장음표시 사용
451쪽
In lib. VIII. Nars Arist. p. II.
Ad quatium dicitur,quod agenti volsitario non competit illud: nam positis omnibus requisitis ad operandum, potest n5 operaii,sino vult,& itetu operari, si vult. Ita gloriosas Deus. Praeterea,cu Deus semper in eadem ess ct dispositione,mundu tamen produxit in tempore,quia ita uoluit
voluntate aeterna;uoluit autem merito ob
causas superius dictas. Ad quintum dico,quod Deus ex parte sua semper fuit eausa actu in se,quamuis mundus in tempore sit factus: nec ob id aliqua conuenit persectio Dei.
Deinde distinguedum est de actu.Nam
alius est actus perficiens operantem: alias est actus persciens non operantem,sed opus ipsam,quod fit, ut ait Aristotct 6.Ethicorum, cap. s. discrimen ponens inter artem,S prudentiam,ait prudentiam per scere sita operatione appetitum,& habentem; artem uero I ua e tactione non perficere a preticum, scis perficere i psum opus
factum Et prudentiam consultare ab bo nu ipsius operantis, & ad eius finem: Artem uer non ita, ad finem ipsarum ritum,& particularium rerum ipsarum: unde fit,ut ibidem ait, quod magis laudatur artisex,qui uolens peccat, quam qui volens e contra uero in ipsa piudentia , plus uituperatur, qui uolens pecca quam qui nolens: unde artifex aliquis si fit per
fectus, non perficitur cum iacit. v.g.annu
lum, uel serram : nec in persectione ipse crescit, cum sit in se periectissimus, nccideo operatur, ut se perficiat, sed rei ficit opus.Sic ergo Deus pei sectissimus alii sex cum susa cando mundum,& res alias, no se, sed opera ipsa perfecit, res,inquam, ipsas factas. Vnde notandum etiam est,Protentia ad talem actum , quo quis non
se,sed alia peis cit, non dicit imperfecti nem in agente, sicut nec ille ipse actus addit persectionem ipsi asenti. Vnde si e actus .itati potentia est duplex . Vna ad pei sectionem suam,& ad actum se perficientem: de haec dicit imperfectionem, ne pὰ, carere tali perfection: Altera est potentia pei sectet iam rei, non ad te pernesendum, sed potestas ad pei sciendum alios , et baee non dicit imperfectionem, sed potius pei sectionem inuinseram tei, & cum ait extetim,reificit meriora, non se s ut cum isnis agit, & calefacit, non perscitur ipse, ut dicebamus t nec gemma appli et
cara sanans, nec calor ipse ut octo, iaciens.
Ad sextrum dico, quod productio mun Ad si
di fuit indivisibilis,& non successiva dc illi productioni correspodet unicum instas quod inllans sui tultimum n5este motus quia tunc non fuit motus, & immediate post fuit:& similiter ultimam n5ese temzris, quia immediate post fuit tempus:&oe si mundum simul eum coelorum
Ad septimum respondet benὰ Philo. et M
Aliquando dicitur uno modo positiuE: α sic tempus dicit. Altero modo negasiue: αtunc dicit negationem perpetuitatis motus. Vt cum dicitur, Aliquando fuit hora matutina, no significat, quod in aliquo alio tepote illa hora sitit, sta quod no semper fuit. Ira cum dicitur, Aliquando non fuit, aliquando no erit tempus,significat, quod tempus non est per,nec erit semper, sed ecssabit, di initium habuit. Imo hoc etiam possumus ex ipsb Aristotelecofirmare. Ipse dicit, extra caelum non ellelocum. Dicam ergo: si extra est, ergo locus
ibi est. Respondebit, quod non ualet,quia sensus est, non esse locum infinitu in, sed finem habere. Hoc etiam dicitur ad argumentum de tempore.
Ad octauum facilis e st responsio.Nega Ad νmus enim , quod mundus productus ut
per motum, aut mutationem , tune cnim
Opus erat labrecto. At non est, nisi simplici productione,quae creatio dicitur, productus, de ita non opus fuit subiecto. Deinde, si illam simplicem productionem uelis uocare mutationem, distinguimus demutatione,& dicimus esse duplicem. Alteram abesse adesse alterum,&hane dicimus requirere subiectum prius. Alteram a non esse ad es e,& hae quidem,uel a noelie secundum quid, siue secundum pamtem,ut alteratro, & generatio a non esse
formae ad somiam, & haec etiam requirit subiectum, uel materiam prius,in qua fiat illa mutatio sol mae. At aliter est a non esse simpliciter totius, ad esse simpliciter totius ,& hanc negamus r 'uirere subiectum praecedere, o implicat, ut rectuirat prius subiectum, quia est a non esse to
tius ipsus iubieS,ad ee illius. Quale litten
452쪽
est quidem in sibila ipso, qui sit, quia
dicitur primo esse, bc non fuisse. Ad nonum dico, quod mundus potest a Deo deibui, sicut eli iactus. Nec si de- frueretur,ob id prauus esse quia tuc de strueret propter aliquem rectum finem. Nee destruere perseiam,vitium est,cum iam nullius vias est, sicut qui lyram tem .peratam in intemperiem redigit, quia ianon uult pulsare. Ita Deus gloriosus posset benὰ ipsum distbluere mundum, quia in tantum usus insus est, in quantum ips ne placitum fuerit. Nee illud argumentum quicquam ualet. Nam illo probare. Datiquod homo non posset dissolui, nee alia, uia presecta fiant. Unde attende, mundus,sicut ingenerabilis suit,idest, non per generationem factus: ita est incorruartibilis,id eis,non corrupi potest per mu- rationem: At sicut errabilis est, ita est a Deo corruptibilis: haec enim inter se op-
ponuntur.' -- , . vli in D tandem ad has,& ad omnes a
Theologiae.d.P. q. 46. artat .in corpore, sie
dicens. Quod omnes rationes,quas inducit Aristote.non sunt dei non stratiuq sim.pliciter, sed secundum quid, scilicet, ad c5 tradicendum rationibus Antiquorum ponentium mundum incipere , secundum quosisam modos in ueritate impossibiles. Et hoe,ait,apparet ex Iribus. Primo quidem ita tam in s. Physic quam in i .de C lo,praemittit quasisa opiniones, ut Anaxag. Empedo. & Platonis, contra quos rationes contradictorias inducit. secvn.dd. ia ubicunque de hae materia loquitur, inducit testimonia Antiquotu, quod non est demonstratoris, sed probabiliter persuadentis.Tertio. ia expresse dicit in t .lib.Topicorum, quod quaedam sine problemata dialectica, te quibcs rationes
non habemus,ut utrum mundus sit aere nus. Haec D.Thon .
Dicimus et go, fi subtilius considere.
maus,omnes rationes Aristo. non pugnare
cum fide, sed rectξ eoncludere, Elice permot m non suisse productum mundum ex aliquo subiecto, quod sane ipse Arit o. intedebat c5tra Philo ibi hos alios. Et hoe maiuscilὸ paret: quia semper in eis ex motu procedit. Inur Iit autem eonclusionen, latius patentem, quam nationes ipse probabant, quia sorte non cognonit, uel non considerauit alium modum per creationε incipiendi. Certe contra hunc modum directe, per se non disputauit, sed semper supposita materia,uel subiecto,ia motu . Rationes ergo retinedae, coclusio moderanda: atque ira in paucis uidebita ν Aristoteles in hac re sides repugnare. Impidvero agunt , qui talibus rationibus eon. tra si deni,Sc ueri a tem creationis abutuatur, quod sane non secit Aristoteles. Atque hactenus de hac quaestione.
in potuerit mundus esse ab aeremo. G. ' A.
Vm teneamus mundi)m in cur tempore, dccum tempore ModMus
incipere potuisse,imo & ii cepi is, superest examinare. φ7ne,' ae An ab aeterno pometit esie granis' ita, ut mundas hic durationis esse potue o,drrit et iusis cum ipsa primis causa: si enim hoe neri non potuisse fuerit ostensem , maximὰ erit impugnata opinio Aristota& sequacium . Vt enim ipsi mundum non incepisse, nec potuisse incipere a bitrabantur, ita nos, Sc ipsistum opini nem non esse ueram, nec potuisse esse ueram probabimus, ac si ostenderimus non potuisse esse ab aeterno, absq; dubio etiaconstabit non sui sie . Est autem quaestio
nimis grauis propter placita diuella insi
gnium Doctorum,sc propter rone ualidas ex utraque parte, Sc Ppter rei ipsius magnitudinem. In primis euargumetum primum,quo probatur, mundum potuis. se ab temo esse. Deus ab aeterno fuit ia omnipotes,sicut cum produxit mundu , ergo ob aeterno potuit producere mundum.Consequentia certissima est,& anteis cedens uerissimum. Et hoc argumentum est praecipuum pro hac sententia . cundJ Deus ab aeterno cognouit madum,& uoluit.ergo potuit mundu proda re. Probatur consequetia. Quia tantae facilitatis est ipsi, mundum producere,qui is cognoscere,& uelle:imo sita cognitione,& u )luntate producit res has .
tutast ab attino is potuisset mun 3 dum
453쪽
In lib. VIII. Pl c Arist. Cap. II
duin producere; sequitur,quod debuit expectare per aeternitatem,ut mundum posset producere. Aeternitas autem maior est
quocunque tempore,& sic expectaret per mulium temporis:quod absurdum est, &impossibile. Vario. Si mundus non potuisset ab aeteria Oese,ex eo foret, quia non possunt ei se in unico instanti simul eaula . & ei ctus, producens, de productum. Sed hoe falsum est , ut colligitur ex his sensibilib. Si enim Sol ab aeterno es leti'ume ab aeterno esset:& si pes,similiter uelligium. Aelumen & uesticium et sectus lunt efficienter Solis,& pediri potuit ergo cum causa
aeterna e fiebus coaeta Inus eue -
primu . l. p. q. . 9.art. 2. de tu in eo ipsius
sectione, de rebus tantum permanendib. ec incorruotibilibus esse posse ab aeterno: no' autem de corruptibilibus t imo etiam D. Thomas ex insilitate animarum ait cas non potuit e esse ab aeterno . Dadiezira At opposio pars stultinetur a noctori. a vin. magnae aut horitatis, puta a Bona t. sh,usii- d. i. q. a. Enric. de Ganda. quodlibeto.r. q. 7. Marii l. 2.sent. d. .artici 2. Adde, quod est sententia Doctorum Graecorum. Am msdus δεῖ broslib. i. Examer Q;.dicit, esse in conue pMuerit niens, putare,creationε posse esse coaeterae . crearoris. Et Basil.dicit esse blasphesona. mum. Dam. s. t. lib.dc Fide. e. 9. id etiam negat. Praeterea Aug 12. de Civita. . I s.
dicit, Angelos no potuit se esse coaeternos creatori. Similiter Hugo de Sancto victo. . lib. t. de Sacramentisa . Io. hoc inquit . Fugit diuinam uirtutem , quod aliquid sibi coaetereum iaciat. Hoetiiter PhiloG-phos asset it I hi opo. e.3. contra Proculis&sblutionem argumenti primi: idem G. tiam Bucle. Est autem argumentum pri-
tui stet ab aeterno esse, utioue esient transacti homines infiniti: sed quisque habet
u suam animam immortalem:ergo esset numerus animarum actu infinitus: quod est impossibile. Hoc argumentum apud Philosbphos , qui aeternitatem mundi polderunt, tantu, siccisi negocium,ac in uaria absarda,e que grauissima eius vi eoacti incideri t.
Igi ur aliqui, ut euaderent, uel antinam mortalem impie secetunt, ut Alexander e . 'nia uel eorum transmigrationem , uel est luna certo quodam tempore: uel unicum intellectum tantum e M in omnibus homiἡibus, ut stulte pariter,& impie Ave mes: aut non esse incoueniens in finirum in rebus incompletis concedere:qualis est anima: non uero in rebus omnino completis, S persectis,ut Avicenna Quae omnia sunt contra tonem naturalem, & nox
id alibi ollendimus: eil probare hic non est praesentis loci. Satis sit, absurda, ad quae
eos cogit,indicasse. Aliqui ex catholicis ut Heruariis 1 .sA. d. . q. l. respondet ad hoc: quod si mundus esiet ab aeterno timc animae eliet eorruptibiles, uel una plura corpora successiue informaret. Sed prosecto hoe est non minus absiatdum. Nam si anima ex se est in incorruptibilis, non ideo esset corruptibi 'r' las, quia esset mundus ab aeterno: eu non I sit maioris potentiae coseruare, quam producere. Si Deus potuit infinitas animoris ducere, cur non potuit etiam sugulas conseruare 3
Quod si dicas: Hoe esse, ne sit infinitum. Prosecto responsio nulla cit,& peti tur principium in responsione: hoe enim conuincit argumentum, quod posset ideesse infinitum; unde oportet negare insi-nita produci posse, & sie nee mudus fuit
ab aeterno. s. Thom. 1.li.contra gen. 8r .postquaattulit illas uarias euasiones, bc incommoda Philosephorum , in quae incideritiae
hoc argumento coacti, dicit,non esse in. conueniens secundum Aristotelem infinitum actu in leb.spi ritualibus ponere.Sed . hoc non uidetur satis facere: nam nume rum infinitum actu non repugnat esse,ui si ab intrinseco, puta, ut numerus est , ut patet ex ratione Aristotelis; quia ius nila non est numerabile:impertinens ergo est, quod ipsae unitates sint spiritualia, aut corpora. In Summa uero Theologiae re niata
sponsiones illas alserens uarias Philose,phorum, qui aeternitatem mundi defen-
derent, cum uideret eas non satisfacere, aiuConsidet. ndum tamen, quod haec ra
tio est particulati unde quis posset dicere quod
454쪽
. mufidus, vel aliqua erratura possit esse ab a temo,vel Angelus, non tamen homo. Nos autem intendimus in uniuersali,quod aliqua creatura haerit ab aetem γ.hare ille. Ubi etiam ait Caietanus, quod secundum D Tho.doctrinam, & mentem , qui sullinet animam immortalem,& sine circulo,& negat infinitum etiam per acci
dens, in intelligibile elle, quod generatio humana sit aeterna: & iubet I nomistasesi e cautiores, ut eum concedat mundum, potuisse esse ab aeterno , non simpliciter concedant, sed praeter humanam genera tionem . Quamobrem laine etiam habemus si cundu D.I ho. hane rationem concludere tum de hominibus,& eorum generatione non potuisse esse ab aeterno tum etiam ex conseqtienti nee mundum talem, qualis nunc eis,& qualem repetit Arist. esse potuit se ab aeterno, nempe cum omni b. hiscit, speciebus persectis. Drea Gu Praetereas est argumentum, quo proba μυιην tur,non in li, animabus esse infimisum msed etiam in aliis. Nam cum eCnt dies.' infiniti transacti, in singulis diebus potuiti' Deus lapidem unum creare, bc conserua se re,sive eotinuando unum alteri, siue ntans με. prosecto essent qui a infinita,nec potest bene intelligi,quomodo Deus non potuit in singulis diebus id facere. Nec valet
dicere, quod infinitum occuparet omnia, nee aliis locum relinqueret. Hoc enim nil valet: nam illud non esset infinitum secundum omnem dimensionem, sed se radum longitudinem . Et praeterea, quia potest Deus facere, quod unum corpus cum alio
Nominales admittunt infinitum seipposse is hoc videtur intellectu valde dis icite: quod sit eorpus nullius figurae , &non habens terminos ullos proritis: unde argumentum profecto vim habet. Secundum est.Si mundus potuisset esse quod rem ab aeterno,utique dies essent transacti insit tueris niti,unus post alium esset ergo infinitum
esse θα- pertransibile, quod prosecto ea in intelli 0r φ. gibile cotra ipsum Arist. qui ait, infinitum esse impertransibile 3.Physi.te. sy.& or.
pertransibile ita , ut ab uno extremo in
liud incipiatur,inter qua est infinita diastantia, at in diebus non datur primus dies 3
omnium,a quo usiue in praeseruem sint infiniti.
Sed hoc psimo videtur impossibile, si suur. . ,
recte aduertas Nam in ad tempu3,& dies . . a Deo ficta tiant: quomodo ergo potet cymprehedi,quod sint dies a Deo & ordine fluant,de nou cognoicat ipse quam pii mo produxite Sicilliter, li homines creauit etiam ab aeterno, prosecto dicetidu est, primuin i plum cognouisse, Sc probatur. Nahaee propositio eii filsa: Nudus thomo immediate iactus eii a Deo:ersto eius contradictoria esset vera, aliquis nomo imm diate iactus est a Deo, ille ergo esset primus,& illum ipse,que primo fecit, cognouisset. Ergo qua uis nos primum assignare non posium , quia non Omnes coprehendi mutita inen Deus ipse, qui primo se cit, di omnia comprehendit poterit ae s- gnare,& negare esse primu iudicio memel f nTareelse a Deo productum,ut dicetur inserius . Deinde, ei lo quod non possit assignari primu , no et sug turd: 1ficultas, ni seinperverum eis pertransita esse insin t a. dies,in qnam & annos,&generatione, infinitas, etiam si non deiur primum . Praeterea, sic necesi aria illatione c5uincimus quod no praece sent tempus infinituin, infinitive dies, aut anni, at lepus praeterit uiri infinitum, non est minus, quam lepus suturum infinitum, neq; sibi uiu est maius, quam praeteritum: edim possibile iest pertransiri tempus laturum in sinitum: ergo impossibile fuit pertra siri reptis praeteratum infinitum. Sane fateor tisne tui hi videri demonstrationem. Tertium est argui actum nostrum, quo I. Ran. 'puto den Gnstrari hoc pfauertim contia nou ροι Aristotelem. Si mundus potuit esse ab ae- visesia ebtemo, utique motus, 3c tempus potuerunt alerno.
esse aba rei no in ipse &sequaces omnes concedunt, sed hoe eli impossibile, ergo mundus non potia it ab aeterno esse. Hoc antecedens probatur De 3r,quod ignis,& stuppa fuit ab aeterno, qm an ca .lefactio potuit esse a terna. Mani seste patet quod non.nam isnis in initanti eis,at
impossibile est intelligere, seu imaginari , quod illud instans sit ignis, Fc quod tunc in calefactio, nam motus non in instanti est, nec iacipit per primum e Se.Si igitur
455쪽
In lib. VIII. physi: Arist. Cap. I I
motus non potest habere eoaetemitatem cum mobili,sgnum clarissimum est, non potuisse abstema fieri. Ideni dicitiir de Gelo,& suo motu. Est
c.' M' neeesse, quod detur instans coeli, dc
' tune a ut non est motus: unde motus; nec potest coaternitatem habete cum ipso Deo: ergo nec mul M. Et confirmatius fit. Nam muncus, Ecmobile non excedit motum in duratione aeterna, nisi per horam sorte,vel instas ut
aliquod tempus finitum,quod n5 potest
sicere ex non aeterno Gemum. Et in hoc rursus probatur consequentia illa posita. Nam si mobile esset aeternum,& non m.
tus, esset profecto mobile sine motu per spatium aetereum,quod est impossbile , S contra ipsium Arist. at si fuit per finita
durationem,& ante motum , non fuit ae
Idem etiam consi matur de muliere , fim quae aeterno fuit grauida: peto enim der e r i ' partu,an sit aeternus.Si enim hoc divis: Uviφ' ergo suit partus ita antiquus , sicut inu liet,quod est impossibile. Si veto non :erro nec mulier: nam per nouem mmses distat a partur nisi dicas,quod infinito tempore manet grauid Colligimus ergo sortissimo argumento, non potuisse nauclum ab aetemo produci,sicut nec motus,&subinde tempus. i Quartum est. Mundus non potuit esse,
' productus, ει factus; at esses ctum,& aeternum implicat: ergo id est impossibile. Milior patet idi nam maior est cerra. Si mundus factus est, in aliquo in stati positivo,& determinato saltem a Deo cognito, factus est: at nullu est instas,in quo Deus primo sit,quia non suit primo, sed sine principio: ergo non potest inu us
ti cum Deo babere coaeternitatem . Vnde
uix potest intellisi,quomodo Deus sitem ciens causa mundi,& mundus si abs uevllo principio alicuius durationis , licui
Deus: quae enim iacta fiant,determinato instanti facta sunt. Cb hoc autam aminui illi Doctores lancti noc nolueriam rutae posse eoncedi, ut euatura posset esse muterna creatori, quia id est Deum tene non cieatore sacere,& factorem mundi esse nega; ζ - . o. Consi inatius st: quia causa prior estes. eiusti ergo Dora Prior luit. izitui iunpropria duratione prior,non aliena. ' .pria autem duratio Dei in aeternitas, e go ipsa aeternitate Deus praecessit munda& ipsim tempus. Nam si fuit eausa traporis: ergo fuit prior tempore, idque alia
duratione,videlicet aeternitate. Nam imis plicat contradictionem , ut antequam sit tempus, si tempus . Nec Deus tet ore mensuratur, sed aeternitate: ergo necessaria est concedere, quod Deus tota aeterilitate praecessit tempus. . . . Quintum eu.Sequinar, t runc mundus s. celsario procederet a Deo,quod est impossibile. probatur: Detur, quod sit coaeternus,tunc no licet,nec unum instans cognitione sumere,in quo sit Deus, in quo etiam non si mundus. Si igitur libere produxit mundu : ergo potuit non producerere.Tunc, vel in eo instanti, in quo m sidus est,potuit a Deo P lues, vel ante,vel posti Non in eo,quia tune est,& qu est,cum est,necese est esse. No post,quia semel P ductiun necessario est productum . Eis ante:& septius ivit Deus, vel necessario productus est mundus.
Ad haec addendum hoe est . Quod ne '' .gare infinitum posse a Deo fieri,& ca hoc
mundum posse aeternum hi isse,vix potest capi. Videtur enim necessario sequi ex aeternitate mundi actu infinitum esse possibile. .
Iliaeterea.si mudus sitit factus ab aeterno per emanationem,uel quocunque alio modo voles: quaero,cum emanauit, & Ω-ctus est v. g Sol, aut factus est in Oriente, aut in Occidete,Sνtetrione,vel Meridie. aut in omnibus his simul locis, & positionib.aut in nulla earum. Non in omnitasimvlli quia implicat naturaliter rem e smul in plurib.locis. Non in nullae ara positionum,quia etiam implicat hoc . reest in intelligibile,ut Sol esset, & null: bi esset. Ergo in aliqua positione,& stu fa
Dices fortas e , te nescire ubi erat cum emanauit,vel non poste dati, vel assignari primam positionein loci,vbi sumit 1ol. t
At haec suga nulla est. Nam itust tuerit. s.Lι
prima ,siue non, nil curo : nece se rameni
est concedere, vel iraliqua positione fa-Omra es e,vel in nulla, vel in omnibus si- .:
mul, aut con cere duas conti dicentes
esse simul veras, ve simuli dita: hadi
456쪽
Ontia dicunt sibi: In omni, & in aliqua non in multa, ct in aliqua sic : Oporiciei go aliquam istarunt necessario cccedere. Et praetet ea no erit votum quia tu nescias
Dices,sorte erat in Oriete. petii deest autem , si in quouis alio loco dixeris ad im arsumenti Quaero itaque. Aut man
infinito tempore immotus. Et hoc no , quia esset contra naturam, Se ins nito tempore violenta actio. Aut cςpit statim nio ueli ab stet n. . At nunc quaei qualuo tepore motus est ab Oricte in Occides, aut in sinito tempore, aut finito . Non infinito,tum quia ridiculum est dicere, infinito tempore latum absolui se semicii lationem v nain, tum quia inlinito icmpore in sinitae citculatione, sitiat transacta . nec una media pars: igitur peruenit ab Oriente ad Occidens tempore finito. v. g. spatio duodecim horarum.
i Iana sic argumentori Igitur serput adoa sine illius semicirculationis, usque ad initium, quo factus suit Sol in Oilente,repetitur tempus finitum tanta duodecim horatis,atq; adeo non fuit factus ab aeterno, quia a certo dato postea termino, &instanti ascendendo sit perius, no procedimus in infinituit quod quidem oportet, si ab aeterno antea merat satius in Oileiate : quodcunque enim instans acceptum post sternum, oporteret infinita esse diuamra,vsque ad aeternum.
, Ruisus supputando ab eo tεpore,quosuit in Occidente usque ad nos, telo, an fuerit etiam tempus finitum, an infinitu. Si finitum dixeris: Iam ergo totum tempus, postquam factus Sol esses,rererietur finitum: nam ab Occidentis positione ad nos esset pers nitum: ta ab illa rersus, usq; ad rostionem in Oilente ca fuit sactus , esset finitum quoque.v. g. duode cim borarum: ergo finitum sitito additum non faciet insnitum tinipus, sed fini
si vero dixeris : infinitum tempus fluxisse ab eo tam pore,quo Sol fuit in Occidente ad nos usque: iam ergo sequitur liud ab iitdum non minus : imo & im-rosysile, videlicet, ouod ins nito possetnc A additio vel sex illam partem, qua est infinitum,quod implicat: Velot si accipias lineam insiliram, quae ducatur a punctoboe v. p. in in ni iam sui sum vertus , illiquidcm lineae posci fieri additio ueri u
hoe extremum finitulo, quae terminatur in puncto, sed non secundulta alterum ex attemum, quod tendit in . infinitum. Pr batur autem illatici evidenter. Nam ultra Sternimi adde cntur illae duodecim h
ix, vs . du sol prius satius fuit in Orien ,
te. Ite sequitur quod ut unque suisset aba terno, foriente,& Occidente.& tamἡ alterum fui fiet prius altero, igitur omnibus modi, implicat, Solem focium fuisse
Et quod de Solis circulatione,& motu diximus, idcira de omni Pilatcb.quae mouentur,vel coris puntur, demonii rari, ut de illa combupione suppae una cuigne ab aeterno creatae, an finito te pote fiet et, an infinito S ita de caeteris omnii, nautation: bus, generatioitibus, & corruptionib eodciri modo I r bari pcsscti et,c nopotuisse ab aeterno, quod quisque iacit Erotem dc ducetc.
Rursus sis timum sita sumet m. Ae cteinitas est propria quaeda in Dei duratio, videlicit infinita ab sterno sicut & sapidita infinita,& boli ita & rei sectio intinita, sed non potest alicui ruis creaturae c5i municari sapientia infinita , nec bonitasii. sinita , vel pei stelio infinita, et eo nec dulatio aeterna & ins nila. Probo illati nem. Nam ta aeternitas est Dei proprietas, quam sapientia infinita, vel bonitas ,& omnium aqua est ratio. Diccs non communicari aeternitatem Glia. mundo, sed aeuum, vel tempus aeternum& ita alte lationis mensuram, Se durati
nem diuersam . Sed hoc facile consuta. tur, quia similiter diceretur communicari quidem p .se creatuI : sapit taliam altei ius spec: ei a Dei sapietia, sed infinitam: nam ct capietiae uaria sunt geliera,& species, scut& durationis,ut v. gexi hantasmatibus &' per discursium,qualis est iro. steri S sine phantasmatibus, ut discursiil er simplicem contemplationem & inteligentiam, vel per essentiam ipsam, quali est Dei, & boritas similiter creatum diuersa coicaretur,sed in sinita,quanuis a Deo diuersa esset, quae est per essentiam bonitas: At hoc est impossibile t ergo etiam erit impossibile, iudd communic tur duratio infesta ab elemo,etiam si al
457쪽
In lib. VIII. Physi. Arist. Cap. II.
a. tria. tenus sit speciei a diuina aeternitate: Sedenique impo, sibile est creaturam esse
Atq; hactenus videntur rationes, quas attulimus demonstratiuae . Sunt autem aliae,quae proxime accedui.Sit ergo Octauum algumentum, quo ex viventium
nutritione,&alimento probemus impossbile esse: generationes rerum suille ab aeterno,& probatur sic. Supposito, quod omnes medici, de Aristoteles confitentur per cibum, seu alimentum non restaurarisque bonum humidum radicate, & per consequens neque aeque bonum ,& aeque viuidum calorem naturale, quod in ipso humido conseruatur, vel est ipsum mei, sed quotidie fieri deterius ex alimento couerso in natura aliti,quam id,quod quisque a pueritia accepit. Imo si aeque naxeustauraretur, animalia,& homo viveret semper, si humidum radicate ex alimeto acquisitum esset aeque bonum, nisi sorte violenter, vel ex accidenti necaretur. Imo. . & cibus ipse,& alimetum cum sit dissimile,& contrarium in initio nutritionis, &contrariae qualitatis, necesse est animalis virtutem aliqua ex parte quotidie magis ac magis debi litari, & praesertim cu ages agendo repatiatur,& ita per totam vitam patiatur ab alimento ipsum animal, & eius virtus .
Igitur, eo supposito, manifeste sequit, Patrem,& matre generaturum ullos cum peiori humido i adicali, quam ipsi fuerat di praesertim cum variis etiam vitae euetibus contingat corpus hominis labefactari moibis,laborib. vulnerab. fame, iti, &aliis innumeri L At vero semel labefacta. tunii quam tellituitur naturaliter in meliore tiatum,qua fuerat. Iam si ita est, tu infinitae generationes praere: serint,si mudus fuit ab sterno; eigo essent iam debili Dis in infinitum generationes: Ze uis genta aliua,& nutriciua omnino iam cessarent,& inimidi naturalis virtus tota deperisset: si quidem in si gulis generationibus pars aliqua dedit id. batur,& virtus humidi ει inna: i,& radicatis. A finita autevirtute, si linitae partes aequales adimaniatur, nil remanebit,imo etiamsi infinitae , nedum sinitae . s. Fie. Noniam arsumentum sit ex multiplicatione homiruum, i Ne quidem,si mun-
dus fuit ab aeterno , esset infinita, ita,' nuc simul esse deberent infiniti homines
actu viventes. Probatur autem uno supposito . Qilod plures homines nascantur , quam moriantur quod sane videtur veru& ex fide,& experientia,& ratione. Ex fide quidem quia ex uno Ada,& Euaon nes multiplicati s sint,& poli diluuiu exuno Noe cum trib sitis, Ic uxoribus, octo videlicet, totum uniuersiam genus humanum, quod nunc videmus , eis propagatum. Et ex uno Abraham,& Iacob totus populus liraei Hebraeorum. Experientia
et deprehenditur. Nam in plurib.oppidulis deprehendetur, oes pene illius oppiduli ex uno atauo,vel proauo originem duxisse: Si similiae etiam plurimae in ciuitatib. sinpulis multorum hominum, de numerosissimae ex uno illius familiae primo origine trahere:& quotidie videmus ex
uno patre plurimos nasci filios. Imo ali-ruando reserunt historiae,ad centum, re excentos,ut de Priamo,& aliis. Ratio etiam idem si adet. Quia c5 homo si communem naturae cursum spem mus in communem vitam hominum vivat quinquaginta,& sexaginta annos, vel septuaginta certe, vel quadraginta, aut triginta, singulis haud dubie annis potest
generare,cu ipse unus tanta sit; de ita toto illo medio tepore ipse durat,nec moritur:& idem de caeteris dicendum. Si itε naturae per se cursim spectem n , suo etiam edio vitae tempore communiter perda rant, igitur maior vera vide uti Plutes horirines nasci,quam mori.
Iam vero ex hoe illatio est manifesta, videlicet: Oportere nunc esse infinitos homines vi uelites simul in mundo:u, est i in possibile. Nam si ab aeterno plures nascatur, quam moriuntiar: ergo semper viri plures homines quotidie relinquuntur ,
quam antea erant, Sc numerus creiceret.
Cum ergo tempus praecellerit infinitu,&infiniis 'enerationes: ergo infiniti vi u
Praeterea Quia si in sinitae generationes praece iterunt,imo infinite aetates holum, S ex singulis aetatibus saltem unus homo plus quam antea, superesset nunc, ia infiniti simul essent homines. Et E contrario rursus. sequitur: Cum vere modo sint caici tau:u homines se-
458쪽
. huinar inquam , et nullus homo suillet
ab sterno: de probatur: Uia sint v. g. nunc mille millia hominum,ante hanc aetatem esielit pauciores, saltem uno minus,& a te duas aetates e ent saltem duo minus,&sc perpetuo retrocedendo : erso tandem in aetatibus totidem ante , scilicet a sates
le millia, nullus hi isset homo, si semper plures nascantur, quam moriuntur .
Nam quiuis finitus numerus , ablatione tandem facta, finitur. r. A. Dices: quamuis plures nascantiar, qua moriantur, tamen bello,& peste,ac sanae,& ter remotibus, ct similibus , contigit veilli plures, qui nati erant, simul omnes intereant una die sorte ducenta millia:& irast ut non sint plures quam erant, nec si mul infiniti. Haec solutio non aufert dissicultatem .
isti quidem, quia iam Philosophus Di μ' hie diuinat,& dicit aliquid, cuius nullam μ' potest reddere lationem, nec probare,sed Τ eratis id dicit: nepe bello, ex peste,& similibus.tDv interire, quot aliis nati plures
Secundo. Non est consentaneum ratio ni. Nam actio violeta, Sc contra naturam,
non potest esse a qualis actioni naturali in vi,& virtute,ut quot illa essciat, lixe destruat. Semper. n. naturalis actio,& id, Teii secundum naturam . sortius,& praestantius est: pessime ei posephilosophatur , qui actionibus violentis tot perire homi-,nes ait,quot actionibus naturalibus nasce hantat.
Tertio Quia peto. Num quotidie sie3 sat, ut tot violenter sic intereant, quot nascuntur. An intra hebdomada iiii, vel intra mensem, vel intra annum, vel decem, vel centum. vel mille annos. An vero nullo seruato ordine id sat, sed ea se , vel sortuito: An vero ex electione ab aliqua causa,pu a, Deo, sic volente, ne homines crescerent in infinitum in mundo. Nil horum Philosephus certo respondere potest sed irrationabiliter unumquodque horuaffirmaret. cui cellam aliquam asseneno posset probationem. Quatio. Quia naturan debet esse , ' nec est erronca,S sibi contraria. Primum ut tot naturaliter sursue generet,quos , .cum sustinera non p stit, cogiatur postea, irridere,& ninneio uix erc. ii sane es
set stultitiae,ut artifex, qui in aedi sedda domo vellet plures parietes erigere, quam sit necesse, quos poli ea diluet. relictis nece rus. Deinde: Nec ipsa sibi debere habere
violentas actiones in remedium suarum actionum naturalium exolbitantium a recto ordine & siae. Sed nee tales natura habet actiones naturales a debito suo fine exorbitantes. Igitur haec fictio, quod pelle,
aut bel lo tot moriantur, quot nascutur, citis apertὸ manet confutata.
Igitur, cum dii i non possit, tot homi- ω
nes inori, quut nascuntur:dicendum erit,
aut quod plures mori litur, quam nascian tur;& sic iam omnes homines petiis sent, de nullus esset sup eriles , si semper
numerus ab aeterno minuitur. Aut contra: si plures nasi untur, qui in moliuntur,&sice sientactu liventes infiniit homines , si numerus hominum sie ab aeterno auῖetur. Decimo. Sequeretur quodda absurdii valde graue,& parad axon, imo A omnino incredibile. qu. retur, inquam, i mudus fuit ab aeterno, quod tot praecessierant' initantia, quot horae:& tot horae, quot dies, & tot dies, quot meses ,& tot menso uot anni,& tot anni, quot secula. Id necesario conseqititur. Nam estent haec omnia infinita,quae praecessierunt de tamen unum infinitum non est maius altero: etiam secundum Aristotelem. Est praeterea no per exiguum argumen Ilum, sed satis probabile, quod semitur ex decremento tum vitae hominis, tum staturae ipsolum. Nam iisdem spectemus , certa est ex genesi,& xtate, do statura imminutos homines a uita mille annorum, usque ad septuaginta annos tempore D uid,& nunc sorte communiter ad qui quaginta, ut nunc experientia comperimus. Nam si ita est,prosecto mundus ab iaaeterno, saltem homines e ste non potve runt. Consequentia est, manifestim ma . Antecedens probatur multipliciter . Primo enim in hae sententia est Plinius lib. 7. p.r 6.ubi haec habet uel ba. In plenum autem cuncto mortalium generi min irem in dies fieri saturam propemodum
obseruariir , latosque pati ibus procerio- ii res con umete , bertatem seminum exu- . .
si ione,&c. D. etiam Augustinus libriis.
459쪽
In lib. VIII. Ph s. Arist. Cap. II.
6bur probat imminutam fuisse hominuretatem,& staturam: quo etiam cap. 9. ait
de molari dente humano,quem ipse vidit cum aliis pluribus qui si conscinderetur
in partes, cen:um demes molares sui temporis edicetentur. Alibi etiam ait, se in sepulchris antiquis vidisse Oisa tantae magnitudinis, ut tibiae solum. Os aequaretur cum inteoro crure fiat temporis, a coxa ad Pedem vi lue. Multa etiam de hac re habe, apud Nicolaum de Lyra in Genesim, ubi di ration vi'. varias nititur asterre. Conciliator et multa hac de re cogerit in
diaereati a V.& Pettus Clinitus ideo stendit r. de honesta disciplinae. α imo,quod
magiΚ miremur Averr. 2.de generatione,
rex. 8s .id vid tur fateri Hur pertinet illud Virῖil. idi. Aeneidos, cum de lapide a Turno tracto loquitur r, , t Vix illud lasei bis sex eeruice subirent ,
, , Q alia nunc hominum producit corpora tellus.
Et primo Georgicorum: Grandiaque esstasiis mirabitur ossa sepul chri De eodem Gelbu, lib. 7 .cap. io.san et is Cyprianus etia de eode multa assertcontra Demetrianum. Quod si vetustissimos consulimus, Homerus huius diminutionis conquerebatur laepe, de quo iuuenalis Satyra i s.
Nam genus hoc vivo iam decrescebat
Terra malos homines nunc educat, atque
pusillos. Id et ratione patet, tu q-ia hominum intemperantia efficit, ut imbecilli patres t.beros procreet imbecilliores: secundo, quia ex communi sententia Medicoru itante diximus certum est humidum radiacale semel amissum, numquam posse per nutritione persectius, vel aeque persedium
instaurari, quo fiet, ut nunquam parentes rer suam nutri: ionem aeque bona materia parere possint boli, ut ipsi habebant
igitur hoc posito an: edenti, consequentia est manifesta ab aeterno homines esse non potuisse. 11. Iam vero idem ostendamus ex conscii 'sen su totiuu antiquitatis tum Plillos phorii, D:ius a 'ν tiini Historiarum,ac gentium consensu . ii uaxit Est aptem magni saciendus hie consen- I sis tot testimonioru,in rebus praesertim,' quae ex facto Pendent. Et quia 'quo propiores fuerunt mundi origini, eo memoria recentior apud eos permanebat. In omnibus enim rebus vetustissimis id solet accidere, ut quo propius ad originε
accedas earum , fama repetiatur magis celebris .
itaque cum de orbis conditione,& origine antiquissima quaeras,eo manifestiora reperies testimonia, quo autho es illi fuerunt vetustiores: sc maioris esst in hae redebebunt momenti, & authoritatis,quosuerunt vetustiores.
Igitur, pesino, in hoc est consensu omni uin antiquorum Philolsephorum ante Aristotelem, genitum esse mundum, Anaxagorae,Democriti, Heracliti, Emped elis,& caeteroriam, quamuli de modo quo genitus est et, inter se disserant, ut uidimus, sed iii illo genere, mundum esse genitum, omnes conuenie bant ut etiam expresse ait Aristote'es i.de Coelo.tex. io 2.
omnes ante ipsum genuisse mundum, sicut ante diximus. Idem mel Aristoteles idem ait lib.de mundo ad Alexat id lie dicens: Vetus fama est,& quidem haereditaria mortalium omnium uniueria a Deo,& per Deum nobis esse constituta Imo vero aliqui eoium ex nihilo productionem admiserunt in mundi generatione, ut Plato in Timaeio:qui non solum mundum , sed etiam tempus generat teste etiam Ati
stotele quare cum nulla potuerit corporea res,vel materia aliqua alite tepus prisuisse: si tempus generat Plato : ergo omnia cum tempore secundum Platonem ortum habuere. Praeterea ex eo probatur
ii Plato in Timaeo, & f. de Republ. Dea patrem ate primo generare Deum filium non quidem ex materia, sed ex se,& deinde factam tertio loco animam mundi, de quarto loco nat iram,ic postea demones sint Angelos factos a Deo, & istis Deum dedisse ne corrumperentur. At vero iam haec Plato ex nihilo, & Gla ei sciente causa generiabat, scilicet, Deo, Id in tempore, ut iii eodem rimo manifestum est. Et
quamuis aliqui, ut Simplicius in s. Physi
te K. io conati fuerint trahere Platonem ad aeternitatena, tamen id caeteris omnibus Platonicis reclamantibus,& aliis grauissimis authoribus Plutarcho . Philone Iudeo, Attico, lino de ipsi, mel Aristotele,
qui optime uouerant sui inagiliti senten
460쪽
tiam, qui tamε asseruit, ut diximus,illum nrundum generaste, atque id mani sellissime ostendit Philoponus in Glutione sexti argumenti Procli aci . usque ad ly.& ex Neotericis quoq; Marsilius Ficinus lib. is . de Theologia Platonis e. primo . Igitur tum Plato, tum Platonici,&qui illum se iuvistur, re ipsa, non salum mundum generant in tempore, sed etiam ex nihilo rerum dictarum productionem admittunt necessario, nisi a magistro discedant.
Ante Platonε et Trismeristus ex nihilo uidetur etiam mundum a sila causa es sciente generatum, at armare, a quo vult omnia esse accepisse. It ni Pythagoras exungate, quam Deum esse putabat, tanquiprimo pi incipio generabat omnia. Item Avicenna ' Metaph. ultro cocessit emationem. Ait n. Deum creasse primum sibstantiam separatam,& hane rursum critasse secundam,& sic quodam ordine usque ad uitia am. Itaque non Elum Deo creationε concessiti sed aliis quibusdam substantiis separatis a Deo. Ite simplicius concessit creationem uere esse, lincet ab aeterrio,& productionem ex nihilo mundi illam. s. emanationem ab aeterno, S ita materiam a Deo ex nihilo factam, in a.d ressione contra Philoponum, li.
8.Physi & alibi Alii uero ex antiquis Philosophis , ex
chao,uel materia, aut ex atomis indiuia sibilibuς idque uel casu,& sortuito, uel amente S intellectu, uel aliis cautis,& modis.Tamen in hoc omnes contentiebant, quod mundum generabant, ut uid inius, licet in eo differrent, quod aliqua aeterna cum Deo sacerent. Deinde omnia Antiquorum scripta, iii Histoliographorum,tum Poetatu,&an
liquorum populorum id testantur, quae quide Ausustinus Eugubinus diligenti, si me lib. 7.de perenni philosophia, a c. 3. usque 22. in unum eclligit Homeri, H fodi, phocli , Phoeyllidis, rati, Mercurii Trisnegisti in Pimidio,& Orpbaeicere itium mundum genitum iuilla, &incepisse,inter quos Orpheus , que pri 'mum Theopogum Graeci uocant, et ampulchre addidit, res non uete dici posse facias ex nihilo, quoniani factae sunt ex Deis eientia, in quo prietant omnia: quae
quidε nos ob proli liaigno citabimus: quisque poterit apud illum uidere.
Itaque omitiu rerum agnoicimus inutia,idque constat ex illis, qui scripserunt de retum in uel uoribus . Ergo Mundus non est aeternus; imo idem ipse Alii tot les in proaemio Metaphylici asserit esse inuentores artium,& iv. Sectione Pi bl. probi. l8. ais Malliemari eas este in Aegypto inuentas, quod ibi genus sacerdotum aleretur e publico: & suis te ante ipsum pueritiam Philo. Aphigia similia, quae ollendunt nitidum in tempore suisse fictum. Item nulli sint scriptores, qui explicent aliquid suisse gestum ante sex, uel septem millia annorum, quod merito mirabatur Lucretius, sic dicens. ,, Praeterea, si nulla suit mundi genitalis
origo: H Terrarum, Sc coeli, semperque aeterna suere z,, Cur si pra belliun Thebanum,& senera Troiae.,, N5 alias alii quo l. res cecinere Postae. Nam quod aliqui confingunt, intem ctis quibusdam certis spatiis per c5bustiones,& inundationes aboleri oes mem rias rerum. Praeterquam,'uod per se ipsum est fictitium, sine ullo sundamento
id dicitur,cum nulla ueteriam monimen . .
ta id asserant suisse factum: id etiam in
Ego igitur acquiesco sententiae sacrora
Doctorum contra Auermem,agerentio, creatuta non poste esse comemam Creatori,& id demonstrari sitsiiciet et arbitror superioribus rationibus, quarum et plures putamitu elle ueras demonstrationes . Caeterum alii mitisse aliud iudicabunt, non carere, inquam,probabilitate cotta riam sententiaim, aut etiam esse problema utrinque, sicut putauit Scotus r. sesit d. M l. 3.Quorum iudicium aliis reliquimus . Nos celle putauius,& pium id esse , &demonitrari, creaturam non pbile esse coaeternam Creatori. Sed argumenta opposita soluenda iam sent, in qu uium solutione adhuc magis hoc notiti bitur. Ad primam. Concedo Deu in esse omnipotentem ab aeterno, dcconcedo,quod ab aeterno potuit munda Producete . sed dico , quod non potui cnuuia is