장음표시 사용
321쪽
In lib. V. physi. Arist. Cap. III.
Quae autem est in eadem forma. Tex. XIX.
stendit, eam mutationE, quae stoendii magis S minu eiusde Atmae, et esse alterationem,Sc fieri a contratio secundum quid, utiquae fit a minus albo in magis albu,quae vero fit ex nigro in album fit a contrario simpliciter. Explicat autem o uomodo quae sit secundum minus, di magis, fiat a cotrario.Quia, ubi est minus,ibi est permixtio cii contrario, nam minus album participat nigrum ob id quod ex minus albo procedit, antiario procedit Dicit aute, quod cum in minus tendit serma : ut cum ex albo fit mi- Dus album, tune tendit forma in suum co. trarium, at cum fit magis,nempe, ex min albo magi album, tune ex contrario tendit serma in seipsam .inod est dicere, pi remissiones tendit isma in suum Git rium: per intensionem e contra,a suo contraiio tendit in seipiam. semper tamε motus hie alteratio eri.
τ a- I Ostquam de eo, τ mouenati& motu dixit,nune de opposito dicere aggrerm i, ditur,nepe, de immobili. Triplex aut iri statuit immobile. Primum quod non estilex es. capax motus: ut Intelligentiae, & Deus. Alterum,ut aegre mouetur, sicut saxum dis scite mobile,immobile dicituri& similitet homo, qui ob aliqua infirmitatem dii Ecilem habet motum. Tertium, quia non mouetur, cu potest moue ri, nec est aliud impediis mentum,& tale dicitur quiesces αquies non in
post haec autem dicamus . . Tex. XXI.
mouenir pertinentia, explicati Haec autem sunt tem.
nuum,Contiguum Haec enim omnia mo bili tuis, aut motibus competunt,ob id ex e stplicari oportuit antequa motus unitatem vel plurali talem Ostenderet: nam illa motibus insint. crinasi m
Similiter igitur dictitur haec esse
secundum locum. Tex. XXV. INHpix explicare terminos, ac prima
ipsum. Si inui dicens illa dies.simul secundum locum , que in eodem lomprimo sunt.Dicit, Simul iecundum lota: nam etiam contingit esse fimul seeundum tempus, quoe in eodem sunt tempore. Di- est, in eodem loco primo,& proprio: nam quae in eodem loco communi sunt,non ob id simul este dicuntur. Aduertenda autem,quod duo corpora simul esse naturaliter non postiant: non. n. in eo de loco primo sunt:at anima,& o rpus simul dicuntur esse: similiter substantia,& ipsius accidentia. Haec enim eudemptimum locum occupant. Explicat s undu vocabulu, puta, epa o rati m. Ea dicuntur separatim est quae diuersiam habent locu primum,ut duo cor pH pora dicuntur separaum esse.
Tangere aurein dicuntur, quorum ex trema timui sunt, ut duo corpora se tangunt, quorum superficies simul sunt absq; s aliquo intermedio. Statiliter duae lineae , duae si perficies se tangunt, quae extrema simul habent . Inter, aute id dicitur, in quod peruenit o 1ι . prius id,quod ab uno extremo,& c5trario me
in alterum mutatur continue id est, cum aliquod naturaliter mouetur continue ab uno extremo in alterum. id quod antequaad extremum oppositum perueniat uatit,
322쪽
de concludit,quod ubi est Inter, ibi
ad minus sent tria, duo extrema contra
id,quod interea dicitur esse. Continue autem mouetur.
Vm dixi siet, id este Inter, ad quod
primo peruenit,quod ab uno G. trario in aliud cotinue mouetur, antequam ad ultimum contrarium Pe
uenianexplicat quid continue moueri dicatur,& quid contrarium in Ioco. Dicit igitur id continue moueri quod sine aliqua tepotis intemiptione mouet,qua uis parum spatii interrumpatur. nit exemplum.Si quis pulso primam chordam, &immediate pulset ultima,talis motus c5 Iinuu est,quia, quamuis intermissa suetit Gorda media,tamen tempus non est interruptum . Smiliter in aliis motibus, vecum quis ambulat, quamuis spatii aliquid
intermittat, quia non totum continue ta-
git, amen si nihil temporis i ntermittat,
ambulatio continua est. Hoc tamen P Aelius examinabitur.
Contrarium autem secundum, locum. Tex. XXIIII.
Tatim explicat, quomodo loca cor - c iratia sunt sumenda, urinueniatur,u ria, quod inter est: dici autem lora esse semenda s,undum lineam rectam, quae enim maxime distant secundum lineam recta, opposita loca sunt. Et hoc bene se,na linea tecta est breuissima omnium, quae ab uno punctis in aliud duci rosinti ob id ea maxime mensita es: Nam mensura est finita & breu:s.Diuersa igitur imca se du lineas rectas sumenda sunt. Et
id proprie dicitur inter , quod medi si est inter duo loea secitdu linea recta distatia.
Consequenter autem est, inter quod . Tex. XXV.
LXplic t quintum vocabulum, puta, e
se consequenter, v t aute aliquid sit cons ue uter ad aliud , multa sint necessaria. Vnum est,quod sit unum priri. cipium, ad et aliud coni uenter dicatur. Quod autem est principium, non dicitur consequenter, sed id , quod post princi-hium ponitur. Vt secundus dies lunae eoni equenter se habet ad primum ,& binarius ad unitatem,& ternarius ad bitrarium . . . non autem e contra.
Requiritur praeterea, quod nihil sit eiuldem generis inter id, quod conlequenter se habet, & id ad quod cons uenter se
habet: ut unus miles consequenter se habet ad alium , qui sibi est proximus. Dicitur, eiusdem generis: quia quamuis alitia sit intermedium. dummodo non sit ei uiadem generis,adliue dicetur cosequenter, ut mi consequenter se habet ad alium, quando inter eos non mediet miles, licee mediet lapis,vel aliud alterius rationis. -
Praeterea id,quod eo sequenter se habet ad aliud , multiplex est . in dam positione, cum id ouod cosequenter se habet,
continum quid est: ut domus ad domum, linea ad lineam. Aliud natura, sicut unus numerus ad alia. Aliud alio modo, scue persectione,ut elephantus est consequens. ad hominem in persectione. Et est consequenter tempore, aliisque modis.
Contiguum autem est. Tex. XXVI.
EXplicat, quid contiguum dieatur,pu id eoia,ta quod consequcnter se habet,
de tangit: sicut duo corpora inam diate se tangentia dicuntur contigua, inter quae non est aliud. Occasione autem huius regreditur ad ostendendum,quando reperiatur Interidcmedium , quamvis verba haec videantur cum se periotibus cohaerere. Dicit, in motu esse Inter,non autem in generatione, 'ccorrupti Une. . Et ratio est, quia motus se inter contraria, in quibus est medium: at generatio in contradictoriis terminis, in quibus non est n. edium: ob id illic est I ter,non autem hie. Sed hic est dubiu: nam a. Metaph. rex. 7.dicit quod inter terminos generationi
media est ganeratio:& inret id, quod est,& id, quod non est, medium est, id quod st. Ulterius, quia nun omnia contrari medium habenti Aduerae
323쪽
In lib. V. physi. Arist. Cap. III
2 s. titer Aduerte igitur circa hoe, quod termimis iis nigenerationis non siimpuli e tradictomerans- rii, alias enim ex nihilo fieret res. Vnde eunιs non dici circinon homo noa ignis ,& similia, suns pure non oportet intelligere, esse puram nega-c radia uenem,sed priuationem , quae ponit pc-ctori . tentiam propinqua in materia ad forma.
Vnde non ignis est, quod non ignis, sed est in potentia proxima, ut sit ignis.
ia 4. Aduertendum vitatius,quod in contra-Q-. dis His datur medium Per pateticipationem ι-ν me extremorum,& per remissionem, ut interd um in album,& nigrum, est suscum, & inter cali inartii, dum,& frigidum in fiammo, datur remis priua- sis gradus. In priuatiuis vero datur meisinisti dium , sed non eiusdem rationis cum extremis, sed per negationem extremorum,
di sic generatio,& id,quod si, est mediu, S.IL. l. nec est,quod est,nec quod non est. Modo ad dubium. Respondeo quod in
metaphysica locutus est de medio,'uocaue: at ita prae Imri tantum de medio eius em rationis cum extremis,& hoc tum est inter contraria,non inter terminos generationis. Loquitur autem de huiusmodi medio, quia hoc secit, ne termini sint cons uenter se habenter , non autem quod alterius est rationis.
Continuum autem est quiddam. Tex. XXVII.
tin/raran. tiguum quodam: Nempe, id alteri continuu est,quod se ipsum lagit,' utriusque terminus unus, & idem sit, ut media linea aberi est continuae Disserta contiguo:nam ubi contiguitas est, duoi sunt termini se tangentes at ubi c5tinuitas, unus est terminus, ut unum punctum duas partes unius lineae continuat, & una linea superficies,& una superficies corpora. Ob id. n. dicitur continusi, quasi uno termino Guneatur, quae continua fiant.
arua sim Hoc autem determinato.
pani chi stendit illa posse una eontinuumn , ct fieri,quae apta fiant esse unu totu in secundu eontactu, quae vero unumadis c totum seri non possunt, ut lapis,& aqua, mi m. neque erunt unum cominu u. Fiunt autem unum continuum, eum iniciun habeni communem terminum. At quia variis modis unicum totum fit, multipliciter heontinuum se habet. Quaedant enim es uo, quaedam glutino,quaedam insitione,& tactu unum continuum sunt,& unum totum.Sed non est haec tam propria con- . . tinuitas, sicut ea, qua continua sunt,quae unicum per se terminum habent, ut Quae
Manifestum autem est. Tex. XXVIII.
Compar x consequenter esse, adta gere e dicit illud esse superius.
omne. n. quod tangit,consequem uter se habet: at non omne, quod e se I quenter se habet,tangit. Nam in numeris' est consequenter, non tamen tactust ob id consequenter se habereest ponendum inter priora ratione,idest,inter riuuersili t
Comparat etiam eo nuum ad tacta,& dicit, quod tangere saperius est. nam
omne continuum tangit,non tamen si ta-git continuu statim esse unde insitio,& mpulatio posterior est generatione, idest
particularior tactu, m quae consita sint tangant, non E contra.
In his verbis manifestat non loqui de propria continuitate,sbs de illa, quae es uo, glutino, ves insitione fit: in his enim
tactus est,non autem in vera continuita. te. Nam tactus petit duo extrema, & te minos actu et in vera autem continuitate unicus est terminus.
Quare si est punctum, & unitas. x. XXIX. & XXX.
x hae disserentia concludit unum. Quod quamvis sit punctus,& vnia ρ' tas separata realiter, ut aliqui vo- mi luerunt, adhuc no esserit ide. Et ponit duplex eis limen. Altero est, u pucto inest
tactus, unitati asi e tantum consequenter
se habere. Alterii est, quod inter puncta det aliquid mediare, pura, linea.in continuo enim duo punia immediata esse norosuntiat inter unitates no opus est. qa
324쪽
vii immediate est. Postea in sequenti rex in epilogat.Quae esse haec vocabula dixit.
Vnus autem motus dicitur . Tex. XXXI.
bus dixit, nunc de unitate motuum disserit. Cum auevnu multipliciter dicatur, si ut unus motus multipliciter dicatur. Primo, dicitur unus motus genere, qui est ad re unius praedicimen rn i ii .unde oes alteratione ,quae ad qualita-i ... tem sunt, motus 'nus genere dicuntur. si militer oes augmentationes, de s lationes, ad inuice tamen genere digerunt ut alteratio ab augmetatione, & augmetatio a latione, & deniq; hi tres motu . inter se. secundo: Motu, eil unu specie speci puta, qui est ad terminum unius
speciei is alimo et, quaecum sub uno genere sit,iam amplius in species diuidi nequit. Et se oci de albationes - sunt unius speciei, alterius vero denigrationes,& c lefactiones,& similes motus specie. Tertio: est unus motus specie secundarid, pura,cuius terminus est, genus subternum, partim genus, partim species, ut disciplinatio, quae est motus in scientisi,scientii vero est species, habitus, genus vero metiatu:Similiter coloratio, &simi lex motus,qui ad genera sibalterna senti Dent l, terminus ad que est respi6 4 inlim; erit unitas motus, quales termini.
runctum, pyta,inobile, moverenir ab A. in B,an esset idem , & vi ius in s semper. Mod ii hoe est, sequetur, quod ei culatio , & motus rectus essent unus spe rie motus, sia uterili poe esie ab A. in s.
Aut determinatum est. Tex. XXXIII. Re pondet. non esse eundem spese σολλ
motum, sed diuersiam. Ex quo patet, non solum in motu locali inspiciendum esse te inum, sest etiam spatium ipsam, ut utrumq; sit unius speciei, aut rectum, aut circulare. Supposita auteunitate spatij, terminus inspiciendus est. Cum enim spatium specie differt, tunc
nil prodest initas ipsius termini. simplici cer autem unus.
Atium quartum unitatis motus modum ponit,& hunc praecipuum,&simpliciter unum uocat'. Puta, ruo unus motus numero substantia icit, sicut singulares,& indiuidui motus. Ad ostendendum autem , quis motussie unus dicanitidistin uit tria, iuet in motu sint. Nepe, quando, idest lepus, in quo sit motus:quod ,idest mobile, quod mouetur,in quo, idest terminus, ad quem tedit
motus.Reliqua,puta,terminus a quo, demouens praetermittuntur, quia non sine necessam pro praesenti unitate numerica,
quamuis possismus dicere peti In quo intelligi utrunq; terminum , a quo & ad quem n quibus fit motus. Unlio
Dubitabit autem aliquis. Horum autem genere quidem. Tex. XXXII. Tex. XXXV. m. , I dicta, hue in
- nempe unitate sp ti, QDmuis enim ad locum eundem sintdium si motus, si tamen unus per circulum, alter per recta sit, diuersi specie,& no vnus ces edi sunt. Hoc aut docet, proponendo dubia G
m Haediai num aurem Si idem III, tribus diuisis doce ad unitatem
specifica , & generita sat esse ter. minu inspicere, nee est neeessaria
unitas teporis : Praeterea ad motus colimguitate iat esse unitate tEporis: licet n. motus sint ad ualias sorinas unius mobilis, itante in unico cotinuo teporesat, pos,ut
ede contigui: ut paulo inserius dicemus. Rr At
325쪽
In lib. V. Hysi. Arist. Cap. IIII.
iri ad unitatem simpliciter, & numeri ea
motus, omnia illa uia conuenire debent, unita, temporis , formae,seu termini, &mobilis. . Singula haec explicit, licens, quod te minus debet e se unus, & indivisibilis, i.
nas nuntem:nain unitas nuinerica m ius unitateiri etiam numericam teri vini
ad quem recit. Tempus etiam debet esse V um, id si . non in crruptum: cum enim vel minimum motus cellat, iam unus nuuieto elle nequitiSimiliter tequii itur viritas mobilis, quod sit unum in Arte, unum inquam per te,& particulariter. unde aiabum,S Petrus non dicuntur unum , qui sint in eodem subiecto, sed secundum ac ridens unum sunt.Si. niliter Petrus, Sc Paulus non sunt unum,licet sint eiusdem sue ciet, nec si vierque sanatur,nempe, ex lippis oculis acquiret et sanitatem,esset eadesanatio. numero, sed specie, Ad unitatem enim numericam,& unicum numero, de
Socratem autem secundum ea dem . Tex. XXXVI. AD unitatem temporis regredi rug,
& dubium proponit. An si Socrates in hoc tempore sanetur, Sc iterum alio tempore sanetur post alii aegritudinem,sit eadem sanatio numero. Ad erespondet, quod si idem numero postquacorruptum eis; redire potest, erit eadem sanxio numero si vero noli pote i redire idem numero, sed 'ecie, tunc erit illa lanatio non una numero, sed eadem specie. Quasi dixisset: Non est eadem sanatio iula poli rior, q:.ia prior corrupta est. Quod autem corniptum eii, non potest idem numero. reparata,ve volabae Plato.
Habet autem dubitationem. Tex. XXXVII.
Dulta de motu dubitasset, an idem, AtDie. b unus numero est et, qui diuersi fi Jὰ ωι- temporibus, bibitat modo de sor ro uer ilia δε de termino . An ili eadem sinito,ina e sc qua diuersis tepotib est in de subiecto: t. Id Δ- Emiliter de alio quocunque accideme.
Ex alia parte videtur,quod non sit eades αε,
nam corpora sibi ecta mutantur sisndutempora:non ergo sunt caedem qualisa- οῦ tes. Ex altera parte videntur esse eaedem :nam si sanitas duraret per tres dies in unico subiecto,absque dubio esset eadem: ergo qua uis in die medio fuerit destriam, de tertio die reparata, erit eadem sanitas: S ita erit motus, ceti uecellaria unitas temporis .
Eadem enim ratio erit a x. XXXVIII. TExius dissicili, est apud exposito
res, tam eii ne dubio sesus est iste. Nempe quamuis esset eadem ianitas, se rediret idem terminus, motus tamen no esset unus numero: Et dicit quod si actus plures sum,non ob id habitus plures sunt. Potest. n. unus habitus plures actu, proda retat si plures sui habitus, tae plures sunt actus. Ira motu, est actus terminus est ut .ciitus . Non valet ut ii unus sit terminus, ob id unus iit motus, ni ad eu locu plures motus repeti pos sunt. Bene tamen, ii plures fiant termini, plures sint motu, In quo docemur, uni
ratem motus petere icimini via r rem, notamen ita, ut existimemus econtra valere, si unus est terminus,unum esse motum.
At de dubio. At iit eadem sanitas, dicit, non esse praesentis negoci j id soluem Satest, pro praesenti scire, quod siue uous sit, aut plures,adluae unitas numerica motus non colligitur,nisi ad sit vilitas temporis. Et nota hanc expoli ionem.
Quoniam autem continuum omnis motus. Tex. X X XIX.
numero, Ostendit modo numero unu motu esse contimaum,&ὰ cotra,continuum et e unu numero:& ad cotinuitatem requieti eadem, quae ad unitatem numericam:ae ob id proponit mota continuum esse simpliciter unum S: E cotta simpliciter unum es e continuum ἀObiter tamen motum esse contin artobat,quia diuisibilis est ruta in parte quae
326쪽
. ae erant adu unum,sicut diuiditur con
statim declarat, qui motus co inui sint. Illi nempe qui extremum,& terminu eundem hesistit,ac illi continuati possunt, qui unicum coem terminum h-bere possi int, sicut in aliis continuis: Aliqua n. termino carentiae ob id continuari nequeunt, vim incorporeae : aliqua terminos habent, sed ineptps ad continuationem ut linea , ta deambulatio:& quae mutuora, ac diuerset rationis sint. hae veroeeiusdem sunt rationis, continuari possunt ita et motus , qui eiusdem sunt rationis, ac communem vi in terminum habere possim:
Continui igitur erunt Tex. XL.
Ostendit, ad contiguitatem motuum
sat esse temporis unitatem quavis sint diuellae speciei,& generis. Vesi postquam quis cucurrit,immediate sanetur,lii motus contigui & consequenter se habentes sunt: non tamen sunt continui , quia ii in habet unum communem terminum n equiritur iῖitur ad continuitatem,
ultra temporis unitate unius termini communitas,quo contineatur motus.
Quapropter necesse est. Tex. XLI.
COnxludit ad continuitatem mor 'requiri unitatem specifica termini liter. n. non poterunt duo motus uniciam habere coem terminum.Opus etiam est, cum unitate termini,& mobilis, unitate etiam temporis. Haru autem unitas temporis est, ut non interrumpatur per aliqua quietem mediam.Cum. n. mobile in medio motum, vel minimum quiescit, de vacata mori:,impossibile est,quod illi duo motus νnum continuum iaciant.
non unus .stEdit etiam cum temporis unitate esse opus unitate termini specisca. Potest. n.esse eum unitate 'potis motuum pluralitas . Qui igituri t unus in specie, a
tEpore, unus limpliciter est,' ut uero: ama habet unitatem temporis hunc, si est ne , cesse, csse unum simpliciterii numero esse. Ex omnibus colligit unitatem quartam motus numericam ei te simpliciter unita- num.ri rem. Ha c.n. Omnium aliarum, quae dicta mosint,maxima est. . tu
Amplius autem dicitur unus. Tex. XLII.
Avia munitatem morius ponit, nepe D. utis,qui perscct' est unus dicat in sue in genere, siue in specie , siue
numero. Idem. n. est dicere, motum unum ,. p dia totum, ad persectum, sicut in alii, et re bus,t persectum est,unum dicitur. Est autem motus perfectus, qui ad suum terminum peruenit,in quem ordinabitur. At ne quis putaret, i inperfectum moisi non esse unum,nempe,eum, qui ad tei mimini nondum peruenit, addit esse unum , quamuis minus unum,eii aure unus, quia continuus est. No.bene RTh et dupliciter attenditur munitas. Est unitas in substantia rei, & haec D. Thα est penes forma, res n.una per unam sormam est. Est ei unitas in quantitate, ut res est una. quae continua est Haec et duplex unitas est in motu, ac insibilantia ipsius,& haec est per terminum ad que, qui mo tus est forma,&hanc unitatem het motus perfectus. Vnitas et est in Quantitate in 'tus per continuationem.&naec et in im- perfecto motu repetitur, ac ob id motus persectus,&m O umatus unus dicitur.
Aviam ponit motus unitatem . ut is
dicatur unus,q est regularis, S uni sol mis, irregularis.n. aliqua ex Pa te uidetur unus motus,aliqua ex parte τυ rii, uni unus, dissere tauren a regulari, secundum imis. Vis,& minus, ni mpe, quia r ulati, est magis unus, irregularis uero in Aus. Rere ritur aute:nin quocu laque genere, x spe- die motus regularitas,& irre.ularitas, &
327쪽
In lib. V. phys Arist. CapIIII.
in alteratione, oc in augmentatione, & inlatione.
rura ισι - dumendum uero, quod ista unitas. 3 -nita, non eli in subitantia motus, nee in contum modo nuitate, quia haec sunt eriam in irresulati,
MMus. modo motus e naar regularis uno
ni odo se habet in omnibus sitis partibus, di quoad uelocitatem,& quoad spatium: , at irregularis diuersimode se habet, damrars uelocior altera est, aut diuerse sit spa. tio;ob id motus irregularis in textu diuisibilis dicitiir, intellige, secundum modum, quia partes habet di Ebrines,ob idq; non
Irregularitatis autem differetia.' Tex. XLIIII.
ritas procedit. Altera est spatiu in motu locali, cum difforme eis,ut siquid moueretur per lineauti tot tuos m,Scgirat tuam talis motus irregularis esset,eo quod partes non sani rationis eius te. Autera eu, in istante eodem tempore,& eodem termiuo,& spatio,est diuersa uelocitas, i mobile uelocius moueturrer unam Quam per alteram partem spatii, ut lapis deorssem mouetur uelocius in fine , quam in principio,ob id irregularis est: es n. regularis, si per totum spatium ean dem seruaret uelocitatem . Ex his cocludit duo. Atreium est, quod esse uelocioiem, aut tardiorem, non sunt species motus,nec di ieientiae speciscae, cum idem motus specie modo uelocior, modo tardior, modo regularis, modo irregularis sit. Alterum est,quod grauitas,&leuitas in eodem maior,uel minor non faciunt motum disserte specie: non. n.dissere motus plumbi deorsim a motu ei uidem, cum unus eli per aerem,alter per aquam quantuis hic tarde,illic uelociter seratur, nee dissere similiter a motu , qui malo: isertur grauitate.
Vnus igitur irregularis est . Tex. XLV.
vis mai-ι dici, cum consauru sit, sed mino
unum, quam regularem, ut patet de illo minua motu,qui per spatium obliquum,l irre- un , sulare fit. Cum aut fit minus unus, habe read uri dat aliquid pluralitatis:nam ubi est min ibi est aliquid cociarii ut quod est minus album, habet liquid nigri: ita motus irre
utaris, ni si minus unus, pluralitatemnabet in mod a , cum non sit uniformis secundum sitas omnes Partes . Dices, quomodo uerum habet, si aliquid est minus, ibi fit contrarium, ni contingit esse minus lumen sine contrario ba
Respondeo, per contrarium esse intelligendum, aut verum contrarium , aut sautem priuatiuum,& tale in lumine est, ubi enim est minus lumen bi sunt magis tenebrς. Statim concludit Arist. motus disserentes specie non posse esse continum. Ratio est, lnia motus omnis continuus aliquando est e regularis,aliquando ii regulatu potest, at motus compositus ex duo, spe differentibus, ni ex latione, c sanatione , no potest esse unquam regularis, et Ro nec continuus: quod autem regularis eue ne- ueat, notum eli,nonai. potest partes unioimes habere.
An unitas spe fica motus sit tam
Isscultas haec est circa texta 3 i .ubi Aristoteles unitatem motus specificam, ab unitate te iri ad quem specifica docet esse sumendam, contra quam lenientiam uidentur multa insi gere algumenta.
Primum est: sequeretur, i motus ab A r- σα bo in suscum. S a nigro in idem succum essent eiusdem speciei,terminus. n. ad quEruta sustum, ide est specie. Atreuera, isti motus uidentur specie di fiet', quia m si, dissert a motu ab albo in se in motus ani o in Libani, ii iam differat alius motus iii uilis ab albo in sos coni, sed hie digeri numero, oso ille disseti specie. ec do. Sequitur,quod auῖmentatio eget
328쪽
et diminutio. Sequela patet. Mei reatur aliquid ex bipedali ad tripedale,est aug-
mentatio. Iterum moueatur aliud ex quadrupedali ad idem tripedale, eii diminutio, idem tamen est terminus utriusque morias ad quem,nem pes, tripedale, erunt
ergo eiusdem speciei,quod falsum est, ea
snt contrarii. . - Tertio Eodem modo sequeretur, quod duo motus locales essent eiusdem speciei, cum tamen sint contrarii. Patet,aer m
ueatur ad sitam sphaeram semel ex terra, ct talis motus erit ascensus. Semel moueatiir ab igne, hie erit descensus,& tamen ad eundem locum, & tetminum ad quem :erunt ergo a census,& descentias unius speciei. Idem de aqua, quae ascendit a tetra , descendit ab aere. Quarto. Astendat lapis ni otu violento Vsque ad locum A, deseendat iterum naturaliter usque ad idem A, isti motus su ne
ad eundem terminum , alter tamen natu
ratis,alter violentus est, qui videntur spe te disserte. 1 Quinto: Ascendat lapis usq; ad aerem, iterum proiiciatur us a. adipne: sequitur , quod isti motus distetunt specie,quia termini ad quos, nempe ignis, Sc aer diste ut specie. inod uero non disserant, notum ea, nam ueretur, quod motus,qui est. lapidis ad ignem, esset compositus ex motibus specie di ieientibus, nam motus ille etiam iit per aerem,& ignem. Simile est , cum descendit ab igne vi, in terra, tran-st enim per loca specie dirarentia.. sexto. Item sequeretur, litod motus ab albo in nigrum per suscum, Se alius per uiride, & alius per aliud mediu essent unius speciei, cum omnes sint ad nigrum. Id autem uidetur salsum, nam eodem modo sequeretur, quod motus ad A, per circulum 2 per rectum essent unius speciei. 7 Septimo. Moueaturaet usq; ad centro emoueatur lapis usq; ad idem centra: mcius hi sint ad eundem terminum, at uidetur differre specie, alter enim naturalis , alter uiole: Mus est. Circa hane di scultatem Alber. Saxonia Asa '. .dicit, unitatem specificam motus esse . sumendam ex tribus simul. ita ut ii una desciat, motus dieetant specie. Nepe ex unitate termini ad quem ultimati, de ternitalia quo S medii formalis, ita ut cum
termini a quibus stat disserentes, speeie,
morus sint specie disterentes , ut patet inquatuor argumentis propositis. Similiter cuni media disseruiit, ut in sexto argumento:concedit enim illos motus specie distrere, propter media diuersa, quod idem concedit Buriaeus , quamuis Paulus Venetus rex. 3 I.dicat, esse eiusdem . speciei. Vocat autem Alberiterminum ultimatum illum, in quem per se tendit motus, ut cum lapis mouetur deorsum,licet sistat in aere,tamen ex se in centrum tendit, Scper talem terminu in iudicandus motus. Vocat medium sormale in motu locali , quod consideratur in ratione quati, ut estrinum,uel circulare, quod enim sit aer,
uel aqua, non uariat morum,dum ut is l. lectum,aut circulare sit.
Alii propter araumentum septimum di x. s. m. eunt esse opus unitate specifica mobilis , unde ob id illi motus specie disseisit, quia mobilia specie disserunt. Intelli se hos, camobilia disterunt in ratione principii motus, pura,in ratione grauis, aut leuis, nam
motus plumbi deorrum, & motus similiter deorsim lapidis non disserunt specie . quia mobilia non censentur specie disterte in ratione mobilium, cum utrunque secundum grauitatem moueatur.
Haec sint quae dixerunt alii potius con , a iuuicti argumentis, quam doctrina Aristote ,
lis. Et quamuis aliqua bene dicta sint ra- in men non sunt Aristotelis verb is consena, di citra resulam aliquam. Ob id existimo ad dissicultatem sic esie dicendum . Sit igitur prima conclusio. Vnius specifica motus a termino ad quem, non autea remino a, quo est sumenda.
Haec satis est expressa Aristotelis,& probatur. Qu ia terminus aqua , & terminus ad quem specie distetunt, a duobus ergo specie disterentibus non potest unius sp ciei unitas sumi, no ergo a termino a quo dc ad quem est sumenda species motus . Praeterea, a quo sumitur definitio,& nomen rei, ab eo l imitur species , sed a Dr 'mino ad que nomen sumimus motui , de per ipsam definitur, ergo ab ipsis sit mi-
Praeterea. Q ita motu in se non aliud , est,quam via , de proce illis ipsius termini a ad quem; ab butus ergo unitate semi debet unitas motus.
329쪽
In lib. V. pitys Arist. Cap. III I
praeterea,Quia dum motus erescit, re dit terminuς, a quo , & magis est terminus ad quem . motus e go praecipue in termino ad quem consilii et ab ipsius viso unitiue unitas morus sumetur .
Secunda conclusio . Unitas termini ad quem formalis, non autem materialis est
in picicnda. Aduemndum ero seri posse, quod reum s sit terminus ad quem , tamen rati
ne sit duplex , s sorii aliter consideretiar , pura, si comparetur ad thuin terminum a quo, ad quem refertur. v. g. sus cum si ad cibum coparatur, ni i rationem habet , si uero ad nigrum, albi rationem obtinet, ut dixit Arist. rex. s. ob id non est idem terminus ad quem in motu ab albo uti su Geum, id a niero in si scum, si terminus sormaliter considetetur. Similiter locus a rit, re unus est,tamen si ad ignem comparetiar, deorsim est:si ad aquam,& terram, sursim: ob id motus ad aerem ex terra,&ex igne rion habent eundem terminum ad quem formalem. od autem terminus formaliter sit concierandus. notum est . Nam, ut terminus est ad quem, refertur ad terminum a quo, Sc talis termiti' ad que ad talem terni in si a quo. Huius consideratio secit illos Doctores coniugere ad terminos a quibus in unitate morus, csi ranae non ab eis, sta a terminis ad quos formalibus tamen , si matur unitas morus: & per hane conclusionem soluuntur argumenta tria prima . Ad primum enim concedimus, motus ad fiscum ex albo, ic ad suscum ex nigro specie disserre, tamen negamus esse unicuterminum ad quem sorinalem : siis tam enim rationem duorum habet. Similiter ad secundum. Tripedale enim habet ratione minoris quantitatis respectu quadrupedalis maioris respectu bipedalis, ob id non est idem terminus formaliter, cum & habeat ratione maioris, de minoii : acob id illis motus spe disserunt. Ad tertium.Quamuis aliqui uelint, illum a censim aeris ab aqua , S desceliam ab igne in silum locum esse eius leto speciei,mihi non placet: est enim unus ascensus, alter descensius , qui magis dii seriant, quam duo ascen ira, uel duo descensus Giusdem aeris . .
igitur adurite, quod elementa media sicut non habent simplicem Iocum,lia ei
simplicem motum omnino. Ignis quidem habet locu simpli iter sursum,obiu motus eius simplex est. Simili er terra decise sum aqua , M aer , partim carsam , partim deorsum : paltim grauia, rartim leuia sun Ignis respectu aer graui, est, & deorsum,aquae uero ici ciu leuis, Scalusiim . similiter aqua respectu terrae, Saeris. Caigit ut mediae naturae sint, & geminos habent moti h& iursiim , ut leuia,& deorsim, ut gravia , quamuis secundum unam rationem non habent nisi unicum specie motum. Descendit igitur aer ab igne,& a qua ab aere, ascei di t tamen aer ab aqua ,& aqua a terra. Et tales loci rationem habent duorum formaliter, stasim enim, dedecii sim sunt, si ad diuersos. tetmiuos a
Tercia concluso. unitas teritiini se malis, de ultimati est consideranda ad imitatem hane motus specificam. Aduertendum ergo, ut diximus, quod terminus duplex est. Alter ultimatus, alter non ultimatus. Vltimatus is est, quem motus secundum se attingere posset, nisi ab extrinseco impedietur, ut mouetur lapis deorsim,vltimatus locus est centrum, quamuis impeditur ab alio loco. simili ter mouetur ad aerem violenter. Vltimatus terminus est ultimum , in quod naturaliter potest proiici, nisi vires, aut aliud impedirenti No ultimatus uero est, quem attingit ob impedimentum aliquod, in quo aliis non quiesceret,ut ii lapis cadens sist,t in cathedra.
Potest etiam fieri .quod aliquis sit, viis
matus terminus alius motus, non autem alterius, ut si aer perueniat ad siluni locum, similiter lapis . Isti motus non habent eundem ultimatum terminum, namaeli situs locus est ultimatus terminus , quia est motus naturalis, at lapidi non . Cum enim sit motus violentus, ulterius posset procedere, dc etiam ulterius, quia , ut motus violentius est, incertum termina habet. Et ulterius terni inus est, quem potest attin ere de potentia naturali nullo existente impedimento. Ad examinandum ergo unitatem motus, terminus ultim tusest inspectendus. Et per hoc soluitur argumentum quartum, cum enim lapis scendit usque ad
330쪽
Pollivit enim duo motus unius speciei ense , alter naturalis, alter uiolentus . haec enim accidentia lunt motus, non differenti sicut album,& nigrum respectu hominis, di ad talem diaerentiam conducit mobilem ratione grauis aut leuis. Vnde ad vitii num argumentum dici- duci. tur, quod motus aeris ad centrum, & motus lapidis, eiusdem speciei sunt essenti sis: nam uiolentum, & naturale tantum non mutant speciem substantialem , cum terminus ad quem unus est specie. At spes me accidentali dissi runt, quia alterum mobile est graue, alterum leue. Aristoteles autem dum de unitate specifica loquitur, 'de specie loquitur est enitali, ad quam unitas ternum ad quem est inspicienda, ut dictum eae A', tune non habet illum terminum ultimatum.Similiter cum naturaliter descen- terminus ultimatus centiu est, quam
uis etiam possemus dicere, quod ille locus Α, ratione dui lex est; est enim sursum,&deorsum iespectu diuersi rum. Quarta coclusio. hi locali motu medii unitas tarmalis est attendenda. Dico Grinalem,ut si unum est tectum, uel circulare,alterum similiter sit. Haec est ex pretias temta Aristotivi visi inaesi in textu. Sed aduerte , quod medium non debet attendi,nisi in motu locali: quia quoties
mutatur medium in motu loeali , muta . tur terminus ultimatus , S lioc est ualde notandum. v.g. cum per rectum peruenitur ad A, per circulum, A non est utriusque ultimatus terminus: nam circulus, ut circulus,non haesis niti in A, per se,cum tominum non has at: de linea non habet sesundum se in A finiri, in recta est. sed ultimate ultra circula procedit. Quod ergo in A terni inctur,lioc per accidens est: ob id ex medio sumenda est unitas. At in alteratione, cum ex albo proceditur, siue per sulciam, siue per uiride, per se tenditur in nigrum, ob id hi motus sum eius. dc in speciei, S est Builaei,& Alber.Saxo.& contra Albertum: S sic soluitur argumentum sextum Nam quintum ex conclusione praecedenti solutum est. Terim nus enim ultimatus lapidis non est aer licet in eo sistat: ob id, & quando usque ad aerem,& quando usque ad ignem pioiici iur , motus sunt eiusdem specio prorcerunitatem termini ultimati. Quinta conclusio. Vesta, siaeciso accidentasi, motus etiam a mobili sumi debet, ut mobile est. Adverte itaq; dupliciter disrre aliquas cie. Vno modo i pecie essentiali, cum secundum substantiam duo disseturit, uel inoidi leo. Altero modo specie accidentali, cum secundu in accidentia specie dis ferentia dis runt, ut homo albus , & ho
mo niger. Has duas disierentias in motu invenio as: Motus enim duo specie ello itali diuerunt, Cum in ratione motus dic seiunt,puta, in terminis ad quos ut motus sursium, si deorsim , accidentali uero distexunt, cum per accidentia, quomodo uioletiam, & naturale iaciunt motus specie accidentali cisti non autem egenuali. in unitas numeralis motussu natur ex tribus, uidelicet ex unitate mla
merica termini, mobilis, O temporis. Quaesi. III.
numeralem motus elle opus tribus, unitate numerica termini, & mobilis & tem p iis: in quo occurrunt aliquot argumenta: Primum est. In textu enim 3 s. dicitur ,
ad unum numerum motum, terminum requiri unum, de indivisibilem, id est unum
numero. In tex u autem 4 r. dicitur , ad conti mittatem Opus esse viaitate specifica termini. Haec videntur pugnate cum tex. o. ubi dicitur, motum unum numero esse contimium, & contra . Est igitur argumentum. Idem est minus unus numero, δ: continuuς; ergo si ad continuationem terii laus debet esse unus si ecie,pariter ad unitatein numericam; vel si ad istae debet est vidus numero, elixit erit ad con
Secundo Contra id,quod dicit, ad unitate n , de continuationem motus debere esse unicum niobile. In pilinis videtur contra ipsum Alisto.tex. 2 .dicit ensim , quod motus p imae chordae, M ultimae in unico tempore est continuus, ct tamen mobilia