장음표시 사용
71쪽
In lib. I. ph Arist. Cap. VII.
De terminatis autem his. Terc. L X. EX his, quae dicta sunt, concludit,in
omni niuratione semper dari unicusii biectu, qd mutatur, & permanet sib utroque extremmetiam in illa mutatione, qua oppositum dicitur seri, neutripe inlini sicum si musicum: nam inaniuscum sit lectum dicit, non distinctum secundum numerum a se, tamen distinctum secundum rationem , & definiti nem, quod est dicere, immusicum dicit Abiectum cum forma, uel priuation aliqua; ratione unius perinane ratione alterius recedit. Et nota, ut significaret sit hiectum hoc non esse separatum a sorinis ipsis,cum modo cum una, modo cum altera sit,dicit, unum esse numero cum ipsis formi ,& extremis, definitione tamen
non unum. Dicit,unum numero accidens
eum si biecto, idest, virum subiecto. E idem accidere docet cum id,quod si, est
compositum , unum enim manet, ait mm non, ut immulicus homo sit homi mulicus.
iectum unum sint numero , tamequantum ad locutionem est distri men. Nam in opposito mi is loquimur per obliquum dicentes, eximinius colit musicum, quam dicendis, immuli in sit musicum. At in sibiecto e eontra, magis per rectum loquimur, qua in per Obliquum dicendo homo fit musicus ai-icet in aliquib. per obliquum, non autem Perrectum loquamur. Dicitur. n. veret sititatua, sed non aes sit statua,ta me in oppolito quocuta lite utroque modo loquimur. Similiter et in coposito in quo ad paret distinctio opposti ,3t subiecti. Vbi aduerte in opposito esse duo,& ipsum subiectum,&apsam oppositam forma, quae in terminus a quo. ratione subiecit sit locutio in retio, immulleum fit mulicum: . 5ss est id, quo leu immiti cum iit nauaseum. Ratione priuationis fit obliqua locutio ex immusico fit muscum. Sesus est, a priuatione muscae perienti aliquid ad musicam ipsam habendam.
tur . Tex. L XII. I Ost ita in mittatione in uniuersu ni subiectum aliquod permano dat
ostendit, nune ad particularo descendit mutationes etiam subiecta particularia in eis in uiro . Distinguit autem Mutaria dii licem mutat onem, & accidentulam, do tix ς
qua fit aliquid hoe, i secundum oti id, ut cies: alo, ni album,musicum, calidi iii: re hibitan- sub Pale, qua fit aliquid siti pliciter, ut sit ii, italis, crino, fit ignis, si planta. Colligit, secunda in diuersia diuersa quae sunt, oportere, si ibima di- utriti Aueuersa statuere. In accidesitati enim j iiiimus primam subilantiani, quia ipsa est , . cui omnia insunt acridentia, et ipse nulli uicst, ob id ipsa est. ur modo han , ni
do illam serinam cur libet praedicanam ti accidentis rei pit. At in Ibbstantiales, 'in qua ipsae sib stari tiae tritis nutantur 5: i 6 seeundi i ii acci dentia, oportet aliud stafiere lubiectum remia nori in mutatibne, quod est non potest, nisi ipsas subi alia compositas dicamus ex forma, & materiis, materiam esse hoc stabiectum, qua se uduni sermo varias si ibs lintiae t riismufi mr. t quod in hi mutati,nib. ali ubd Bbiem,m sit, patet: nam videmus nax sibi antiis seni per ex aliquo praesupposito fieri, ut plan-lsior ani alia ex semilio, quod prosei qargumento eii.materiam , de subiectumhoe sub tal P praesuppo iis latete.
tilicialia ut vult Ale ader)oi edit oia fieri ex aliquo strae supposito , inauis Philoponus ista ad naturalia appli
cet. ed non est op : nam iam dixit de naturalibus, cum dixit, ex semine fieri plantas,& animalia: Sc etiam in ultima parteiaductionis ex his quinque de illis dicer inquit
72쪽
uersaliter, fiunt, aut fiunt transfiguratio ne, sicut quae fiunt a figulis: aut hunt ae- cessione & augumentatione, sicut quae fiunt arte .pingeruli . Et hoc ni Ma.Gauti sunt sit btractione, sicut quae sunt sculptura:aut compositione, sicut arte domi sicatoria vel similitet facta raut alteratione se dum materiam . sicut quae fiunt arte
eo quendi,fundendi, uel quae fiunt a Pharmacopolis. Sc sub hoe membro mutationes naturales inanimatorum conci si possuntan hi autem omnib. mper allia quod praesupponitiis sibi ectem, ex quo fiant omnia illa.
Quare manifestum est'. ' Tei. L XIIII.
EX quit, concludit, semper quod sit,es
se compositum a. habere aliquid, . permanet sub forma adueniente, Scali mi id, auod recedat, puta sormam opia positam,& priuationem. Describit igitur in sus in positis id,quod permanet, puta ais, lapis, aurum.& id quod recedit, puta infiguratio, informatio, inordinatio, nam ex infigurato fit figuratum,& ex insormato formatum , & ex incomposito comptastrum similiter in aliis. Vs de patet. in ominibus esse tonii nos mutationis & subieQ
Manifestu igitur st, quod si qui
'nnvii, inmutatione estὸ probauesit,' nue,ut simplicius dicit,& D Th. ea principi lceatis, eri e natur lium piobat de facit hunc syllogis hiunt. Ea,e qui b.vnumquodq; priino, 5c non secundum accidens, sed iecundum sit bifatiam es ,& i tu est, sunt principia, dc caus at materia dc fornia sentea, ex quibus primo, de non secundum accidens est si- . ciuili &est, numquodq; eigo matri a , de so a sinat principia re eatis, maiore, 5: conclusionem huius syllogismi ponit, minorem Lbticuit. Aduerte, quod dicitur,ex quibus pri--mis, si ita sent aliqua, quae rem componunt,sed non primo, in ipsa principia
habeant,qualia sunt elementa, ex quibus mixtum coponitur:at ipsa adhuc ex materi de forma componuntur, ob id non dicuntur principia . . NAduerte praeterea, quod dicitur,non seeunda accidens vi notat Siniplicius) propter priuationem: ex hac. n.non componitur res, ob id noli est piincipium componens, nisi per accidens, at vero est principium per se , Si intrinsecum generati nis. quamuis possemus dicere,quod illud secundum 'accidens sit ex parie rei factae vi sit sensus unumquodq; quod ex prici piis sit secundum sibilantia suam,& non lsecundum iaccidens aliquod. vero lex materia Sc forma res intrinsece componatur, probat exemplo totius accidentalis: nam homo albii ex albo, Se homine quodam modo componitur quod maniscitatur ex eo, quod si definitione hominis albi velis adignare, per definitionein hominis 3: albi assignabi . Nota quod dacitur,componi quodam m5,quia re vera ino 3 est compositum,nisi per accidens.
sunt i Tex. LXVI. IVita simpli siti, de D.Tho. hic mi,
ma verba sunt coctus, syllogismi p- desitis: unde iniere, quae sunt ex his esse,id est,illa esse principia eorum, quaestini res naturales. Materiam rarium di iungi iit dicens,materiam este unum principium nuxneto,sed duo ratione . Vuum . qui tu invia trucum priuatione; quia ipsa priuatio est in materia, Latio velo est diuersamam aliud eli esse auri aris, de materia ,aliud est este priuationii. At cuni materiam unum numero potius, quam priuatio hem dixistet unam, huius rati nem reddit. Materia, iliquit, masis est nutriet ilis, id est, magis accedit. ad id Cquod unu est numero, puta primam's db-istantia, ipsius enim eii pars, at priuatio , Et contrarietas,quod ide est, zccitus est, intelligeret factae,ut diximus,sbima au- te in non est, sicut materia, tuo ratione ,
sed reum est princi 'ium rationei. Per
73쪽
In lib. I. physi. Arist. Cap. VII
ista dat intelligere,quod materia est, quae habet priuationem formae,& quod, nisi talem priuationem haberet. generationis non edet piincipium: quia ut diximus rem producendam necessatio ipsius pii. uatio praecedit .
Qu' circa est quidem ut duo. . Tex. LXVII.
INsert ex dictis veritatem harsi propositionum principia sunt duo, & senetita: sicut Ontraria,S non sitim cotraria,& no n Qui plura contrariis.sic inveritatem habent: sunt duo numero , sunt tria rone: sunt euntraria forma eum priuatione,non sunt c5traria materia,& sorma; nec sunt plura contrariis numero,ila priuatio unum numero est eu materia. Adueris,quod dicit,esse duo numero, ut ita dicam,quia revera,vnum numero est totum compositum ex materia,& sormarat forma,& materia imperfecte duo numero dicuntur, quia duae res sunt, licet
non separatε,& per se extilentes,sicut prama substantia.
Quot igitur principia sunt.. I cx. LXVlII. Eritnat,dictum esse iam, quot sim
principia generationis tera naturalium epedi esse tria be esse duo di quomodo hoc intelligi debeatisimiliter dictum est, praeter ipsa contraria. esse unum tertium principium subiectum: Rquod duo contraria sussiciam ad mutationem:vno enim adueniete, altero recedente, se fit mutatio.
subiecta autem natura scibili, est. Tex. LXIX.
Mod'm,duo materia cognoscatur indicat uices, materiam cognosci per proportionem ad materia artificialem vi. naignum,&aum,& quodlibet se habet ad formas artificiales, ita intelligimus se habere materiam ad ipsas
substantias periectas: ut enim illud subiectum est in potentia ad recipiendas illisso as,ita et hoe ad substantias. DisOmen est, quod illud subiectum estem p- sectum,puta, composita subitantia, materia vero est ens imperfectum: & subitantia simplex atque talem materiam unum dicit esse principium:alterum est forma, quam rationem dicit: tertium sermae conitarium, puta priuationem ipsis,quae in materia et L
Haec autem quomodo duo. Tex. L X X.
Fri num generalem ponit eoia,qugdicta sunt. Primo enim dictum eiu principia esie contraria, postea dictu est,q uod praeter contraria oportebat tertium subiectum facere. vltimo dictum est,quomodo ista contraria se habeant: alterum enim forma , alterum priuatio est; quo modo subiectum eum utroque se habet. Restabat dissimitas,an sorma, α materia sit substantia. Hoc enim nondum patet, sed id discutere non est huius: loci, vel secundum Themistium quia est Metaphysici, vel secundum Salio- α Averroem , quia periinet ad secundum Physicorum , ubi forma dicitur magis natura , quam materia . Quod autem p incipia sint triain quomodo , & epraesint, etiam dictum est. At antequam ul
terius textum exponentes, procedamus,
utile erit de ista materia aliqua disserere: eius enim cognitio multum Physico ne eessaria est.
Vtrum materia sit. cuis. xj I. Q 'φr de materia disputanda oc
currunt:Primum,an sit: Alteru, quid sit; niu,qualis sit: Quartum , quibus nominibus apud Phil sophos tignificetur. Ante qmnia tamen explicanda se osteri significatio no-iminis. Est autem materii multiplex, nec de .
omnibus est qusstio in presentLest enim
materia alterationis,id nempe,ex quo aliquid fit, non tamen permanente in sub- istantia L sicut cibus elis inguinis i -
74쪽
seondas Ha,non enim ei bus manet. sed destruitur, & sit singuis.& elementa sunt materia mixti, quia sui corruptione mixtum
Alia est materia compositioni , sicut lapides, Si ligna domus: partes quantitatiuae dicuntur materia rei perui totius , &eriam partes quaecunq aerespectu compositi materia dicuntur.
ia in Tertia est materia in ii sionis, qualis est. substantia,cui omni b. iniunt accidentia. 4 ria Quarta est materia scientiae, quae dici- Itientis . tur saiectum. De his autem non loqui
Alia est materia mutationis substantiam eria r lis subiectum, quae sub diuersis Armis , quae . 3 modo sub una, postea sub altera in muta ij --Πώ tione inuenitur substantiali, de de hae psrra uta timus, An sit. Et respondetur ex omnium tismi sio consensu talem materiam esse. Miuitii. Ad hoc autem inuestigin dum, omissis x ista his, quas Alberius lia .Physici tract. r.e.il. iar adue ex Auicebron, refert, sex viae esse possunt. Headum Prima est uia transmutationis, est enim materia hoe sindamentum maxime obserua dum f. in Aristotile. In omni mutatione, quae fit Prima ab extremo in extremum oportet dare sania reans biecturi medium distinetium ab utroque mutati extremo, quod idem perseverans modoni, imεν sub uno, modo sub altero sit extremo.ri extrema enim aliauid dicatur mutari, necessarium a trima est, quod idem aliter se habuerit, & aliter
L . se modo habeat, aliter enim impossibile est,aliquid dici mutat si. Oportet et so iddmancre seb utrocu extremo mutationis , & hinc est, et, debet esse diiunctu ab utro pae extremo: non enim posset modo sobuno, postea sub altero, illo recedente, esse, nisi esset ab vimque distinctum. Verissimum igitur est fundamentum , quod traditur late. I i. lib. Metaphysic. p. t i.& 8. lib.c. i .iex ε.& alias saepe.
Cum i itur duplex sit mutatio,accidGtalis,quae fit secundum accidentia; c si1b-Disiectis stantiali ,quae fit fili substatias,oportebit in in hi, subiectum constituere: in acciden V. ' tali quidem est ipsa prima substantia,quq
cum ab omni accidente distinauatur, α, ii , o omnium sit susceptiua, potest secundum scicinia varias accidetales formas tiansmutari: In mutatione vero substantiali haec esse non potest: nam in tali mutatione ipsa prima substantia est, quae coirrumpitur, di non
accidens, oportet ergo , s sibiectum d bet dari,quod ipsam substantiam ex duplici parte componamus. εc ex serina , quae recedat,&aduenia di ex matella, quae eadem perseueret sub hac, dc si1b illa sorma, &tunc mutatio talis erit, et ab illa materia recedit una forma , & altera aduenit:& hoc est, mod dicebatur lex. 6 .quod sit esse eo inpositum: & haee est uia tras mutationis indagandi materia, quae, si eut se stantia prima nullam de se habet sermε accidentale, ita ista n5 hei substalia em. Ad hane viam reducitur quaedam alia, qua substantiam ex materia,& forma c5- positam esse probamus. Nam ut ait Aristoteles. i. degeneratione. η. Id,quod est Omnium unum, nulla tione est passibile
quod sule pro uitur ibi Philoponus,
explicat etiam Diuus Thomas, dispiit. r. O. Algaχ.in solu ione dubii 18. impos sibile, inquam, est, actionem, S passionem Phylicam ab uno prouenire principio. Non enim eo, quo agimus,m principio patimur. Cum igitur in rebus, ve elementis, uiuetibus, & alijs experiamur actionem,& passione,agunt enim in alia,& patiuntur ab aliis , oportet in his duis partes substantiae assisnare, alteram, secundum ouam agant.& haee est forma alteram, secundum quam patiantur,& haee est materia,unde dixit Auermes. 8. Me. taphy. m. t 2.S 4 Physic. m. 3 8, sicut trasmutatio,inquit,secit cognoscere materiam, ita actio formam. Altera via iisdagandi matriam est ex
mutua re u transmutatione. Experimur
enim unam rem in alia conuerti, ut ignis in aerem, aer in aquam. Hie impoli bile est imaginari, quod ipse ignis sat aer,nec una substantia altera: non ergo modus est altu nisi quod recedit forma utiliis, A Geredit sorma alterius in ea leni materia.
Cum enim sint diuersi, nisi aliquid haberent commune,ruta materiam, non ponset talis interea esse trai tu ,unde res simplicissim , t spirituales non ob aliud inuicem mutari nequeunt, nisi quia principium non habent, secundum quod coiii-
Tertia uia est ex eo, quod in muratione aliquid malu feri ope iniurio ignis crescit, cons implo ligno ; & animal, con dumpto cibo anc vel manet cibus, dili
75쪽
gnum vel non prorsus: ipsum non mane: re notum est, nihil acie manere, impossibile apparet, cum illud aliud sat maius: oportet ergo aliquid ponere , quod non maneat,& id eli forma, & aliquid, quod
malleat, e id est materia. Qui ira via eli ex eo, quod experimur omnes generationem ex aliquo seri . Se omnem corruptionem etiam in aliquid
terminati:quod profecto insi esci,nili ali. i iid cor edet,quod est in corrupto,de manet in ipso genito,& id est materia. Quinta uia est potius ad probandum
materiae unitatem.corruptio , de gener tio est uniuersalis esse ius naturalibus copetens, ergo danda est aliqua cau.. v c5 in unis, in quam reseraturi non est sorma, quia res per formas differunt, eigo erit materia.
Sexta, quia subsistere inest substantiis istis non a mina: s, quae in alio sunt, ergo ab aliquo tabiecto nullo modo alteri in
existente, &id est materia. Hae sant viae certiores , firmiores, & mxibus hanc essemate iam constitutum est. Accedamus er
go ad explicandum,quid ipsa sit, quod
l .an materia sit μουσntia. maestio XIII.
N hae qu stione, ea, qui prscipuas dis
ficultates circa naturam materiae tan sunt, argumenta propatram, ut ipsarum solutione natura ipuus aiateriae nota fiat. Pro parte igitur negativa est primum Tu mentum, quod est pura potentia, noest subi antia, materia est pura potentia: erga non est substantia. Maioris est cer. . quia substantia est inus, po e a vero est contra actum: Mitior pa et ex Aristotele t. libysi. tex. 78.& t .inae. tex. II.& t:. Iib. Meta G. ι .eam esse potentiam docet.
secvnso. Id, quod non est per se, non est cubilan ia, sed materia miri eli per se, cum ab': forma ei se non possin eigo Roest substantia. Tettio. Materia non habet esse a se,sed a forma, ergo mMa est substantia. Probariu antecedum ex primo Geneae D.
Materia, inquit, habet esse actu ab ipsa.
Quarto. Matina n5 est quid,nec quan .
tum,nec quale, nec altiluod ex praedicamentis. ergo non est stabitantia, ante . ..
dens est Aristotelis 7 Mera cap.3. Quinto Materia non est uria, cum nes s lius sit speciei, nec ullam habeat formam. ergo non est ens,nec substantia. Sexto. Materia non est bona, ergo nec σ sibilantia antecedens pater, quia distata . a summo bono,cum sit vili stimum entium
olum. Haec stat argumenta, quae partem . cognitionis materiae explicant magnam.
Sit primum landam. Materia ad Physicum ,& Metaphylidum pertinet. Physicus eam considerat, ut ea mutation u. Mai. si biectunt,& altera pars compositi nata fratri me resis, at Metaphysicus , ut est sibilantia quaedam, ut unam ex principiis entium, , c ,α secundum alia, quae Metaphysico in Misisses sunt,unde aliter a Physico sinitur, liter F. . a Metaphysico Nam a Physico per motum desininir acri Hasie,ut colligitur. i. Physic. rex sa materia est primum siubiectum η quo fit aliquid, siriti, e ocum iniit, & non secundum accidens , id P si ,, est est id x quo tanquam ex parte intrinseca per se componitur res naturali Di Mesa , .citur, primum silbiectum, ad excludendum Lbiecta accideruilini, quae absolute Ex -- non sunt prima, cum adhuc ex alio si 't. D. V dinis Dicitur,ex quo, ut ex pari ad ditaren' ii. tiu
tiam clementorum,quae non manent inmixto, sed corrumpuntur,& selum in uirtute manent. Dicitur, non secundum ac cidens; ut remoueanuas modum, quo e
priuatione est res , est enim id per accis dens , nempe ad generationem rei , sed non adesse , Sic igitur a Physico consideratur. S definitiari A Metaphysico vero definitur perni D phi
gationem entium persectoriam, nempe Mei phynon est animal, nec vivens,nec elementu, sic sed Eisi in per ius: solemus enim re ne λα ρ 'gati ne definire,aut piopter ipsarum ex- negation celletitiam, aut propter ipserum i inperse- entiis perctionem. Sic autem definitiar materia ab simi Aristotele. 7. Metaphyae i. quod non est i quid nec quantumcte. &de hac coῖH-tione loquitur 'ugustinus is consessa. s. dicens, Humana cogitatio mate iam igrin
rando noscit,& nouendo igitorat. Nos ei.
76쪽
uero in pr senti materiam consideramus, ut subiectum mutationis sit bstantialis , de se per similitiidinein , & proportionem subiecti rerum artificialium cognosci potest , ut supra textum exposuimus sup
sit secundum sundamentum, duplex esse disti men obseruandum inter hane materiam ,& subiectum mutationis acci dentali . In accidentali enim subiectum est shbstantia persecta iam, & consiimmata , unde accidentia aduenietitia nona siluunt ipsi iiii lii biectu in , cum sit ab G-luriim , persecte: sed ornant . ac di ouunt ad aliquid aliud.& hinc ei , ouod subiectum non accioit este ab accidente , imo accidentia a subiecto et se habent . At mater a ista est quodda res impersectum , & nondum factit in integre: per
sermam autem consummatur, S ab bl uitiar, unde fit, quod suma adueniens materiam. ipsam perficiar. S compleat Scipi a detesse. Etenim velut medium ens ipsa materia sit integrum per se rinam . Gloriosus enim Deus, cum rebus viri te productivas rerum daret, & res exri h:lo non possent ali ciuid facere, secte hoe medium ens , quod res postea perserinam consummarent: sicut magii re, qui paruulo dimidium characterem lit rar delineat, ut paruulus abselliat. unde agentia naturalia finiunt, non tamen totum ens producunt. Vt enim colligitur ex primo Physico. 6. Agentia natur lia non producunt totum ens: quia non prodii eunt inquantii mens, producerirat enim seipsa . Vnde D.Thom. prima pari quaestione 4 .artie primo, ait moductione totius entis esse creationem, suae Blum potest comperere primo principio. & Auermes 8. Metaphysi. comm .i s. & I6. ScI2. Metaph. comm. 83. agentia naturalia non siciunt pluralitatem entium. sed Persectionem. Attende tamen, quod istam materiam non ite Deus secit, ut estet separata aqualibet Arma. imo eam variis indutam sermis creauit: teliquit hanc agentibus naturalibus facultatem, ut Mimas a materia pellerent, aliasque inducerent. Noenina est omnino materia sicut dimidia litera ,
quae non nisi via; cinaessura poteti fie
ri. Materia enim vasias si as,int,do has, modo illax suscipere potest Ex his eii alterum di crimen inter subiecta ilia:nam ex subiecto accidulatis tationis, & ipsa sorma aecidentis, non istunum, quia iam subiectum eis famini, blum fit unum per accidens,nempe quod simul sunt: ex materia ista , S mrma fit unum ens per se : quia ex eo , quod eo flammatiar completur,& ex ipse complemento non fit,nisi unum per se,& hoe docet Aristoteles,8 Metaphysi. capitu. 9.tex Is.& 2. An mae capitii. i to. Ob id inquit, ex Mima , & materia sera unum per se , quia unum cit ponentia, alterum est actus, id est ullum peificatur, alterum perficit. sit tertium sendamentum. substantia est duplex, quaeda n persecta, Se copleta ,& ista est committunt subitantiale: quaedam imperfecta, lux alterum componit, qualis eis pars sibilantiae: Adhuc illa immisicia eii duplex; susdam detei minas ad aliquam certam speciem, ita. ut ad alia determinare non pollit,& hs c dicitur sormalis:quaedam determinabilis,quae ad uarias species determinari potest, quae dicitur pare materialis. Vt magis fiet modomanissimam, his suppositis ad quasliondrespondetur.
Prima conclusῖα Materia non est stib. stantia persecta, & composita secundum se. Probatur,quia si secundum se esset e liosita , non reciperet serma stibilantia-
,haec enim aduenit, ut persciat materiam,& cuin ea componat.
Secunda . Materia non est imperiecta sibstantia determinans. Haec etiam eii nota: quia materia una poteth ad uarias species trahi: illa uero si1bstantia determinas ad unicam speciem contrahit:naateria uero est sicut cera, quae modo hae, modo ulla induitur λrma. Tertia. Materia est sebstantia i persecta &simplex ad varia composta, S uariis sermis determinabilis. quod sit substantia, docet Aristot. I. Anim capi. I.&7. Metaphysi. p. ;.& patetiqui a componit & eii pars iubstantiae. Quod sitim persecta, patet, quia componit. Quod sit simplex, probariar, quia receptiua est sormatum, S est prima si biectum.quod siedeterminabilis p uatias sori 'paret citi
77쪽
In lib. I. Phys Arist. Cap. VII.
via est subie hi in transmutationis, quῖ
inter plures hi fornus,& sie patet l olutio quae litonis. sed argu.nenta sigillisini itine
eir ρW- Circa prinium argumentu eii dissicularia in de elatitate tetiae, solet enim dii lingat esse triplex. Formalis, qui abdidi, ιυ M. qua forma 'peciei alicuius prouenit,ut an mare. esse aqua. ii eue ignem Existentiae actus, Wiapei na ccunda .n quem res existere dicuntur; Et p . Qi ii attuus, quem alii actum ellemiae uo-rriaisa'n--ssecundum que res dicuntur esse sibritatem. u-nzia,aut accidens in communi. TV p ex Iuxta hanc distinctione est triplex opia frui. nio: quaedam G. egorii 2. Seir diit. t r. l. 1.1. O ire: a opitiantis, i teriam s-ndu se nonna Gregorν . bere actu ni formale , sed a forma habete a. vi in tamen taliquos actus proprios . Sem. Alia est opinio Scoci ibidem dicentis , materiam de se habere actum entitatiuit, at actum exilientiae,& formalem habere
quidein, sed a forma. 3 m . Iertia opini, , est Thomistat si asseren- τώρ. tium,materiam ue se nullum actam habere, sed omnem accipere a fornia: de se. n. est pura potentia ad actum qii emcunque. At quia singulas opiniones dii tete , &inutile & praeter imi sicum negotium esset, dicam, quae initii probabiliora,& ue- . riora apparent. Aduerte igitur, ' actus est duplex,alceres le rei, ut ea di hominem,aut esse alba: al-
ter operatio ipsius rei, siue lit actio , siue passio iis pilor ab Arist r. Animae c. i. dic: tur actus primus: operatici actus secundus: nec oportet actum esseniis,& existe n. tiae disti laguere, quia no distinguiatur rea liter,& quia ellentia non dicitur actu eris,m x, ni si in ordine ad exilientiam, ob id n6 dici .e ai stinguit ir ab Aristotele duplex actus, cinhα d.' se, c oyrari, licet non negemus,euentia, de existentiam ratione diuingui.
Fatiali , Iteruactus primus, ibi est esse, duplex η ME est,accidentalis, qui est secundu in forma. accidentalem; & substantialis, qui est se-ina lyri cundum substantiam, ut eta album, esse mut si M bominem.
fantia a Iterum Rbstantiali, est duplμι quida
'ρ π , misectus, qualis est actus compotici, utri re , homo, leo, ignis: luida impersectus,quar lis est actus componentis aliud . I. - 3. II is suppositi dico primo, quod mas , - ω. teria asi in in potenua immediata actio-
nis,& actus ipsus secundi. quod est die
re, uiateria secundum se nullius est aemii ratis, nec ag:t, sed patituri. hoc est Aristoti 2.ge .lex o. ubi id probat, & patet: -ge t. vis. re proue iit a principio certo, & alicuius speciei : at materia non est certae speciei principium,cum iit indeterminata ad om ones forma, secandum se: non ergo agit,
cd patitur. undo. Materia no est ad actum qM . c te cunque sebstantiale in potentia, quod est
dicere materia habet actum alique secundum se,& non est pura potentia. Haec est prosecto ait 'o certa, ut oppositum intellisi non possit: Probatur primo,quae sent . in potetia ad omnem actum, proiili, Gut x - nisil, nec dicuntur in potentia esie, nisi . . quia ag ns uotest ipsi lacere : at materi secundum H est extra nihil ; ergo secundu in se habet actum. Praeterea, potentia esse non potest per x .se,nis iit alicuius, quod sit in poten a iergo potentia praeipponit actum.
Praeterea, materia sicundum se est seb aratis .
si antia: cino secundum laens,& secun- cundum se actus est. Praeterea, materia secundum se est si biectum actionis agentis : erso secundum se antecedit actionem agenti,:ergo etiam antecedit sormam, quae non est, nisi peractionem agentis et igitur actus secun
dum se . Dicit etiam Themi st. digressit Physe. Trinitur uod materia isecu dum se etiam nullo ori ne ad soritiam actus est Alber. i. Meti ndis.
Dico tertio. Materia est actus imper se s.c clo ctus in potentia ad quemlibet actum Persectum,idest, materia est substantia imperseeia in se: at ii comparatur ad actus per lactos, quae sunt eompositorum, est purae putentia, sicut lignum est ens in se,sed iagenere arti sciati est pura potentia , quiauce est atra,rirc ledes,nec quid simile, sed est in potentia illa: ita materia eii potentia ens persectum,unde non est ignis, non aqua, non leo, iec quid simile,sed in pol εtia ilia omnia & hoe est illud Aristotelis, materia no est quid, non est quarum, d . ut diximus in argumento quarto: hoc tamen no impedit, quin materia acrum alique i se habeat, Se haec doctrina est obseruanda. Per haec sularum est argumentum Fria ama
78쪽
mum: quod enim in tali potentia est, potest quidem esse substantia , quainuis
Ad secundum a mentum distinguitiariduplex esse peris:Vno modo esse per se dicitur subsistere,& nullo modo i alio esse, qualiter prima sub latii per se exi. iiii. Altero mo non esse in alto,ut i si biecto,sc sic et forma per se est materia,& hoe sessicit ad rationem substantiae imperfectr,licet no possint materia uel sorma extra ipsum copositu per se existere. Sed hie est una dii ficultas, an per potEtiam diuinam possit materia absque sorma existere. Sanctus Tho. t p. q. 66.ar. r.
6 quodlibeto 3.arg.L existimat, id esse impo: sibile,quia implicat contradictio.
At Scotus, 3: Gistorius dicunt, id neri posse supranatura iter. Et mihi placet ista sentesa, quia opi. S.I hoing su idatur in hoc, quod extitia mat, materiam nullum habere actum,nis a sorma. Nos vero opinamur , materia secundu se actum habere imperfectum , non s .lum essentiae,sed etiam existentiae cum existentia non dii linguatur realiter ab ipla essentia, di quamuis dii ingueretur, adhuc hibrretextilentiam aliquam praeter existentia sorm emam sicut essentia est distincta ita habere debet existentiam dii linctim: est enim actus essenti ipsa exissentia posset ergo Deus sua potetia sal, tali existentia materiam absit; sorma consertiare.sed lati ἀ de hoc. sat sit, naturaliter id nullo modo esse posse: ac perlixe patet solutio ad secundum. Ad tertium dico, quod sicut materia habet suam entitatem imperfectam , ita Et habet suam existentiam imperiectam: vincast persecte est,& existit,cu coniuncia est sormae, & hoc ell , i r Aristoteles diest illo loco de Generatio: quo patet, quod materia & forma dii linguuntur realiter,no cciit duo entia misella, & pse,ac separatim existentia, sed i cui due partes realiter existentes du. e,3c quarum una non est altera, licet coniunctet sint, coniunctio enim non facit identitatem, ut diximus supellus.
Ad quartum patet silutio in primo . Ad qui esu dili inguitur duplex unitas. Altera est transcendentalis, tu e c5senui
tur Omne ens: eo enim, quo aliquid es quocunm modo, si indiuisum est, dicitur tiunum, de talis unitas inest materiae secun duplai dum st: iuia ut diximus, est ens,sicundu tini aιε se,licet impei secta. Altera unitas est par transenia Mularis, quae conse uiriir ens persectum diniali re& tali unitate non est materia una, sicut particula nee est ens perserinyn - - Π Dices, est ne materia una specie,an no Dubia an Dico dupliciter esse unum specie. Vno niateria
modo positiue,d: hoe est habere formi sit una unius speciei, Sc se materia secundum se θω. .
non est una,cum non habeat formi. Altero modo negati uE, dicitur unam specie, quia non habet sormam dictientem si ecie,s: se materia est una specie qui δ Πο . .i ., het formas secandum se disterentes I pe- me. Adverte tamen , quod materia non tacit speciem sed reducitur ad species mpositorum, sicut partes,& forma . Ad sextum Pi .existimabat, materia esse malam, non ciuia haberet qualitatem malam, sed quia secandum se non hauret qualitatem bonam. Proclys, ea in esse non bonam dicebat. At breuiter est dicendum, inaret iam secundum se, sicut est ei impersectum , ita esse bonain imperfectum at ut est in potentia ad ens persectum, ita esie in potentia bonum perse
ctum, actu uero non bonum . . .
Ex his, patet, quare materia dicitur infimum ens,& medram inter nihil,& enspersectum: unde Aus lib. 12. iis es c. s. Duo,inquit, secit Deus, alterum Spe se, quo ipse est i si perior, dc hoc elaptim angelus,quem vocat cinium resteru pro- Pe nihil, tuo nihil esset insinus, est materia, quam terram vocat. Intellige aut esse infimum inter substantias, nani persectior est accidentibus, cum sit substantia. Atque satis de quaestione hac.
potentia sit de Gentia materia. uulsio XIIII. CVm materia secunda se sit quae a
simplex substantia expers cuiusq; formae, tamen in potentia ad oes Arma, dubitare quis possit, an talis potentia sit accides quoddam si periddita ipsi mateataeon sit poli' deessetia, deἀnicione ipsius. ca a disticultate est da
79쪽
In lib. I. plays. Arist. Cap. V II.
Umpludosephoriam opinio. altera est Themist. digressultii. Pnysicorum , qui asserit, materia in fuc primo , & sientiali
conceptu non includere potentiam, sed esse accidens quoddam ipsius:idem docet Averrora com. 6.& I-du. i. Physi q. 2 s. Rationes duas huius ponte Averro .altera est, si potetia est de esieratia materiae, sequitur,quod adueniente sorma,destruemur materia, quod falsum est:& probatur inuela, cum duo sunt idem essenti liter,uno deliructo destruitur alterii, sed Potentia per formam destruitur, quae est actus oppositus potentiae , ergo etiam dest ruetur materia,si idem est.' Altera ratio est. Potentia est ad aliqd: materia est ii bstantia, ergo non potest materia esse esientialiter potentia. Haee horum opinio. Altera opinio est sancti Th.hoe lib. r. rex. 76. nempe materiam esse potentiam essentialiter, nec potentiam esse accidens ipsus, cuius ratio duplex est. Altera, ii potentia es et accidens materiae, materia non immediate uniretur sormet substantiali,sed per illud accidens, lest expresse contra Aristotel 2. Antine. c. s.&lib. 8. Meca cat Altera,si potentia est accidens materi qeum illa sit prius natura, tuam forma, sequitur,quod matella cum accidente procederet natura sotinam : sed illa materia cum accidente est ens per accidens, ergo per accidens ens precedit id, P est per re. est opinio sancti Thoms. Pro determinatione holum sit primu funda metitum obse adum. Potentia materis no solum est receptiua, ita etiam parsi ,& eausario rei, uolo dicere, i materia no sic recipit actum,sicut aqua uas , causa est senerationis illius actus , ut materia,non solum. n. materia recipit sorma a lus,aut aeris,sed ipsa est talis, ut ex ea sat aqua, fiat aer,no aliunde ab extris reo forma ducta,ex quo sit, et noscitum τι remis ipsa sit iubieci uni mutationis, sed ipsius materiae causa,& principi uim passivum . m.dia Vnde multiir unum maxime notadii te non ιε quod potentia ista materiae immediate , dis inser de primo non tendit in mirea, sed ipsummam,f.d compositum ui sit; at quia hoc non est si- in compo ne forma, inde et a potentia materiae est dum . ad formam, lo dicae, ae potentia mate
rHmum finitam. Hae est,ut sit aqua, ut sit ignis,ut si leo rermo consequeterest in potεtia ad imas per quas ad illu actu peruenitur; & hoe
docet Aristoteles rex. 9. licui, inquit, ad lectica lignu, ita materia ad hoc aliquid. . . t.&ens per se, atque subilatiam.& rex. . .
. Physic dicit. id seri, quod erat in potentia: non fiunt autem prinio di per se nisi coposita,ut late postea dicemus. Harce so primo sint in potentia materiae. Sit secundum fundamentum Ista poes ne otia materiae primo tendit in s ibstitiam, findam.
consequenter in aecidentia, quod est dice . re:haee materia primo no est, nisi ut ex ea Pumii sat aqua, leo, planta,& substantia:at cum maseriae ista composita indigeant accidentibus ad semmedia. sitas operationes,& conseruationes, inde l. non temmateria consequenter, & immediatd ten dis ad aridit in ea. quod probatur. Quaelibet poten cidem sidtra,primo terminatur in actu sui aenetis: M si, a sed materiae potentia est substantia ergo i m. primo terminatur in sibilantiam. secundo. Omne impers.duiri tendit pii mo in id, quod pei ficit ita sola forma substatialis imperiectionem materiae persci ,ergo primo materia tendit in ipsam . Tertio Accidentia praesuppon ut ens in actu, cui insint: sed no fit in actu nisi per formam substantialem, ergo prius natura materia formet substantiali unitur. Nolo tamen pei hoc negare nonnulla accidentia inhorere imine diate materiae, sed tamen iam
sit terrium sundamentum. tensa da τὸ rivispliciter sumitur : Uno modo pro quada aptitudine ad agendum , vel recipitauin proxima,& haec accidens est in praedicam et o qualitatis. Altero mo potetia diei tur principi u substitiale, unde tali. apti ludo fiuit . sicut dicut Losici, quod ratio. nalita aliquido dicit aptitudinem, S sic est passa:al quad a dicit principiti, a quo aptitudo iluit,& lie est subitantia. H autE distincti o clarior fiet in his,quae sequatur modo in determinatione quςstionis- sit prima conclusio. Si materiae poten 1. 1 tia sumatur pro aptit id me ad recipiendi formam, vel pro aptitudine passiua, ieci.
dum quam transmutati proxime potest , talis potentia accidolis est proprium ipsius,ut argumenta Averrois probanti -
, d nodum quaestioni satisfactum est. M M L. propterea fit lecanda ei clusio. Ipsa poten
80쪽
mrrσ principio, nempe potentia illa secundum quam materia tendit in iosum t . coiirpositu ira,&in formam, non solii ut - receptiua, sed etiam ut materialiter caus tua est de eluetitia materiae: auod est dicere, materia ipsa eii in se & essenii aliter talis, ut ad actum persectu tendar, & sormae proportionetur recipiendae: nam materia estentialiter non solum est stibstantia non perfecta ed imperfecta taliter,ut
pei fici possit:& hoc eii t ile materia primam. Unde potentia est de ellentiali conceptu ipsius, cum absque hae nee intelliapi pollit,nec integre deliniri a & sursaniae voluit etiam Aueri s. nam lib. de subitantia olbis,ea. i. potentiam de defini'. tione materiae est 3 alserit. Attende igituli essentia materiae esse actum immixtum potentiae, nec existimo polle oppositum
dici . . - Ad primum igitur argumentum Averad primurois dico, quod adueniet e forma .non de μισοix nuitur potentia illa,sed priuatio, quη erat coniuncta cum illa potentia. quod est dicere proportio, 3c modus materiae,
quod imperfectus sit, S perfici potes se-
per manet. quamuis ante erat cum priuatione formae,nunc autem aduenieme sornaa,no manet priuatiotae ob id Themist. ioco citato dicit, non esse appellandam materiam , sed subiectiam illius formae, ni male ita dicere videtur priuationem , Arist.9. Metaph.ci . .reprehfilii Mesarenses,asi rimates actum n5 esse elim po3entia, dicebant enim, s eurio, non possum currere,quod reprehendit, ore
βι- i Ad Iecundu dico quod potetia, quantum ad litum principale signiscat si non relatiuum, importat tali en relationε quandam consAruentem , sicut scientia principaliter non est relatio. Quod si di . cas erit qualitas: di , este succntiam , nam potentia ad actum accidentalem es Muidem accidens, sed ad actum substitialem qualis ista est,sibstantia est ex quo sequitur, quod sicut materia est una , ita .ci potetia quamuis secundum respectus, quos importat, multiplex sit iuxta multiplicitatem fomiarum reciscarit,ad quas tendere potest.
aliquid sit in materia manta in mutatione. Q II.
Postquam ea, quae ad quid sit mare is
tia pertinent, utcunq. discussimus, si perest,ut qualis. si nunc explice-.mus praeter ea, lux in arguinentis praecedentium quaelitonum diximus. Est aut e SN-υν tsensus quaestionis propositς, cum dictum stionis .
st in mutatione materiam manere sub termino utroque mutationis, est dubiu , An ali nid cum materia etiam maneat, εc perseueret in omni mittatione. Nem - tm an sit aliquid coaevum materiae, quod semper sit cum ea manens in Di mutatione,& dico in omni mutatione, auia no disputo minan aliquando accidens aliquod quod erat in corrupto,irianeat in genito,
hoc enim discutietur in primo de generatione, ubi disputabitur, an semper i corruptione fiat resblutio usque ad materia sed loquor de omni mutatione. Circa quam dissicultatem existut quatuor sententiae Philosophorum. Prima est Averrois, hoc li com 63. α pHma , lib de substantia orbis cap. I. & quam isequitur Gregorius Arimi. a. sent.dist. I 2. q. 2.ar. l. Dicunt hi, ma eriam habere iii se quantitatem longam latam, & prosun . dam,quae quidem quantitas est si lius materiae, ratione cuius uarias recipit formas . . ad uaria composita etinstituenda , quae ' inquat uitas,quia uariis formis adaptatur. dicitur iriterminata.non enim in se terminum certum habet; nisi forma accedente, haec. n. est, quae ipsam tantam , ct tantam facitiquia uero semper manet cuin materia, e delirintur delitum forma , dicit
Praecipuum sundamentum huius opia in i miseli hoc. Materia non recipit Grina aliquam, nisi sit separata ab alitia partibus materiae sed lixe separatio in partes non est,nis ex quantitate, ergo ante aduenta imae praecedit in materia quantitas . Praeterea, si quantitas non esset coaeua 1 .vnn ateriae sequeretur, qu id quantitas seret ex non quantitate,& dimensio ex non dimensione, quod uidetur salsiim. Haec est opinio Averrois de dimension b.intermi