accidentalis,quod hoc est . , siqua subitantia composita; at in muta. . tione sibi tantiali subicctum est iubilantia de se no habens formam, ut possit mutari secundum formas. Uta I ' Attende autem diligeter, uod modus '. procedendi Aristotelis iste eit; probat. n. 'u, in mutatione qualibet id, quod mutarem tur,est compositum, id eii, habet aliquid, quod amittat, aliquid quod permaneat sub alio termino mutationis , ut cum album fit nigrum, oportet dare aliquid in albo, quod receda pura albedinem, εἰ aliquid, quod permaneat sub nigredine, si, id est subiectum. Hoc igitur etiam date oportet in muratione substantiat Lest nan que aliquid quod recedit, aliquid, quod permanet,& hoc est subiectum,& mat ria,reliqua sunt formae. Hoc est,quod Aristoteles docet , S multo latius a nobis haec examinanda sunt. Ad literam inte
Dicimus.n. fieri ex alio aliud . Tex. LVIII.
Vplicem Ioquedi modum assignatis in mutat onibaubstatialibus, qui ρ. sumus bus dicit aliud fieri ex alio . in
an muta- mutationi, accidentalib. quib' ex alteronombui. fit alterum. Nam aliud in idbstatia diuersitatem sicit: alterum vero in accidente. Exempla tamen in accidetali mutatione
constituit, quia de substantiali nihil adhuc certum est. Accidentali erso muta tione aliquando aliquid compositum:simplex est, clim id,quod si, id est primum extremum, seu subiectum vel bi, & quod si, id est at terum extremum, praedicatum implicia sunt,ut homo si Musicus, seu immusicum si musictim: Compositu
vero est, cum vir in ue extremum com
plexum quoddam cit, ut homo immusicus, si homo mulicus . Et aduerte, quod illud primum extremum dicitur, quod iactum est,ateria vero,quod fit,tam in simplici,quam in composito. Simplex autem distinguitur, aut cum e tremum primum , pura quod factu nest, est ipsum subiectum, ut homo fit mascus, aut cum est oppositum , ut immuscum fit musicum.
Haec autem simplicia dupliciter disserunt. Primo,quantum ad ipsam locuti nem; nam per oppositu dupliciter loquimur,aut in recto dicendo,immus cuin fiemusicum,aut per Obliquum, ex iminutico fit musicum. at per ipsum subiectum, quamuis aliqua do in obliquo loquamur dicendo, ex aere fit statua: id tamen non est semper in omnibus: no enim dicitur, ex homine si muscus, sed homo se muticus. In compotitis uero,quamuis non meminerit Aribtoteles, tamen utroq; modo loquimur, nempe ex homine immusicosactus cst homo nauticus, de limiliter homo im musicus iactus est homo mus cus Rationem horum inserius intelliges
Eorum autem,quae ut simplicia. . Tex. LIX. ALterum discrimen ponit inter alias
mutationes quoad rem. Na subiectum semper permanet cum sor
ma, quae aduenit, ut homo cum musicorae
oppositum sue in simplici,siue in composito recedit, uitiae immu sicum non manet cum musico. Et nota hie attente textu,nam propterea dixit sepeliu esse duos modos soquedi,de per oppositum, & per ipsem subiectunt,ut liuelligas, in mut tione esse utruntiue & ipsum subiectium,& ipsum oppositum,quamuis in locutione peropposi: um,tantilin oppositum exprimatur,& in altera simplici sibieetiam. incomposta uero uti unque Et etiam discrimen assignauit,ut scites Labiectum ab extremis distinctum,& sub utroque per